Vragen over de doelgroep GGZ

Transcriptie

1 Vragen over de doelgroep GGZ De Hervorming van de langdurige zorg heeft ook voor de doelgroep ggz het een en ander gewijzigd. In 2014 waren bij psychische problemen en psychiatrische aandoeningen verschillende soorten zorg mogelijk: De zorgverzekering vergoedde ambulante psychische behandeling (= behandeling op afspraak) en het eerste jaar van een opname met behandeling in een GGZ-instelling. De AWBZ vergoedde langdurige zorg en begeleiding. De Wmo (gemeente) vergoedde hulp bij huishouden en andere ondersteuning in het dagelijks leven. In 2015 is daarin het een en ander veranderd: Ambulante GGZ blijft bij de zorgverzekeraar. Vanaf 2015 betaalt de zorgverzekeraar de eerste drie jaar van een opname met GGZ-behandeling. De langdurige zorg (AWBZ) gaat deels naar de Wmo 2015 en deels naar de Wet langdurige zorg. Heeft u een AWBZ-indicatie die nog geldig is in 2015? Dan valt uw zorg onder het overgangsrecht. Heeft u vragen over zorg voor de doelgroep ggz? Kijk of het antwoord hieronder wordt gegeven of stel uw vraag aan de Helpdesk Zorgaanbieders. Neem contact op met de helpdesk via of stuur een naar helpdesk@hervorminglangdurigezorg.nl. Algemeen - Wlz Wat zijn de consequenties van de motie-dijkstra? Is bekend wanneer uitsluitsel valt te verwachten over de inhoudelijke criteria Wlz? Budgetten - Wmo 2015 Wat wordt meegenomen in het budget voor beschermd wonen? Wij leveren nu zorg aan ZZP-C cliënten inclusief dagbesteding. Waar zit dat dagbestedingsbudget? Klopt het dat cliënten met VPT ZZP GGZ-C ook worden overgeheveld naar de Wmo 2015? Wat is circa het kortingspercentage waarmee de gemeenten te maken krijgen voor de Wmo-zorg? Mag de gemeente een korting toepassen op het budget beschermd wonen? Centrum- & regiogemeenten - Wmo 2015 Wij hebben een cliënt met een zzp GGZ-C indicatie waarop alleen ambulante functies worden geleverd. Waar vragen we deze prestaties aan? Is de centrumgemeente verantwoordelijk voor cliënten met zzp GGZ-C die uitgestroomd zijn uit een beschermde woonvorm en nu ambulante ondersteuning krijgen op grond van die nog doorlopende indicatie? Bij welk loket moeten wij VPT GGZ-C aanvragen? Inloopfunctie GGZ Wat zijn de consequenties van het overhevelen van het budget voor inloop-ggz? Kunnen gemeenten voor de inloopvoorziening GGZ een eigen bijdrage vragen?

