D I E N S T & Nachtmiel zo. 6 september 2015 ds. Tieneke van Lindenhuizen

Transcriptie

1 D I E N S T & Nachtmiel zo. 6 september 2015 ds. Tieneke van Lindenhuizen Marcus 8,37 Deuteronomium 4, 1-2 en 9-20 Wat zou een mens niet over hebben voor zijn leven? Luister dus, Israël, naar de wetten en de regels waarin ik u onderwijs en kom ze na. Dan blijft u in leven en kunt u het land in bezit nemen dat de HEER, de God van uw voorouders, u zal geven. Voeg niets toe aan wat ik u voorschrijf en doe er niets van af. Houd u aan de geboden die ik u geef; het zijn de geboden van de HEER, uw God. (Verder vanaf vers 9 tot vers 20) Wees gewaarschuwd en neem u zorgvuldig in acht, zodat u nooit vergeet wat u met eigen ogen hebt gezien, maar de herinnering daaraan levendig houdt en alles aan uw kinderen en kleinkinderen doorvertelt. Vertel ze hoe u bij de Horeb voor de HEER, uw God, verscheen, nadat hij tegen mij had gezegd: Roep het volk bijeen, dan maak ik hun mijn geboden bekend. Dan leren ze ontzag voor mij te hebben zolang ze leven, en brengen ze dat ook hun kinderen bij. Op die dag kwam u schoorvoetend naar de voet van de berg, waaruit vuur hemelhoog opvlamde, te midden van duisternis en dreigende, donkere wolken. Toen sprak de HEER tot u vanuit het vuur. U hoorde een stem spreken, maar een gedaante zag u niet; er was alleen die stem. Hij maakte de regels van het verbond bekend, de tien geboden. Hij schreef ze op twee stenen platen en eiste dat u zich eraan zou houden. Mij droeg de HEER toen op om u de wetten en regels te leren die u moet nakomen in het land aan de overkant, dat u in bezit zult nemen. Maar aangezien u geen gedaante hebt gezien toen de HEER u op de Horeb vanuit het vuur toesprak, moet u zich zorgvuldig in acht nemen: misdraag u niet door een godenbeeld te maken, een afbeelding van welk wezen dan ook, man of vrouw, of van een dier dat op het land leeft of van de vogels in de lucht, van kruipende dieren of van vissen in het water onder de aarde. En als u omhoog kijkt en de zon, de maan en de sterren ziet, al die lichten aan de hemel, laat u er dan niet toe verleiden daarvoor neer te knielen en te vereren wat de HEER, uw God, voor de andere volken op aarde heeft bestemd. Want u bent door de HEER uitgekozen en Want u bent door de HEER uitgekozen en uit de smeltoven van Egypte weggehaald 1

2 Marcus 8, 27-9,1 om hem als zijn eigen volk toe te behoren, zoals nu het geval is. Uit: De Nieuwe Bijbelvertaling 2004/2007 Nederlands Bijbelgenootschap Wie is Jezus? Jezus vertrok met zijn leerlingen naar de dorpen in de buurt van Caesarea Filippi. Onderweg vroeg hij aan zijn leerlingen: Wie zeggen de mensen dat ik ben? Ze antwoordden: Johannes de Doper, en anderen zeggen Elia, en weer anderen zeggen dat u een van de profeten bent. Toen vroeg hij hun: En wie ben ik volgens jullie? Petrus antwoordde: U bent de messias. Hij verbood hun op strenge toon om met iemand hierover te spreken. Hij begon hun te leren dat de Mensenzoon veel zou moeten lijden en door de oudsten van het volk, de hogepriesters en de schriftgeleerden verworpen zou worden, en dat hij gedood zou worden, maar drie dagen later zou opstaan; hij sprak hierover in alle openheid. Toen nam Petrus hem apart en begon hem fel terecht te wijzen. Maar hij draaide zich om, keek zijn leerlingen aan en wees Petrus streng terecht met de woorden: Ga terug, achter mij, Satan! Je denkt niet aan wat God wil, maar alleen aan wat de mensen willen. Hij riep de menigte samen met de leerlingen bij zich en zei: Wie mijn volgeling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en zo achter mij aan komen. Want ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij en het evangelie, zal het behouden. Wat heeft een mens eraan als hij de hele wereld wint, maar er het leven bij inschiet? Wat zou een mens niet overhebben voor zijn leven? Wie zich tegenover de trouweloze en zondige mensen van deze tijd schaamt voor mij en mijn woorden, zal merken dat de Mensenzoon zich ook voor hem schaamt, wanneer hij komt in het gezelschap van de heilige engelen en bekleed met de stralende luister van zijn Vader. Verder zei hij ook nog: Ik verzeker jullie: sommigen die hier aanwezig zijn zullen niet sterven voordat ze de komst van het koninkrijk van God in al zijn kracht hebben meegemaakt. P R E E K Gemeente van God, Ik realiseer me maar al te goed dat ik hier geen drie dagen kan staan op deze kansel, ik zal het kort moeten houden maar dat vind ik (vaak) lastig. Omdat de woorden die God ons aanreikt zo passen in de dagen waarin wij leven. Zo 2

