van de voorzitter Aoo b.d. C.H. Weterings Aoo b.d. W.J.J. (Willem) Kafoe IN MEMORIAM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "van de voorzitter Aoo b.d. C.H. Weterings Aoo b.d. W.J.J. (Willem) Kafoe IN MEMORIAM"

Transcriptie

1 van de voorzitter Zo, de laatste bandelier van het jaar! En wat een jaar was het, zomer tijdens de lente, herfst tijdens de zomer en toen het eenmaal herfst was, weer een hele mooie nazomer die tot in november duurde! Terugblikkend kan ik zeggen dat we het druk hebben gehad. De lay out van de bandelier wordt tegenwoordig door onszelf gedaan en we hebben de oprichters van de VOORTT een speldje mogen uitreiken en ook hebben we 2 excursies voor u mogen verzorgen en, niet te vergeten, we hebben een heel erg gezellige ALV gehad in het zuiden des lands. De ALV was geregeld door Christ en Peter. Dit hebben ze naar mijn idee heel erg goed gedaan en hiervoor mijn dank! De dag is erg gezellig geweest. De dames hebben, net als 4 jaar geleden, percussie les gehad en de mannen zijn in die tijd aan het vergaderen geweest. Die vergadering is gelijk de boeken in gegaan als de snelste ooit. Ook hebben we een nieuw bestuurslid in ons midden mogen opnemen: Rene Jelijs. Rene gaat voor ons de public relations kant behartigen. Verder hebben we afscheid mogen nemen van Jan de Nooier. Jan, bedankt voor je inzet in de afgelopen jaren! Tijdens de vergadering werd nog de vraag gesteld of er nog een excursie zou worden georganiseerd. Deze vraag kwam op een erg gelegen moment want wij zijn namelijk bezig geweest om, met het oog op verjonging, de sergeanten titulair die op dit moment met hun vak technische opleiding bezig zijn de verantwoordelijkheid te geven om een excursie te regelen. Dit idee werd tijdens de vergadering met groot enthousiasme aangenomen. De laatste excursie van dit jaar zijn we naar Overloon geweest. Met bijna 70 mensen zijn we naar het oorlogs en verzetsmuseum gekomen. Daar aangekomen stond er een complete lunch op ons te wachten waarna de eersten gelijk konden beginnen met een rondleiding door het documentatiecentrum. Zeer interessant en bovenal indrukwekkend allemaal. Wat mij echt verbaasde was de hoeveelheid materiaal die stond opgesteld in de grote hal. Bijna alles wat je maar kan verzinnen dat tijdens de oorlog gebruikt is geweest stond hier ter display. Organisatie, bedankt voor het regelen van een zeer geslaagde dag! Afrondend kan ik niets anders dan concluderen dat het een geslaagd jaar is geweest. Hele fijne dagen en veel leesplezier met deze nieuwe, goed gevulde, bandelier en tot ziens in het nieuwe jaar. Voorzitter VOORTT Sgt1 Richard Groot IN MEMORIAM Tot onze spijt ontvingen wij de navolgend mededeling: Op 18 september 2011 is ons oudste lid overleden op 98 jarige leeftijd, Aoo b.d. C.H. Weterings Op 6 oktober 2011 is overleden en hij was lid vanaf de oprichting, Aoo b.d. W.J.J. (Willem) Kafoe Namens de vereniging wesnen we de nabestaanden en familie veel sterkte toe met het verlies van hun dierbaren 1

2 Wie is wie bij de Vereniging Onderofficieren Regiment Technische Troepen? Bestuur Contactadres Contactpersonen Voorzitter / Lid RTT / Lid RR: Sgt 1 Richard Groot 11 Infbat A-Cie Oranje Kazerne Schaarsbergen tel : mdtn : RN.Groot@mindef.nl Vice-Voorzitter / Contactpersonen: Aoo b.d. Christ van den Heuvel tel : cmjvandenheuvel@onsbrabantnet.nl Penningm / Ledenadministratie: Aoo b.d. Peter Lasoe tel : pjjhlasoe@onsbrabantnet.nl Secretaris: Aoo b.d. Paul Mentink gsm : pjlmentink@hotmail.com Lid: Regiment Aoo Willem van Loon Regimentsadjudant Du Moulinkazerne Soesterberg tel : mdtn : gsm : WJB.v.Loon@mindef.nl Lid: Aoo Klaas Schouten Compagniesadjudant OOCL Frank van Bijnenkazerne Apeldoorn tel : mdtn : gsm : K.Schouten@mindef.nl Lid / Public relations: Aoo René Jelijs RPD Havelte Johannes Postkazerne Darp tel : mdtn : R.Jelijs@mindef.nl Adviseur bestuur VOORTT Kap Paul Delmeer bc Secretariaat VOORTT p/a Korendragersgilde GL Dronten gsm : pjlmentink@hotmail.com Redactieadres p/a Violenpad JR Swifterband gsm: Hoofdredacteur Kap Paul J. Delmeer bc Redactie Aoo b.d. Paul Mentink Aoo René Jelijs Aoo Willem van Loon Aoo b.d. Christ van den Heuvel Aoo b.d. Peter Lasoe Contactpersoon VVRTT Stafadj b.d. Hans van der Spek cadillac1954@live.nl Webmasters VOORTT Regio Den Haag Aoo Ron Nieuwenhuis DMO / DWS / DWPSNS Frederickkazerne Den Haag tel: : mdtn : gsm : RJ.Nieuwenhuijs@mindef.nl Regio Havelte Aoo Paul Stevens 43 Hrstcie Mechbrig Johannes Postkazerne Havelte tel : mdtn : gsm : PH.Stevensl@mindef.nl Regio Apeldoorn Aoo René Jelijs RPD Havelte Johannes Postkazerne Darp tel : mdtn : R.Jelijs@mindef.nl Regio Schaarsbergen Smi Johan Spithoven (Csm) 11 Hrstcie LMB Oranjekazerne Schaarsbergen tel : mdtn : JM.Spithoven@mindef.nl Regio Oirschot Aoo Andre J. van Dijke (Stadj) 13 Hrstcie Cogp Mechbrig Oirschot tel : mdtn : AJ.v.Dijke@mindef.nl Regio Soesterberg Willem van Loon Regimentsadjudant Du Moulinkazerne Soesterberg tel : mdtn : gsm : WJB.v.Loon@mindef.nl Adviseur Statuten Huishoudelijk Reglement Aoo b.d. Hennie van den Eijkhof 2 Kap Paul Delmeer bc Aoo b.d. Paul Mentink Webmaster Facebook Aoo b.d. Paul Mentink Regio t Harde Aoo John W. de Blom (Stadj) 320 Hrstcie Logbrig Tonnetkazerne t Harde tel : mdtn : gsm : JW.d.Blom@mindef.nl

3 AGENDA 2011 & 2012 DatuM dag Gebeurtenis Locatie & Info november donderdag regimentsdiner Onderofficieren rtt amersfoort 18 november vrijdag regimenstdiner Officieren rtt amersfoort 23 november Woensdag regiments Traditieraad RTT Soesterberg 23 november Woensdag regiments Raad RTT Soesterberg 15 december donderdag oo-beraad RTT Soesterberg april vrijdag Beëdiging Soesterberg dzv 310 Hrstcie 16 mei Woensdag rtt Sportdag Havelte dzv 43 Hrstcie 30 juni zaterdag veteranendag den Haag 14 september vrijdag Beëdiging Soesterberg dzv 330 Hrstcie 3 oktober Woensdag dodenherdenking / Reunie Soesterberg 23 november donderdag regimentsdiner Onder Officieren 24 november vrijdag regimentsdiner Officieren LANDMACHTDAGEN 2012 Momenteel zijn de voorbereidingen voor de Landmachtdagen 2012 die in Oirschot gehouden worden in volle gang. De Landmacht dagen zijn op, 11, 12 en 13 mei 2012 op de Gmaj de Ruijter van Steveninckkazerne, te Oirschot. NB: 11e o.a. geopend speciaal voor het (oud)personeel van defensie 12e en 13e voor het publiek uit: De Limburger Uitvaart met militaire eer voor Sgt 1 TD Laurens Fritz Honderden mensen hebben zaterdag de uitvaartdienst bezocht voor de om het leven gebrachte militair Laurens Fritz in de Sebastianuskerk van Herkenbosch. Onder de vele deelnemers waren ook tientallen collega-militairen van de landmacht. ANP Na afloop van de eucharistieviering werd het stoffelijk overschot van Fritz door een erehaag van militairen het crematorium in Baexem ingedragen. Fritz werd vorige week dood in een maisveld gevonden na maanden vermist te zijn geweest. Een 47-jarige man uit Herkenbosch zit vast op verdenking van moord op Fritz. De militair was gelegerd in de Duitse stad Münster, waar hij sergeant was in het Duits-Nederlandse leger. Hij woonde in het vlakbij Roermond gelegen Duitse dorpje Elmpt, maar had ook een huisje op bungalowpark Reewoude in Herkenbosch. Conform een door Fritz opgeschreven laatste wens herdenken familie en vrienden de overledene zaterdagavond feestelijk bij zijn huisje op Reewoude. Namens de vereniging wesnen we de nabestaanden en familie veel sterkte toe met het verlies van Laurens. 3

4 Wel en Wee bij de Technische Dienst nieuwe leden miv Gilbert, B.A. Waalwijk sgt asp lid Goossens, E.J.M. Breukelen sgt asp lid Jansen, M.A.J. Kerkrade sgtt asp lid Kolk, W.E. Ens sgt asp lid Kooistra, N.M. Aalst sgtt asp lid Kot, A.C. Tholen sgtt asp lid Kuiers, J.H. Zwolle sgtt asp lid Raciti, R. Kampen sgtt asp lid Schootbrugge, H.N. van de Oldebroek sgtt asp lid Vos, W.M. de Veenendaal sgt asp lid Bevordering agv blokbevordering miv tot rang naam eenheid 13-jul-2011 Sgt1 Tholen,Cornelis L P CLAS/KCT/SSVCIE/SVCIE 17-aug-2011 Sgt1 Kort,Tim de CDC/BG FS/DCIOD/CL NED 17-aug-2011 Sgt1 Lammers,Hans K CLAS/OOCL/310HRSTCIE/HPEL B&T 14-sep-2011 Sgt1 Weert,Peter van CLAS/13MECHBRIG/13HRSTCIE/HPEL 17PIB Bevorderingen agv functietoewijzing miv tot rang naam eenheid 01-jul-2011 Sm Aa,Wim van der CLAS/OOCL/JISTARC/107ASBT 01-jul-2011 Sm Eichelsheim,Jeroen CLAS/OOCL/310HRSTCIE/HPEL 101CB 01-jul-2011 Sm Veer,Eric CLAS/11LMB/11HRSTCIE/HPEL 13IB 01-jul-2011 Aoo Verweij,Gerjan CLAS/OTCO/OTCLOG/ST 01-jul-2011 Elnt Bravenboer,Jan F CLAS/OOCL/JISTARC/102EOVCIE 15-jul-2011 Sm Mans,Thomas J P CLAS/OOCL/330HRSTCIE/STSTPEL 18-jul-2011 Sm Kronenberg,Robert D T CLAS/43MECHBRIG/43HRSTCIE/HPEL 45PIB 01-aug-2011 Sm Rijper,Niels CLAS/EODD/GGB EODCIE/4EODPEL 01-aug-2011 Aoo Deliën,Edward CLAS/43MECHBRIG/43HRSTCIE/HPEL 45PIB 01-aug-2011 Aoo Massop,Dolf CLAS/OTCO/OTCLOG/SCHL T&O 14-aug-2011 Sm Meerwijk,Nicolaas C M van CLAS/43MECHBRIG/44PAINFBAT/B-PAINFCIE 01-sep-2011 Sm Karmelk,Jan-Peter CLAS/EODD/SCHOOL/OPLGP MUNT 01-sep-2011 Aoo Janssen,Johannes A L CLAS/13MECHBRIG/13HRSTCIE/HPEL 11TK 01-sep-2011 Aoo Kemperman,Marcel J M CLAS/OTCO/OTCLOG/SCHL T&O 01-sep-2011 Elnt Hest,Hans van CLAS/13MECHBRIG/STSTCIE/BRIGST 05-sep-2011 Sm Flik,Renier G CLAS/43MECHBRIG/11PAGNBAT/111PAGNCIE LOM (regulier) miv rang naam eenheid 01-jul-2011 Aoo Smit,Jan W CLAS/OTCO/OTCLOG/ST 01-jul-2011 Aoo Berg,Eddy van den CLAS/OTCO/OCIO/ST 01-aug-2011 Aoo Hoeboer,Alexander C DMO/DLB/LCW/LOK DGN 01-aug-2011 Aoo Limpens,Johannes B CLAS/OTCO/OTCRIJ/ST 01-aug-2011 Aoo Marsman,Henk CLAS/HRF HQ/ST/OPS 01-sep-2011 Aoo Geudeker,Frank CLAS/OOCL/400GNKBAT/ST 30-sep-2011 Aoo Merkx, Peter LF DMO 30-sep-2011 Kap Guldener, Bert DMO 31-okt-2011 Aoo Schoorl, Cees D DMO ONTSLAG (op eigen verzoek) miv rang naam eenheid 01-jul-2011 Sgt Logger,Barry CLAS/43MECHBRIG/43HRSTCIE/HPEL 44PIB 01-sep-2011 Sgt Jongejan,Stephen V CLAS/OOCL/320HRSTCIE/HPEL 400GN 05-sep-2011 Sgt Westrik,Gijsbert CLAS/43MECHBRIG/43HRSTCIE/HPEL 45PIB 4

