1. Opening en mededelingen Regeling van werkzaamheden en vaststelling agenda A1. Integrale Bijstelling Begroting

Transcriptie

1 Inhoud 1. Opening en mededelingen Regeling van werkzaamheden en vaststelling agenda... 3 A1. Integrale Bijstelling Begroting A.2 Principebesluit om het project International Business Talent van de Hanzehogeschool te subsidiëren (nummer 60/2013) A.3 Benoeming gedeputeerde Provinciale Staten Hamerstukken B.1 Principebesluit om het project Aansluiting Woldmeer onderdeel van de gebiedsontwikkeling Meerstad op het toeristisch-recreatief (vaar)netwerk provincie Groningen te subsidiëren (nummer 55/2013) B.2 Beschikbaar stellen van krediet voor uitvoering van de planstudies ter vervanging Gerrit Krolbruggen en Paddepoelsterbrug (nummer 56/2013) B.3 Bestuursovereenkomst Grond (nummer 57/2013) (voorbehoud PvdD) B.4 Wijziging van de Verordening op de instelling en invordering van de nazorgheffing stortplaatsen provincie Groningen (nummer 61/2013) B.5 Wijziging van de bij de Legesverordening provincie Groningen 1993 behorende bijlage Tarieventabel (nummer 62/2013) B.6 Wijziging fractiekostenverordening 2003 van de provincie Groningen (nummer 63/2013) B.7 Herbenoeming van de heer prof. dr. H. de Groot als lid van het college van de Noordelijke Rekenkamer (nummer 64/2013) B.8. Bekrachtiging geheimhouding van de bijlage bij de brief van GS van 3 december 2013, betreffende ter inzage legging rapport Aldel Ingekomen brieven Notulen van de vergaderingen van Provinciale Staten van 6 november Behandelvoorstellen volgende cyclus commissievergaderingen Sluiting

2 2

3 Voorzitter: de heer M.J. van den Berg, commissaris van de Koning Griffier: mevrouw H. Engels-van Nijen Aanwezig 41 Statenleden: N. Bakker (VVD), B. Batterman (PvdA), J. Batting (PvdA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), mevrouw A. Beenen (PvdA), C.M. Bezuijen (SP), R.H. van der Born (ChristenUnie), mevrouw L.K. Broekhuizen-Smit (PvdA), P.H.R. Brouns (CDA), L.A. Dieters (PvdA), mevrouw P.W. Geerdink (VVD), mevrouw P. de Graaf-Drijvers (D66), mevrouw D. Gruben-Abbas (PvdA), mevrouw O.G. Hartman-Togtema (VVD), mevrouw A.A.H. Hazekamp (PvdD), mevrouw K.A. Hazewinkel (PvdA), H.L. Hilarides (VVD), mevrouw N. Homan (GroenLinks), W. Hut (VVD), M.W.H. Jansen (PVV), A.J.M. van Kesteren (PVV), F.A.M. Keurentjes (CDA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), R.M. Knegt (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), J.H. Mastenbroek (SP), J. Meesters (VVD), H. Miedema (GroenLinks), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), M.H. Post (GroenLinks), D. Ram (PVV), R.D. Rijploeg (PvdA), R.J. Schoenmaker (PvdA), G.J. Steenbergen (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), mevrouw G. Uuldriks-Van der Wielen (PvdA), mevrouw L. Veenstra (SP), J.W.M. Veerenhuis-Lens (Vrij Mandaat), J.D. de Vries (D66), J. Wolters (SP), mevrouw E.M. Wulfse (VVD), T. Zwertbroek (D66) Afwezig: mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), R. Visser (PvdA) Aanwezige leden Gedeputeerde Staten: mevrouw M. Besselink, M. Boumans, mevrouw Y.P. van Mastrigt, W.J. Moorlag, H. Staghouwer 1. Opening en mededelingen De VOORZITTER: Als u allemaal uw plaatsen wilt innemen, dan gaan wij met de vergadering beginnen. Hierbij is de Statenvergadering van 11 december geopend. Welkom aan alle aanwezigen en in het bijzonder aan de gasten van de Staten. Uw gastvrouw is mevrouw Beckerman van de SP-fractie. Ik hoop dat u een prettige en een beetje inzichtelijke ochtend met ons zult hebben. Er zijn afwezigheidsmeldingen binnengekomen van Romke Visser en Stieneke van der Graaf. 2. Regeling van werkzaamheden en vaststelling agenda a. Behandelvoorstellen Zonder beraadslaging of stemming vastgesteld. b. Vaststelling agenda (A- en B-lijst) Zonder beraadslaging of stemming vastgesteld. De VOORZITTER: Gisteren hebt u nog enkele nazendingen ontvangen met enkele brieven van derden. Die zijn in de agenda verwerkt en die zijn ook in uw bezit. De spreektijd bedraagt 10 minuten per fractie; dit is heel royaal. En het College krijgt dan 40 minuten. Stemt u daarmee in? Dat is het geval. 3. Bespreekpunten A1. Integrale Bijstelling Begroting 2013 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 5 november 2013, nr , FC betreffende de Integrale Bijstelling van de Begroting 2013 (6e en 7e wijziging Begroting 2013, 1e wijziging Begroting 2014) (nummer 59/2013), bijlage Op verzoek van de PVV (in de commissie BFE van 16 oktober 2013) wordt hierbij betrokken: De voordracht van Gedeputeerde Staten van 10 september 2013, , FC, inzake de vaststelling van het normenkader voor de rechtmatigheidstoets 2013 bestaande uit de lijsten met relevante wet- en regelgeving en de goedkeurings- en rapportagetoleranties ten behoeve van de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de provincie Groningen 3

4 Tevens wordt hierbij betrokken: De brief van de ANWB te Den Haag d.d. 6 november 2013 betreffende aanwending extra inkomsten uit opcenten (zie ook de ingekomen stukken van derden, sub rubriek B) Conform de toezegging in de commissie BFE van 27 november 2013, n.a.v. de vraag van de SP: Nagezonden brief van Gedeputeerde Staten van 10 december 2013, /50/A.15, FC, inzake onderbouwing waardering risico lening Aldel. De VOORZITTER: Stemt u in met het voorstel de nagezonden documenten zoals vermeld in de aanvraag, bij de bespreking van dit punt te betrekken? Dat is akkoord, zie ik. Dan zijn we aan de eerste ronde toe met als eerste spreker de heer Batting namens de Partij van de Arbeid. De heer BATTING (PvdA): De ontwikkeling van het begrotingsbeeld staat nog steeds in het teken van de bezuinigingen en belangrijke pijlers als het Provinciefonds, motorrijtuigenbelasting en kapitaalopbrengsten. Aanvullende bestedingsvoorstellen in de orde van grootte van 1,8 miljoen per jaar leggen extra beslag op de begrotingsruimte. De in het oog springende tegenvallers liggen in het verlengde van ons commitment richting de provinciale Omgevingsdienst, de vaarweg Lemmer-Delfzijl en inspanningen voor een beter draagvlak voor windenergie. Wederom slaagt het College erin een meerjarig begrotingsoverschot te presenteren. De gemiddelde begrotingsruimte komt uit op circa 4,5 miljoen per jaar, fors boven het gewenste flexibele budget van 2 miljoen. We constateren dat het beslag op onze reserves toeneemt. Prima, want deze worden ingezet voor breed uiteenlopende investeringen, cofinanciering en werk- en cohesieprogramma s. Het RSPproject is in volle gang en ook de volle uitnutting daarvan legt beslag op onze middelen. We kijken uit naar de resultaten van uitvoeringsprogramma s, versnellingsagenda s en actieprogramma s met name voor wat betreft de werkgelegenheid. Wij zijn content met de nieuwe actiereserve Werk, Energie en Leefbaarheid. De Partij van de Arbeid zou het toejuichen indien u zich voor de komende jaren nog sterker richt op de voeding voor dit fonds. Niet alleen in krimpgebieden, maar ook daarbuiten is inzet op binnenstedelijke ontwikkeling en centrumproblematiek een voorwaarde als katalysator voor economische ontwikkeling. Financieren van maatschappelijk vastgoed valt daar onzes inziens binnen. Wat betreft de inzet van middelen voor de publieke taak zijn wij benieuwd naar de desbetreffende nota, die wij binnenkort verwachten. Voor wat betreft onze voorstellen om invulling te geven aan de beschikbare begrotingsruimte refereren aan onze opmerkingen bij de behandelng van de Begroting Samen met onze coalitiepartners doen wij voorstellen op het gebied van armoedebestrijding, cultuur, innovatie en verduurzaming. De Partij van de Arbeid wil graag middelen inzetten om een vervolg te geven aan het succes van onze motie van 29 juni 2011, die geleid heeft tot het fonds Innovatie en Duurzaam MKB. Dit fonds voorziet in een behoefte, wat ertoe heeft geleid dat met behulp van dit fonds 34 bedrijven zich richten op duurzame en innovatieve producten en processen met als doel versterking van de Groningse economie. Hiervoor bied ik u het volgende amendement aan met nummer 1. Ik had verwacht dat het een prachtig document zou worden met heel veel logo s en handtekeningen; ons secretariaat is nog in volle gang om dit te verzorgen maar ik heb gelukkig voor u een exemplaar, voorzitter. De kern waar het in dit amendement om gaat is dat wij een verlenging van het programma Innovatief en Duurzaam MKB en wij voor de jaren 2014 en 2015 een bedrag van 1,2 miljoen ter beschikking willen stellen. Dat wordt vanzelfsprekend gedekt uit het overschot van de begrotingsruimte en wij verzoeken het College ook te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn en hoe revolverende kredieten hiertoe zijn in te zetten. Wij hebben in het amendement een toelichting gegeven en ik zou de Statenleden willen verzoeken ook daar kennis van te nemen. Omdat we aansluiten bij een bestaand programma, proberen we zoveel mogelijk kosten te vermijden. Wij hebben kennisgenomen van gereedstaande EFRO- en Interreg-middelen voor de periode tot Meer dan 170 miljoen euro staat in de wacht. Wij vragen u alles in het werk te stellen om er een succesvol beroep op te kunnen doen. Stimuleer kennis- en researchprogramma s op het gebied van demografie, energie, klimaatverandering, voedsel en water en breng kennisinstellingen en bedrijfsleven samen opdat zij zich door middel van excellente producten en diensten met behulp van Europa verder kunnen ontwikkelen, ook in het belang van onze inwoners. Met het oog op energie en klimaat hebben wij een motie voorbereid om pilots voor zonnecollectieven te faciliteren en ondersteunen. De motie zal door GroenLinks worden ingediend. Ons doel is Groningen voorop te laten lopen en ook met zonne-energie een bijdrage te leveren aan de uitvoering van het Energieakkoord. Ten slotte hebben wij kennisgenomen van uw brief van gisteren over de gevolgen van de bezuinigingen op de sociale werkplaatsen. De invoering van de Participatiewet brengt niet alleen de 4