2 Kapitaallasten - Wmo 2015 Hoe zit het met de kapitaallasten voor de RIBW? Is de gemeente nu verantwoordelijk voor investeringsbeslissingen voor nieuwbouw beschermd wonen? Waar moet een gemeente op letten als het gaat om kapitaallasten beschermd wonen? Hoe zit het met de normatieve inrichtingscomponent? Kortdurend verblijf - Wmo 2015 Aan welk kader zijn de middelen kortdurend verblijf ggz toegevoegd? Kunnen gemeenten voor kortdurend verblijf een eigen bijdrage vragen? Overgangsrecht - Wmo 2015 Wat is de overgangsregeling voor ambulante begeleiding en dagbesteding? Wat is de overgangsregeling voor beschermd wonen? Hebben cliënten met VPT-zorg hetzelfde overgangsrecht in het kader van de transitie AWBZ-Wmo als bewoners van een beschermde woonvorm (zolang de indicatie loopt met maximum van in beginsel 5 jaar)? En hoe zit dat met pgb s? Is het overgangsrecht ook van toepassing op cliënten die een geldige zzp GGZ-C indicatie hebben, maar (nog) niet op een RIBW/GGZ C plaats verblijven (mensen op een wachtlijst)? Overig - Wlz Hoe wordt er omgegaan met cliënten die uitstromen vanuit de Wlz met een zzp GGZ-B? Hoe gaat het met de indicaties van huidige cliënten met een zzp GGZ-B die per 1 januari 2015 doorstromen naar de Wlz? Is de behandeling van een psychische stoornis integraal onderdeel van het Wlz-pakket? Overig - Wmo 2015 Ik woon in een beschermde woonvorm. Kan ik daarnaast ook andere Wmo-voorzieningen gebruiken? Ik maak gebruik van beschermd wonen. Bij wie moet ik zijn voor de dagbesteding? Ik maak gebruik van beschermd wonen. Kan ik ook ambulante begeleiding en/of dagbesteding krijgen? Kunnen gemeenten voor beschermd wonen een eigen bijdrage vragen? Kunnen gemeenten voor ambulante begeleiding en/of dagbesteding een eigen bijdrage vragen? Ik maak gebruik van beschermd wonen. Wie betaalt de geneeskundige behandeling? Wat mag er op de factuur richting de gemeente staan i.h.k.v. de Wmo 2015? Zijn hier al afspraken over? Is de gemeente verplicht de zorgaanbieders te bevoorschotten? En wat te doen indien de gemeente niet tot bevoorschotting wil overgaan? Onder welk domein vallen de activiteiten die werden bekostigd met NZa-code F125 Dagactiviteit GGZ-LZA? Sectorvreemde zzp s - Wlz Hoe zit het met sectorvreemde zzp s? Kunnen mensen die een sectorvreemde indicatie hebben een andere indicatie krijgen? Hoe gaan we om met cliënten die een zzp GGZ-B-indicatie hebben, maar in een RIBW-setting zzp GGZ-C geleverd krijgen? Een cliënt met zzp GGZ-C verblijft in een V&V-instelling. Is het mogelijk een herindicatie aan te vragen bij het CIZ? Welke cliënten hebben recht op Wlz-zorg, als het gaat om substantieel beschermd wonen op basis van een alternatieve zorgtoewijzing (GGZ-C) voor cliënten met een reguliere GGZ-B of VG-indicatie? Sectorvreemde zzp s - Wmo 2015 Hoe zit het met sectorvreemde zzp s? Kunnen mensen die een sectorvreemde indicatie hebben een andere indicatie krijgen?

3 Hoe gaan we om met cliënten die een zzp GGZ-B-indicatie hebben, maar in een RIBW-setting zzp GGZ-C geleverd krijgen? Welke cliënten hebben recht op Wlz-zorg, bij specifieke situaties in substantieel beschermd wonen op basis van een alternatieve zorgtoewijzing (GGZ-C) voor cliënten met een reguliere GGZ-B of VG-indicatie? Een cliënt met zzp GGZ-C verblijft in een V&V-instelling. Is het mogelijk een herindicatie aan te vragen bij het CIZ? Ik woon nu beschermd bij een instelling voor gehandicaptenzorg, maar ik heb een indicatie voor zzp GGZ-C. Kan ik hier blijven wonen? Toegang - Wmo 2015 Hoe gaan gemeenten toegang tot beschermd wonen regelen? Hoe bepalen zij onderscheid ambulante begeleiding en beschermd wonen? Hoe krijg ik een plek in het beschermd wonen als ik uit een kliniek of forensische zorg kom? Zvw Zal de transitie van cliënten zzp GGZ-B o.b.v. een marktaandeel per verzekeraar over gaan of zal per cliënt gekeken worden waar deze per 1/1/2015 verzekerd is? Hoe gaat de instroom voor zzp GGZ-B (LGGZ) in de Zvw volgend jaar? Hoe wordt er omgegaan met cliënten die uitstromen vanuit de Wlz met een zzp GGZ-B? Onder welk domein vallen de activiteiten die werden bekostigd met NZa-code F125 Dagactiviteit GGZ-LZA? Onder welke wet gaan cliënten vallen die na 1 januari 2015, dus komende vanuit de Jeugdwet, 18 jaar worden en al enige tijd aaneengesloten zijn opgenomen in een GGZ-instelling? Wat zijn de consequenties van de motie-dijkstra? Intramurale zorg gericht op behandeling en herstel valt vanaf 1 januari 2015 gedurende de eerste drie jaar onder de Zorgverzekeringswet (Zvw). Na een aaneengesloten verblijf van drie jaar in een psychiatrische kliniek valt deze zorg niet meer onder de Zvw. Cliënten gaan dan over naar de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarvoor is een indicatie van het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) nodig. Gevolg van deze motie Dijkstra/Bergkamp is dat deze voorwaarde van drie jaar aaneengesloten verblijf om toegang te krijgen tot de Wlz níet geldt voor bestaande cliënten met een geldige zzp GGZ-B-indicatie. Als zij op 31 december 2014 in een psychiatrische kliniek verblijven, gaan ze automatisch over naar de Wlz. Is bekend wanneer uitsluitsel valt te verwachten over de inhoudelijke criteria Wlz? Gezien het feit dat het CIZ momenteel indiceert t/m is het van belang dat tijdig bekend is of een zzp-c naar de Wlz dan wel de gemeente gaat. Geprobeerd wordt om zo spoedig mogelijk duidelijkheid te bieden over toegang tot de Wlz voor ggz-cliënten op basis van inhoudelijke criteria. Naar verwachting is in het voorjaar van 2015 hierover meer te melden. Toegang tot de Wlz per 1 januari 2015 op basis van inhoudelijke criteria is uitgesloten. Alle cliënten met een zzp GGZ-C zullen vanaf die datum worden ondersteund vanuit het gemeentelijk domein (Wmo 2015). Wlz - Sectorvreemde zzp s Hoe zit het met sectorvreemde zzp s? Uitgangspunt is dat de indicatie leidend is. Gemeenten zijn dus verantwoordelijk voor de inkoop van plaatsen en de zorg/ondersteuning van mensen met een zzp GGZ-C indicatie, ongeacht of dit plaatsen zijn in een RIBW, VGinstelling, verpleeghuis etc. In het budget voor GGZ-C dat naar gemeenten wordt overgeheveld is rekening gehouden met sectorvreemde zzp s ( 95 miljoen). Dit zijn cliënten die een indicatie GGZ-C hebben maar hun zorg ontvangen in een V&V- of VG-instelling.