5 Overplaatsingen miv rang naam Van Naar 01-jul-2011 Aoo Laarschot,Nico van de LFD WEERT/IVZ-MAK 13MECHBRIG/Beheer Personeel 01-jul-2011 Aoo Verberne,Thomas M C M RMC-ZUID/BUR IDV Interne Herplaatsing CLAS 01-jul-2011 Aoo Versteeg,Hendrik RMC-ZUID/SIE OPN 13MECHBRIG/ST/G3/NATOPS/S&O 01-jul-2011 Aoo Verweij,Gerjan 471MOGOSCIE OTCLOG/ST/OTK/PO SPEER/IGP WSM 01-jul-2011 Sgt Wildt,Bernardus G de HPEL 11IB&OVE 11INFBAT/A-CIE/CIEST/ODBGP 01-jul-2011 Sgt1 Huistra,Roelof I HPEL 44PIB/HGP 44PIB/STSTCIE/CIEST/ODBGP 01-jul-2011 Sgt1 Lok,Wouter R KCT/SSVCIE KCT/Beheer Personeel 01-jul-2011 Sgt1 Marcelissen,Bas P J 42PIB/C-CIE/CIEST 13MECHBRIG/Beheer Personeel 01-jul-2011 Sgt1 Sinderen,Wopke van 44PIB/STSTCIE HPEL 42TK/HGP VTGN/TAKELPLG 01-jul-2011 Sm Aa,Wim van der 107ASBT/LOGPEL 107ASBT/LOGPEL/ODBGP 01-jul-2011 Sm Ballijns,Eddy HPEL 101CIS HPEL 101CIS/HGP TRANSM/4PLG 01-jul-2011 Sm Beers,Bert 42TKBAT/STSTESK 45PIB/STSTCIE/CIEST/ODBGP 01-jul-2011 Sm Eichelsheim,Jeroen HPEL 101CIS HPEL 101CIS/HGP ETM/1HF 01-jul-2011 Sm Irikx,Paulus M OCIO/ST/SIE OTK OCIO/ST/SIE OTK/BUR P&P/LMB 01-jul-2011 Sm Kleij,Leendert G van 330HRSTCIE/ST HPEL 17PIB/PRODBEST/BUR BDFV 01-jul-2011 Sm Moes,Peter 107ASBT/LOGPEL OTCVUST/LOGPEL/DAA&TGP 01-jul-2011 Sm Palmen,Jos KMS/B-CIE/STGP HPEL 41PAGN/HGP VTGN 01-jul-2011 Sm Veen,Luke van der 44PIB/B-CIE/CIEST 43GNKCIE/LOGPEL/ODBGP 01-jul-2011 Sm Veer,Eric HPEL 42TK HPEL 13IB&OVE/HGP VTGN 01-jul-2011 Sm Vries,Richard A de STO/IP OTM OTCO/Beheer Personeel 04-jul-2011 Aoo Kruijf,Marinus R A de OCIO/ST/SIE OTK OCIO/ST/SIE OTK/KCEN 04-jul-2011 Sgt1 Putten,Jurgen van 103VERKESK STO/IP WPS/IG ODS IGV 04-jul-2011 Sm Bijdevaate,Marinus A HPEL 42TK 107ASBT/MAINTENANCE/MT TXGP 08-jul-2011 Sgt1 Wiersma,Sjoerd KMS/ST/VTO HPEL 45PIB/HGP PAVTGN/3PLG 11-jul-2011 Sgt1 Brondijk,Marcel C 104CONSTRCIE 102CONSTRCIE/LOGPEL/ODBGP 15-jul-2011 Sgt1 Verburg,Jeroen J H C 11TKBAT/B-ESK 42PIB/C-CIE/CIEST/ODBGP 15-jul-2011 Sm Mans,Thomas J P HPEL 11TK/HGP 330HRSTCIE/ST/SIE S2/OPN&OPL 18-jul-2011 Sm Kronenberg,Robert D T HPEL 42TK/HGP HPEL 45PIB/PRODBEST/BUR BDFV 25-jul-2011 Sgt En-Nali,Badreddine KMS/ST/VTO HDET EOV/HGP VTGN/3FUCHS 01-aug-2011 Aoo Deliën,Edward HPEL 43OVE HPEL 45PIB/PRODBEST/BUR BDFV 01-aug-2011 Aoo Hartman,Lambertus N G A 107ASBT OOCL/Beheer Personeel 01-aug-2011 Aoo Massop,Dolf Opl Noord-Amerika STO/IP OTM 01-aug-2011 Aoo Vos,Willem R 400GNKBAT/BATST OOCL/Beheer Personeel 01-aug-2011 Aoo Weijde,Marcel OTCLOG/ST/SIE OTK OTCLOG/ST/OTK/SPEER/IGP K1&K2 01-aug-2011 Sgt1 Bavel,Theodorus G L van HPEL GN/HGP VTGN 105BRCIE/LOGPEL/ODBGP 01-aug-2011 Sgt1 Koopman,Ron 11TKBAT/STSTESK STO/IP WPS/IG ODS LEO1 01-aug-2011 Sgt1 Vlak,Alan 42TKBAT/B-ESK 112PAGNCIE ZW/LOGPEL/ODBGP 01-aug-2011 Sm Imming,Marcel W H 102EOVCIE/2EOVPEL 102EOVCIE/1EOVPEL 01-aug-2011 Sm Koning,William HPEL 42TK/HGP SST HPEL 13IB&OVE/HGP ETM 01-aug-2011 Sm Overmars,Johannes G 42TKBAT/A-ESK 45PIB/B-CIE/CIEST/ODBGP 01-aug-2011 Sm Rijper,Niels EODD/GRONDGB EODD/GRONDGEBONDEN EODCIE/4PEL 01-aug-2011 Sm Roest,Steven J van der 102EOVCIE/1EOVPEL DCIOD: LAND CC-HQ Heidelberg 08-aug-2011 Sgt1 Klassie,Urle R HPEL 12IB&OVE 11HRSTCIE/ST/SIE P&OPL/OPN&OPL 12-aug-2011 Sgt1 Botterhuis,Peter B 111PAGNCIE LT 43MECHBRIG/Beheer Personeel 14-aug-2011 Sgt1 Jansen,Bas HPEL 45PIB 45PIB/HGP ETM/TITAAN 14-aug-2011 Sm Meerwijk,Nicolaas C M van 112PAGNCIE ZW 44PIB/B-CIE/CIEST/ODBGP 15-aug-2011 Sgt1 Brinker,Jeroen HPEL 42TK/HGP SST NLDA/Opkomst OFFN KOO Intern 15-aug-2011 Sgt1 Pas,Dennie van der HPEL 13OVE 42BVE/LOGPEL/ODBGP 15-aug-2011 Sgt1 Smeets,Mitch 42BVE/LOGPEL 13OVE/PRODBEST/BUR BDFV 15-aug-2011 Sm Berings,Petrus W HPEL 11TK/HGP SST HPEL 17PIB/HPG PAVTGN/1PLG 15-aug-2011 Sm Brons,Richard 104CONSTRCIE 103CONSTRCIE/LOGPEL/ODBGP 15-aug-2011 Sm Poel,Adrianus C H van de HPEL 11TK/IDAGP HPEL 17PIB/IDAGP 29-aug-2011 Sm Wardt,Gerard van de OTCLOG/ST/SIE OTK STO/IP OTM/IG TECH OPLN 01-sep-2011 Aoo Berkhout,Petrus D G A PERSCO/PLM/LBBGL PLC/LBBGL/'T HARDE/GEVOST 01-sep-2011 Aoo Bruggen,Gerard van RPD SCHAARSBERGEN PLC/RPD SCHAARSBERGEN 01-sep-2011 Aoo Doremalen,Frans van RPD OIRSCHOT/STGP PLC/RPD OIRSCHOT/P&O UITV 01-sep-2011 Aoo Faulhaber,John S HPEL 45PIB 310HRSTCIE/ST/SIE S2/OPN&OPL 01-sep-2011 Aoo Heins,René A CLAS/CSGP/O&V/ St CLAS/Beheer Personeel 01-sep-2011 Aoo Janssen,Johannes A L HPEL 13OVE HPEL 11TK/PRODBEST/BUR BDFV 01-sep-2011 Aoo Jelijs,René RPD SCHAARSBGN PLC/RPD SCHAARSBERGEN/P&O UITV 01-sep-2011 Aoo Kemperman,Marcel J M STO/IP WVTGN STO/IP WVTGN 01-sep-2011 Aoo Koning,Antonie de CLAS/DOPS DM&D/AFD MATLOG/OG/OPLOG 01-sep-2011 Aoo Roodbergen,Pierre PERSCO/PLM/LBBGL PLC/LBBGL/SBERGEN/MAN I&V 01-sep-2011 Aoo Schuurmans,Ruud CLAS/DOPOST OG CLAS/Beheer Personeel 01-sep-2011 Aoo Traas,René C CLAS/DOPS/SIE G3 DT&O/UITVOERING/SITCEN 01-sep-2011 Aoo Uljé,Petrus PERSCO/PLM PLC/SIE LPD/BUR OPL 01-sep-2011 Aoo Vereggen,Marc PERSCO/PLM PLC/LBBGL/CTR/LOGISTIEK 01-sep-2011 Aoo Weijers,Hendrik C J PERSCO/PLM PLC/RPD SCHAARSBERGEN 01-sep-2011 Sgt1 Dijk,Richard van 112PAGNCIE ZW 43MECHBRIG/STCIE/LOGPEL/ODBGP 01-sep-2011 Sgt1 Haarman,Johannes H 14AFDVA/B-BT/BTST 112PAGNCIE ZW/LOGPEL/ODBGP 01-sep-2011 Sgt1 Martin,Ronald DC PV: Sie Werving KL STO/IP WVTGN/IG SPEC 5

6 01-sep-2011 Sm Campschroer,Hans 101GNBAT/STCIE OOCL/Beheer Personeel 01-sep-2011 Sm Groeneveld,Rob PERSCO/PR&O DP&O/AFD PERS/SIE DM 01-sep-2011 Sm Karmelk,Jan-Peter EODD/SCHOOL EODD/SCHOOL/OPLGP MUNTECH 01-sep-2011 Sm Staat,Eric 42PIB/A-CIE/CIEST 42PIB/A-CIE/CIEST/ODBGP 01-sep-2011 Sm Wagensveld,Michâel van 14AFDVA/STBT 101GNBAT/STCIE/CIEST/ODBGP 05-sep-2011 Sgt1 Smit,Marco STO/IP WVTGN 12INFBAT/C-CIE/CIEST/ODBGP 05-sep-2011 Sm Boot,Alexander HPEL 11TK/HGP SST HPEL 17PIB/HPG PAVTGN/2PLG 05-sep-2011 Sm Flik,Renier G 43MECHBRIG/STCIE 111PAGNCIE LT/LOGPEL/ODBGP 12-sep-2011 Sgt1 Ramakers,Rene M G HPEL 11TK/HGP ETM HPEL 42PIB/HPG ETM/TITAAN 15-sep-2011 Aoo Abels,Ronald J DC PV: Sie Aanst KL DCWS Bur Selectie & Voorl 15-sep-2011 Aoo Draanen-Stenebome,Roy van DC PV: Sie Aanst KL DCWS Bur Selectie & Voorl 15-sep-2011 Sm Gussenhoven,Lex HPEL 14AFDVA STO/IP OTM/IG COMM&INFRA 19-sep-2011 Sm Elants,Lex 410GNKOPVAFV HPEL 101CIS/HGP VTGN 21-sep-2011 Sgt Denjagic,Denin HPEL 44PIB 44PIB/HGP VTGN/2VTGN 30-sep-2011 Sgt1 Kocks,Erwin G H HPEL 11PAGN 101CBRNVERDCIE/LOGPEL/ODBGP Door P. Smits Deel 5 Algemeen. De manoeuvre-eenheden van het Eerste [NL] Legerkorps kregen, begin jaren zestig, de beschikking over een van de drie typen gepantserde voertuigen die aangekocht werden. Velen veronderstellen dan ook dat het pantserwielvoertuig YP-408 en de pantserrupsvoertuigen AMX en M-113 de eerste gepantserde voertuigen waren, die op ruime schaal bij de Koninklijke Landmacht [KL] in gebruik zijn geweest. Tot de eerste mechanisatie en motorisatie ronde, begin jaren zestig, beschikte de KL echter reeds over een breed scala gepantserde rupsvoertuigen dan wel gepantserde wielvoertuigen. Daaronder bevond zich ook een bestand aan gepantserde halfrupsvoertuigen De halfrupsvoertuigen die ter beschikking stonden, werden slechts aan een beperkt aantal type eenheden toegewezen. Een pantserafweercompagnie [Cie 8 tp], ingedeeld bij de organisatie van het infanteriebataljon, beschikte over een aantal gepantserde halfrupsvoertuigen. De toegewezen halfrupsvoertuigen werden bij de compagnie ingezet als trekker van de getrokken Britse 17-pounder pantserafweervuurmond met een kaliber van 3 inches [76.2 mm]. Daarnaast zijn ook de cavalerieverkennings- en luchtverdedigingselementen van de KL uitgerust met het gepantserde halfrupsvoertuigen of een van de afgeleide versies. Het halfrupsvoertuig heeft onder andere bij de tankeskadrons dienst gedaan als gereedschapswagen bij de eskadronsonderhoudsgroep [EOG]. Mogelijk beschikte de bataljons-onderhoudsgroep [BOG] ook over een klein aantal halfrupsvoertuigen. Daarbij kunnen we denken aan een tweetal hersteldisciplines, namelijk rupsonderstel en geschut. De organisatie van de verkenningspelotons was opgebouwd uit een mortier- en tirailleurgroep. Een mortiergroep kende een personele sterkte zes militairen welke de beschikking hebben over een 88mm mortier. De tirailleurgroep kende een personele sterkte van elf militairen en beschikte naast de persoonlijke bewapening over één mitrailleur. Zowel de mortiergroep als de tirailleurgroep beschikte over één halfrupsvoertuigen ten behoeve van het vervoer van het personeel als materieel. Beide halfrupsvoertuigen waren standaard bewapend met de.50 cal Browning machinegeweer. Terecht kan men zich afvragen waarom de parate en mobilisabele infanteriebataljons, in die periode, niet zijn uitgerust met het halfrupsvoertuig. Het eerste antwoord daarop zou kunnen zijn dat de Generale Staf nog uitging van en vast hield aan een statische verdediging. Een duidelijk voorbeeld daarvan zijn de voorbereidende inundatiewerkzaamheden in het kader van de op te richten IJssellinie in de jaren vijftig. Als tweede antwoord is het toch beperkte aantal gepantserde halfrupsvoertuigen M3 waarover de KL kon beschikken. Een berekening maakt al snel duidelijk dat een behoefte was welke neerkwam op ongeveer gepantserde voertuigen. Bij de berekening is uitgegaan van een legerkorps opgebouwd uit vier divisies met negen infanteriebataljons. Per infanteriebataljon was een behoefte van 55 gepantserde halfrupsvoertuigen. Voor de berekening is de indelingsnorm gehanteerd die van toepassing was bij de instroming van de YP-408. Verder in dit artikel komen we terug op de daadwerkelijke sterkte aan halfrupsvoertuig bij de KL. Het aantal beschikbare halfrupsvoertuigen dekte nog geen vijfentwintig percent van de berekende behoefte. De KL kreeg via twee kanalen de beschikking over de gepantserde halfrupsvoertuigen uit de M3-serie. Een deel van het bestand gepantserde halfrupsvoertuigen was overgenomen van de overtollige militaire voorraden van de geallieerden. Daarnaast werd door de Amerikaanse overheid een aantal halfrupsvoertuigen in bruikleen verstrekt in het kader van het Mutual Defence Assistance Program [MDAP]. Het MDAP bood, aan de door de oorlog verarmende landen, hulp bij de opbouw van de eigen defensieorganisatie. Aan de geboden militaire hulp lag de Russische dreiging vanuit het oosten ten grondslag. Het MDAP kon gezien worden als het militaire equivalent van de Marshallhulp. De Marshallhulp was gericht op de economische opbouw van een land na de bevrijding. Tot medio 1964 bleven de Amerikaanse halfrupsvoertuigen deel uit maken van het voertuigenbestand van de Koninklijke Landmacht. 6