5 gemeenten in financiële problemen, maar heeft ook fors verlies van arbeidsplaatsen tot gevolg. Voor wat betreft uw rol verwijst u naar het Economisch Actieprogramma en naar de Versnellingsagenda 2.0. Echter, dit lijkt ons gezien de majeure gevolgen voor mensen niet genoeg. We dringen er bij u met klem op aan om in overleg met ons kabinet regionaal-specifiek beleid te ontwikkelen om mensen perspectief te blijven bieden op een baan. De heer BAKKER (VVD): Wij kunnen instemmen met het overboeken van euro van de begrotingsruimte in 2013 naar De gemiddelde begrotingsruimte voor 2014 tot 2017 komt daarmee op 4,48 miljoen euro per jaar. Uitgaande van een minimaal gewenst flexibel budget van 2 miljoen is de vrije bestedingsruimte 2,48 miljoen. Wij zullen straks met een amendement komen voor de invulling van een deel van deze vrije ruimte. Een aantal aandachtspunten van de VVD-fractie vinden wij nu terug in de begroting. Dit zijn onder andere het afboeken naar andere jaren, het toerekenen van overhead en de risicoparagraaf. Door het instellen van een reserve Overboeken Kredieten wordt het nog duidelijker dat bepaalde kredieten niet volledig gebruikt zijn of worden. Vaak is dit vanwege vertraging van projecten. Wij roepen het College op, van het overboeken zo weinig mogelijk gebruik te maken en tempo te maken bij de uitvoering van projecten. Een beoordeling van gesubsidieerde instellingen en de rekenwijze inzake de motorrijtuigenbelasting zijn bijgevoegd. Vanwege het invoeren in 2010 van het nultarief voor zeer zuinige auto s is het aantal opcenten aangepast om dezelfde inkomsten te hebben. Deze verhoging is niet volledig doorgevoerd. Het aantal voertuigen stijgt minder dan verwacht en in het Collegeprogramma is afgesproken dat de inkomsten alleen volgens een vastgestelde index zullen stijgen. Er is dan nu volgens ons sprake van een tijdelijk iets te hoog tarief van circa 1 opcent. Per voertuig in de provincie Groningen is dit circa 2 euro per jaar. De oorspronkelijke opzet om zeer zuinige auto s vrij te stellen van wegenbelasting en daarmee te komen tot een verduurzaming van ons wagenpark spreekt ons aan. Wij dienen een amendement in met nummer 5 ( Doorrijden op groengas ) om, gebruik makend van de vrije begrotingsruimte, het gebruik van CNG en in het bijzonder biogas in auto s te stimuleren. Nu zit ik met hetzelfde probleem als de Partij van de Arbeid: ik heb wel een amendement dat door ons getekend is, maar mede-indienaars zullen zijn: de ChristenUnie, D66 en GroenLinks. Wij willen graag later die handtekeningen nog toevoegen. De bedoeling is met euro per jaar dus in totaal euro omdat het om 2014 en 2015 gaat een stimuleringsbedrag te geven om het rijden met groengas, CNG, te stimuleren. Wij hebben daarbij ook de bedragen genoemd: voor een personenauto zou dat een bedrag van euro moeten zijn, voor bestelbus euro en een vrachtauto euro. Daar komt het in het kort op neer. Hiermee wordt dus gebruik gemaakt van de vrije bestedingsruimte van 4,48 miljoen. De heer JANSEN (PVV): Ik kan me nog herinneren dat de VVD in een grijs verleden voor alle automobilisten opkwam. Wanneer is dat veranderd en waarom wilt u niet álle automobilisten in Groningen niet tegemoetkomen met een korting? De heer BAKKER (VVD): Dat heb ik ook gezegd: de extra verhoging die dat heeft gegeven voor wat betreft de motorrijtuigenbelasting is ongeveer 2 euro dat is ook nog maar tijdelijk. Daarvan hebben wij ons afgevraagd of je nou zulke bedragen moet gaan teruggeven. Ga liever terug naar waar de belasting oorspronkelijk voor bedoeld was: een verduurzaming van ons motorrijtuigenpark en ga daar een gedeelte van het geld inzetten. De heer JANSEN (PVV): Zou het niet eerlijker zijn als juist die mensen die eigenlijk in het verleden te veel hebben betaald omdat ze moesten meebetalen met de mensen met een duurzamere auto, zoals u dat noemt, gecompenseerd worden en juist zij een korting krijgen? De heer BAKKER (VVD): Het is een keuze om op gegeven moment te zeggen dat je teruggaat naar de doelstelling van de oorspronkelijke vrijstelling en de oorspronkelijke verhoging. En die doelstelling beoogde te gaan verduurzamen en achter dat uitgangspunt gaan wij staan. De Partij van de Arbeid heeft net een amendement ingediend om het MKB te steunen. Deze regeling wordt ook door de sector omarmd en verdient ook onze steun. Er zal binnenkort in deze Staten een discussie plaatsvinden over de inzet van het provinciaal vermogen. Er zal dan een keuze gemaakt moeten worden of je de dekking van het risico vanuit het vermogen zelf of vanuit de reguliere begroting moet doen. Het kan zijn dat aan het einde van deze dag de mogelijkheden om dit vanuit de reguliere begroting te doen, beperkt zijn. Onze inzet zal dan ook bij die behandeling zijn om de risico s zoveel mogelijk te beperken. 5

6 De pilot Digitale Monitor Groningen is als papieren versie toegevoegd. Mede gezien onze opstelling over open data ondersteunen wij deze pilot. Tot slot zijn wij het eens met de voordracht. De heer WOLTERS (SP): Het College heeft eerder beloofd met voorstellen te komen om met voorstellen te komen over de besteding van de vrije begrotingsruimte, maar heeft daar toch vanaf gezien en de bal bij de Staten neergelegd. Dat is eerlijk gezegd een verrassende move, niet erg gebruikelijk en laat ik me voorzichtig uitdrukken een beetje slordig. Het maakt in elk geval dat er in het speelveld een rommelig speelpatroon. Hopelijk gaat dit vanavond bij Ajax beter. Voor de komende jaren is gemiddeld nog 4,5 miljoen beschikbaar, waarvan het College 2 miljoen claimt als zijn gewenste flexibele budget. Onze fractie heeft al bij de Voorjaarsnota en opnieuw bij de begrotingsbehandeling voorstellen gedaan voor de besteding van die vrije ruimte. We zullen nu niet klakkeloos de amendementen die we toen ingediend hebben, opnieuw in deze vorm indienen. Ook andere fracties komen met voorstellen die deels overeenkomen met wat wij in een eerder stadium al hebben bepleit. In die gevallen zullen wij die amendementen steunen. Er is wel één amendement dat ik breed gedragen in mag dienen namens de PvdA, de ChristenUnie, GroenLinks, de VVD en D66 voor wat betreft de extra steun voor participatieprojecten met dank aan de ChristenUnie, die ervoor gezorgd heeft dat er wél een prachtig papier met allerlei logo s en handtekeningen is. Ik denk dat hier sprake is van grenzeloos gunnen dank daarvoor. In dit amendement worden dus extra middelen beschikbaar gesteld voor participatieprojecten of eigenlijk moet ik zeggen: waarin bezuinigingen teruggedraaid worden die daar eerst op voorgesteld waren. Het gaat om een bedrag van in totaal euro dat meer beschikbaar moet gaan komen voor participatieprojecten als Stichting Leergeld, het Jeugdsportfonds en projecten van Humanitas. Daarnaast dienen we nog twee andere amendementen in eigenlijk geheel namens onszelf. Het eerste met nummer A3 om meer geld beschikbaar te stellen voor openbaar vervoer een item waar wij nogal gevoelig voor zijn. Dit geld moet met name bestemd worden om verbindingen op het platteland en in een aantal stadswijken overeind te houden. We hebben gezien dat de laatste jaren hier toch wat op bezuinigd is door het rechttrekken van lijnen, er zijn de nodige haltes verdwenen zoals lijn 4 en lijn 5 in de Stad haltes die kort geleden geschikt gemaakt zijn voor mensen met een lichamelijke handicap. En juist deze haltes worden niet meer aangedaan. Dat zijn dingen die wij erg ongewenst vinden en voor dat soort ontwikkelingen willen wij in het amendement voor de komende jaren een bedrag van euro per jaar beschikbaar stellen voor het blijvend bereikbaar houden van het platteland en stadswijken voor het openbaar vervoer. Het tweede amendement met nummer 4 dat wij zelfstandig indienen, heeft te maken met cultuurbezuinigingen. Ook daar is het mes doorheen gegaan vorig jaar, terwijl dit toch een kerntaak va de provincie is ten aanzien van zaken als archeologie, archivering. Dat zijn dingen waar we serieus werk van moeten maken. Als we zien dat wat betreft archeologie de ene fte die daar beschikbaar voor was, gehalveerd wordt veel minder dan andere provincies waar dit ook een ongewenst effect heeft gehad. Dus claimen we voor de komende jaren een bedrag van euro per jaar om toch cultuur een steuntje in de rug te geven. Het College nodigt de Staten uit om met amendementen te komen. We hebben er wat ingediend, er zullen nog meer volgen en er zijn al wat ingediend. In de voordracht wordt echter een soort voorbehoud gemaakt, met dien verstande dat mocht het begrotingsbeeld weer verslechteren, op dat moment de bedragen voor de aangedragen prioriteiten weer evenredig zullen verminderen. Dit suggereert een soort automatisme. Daar kunnen we niet in meegaan, dat heb ik in de commissie ook al aan de orde gesteld. De gedeputeerde heeft toen aangegeven dat zo n aanpassing dan uiteraard nog altijd wel door de Staten goedgekeurd moet worden. Nou, ik wil hem graag ook in dit gremium nog even horen bevestigen dat in zo n situatie er altijd weer een voorstel aan de Staten zal worden gedaan. Zeer ingenomen zijn we met het besluit om een bestemmingsreserve voor het overboeken van kredieten te vormen. Ik sluit me wel aan bij de vorige spreker die er wel op wees om dit zoveel mogelijk te voorkomen, maar het doorschuiven van bestemde middelen van het ene jaar naar het volgende zou niet meer via de algemene reserve moeten gebeuren. Anders wordt het er allemaal nóg onoverzichtelijker op wat het eigenlijk nu vaak al is. Daarbij ook een kanttekening: als doorgeschoven middelen niet binnen een reële termijn tot bestedingen komen of gewoon niet meer nodig zijn, dan moeten ze wat ons betreft wél toegevoegd worden aan die algemene reserve. We verbazen ons er dan ook over dat in de bijstelling een formulering gehanteerd wordt, waarbij een aantal categorieën onderscheiden wordt, jong belegen en vervolgens ook nog belegen en oud, en daarbij wordt gezegd dat als er gelden in de categorieën belegen of oud terechtkomen projecten waarbij het erop lijkt dat die niet meer nodig zullen zijn deze geparkeerd worden tot er weer 6

