Voorwoord voorzitter 2. De fusie 4. Nederland 6. Buitenland 8. Fokkerij 10. Onderzoek 12 MVO 16. Kernwaarden & missie 18. Besturen & Kerncijfers 20

Transcriptie

1 jaarverslag 2014

2 Voorwoord voorzitter 2 De fusie 4 Nederland 6 Buitenland 8 Fokkerij 10 Onderzoek 12 MVO 16 Kernwaarden & missie 18 Besturen & Kerncijfers 20 Financieel verslag 22 inhoud 1

3 Trots op de meest Met veel plezier kijk ik terug op Het was een mooi jaar voor onze organisatie. Het meest opvallend was natuurlijk de fusie van Topigs met Norsvin. Beide zijn het fokkerijorganisaties met boeren als eigenaar, die al hun R & D en internationale activiteiten samenvoegen. Een fusie vanuit kracht. Twee sterke organisaties die samen nog meer in onderzoek en ontwikkeling willen investeren en daarmee de meest innovatieve fokkerijorganisatie ter wereld zijn geworden. We waren al uniek in dataverzameling en door die te combineren met de modernste fokkerijtechnieken zoals bijvoorbeeld genomics, single step selection en CT scan, gaat de genetische vooruitgang sneller dan ooit. Door onze portfolio s samen te voegen hebben we een goed product voor elke markt. Nu en in de toekomst. De omgeving kijkt zoals overal, steeds meer mee naar hetgeen we doen. We vinden maatschappelijk verantwoord produceren belangrijk. We hebben daarom een ethische commissie, fokken sociale robuuste varkens met nadruk op minder uitval en hebben Nador ontwikkeld omdat we de berenhouderij een belangrijke ontwikkeling vinden, die bijdraagt aan duurzamer varkenshouden. innovatieve fokkerijorganisatie ter wereld Internationaal zien we verschillende ontwikkelingen. In China bijvoorbeeld, vertrouwt men de kleinschalige backyard farming niet en willen de consumenten vlees uit grote, efficiënte bedrijven. In West-Europa zien we een tegenovergestelde beweging. Alle markten hebben gemeen dat voerefficiëntie een zeer belangrijk kenmerk is. Met onze uitgebreide portfolio en onze specialistische kennis is het een uitdaging om alle markten van het goede product en kennis te voorzien. Dat geldt zeker ook in Nederland. Door de fusie profiteren we in Nederland van een nog groter R&D budget. Dit brengt ons nog betere en meer genetische vooruitgang en geeft ons de beschikking over meer kennis. Onze buitendienst met topspecialisten op het gebied van voeding, gezondheid, huisvesting en reproductie brengt die kennis bij de boer. Onze KI-stations zijn modern uitgerust en beschikken over de beste technieken. Samen met de fokkers, vermeerderaars en KI zorgt Topigs Norsvin door snelle genetische vooruitgang voor het beste vleesvarken in de stallen van onze leden en klanten. Het voelt alsof we er een nieuw thuisland bij hebben. De samenwerking met de Noorse varkenshouders voelt erg goed. Bestuurlijk was er meteen een klik. Ook het contact met de Noorse voorzitter Geir Eggheim voelde meteen goed aan. We denken hetzelfde en handelen hetzelfde. Ook met de Noorse medewerkers is er een goede klik. Allemaal hebben we de passie voor het fokken van varkens. Dit, samen met de inzet van onze medewerkers, fokkers en klanten maakt dat we een bedrijf hebben waar we trots op kunnen zijn. En ik verwacht dat we daarmee een goede bijdrage leveren aan een gezonde toekomst voor uw bedrijf. John Lorist Voorzitter Coöperatie topigs 2 jaarverslag 2014 voorwoord voorzitter 3

4 Topigs en Norsvin: samen sneller vooruit Het jaar 2014 stond voor Coöperatie Topigs in het teken van de fusie met het Noorse Norsvin. We brachten onze internationale activiteiten en onze R&Dactiviteiten samen. Het resultaat is een wereldwijd opererende organisatie die de krachten van de twee bedrijven bundelt en versterkt. Organisatiestructuur Norsvin International Holding AS Coöperatie Topigs U.A. Topigs Group B.V. Varkens KI Nederland B.V. Met de fusie komt het beste van twee werelden bij elkaar. Het is dan ook geen fusie die is ingegeven door kostenbesparingen. Zij is gebaseerd op de ambitie om extra vooruitgang te realiseren met als uitkomst extra toegevoegde waarde voor zowel de varkenshouder als ook de keten