7 Afb. 01: Licht gepantserd halfrupsvoertuig M3A1 uitgerust met een bescherming rond het affuit t.b.v. de.50-inch mitrailleur. [Bron: Geschiedkundige Verzameling Regiment Technische Troepen]. Historie. De complete geschiedenis van het Amerikaanse halfrupsvoertuig is niet in een paar woorden samen te vatten. Maar in vijf zinnen kan een zeer summiere kijk op de geschiedenis worden verkregen. In de jaren twintig start de Franse autofabrikant Citroën, in samenwerking met de Franse ingenieur, Alexander Kégresse de ontwikkeling van een halfrupsvoertuig. De Amerikaanse overheid wist, medio 1925 drie exemplaren te bemachtigen, welke als basis dienden voor een eigen militaire ontwikkeling van een halfrupsvoertuig ten behoeve van de Amerikaanse Strijdkrachten. Gedurende het ontwikkelingstraject, onder supervisie van Ordnance Department, werden meerdere prototypen geproduceerd. Elk prototype werd onderworpen aan een reeks van beproevingen. Uiteindelijk resulteerde deze reeks van prototypen in een productierijp halfrupsvoertuig van de wat later het bekende Amerikaanse halfrupsvoertuigen M3-serie zou worden. Interessant detail is dat zowel de legerleiding van de Amerikaanse strijdkrachten als het Opperbevel van de Wehrmacht van Nazi-Duitsland, in eenzelfde tijdvak, het nut van het halfrupsvoertuig onderkenden. Beide mogendheden ontwikkelden op basis van de in eigen beheer ontwikkelde standaardversie een reeks van afgeleide voertuigen. Het door de Amerikaanse industrie ontwikkelde halfrupsvoertuig was bestemd om te worden ingedeeld bij de infanteriebataljons, welke daarmee werden gereorganiseerd tot gemechaniseerde infanterie. De gemechaniseerde infanterieformaties werden ingedeeld bij de organisatie van een pantserdivisie. Daarmee werd de infanterie in staat gesteld de gevechtstank, onder vrijwel alle terrein-omstandigheden gedurende de opmars te volgen. Het ontwerp met de code T14, dat uit het ontwikkelingstraject ter beschikking kwam, werd medio 1940 door het Amerikaanse Leger gestandaardiseerd. Met de standaardisatie kreeg het prototype de definitieve typeaanduiding M3 toegewezen. Al snel na deze standaardisatie kwam het eerste voertuig uit de serieproductie ter beschikking van het Amerikaanse Leger. De serieproductie van het halfrupsvoertuig was door het Ordnance Department toegewezen aan Autocar Company gevestigd te Ardmore in de staat Pennsylvania. Reeds in een vroeg stadium van de serieproductie werden ook White Motor Company, Cleveland, Ohio en Diamond T Motor Car Company, Chicago, Illinois ingeschakeld bij de productie. Op een later tijdstip maakte International Harvester Corp., Chicago, Illinois het productiekwartet compleet.als medio 1945 de productie van de M3 werd gestaakt zijn er door de vier vernoemde producenten gezamenlijk halfrupsvoertuigen geproduceerd. En dit in een veelheid van varianten en subvarianten. Het halfrupsvoertuig bood ten opzichten van een rups- en wielvoertuig een aantal voordelen. De terreinwaardigheid is onder nagenoeg alle terreinomstandigheden even groot als dat van een rupsvoertuig. Ten opzichten van een rupsvoertuig zijn de ontwikkelingkosten en productie minder tijdrovend en gecompliceerd en dus goedkoper. Met name het besturingssysteem was minder gecompliceerdheid. Dit goedkope en eenvoudige stuursystemen op de voorwielen, was identiek aan die bij een wielvoertuig werd toegepast. Het voortdrijven van het halfrupsvoertuig vond in principe plaats via de rupsband. Indien de terreinomstandigheden dit noodzakelijk maakten, kon door de chauffeur de voorwielaandrijving worden ingeschakeld. Op deze wijze wist men de voordelen van lage bodemdruk en hoge tractie met elkaar te verenigen. Daarbij zijn de kosten van de explicitatie en onderhoud aanzienlijk lager ten opzichten van een rupsvoertuig. 7

8 Afb. 2: De M5A1 met lierinstallatie mag zich verheugen in de belangstelling van een groepje officieren. [Bron: onbekend]. Beschrijving. De M3 halfrupsvoertuig is een wezen opgebouwd uit een chassisraam met de aandrijflijn en een gepantserde opbouw. Voor de constructie van de gepantserde opbouw is gebruik gemaakt van gepantserde platen met een dikte van ¼-inch [6,35 mm]. Door middel van een schroefverbinding zijn de voorbewerkte platen met elkaar verbonden tot een geheel. Daarna is de complete opbouw in zijn geheel op het chassis gemonteerd. In de opbouw is voldoende ruimte aanwezig om dertien militairen met hun uitrusting te transporteren. In het chauffeurscompartiment zijn drie zitplaatsen in lijn met elkaar gemonteerd. Voor de overige tien militairen zijn de zitplaatsen, in twee rijen van elk vijf zitplaatsen, aanwezig. Daarbij zijn de zitplaatsen ruggelings tegen zijwand van het personeelscompartiment gemonteerd. Onder opklapbare zittingen is opbergruimte gecreëerd voor de mee te voeren uitrusting. Door een in de achterwand van het personeelscompartiment gemonteerde deur, kan het halfrupsvoertuig worden betreden. De chauffeur en mitrailleurschutter beschikken elk over een eigen deur. De voorruit van het bestuurderscompartiment was door een gepantserde plaat te beschermen tegen de uitwerking van vijandelijk vuur. Deze gepantserde plaat met een dikte van 13-mm was scharnierend aan de bovenzijden van de voorruit gemonteerd. Indien de scharnierende gepantserde plaat niet werd gebruikt, kon deze in horizontale stand worden gezet en werd daarbij aan weerszijden ondersteund. Eenmaal in horizontale positie heeft de chauffeur op deze wijze de beschikking gekregen over een zonnescherm. Een waarnemingsgleuf aangebracht in de neerklapbare gepantserde plaat biedt het aanwezige militaire personeel in het halfrupsvoertuig de mogelijkheid de situatie te kunnen blijven waarnemen. Tegen de aanwezige middenspijl, welke de voorruit in tweeën deelt kan van fabriekswege een kompas zijn gemonteerd. Direct achter de middelste zitting in het chauffeurscompartiment, in het personeelscompartiment, is een steelaffuit van het type M25 gemonteerd. De voertuigbewapening bestaat uit een Gun, machine, cal..30 [7.62-mm] model M1917A1 [flexibele] of van het model M 1919A1. De mitrailleur diende op het affuit M25 wordt geplaatst, indien het wapen werd ingezet als voertuigbewapening. Bij de A1 versie van het halfrupsvoertuig is boven de bijrijderzitting een ringaffuit van het type M49 gemonteerd. Het affuit M49 is geschikt voor het plaatsen van de Gun, machine, cal..50 [12,7-mm] Browning, M2, H.B. (flexible). De Gun, machine, cal..30 is bij de A1 versie verplaatst naar de achterzijde van het halfrupsvoertuig. Rechts achter tegen de achterwand van het personeelscompartiment is daartoe een potaffuit gemonteerd. Direct achter het chauffeurscompartiment, aan beide zijden van het voertuig, zijn twee 30 gallon [ liter] brandstoftanks gemonteerd. De totale tankinhoud van 227 liter is goed voor een actieradius van 282 kilometer. Aan de buitenzijden van de gepantserde opbouw is een groot aantal broekkrammen bevestigd. Na het plaatsen van een drietal spanten kan over het personeels- en chauffeurscompartiment een canvas zeil worden gespannen. Met de aangebrachte riemen die bevestigd zijn aan het canvas zeil en de broekkrammen op de bepantsering word het canvas doek aan het halfrupsvoertuig vast gemaakt. Dit canvas afdekdoek biedt de in het halfrupsvoertuig aanwezige apparatuur en militaire personeel bescherming tegen de weersinvloeden. De elektrische installatie welke is toegepast in het halfrupsvoertuig omvat een 12 Volt systeem met een vermogen van 20 Ampère/uur. Een door twee V-snaren aangedreven dynamo zorg voor stroomvoorziening van de elektrische componenten evenals voor de laadstroom van de accu s. Met deze dubbele V-snaren word ook de Packless waterpomp en ventilator van producent Service Products Corp aangedreven. De Willard accu model WH-25-6 is geplaatst in een afgescheiden deel van het halfrupsvoertuig. Het afgescheiden accucompartiment bevindt zich onder de rechter deur van het chauffeurscompartiment tegen de chassisbalk. Het chassisraam is opgebouwd uit een tweetal voorbewerkte lengtedragers. Vijf dwarsverbindingen en een voorbumper verbinden de beide lengtedragers met elkaar. In de achterste dwarsverbinding is een trekhaak verend en parallel aan de rijrichting gemonteerd. Op essentiële locaties is het chassis versterkte in verband met het monteren van de aandrijflijn en noodzakelijke 8