7 onderhandeld wordt over een coalitieakkoord. Nou, dat vinden wij wel een beetje merkwaardig. Misschien is het op dit moment niet zo gek omdat dat over een jaar of anderhalf zover is, maar om dat als principe uit te spreken lijkt ons wat merkwaardig. Wat ons betreft worden gelden toegevoegd aan de algemene reserve op het moment dat er weer een financiële bijstelling aan de orde is en wachten we niet tot er weer nieuwe coalitieonderhandelingen nodig zijn. Ook daar graag een reactie van het College op. De heer BROUNS (CDA): Als ik zo kijk naar wat er naar voren is gebracht door de vorige drie sprekers, dan is dat eigenlijk wel begrijpelijk. Als je weet dat het vandaag 11 december is en dat Sinterklaas het afgelopen weekend nog heel veel huizen aangedaan heeft, hebben we toch wel een beetje met het loslaten van het Sinterklaasfeest. Ja, hij is inmiddels wel echt weer naar Spanje teruggekeerd. Ik heb even meegerekend, maar met de voorstellen die er nu zijn gedaan, is er al ruim 3 miljoen van de 4,5 miljoen die er de komende jaren over is, alweer uitgegeven. En dan zijn we nog niet op de helft van de partijen die het woord voeren in deze Staten. Dus ik voorzie dat we straks naar huis gaan met een tekort, als we niet uitkijken. En dat is nou precies wat wij niet willen. Een aantal van u heeft mij daar in de wandelgangen ook al op aangesproken, maar wij hebben een nadrukkelijk pleidooi om die 4,5 miljoen niet uit te geven. Als overheid hebben wij maar één inkomstenbron en dat is het geld weghalen bij onze inwoners. En dat doen we met een reden, omdat we het namelijk van belang vinden om een aantal collectieve voorzieningen in stand te houden en daarin willen investeren. En dat doen we als provinciale overheid ook, want we willen deze provincie een stapje verder helpen en we willen die ook goed hebben voor onze kinderen, onze kleinkinderen en alles wat daarna komt. Maar tegelijkertijd zien wij dat heel veel mensen het ontzettend moeilijk hebben. Landelijk leven op dit moment 1 miljoen mensen onder de armoedegrens en in onze provincie is daar een onevenredig deel van aanwezig. En dan denk ik dat het tijd is om pas op de plaats te maken. Als je dan constateert dat we geld overhouden terwijl er een ik mag toch wel zeggen robuust voorstel van het College ligt als het gaat om beleid waarin de prioriteiten die we met elkaar hebben in deze provincie, gedekt is, op een goede manier kan worden uitgevoerd. Dan zouden de Staten pas op de plaats moeten maken en dat geld terug moeten geven aan onze inwoners die dat op dit moment het hardst nodig hebben. Als ik dan kijk naar een aantal voorstellen dat gedaan is, dan kan ik mij bij het voorstel over het fonds Innovatief en Duurzaam MKB Groningen nog wel iets voorstellen. Want als je innoveert en investeert, daarmee werkgelegenheid schept en daarmee de mogelijkheid schept om inkomen te genereren, dan geef je in ieder geval iets terug aan die burger, waarmee hij ook iets in zijn portemonnee kan doen. Maar tegelijkertijd moeten we wel constateren dat die regeling net uitgeput is er zijn 34 aanvragen gedaan en dat we nog geen zicht hebben op de effecten ervan. Wat voor innovaties hebben die teweeggebracht en wat betekenen die voor onze economie en het scheppen van arbeidsplaatsen? En ik denk dat het wel goed zou zijn als we daar zicht op hebben, voordat we besluiten om nu al extra geld daaraan uit te geven. Want ja, de realiteit gebiedt wel te zeggen dat ik heb gehoord dat er twee partijen uit dit College zijn die dat in ieder geval al wel van plan zijn. Ik zou zeggen: kijk eerst eens naar de effecten voor je er meer geld in stopt. En als ik kijk naar de VVD dan begint het mij wel een beetje te kriebelen, hoor. Bedragen tussen de twee- tot drieduizend euro voor de omschakeling naar groengas. Als je jezelf kunt veroorloven om dat soort auto s te kopen en vervolgens nog zo n bedrag overhebt want het kost een veelvoud om die om te bouwen. Dan vraag ik mij af of we die 4,5 miljoen wel naar die doelgroep aan het brengen zijn die dat heel hard nodig heeft. Maar misschien is dat wel niet de doelgroep van de VVD dat zou natuurlijk ook kunnen. De heer BAKKER (VVD): Meneer Brouns, u wilt die 4,5 miljoen teruggeven aan onze inwoners. Wij hebben maar één manier om dat te doen en dat is via de motorrijtuigenbelasting. Hoe wilt u dat bedrag dat teruggeven aan onze inwoners? Want dat geeft u niet aan en daar gaan wij niet over. De heer BROUNS (CDA): Over de motorrijtuigenbelasting gaan wij wel en de leges ook. Dus we kunnen die verlagen. U stelt nu voor om de motorrijtuigenbelasting gewoon te verhogen in deze Integrale Bijstelling en dat geld vervolgens via een omweg terug te geven aan die mensen die een auto aanschaffen en ombouwen om hem geschikt te maken voor schoner energieverbruik. De heer BAKKER (VVD): Maar u geeft geen antwoord op mijn vraag. U wilt het aan de inwoners teruggeven. Hóé wilt u dat doen? Dat is toch een heel simpele vraag? 7

8 De heer BROUNS (CDA): Wij kunnen leges verlagen, wij kunnen de motorrijtuigenbelasting verlagen. Dat is precies het tegenovergestelde van wat u doet: u verhoogt die belasting. De heer BAKKER (VVD): En dan gaat het over alle inwoners? De heer BROUNS (CDA): Nee, dat gaat niet over alle inwoners, daar hebben we naar gekeken. Maar als je rekening houdt met een correctie voor studenten er zullen ongetwijfeld studenten zijn die ook een auto hebben, dus dat is niet helemaal waterdicht dan heb je het over pak hem beet huishoudens in deze provincie die 280 euro terugkrijgen en dat is een aanzienlijk bedrag. De heer SWAGERMAN (SP): Ja, ik wil dan vervolgens toch nog een vraag bij de heer Brouns neerleggen. Want als je de VVD aanvalt op het feit dat mensen die een heel dure auto kunnen kopen, nog eens een keer wat extra s krijgen waar ik het overigens volledig mee eens ben dan gaan diezelfde mensen van u toch ook geld terugkrijgen? En zou u dat dan niet liever wat anders willen verdelen, wat bijvoorbeeld kan door voor de amendementen te stemmen die wij onder anderen hebben ingediend en die nadrukkelijk terechtkomen bij die mensen die juist weinig inkomen hebben. De heer BROUNS (CDA): Op het tweede deel dat u betoogt zal ik zometeen nog ingaan, want daar hebt u gelijk. Als het gaat om de auto s in dat wagenpark zitten er heleboel tweedehands auto s tussen: gewoon mensen en huishoudens die net een kleine auto kunnen betalen of misschien hem niet kunnen betalen maar hem gewoon nodig hebben. Want als je op het platteland woont en je wilt werken, dan ben je over het algemeen aangewezen op een auto. Dus een heleboel mensen die het op dit moment moeilijk hebben, profiteren van die teruggaaf. De heer BATTING (PvdA): Meneer Brouns, u hebt het over een teruggave van 280 euro per huishouden en dat wilt u onder andere bekostigen uit de motorrijtuigenbelasting. Voor de discussie is helder als wij over dezelfde feiten praten. Volgens het Sociaal Planbureau Groningen kennen wij in deze provincie huishoudens. Een bedrag van 280 euro per huishouden betekent een bedrag van 80 miljoen euro. Ik begrijp dat u een nuance aanbrengt, want eenpersoonshuishoudens sluit u uit en u komt op een totaal van huishoudens. Dat geeft een totaal van ongeveer 45 miljoen. U verwijst ook naar de leges, u weet dat die inkomsten op jaarbasis ongeveer 6 ton bedragen dat zal niet veel zoden aan de dijk zetten. Maar als u dit van mening bent en u zou de motorrijtuigenbelasting volledig willen inzetten voor de teruggave, dan slaat u een gat in de begroting van 50 miljoen op een 320 miljoen. Dan denk ik toch dat u in dit geval ik zou willen zeggen de provincie op het verkeerde been zet. Vindt de heer Brouns het een reële propositie om 50 miljoen euro uit de kas van onze provincie op dit moment terug te geven, zonder daar beleid tegenover te stellen? De heer BROUNS (CDA): Ik denk niet dat we hier met calculators, cijfertjes en zometeen ook nog whiteboards aan de slag moeten, maar de vraag die u stelt is een hele concrete en daar wil ik wel op ingaan. Nee, wij pleiten er niet voor om 50 miljoen er nu in één keer uit te nemen. Ik zal zometeen wat kanttekeningen plaatsen bij de beleidsvoorstellen van dit College, die in het algemeen voorstellen zijn waar wij ons in kunnen vinden. Waar ik wel voor pleit en blijft pleiten is dat die 4,5 miljoen niet moet worden uitgegeven en terug moet. Dat is een structureel overschot dat we hebben en dat kunnen we ieder jaar teruggeven. En over 10 jaar is dat samen 45 miljoen. De heer BATTING (PvdA): Dat is een kwestie van kiezen. Maar bent u het ook met mij eens dat als u 4,5 miljoen zou teruggeven, bijna 1 euro per inwoner, dat het dan verstandiger is om substantieel iets beters daarmee te doen voor onze provincie? De heer BROUNS (CDA): Als we daarmee substantieel iets beters zouden kunnen doen, dan moeten we dat ook zeker doen. Daar heeft de SP ook een voorbeeld van gegeven. Het nadeel is alleen: we kennen het volledige amendement niet, maar we hebben al gezegd dat de Stichting Leergeld inderdaad ontzien moet worden bij de bezuinigingen. Het gaat om een relatief weinig geld dat daarin omgaat, maar waarmee er relatief grote effecten bereikt worden en waar nauwelijks overheadkosten aan verbonden zijn. En dat is ook een tweede bezwaar dat wij hebben bij het aangekondigde VVD-amendement: hoe ga je dat beheersen? Het vereist een heel apparaat om te bekijken of de ombouw daadwerkelijk gerealiseerd is, de factuur te controleren en vervolgens kijken of die wel betaald is. Er gaat volgens ons meer geld in de controle zitten dan het geld dat daadwerkelijk onze inwoners bereikt. 8

9 De heer BAKKER (VVD): Meneer Brouns, kunt u het met mij eens zijn dat u zich gewoon een factor 10 vergist? Bij inwoners en 4,5 miljoen praat je over 25 euro en niet over 280 euro. U vergist zich gewoon met een factor 10. De heer BROUNS (CDA): Waar het mij om gaat, meneer Bakker, is dat wij 4,5 miljoen euro ieder jaar weer structureel kunnen teruggeven. Eigenlijk nog meer, want bij deze Integrale Bijstelling hebben we eigenlijk bij de Voorjaarsnota al een voorbehoud gemaakt, dat hebben wij de begroting gedaan en dat zullen we bij deze Integrale Bijstelling weer doen. Hierin zit ook nog een belastingverhóging. Daar zijn we ook tegen, dus dat geld kan ook terug naar de inwoners. Dan is er een bestemmingsreserve voor het overboeken van kredieten. Op zich is dat een verbetering, want het maakt dat geheel transparant. Tegelijkertijd heb ik daar een voorbehoud bij, dat volgens mij de SP ook maakte: ik hoop dan wel dat de bestemmingsreserve aan het eind van het jaar voor nihil gevuld is. Want wij pleiten er al jaren voor om het geld dat we willen inzetten voor beleid, ook daadwerkelijk tot uitvoering te brengen. En zeker aan de economische kant liggen er nog heel veel kansen om projecten te versnellen en daarmee versneld onze economie hier in Groningen daarmee aan de praat te krijgen. Dit biedt ook weer perspectief op werk en inkomen. Dan tot slot een beetje vooruitlopend op de tweede termijn hebben wij gezien de bestedingsvoorstellen die er zijn gedaan, niet de indruk dat wij het voor elkaar krijgen om een meerderheid ervoor te krijgen om het overblijvende geld terug te geven aan onze inwoners. Mocht dat niet het geval zijn, dan zullen we naar de individuele moties kijken en daarbij nadrukkelijk kijken naar wat dat dan betekent voor werkgelegenheid, de mogelijkheden om inkomen te genereren en dus uiteindelijk voor de portemonnee van die inwoners. Want daar zit op dit moment gewoon heel hard de pijn en daar moet echt iets gebeuren. We zullen in ieder geval twee voorbehouden maken als we met de Integrale Bijstelling instemmen: dat zijn de verhoging van de motorrijtuigenbelasting, een volstrekt verkeerd signaal in deze tijd, en de invulling van de cultuurbezuinigingen, die uit het incidentele budget komen. Dat is een uitholling van de mogelijkheden in de regio en dat is ook een rem op innovatieve culturele ontwikkelingen. Wij hebben daar al eerder alternatieve voorstellen over gedaan bij de behandeling van de Cultuurnota en die van de Voorjaarsnota, dus ook dat voorbehoud zullen we hier maken. De heer ZWERTBROEK (D66): We zijn het er allemaal over eens: er gaat niets boven Groningen. Volgens D66 speelt een divers en toegankelijk cultuurlandschap, een duurzame toekomst voor iedereen, een florerende MKB-sector en een Groningen met de blik naar buiten hierin een cruciale rol. Dit zijn dan ook de punten die een extra budget verdienen bij de Integrale Bijstelling zoals mijn fractie ook al eerder aangaf. Onderzoek heeft aangetoond dat een levendige cultuursector bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de vestigingsplaats voor particulieren en bedrijven. We kunnen trots zijn dat de stad Groningen de tweede cultuurstad van Nederland is. Maar ook in de Ommelanden gebeurt heel veel op het gebied van kunst en cultuur. Om bezuinigingen, die deze initiatieven onder druk zetten, te compenseren, dienen wij een amendement met nummer 6 in dat opdracht geeft tot het opzetten van een cultuurfonds in samenwerking met de Kunstraad en een intensieve samenwerking met het Prins Bernhard Cultuurfonds. Laatstgenoemde heeft reeds met de provincies Noord-Brabant en Zeeland soortgelijke succesvolle initiatieven ontwikkeld. In Noord-Brabant is het publiek-private initiatief 2018 Brabant ontwikkeld. Het Buurtcultuurfonds 2018 Brabant is een succesvol voorbeeld van de samenwerking tussen een publieke organisatie, de provincie Noord-Brabant, en een private organisatie, het Prins Bernhard Cultuurfonds. Het Buurtcultuurfonds wil cultuur verder onder de aandacht brengen op alle niveaus en over de volle breedte in stedelijk gebied én op het platteland. Van straattheater tot muziek, dans en meer. Het voordeel van een dergelijk fonds is dat het onder de paraplu van het Prins Bernhard Cultuurfonds valt en dat zorgt ervoor dat het weinig of niets vraagt van de ambtelijke organisatie. Met andere woorden: het zorgt niet voor meer fte s, geld voor cultuur is geld voor cultuur. En daartoe willen wij het volgende amendement indienen met nummer 5. In essentie komt dit erop neer dat wij uit de beschikbare begrotingsruimte voor jaren 2014 en 2015 jaarlijks euro beschikbaar willen stellen aan een dergelijk fonds. Daarmee is de mogelijkheid gecreëerd om samen met het Prins Bernhard Cultuurfonds van 1 euro wellicht 2 euro te maken. Wij hopen dat dit initiatief breed gedragen wordt in Provinciale Staten en dat onze gedeputeerde cultuur op zo kort mogelijke termijn kan komen met een nadere uitwerking van een dergelijk fonds. Ik heb net zo n voorbeeld genoemd waarnaar gekeken kan worden. Als tweede noemde ik de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Afgelopen voorjaar heeft er een bezuinigingsslag plaatsgevonden op het programmaonderdeel Woningenplan. 9