van varkensvleesproducenten. Topigs Norsvin Holding B.V. Topigs Norsvin Nederland B.V. Topigs en Norsvin hebben veel overeenkomsten en passen daardoor goed bij elkaar. Beide organisaties zijn gestoeld op de coöperatieve gedachte en zijn dus eigendom van varkenshouders. Zij worden ook allebei aangestuurd door varkenshouders. Beide organisaties hebben de filosofie dat zij dividend aan de leden uitbetalen in de vorm van genetische vooruitgang. Topigs Norsvin International B.V. Topigs Norsvin Research Center B.V. AIM Worldwide B.V Topigs Norsvin IP B.V. TOPIGS en Norsvin hebben een sterke focus op onderzoek en productontwikkeling gelegd. Als gevolg van de nieuwe samenwerking is de aandacht voor onderzoek en productontwikkeling nog verder toegenomen. Het budget voor onderzoek en ontwikkeling bedraagt nu op jaarbasis bijna 19 miljoen euro. Dat is ongekend veel in de varkensfokkerij. Topigs Norsvin is daarmee de meest innovatieve organisatie voor de varkensfokkerij ter wereld. Het streven is dan ook ambitieus: Topigs Norsvin wil de genetische vooruitgang de komende jaren verdubbelen. Geografisch gezien vullen TOPIGS en Norsvin elkaar aan. TOPIGS was wereldwijd actief in 50 landen. Norsvin was prominent aanwezig in de thuisregio Scandinavië, de Baltische staten en de VS. Alleen voor de VS was er sprake van overlapping; in dit land waren de fusiepartners beide actief. Het brede pakket aan lijnen van TOPIGS, gecombineerd met de specifieke lijnen van Norsvin maakt dat Topigs Norsvin een breder productenpakket kan aanbieden. Nu en in de toekomst. Daarnaast biedt de samenvoeging van de lijnen de mogelijkheid voor nieuwe kruisingen. De eerste resultaten daarvan zullen eind dit jaar of begin 2016 op de markt komen. Buitenlandse onderdelen van Topigs Norsvin nieuwe kleuren, nieuwe namen. Topigs Norsvin heeft het bekende paars van TOPIGS omgewisseld voor een nieuwe moderne huisstijl met magenta en zwart. De fusie heeft niet alleen voor een nieuwe huisstijl gezorgd. Ook de naamgeving van diverse onderdelen van de organisatie zijn door de fusie veranderd. TOPIGS heet voortaan Topigs Norsvin. Deze naamgeving is in de tweede helft van het jaar in Nederland en elders ingevoerd. Ook is er voor gekozen de namen van de coöperatie in lijn te brengen met deze nieuwe naamgeving en huisstijl. Coöperatie Topigs U.A. is de nieuwe naam voor Coöperatie Pigture Group U.A.. Topigs Group B.V. is de nieuwe naam voor Pigture Group B.V. Deze nieuwe namen worden vanaf mei 2015 gebruikt. Ook Varkens KI Nederland en AIM Worldwide hebben een nieuwe huisstijl en logo. Het bekende oranje en blauw is onlangs vervangen voor een fris blauw. Martin Bijl algemeen directeur 4 jaarverslag 2014 de fusie 5

5 Topigs Norsvin en Varkens KI Nederland zorgen voor de beste zeug met het beste vleesvarken voor elke professionele varkenshouder. We dragen door onze unieke combinatie van keuze in genetica, effectieve genendistributie en hoogwaardige kennis bij aan de verhoging van het rendement. ki: snelle distributie van vooruitgang Omdat de genetische vooruitgang zeer snel gaat, is het belangrijk de nieuwste genetica zo snel mogelijk in te zetten. Op deze manier profiteert de varkenshouder maximaal van de sterke genetische vooruitgang. Hier speelt Varkens KI Nederland een belangrijke rol met haar hoogwaardige kennis en ervaring. Door toepassing van de modernste technieken, zoals de jongste generatie CASA analyseapparatuur, is het mogelijk om veel doses per beer te produceren. Dat maakt het mogelijk om extra streng te selecteren en alleen de beste beren in te zetten. Het beste varken met focus op bijdrage Aan de afzetkant wil elke varkenshouder zijn dieren zo goed mogelijk verwaarden. Door de veelheid aan concepten en uitbetalingsprijzen vragen varkenshouders maatwerk in genetica om het beste varken voor hun specifieke afzetmarkt te kunnen leveren. Daarnaast vragen varkenshouders dieren waarmee een uniforme en hoogwaardige productie te behalen is. aan rendement We spelen hier op in door een selectie van genetische lijnen, waarbij