3 actueel ook en bemoedigend Echt. Het verhaal uit Marcus vanochtend is een scharnierpunt, een scharnierverhaal. In de voorgaande hoofdstukken is verteld van Jezus optreden, zijn wonderbaarlijke genezingen, zijn gelijkenissen, zijn problemen met de overheid ook. En de hoofdstukken die volgen gaan over het lijden en de dood van Jezus. En onze tekst staat er precies tussenin. Op de grens, zoals Jezus zelf aan de grens staat (uiterste noorden, in Caesarea Filippi). En het is een tekst met een grote vraag. Wie ben ik volgens jullie. Wa sizze jimme dat ik bin. Misschien heb je die vraag ooit al eens gevoeld, gehoord. Misschien hoor je m nu voor eerst echt. Hoe sta jij er eigenlijk in, wie is Jezus voor jou. En dan niet het antwoord geven wat je geleerd hebt, maar gewoon jij, in je eigen woorden. Want daar gaat het om, dat laat Jezus ons vandaag zien, denk ik. Laten we nog eens naar de tekst kijken. Jezus begint met de vraag: wie zeggen de mensen dat ik ben. Best grappig, Jezus informeert, hij wil informatie over de meningen van anderen. Wie zeggen de mensen dat ik ben. Nou, daar kunnen we wel op antwoorden: met godsdienstwetenschappelijke onderzoeken, uit de boeken, dogmatische antwoorden, de antwoorden van je opvoeding, van je ouders, van de kerk. Beste Jezus, dit is wat de mensen zeggen wie U bent. En dan komt die andere vraag. En wie ben ik volgens jullie. Ik vind dat een wijze les van Jezus. Ook wijzelf zijn vaak geneigd de mening van anderen te vragen. En daar is natuurlijk niks mee, integendeel. Het wordt anders als je jezelf afhankelijk maakt van de mening van anderen. Dat jij pas gelukkig bent als de ander dit of dat doet of zegt. Niet doen, zegt Jezus. Als je afhankelijk bent van wat anderen over jou zeggen of denken, dan geef je daarmee de sleutel van je eigen leven uit handen. Wie ben ik volgens jou, vraagt Jezus. En zeg het maar gewoon in je eigen woorden, meer hoeft niet. Jezus begint dus met de vraag: wat zeggen de mensen over mij? Nou, veel dus. De mensen zeggen dat Jezus Johannes de Doper is, of Elia, of een van de profeten. Dat zijn drie klassieke antwoorden die Marcus hier geeft. Johannes de Doper was een grote morele leraar, een wereldverbeteraar, iemand die vond dat je als individu het 3

4 onrecht niet nog groter mag maken. Een afschuw zou hij hebben van mensen die bij de dood van zoveel vluchtelingen zulke idiote uitspraken doen. Wat Johannes de Doper ons wil leren is dat wij de wereld in orde kunnen maken. En pas op dat de weegschaal bij jou niet de verkeerde kant opvalt als God jou weegt. Nu of later. Dat was Johannes de Doper. Is Jezus dan een tweede Johannes de Doper. Niet helemaal. De God van Jezus is niet de God van boosheid en straf en het opgeheven vingertje maar een God die jou kent en die je de moed wil geven en je nabij is. God is niet een God van oordelen maar van overgave en vertrouwen. Is Jezus dan de teruggekeerde Elia? Elia verlangde naar humaniteit en gelijkheid, maakte een eind aan afgoderij en vrees voor demonen, maar hij was ook een man van het geweld. Jezus is in zoverre geen tweede Elia, omdat Jezus geen man van geweld en tegengeweld is. Jezus hoopt op een oplossing van binnenuit en zijn boodschap kun je niet met die van Elia gaan wisselen. Het dichtst bij de waarheid is misschien wel de mening dat in Jezus een profeet leeft. Want een profeet is en was iemand die met Gods naam op de lippen zich uit durft te spreken. Iemand die de ander tot een beslissing wil brengen, tot vrijheid ook. Die jou vraagt: wie ben ik volgens jou. En zelfs als Petrus het samenvat met: U bent de messias, verbiedt Jezus zijn leerlingen uitdrukkelijk om er over te spreken. En waarom? Nou, misschien wel hierom. Petrus heeft de titel wel goed, maar de inhoud niet. Lijden? Een lijdende Messias? Nee! Ja, Petrus, Christus ís de Christus juist door het lijden en de verwerping en de dood en de opstanding. Petrus heeft de titel wel goed, maar de inhoud nog niet. Dat komt nog. Zelf noemt Jezus zich de Mensenzoon, hij in wie alles leefde wat ons tot mens maakt. Goddelijk genoeg om heel eenvoudig mens te willen zijn. Goddelijk genoeg om te weten wat lijden is. Goddelijk genoeg om te weten en te willen dat mensen op een menselijke manier kunnen bestaan. In de titel Mensenzoon klinkt al door dat het niet om aardse of politieke macht gaat maar om de lijdende Messias die met mensen door het lijden heen gaat. Die ons leert dat we alleen volgeling kunnen zijn als we die ikgerichtheid los kunnen laten. Wie zijn leven wil behouden zal het verliezen. Dat dus. 4

5 Gods woorden komen binnen in een wereld waarin op dit moment de vluchtelingenstroom in het nieuws is en moet zijn. Waar politici er niet uit lijken te komen en particulieren het over beginnen te nemen. Initiatieven die laten zien dat vluchtelingen onze naasten zijn, dat wij ze als naasten zien. Opdat ze niet tevergeefs aan onze deur kloppen, aldus Arjan Plaisier in een verklaring van de PKN. Ik heb ook even gehuild deze week, maar dat is niet genoeg. Er moeten veilige routes komen voor mensen die moeten vluchten, er moeten visa gegeven worden voor de korte termijn, we moeten verantwoordelijkheid nemen voor de opvang en ze een thuis geven. Een goede start geven en onszelf laten verrassen door ze. En we moeten alles op alles blijven zetten om de strijdende partijen aan tafel te krijgen en hulp in de regio blijven aanbieden. Want Jezus leert ons dat wij de naaste zijn van gewonden langs de weg, van aangespoelde kinderen op het strand. Van hen die zoveel overhebben voor hun leven. Wie ben ik volgens jou, vraagt Jezus. Moge die vraag ook de wereld van vandaag verder helpen. Amen! 5