10 D66 wil deze bezuiniging terugdraaien. De verduurzaming van gebouwen leidt tot een minder hoge energierekening en kan daarmee voor particulieren, bedrijven en verschillende organisaties een positief effect hebben. Daarnaast vindt D66 dat je je juist als sterke energieregio in Noordwest-Europa moet inspannen voor het duurzame gebruik van energie. Wij hopen dat de verantwoordelijk gedeputeerde het programma Verduurzaming van de Gebouwde Omgeving verder kan ontwikkelen en ons daarvan met regelmaat op de hoogte houdt. En daarmee dienen wij het volgende amendement in met nummer 7, dat oproept om jaarlijks euro in te zetten om die bezuiniging op de verduurzaming van de gebouwde omgeving teniet te doen. De VOORZITTER: U vroeg in uw laatste amendement de verantwoordelijk gedeputeerde om de Staten regelmatig op de hoogte te houden, maar dat doen we dan bij de gewone, vaste momenten. We hebben met elkaar gezegd dat we ons meer daarop moeten concentreren. Dat we dan niet elke maand een brief krijgen over incidentele dingen, maar dit een beetje meer geordend doen om die informatie op de juiste vaste momenten te verstrekken. Maar goed, dat is meer een herinnering ik zie sommige leden van het presidium ook instemmend knikken. De heer ZWERTBROEK (D66): Ja, daar ben ik het helemaal mee eens, want ook mijn agenda kent helaas maar 24 uur per dag. Ten derde: het MKB, een belangrijke sector voor de economische toekomst van de provincie. Ondernemers zorgen voor nieuwe initiatieven en vergroten de leefbaarheid van de provincie. Het is ook daarom dat wij het amendement van de PvdA willen steunen. Het MKB is een grote sector die in deze tijden een impuls verdient. Dat bewerkstelligen wij het liefst door middel van revolverende fondsen. Als vierde en laatste punt noem ik de open blik naar buiten van de provincie Groningen. Mogelijkheden om werkgelegenheid, huisvesting en andere zaken te stimuleren, moeten niet alleen binnen de grenzen gezocht worden. Daarom vinden wij initiatieven op het gebied van grensoverschrijdende werkgelegenheid erg belangrijk. Wij hebben ons hier de afgelopen jaren al voor ingezet met de motie Groningen-Bremen 1-2-3, het ondersteunen van het EDR-initiatief tot de grensoverschrijdende vacaturebank en het opstellen van de grensoverschrijdende agenda. Wij zijn blij dat deze zaken tot nu toe op een brede meerderheid kon rekenen in Provinciale Staten van Groningen. En wij steunen dan ook met volle overtuiging het amendement van de fractie van de ChristenUnie over de grensoverschrijdende werkgelegenheid, die onze collega s zometeen zullen indienen, Groningen is mooi en Groningen zit vol mogelijkheden. Ondanks de geringe financiële ruimte die besteedbaar bleek bij het lezen van de Integrale Bijstelling, denken wij dat investeringen op het gebied van cultuur, duurzaamheid, MKB en internationalisering de provincie op korte termijn weer een stukje mooier kunnen maken. De ingediende amendementen onderstrepen dit denken. Zo willen wij er blijvend voor zorgen dat er niets boven Groningen blijft gaan. De heer VAN KESTEREN (PVV): De PVV heeft een en ander geanalyseerd in de nota Integrale Bijstelling Begroting 2013 en we hebben er heel lang over gedaan. Het is een moeilijk te doorgronden stuk. Er wordt vaak verwezen naar iets onduidelijks: er ontbreekt een nulpunt of referentiepunt bij een voorgestelde afwijking, de ene bijlage verwijst weer naar de andere, zodat het overzicht bij menig fractielid weg is. Maar goed, vervolgens worden de Staten uitgenodigd om eigen suggesties in te dienen om invulling te geven aan de genoemde verhoging van de begroting voor En dan valt het niet mee om de juiste vragen te stellen en de vinger te leggen op de voor ons gevoelige plekken te leggen, dat kan ik u verzekeren. Maar goed, ondanks dat willen we toch een aantal vragen en proberen het College met ons betoog te overtuigen van de door ons gewenste bijstelling. Zo ligt er een voorstel tot overboeking van kredieten om de bestemmingsreserve Overboeking Kredieten te creëren zodat sneller kan worden gehandeld. Verder wordt gesteld dat deze bestemmingsreserve gedegen zal worden gemonitord. Dat is een mooi en veelbelovend uitgangspunt, maar zou het College ook kunnen zeggen wie c.q. welke externe instantie deze monitoring zal gaan uitvoeren? Verder heeft de PVV in de Statenvergadering van 26 juni aangegeven, er voorstander van te zijn om de goedkeuringstolerantie te laten gelden op productgroepen en programma s en niet alleen voor de totale lasten. Op deze wijze kunnen Provinciale Staten goed inzicht krijgen in mogelijke misstanden aan de rechtmatigheid van elk programma of productgroep. Een afwijkend percentage van 1% over de totale jaarrekening zegt immers niets over de afwijking in individuele programma s. De kritiek van Gedeputeerde Staten dat posten met een lage begroting te weinig speling hebben bij een tolerantie van 1% klinkt logisch, maar 10

11 kan ook wel weerlegd worden. Zo worden het programma Karakteristiek Groningen en productgroep Bodem genoemd met een totaalaantal begrote lasten van euro. Een fout van euro zou vervolgens kunnen leiden tot een afkeurende verklaring. Dat is jammer, want er zou ook overwogen kunnen worden om de productgroepen minder eng te definiëren. Op deze wijze zal de betreffende budgettering groter zijn, waardoor de afwijkingen significanter zijn voordat ze worden afgekeurd. En daarnaast kan worden gedacht aan een absoluut minimum van afwijking in geleidelijke zin om een combinatie hiervan met een percentage. En het verbaast ons dan ook dat Gedeputeerde Staten niet zelf met een soortgelijk voorstel komt, temeer omdat wij de indruk hadden dat Gedeputeerde Staten tijdens de Statenvergadering van 26 juni wél sympathie had voor onze motie. Daarom willen we onze motie in licht aangepaste vorm nog een keer indienen. De VOORZITTER: Dank u. Dat is de motie met nummer 1, getiteld Goedkeuringstolerantie, namens de fractie van de PVV: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 december 2013, Constaterende dat de goedkeuringstolerantie voor fouten is afgerond op één procent en voor onzekerheden op drie procent van de totale lasten; wanneer de goedkeuringstolerantie niet wordt overschreden, er een goedkeurende accountantsverklaring kan worden afgegeven; Overwegende dat de wijze waarop de goedkeuringstolerantie nu wordt toegepast, slechts een globaal beeld geeft van de afwijking op de totale lasten; er een geheel ander beeld ontstaat door de goedkeuringstolerantie per programma of per productgroep toe te passen; als deze afwijkingen per programma toe worden gepast, de controlerende functie van Provinciale Staten beter uitvoerbaar wordt; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 1. met voorstellen te komen om de goedkeuringstolerantie niet alleen over de totale lasten te laten gelden, maar onverkort toe te passen op programma s en/of productgroepen; 2. financiële middelen terug te laten vloeien naar de algemene reserve, wanneer mocht blijken dat bij de afronding van een project binnen een productgroep en/of programma onderbesteding heeft plaatsgevonden; 3. dit bij een volgende begrotingswijziging vast te stellen; En gaan over tot de orde van de dag! De heer SWAGERMAN (SP): Ik vraag me af hoe de heer Van Kesteren zich dit voorstelt. Ik heb een tijdje na zitten denken over zijn verhaal dat we het moeten verbreden en we daardoor minder snel de marge overschrijden van 1%. Maar hoe ziet u dat nou eigenlijk voor zich? Wanneer moet het College aan ons gaan melden dat iets is overschreden? Moet dat dan op elke post plaatsvinden? En hoe denkt u dan de niet-goedkeurende of juist wél goedkeurende verklaring van de accountant te kunnen krijgen op het moment dat je dat achteraf zou gaan constateren? Want zo werken die dingen niet. We zullen toch vóór de accountantsverklaring dan moeten zorgen dat het dan allemaal weer op orde is. De heer VAN KESTEREN (PVV): Andere partijen hebben ook al aangegeven dat je zicht moet krijgen op waar gelden heen gaan. En dat je dan ook heel duidelijk kunt controleren wat onze taak in Provinciale Staten is. Wij doen handreikingen over hoe je dat zou kunnen bereiken om niet achteraf geconfronteerd te worden met allerlei feiten waar we geen grip meer op hebben want dan zijn ze al gebeurd. Dus dat is vooraf controleren en het blijkt ook wel dat het College daar ook aan wil werken. Alleen geven wij dan met onze motie aan hoe we dat zouden willen zien en dan is het aan het College om daarop te reageren. De heer SWAGERMAN (SP): Maar hoe bedoelt u dat dan? Laat ik een voorbeeld geven. Als Karakteristiek Groningen, dat op euro staat, halverwege het jaar op euro staat. En er komt een verzoek waaruit zal blijken dat we eroverheen gaan. Zouden we op dát moment het signaal moeten gaan krijgen? De heer VAN KESTEREN (PVV): Het gaat ons niet zozeer om dat soort details, het gaat ons erom, structureel meer zicht te krijgen op de geldstromen en programma s waar overschrijdingen zijn en waar we dan tussentijds kunnen ingrijpen. En dat kan op een heel eenvoudige wijze dat geven we 11