high tech fokkerij voor vooruitgang én uniforme fokproducten met de hoogste genetische waarde zorgt. Vooral op gebied van vleesvarken- en slachteigenschappen is de laatste jaren veel genetische vooruitgang geboekt. In het fokdoel is extra nadruk gelegd op het verbeteren van deze eigenschappen. Maar zonder dat dit de vooruitgang in de vruchtbaarheid in de weg staat. De verbetering is duidelijk te zien in het vleesvarkenshok, waar de jongste generatie vleesvarkens met Topigs Norsvin-genetica opvallen door hun hoge prestaties en hoge kwaliteit. Topigs Norsvin-franchisers en Varkens KI Nederland zorgen voor een vlotte doorstroom van de genetische vooruitgang naar onze klanten. Varkens KI Nederland zet de jongste generatie beren snel en breed in. (zie kader). Ook bij onze fokkers worden de nieuwste en dus de beste genetica van onze zuivere lijnen ingezet. Zodanig dat zij fokmateriaal met de hoogste genetische kwaliteit leveren, die door de nieuwste foktechnologie een grote uniformiteit met zich mee brengt. Door specialisten op gebied van o.a. voeding, gezondheid, reproductie en afzet te benoemen, is het mogelijk betere en meer doelgerichte adviezen te geven. Onze adviseurs spelen een zeer belangrijke rol doordat zij als team ervoor zorgen dat de genetische potentie van het Topigs Norsvin varken bij onze afnemers maximaal tot uiting komt. Niet alleen ondersteunen zij de varkenshouders op het gebied van zeugenhouderij, maar steeds nadrukkelijker ook in de vleesvarkenshouderij en afzet. Ze kennen de markt, alle marktconcepten en weten dus welke lijnen het beste passen om de dieren uniform in de maximale uitbetaling te laten vallen. Jean-Marie van Oort directeur nederland 6 jaarverslag 2014 nederland 7

6 Vanuit Canada naar de hele wereld Het 750 zeugen tellende kernfokbedrijf Paradise Valley ligt op de uitgestrekte Canadese prairie. Het bedrijf fokt de N- en Z-lijn. Het bedrijf heeft mede door zijn ligging, de hoogste SPF-gezondheidsstatus. Het bedrijf past intensief de modernste fokkerijtechnologie toe. Hierdoor is Paradise Valley leverancier op gebied van genetica en gezondheid, maar ook van hoogwaardig fokmateriaal voor klanten over de hele wereld. Het bedrijf is de basis voor menige fokkerijkern in Zuid-Amerika, Azië en Europa. Trends West en Zuid Europa Bedrijven worden groter, in Zuid Europa zijn het vooral de grote integraties die groeien. Er komen in snel tempo minder (gezins) bedrijven. Consumptie van varkensvlees is stabiel tot dalend. Doordat de productie per zeug stijgt daalt ook het aantal zeugen in deze regio. In West Europa zijn dierenwelzijn en milieu in toenemende mate belangrijk. Belg wil alleen sterke biggen Pieter Hauspie is een topzeugenhouder in België. Hij haalt een productie van méér dan 35 gespeende biggen per zeug per jaar. Grote worpen met sterke vitale biggen van zijn 320 Topigs 20-zeugen, een goed inseminatiemanagement dat tot weinig terugkomers leidt en een lage biggensterfte. Dat zijn drie van de belangrijkste pijlers onder zijn succes. Hauspie ziet nog steeds vooruitgang in het aantal gespeende biggen dat een Topigs Norsvin-zeug kan produceren. Maar het gaat hem niet alleen om de aantallen. Het moeten ook goede sterke biggen van hoge kwaliteit zijn. Zwakke biggen en niet-uniforme tomen ziet hij liever niet geboren worden. Trends Verenigde Staten Door PEDv-problemen zijn varkensprijzen in 2014 hoog geweest. De productie groeit nu weer na jaren met problemen met PEDv. Er komen weer meer zeugen en de productie per zeug stijgt. Deze hogere productie zal zorgen voor lagere opbrengstprijzen. Grote integraties beheersen de markt: 50 bedrijven zijn goed voor 50 procent van de varkensvleesproductie in geheel Noord- en Zuid-Amerika. Trends China Er is overproductie en dus zijn de prijzen laag. De zeugenstapel nam af met 5 miljoen zeugen. Verwachting is dat de prijzen daardoor in 2015 weer aantrekken. Er is veel vraag naar kennis uit het westen. De toepassing is moeilijk door gebrek aan lokale vakkrachten. Er komt meer vraag naar varkensvlees met