9 componenten. Op deze wijze heeft de producent een stabiel en solide chassis gecreëerd. Naast de aandrijflijn dient het chassis als montageplatform voor de, stuur-, reminrichting, lierinstallatie en de gepantserde opbouw. Afb. 03: Een Pantserauto, Personeel, M9A1, ¾ ton met lierinstallatie verplaatst onder terreinomstandigheden. (Bron: onbekend) Voor de voortbeweging van het halfrupsvoertuig is gebruik gemaakt een viertakt benzine lijnmotor, van het type 160 AX van producent White. Met een cilinderboring van 100 mm en een zuigerslag van 136 mm komt de gezamenlijke cilinderinhoud van de zescilinder op 6,330 liter. Bij een toerental van omwentelingen per minuut bedroeg het afgegeven vermogen van de vloeistof gekoelde krachtbron 147 paardenkrachten [110 kw]. Aan de krachtbron is een Spicer versnellingsbak, model SP-3641 gekoppeld. Dit type versnellingsbak telde vier gangen voorwaarts en een gang achterwaarts. De versnellingsbak en de reductiebak vormen een geheel. Aan de reductiebak kan een Power Take-Off [P.T.O.] of in het Nederlands een krachtenafnemer zijn gemonteerd. Met de uitgaande as van de P.T.O. werd de lierinstallatie aangedreven. Voor het vervangen van de krachtbron met versnellingsbak diende de gehele gepantserde neussectie van het voertuig worden weggenomen. In front van het motorblok is een radiator gemonteerd. Ter voorkoming van schade aan de radiator, door vijandelijk vuur, zijn vier scharnierende gepantserde lamellen gemonteerd in de frontzijde van de gepantserde neussectie. Vanuit de cabine kunnen deze lamellen door de chauffeur worden gesloten en geopend waarbij drie standen mogelijk zijn. Hiermee was de chauffeur in staat in te grijpen in de luchtstroom voor de koeling van de krachtbron. De rupsband is een ondeelbare, eindeloze versterkte rubberband met een breedte van 300 mm. Als basis voor deze rubber band dienen een aantal staaldraad welke onderling, op regelmatige afstand van elkaar, door stalen platen met elkaar verbonden zijn. De stalen constructie is gevat in een gegoten rubber coating met aangrijpingspunten voor de achttien aandrijfnokken van het aandrijfwiel. De geleide pennen van de rupsband zijn door middel van een schroefverbinding aan de rubber rupsband gemonteerd. De aandrijfwielen bevinden zich aan de voorzijden van de rupsband, terwijl de spanwielen aan de achterzijde zijn gemonteerd. De aandrijvende Timken achteras is van het model 5640-BX-67. Aan weerszijden van het chassis is een spanwiel met een instelbare veer gemonteerd. Met de instelbare veer werd een constant spanning op de rupsband gewaarborgd. Het loopsysteem is opgebouwd uit vier sets van twee loopwielen met een rubber loopvlak en twee sets loopwielarmen of zoals de Amerikanen deze omschrijven: Bogie Arm Assembly. De loopwielarmen met daarin de gemonteerde twee sets loopwielen zijn op hun beurt verend gemonteerd in een gegoten behuizing. Op de behuizing is een stalen ondersteuningsroller zonder rubberen loopvlak gemonteerd. Op de bestuurbare en aandrijfbare Timken vooras van het type F35-HX-1 zijn 8,25 x 20 banden met terreinprofiel gemonteerd. Een leuk klein detail, in de aan het voertuig toegevoegd gereedschapsuitrusting is onder meer een fietspomp opgenomen. Het remsysteem is opgebouwd uit een combinatie van en hydrauliek met vacuüm ondersteuning, van het type Hydrovat van Bendix. Aan beide zijden zijn de assen uitgerust met een trommelrem. Het aansturen van de wielremcilinder vindt hydraulisch plaats vanuit de hoofdremcilinder en hulpcilinder. De handrem vindt plaats door middel van een remschijfsamenstel. Op de uitgaande as naar de aandrijfas van de rupsband is de remschijf gemonteerd. De remklauw voor de remschuif is gemonteerd tegen de behuizing van de combinatie versnellings/reductiebak. Aan de voorzijden van het halfrupsvoertuig is of een ondersteuningsroller of een lierinstallatie gemonteerd. Volgens de beschikbare bronnen zijn de bij de Nederlandse Krijgsmacht ingedeelde halfrupsvoertuigen uitsluitend uitgevoerd met een lierinstallatie. Echter er is een foto bekend welke het tegendeel laat zien. Het betreft een M3 met roller tijdens een defilé met in het personeelscompartiment leden van het trompetterkorps Regiment Huzaren van Boreel. De gemonteerde lierinstallatie van producent Tulsa, type 18G kende een trekkracht van kilogram. Varianten. Er zijn bronnen welke melding maken dat er om en nabij de zeventig varianten op basis van het basisconcept halfrupsvoertuigen zijn ontwikkeld. Onduidelijk is of dit aantal inclusief alle experimentele ontwikkeling en de ontwikkeling welke door de diverse krijgmachten in eigen beheer zijn opgezet. In het kader van dit artikel zou het te ver voeren om alle uitvoeringen te behandelen. Wel is het bestand uitvoeringen van het halfrupsvoertuig onder te verdelen in enkele hoofdgroepen, zoals: personeelsvoertuig, geschutsplatform zowel voor de pantserafweer-, veld- als luchtdoelgeschut, mortiervoertuig, commandovoertuig, verbindingsvoertuig en gewondentransporteur. 9

10 Dodenherdenking Regiment Technische Troepen Op 5 oktober had het weer zich aangepast aan het thema van de dag. Het was namelijk een droge en niet al te zonnige en sombere dag. Het had dus iets van treurigs in zich, waarbij het niet omsloeg naar triest weer. Tijdens de ceremonie werden er toespraken gehouden door de Commandant van het Regiment Technische Troepen, Luitenant-kolonel Den Herder, de Regimentoudste van het Regiment Technische Troepen, Kolonel van Oirschot, de heer Ten Hagen, voorzitter van de reüniecommissie Leger Technische Dienst en de Luitenant-kolonel Wildenberg als voorzitter van de Vereniging Veteranen Regiment Technische Troepen. De Commandant van het Regiment Technische Troepen begon zijn toespraak met een bijzonder woord van welkom en respect aan de nabestaanden en directe collega s van hen die door oorlogsgeweld gesneuveld waren. Hij realiseerde zich, dat zij deze herdenking heel anders zouden beleven dan de overige aanwezigen, maar hoopte dat zij ook in het gevoel van onderlinge verbondenheid en solidariteit zouden delen. Vervolgens besteedde de C-RTT aandacht aan de 129 militairen die met naam op het monument staan. Deze militairen zijn in verschillende periodes, in verschillende conflicten en op verschillende locaties gesneuveld. Daarna haalde C-RTT aan waarom er voor gekozen is om de dodenherdenking in de buurt van 1 oktober te houden. Dit heeft er mee te maken dat het Regiment op 1 oktober 1944 is opgericht. Toch blijkt uit de geschiedschrijving dat het Regiment drie jaar ouder is. Op 20 maart 1941 is het Light Aid Detachment binnen de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene opgericht. Het Light Aid Detachment was binnen de Koninklijke Landmacht de eerste herstellingswerkplaats met een organiek verband en hierdoor is het Regiment Technische Troepen ontstaan op 20 maart Ondanks deze wijziging is C-RTT van mening om de dodenherdenking rond 1 oktober te laten plaatsvinden. Tot slot haalde C-RTT nog aan dat hij en de Regiments Adjudant bij de dodenherdenking in Roermond van de slachtoffers van het conflict in voormalig Nederlands- Indië en Nieuw Guinea hebben bijgewoond. Tijdens deze herdenking werd het contrast aangegeven hoe men vroeger op uitzending ging tegenover de tegen- De dodenherdenking van het Regiment Technische Troepen vond plaats op de Du Moulin Kazerne te Soesterberg. De gehele week stond in het teken van de dodenherdenkingen. Op dinsdag 4 oktober was de dodenherdenking van het Korps Militaire Administratie en op donderdag 6 oktober vond de dodenherdenking van het Regiment Bevoorradings- en Transporttroepen plaats. De ceremonie werd uitgevoerd in aanwezigheid van het vaandel van het Regiment Technische Troepen en opgeluisterd met muziek van de Fanfarekorps Bereden Wapens, onder leiding van de kapelmeester majoor Botma. Tijdens de ceremonie werden de bevelen gegeven door de Troepencommandant majoor Bert Mos en werd de ceremonie uitgelegd door de spreker majoor Johan Stevens. De ingedeelde troepen bestonden uit detachementen van de brigade herstelcompagnieën, de herstelcompagnieën van het Operationeel Ondersteunings Commando Land, een gezamenlijk detachement van het Explosieve Opruimings Dienst Defensie en het Defensie Munitie Bedrijf en de School Techniek & Onderhoud van het Opleidings & Tranings Centrum Logistiek. Tevens was er een detachement gevormd van de niet-ingedeelde militairen. Veelal waren dit militairen die op persoonlijke titel voor de herdenking waren uitgenodigd. Uiteraard waren er ook de speciale genodigden, zoals Brigadegeneraal Broeks als Dienstvakoudste van de Logistieke Dienst, de Kolonel van Oirschot als Regimentsoudste van het Regiment Technische Troepen, de Luitenant-kolonel Engelmann namens de Inspecteur Generaal der Krijgsmacht, de Luitenant-kolonel Wildenberg als voorzitter van de Vereniging Veteranen Regiment Technische Troepen en de heer Noordergraaf als burgemeester van de gemeente Soest. 10

11 woordige tijd. Daarnaast is er nu meer waardering voor de werkzaamheden van uitgezonden militairen. Dat was in die tijd wel anders toen ze terug kwamen naar Nederland. De C-RTT sloot af met de woorden: Wij eren onze kameraden die vielen in de strijd. Wij eren ook vandaag onze Veteranen. Na de C-RTT nam Kolonel van Oirschot, de Regimentsoudste, het woord. De kolonel opende met de spreuk: Reficere, semper et ubique. Herstellen, altijd en overal. Deze spreuk staat sinds april 2010 op de Regimentsvlag van de Technische Troepen. In zijn toespraak besteedde kolonel van Oirschot aandacht aan het beseffen. Beseffen wat onze collegae voor ons hebben gedaan en met welk offer en beseffen wat er in de toekomst allemaal mogelijk is. De kolonel van Oirschot sloot af met: Reficere, semper et ubique: herstellen, altijd en overal. Laat ik daar vanaf vandaag aan toevoegen: herdenken, altijd en overal. De heer Ten Hagen gaf een toespraak als voorzitter van de reüniecommissie Leger Technische Dienst. Hierin herdacht hij de gevallen kameraden die na de Tweede Wereldoorlog naar het voormalig Nederlands- Indië vertrokken en niet meer levend terug kwamen. Tijdens zijn rede haalde hij een uitspraak van generaal Nasoetion aan: We mogen de Nederlanders dankbaar zijn dat zij al die met elkaar in oorlog voerende eilanden bij elkaar hebben gebracht, anders hadden wij dat moeten doen. De heer Ten Hagen eindigde met de mededeling dat de Leger Technische Dienst nu is aangesloten bij de vorig jaar opgerichtte Vereniging Veteranen Regiments Technische Troepen, waardoor verzekerd is dat na het heengaan van de LTD ers deze herdenkingen door jonge veteranen zullen worden voortgezet. Luitenant-kolonel Wildenberg, voorzitter van de Vereniging Veteranen Regiment Technische Troepen, begon zijn toespraak door aan te geven dat dit als vereniging de eerste herdenking is waarbij de vereniging aanwezig was. Sinds vorig jaar is de vereniging opgericht en probeert onder het motto: Vinden, Binden en Boeien steeds meer veteranen te bereiken. In zijn toespraak gaf Luitenant-kolonel Wildenberg aan dat je als militair na een uitzending automatisch Veteraan wordt, maar dat je je niet automatisch ook veteraan voelt. Dit gevoel komt met de jaren. Als jonge veteraan wordt je met de waan van de dag meegesleurd in de dagelijkse beslommeringen en pas later komt het besef dat je met je kameraden toch wel iets bijzonders hebt meegemaakt. En om aan dat besef uiting te kunnen geven, is de Vereniging Veteranen Regiment Technische Troepen opgericht. Na de laatste toespraak werd de eerste krans gelegd door de Commandant van het Regiment Technische Troepen. Aansluitend werd het signaal taptoe ten gehore gebracht om één minuut stilte in te leiden en werd tijdens het spelen van het Wilhelmus de vlag in top gehesen. Daarna werden de overige kransen en toefen gelegd waarbij het fanfarekorps koraalmuziek speelde. Tot slot kon eenieder een laatste groet brengen voor het herdenkingsmonument van het Regiment Technische Troepen tijdens het afsluitende defilé langs ons monument. Majoor Stevens 11

12 DIGI Windows TAAL 8 zelf uitproberen! Microsoft stelt sinds september een testversie van Windows 8 beschikbaar, die je laat kennismaken met het aankomende besturingssysteem. Deze versie is echter nog verre van stabiel en daarom is een virtuele omgeving wel zo veilig. Mocht het namelijk misgaan, dan gooi je Windows 8 gewoon weer weg. Een virtuele machine is eigenlijk een computer binnen een computer. Via een speciaal programma simuleert u een volwaardige PC inclusief besturingssysteem. Het voordeel en het mooie van deze virtuele machine is dat problemen geen nadelige gevolgen hebben voor uw echte systeem. Een virtuele machine is dan ook bij uitstek geschikt om de testversie van Windows 8 onder de loep te nemen. Systeemeisen: 1 gigahertz (GHz) of snellere 32-bit (x86) or 64-bit (x64) Processor, 1 gigabyte (GB) RAM (32-bit) of 2 GB RAM (64-bit) geheugen, 16 GB harde schijfruimte (32-bit) of 20 GB (64-bit), Grafische kaart met DirectX 9 ondersteuning, Om voordeel te hebben van touch-screen is multi-touch scherm nodig. Testversie Windows 8 downloaden De testversie van Windows 8 is voor iedereen gratis op te halen via de volgende internetpagina: download het bestand zonder gereedschappen voor ontwikkelaars. De 32 bit versie is 2,8 GB groot, terwijl de 64 bit versie 3,6 GB bedraagt. Omdat u Windows 8 binnen een virtuele omgeving installeert, maakt het niet zo heel veel uit welke versie u verkiest. Een 64 bit variant heeft wel hogere systeemeisen. Het iso-bestand bewaart u tijdelijk in een willekeurige map op uw harde schijf. Virtualbox Het virtualisatieprogramma waarin u Windows 8 installeert, heet Virtualbox. Ga naar: en klik aan de linkerkant op Downloads. De freeware is beschikbaar voor Windows, Mac OS en Linux. Download de juiste versie naar uw computer (deze workshop gaat uit van Windows). Gebruik het exe-bestand om het programma te installeren. Doorloop de wizard door telkens op Next te klikken. De instellingen laat u ongewijzigd. Mogelijk verschijnen er enkele Windows-beveiligingsvensters in beeld. In dat geval geeft u in elk venster toestemming. Configuratie Klik in de Virtualbox op de knop Nieuw, waarna u in een wizard terecht komt. Bedenk in het volgende scherm een naam voor het 12