12 ook in onze motie aan en we hopen dat het College daar ook antwoord op zal geven, dat ons tevreden stelt. De heer SWAGERMAN (SP): Nog één laatste opmerking c.q. vraag aan de heer Van Kesteren. U zegt dat u dat dan niet zo gedetailleerd wilt. Maar u vraagt naar detaillering, dus u krijgt die detaillering toch met de motie die u indient? De heer VAN KESTEREN (PVV): Nee, want ik geef ook in mijn betoog aan dat je met de detaillering van die euro een afkeuringsverklaring van de accountant krijgt en dat vinden wij een beetje te ver gaan. Dus dat is absoluut niet het geval. En de bespreking zoals die hier gehouden wordt dat heb ik al menige keren aangegeven zou zo moeten zijn dat we hier in deze zaal niet moeten verzanden in ambtelijke discussies, maar die in grote lijnen moeten voeren zodat je een gezond politiek debat kunt voeren. Dat is mijn insteek en zo zou het moeten zijn. Daar heb ik in het presidium ook al vaak over gehad met de fractievoorzitters en gelukkig hebben we een nieuwe griffier die daar ook daadwerkelijk werk van wil maken door kortere, overzichtelijke stukken met relevante informatie inclusief relevante details waar je als politieke partij je standpunten over kunt bepalen om met elkaar een gezond debat te kunnen voeren zonder in ambtelijke discussies te verzanden. In de Voorjaarsnota 2013 was een begrotingsruimte geraamd van 1,6 miljoen euro. Door externe ontwikkelingen en besluiten van de provincie is deze ruimte geslonken tot circa 1 miljoen euro. Het voorstel is om deze begrotingsruimte niet in te vullen in 2013, maar door te schuiven naar Hierdoor worden sommige voorgenomen bezuinigingen voor 2014 verminderd. Gemiddeld betekent dit dus een verhoging van de begrotingen voor 2014 tot en met 2017 van een half miljoen. Deze ruimte wordt benut door stimulering van de economie, duurzaam MKB en knelpunten in het armoedebeleid. Maar er zijn ook vier onzekere externe ontwikkelingen die deze voorgenomen verhogingen van begrotingen zouden kunnen beïnvloeden: CAO-, rente- en inflatieontwikkelingen, de Wet Houdbare Overheidsfinanciën en ook de verrekening van het BTW-Compensatiefonds. Deze vier onzekere externe ontwikkelingen zijn niet gekwantificeerd, zodat de omvang van de gevolgen nog onzeker is. Onze vraag: voelen Gedeputeerde Staten ervoor om een kwantitatieve schatting te maken van de mogelijke omvang van deze vier onzekere externe ontwikkelingen het liefst met diverse scenario s door bijvoorbeeld een universiteit of een andere onafhankelijke externe deskundige dit onderzoek te laten doen? De PVV kan zich goed vinden in de aanbevelingen van Ernst & Young, waarin wordt geadviseerd een specifieke bestemmingsreserve in te stellen. De huidige werkwijze van de provincie Groningen is dat overgeboekte middelen naar de algemene reserves vloeien, terwijl hier een specifieke bestemming op rust. Dat is voor de PVV onwenselijk. We hebben er in het verleden al voor gepleit om daarom een specifieke bestemmingsreserve in te stellen, waardoor bewerkstelligd wordt dat de algemene reserve weer alleen die functie waarvoor hij bedoeld is, namelijk het verrekenen van de rekeningsresultaten en het fungeren als risicobuffer. En dan nu de motorrijtuigenbelasting. In de Statenvergadering van 26 september 2012 werd door de VVD het volgende gezegd: In het begrotingsjaar 2013 zal het terugdraaien van de korting op de motorrijtuigenbelasting voor zeer zuinige auto s haar beslag krijgen. De verhoging voor andere categorieën die indertijd is toegepast om dit financieel te compenseren, dient dan te worden terugbetaald c.q. teruggedraaid. Daar konden wij volledig achter staan. Maar welke uitspraak van de VVD konden wij van de week lezen in het Dagblad van het Noorden? We koppelen die teruggave aan de vergroening van het autogebruik. Wie dus een auto koopt die op biogas rijdt of zijn tank daarvoor laat ombouwen, kan wat ons betreft rekenen op een bijdrage van de provincie. Een VVD die GroenLinks links inhaalt is voor de PVV niet meer bij te houden. De PVV heeft al vele malen een motie ingediend over de opcenten te weten in juni 2011 al voor het eerst. Nou, die moties werden weggehoond, Statenbreed werden ze weggestemd. Ik heb wel eens opgemerkt dat wanneer een motie van de PVV niet werd gesteund, het gewoon een kwestie van tijd was dat men wél voor onze moties zou kiezen. Ik noem dit voor het gemak dan ook maar even verkiezingstijd. En dan het CDA, het Christen-Democratisch Appèl, komt dan als donderslag bij heldere hemel zelf met een motie op de opcenten motorrijtuigenbelasting drastisch te verlagen, zodat de mensen weer een beetje extra geld in de portemonnee krijgen. We komen er wel, het is inderdaad een kwestie van tijd: verkiezingstijd. De heer BAKKER (VVD): Ik kan u een heel eind volgen, maar wat wilt ú nu met die motorrijtuigenbelasting? Want dat heb ik er niet uit kunnen halen. 12

13 De heer VAN KESTEREN (PVV): Het is goed dat de heer Bakker dit even memoreert. Wij komen straks met een motie, ik ben totaal vergeten om die in te dienen. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 2, getiteld Restitutie opcenten motorrijtuigenbelasting (MRB), namens de fractie van de PVV: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 december 2013, Constaterende dat het College keer op keer het aantal te heffen provinciale opcenten verhoogt; burgers jaarlijks structureel te veel opcenten MRB betalen en de provincie daardoor gigantische reserves op heeft kunnen bouwen; het College voornemens is het aantal te heffen provinciale opcenten per 1 januari 2014 te verhogen met 2,0 opcenten van 85,1 naar 87,1; dit opnieuw een onnodige lastenverzwaring zal betekenen voor de automobilist; bestuurders van een energiezuinige auto vanaf 1 januari 2014 geen korting meer op hun motorrijtuigenbelasting zullen ontvangen; de MRB voor auto s in andere categorieën wel jaarlijks is verhoogd om het tekort, dat door deze korting ontstond, te compenseren; Van mening zijnd dat gezien de economische kwetsbare tijd, waarin burgers op velerlei gebied al zwaar genoeg belast worden, elke lastenverhoging voor burgers in de huidige economische tijd dan ook zeer onwenselijk is; wanneer men in dit land te veel aan belasting heeft betaald, de burgers van de provincie Groningen in dat geval het recht hebben op teruggave dan wel op verlaging van de opcenten MRB; een automobiel voor vele werkende mensen in de provincie Groningen een noodzakelijk fenomeen is; onvoldoende is aangetoond dat verhoging van de opcenten motorrijtuigenbelasting noodzakelijk is; GS blij zou moeten zijn dat de opbrengsten opcenten motorrijtuigenbelasting minder worden vanwege de toename van het aantal schone en zuinige auto s; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 1. de burgers van de provincie Groningen te veel betaalde opcenten MRB dan wel een deel daarvan te restitueren en af te zien van de verhoging van de opcenten MRB; En gaan over tot de orde van de dag! De heer VAN KESTEREN (PVV): Het weerstandsvermogen voor 2014 is vastgesteld op 23 miljoen euro. Ons is opgevallen dat Ernst & Young in 2010 berekende dat er voor de afdekking van risico s minstens 30 miljoen euro nodig zou moeten zijn. Een complicatie bij het weerstandsvermogen en risicobeheersing is onzes inziens de onzekere externe ontwikkelingen van parlementaire besluiten, met name ten aanzien van het Provinciefonds. We zouden het College dan ook de volgende drie vragen willen stellen. Bent u bereid om een universiteit of een andere onafhankelijke externe deskundige een schatting te laten maken van de mogelijke kwaliteit en volledigheid van dit weerstandsvermogen en de bijbehorende risicomatrix zomogelijk met diverse scenario s inzake de financiële risico s? Bent u bereid om een universiteit of een andere onafhankelijke externe deskundige een schatting te laten maken van de mogelijke kwaliteit en volledigheid van de analyse van Ernst & Young inzake dit weerstandsvermogen? Bent u bereid om een universiteit of een andere onafhankelijke externe deskundige een vergelijking te laten maken van de kwaliteit en de volledigheid van dit weerstandsvermogen en de bijbehorende risicomatrix met andere provincies? En bij al deze drie vragen uiteraard de aanvulling: zo nee, waarom niet? Want anders krijgen we misschien een heel kort antwoord van de gedeputeerde en dat wil ik voorkomen. De heer VAN DEN BORN (ChristenUnie): In deze economisch moeilijke tijden hebben we als provincie de luxe dat bij de behandeling van de Integrale Bijstelling een soort van begrotingsmeevaller hebben. De vrij besteedbare middelen bedragen zoals het nu lijkt circa 2 miljoen per jaar voor de komende jaren. Relatief is dit een gering bedrag, maar wel een bedrag dat we volgens onze fractie kunnen en moeten inzetten op bepaalde terreinen waar we wellicht het verschil kunnen maken. Wat de ChristenUnie betreft worden deze middelen ingezet voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid en voor extra middelen ten behoeve van het sociaal domein. Iedereen moet de kans hebben om te kunnen meedoen. Daarbij ontzorgen en ondersteunen we de mensen die dit mede mogelijk maken: de vrijwilligers. Dat er geld nodig is voor het sociale domein, wordt nog steeds 13