traceerbare herkomst dat nawijsbaar gezond en veilig geproduceerd is. Internationaal Mexico: genetica, advies en ondersteuning Ojai Foods in Mexico produceert eieren, garnalen en varkensvlees. Het bedrijf heeft Topigs Norsvin-zeugen en werkt met het eigen aanfoksysteem InGene. Medewerker Giordana Costa van Topigs Norsvin bezoekt het bedrijf regelmatig en geeft adviezen op het vlak van de fokkerij. Maar ook geeft zij adviezen met betrekking tot het afbiggen, het voerschema en de opfok van gelten. Ojai houdt varkens in de hitte van de woestijn. Het is niet echt een groot probleem voor de varkens, maar het klimaat vraagt wel om een speciale manier van werken. Ook daarmee kan Giordana helpen, want in haar thuisland Brazilië deed zij daarmee veel ervaring op. Trends Brazilië Door het handelsconflict tussen Rusland en de EU is er sprake van hoge opbrengstprijzen. Grote integraties en regionale coöperaties krijgen steeds meer aandeel in de productie. Brazilië opent nieuwe afzetmarkten in Azië. Productie verplaatst zich naar het centrum van het land. Al jaren partners in Brazilië De Braziliaanse coöperatie Majestade gebruikt al jaren Topigs Norsvin-genetica. De coöperatie (7.400 zeugen) vond bij Topigs Norsvin de genetica die het beste past bij de omstandigheden waaronder men varkens houdt. De zelfredzame Topigs 20-zeug presteert goed en levert grote uniforme tomen sterke biggen. De vleesvarkens met de Talent-eindbeer als vader, groeien hard en hebben een lage voerconversie en scoren goed op vleeskwaliteit. De relatie is na jaren samenwerken gebaseerd op wederzijds vertrouwen. Hierdoor is het mogelijk samen aan gestelde doelen te werken en de productie te verhogen en efficiënter te maken. 8 jaarverslag 2014 Grote sprong vooruit in Hongarije Hage is met zeugen één van de grootste integraties van Hongarije. Het bedrijf heeft in de 15 jaar dat het met Topigs Norsvin zaken doet, een geweldige ontwikkeling doorgemaakt als het gaat om de productie van de zeugen. Bij sommige onderdelen van het bedrijf steeg de productie van amper 20 biggen per zeug per jaar naar meer dan 30 gespeende biggen per jaar. Dit komt door de hoogwaardige genetica en k.i., maar ook door de kennis en ondersteuning die Topigs Norsvin biedt. De ondersteuning zorgt ervoor dat het personeel in de stallen de kennis heeft om hoge producties te realiseren. Trends Rusland In Rusland zullen grote integratoren in omvang groeien ten koste van de kleinere bedrijven. Ze zullen verder werken modernisering van de houderij. Technische ondersteuning en support is belangrijk voor het ontwikkelen van de zakelijke relatie met grote integrators. In Rusland en andere Oost Europese landen zal k.i. de komende jaren zich sterk ontwikkelen. buitenland 9

7 big data in de fokkerij Jaarlijks verzamelt Topigs Norsvin grote hoeveelheden data. Enkele voorbeelden: Meer dan biggen worden net na hun geboorte gewogen. Daarnaast wordt bijgehouden of zij worden overgelegd. Van varkens worden gegevens over hun prestaties (productie en reproductie) verzameld. Van opfokdieren meten we de individuele voeropname jonge beren meten we de bevleesdheid en lichaamssamenstelling met een CT scanner. Dat levert in totaal 3,5 miljoen foto s op. In onze fokkerijdatabank zitten de (historische) gegevens van meer dan 31 miljoen varkens waarvan er productieve zeugen. In totaal zijn al van meer dan varkens DNA-profielen bepaald. (50k 60k snp methode) Single Step grote stap voorwaarts Naast het integreren van de fokprogramma s van Topigs en Norsvin is ook de invoering van Single Step Selection een historische mijlpaal in het fokprogramma van Topigs Norsvin. Met Single Step Selection wordt een grote stap gezet als het gaat om de manier van het berekenen van fokwaarden. Topigs Norsvin introduceert als één van de eersten deze nieuwe manier van het berekenen van fokwaarden, die veel nauwkeuriger is. Het is niet overdreven om te zeggen dat Single Step Selection de grootste stap voorwaarts is sinds de invoering van de BLUP-technologie in de jaren negentig. De betrouwbaarheid