13 besturingssysteem, bijvoorbeeld Testversie Windows 8. Aangezien Windows 8 nog niet in Virtualbox is verwerkt, kiest u als besturingssysteem Windows 7. Belangrijk is hier wel de keuze voor een 32 of een 64 bit-versie. Het iso-bestand dat u in stap 1 heeft gekozen, is hiervoor bepalend. Klik op Volgende en beslis hoeveel Ram-geheugen u wilt reserveren. Het nieuwe besturingssysteem vereist minimaal 1024 MB (32bit) of 2048 MB (64 bit), maar het is slim om daar iets boven te zitten. Het is hierbij overigens wel een voorwaarde dat uw echte systeem voldoende geheugen bevat, anders loopt de zaak waarschijnlijk vast. Zorg er in het volgende scherm voor dat de opties Opstart harde schijf en Maak nieuwe harde schijf aan, zijn gemarkeerd. Vervolgens selecteert u VDI als File type. U kiest uit twee schijftypes. Dynamically allocated gebruikt alleen de hoeveelheid ruimte op de harde schijf die Windows 8 daadwerkelijk nodig heeft. Dat is een zeer efficiënte methode, want er gaat geen opslagcapaciteit onnodig verloren. Wel wordt de virtuele schijf naar gelang het gebruik steeds groter. Het alternatief is de optie Fixed size, waarbij u kiest voor een vaste schijfruimte. VirtualBox reserveert standaard 20 GB, wat voor Windows 8 genoeg is. Deze ruimte moet minimaal op uw harde schijf vrij zijn. Kies zo nodig de gewenste opslag map en klik op Volgende. Bevestig tweemaal met Create. Installeren Aan de linkerkant in VirtualBox ziet u dat de virtuele machine is aangemaakt. Deze Computer is nu klaar voor gebruik, al moet u nog wel Windows 8 installeren. Voor een stabiel systeem is het verstandig om enkele opties te wijzigen. Klik bovenaan op Instellingen en navigeer naar Systeem. Zet een vinkje voor IO APIC activeren. Op tabblad Processor selecteert u de optie PAE/NX. Ga links naar het onderdeel Opslag. Markeer onder IDE Controller de optie Leeg en klik aan de rechterkant naast IDE tweede Master op het pictogram Zet een virtueel CD/DVD station op. Klik op Kies een virtueel CD/DVD bestand en selecteer de eerder opgeslagen iso-image van Windows 8. Bevestig met Openen en sluit via OK het instellingsvenster. Zet de virtuele machine aan via Start. Klik de informatievensters weg en wacht totdat de installatiewizard van Windows 8 opduikt. Omdat het nog maar om een testversie gaat, is alleen de Engelse taal beschikbaar. De tijd en de toetsenbordindeling stelt u wel in op Dutch. Klik achtereenvolgens op Next, Install Now en accepteer vervolgens de licentievoorwaarden. Kies Custom (advanced) en selecteer de juiste partitie. De keuze is niet zo moeilijk, aangezien u in VirtualBox slechts één virtuele schijf hebt gecreëerd. De installatie neemt een paar minuten in beslag. Windows 8 opstarten Elke volgende keer dat u de virtuele machine aanzet, start Windows 8 vanzelf. Het is een leuke en zeer veilige methode om het aankomende besturingssysteem te verkennen. Indien u genoeg hebt geëxperimenteerd en verder geen beruik meer wenst te maken van Windows 8, kunt u de installatie simpel verwijderen uit VirtuelBox., zonder dat het uw oorspronkelijke systeem aantast. De eerste keer dat Windows 8 start, neemt u enkele opties door. Bedenk een naam voor de virtuele PC en kies daarna voor Use Express settings. Log vervolgens in met uw Live ID. (Dit is niet echt noodzakelijk, maar als u er een heeft, kunt u de ID gebruiken). Na enkele minuten wachten verschijnt het beginvenster van Windows 8 op uw scherm. U opent rechtstreeks allerlei applicaties, zoals het Configuratiescherm en Internet Explorer 10. Via Desktop schakelt u over naar het bureaublad. Snuffel eens rustig rond en ontdek wat Windows 8 allemaal te bieden heeft. Metro-Interface Zoals u van een besturingssysteem mag verwachten, bevat Windows 8 zeer veel nieuwigheden. Het eerste dat opvalt is het frisse design. In plaats van dat Windows 8 met het vertrouwde bureaublad start, belandt u nu eerst in een kleurrijk beginvenster met allerlei verschillende blokjes. Ieder blok stelt een applicatie voor. Deze zogeheten Metro-interface is ontworpen om de bediening geschikt te maken voor tablets. De grote pictogramman zijn met vingers namelijk gemakkelijk aanklikbaar. Het formaat en de locatie van de blokken past u naar eigen wens aan. Voor een vlotte bediening met de muis switcht u naar het Bureaublad, dat als losse applicatie binnen de Metro-interface bereikbaar is. Het uiterlijk hiervan ziet er grotendeels hetzelfde uit als in Windows 7. Via start keert u weer terug naar de Metro-interface. Het klassieke uitschuifbare menu lijkt hiermee voorgoed verdwenen. Als Microsoft deze gedurfde wijziging handhaaft, bent u voortaan verplicht om vanuit het beginvenster programma s te openen. Opvallend is dat er van Internet Explorer 10 twee versies zijn, namelijk één die aansluit bij de Metro-Interface voor tablets en één voor het gebruik op PC s. Verder bevat de Windows Verkenner nu ook een lint en is Windows Live naadloos in het besturingssysteem geïntrigeerd, zodat u bestanden gemakkelijk met de cloud synchroniseert. Tenslotte is de opstarttijd korter en speelt het besturingssysteem nu ook lokale iso-bestanden af. Veel succes met uw test. DiGiPeter 13

14 Verslag excursie oorlogsmuseum Overloon. 10 november 2011 Er werd ons gevraagd een excursie te organiseren voor de leden van de VOORTT. Na veel wikken en wegen kwamen we uit bij het oorlogsmuseum te Overloon. Veel van ons hadden er nog nooit van gehoord en nog meer waren nog nooit in de gelegenheid geweest om het museum met een bezoek te vereren. Allereerst maar eens contact gezocht met het museum over de mogelijkheden aldaar. Dit brengt mij tot een dikke pluim voor de medewerkers van het museum, aangezien we een beperkt budget hadden en de kosten cq eigen bijdrage zo laag mogelijk wilden houden werd er veel van hen gevraagd! Normaal gesproken kunnen er in het restaurant geen meegebrachte etenswaren genuttigd worden. Dit is opgelost door een ontvangst met koffie in de aula te verzorgen. Na overleg was het mogelijk om daar ook een lunch te nuttigen die we zelf mee zouden nemen in de vorm van een lunchpakket. Laat nou defensie defensie zijn, bij het ophalen van de lupa's keek de cateringmanager een beetje raar op de vraag; waar staan onze lunch pakketten? Wat bleek, er was iets misgegaan in de aanvraag, er stond een lunch in 'natura' voor ons klaar! Dus alles los; brood, beleg, fruit, drinken etc. Achteraf is dit goed uitgepakt want in de aula kon een ieder genieten van een kop koffie en een broodje naar wens! We hadden vier rondleidingen geregeld, elk een kwartier later beginnend. De eerste rondleiding startte om half een. Ikzelf ben met de laatste meegegaan en ik moet zeggen, dat was een interessante rondleiding verzorgt door een vrijwilliger die met veel passie een goed verhaal vertelde over voornamelijk de 2eWO. Na ongeveer een uur waren we terug bij het beginpunt van de ene helft van het museum en vrij in beweging om de rest te gaan bekijken. Ik Viel van de ene verbazing in de andere want wat een materieel stond er uitgestald! Van munitie tot een gigantisch amfibisch voertuig en van een m109 vuurmond tot een complete vroegere mobiele werkplaats. Alles met veel zorg en passie gereviseerd dan wel onderhouden! Dit was de eerste keer dat we hebben gekozen voor een excursie met een combinatie van leden buiten dienst en nog actief dienend in opleiding tot onderofficier, en aan de verhalen te horen is dit zeer goed bevallen en zeker voor herhaling vatbaar! Ik wil bij deze dan ook een ieder die ingegaan is op de uitnodiging bedanken voor het komen en wij hopen dat jullie een prettige, leerzame maar vooral leuke dag hebben gehad! Namens de organisatie, Sgtt Ron Schreijer 14

15 15

16 Nieuwsbrief Kenniscentrum Logistiek Overname uit de nieuwsbrief OTCLOG jaargang 3 nummer 2 dd 22 augustus 2011 Onderhoudsopleidingen van KL/EOV middelen Het huidige KL/EOV-systeem ingedeeld bij 102 EOVcie van 103 Istarbat wordt vernieuwd. Dit nieuwe systeem detecteert, monitort en peilt oppositionele uit-zendingen. Het KL/ EOV-systeem bestaat uit drie identieke systeemdelen (pelotons) bestaande uit een Sensorstation, een C3A-station, een SISA-station, een Commandostation en twee maal een EOV Peilstation. De configuratie van het systeem kan per opdracht aangepast worden. Naast dit zware EOV materiaal beschikt 102 EOVcie ook over lichte EOV middelen, zoals interceptie appara-tuur, Scan/ontvangst apparatuur, Satcom middelen, dataverwerkingsapparatuur en ontvangstinstallaties. De benodigde opleidingen voor het onderhoudspersoneel van het EOV materiaal werden in het verleden door zorg van de DMO uitbesteed bij civiele bedrijven, waarbij zij ook de betaling voor hun rekening namen. Door de invoering van STOP in PeopleSoft is de hierboven genoemde procedure komen te vervallen en lopen nu de aanvragen voor een monteuropleiding altijd via het OTCLog (one stop shop voor logistieke opleidingen). Om als commandant van een herstelpe-loton de benodigde monteuropleidingen te kunnen aanvragen, is het noodzake-lijk om alle opleidingen te voorzien van een PS code. De benodigde monteurop-leidingen EOV middelen zijn te verdelen in twee categorieën t.w.: - Lichte EOV middelen (bv kofferformaat scanners, dataverwerkingsapparatuur) - Zware EOV middelen (stoor, peil en sensor) geplaatst in de Fuchs Voor de lichte EOV middelen wordt een takenboek opgezet waarbij de taak van de leermeester wordt uitgevoerd door de oudere monteurs van de herstelgroep EOV van 320 Hrstpel ISTARbat. Aan het OTCLog de taak om de kwaliteit van deze monteuropleidingen en de instructie met gebruik van het takenboek te borgen. Voor de monteuropleidingen voor de zware EOV middelen wordt terug-gevallen op de kennis en expertise van civiele leveranciers. Door zorg van het OTCLog wordt nu hard gewerkt aan een inhaalslag om alle civiele monteuroplei-dingen zware EOV te voorzien van een syllabus, een PS code en het aanvragen van de benodigde financiële middelen. De Geniedoorbraaktank (KODIAK) Het project Geniedoorbraaktank voorziet in het verwerven van 10 moderne Geniedoorbraaktanks voor de gepantserde Genie eenheden. Volgens de plan-ning zal de Leopard 1 Genietank in 2012 uitfaseren en worden vervangen door de Leopard 2 Geniedoorbraaktank (GnDbrTk). De GnDbrTk wordt geleverd door Rheinmetall Landsystemen in Duitsland. De GnDbrTk heeft als bijnaam KODIAK gekregen, wat verwijst naar de Kodiak beer die leeft op het eiland Kodiak bij Alaska. De GnDbrTk is een multifunctioneel systeem die het voor de Genie mogelijk maakt om doorgangen te forceren door mijnenvelden, om natuurlijke en kunstmatige hindernissen te ruimen, beschermende constructies voor eigen eenheden te creëren, obstakels voor vijandelijke eenheden op te werpen en werkzaamheden uit te voeren onder dreiging van vijandelijk vuur en explosie-ven onder nagenoeg alle klimatologische en terreinomstandigheden. Voor meer informatie over het project Geniedoorbraaktank: 16

17 Operationele Aanpassing Diemaco/SnelRicht Middel (OAD/SRIM) De instroom van de Colt C7NLD en C8NLD is begin 2010 in Oirschot gestart. Nu bijna anderhalf jaar later heeft de ST&O eindelijk de onderwijsleermiddelen binnen welke nodig zijn om de Bijscholing COLT Canada te kunnen starten. De eendaagse bijscholing vindt plaats vanaf week 33/2011. Hier kunnen de doelgroepen OO Bwpn, Mnt Bwpn en Mnt Bwpn ODBgp zich voor inschrijven (via de reguliere procedure). De prioriteit ligt op dit moment bij het personeel dat op missie gaat. Het streven is dat in % van het zittende personeel deze bijscholing heeft gevolgd. Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS) VOSS biedt de militair te voet communicatiemiddelen, draagcomfort, flexibiliteit en bescherming. De onderdelen van het systeem zijn zo op elkaar afgestemd dat voor elke situatie de beste configuratie kan worden samengesteld. België en Luxemburg kenden programma s vergelijkbaar aan die van VOSS. In de voorbije periode zijn voorbereidingen getroffen voor samenwerking. Afgesproken is om samen het smart vest, het hoofdcomponent van het Nederlandse project VOSS, te verwerven. Het smart vest is het samenstel van alles dat op of aan de torso meegedragen moet worden. Het smart vest bestaat onder meer uit een radio, GPS, energievoorziening, draagvesten, rugzakken en biedt tevens ballistische bescherming. 17