14 duidelijker. In de krant hebt u kunnen lezen dat er bijvoorbeeld in de gemeente Stadskanaal het extra budget voor de Stichting Leergeld reeds is benut. Op dit moment zitten er 30 kinderen in de wachtkamer. Kinderen die vanwege financiële redenen niet mee kunnen doen aan bijvoorbeeld sportactiviteiten. Dat is wat onze fractie betreft een schrijnende situatie. Door bij te dragen vanuit de beschikbare middelen kunnen deze en vele andere kinderen binnen onze provincie deelnemen aan activiteiten waardoor sociale uitsluiting kan worden tegengegaan. Onze fractie maakt zich grote zorgen over de jeugdparticipatie en de werkgelegenheid, met name voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Vorige week lazen we nog een groot artikel in het Financieele Dagblad over de toekomst van SW-bedrijven in Oost-Groningen en de mogelijke gevolgen van de Participatiewet voor deze regio. De conclusie van wethouder Kolk namens de gemeenten in Oost-Groningen was duidelijk: door de invoering van de Participatiewet zullen in deze regio minder mensen participeren en zal er nog meer moeten worden gesneden in publieke voorzieningen. Daarom hebben we een aantal maanden geleden ook een motie ingediend waarin we het College oproepen om te onderzoeken of en hoe groot de gevolgen zullen zijn binnen onze provincie en daarnaast te bezien of daarin een rol voor onze provincie is weggelegd. Gisteren hebben we het antwoord van het College mogen ontvangen, waarin men aangeeft dat na 2014 problemen kunnen ontstaan binnen onze provinciegrenzen. We roepen het College dan ook op om de vinger aan de pols te houden aangaande dit onderwerp; wij als ChristenUnie zullen dat ook zeker doen. Zoals benoemd in het coalitieakkoord zal de ChristenUnie zich onder andere inzetten voor de groei van bedrijven en werkgelegenheid en voor de verbetering van het sociale domein. Die belofte willen we inlossen door het indienen van een aantal amendementen. Met betrekking tot de werkgelegenheid dienen we mede het amendement in met betrekking tot een innovatief en duurzaam midden- en kleinbedrijf in Groningen. De ChristenUnie ziet graag dat een succesvol innovatiefonds, dat nu reeds is uitgeput, hernieuwde middelen krijgt om bedrijven te stimuleren en zo mede te zorgen voor de groei van werkgelegenheid. Dan het amendement met betrekking tot het Participatiefonds, dat is ingediend door de collega s van de SP. We hebben in nauwe samenwerking met zowel coalitie als oppositie de tekst van dit amendement tot stand gebracht en we zijn verheugd met de grote betrokkenheid van de Staten bij dit onderwerp. Via dit amendement worden de bezuinigingen op de Stichting Leergeld en het Jeugdsportfonds volledig teruggedraaid, in onze ogen een juiste bijstelling. Dan het amendement dat ik nu zelf zal overhandigen. Dit betreft de middelen voor het sociaal beleid en dan met name het onderdeel Stimuleringsregeling voor Armoedebestrijding. Vrijwilligers zijn onmisbaar binnen een sociale en leefbare samenleving. Zij zorgen ervoor dat anderen kunnen meedoen in de maatschappij. Het belang hiervan hebben we kunnen zien in de afgelopen week tijdens de uitreiking van de provinciale vrijwilligersprijs: mooie projecten met dito resultaten. Met name de betrokkenheid van de vrijwilligers bij hun eigen project was zeer groot. De ChristenUnie dat de groep vrijwilligers moet kunnen rekenen op steun vanuit de provincie, ook gezien in het licht van het huidige economische klimaat. De Stimuleringsregeling Armoedebeleid wordt door de uitvoering van dit amendement versterkt. Vanuit deze stimuleringsregeling kunnen incidentele subsidies worden verleend aan organisaties zoals het Leger des Heils, Stichting Present maar ook aan projecten die met inzet van vrijwilligers actief zijn op het gebied van armoedebestrijding en projecten die ertoe leiden dat mensen uit de doelgroep voor armoedebeleid meer deelnemen met vrijwilligerswerk. Hierbij ontvangt u het amendement met nummer 8, dat voor de komende twee jaren o euro beschikbaar stelt vanuit de Stimuleringsregeling Armoedebestrijding. Ons laatste amendement betreft de grensoverschrijdende werkgelegenheid. Ook dit punt hebben we genoemd binnen het addendum van het coalitieakkoord. Graag stellen we extra middelen beschikbaar voor het stimuleren van de werkgelegenheid en het intensiveren van de samenwerking met Duitsland binnen de Eems-Dollardregio. Onze fractie ziet kansen. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan werkervaringsplaatsen over de grens voor MBO-scholieren. Wij zullen onze partijgenoten van Provinciale Staten in Drenthe vragen of ze hier wellicht eenzelfde bijdrage aan kunnen doen. Wellicht is dit voor andere fracties ook een optie om deze boodschap ook bij hun collega s over te brengen, zodat er een nog groter bedrag beschikbaar is voor deze doelstelling. Hierbij ontvangt u het amendement met nummer 9, waarbij wij voor de komende twee jaren euro beschikbaar stellen uit de algemene middelen ter bevordering van de werkgelegenheid en ter intensivering van de samenwerking met Duitsland. Met behulp van deze Integrale Bijstelling lossen we als ChristenUnie de beloften in, die gedaan zijn bij het coalitieakkoord. We werken zo mee aan een mooie samenleving in de provincie Groningen, waarbij iedereen een kans krijgt om mee te doen en sociale uitsluiting zo min mogelijk kans krijgt. 14

15 De heer POST (GroenLinks): Meestal is de bespreking van een integrale bijstelling een laatste mogelijkheid om een aantal kleine correcties aan te brengen in de begroting en doen enkele fracties daartoe wat kleinere voorstellen. Maar dit keer lijken het wel algemene beschouwingen. GS presenteert een Integrale Bijstelling die de komende jaren 4,5 miljoen aan begrotingsruimte openlaat. Provinciale Staten worden opgeroepen met voorstellen te komen en alle partijen doen dat ook uitbundig. Het lijkt erop dat de verkiezingstijd is aangebroken en GroenLinks doet daar graag aan mee. In eerste instantie niet met nieuwe voorstellen, maar om een oude belofte in te lossen. Zowel bij de behandeling van de Voorjaarsnota in juni als bij de begrotingsbehandeling in september heeft GroenLinks aandacht gevraagd voor de grote bezuinigingen op natuur en op de afspraak uit het Natuurakkoord dat de provincie Groningen hier zelf 2,3 miljoen euro per jaar bij zou leggen. Dit voorstel is eerder door de gedeputeerde en de coalitiepartijen afgewezen met het argument dat dit te vroeg zou zijn. Eerst moest duidelijk worden hoeveel geld Groningen uit de extra 2 miljoen rijksmiddelen zou krijgen. Nu is bekend dat Groningen ruim 12 miljoen per jaar zal ontvangen. En dat is misschien meer dan aanvankelijk verwacht en mogelijk genoeg om de natuur binnen de ecologische hoofdstructuur te beheren maar er blijven grote tekorten bestaan bij het natuurbeheer buiten de ecologische hoofdstructuur, bij anti-verdrogingsmaatregelen, de ontsnippering, soortenbescherming en landschapsbeheer. Omdat GroenLinks vindt dat die tekorten opgevuld moeten worden en de provincie zich net als andere provincies aan de afspraken uit het Natuurakkoord moet houden, dienen wij mede namens de SP en de Partij voor de Dieren het volgende amendement in met nummer 10 met als titel Extra geld voor natuur en landschap, waarbij het om 2,3 miljoen euro gaat. Daarnaast wil GroenLinks een aantal ingezette bezuinigingen met het oog op armoedebestrijding ongedaan maken en heeft daartoe een tweetal amendementen op initiatief van de fracties van de ChristenUnie en de SP mede ingediend. Wanneer we in het huidige sociaaleconomische klimaat een begrotingsoverschot hebben, kiest GroenLinks ervoor een substantieel deel in te zetten voor beleid dat ten goede aan de allerkwetsbaarsten in onze samenleving en niet aan een teruggave aan de burger, waarvan een groot deel zich ook binnen het huidige klimaat uitstekend zelf kan bedruipen. Participatie is meedoen in tegenstelling tot uitsluiting en daartoe zijn het Jeugdsportfonds, Stichting Leergeld en Humanitas erkende en bewezen mogelijkheden. De afgelopen jaren hebben we met u kennis kunnen nemen van enthousiaste initiatieven voor het plaatsen van grote aantallen zonnepanelen. Helaas bleef het vaak bij deze initiatieven en hiervoor waren verschillende redenen: geen geschikte plek, lastig te organiseren, niet genoeg geld, ga zo maar door. Wat achterbleef waren groepen die wel wilden, maar niet wisten hoe. En daar kan de provincie een faciliterende rol in vervullen, want het Energieakkoord dat in september werd gesloten, biedt nieuwe mogelijkheden per 1 januari aanstaande zoals het salderen op afstand, de postcoderoos of de energiebelastingkorting van 7,5% voor diegenen die de zonnestroom rendabeler maken. Met die nieuwe mogelijkheden wordt het voor Groningen heel aantrekkelijk om zonnestroom op te wekken. Wij kennen namelijk kleine dorpen met grote daken in een postcoderoos. Wij hebben boeren zoals in Adorp, die graag zonnestroom willen leveren aan hun buren. Wij hebben leegstaande bedrijventerreinen zoals in Ulrum, die volgelegd kunnen worden met zonnepanelen en omwonenden die die stroom graag af willen nemen. En wij hebben grote daken die geschikt zijn om, zonder dat er een vergunning benodigd is, veel zonnepanelen erop te leggen. Maar het is een ingewikkeld proces en daar zijn collectieven zoals dorpscoöperaties voor nodig om stroom af te nemen en de contracten met de leveranciers te realiseren. Bovenal zijn daar geld en een stappenplan voor nodig, dat de Groningers bij de hand neemt. GroenLinks en de Partij van de Arbeid vragen Gedeputeerde Staten om vier grote pilots uit te zetten, te financieren vanuit de algemene middelen en deze om te zetten in een stappenplan voor Groningers en wellicht ook voor de rest van Nederland. Wij dienen daartoe mede namens de Partij van de Arbeid, de SP en de Partij voor de Dieren de motie Pilots zonnecollectieven in. De VOORZITTER: Dat is dan de motie met nummer 3, getiteld Pilots zonnecollectieven, namens de fracties van GroenLinks, de SP en de PvdA: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 december 2013, Constaterende dat het Energieakkoord vanaf 1 januari de mogelijkheid biedt om oppervlakten buiten eigen woning of erf te benutten voor het opwekken van duurzame energie, zonder dat de volle energiebelasting betaald hoeft te worden; 15

16 collectieven voor opwekking van energie door middel van VvE s en coöperaties alleen kunnen binnen de zogenaamde postcoderoos en het zaak is, initiatieven te bundelen met het oog op praktische uitvoerbaarheid, kostenreductie en toegankelijkheid; het op dit moment niet helder is welke juridische vorm daarbij het meest gewenst is en dat de financiering ervan als problematisch wordt gezien vanwege het renteniveau; ook de beschikbaarheid van dakoppervlak soms problematisch is vanwege de daarvoor noodzakelijke asbestverwijdering; Van mening zijnd dat het wenselijk is dat er in Groningen op korte termijn vier pilots worden opgezet om zonnepanelen te plaatsen op basis van het Energieakkoord; er pilots dienen te komen met zonnepanelen op daken van een agrarisch bedrijf, een regulier bedrijf, een openbaar gebouw in een woonwijk en op een braakliggend (bedrijven)terrein; Roepen het College van Gedeputeerde Staten op om 1. op zeer korte termijn ruimte te bieden voor een viertal pilots en daarbij aan te sluiten bij bestaande initiatieven, die vanwege financiering en onduidelijke regelgeving stagneren; 2. te laten zien dat pilots zonnecollectieven op basis van het Energieakkoord succesvol kunnen zijn en dat Groningen vooroploopt op het gebied van zonnepanelen; 3. op de kortst mogelijke termijn samen met de Natuur- en Milieufederatie en lokale duurzame energiebedrijven model-statuten te ontwerpen en een stappenplan vorm te geven om lokale initiatieven te faciliteren en te enthousiasmeren; 4. banken ertoe te bewegen, financieringsmodellen te ontwikkelen voor investeringen in zonnecollectieven tegen aantrekkelijke rentes; 5. te bezien welke rentekostenreductie en garantiestellingsmogelijkheden voor handen zijn betreffende dit soort investeringen; En gaan over tot de orde van de dag! De heer POST (GroenLinks): Er is inmiddels een aantal amendementen ingediend dat gezien hun groene, sociale of culturele karakter de steun van GroenLinks verdienen. Maar volgordelijk houden wij vast aan het feit dat eerst de fouten uit het verleden moeten worden hersteld. Vandaar ons amendement voor extra geld voor de natuur. Het spreekt voor zich dat we erop rekenen dat ons amendement zal worden aangenomen, waarna we zullen bezien welke voorstellen we voor het overige nog kunnen steunen. De heer BAKKER (VVD): Even doortellende zijn we het erover eens dat er een vrije bestedingsruimte is van 2,3 miljoen. Nu dient u een amendement in voor natuur van 2,3 miljoen en nog wat andere dingen. Waar gaat u nu voor? Of gaat u er op voorhand vanuit dat het natuuramendement het toch niet haalt? De heer POST (GroenLinks): Ik heb net gezegd dat ik ervan uitga dat dat het wél haalt. En mijn laatste zin was u was me net even te snel af dat wij ons daardoor niet zullen beperken door het vasthouden aan het flexibele budget van 2 miljoen euro. Overigens kan ik daarbij nog opmerken dat ik mij verbaasd heb over het feit dat die 2 miljoen euro nog steeds wordt gehanteerd, want we hebben bij eerdere discussies hier in deze Staten ook de toezegging gehad van de gedeputeerde dat het flexibel budget ook daadwerkelijk een flexibel budget zou worden en het gerelateerd zou worden aan de hoogte van de begroting. Dus er is meer ruimte dan die 2 miljoen en wij zullen in het verloop van het debat kijken welke amendementen wij zullen steunen. De heer VEERENHUIS-LENS (Vrij Mandaat): Ik heb de afgelopen weken verstek moeten laten gaan bij commissievergaderingen, ik heb een kleine chirurgische ingreep moeten ondergaan die ik schromelijk onderschat heb. Die bleek qua gevolgen veel meer in te houden dan ik vermoedde. Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om iedereen die zijn of haar belangstelling voor mijn welbevinden heeft getoond, hartelijk te bedanken. De VOORZITTER: Fijn dat u weer bij ons bent. De heer VEERENHUIS-LENS (Vrij Mandaat): Ik heb dus weliswaar geen actieve participatie kunnen bedrijven maar gelukkig hebben we een videostreaming. En hoewel die het af en toe niet doet maar dat liggen aan het feit dat ik in het buitengebied woon en dan ook nog helemaal aan het eind van een draadje zit heb ik in ieder geval passief de besprekingen over de Integrale Bijstelling kunnen volgen. 16