van de fokwaarden verbetert door Single Step Selection met 20 tot maar liefst 70 procent! Hierdoor neemt de genetische vooruitgang aanzienlijk toe. Die hogere betrouwbaarheid komt voort uit het feit dat DNA-informatie wordt gebruikt om de verwantschap met toomgenoten en andere familieleden te berekenen. Tot voor kort werd gerekend met een verwantschap van 50 procent tussen twee toomgenoten. Met andere woorden: een big deelt 50 procent van zijn aanleg met zijn toomgenoten. Gemiddeld is dat juist, maar voor individuele dieren is dat in werkelijkheid niet zo. De verwantschap met toomgenoten kan variëren en is afhankelijk van de vraag welk deel van de chromosomen van een bepaalde ouder is overgeërfd. Door dit percentage op basis van DNA-informatie nauwkeurig te bepalen, is het mogelijk betrouwbaardere fokwaarden te berekenen. Combinatie versterkt Met de integratie van de fokprogramma s van TOPIGS en Norsvin komt het beste van twee werelden bij elkaar. TOPIGS stond bekend om zijn fokprogramma waarvoor op grote schaal data verzameld en verwerkt werden. Dit zowel op zuivere lijn-niveau als op eindproduct-niveau. Een voorbeeld van de grootschalige verzameling van praktijkgegevens is het wegen van ruim een half miljoen pasgeboren biggen per jaar. Die informatie maakte het mogelijk om met groot succes te fokken op robuuste vitale biggen en goede duurzame zeugen. Daarnaast heeft TOPIGS ruime ervaring met de inzet van genomic selection in de fokkerij. karkaseigenschappen, gecombineerd met hoge vruchtbaarheid en goede moedereigenschappen. Daarnaast heeft Norsvin succesvol een nieuwe technologiën ontwikkeld en toegepast voor het meten van prestaties. De bekendste voorbeelden zijn de toepassing van de CT-scanner voor het bepalen van de bevleesdheid van levende varkens en video-analyse. Ook binnen Norsvin is ruime ervaring met genomic selection en is in 2014 Single Step Selection geïmplementeerd. Met het samenvoegen van de twee fokprogramma s tot één Topigs Norsvinfokprogramma, komen de kennis en de ervaring van beide fusiepartners samen. En niet alleen dat; uit de samenvoeging van beide fokprogramma s en specialisten ontstaan ook nieuwe ideeën. Dat levert in de toekomst nieuwe toepassingen op en meer toegevoegde waarde voor de gebruikers van onze genetica. Voor de nabije toekomst staan onder andere de volgende ontwikkelingen centraal in het Topigs Norsvin-fokprogramma: -Het sterk opschalen van de verzameling van gegevens op eindproductniveau. Dit wordt gerealiseerd met het verzamelen van gegevens in de stal bij varkenshouders, maar ook door gegevens te verzamelen in de slachterij. Door gegevens te verzamelen waar de genetische vooruitgang zich moet bewijzen en door die te koppelen aan de genetische aanleg (via genomic selection) is het mogelijk met betrouwbaardere gegevens te werken en dus een grotere genetische vooruitgang te realiseren. Op dit moment zijn er wereldwijd al meer dan varkensbedrijven en verscheidende slachterijen actief gegevens aan het verzamelen die gebruikt worden voor het berekenen van fokwaarden. -Verdere invoering van genomic selection, ook op eindproductniveau. Door het bepalen van de aanleg van het varken middels DNA-analyse is het mogelijk om preciezer te fokken. Dit leidt tot evident nauwkeurigere fokwaarden. De richting van de fokkerij van Norsvin is sterk beïnvloed door de extreem hoge voerkosten en geïntegreerde productie in thuisland Noorwegen. Hierdoor lag de focus afgelopen jaren op vleesvarken- en Deze nieuwe ontwikkelingen zullen er de komende jaren toe bijdragen dat de genetische vooruitgang verder zal toenemen, waarbij tegelijkertijd een gebalanceerd fokdoel wordt nagestreefd. 10 jaarverslag 2014 fokkerij 11