18 RDTF 'de vergeten missie' Overname uit het blad Phoenix 2e jaargang nr 2 d.d. 8 november 2011 Het is een missie die vaak vergeten wordt, de Redeploment Taskforce (RDTF). Want hoewel de Nederlandse inzet in Uruzgan officieel is beëindigd, zijn er nog altijd 800 vaderlandse militairen actief in het gebied. Hun missie: het materieel op vlotte maar ook veilige en verantwoorde wijze naar huis krijgen. Een relaas over de grootste logistieke missie uit de Nederlandse krijgsgeschiedenis. Op 1 augustus 2010 heeft Nederland zijn taak als lead nation in Uruzgan beëindigd en overgedragen aan de Combined Team Uruzgan (CTU) van Verenigde Staten en Australië. De Forward Operating Base Camp Hadrian bij Deh Rawood is definitief overgedragen en het aandeel Nederlanders op Kamp Holland wordt steeds kleiner. Uit respect voor de Nederlandse inzet en geboekte resultaten, blijft de naam van het kamp echter ongewijzigd. Kamp Achnacarry, het voormalige verblijf van Task Force 55 binnen de hesco s van Kamp Holland, is omgedoopt tot Kamp Feniks, een verwijzing naar het embleem van het OOCL. Brigadegeneraal Jan Broeks, Commandant RDTF, en zijn staf hebben hier hun intrek genomen om de gigantische redeploymentoperatie aan te sturen. Redeployment Voorafgaand aan de RDTF is in april 2010 een detachement van 80 mannen en vrouwen vertrokken naar het inzetgebied om de voorbereidingen te treffen. Het Genietaakteam was verantwoordelijk voor de opbouw van de innamestraten waar het materiaal van de TFU wordt geregistreerd en ingenomen terwijl het Material Inventory Diagnostic Quartermaster Team (MIDQT) alle materieel op de technische staat heeft beoordeeld, geteld, geregistreerd en een vervoersprioriteit heeft gegeven, zodat een vlotte inname is gegarandeerd. MIDQT en het Genietaakteam zijn ondertussen vertrokken uit het gebied. De RDTF is in zijn volle gang. Op het terrein van Kamp Holland staan ruim 2000 zeecontainers en 450 voertuigen klaar om beladen en verscheept te worden. We hebben in de afgelopen vier jaar enorm veel spullen naar het gebied gebracht en het belangrijkste deel moet ook weer terug naar Nederlandse bodem, vertelt brigadegeneraal Jan Broeks. Sinds juni voert hij het commando over de grootste logistieke operatie uit de Nederlandse krijgsgeschiedenis. Lean and mean Broeks is voortdurend in gesprek met de Amerikaanse en Australische commandanten op Kamp Holland over zaken die kunnen worden overgenomen. Het gaat om de prefabs, de slaap- en werkvertrekken, en de infrastructuur. Eigenlijk komt het erop neer dat geheel Kamp Holland te koop staat. Het geld dat wordt verdiend met de verkoop van spullen kan in mindering worden gebracht op de gebudgetteerde vervoerskosten. Sommige dingen zijn te zwaar beschadigd of te veel afgeschreven om de hoge kosten van transport nog te rechtvaardigen. Er zal moeten worden bepaald welke materialen het nog waard zijn om te verschepen en te reviseren. Overigens, zo vertelt Broeks, Afb 1: Opgesteld in afwachting van transport 18

19 zijn dit keuzes die door Den Haag gemaakt moeten worden in het kader van de bezuinigingen op het defensiebudget. Op Kamp Holland staan de karkassen van verschillende voertuigen die volledig gestript van onderdelen staan te wachten op hun einde. Inname materiaal Het personeel van 230 clustercompagnie heeft het druk met het innemen van allerlei soorten materiaal. Van laptoptas tot Bushmaster en van printer tot aan Pantser Houwitser. Bij elkaar hebben we het over meer dan materieelsoorten zo vertelt een sergeant. Alles is keurig voorzien van de MIDQT-sticker, dus geregistreerd. En alles verdwijnt uiteindelijk in de gereedstaande containers. Ook de stukken ingeleverd die niet op de lijsten voorkomen moeten deze toch ingenomen worden. De goederen worden onderverdeeld in twee stromen. Essentiële goederen en niet-essentiële goederen. Onder essentiële goederen worden verstaan alle materialen waarvan we zeker niet willen dat deze in handen van de Taliban vallen zoals wapens, munitie, verbindingsapparatuur en voertuigen. Dit materieel wordt per wieltransport in een langgerekt konvooi van Tarin Kowt naar Kandahar Air Field gebracht om van daaruit per vliegtuig naar Nederland te worden gevlogen. De verplaatsing door het onherbergzame Afghaanse landschap is niet zonder risico, aldus Broeks, en wordt daarom zwaar beveiligd door Amerikaanse Force Protection. Het konvooi wordt ook vanuit de lucht door Apache helikopters beveiligd. Het kan over de enige geasfalteerde weg van 180 kilometer van Tarin Kowt naar Kandahar wel 30 uur doen. Een deel van 38 kilometer lange route is in de afgelopen vier jaar zo zwaar beschadigd dat de gemiddelde snelheid moet worden teruggebracht naar een zenuwslopende vijf kilometer per uur. Voorspoedig verloop Op Kamp Holland is men druk bezig om de dirt strip te vervangen voor een verharde landingsbaan. Tot die tijd kunnen er alleen maar kleinere toestellen gebruik maken van de baan. Als deze klaar is, kunnen ook de Bushmasters direct worden geladen in de grotere transporttoestellen. De Air Task Force heeft recent de op Kandahar Air Field aanwezige Chinook helikopters al in hoofdgroepen uiteengehaald en in een Antonov vliegtuig naar Nederland teruggebracht. De redeployement verloopt zeer voorspoedig, aldus Broeks. Het is de bedoeling om vóór de kerst van 2010 klaar te zijn en Kamp Holland te verlaten. Brigadegeneraal Jan Broeks zal dan als laatste het licht uitdoen en naar huis gaan. Hoe voorspoedig de operatie ook verloopt, vanuit Den Haag kan altijd roet in het eten worden gegooid. De beslissing om het verblijf van het Apachedetachement van de Air Task Force op Kamp Holland met een maand te verlengen zou vermoedelijk ook gevolgen hebben voor de redeployers. Afb 2: Materieel wordt ingeladen in vliegtuig 19

20 Algemene ledenvergadering vrijdag 14 oktober De VOORTT is, na vier jaar, dit jaar weer neergestreken in het altijd gezellige Brabantse land. En er was ook reden tot juichen want onze vereniging bestaat dit jaar 36 jaar en militair gezien heb je dan goud behaald. Dus werden we, met dank aan de secretaris en met go Vier jaar geleden was het voor de dames een swingende middag en wat hadden de mannen toen genoten van hun voorstelling. Om in militairen termen te spreken, de dames gin lachen. Ja, die Thijs was weer op dreef. Zoals vier jaar geleden werden de heren getrakteerd op een daverende percussie show. Wat deden de heren, terwijl de dames bezig waren, die moesten vergaderen en dat moest toch niet te lang duren omdat ander ik zo n snelle vergadering nodigt wel uit om volgend jaar het record te verbreken. Is dan nog meer gebeurt, eigenlijk niet. Er is veel gepraat zeg maar gerust heel veel gepraat. Het was gezellig ondanks dat de opkomst toch wel een heel klein beetje tegenviel met krap 80 personen. We zijn natuurlijk ve Tijdens de receptie werd onze Regimentscommandant overste Peter den Herder verwelkomt en enige tijd later werd ook com De gezellige dag werd afgesloten met een gezamenlijk rijstmaaltijd met na afloop nog een bakkie koffie om uiteindelijk weer h De secretaris Aoo b.d. Paul Mentink 20

Afb. 2: De M5A1 met lierinstallatie mag zich verheugen in de belangstelling van een groepje officieren. [Bron: onbekend].

Afb. 2: De M5A1 met lierinstallatie mag zich verheugen in de belangstelling van een groepje officieren. [Bron: onbekend]. P. Smits Deel 5 Algemeen. De manoeuvre-eenheden van het Eerste [NL] Legerkorps kregen, begin jaren zestig, de beschikking over een van de drie typen gepantserde voertuigen die aangekocht werden. Velen

Nadere informatie

Handleiding VirtualBox

Handleiding VirtualBox Pagina 1 van 18 Handleiding VirtualBox Inhoud 1) Wat is VirtualBox?... 2 2) Installatie... 2 3) Schermopbouw VirtualBox... 6 4) Downloaden van Linux ISO... 7 5) Virtuele Machine aanmaken... 7 6) Besturingssysteem

Nadere informatie

Friesland College Leeuwarden

Friesland College Leeuwarden Voorwoord In dit project stel ik een hele snelle computer samen voor het bedrijf Peer B.V.. Ook laat ik zien wat het grote verschil is tussen Windows 7 en Windows 8, de voor en nadelen laat ik zien. Ook

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken voor gebruik:...

Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken voor gebruik:... Versie: 1.1 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: whisper380-computerhulp Datum: 17-09-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken

Nadere informatie

Installatie van Linux Mint 13

Installatie van Linux Mint 13 Installatie van Linux Mint 13 De installatie van Linux Mint 13 is zeer eenvoudig. Download de Mint 13 DVD ISO image van http://www.linuxmint.com/download.php en brand deze op een dvd en start uw computer

Nadere informatie

Installatiehandleiding Windows XP / Vista / Windows 7

Installatiehandleiding Windows XP / Vista / Windows 7 Installatiehandleiding Windows XP / Vista / Windows 7 Versie 1.4 Datum 11 januari 2011 Status definitief Inhoud 1 Downloaden installatiebestand 3 2 SafeSign installeren 4 3 Certificaten toevoegen aan de

Nadere informatie

Kwalitan op de Mac. Kwalitan op de Mac pagina 1

Kwalitan op de Mac. Kwalitan op de Mac pagina 1 Kwalitan op de Mac Kwalitan is ontwikkeld als een programma dat werkt binnen een Windows omgeving. Er is geen aparte Mac-versie van Kwalitan. Toch kan Kwalitan ook gebruikt worden op een Mac, omdat er

Nadere informatie

Installatie van Linux Mint 13 (xfce)

Installatie van Linux Mint 13 (xfce) Installatie van Linux Mint 13 (xfce) Als u eenmaal bent opgestart via een cd/dvd of een USB stick, dan heeft u het volgende scherm voor u. U kunt nu op uw gemak Linux Mint verkennen en start gerust een

Nadere informatie

Externe toegang met ESET Secure Authentication. Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0

Externe toegang met ESET Secure Authentication. Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0 Externe toegang met ESET Secure Authentication Daxis helpdesk@daxis.nl Versie 2.0 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 1 Inleiding:... 2 Stap 1: Download eenmalig Eset Secure Authentication op uw smartphone...

Nadere informatie

Windows 8, Windows 8.1, deel II

Windows 8, Windows 8.1, deel II Windows 8, Windows 8.1, deel II Opstarten op bureaublad Daar we toch de gewoonte hebben om via het bureaublad te werken, is het misschien handig om de PC te laten opstarten op het bureaublad in plaats

Nadere informatie

Installatie handleiding Reinder.NET.Optac

Installatie handleiding Reinder.NET.Optac Installatie handleiding Reinder.NET.Optac Versie : 2012.1.0.1 Inhoudsopgave 1 Systeemvereisten... 2 2 Pincode... 2 3 Licentie... 2 4 Installatie... 2 5 Eerste gebruik... 4 Titel Pagina 1 van 6 23-1-2012

Nadere informatie

Handleiding Telewerken met Windows. Inleiding. Systeemvereisten. Inhoudsopgave

Handleiding Telewerken met Windows. Inleiding. Systeemvereisten. Inhoudsopgave Handleiding Telewerken met Windows Inhoudsopgave Inleiding Systeemvereisten Software installatie Inloggen op de portal Problemen voorkomen Probleemoplossingen Inleiding Voor medewerkers van de GGD is het

Nadere informatie

Handleiding Sportlink Club

Handleiding Sportlink Club Handleiding Sportlink Club Dit document is automatisch gegenereerd. We raden u aan de handleiding online te raadplegen via www.sportlinkclub.nl/support. 1. Installatiehandleiding.........................................................................................

Nadere informatie

GEEF UW INVESTERINGEN EEN BOOST MET LIVE TRADER

GEEF UW INVESTERINGEN EEN BOOST MET LIVE TRADER GEEF UW INVESTERINGEN EEN BOOST MET LIVE TRADER Klaar om LIVE TRADER te gebruiken? Ontdek de belangrijkste functies van deze tool. Het hoofdscherm gebruiken De modules organiseren Effecten zoeken Het overzicht

Nadere informatie

De ontwikkelaar heeft het recht om af te zien van verdere ontwikkeling en/of ondersteuning van dit pakket.

De ontwikkelaar heeft het recht om af te zien van verdere ontwikkeling en/of ondersteuning van dit pakket. 1. Licentieovereenkomst BELANGRIJK! LEES DEZE OVEREENKOMST ALVORENS DE SOFTWARE TE INSTALLEREN! Het aanvaarden van deze overeenkomst geeft u het recht tot gebruik van deze software, de software blijft

Nadere informatie

Met deze module heeft u de mogelijkheid om gemakkelijk, snel en efficiënt uw documenten als naslag in Unit 4 Multivers te koppelen.

Met deze module heeft u de mogelijkheid om gemakkelijk, snel en efficiënt uw documenten als naslag in Unit 4 Multivers te koppelen. Handleiding Office+ Introductie Met de module Office+ gaat een lang gekoesterde wens voor vele gebruikers van Unit 4 Multivers in vervulling: eenvoudig koppelen van documenten in relatiebeheer of documentmanagement

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

De ontwikkelaar heeft het recht om af te zien van verdere ontwikkeling en/of ondersteuning van dit pakket.

De ontwikkelaar heeft het recht om af te zien van verdere ontwikkeling en/of ondersteuning van dit pakket. 1. Licentieovereenkomst BELANGRIJK! LEES DEZE OVEREENKOMST ALVORENS DE SOFTWARE TE INSTALLEREN! Het aanvaarden van deze overeenkomst geeft u het recht tot gebruik van deze software, de software blijft

Nadere informatie

Handleiding voor het installeren van en werken met Skype

Handleiding voor het installeren van en werken met Skype Handleiding voor het installeren van en werken met Skype 1 Inhoudsopgave: Wat is Skype?... 3 Systeem-eisen Skype... 3 Skype installeren... 4 Skype account aanmaken... 7 Werken met Skype... 10 Skype verwijderen...