17 En als ik dan de bijdragen van de geachte collega s heb gehoord, dan vraag ik me af wat ik nog kan toevoegen aan wat er gezegd is. Ook hier zit ik aan het eind of bijna aan het eind van het draadje. Dus het is altijd een beetje afvinken en ik wil zeker niet in herhaling treden. Er is één ding dat ik GS toch wel wil vragen om daar enige toelichting op te laten geven en mij wellicht ook wat gerust te stellen. Dat betreft de paragraaf over weerstandsvermogen en risicobeheersing. Ik lees daar met betrekking tot Groninger Seaports dat de kans dat en de mate waarin zich bepaalde risico s zich zullen voordoen, moeilijk zijn in te schatten. Daarom worden die risico s ook in de tabel opgenomen als p.m., maar dat stelt mij niet zo vreselijk gerust: er zijn aanzienlijke risico s met betrekking tot derivatencontracten en ik zou de gedeputeerde willen vragen om mij en ons toe te lichten over de stand van zaken met name waar het de contracten voor de langetermijnderivaten betreft. Er is een Voedselbank-actie gaande op initiatief van RTV Noord. Ik wil daarvoor hier mijn grote waardering uitspreken en zeggen dat ik de wijze waarop de medewerkers van RTV Noord deze actie ondernemen, werkelijk ontwapenend en buitengewoon inspirerend is. Het haalt denk ik bij heel veel mensen die van de Voedselbank afhankelijk zijn, wellicht toch schroom en schaamte weg en bij mensen die tegen die grens aan zitten te hikken en voor wie het al heel moeilijk krabbelen is, de laatste belemmering weg kan nemen om ook van de Voedselbank gebruik te maken. Het is een actie waarbij je dubbele gedachten kunt hebben, want het is natuurlijk buitengewoon jammer om niet te zeggen beschamend dat in onze samenleving een dergelijke instelling als een Voedselbank nodig is. Maar toch, nogmaals vanaf deze plek mijn grote waardering voor de actie van RTV Noord en een oproep aan allen om voor het einde van deze actie ook een bijdrage te leveren. Mevrouw HAZEKAMP (PvdD): Ja, ik ben nog even stil van de woorden van de heer Veerenhuis-Lens over de Voedselbank. Inderdaad, beschamend dat dat in de huidige tijd nog steeds nodig is. Ik heb daar weinig aan toe te voegen, ik kan alleen maar de woorden die hij uitsprak, onderschrijven. Zoals wij ook al bij de behandeling van de begroting hebben aangegeven, is dit niet onze begroting. Er wordt wat ons betreft veel te veel ingezet op groei, bouwen en asfalteren om de economie te helpen. Alsof de enige manier om de financiële crisis te overleven is door economisch te groeien. Wij herhalen het nog maar een keer: economische groei is niet de oplossing maar is de oorzaak van onze problemen. Waar ambities op het vlak van economische groei de pan uit rijzen, daar wordt voor natuur en duurzaamheid weinig gedaan en eigenlijk uitsluitend wat er van bovenaf wordt opgelegd. En zelfs daarbij hebben wij twijfels of dat wel haalbaar is. De keuze om middelen beschikbaar te stellen teneinde hiermee waardevolle gronden voor de ecologische hoofdstructuur aan te kunnen schaffen, vinden wij een wijs besluit. Wij hebben tijdens de commissievergadering echter ook al aangegeven dat we het een heel grote sigaar uit eigen doos vinden. Deze middelen waren volgens ons sowieso al bedoeld om naar het Provinciefonds te gaan. Gelukkig wordt met de motie die zojuist door GroenLinks is ingediend, dit weer hersteld. Wij zien nog steeds grote problemen bij het behalen van de doelstellingen die internationaal afgesproken zijn op het gebied van natuur, de Kaderrichtlijn Water en milieunormen die bijvoorbeeld overschreden zullen worden door kolencentrales en veehouderijen. En hoeveel zal het woord van het Rijk dat de provincie niets hoeft te betalen als het geld ut het akkoord maar goed besteed wordt, straks waard zijn als die boetes over 10 of 20 jaar moeten worden betaald? Boetes die overigens zelfs als zij niet direct ten laste van de provincie komen, linksom of rechtsom wel door de burgers moeten worden opgebracht. Wij vragen ons af of het College hier wel voldoende rekening mee heeft gehouden. Wordt het geen tijd om hier extra budget voor te reserveren? Dan het vervoer. De ANWB roept op om in 2014 extra opcenteninkomsten door wegvallende belastingvoordelen voor oldtimers en zuinige auto s terug te geven aan de automobilist. Daar is de Partij voor de Dieren niet voor, maar wellicht is het een idee om deze middelen in te zetten om het openbaar vervoer betaalbaar te houden. Want hoe meer mensen daar gebruik van maken, hoe minder overlast er immers door auto s op wegen wordt veroorzaakt zoals files en hoge uitstoot van fijnstof. Maar gelet op de huidige kwaliteit van het openbaar vervoer zijn vele Groningers helaas grotendeels afhankelijk van vervoer per auto. En aangezien wij het rijden op fossiele brandstoffen afkeuren ook wanneer er een groen doekje omheen wordt gewikkeld om het bloeden te stelpen zien we daar ook weinig mogelijkheden. We zien dan ook bijvoorbeeld weinig in het amendement van de VVD dat is ingediend. Daarom komen wij met een alternatief in de vorm van amendement 11, dat wij Elektrisch doorrijden noemen. De essentie is dat wij vanuit de beschikbare begrotingsruimte euro beschikbaar willen stellen voor het elektrisch rijden en de betreffende passages of verwijzingen in de voordracht daarop willen aanpassen. Eigenlijk is het een vergelijkbare tekst zoals die in het amendement dat al eerder is ingediend over het rijden op groengas. 17

18 Een in onze ogen niet-geringe kostenpost betreft het provinciale bestuur. Kan het College aangeven wat men doet om de kosten voor bijvoorbeeld de gedeputeerden te beperken? Er hebben namelijk nogal wat wisselingen plaatsgehad de afgelopen periode en ik heb gemerkt dat met name het vrijwillige vertrek van gedeputeerden wanneer zij bijvoorbeeld meer tijd met hun gezin willen doorbrengen wat vragen oproept. Veel mensen willen óók graag meer tijd met hun gezin doorbrengen of andere leuke dingen doen, maar dat heeft vaak gevolgen voor hun inkomen of voor hun pensioenen. Hoe zit het met de pensioenen en wachtgelden van gedeputeerden, ondersteunend personeel en vervoersmiddelen van het College, nu er zoveel wisselingen zijn geweest? De Partij voor de Dieren heeft namelijk sterk de indruk dat dit wel erg uit de hand begint te lopen, zeker nadat we bij de vorige Statenvergadering hebben gezien dat ook een geringer aantal gedeputeerden, dat hier naast mij op de bankjes zat, eigenlijk heel goed in staat was de taken te verdelen. Wij willen graag wel inzage in deze extra kostenpost. Daarnaast zouden we graag zien dat er meer geld wordt ingezet op biologische producten, die duurzaam en diervriendelijk zijn. En het beeld dat we krijgen uit de Integrale Bijstelling, is anders. Neem bijvoorbeeld de euro die vrijkomt uit de Regio voor de Smaak, omdat de provinciale bijdrage hiervoor stopgezet wordt. Dit is nadelig voor de lokale ecologische landbouw en dat vinden we erg jammer. En om het nadeel een beetje te verzachten zouden we willen verwijzen naar de provincie Flevoland. Zij hebben een prachtige, overzichtelijke onlinekaart gemaakt, waarop consumenten, bedrijven en handelaren kunnen zien waar streekproducten in Flevoland verkrijgbaar zijn. Ziet dit College een mogelijkheid om een deel van de vrijvallende middelen voor de Regio van de Smaak te investeren in een dergelijke website voor Groningen om zo de lokale economie en duurzaam voedsel te stimuleren? Wij hebben daarvoor ook een motie gemaakt om nog wat duidelijker te maken wat we precies daarmee bedoelen. De VOORZITTER: Dat is dan de motie Streekproductensite en die krijgt als nummer 4 mee, ingediend door de fractie van de Partij voor de Dieren: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 11 december 2013, Constaterende dat er binnen Regio van de Smaak door de provincie geen activiteiten meer uitgevoerd zullen worden; lopende activiteiten binnen Regio van de Smaak inmiddels vrijwel volledig zijn afgebouwd en er nog een bedrag van euro uit dit budget resteert; wordt voorgesteld dit bedrag te laten vrijvallen ten gunste van het rekeningresultaat 2013; Overwegende dat bekendheid geven aan ecologische en biologische streekproducten het voor Groningers beter mogelijk maakt om een verantwoord en duurzaam eetpatroon te ontwikkelen; het stimuleren van biologische streekproducten de lokale duurzame economie ten goede komt; de middelen binnen Regio van de Smaak in eerste instantie waren bestemd voor het stimuleren van streekproducten; de provincie Flevoland inmiddels een mooie, laagdrempelige website heeft gerealiseerd waar consument, handelaar en horecaondernemer in één oogopslag kunnen zien waar welke streekproducten in de provincie verkrijgbaar zijn ( Verzoeken het College van Gedeputeerde Staten om 1. voor de provincie Groningen een soortgelijke website op te laten zetten als Lokaal Voedsel Flevoland; 2. hiervoor middelen te gebruiken uit het resterende budget van Regio van de Smaak; En gaan over tot de orde van de dag! Mevrouw HAZEKAMP (PvdD): Tot slot het gebiedsgericht werken. Er wordt voorzien dat niet alle middelen voor het Provinciale Omgevingsplan opgemaakt zullen zijn vóór de vaststelling van het nieuwe POP in Daarom wordt voorgesteld om de restanten te gebruiken voor een nieuwe omgevingsvisie met als argument dat die dan ook beter uitgevoerd kan worden. Dat vinden wij erg jammer, omdat juist veel duurzame doelen uit het huidige POP al onder druk staan. Megastallen met duizenden koeien erin terwijl dit overigens niet mag van de Raad van State schieten toch als paddenstoelen uit de grond. We zien bovendien sluipenderwijs de intensieve veehouderij uitbreiden. Neem bijvoorbeeld ook het recente voorstel van de gemeente Pekela hierover. De Partij voor de Dieren wil daarom geen onderbesteding van dit budget en zou daarom willen zeggen: besteed dat geld op dit moment zoveel mogelijk aan de huidige duurzaamheids- en leefbaarheidsdoelen van het POP. 18