8 Ver voorop in onderzoek Het onderzoeksprogramma van Topigs Norsvin is uniek in de wereld. Niet alleen is het budget voor onderzoek en ontwikkeling van bijna 19 miljoen euro ongekend in de varkensfokkerij, ook het team van 25 topwetenschappers en topgenetici is vermaard. Daarnaast bestrijkt het onderzoeksprogramma de hele keten van reproductie en productie via gezondheid, de houderij naar vleeskwaliteit en de verwerking van vlees. Het fokprogramma van Topigs Norsvin houdt rekening met de totale productieketen. Daarbij ligt de focus op twee zaken, namelijk het verlagen van de kostprijs voor de hele keten en het creëren van een maximale toegevoegde waarde op het eind van de keten. Gangbaar in de fokkerij is een jaarlijkse verbetering van de genetische aanleg van rond de twee procent. Topigs Norsvin heeft de ambitie dit percentage te verdubbelen. Dit maakt ons tot de meest innovatieve varkensfokkerijorganisatie ter wereld. Onze innovaties gaan voor een verandering in de varkenshouderij zorgen. Genomics zorgt voor versnelling Het toepassen van genomic selection en andere genomics technologie in het fokprogramma vraagt om grote investeringen. Maar de opbrengsten in de vorm van genetische vooruitgang zijn dan ook groot. Zo heeft het invoeren van de genomische relatiematrix gezorgd voor een sterke verbetering van de betrouwbaarheid van de fokwaardes. Onderzoekers van Topigs Norsvin bestuderen nu de mogelijkheden van genomic selection en heterosis bij kruisingsdieren (vermeerderingszeugen en vleesvarkens). Een ander onderzoeksgebied is de toepassing van het volledige genoom, dus de volledige genetische informatie van een dier, in het fokkerijprogramma. Ook wordt onderzocht of DNA-profielen van varkens bij precision farming toegepast kunnen worden. Total Feed Efficiency centraal Bijna driekwart van de kosten voor de productie van varkens bestaat uit voerkosten. Daarom staat het begrip Total Feed Efficiency hoog in het vaandel bij Topigs Norsvin. Total Feed Efficiency is eenvoudig gezegd een methode om met zo weinig mogelijk voerverbruik in de hele keten vlees produceren. De voerconversie is daarbij belangrijk, maar ook verliezen gedurende de productie. Voorbeelden van dergelijke verliezen zijn zeugen die terugkomen, vroegtijdig ruimen van zeugen of sterfte van zeugen. Ook sterfte van biggen en vleesvarkens zijn lekken. Het onderzoeksprogramma van Topigs Norsvin is verdeeld in aandachtsgebieden. Ieder onderzoeksplatform werkt aan specifieke verbetering van de fokkerij en dus aan een effectievere productie van varkensvlees. Hierna een overzicht van de belangrijkste aandachtsvelden van deze platforms. Meer nakomelingen van de beste dieren Het Reproductieplatform heeft tot taak kennis en instrumenten te ontwikkelen voor het verbeteren van de vruchtbaarheid bij zowel mannelijke als vrouwelijke dieren om zo de genetische vooruitgang te versnellen. Hiertoe horen ook oplossingen die de effectiviteit en kwaliteit van k.i. te verhogen. Door het aantal geproduceerde doses van een beer met de hoogste genetische aanleg te vergroten is het mogelijk méér varkens te produceren met deze hoogste genetische aanleg. Het platform draagt via deze weg bij aan het maximaal benutten van het genetisch potentieel. Ook draagt het platform bij aan de realisatie van het streven dat iedere extra geboren big door de eigen moeder gespeend moet kunnen worden. Enkele lopende projecten: Automatische spermakwaliteitsbepaling en DNA-analyse van sperma. Verbeteren van de houdbaarheid van sperma. Efficiënte winning en controle van de winning van sperma. Individuele spermacelbeoordeling om zo beschadigde cellen, bacteriën, virussen en andere onregelmatigheden uit het sperma te sorteren. Onderzoek of parameters die belangrijk zijn voor spermaproductie en -kwaliteit erfelijk zijn. Verbetering van de baarmoederkwaliteit met als doel uniformere geboortegewichten van de biggen. Onderzoek naar de invloed van de omstandigheden in de baarmoeder op biggensterfte. Onderzoek naar waarom een goede moeder een goede moeder is. 12 jaarverslag 2014 onderzoek 13