Nadere informatie

HET BESTURINGSSYSTEEM

HET BESTURINGSSYSTEEM HET BESTURINGSSYSTEEM Een besturingssysteem (ook wel: bedrijfssysteem, in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het opstarten

Nadere informatie

Bestanden ordenen in Windows 10

Bestanden ordenen in Windows 10 Bestanden ordenen in Windows 10 Waar heb ik dat bestand ook al weer opgeslagen? Vraagt je jezelf dat ook regelmatig af, dan is het tijd om je bestanden te ordenen. Sla bestanden op in een map met een logische

Nadere informatie

Snelstartgids FiloCAD2

Snelstartgids FiloCAD2 Snelstartgids FiloCAD2 Inleiding FiloCAD 2 Met deze korte inleiding leert u de belangrijkste functionaliteiten van het programma FiloCAD2 kennen. Als u een FiloCUT3 machine bezit en de licentie heeft ontvangen,

Nadere informatie

Verkleinen- en uploaden van beelden

Verkleinen- en uploaden van beelden Verkleinen- en uploaden van beelden Deze handleiding is opgebouwd rond eenvoudig te gebruiken programma s die verkrijgbaar zijn in het Nederlands en te installeren zijn onder Windows XP, Vista en Windows

Nadere informatie

Controleer voor aanvang van de installatie of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de doos dienen de volgende onderdelen aanwezig te zijn:

Controleer voor aanvang van de installatie of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de doos dienen de volgende onderdelen aanwezig te zijn: BT100 - Sweex Bluetooth Class II Adapter USB BT110 - Sweex Bluetooth Class I Adapter USB Inleiding Allereerst hartelijk dank voor de aanschaf van de Sweex Bluetooth Adapter. Met deze adapter kun je probleemloos

Nadere informatie

Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening. 11 april 2007 ZorgTTP

Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening. 11 april 2007 ZorgTTP Installatie- en gebruikshandleiding Risicoverevening 11 april 2007 ZorgTTP Inleiding In het kader van Risicoverevening wordt gepseudonimiseerd informatie aangeleverd aan het College voor Zorgverzekeringen

Nadere informatie

Veel gestelde vragen Magister 6

Veel gestelde vragen Magister 6 Veel gestelde vragen Magister 6 De Magistersite draait extern, bij de leverancier Schoolmaster in Leeuwarden. De school kan hier geen invloed op uitoefenen. Bij en aantal ouders geeft Magister soms echter

Nadere informatie

Nederlandse versie. Inleiding. Inhoud van de verpakking. Specificaties. Aanvullende specificaties. BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB

Nederlandse versie. Inleiding. Inhoud van de verpakking. Specificaties. Aanvullende specificaties. BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB Inleiding Allereerst hartelijk dank voor de aanschaf van de Sweex Bluetooth 2.0 Adapter. Met deze adapter kun je probleemloos verbinding maken met een ander

Nadere informatie

Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet...

Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet... 333 Inhoud Wat is mobiel werken?... 2 Installeren VPN Client... 3 Laptop... 3 Windows 8... 4 Windows 7... 10 Mac OS X... 16 Linux... 16 Tablet... 18 ios (ipad)... 18 Android... 21 Windows... 21 Smartphone...

Nadere informatie

Een schone installatie van Windows 10 uitvoeren met een hulpprogramma

Een schone installatie van Windows 10 uitvoeren met een hulpprogramma Een schone installatie van Windows 10 uitvoeren met een hulpprogramma Let op: Voor het installeren van Windows 10 pro is enige computerkennis nodig. Wij zijn niet aansprakelijk voor het verkeerd installeren,

Nadere informatie

UBUNTU 8 installatie. 13/10/2009 http://www.ivowebschool.be/uploads/ ivowebschool.be/ /205bc10d-ef8e-4a 1/14. Onderwerpen

UBUNTU 8 installatie. 13/10/2009 http://www.ivowebschool.be/uploads/ ivowebschool.be/ /205bc10d-ef8e-4a 1/14. Onderwerpen UBUNTU 8 installatie Onderwerpen Ubuntu downloaden VMWare klaarmaken Ubuntu installeren VMWare tools installeren 1. Ubuntu downloaden ( ) Je kan ubuntu gratis downloaden via de website www.ubuntu.com.

Nadere informatie

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print AAN DE SLAG INSTALLATIE In deze handleiding worden de stappen besproken die doorlopen worden bij het installeren van de volledige versie Communicate In Print LET OP! WANNEER U EERDER EEN VERSIE VAN IN

Nadere informatie

Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger. Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196

Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger. Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196 Back-up Online van KPN Handleiding Mac OS X 10.6 en hoger Mac OS X Client built 2013 13.0.0.13196 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Systeemeisen... 3 2 Installatie... 4 3 Back-up Online configureren...

Nadere informatie

DIT PROGRAMMA EN EEN ADOBE ID DIENT TE GEBEUREN VOORDAT U BOEKEN KOOPT!

DIT PROGRAMMA EN EEN ADOBE ID DIENT TE GEBEUREN VOORDAT U BOEKEN KOOPT! BELANGRIJKE NOOT OVER e-books: e-books in epub formaat, zijn beveiligd met DRM (Digital Rights Management) Om digitale E-Books te kopen, downloaden en lezen op uw ereader, epub formaat, heeft u het programma

Nadere informatie

Introductie Werken met Office 365

Introductie Werken met Office 365 Introductie Werken met Office 365 Een introductie voor gebruikers Inhoud Inleiding... 4 Aanmelden bij Office 365... 4 Werken met Office 365 Outlook... 5 Werken met Outlook 2007/2010... 5 Werken met de

Nadere informatie

Handleiding Mezzedo.nl

Handleiding Mezzedo.nl Handleiding Mezzedo.nl voor deelnemers (Versie juli 2014) Deze handleiding vindt u ook op: www.resultaatmeetsysteem.nl 1 Inhoud Korte introductie... 3 Over de handleiding... 3 Let op (info over browser)...

Nadere informatie

Met deze module heeft u de mogelijkheid om gemakkelijk, snel en efficiënt uw documenten als naslag in Unit 4 Multivers te koppelen.

Met deze module heeft u de mogelijkheid om gemakkelijk, snel en efficiënt uw documenten als naslag in Unit 4 Multivers te koppelen. Handleiding Scan+ Introductie Met Scan+ gaat een lang gekoesterde wens voor vele gebruikers van Unit 4 Multivers in vervulling: eenvoudig koppelen van documenten in relatiebeheer of documentmanagement

Nadere informatie

Downloaden van Software.

Downloaden van Software. Downloaden van Software. Op een Computer staan altijd een enorme hoeveel programma's en bestanden, soms erg klein, maar ook hele uitgebreide bestanden. Soms is er behoefte om een ander programma uit te

Nadere informatie

Remote Back-up Personal

Remote Back-up Personal handleiding Remote Back-up Personal Versie 4 1 INLEIDING... 3 1.1 SYSTEEMEISEN... 3 1.2 BELANGRIJKSTE FUNCTIES... 3 2 INSTALLATIE BACK-UP MANAGER... 4 2.1 VOLLEDIGE DATA BESCHIKBAARHEID IN 3 STAPPEN...

Nadere informatie

HANDLEIDING VIEW DESKTOP. Handleiding VIEW Desktop. P. de Gooijer. Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3

HANDLEIDING VIEW DESKTOP. Handleiding VIEW Desktop. P. de Gooijer. Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3 HANDLEIDING VIEW DESKTOP Document: Auteur: Datum: 09-01-2013 Versie: 1.3 Handleiding VIEW Desktop M. Huibers P. de Gooijer Inleiding Het Hoornbeeck College en Van Lodenstein maakt gebruik van VMware View.

Nadere informatie

U gaat naar de site van Dropbox. Klik nu op de grote knop Download Dropbox.

U gaat naar de site van Dropbox. Klik nu op de grote knop Download Dropbox. Dropbox Weg met USB-sticks, leve Dropbox! Met het programma wisselt u eenvoudig bestanden (foto's, documenten, muziek) uit tussen verschillende gebruikers en apparaten. Stap 1: Downloaden Klik hierboven

Nadere informatie

cbox UW BESTANDEN GAAN MOBIEL! VOOR LAPTOPS EN DESKTOPS MET WINDOWS PRO GEBRUIKERSHANDLEIDING

cbox UW BESTANDEN GAAN MOBIEL! VOOR LAPTOPS EN DESKTOPS MET WINDOWS PRO GEBRUIKERSHANDLEIDING cbox UW BESTANDEN GAAN MOBIEL! VOOR LAPTOPS EN DESKTOPS MET WINDOWS PRO GEBRUIKERSHANDLEIDING Inleiding cbox is een applicatie die u eenvoudig op uw computer kunt installeren. Na installatie wordt in de

Nadere informatie

AAN DE SLAG SYMWRITER INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate Symwriter. www.leerhulpmiddelen.nl

AAN DE SLAG SYMWRITER INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate Symwriter. www.leerhulpmiddelen.nl AAN DE SLAG AAN DE SLAG Aan de slag met Communicate Symwriter Symwriter, schrijven met symbolen, is een eenvoudige tekstverwerker, voor kinderen die beginnen met leren lezen en schrijven. De symbolen verschijnen

Nadere informatie

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding 1 Looproute Microsoft OneNote 2010 Inleiding Dit document beschrijft de werking van het computerprogramma Microsoft OneNote (versie 2010) en is bedoeld voor docenten en leerlingen van het basis- en voortgezet

Nadere informatie

ZIEZO Remote Back-up Personal

ZIEZO Remote Back-up Personal handleiding ZIEZO Remote Back-up Personal Versie 4 1 INLEIDING... 3 1.1 SYSTEEMEISEN... 3 1.2 BELANGRIJKSTE FUNCTIES... 3 2 INSTALLATIE BACK-UP MANAGER... 4 2.1 VOLLEDIGE DATA BESCHIKBAARHEID IN 3 STAPPEN...

Nadere informatie

Handleiding De Biedwedstrijd

Handleiding De Biedwedstrijd Handleiding De Biedwedstrijd Auteur: Marcel Hofstede Versie: 2.1 Handleiding Biedwedstrijd (V2.1) Blz. 1 van 11 INHOUDSOPGAVE Programma Biedwedstrijd...3 1. Installatie en opstarten van het programma...3

Nadere informatie

Friesland College Leeuwarden

Friesland College Leeuwarden Voorwoord In dit project vertel ik wat Open Source is en wat ik daarover heb gevonden. Ik laat zien hoe ik een Virtuele machine geschikt maak voor Dual Boot. Dan laat ik zien hoe je 2 besturingssystemen

Nadere informatie

Installatiehandleiding

Installatiehandleiding Installatiehandleiding AAN DE SLAG MET INTRAMED November 2017 INSTALLATIEHANDLEIDING 2 Hulp nodig? Ondanks dat we met zorg deze handleiding hebben samengesteld, is het mogelijk dat je vragen hebt over

Nadere informatie

Kijk eerst in Computer (Mijn Computer) van je werkplek. Welke stationsletters zie je op de PC?

Kijk eerst in Computer (Mijn Computer) van je werkplek. Welke stationsletters zie je op de PC? Korte omschrijving van dit practicum We zullen spelenderwijze ervaren wat enkele van de virtualisatietechnieken inhouden. We gaan aan de slag met een freeware applicatie voor het aanbieden van een gevirtualiseerde

Nadere informatie

Handleiding. vworkspace VGGM. Handleiding voor gebruikers.

Handleiding. vworkspace VGGM. Handleiding voor gebruikers. Handleiding Handleiding voor gebruikers vworkspace VGGM www.vggm.nl Versienummer 1.4 Versiedatum 16 juni 2016 Versiebeheer Het beheer van dit document berust bij het team ICT Documenthistorie Versie Datum

Nadere informatie

Het installeren van Microsoft Office 2012-09-12 Versie: 2.1

Het installeren van Microsoft Office 2012-09-12 Versie: 2.1 Het installeren van Microsoft Office 2012-09-12 Versie: 2.1 INHOUDSOPGAVE Het installeren van Microsoft Office... 2 Informatie voor de installatie... 2 Het installeren van Microsoft Office... 3 Hoe te

Nadere informatie

Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19

Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19 Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Systeemeisen... 4 3 Installatie... 5 4 Gebruik en instellingen... 12 4.1 Algemeen...

Nadere informatie

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab 1 Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab In dit aanvullende PDF-bestand staat een overzicht van wijzigingen van het boek in combinatie met een Samsung Galaxy tablet met Android 5 1 Foto

Nadere informatie

Priva Blue ID Network scanner / Syslog Tool

Priva Blue ID Network scanner / Syslog Tool Priva Blue ID Network scanner / Syslog Tool Versie 1.3.15.0 Bladzijde 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Introductie:... 3 Systeemeisen:... 4 Installeren op een SX100:... 5 De Werking:... 6 Scannen van

Nadere informatie

Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007

Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007 Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007 Algemeen... 2 Afspraken... 6 Synchroniseren... 6 Synchroniseren... 7 Export... 8 Filters... 9 * Er kan niet met Outlook Express gesynchroniseerd

Nadere informatie

Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop.

Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop. Linux Mint 10 installeren op een pc of laptop. Stap 1: Linux mint 10 in de live mode starten: (Voor het starten van de live mode moet de bios zijn ingesteld om op te starten met cd-rom. Meer info hierover

Nadere informatie

Table of contents 2 / 15

Table of contents 2 / 15 Office+ 1 / 15 Table of contents Introductie... 3 Installatie... 4 Installatie... 4 Licentie... 7 Werken met Office+... 8 Instellingen... 8 Office+ i.c.m. module Relatiebeheer... 9 Office+ i.c.m. module

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp Versie: 1.0 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: whisper380-computerhulp Datum: 22-9-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Virtual PC Downloaden:... 3 Welke moet u kiezen?... 3 Hoe weet u welke versie

Nadere informatie

Dit kunt u vinden op internet via deze link: http://www.adobe.com/nl/products/digitaleditions/help/

Dit kunt u vinden op internet via deze link: http://www.adobe.com/nl/products/digitaleditions/help/ BELANGRIJKE NOOT OVER e-books: e-books in epub formaat, zijn beveiligd met DRM (Digital Rights Management) Om digitale E-Books te downloaden en lezen op uw ereader, epub formaat, heeft u het programma

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp

Inhoudsopgave: Whisper380-computerhulp Versie: 1.0 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: Datum: 17-10-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Het programma downloaden.... 3 Het programma downloaden... 4 De installatie van het programma... 6 Het

Nadere informatie

Verlofregistratie. Installatie

Verlofregistratie. Installatie Easy Template Gulperberg 63 3453 RW De Meern Tel: 030-232 1092 Fax: 030-2321013 E-mail: info@easytemplate.nl Website: www.easytemplate.nl ABN-AMRO 55 70 72 441 IBAN: NL75ABNA0557072441 BIC: ABNANL2A KVK

Nadere informatie

HCC! Midden Brabant. Een eerste kennismaking met:

HCC! Midden Brabant. Een eerste kennismaking met: HCC! Midden Brabant Een eerste kennismaking met: Deze presentatie is gebaseerd op Windows 10 Technical Preview Build #9926. Een volgende versie zal de Windows 10 Consumer Preview zijn. Deze zal meer gericht

Nadere informatie

Memeo Instant Backup Introductiehandleiding. Stap 1: Maak uw gratis Memeo-account. Stap 2: Sluit een opslagapparaat aan op de pc

Memeo Instant Backup Introductiehandleiding. Stap 1: Maak uw gratis Memeo-account. Stap 2: Sluit een opslagapparaat aan op de pc Inleiding Memeo Instant Backup is een eenvoudige oplossing voor een complexe digitale wereld. De Memeo Instant Backup maakt automatisch en continu back-ups van uw waardevolle bestanden op de vaste schijf

Nadere informatie

Werken met Winzip. Auteur: Pierre Gorissen Kenmerk: Gor00-WinzipV01

Werken met Winzip. Auteur: Pierre Gorissen Kenmerk: Gor00-WinzipV01 Werken met Winzip Auteur: Pierre Gorissen Kenmerk: Gor00-WinzipV01 Inleiding...3 Voor de start...4 Ongeregistreerde versie...4 Tip van de dag...4 Het inpakken van een enkel bestand...5 Openen van een Winzip

Nadere informatie

Installatie handleiding

Installatie handleiding Installatie handleiding H e t g e m a k v a n I n t r a m e d Inleiding Welkom bij Intramed. Met dit softwarepakket kunt u uw complete praktijkadministratie op eenvoudige en efficiënte wijze automatiseren.

Nadere informatie

Installatiehandleiding FWG 3.0/2011-2012. Stand-alone / Netwerkversie. Nieuwe Installatie van FWG 3.0/2011-2012 met een MS Access database

Installatiehandleiding FWG 3.0/2011-2012. Stand-alone / Netwerkversie. Nieuwe Installatie van FWG 3.0/2011-2012 met een MS Access database Installatiehandleiding FWG 3.0/2011-2012 Stand-alone / Netwerkversie Nieuwe Installatie van FWG 3.0/2011-2012 met een MS Access database Wij willen u er op wijzen dat ons systeem FWG3.0 Cd-rom versie dit

Nadere informatie

MS Virtual pc 2007 Handleiding

MS Virtual pc 2007 Handleiding MS Virtual pc 2007 Handleiding Start de Virtual PC 2007 console en klik op [New...] om een nieuwe virtuele pc aan te maken. De wizzard voor het aanmaken van een nieuwe, virtuele pc start op. New Virtual

Nadere informatie

Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam. Beeld en geluid. Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia

Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam. Beeld en geluid. Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam Beeld en geluid Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia ABC Amsterdam OCA onderwijscomputercentrum maart 2002 Deze cursus is eigendom

Nadere informatie

MEDIAPLUS (STUDENTEN) Aan de slag met Mediaplus Mei 2015. Hogeschool VIVES Dienst Onderwijs Onderwijsmedia

MEDIAPLUS (STUDENTEN) Aan de slag met Mediaplus Mei 2015. Hogeschool VIVES Dienst Onderwijs Onderwijsmedia MEDIAPLUS (STUDENTEN) Aan de slag met Mediaplus Mei 2015 Hogeschool VIVES Dienst Onderwijs Onderwijsmedia Inhoud 1. Vooraf...4 2. Mediaplus in de Cloud...4 2.1 Installatie Citrix Receiver...4 2.2 Mediaplus

Nadere informatie

VirtualBox: hoe werkt het?

VirtualBox: hoe werkt het? VirtualBox: hoe werkt het? Handleiding van Auteur: ReD123NaX Oktober 2014 VirtualBox: hoe werkt het? In deze nieuwsbrief ga ik wat vertellen over virtualisatie. Virtualisatie is dé uitkomst wanneer je

Nadere informatie

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008 Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument 1945 1962, zaterdag 6 september 2008 Geachte veteranen, excellenties, dames en heren, Elke dag schreef ik een

Nadere informatie

Wij heten u van harte welkom als nieuwe gebruiker van Cloud24You Express!

Wij heten u van harte welkom als nieuwe gebruiker van Cloud24You Express! Welkom, Wij heten u van harte welkom als nieuwe gebruiker van Cloud24You Express! Onze dienst Cloud24You Express is speciaal ontwikkeld voor klanten die wél kiezen voor een hoge kwaliteit en beschikbaarheid,

Nadere informatie

Handleiding Office 2013 en Office 365. voor thuisgebruik

Handleiding Office 2013 en Office 365. voor thuisgebruik Handleiding Office 2013 en Office 365 voor thuisgebruik Versie: augustus 2015 1 Inhoudsopgave 1. Wat is Office 365 en wat kun je ermee?... 3 2. Wat je moet weten voordat je gaat installeren?.... 13 3.

Nadere informatie

Verder zijn er een aantal producten die je hierop kan aansluiten, hier zijn een aantal producten:

Verder zijn er een aantal producten die je hierop kan aansluiten, hier zijn een aantal producten: Opdracht door een scholier 1763 woorden 19 juli 2003 6,2 20 keer beoordeeld Vak Informatica De computer bestaat uit een aantal onderdelen o.a: De monitor Systeemkast Toetsenbord Muis Verder zijn er een

Nadere informatie

Uitleg van de Systeeminstellingen in Ubuntu.

Uitleg van de Systeeminstellingen in Ubuntu. Uitleg van de Systeeminstellingen in Ubuntu. In Windows kun u in het configuratiescherm de computer aanpassen naar uw wensen. In Ubuntu heet dit Systeeminstellingen. Ik zal in deze handleiding de meest

Nadere informatie

HANDLEIDING Windows XP Deel 1

HANDLEIDING Windows XP Deel 1 HANDLEIDING Windows XP Deel 1 Bureaublad en Beeldscherm aanpassen Gemaakt door: De Spanjehelpdesk http://www.spanjehelpdesk.nl Voorwoord Windows XP is het besturingssyteem van uw PC. Het besturingssysteem

Nadere informatie

Is het website niet beschikbaar, dan is op de methodewebsite de datasheet te vinden van de twee appliances:

Is het website niet beschikbaar, dan is op de methodewebsite de datasheet te vinden van de twee appliances: Korte omschrijving van dit practicum Aan de hand van werkblad 2 gaan we op internet enkele appliances zoeken en analyseren. We proberen de voornaamste voor- en nadelen te vinden. Verder zoeken we appliances

Nadere informatie

Rabo CORPORATE CONNECT. Certificaatvernieuwing

Rabo CORPORATE CONNECT. Certificaatvernieuwing Rabo CORPORATE CONNECT Certificaatvernieuwing Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 SYSTEEMVEREISTEN... 4 3 CERTIFICAAT VERNIEUWEN... 6 4 TROUBLESHOOTING... 8 5 ONDERSTEUNING EN SERVICE... 9 BIJLAGE 1 INSTALLATIE

Nadere informatie

Installatie Onderwijsversie AccountView

Installatie Onderwijsversie AccountView Installatie Onderwijsversie AccountView Copyright Alle rechten met betrekking tot de documentatie en de daarin beschreven software berusten bij Visma Software BV. Dit geldt ook voor eventuele aanvullingen

Nadere informatie

Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op

Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op 1 Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP.... 8 Joomla installeren op XAMPP... 15 Handige links... 16 2 Disclaimer Bij de samenstelling

Nadere informatie

OFFICE 365. Start Handleiding Leerlingen

OFFICE 365. Start Handleiding Leerlingen OFFICE 365 Start Handleiding Leerlingen Meer info: Naast deze handleiding is er zeer veel informatie reeds voorhanden op het internet of door op het vraagteken te klikken in de Office 365 omgeving. Ook

Nadere informatie

Handleiding SteamOS op VirtualBox

Handleiding SteamOS op VirtualBox Handleiding SteamOS op VirtualBox Inleiding wij zijn Tomas Berends, Vincent Darwinkel & Zubin Mathoera. In deze handleiding gaan we u laten zien hoe je SteamOS op Virtualbox kan installeren! We zullen

Nadere informatie

Instructie. Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. BICS Installatie. BICS Installatie

Instructie. Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. BICS Installatie. BICS Installatie Instructie Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. 1 Instructie Voor BICS dient u te beschikken over een werkende internetverbinding en dient het TCP/IP Netwerkprotocol is geïnstalleerd te zijn. U dient

Nadere informatie

JANUARI - FEBRUARI 2012

JANUARI - FEBRUARI 2012 JANUARI - FEBRUARI 2012 http://computertaal.info 1 Januari - Februari 2012 - Computertaal http://computertaal.info Lay-out: Peter D Hollander Tekst: Peter D Hollander Foto cover: Machu Picchu - Peter D

Nadere informatie

Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie,

Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie, 1. Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie, Beste Veteranen, familieleden, vrienden en kennissen

Nadere informatie

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Systeemvereisten... 3 3. Installeren van de software... 4 4. Programma instellingen... 5 5. Importeren van een

Nadere informatie

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat.

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. Hoofdredactie: Paul Meekhof mei / juni 2015 Pagina s : 10 NR 4 De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. De herdenking van afgelopen 4 mei en de viering van 5 mei. Voor het

Nadere informatie

Netwerken en communicatie binnen en buiten het bedrijf

Netwerken en communicatie binnen en buiten het bedrijf Netwerken en communicatie binnen en buiten het bedrijf MS-OUTLOOK 97 MS-OUTLOOK 98 Richtlijnen voor de leraar Guy Willems Werkgroep Integratie Informatica Handel HA-5309-01 2000 Netwerken en communicatie

Nadere informatie

13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer.

13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer. 13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer. Houd de Ctrl-toets en de Shift-toets beide ingedrukt en tik met je vinger op de Esc-toets.

Nadere informatie

Workshop CCleaner. Onderhoudsbeurt voor uw pc

Workshop CCleaner. Onderhoudsbeurt voor uw pc Workshop CCleaner Onderhoudsbeurt voor uw pc CCleaner is een gratis programma dat uw pc grondig onder handen neemt en allerlei ongewenste softwarerestjes en overbodige bestanden verwijdert. Niet alleen

Nadere informatie

Een IMAGE of Systeembackup maken

Een IMAGE of Systeembackup maken Een IMAGE of Systeembackup maken Een IMAGE of systeembackup is een kopie van uw C:\ schijf of van uw C:\ schijf en meerdere partities van uw harde schijf. Een Image bevat dus niet alleen uw besturingssysteem

Nadere informatie

Windows 10 melding verwijderen uit een Windows 7 PC

Windows 10 melding verwijderen uit een Windows 7 PC Windows 10 W020 Windows 10 melding verwijderen uit een Windows 7 PC Dit document beschrijft hoe U het Windows 10 notificatie-pictogram, rechts onderaan op de taakbalk van een Windows 7 computer kunt verwijderen

Nadere informatie

2 mei 2014. Remote Scan

2 mei 2014. Remote Scan 2 mei 2014 Remote Scan 2014 Electronics For Imaging. De informatie in deze publicatie wordt beschermd volgens de Kennisgevingen voor dit product. Inhoudsopgave 3 Inhoudsopgave...5 openen...5 Postvakken...5

Nadere informatie

HANDLEIDING INSTALLEREN MODEM XP/VISTA

HANDLEIDING INSTALLEREN MODEM XP/VISTA HANDLEIDING INSTALLEREN MODEM XP/VISTA WELKOM BIJ CAIWAY! In deze handleiding wordt het installeren van het Webstar modem voor gebruik op het internet met Windows XP en Windows Vista behandeld. Heeft u

Nadere informatie

Handleiding. Opslag Online. voor Windows. Versie februari 2014

Handleiding. Opslag Online. voor Windows. Versie februari 2014 Handleiding Opslag Online voor Windows Versie februari 2014 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Inleiding 3 Hoofdstuk 2. Installatie 4 2.1 Systeemeisen 4 2.2 Downloaden van software 4 2.3 Installeren van de software

Nadere informatie

SOFTLOK 12.5x. Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik

SOFTLOK 12.5x. Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik SOFTLOK 12.5x Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik Beste SOFTLOK gebruiker! Met SOFTLOK 12.5 Update kunt u ook de gegevens van een oudere SOFTLOK versie overnemen.

Nadere informatie

Test Joomla op je PC 1

Test Joomla op je PC 1 1 Disclaimer Bij de samenstelling van dit ebook is de grootst mogelijke zorg besteed aan de juistheid en correctheid van de informatie die in dit ebook wordt verstrekt. De auteur van dit ebook kan op geen

Nadere informatie

Nederlandse versie. Inleiding. Hardware. Activeren RAID mogelijkheden. PU103 Sweex 2 Port Serial ATA RAID PCI Card

Nederlandse versie. Inleiding. Hardware. Activeren RAID mogelijkheden. PU103 Sweex 2 Port Serial ATA RAID PCI Card PU103 Sweex 2 Port Serial ATA RAID PCI Card Inleiding Allereerst hartelijk bedankt voor de aanschaf van de Sweex 2 Port Serial ATA RAID PCI Card. Met deze kaart kun je gemakkelijk twee Serial ATA poorten

Nadere informatie

Fuel. Handleiding voor installatie en gebruik

Fuel. Handleiding voor installatie en gebruik Fuel Handleiding voor installatie en gebruik Inhoudsopgave 1. Installatie 2. Gebruik - Windows - Linux / Apple / andere systemen - Een nieuw voertuig aanmaken - Uitgaven 3. Onderhoud - Waarschuwingen -

Nadere informatie