19 Ik zou willen afsluiten. We hebben het een paar keer gehad over voedsel en voedselproductie. We moeten dan wel de tering naar de nering zetten, maar dat betekent nog niet dat we die nering ook naar de tering moeten zetten. De VOORZITTER: Hartelijk dank. Daarmee zijn we gekomen aan het einde van de eerste ronde van de zijde van de Staten. Het is nu net iets na elven, ik stel voor dat we net iets na kwart over elf weer beginnen en nu even een pauze nemen. Dan krijgen we de beantwoording door het College en dat heeft GS de tijd om even te overleggen en de beantwoording voor te bereiden. [Schorsing van 20 minuten.] De VOORZITTER: Ik heropen de vergadering. Dan zijn we toe aan de beantwoording van de zijde van GS. En daarvoor geef ik het woord aan de heer Moorlag. De heer MOORLAG (gedeputeerde): De heer Batting begon zijn beschouwing met het begrotingsbeeld voor de komende jaren. Dat laat, zoals ook in de commissie besproken, een overschot zien van 4,5 miljoen euro. Daar willen we wel een buffer bij hebben in de vorm van een flexibel budget. De heer Post had daarbij gelijk waar hij stelde dat het percentage van de begrotingsruimte nog op een iets ander bedrag zou neerkomen. Ik kom daar zometeen nog op terug, maar of het nou 2 miljoen is of iets lager, het lijkt ons wel verstandig om een flexibel budget in stand te houden voor toekomstige beleidswensen of als buffer. En als je kijkt naar het begrotingsbeeld, dan is het in de afgelopen jaren remmen en gas geven: we proberen te remmen zoveel mogelijk op onze exploitatiekosten en gas te geven op onze investeringen van onze investerings- en versnellingsagenda s. De heer Batting pleit ook voor een sterkere prioriteit voor de herstructurering van het binnenstedelijk gebied. We zien daar wel een urgente opgave, wij doen daar op dit moment geen bestedingsvoorstellen voor. Maar wij zien dat met name de winkelcentra zwaar te lijden hebben onder de stapeling van effecten van de bevolkingskrimp, de recessie en het landelijke kooppatroon. Dat is echt dramatisch voor de ondernemers die in dat gebied zitten, maar ook voor de publieke ruimte. Wij doen daar al het nodige aan voor een aantal plaatsen. Of wij daar nog meer aan kunnen doen, zullen we het komend jaar moeten bezien, ook in het licht van andere prioriteiten die er zijn. Een aantal fractie heeft gesproken over de motorrijtuigenbelasting. Het CDA heeft daar wel het meest vergaande voorstel in gedaan en daar zou ik toch wel even uitvoerig stil bij willen staan. Want dat werd ook aangehaald we lijken hier wel Sinterklaas te zijn, maar eigenlijk vind ik dat de CDA-fractie wel de financiële roe verdient. Want als ik kijk naar het voorstel dat er is gedaan en dat ik ook op de website van het CDA heb gezien, dan wordt daarin de suggestie gewekt dat je via de teruggave van motorrijtuigenbelasting aan alle huishoudens in deze provincie 280 euro per jaar aan lastenverlichting kunt schenken. Op de website van het CBS is te vinden dat er in Groningen ruim huishoudens zijn en als dat vermenigvuldigt met 280 euro, dan kom je uit op een kostenbeslag van euro per jaar. Even voor het goede begrip: dat is meer dan wij aan motorrijtuigenbelasting ophalen. Want wij halen gemiddeld per huishouden zo n 192 euro aan lasten op en je zou volgens het CDA dan 280 euro moeten teruggeven. Volgens mij is er iets misgegaan in het doorrekenen van dat voorstel. En ik heb een beetje zitten te zoeken van hoe ik dat nou het beste zou moeten typeren. Het lijkt wel iets weg te hebben van een snoekduik in een zwembad waar heel weinig water in staat. Of wellicht een andere metafoor zou kunnen zijn dat dit een businesscase is die bij een bank wordt ingediend voor het stichten van een groothandel in knoopsgaten. Gelukkig is hiervoor geen motie of amendement voor ingediend, maar als dit voorstel zou worden gehonoreerd, dan zouden we geen flexibel budget meer hebben maar ook een bezuinigingsopgave van meer dan 70 miljoen per jaar. Dit staat wel zo op de CDA-website en het is ook breed uitgemeten in de media. Ten slotte zou ik het wel sjiek vinden van het CDA als het beeld wordt gecorrigeerd dat via de motorrijtuigenbelasting een verplichting van ieder jaar 280 euro per huishouden gerealiseerd kan worden. Indertijd hebben wij bij de collegeonderhandelingen afgesproken dat de opbrengst van de motorrijtuigenbelasting geïndexeerd intact zou moeten blijven. De opbrengst ligt voor sommige jaren iets lager dan geraamd en nu door aanpassing van de heffingssystematiek voor de groenere voertuigen ook weer belasting moet worden betaald, is de opbrengst iets ruimer. En daarvoor ligt een voorstel om daar iets mee te doen. Maar dan moet het wel van mijn hart dat het voorstel van de kant van de VVD naar mijn smaak iets evenwichtiger is dan het CDA-voorstel. Dus áls u iets wilt doen op dat vlak, dan geef ik toch de voorkeur aan het voorstel dat door de VVD-fractie is ingediend. 19

20 De heer Wolters van de SP stelde een vraag over het automatisch terugdraaien van de extra uitgaven, hij haalt daarbij een tekst aan uit de voordracht. Ik wil hier nogmaals stipuleren dat dat geen automatisme is: de Staten hebben het budgetrecht en het staat ook niet als besluitpunt in de voordracht geformuleerd. En waar het gaat over het wachten met verdere bestedingsvoorstellen tot de coalitieonderhandelingen, kan dan aan de orde zijn maar de ultieme besluitvorming ligt in Provinciale Staten. Dus ook voor dat punt geldt dat de Staten het budgetrecht hebben en dat respecteren wij als College natuurlijk volledig. De PVV vroeg wie nu precies die bestemmingsreserve voor Overboeking Kredieten gaat monitoren. In eerste instantie doen we dat als College en niet derden. En wij leggen vervolgens verantwoording af aan uw Staten en vanuit uw controlerende rol kunt u het verloop in die reserve eveneens monitoren. Dan het voorstel om de rapportagetoleranties aan te passen in de voordracht die daar separaat over is ingediend bij uw Staten. Ik ga de discussie in de commissie niet herhalen. Wij vinden het erg onverstandig om die rapportagetoleranties zo krap te stellen. Wij lopen daarin ook niet zo uit de pas met andere provincies. Er is daarvan een overzicht verstrekt aan de Staten, dus wij handhaven het voorstel dat wij op dat punt hebben gedaan. Voor wat betreft de weerstandscapaciteit heeft de PVV voorgesteld om daar een aantal onderzoeken op te laten verrichten, bijvoorbeeld door een universiteit of een andere externe deskundige. En de vraag aan ons College was of wij daartoe bereid zijn. Wij zijn van oordeel dat wij voor de inschatting van de weerstandscapaciteit en de taxatie van de risico s een behoorlijke systematiek hebben. Daar zit een onnauwkeurigheid in omdat elke inschatting van een risico een speculatief karakter. Je kunt een kristallen bol op tafel zetten, maar zelfs dan lukt het niet om daar een heel nauwkeurige inschatting van te maken. Dat is een onzekerheid waar we mee moeten leven het lijkt wat dat betref het echte leven wel. Het voorstel van de PVV is om daar nog meer nauwkeurigheid in te gaan krijgen door daar een universiteit of andere externe deskundige op los te laten die daarbij waarschijnlijk ook gaat vaststellen dat het inschatten van risico s een risicovolle bezigheid is vanwege de grote onzekerheidsmarge. Ik zie daar dan ook niet de meerwaarde van in. Waarom niet? Omdat ik dan vind dat wij de controle- en verantwoordingsbureaucratie nog verder aan het optuigen zijn, terwijl ik ook wel eens fracties hoor die vragen of het niet een tandje minder kan. U kunt daar jaarlijks over in debat gaan met de accountant dat is ook uw accountant, want u gaat zelf over het aanstellen van die persoon en u kunt hem bepaalde instructies meegeven. Maar dat debat is vele malen gevoerd. Waar het gaat om die gevallen waar risico s of een cumulatie daarvan intreden, dan raakt dat in zoverre niet direct onze jaarlijkse exploitatie: dan is het niet zo dat wij in één keer al onze activiteiten ondernemen. Wij hebben voldoende besturingsmogelijkheden in die gevallen om die risico s op te vangen. Wij hebben de onbenutte belastingcapaciteit, we hebben grote bestemmingsreserves waar je desnoods in dergelijke situaties tot een herprioritering kunt komen. Dus mocht er onverhoopt een groot risico of een groot aantal risico s optreden, dan schat ik niet in dat een deurwaarder hier op de stoelen stickertjes gaat plakken voor de openbare verkoop. De ChristenUnie houdt een krachtig pleidooi voor de armoedebestrijding en de ondersteuning van vrijwilligers. Als College zien wij dat primair als taak voor het lokale bestuur. We zullen in de toekomst nog wel een keer debatteren zeker als de bestuurlijke opschaling aan de orde komt over de vraag wat je als middenbestuur c.q. als lokaal bestuur doet. We hadden hier een programma voor, daar is in het voorjaar op bezuinigd. Wij als College hebben ook vastgesteld dat er een ruime meerderheid in deze Staten is om daar een hersteloperatie en een intensivering op te doen. We kunnen dat in het licht van wat daar eerder over is gewisseld goed billijken en dat geldt ook voor het voorstel dat door de SP is ingediend namens een groot aantal fracties. GroenLinks wil het flexibel budget niet vaststellen op 2 miljoen. Ik heb daar een toezegging over gedaan dat is correct. Inmiddels is het beeld wel weer wat aangepast, omdat wij recent toch ook wel weer een tegenvaller hebben, die niet van structurele aard is. Maar een wijziging in de arbeidsvoorwaardensystematiek geeft een individueel keuzebudget voor ambtenaren, waardoor het voor hen mogelijk wordt om vakantiegeld niet jaarlijks in juni uitgekeerd te krijgen maar in een ander ritme of op een ander moment. Volgens de boekhoudregels zullen wij dan die lasten van dat vakantiegeld eenmalig in 2014 of in 2015 moeten nemen en dat is een incidentele kasschijf. De betaling die anders in juni plaatsvond, moeten wij in feite in onze exploitatie opnemen in het lopende kalenderjaar. Dus daardoor zal het begrotingsbeeld iets somberder uit gaan vallen. Wat dat betreft wordt het flexibele budget op dat punt wel weer gecorrigeerd. De Partij voor de Dieren vroeg zich af of er iets wordt gedaan aan het beperken van de kosten van het bestuur. Ja, dat gebeurt wel degelijk, maar daarbij is wel de randvoorwaarde dat wij gewoon de wet en de algemeen verbindende voorschriften toepassen. Maar in dat licht wil ik wel wijzen op de inspanningen die in het verleden zijn gedaan in de vorm van een aantal versoberingen dat is 20