9 Sterke gezonde varkens onder alle omstandigheden Het platform Robuustheid en dierwelzijn werkt aan (fokkerij)oplossingen die zorgen dat varkens een hoge productie kunnen realiseren onder wisselende omstandigheden. Sterke, gezonde en robuuste varkens presteren op een constant hoog niveau, dus zonder dips in groei, voerconversie of het aantal geproduceerde biggen. Dierwelzijn is tevens een belangrijk aandachtspunt van dit platform. Net als het streven dat Topigs Norsvin-dieren zelfredzaam zijn en zonder veel kunst- en vliegwerk te houden zijn. Enkele lopende projecten: Weerstand en tolerantie tegen ziekten. Daarbij ligt nadruk op de combinatie van de twee: herstelvermogen ofwel de veerkracht van het dier. Het ontwikkelen van selectiemogelijkheden die het mogelijk maken varkens te fokken die ook goed presteren onder wisselende klimaat- en andere milieuomstandigheden. Onderzoek naar de effecten van sociale interactie van varkens op welzijn en productie. De mogelijkheden onderzoeken voor het grootschalig inzetten van selectiehulpmiddelen en meetmethodes voor exterieurbeoordeling en het voorkomen van de aandoening osteochondrose. Het ontwikkelen van nieuwe selectiemogelijkheden om de factor bigoverleving te verhogen. Denk hierbij aan zaken als baarmoeder- en placentakwaliteit en moedergedrag van de zeug. Het inzetten van genomic selection voor een betere fokkerij op algemene robuustheid van het varken. Voeding afgestemd op de genetische aanleg Het Voer- en voedingsplatform heeft tot taak te zorgen voor de best mogelijke voersamenstelling, zodat het genetische potentieel van de Topigs Norsvin-varkens maximaal tot uiting komt. Het platform ontwikkelt hiervoor voeradviezen voor de verschillen lijnen van Topigs Norsvin. Deze adviezen omvatten naast de beste formulering van het voer, ook het antwoord op de vraag welke hoeveelheden nutriënten er in elke fase van het leven van het dier nodig zijn. Ook onderzoekt dit platform hoe nieuwe, alternatieve voedergrondstoffen in te zetten zijn bij de voersamenstelling. Een ander belangrijk onderzoeksveld van het Voer- een voedingsplatform is inzicht krijgen in de interactie tussen genetische aanleg en voerbehoefte van het varken. Enkele lopende projecten: LocalPork is een project samen Braziliaanse onderzoekers. Doel is omvleesvarkens zoveel mogelijk met lokale grondstoffen te voeren. In Brazilie zijn dat meer en meer oliepalm bijproducten. Dit verlaagt de behoefte aan soja. In Feed a Gene werken we met Franse en Engelse onderzoekers aan het optimaliseren van vleesvarkenshokken. Sociale interactie, gedrag en darmflora spelen daarbij een rol. Het ontwikkelen van goede statistische modellen van gewicht- en voeropname ontwikkeling. Dit is nodig omdat slachtgewichten omhoog gaan en maakt het mogelijk, vooral in de latere fasen van het vleesvarkens traject, efficiënt te kunnen blijven produceren. Veilig, gezond en lekker vlees Het platform Karkas- en vleeskwaliteit heeft als onderzoeksgebied de veilige, gezonde en efficiënte productie van smakelijk varkensvlees. Eén van de belangrijkste aandachtspunten is de waardeverhoging van de varkensvleesproductie door verbetering van de karkaskwaliteit. Het toepassen van nieuwe technologie zoals computer tomografie (CT-scan) en near-infrared spectroscopie (NIRS) maakt het mogelijk de nauwkeurigheid van de fokwaardeschattingen voor karkas- en vleeskwaliteit te verbeteren. Door het werk van dit platform is Topigs Norsvin een gewaardeerde gesprekspartner voor internationale integraties, slachterijen en vleesverwerkers. Ook levert dit platform een bijdrage aan het de smaaken eetbeleving, zodat de consument graag een stukje varkensvlees op zijn bord ziet. Nu en in de toekomst. Enkele lopende projecten: Het ontwikkelen van genetische en nutritionele tools die de vetsamenstelling, het gehalte aan intramusculair vet en het vetzuurpatroon van varkensvlees optimaliseert. De inzet van genomic selection bij het verder terugdringen van berengeur. Het ontwikkelen van een nieuwe methode voor het uitsnijden van karkassen met inzet van een CT-scan. Dit verhoogt de waarde van een karkas omdat preciezer de samenstelling van een karkas kan worden bepaald. 14 jaarverslag 2014 onderzoek 15

10 Het voeden van een groeiende wereldbevolking is een wereldwijde uitdaging voor de agrarische sector. Het steeds intensiever gebruiken van onze aarde brengt een zorgplicht en extra verantwoordelijkheden met zich mee. Zo denkt en praat Topigs Norsvin mee in discussies over een duurzamere veehouderij. Topigs Norsvin is lid van de initiatiefgroep Duurzame Fokkerij, waar lijnen uitgezet worden voor een duurzamere fokkerij in de veehouderij Verantwoord fokken voor de toekomst uitgebreide rapportage mvo-fokkerij Ongeveer tegelijkertijd met het verschijnen van dit jaarverslag verschijnt ook de 3e rapportage MVO-fokkerij van Topigs Norsvin. In dit verslag maken we u deelgenoot van de keuzes die we maken in onze fokdoelen. We laten zien welke keuzes we maken en welke afwegingen daaraan ten grondslag liggen. Deze transparantie is wat ons betreft een must in een maatschappelijk verantwoorde onderneming. Op verzoek wordt deze rapportage aan u toegestuurd. Economie en milieu grijpen voor Topigs Norsvin in elkaar bij het voer. Voor de varkenshouderij is voer een grote kostenpost. Gezien het belang hiervan hanteert Topigs Norsvin een heel duidelijk concept: Total Feed Efficiency. Dit concept behelst naast het fokken van dieren die efficiënt met hun voer omgaan ook het voorkomen van lekken tijdens de hele productiekolom. Sterfte van dieren en voervermorsing zijn voorbeelden van lekken. Het varken moet daarnaast ook in staat zijn kwalitatief mindere veevoergrondstoffen om te zetten in vlees. Dierwelzijn op veel vlakken voorop ethische commissie Sinds 2005 heeft Topigs Norsvin een ethische commissie. Geen overbodige luxe in een tijd waarin technologische mogelijkheden elkaar in een razend tempo opvolgen en de maatschappij steeds kritischer naar ons kijkt. De leden van de commissie toetsen ons beleid en beoordelen nieuwe technieken. Daarmee geven zij grenzen aan en dragen zij bij aan de bedrijfsvoering. Bij het samenstellen van de ethische commissie is gestreefd naar een afspiegeling van onze organisatie. Frans Stafleu, ethicus, verbonden aan de Universiteit Utrecht, zorgt ervoor dat de commissie op een juiste manier tot een weloverwogen beslissing komt. diergezondheid prioriteit Een goede diergezondheid is in ieders belang. Diergezondheid heeft voor Topigs Norsvin dan ook de hoogste prioriteit. Topigs Norsvin hanteert de stelregel dat het dier nooit nodeloos pijn mag hebben en dat er met respect met zijn integriteit moet worden omgegaan. Mede daarom fokt Topigs Norsvin robuuste en vitale varkens, waarbij de inzet is zo weinig mogelijk antibiotica te gebruiken. In Europa is dierwelzijn ondertussen een vaste waarde. We zien ook in Noord-Amerika en zelfs in Azië de eerste tekenen van ontwikkelingen in de richting van maatschappelijke zorg en daar op volgend regelgeving op gebied van dierenwelzijn. Regelgeving die zorgt voor een beter leven van het varken met meer ruimte en minder ingrepen is nog geen garantie voor meer welzijn. Het varken moet zich immers ook goed voelen bij bijvoorbeeld nieuwe vormen van groepshuisvesting. Ook het houden van beren voor de vleesproductie geeft nieuwe uitdagingen als het gaat om het gedrag van beren in groepen. Met het Seeking Sociable Swine -project onderzoeken wij samen met Wageningen UR en de VU Amsterdam naar een verantwoorde fokmethode om het sociaal gedrag van varkens te beïnvloeden. Er komen uit het onderzoek aanwijzingen naar voren die erop duiden dat varkens met een hoge sociale fokwaarde beter groeien en minder agressief op elkaar reageren. Sociale varkens lijken minder stressgevoelig en minder kwetsbaar te zijn. Topigs Norsvin heeft inmiddels deze sociale component opgenomen in haar fokkerijprotocollen. Het Nador programma levert eindberen die het optreden van berengeur bij hun nakomelingen met maar liefst 40% vermindert. Topigs Norsvin heeft inmiddels ook de factor berengeur opgenomen in haar selectieprogramma van de zeugen. Dit zonder gevolg voor de vruchtbaarheid. Immers de aanleg van berengeur komt ook van de moeder. De komende jaren zal hierdoor een verdere vermindering van het voorkomen van berengeur bij vleesvarkens gerealiseerd worden. 16 jaarverslag 2014 mvo 17