4 Kunnen mensen die een sectorvreemde indicatie hebben een andere indicatie krijgen? Als de zorgbehoefte structureel is gewijzigd kan bij het CIZ een herindicatie worden aangevraagd. Hoe gaan we om met cliënten die een zzp GGZ-B-indicatie hebben, maar in een RIBW-setting zzp GGZ-C geleverd krijgen? Het gaat hier waarschijnlijk om een cliënt met een zzp GGZ-B-indicatie, waarbij het zzp door het zorgkantoor is omgezet in een zzp GGZ-C. Als de RIBW ook een toelating heeft als behandelinstelling, dan kan de cliënt ook in 2015 in deze voorziening blijven wonen. De zorg wordt dan vanaf 1 januari 2015 bekostigd vanuit de Wlz. Als de RIBW de toelating tot behandeling niet heeft, dan zal de instelling die toelating moeten aanvragen of zal, indien de zorgbehoefte structureel is gewijzigd, door de cliënt of namens hem een andere indicatie moeten worden aangevraagd bij het CIZ. Een cliënt met zzp GGZ-C verblijft in een V&V-instelling. Is het mogelijk een herindicatie aan te vragen bij het CIZ? Gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van mensen met een indicatie zzp GGZ-C, ook als ze in een instelling voor gehandicapten of een verpleeghuis verblijven. Van belang is dat cliënten beschikken over een passend indicatiebesluit. Indien cliënten of zorgaanbieders vermoeden dat dit bij een cliënt met een indicatie zzp GGZ-C niet meer aan de orde is, doordat de zorgbehoefte structureel is gewijzigd kan voor de cliënt een nieuwe indicatie worden aangevraagd bij het CIZ. Welke cliënten hebben recht op Wlz-zorg? Momenteel leveren we substantieel beschermd wonen op basis van een alternatieve zorgtoewijzing (GGZ-C) voor cliënten met een reguliere GGZ-B of VG-indicatie. In Wlz 2015 zorginkoop gesprekken met het zorgkantoor werd gesuggereerd dat cliënten waarbij de GGZ-B component niet echt meer speelt, eigenlijk een reguliere GGZ-C-indicatie moeten krijgen en er dus geen afspraken gemaakt kunnen worden voor alle huidige cliënten met een GGZ-B of VG-zzp met in 2015 en verder doorlopende CIZ-indicatie. Het is lastig te bepalen wanneer GGZ-B component echt niet meer speelt. Kunt u daarvoor handvatten aanreiken? En als omzetting naar reguliere GGZ-C stroef verloopt, maar Wlz productieafspraken tekort schieten, accepteert de centrumgemeente dan automatisch dat deze reguliere GGZ-B cliënten ten laste van de Wmo beschermd wonen geleverd krijgen? Of is er dan een situatie te verwachten waarbij cliënt en zorgaanbieder tussen gemeente en zorgkantoor verzeild raken? In het overgangsrecht is de CIZ-indicatie leidend. Wie op 31 december 2014 een indicatie zzp GGZ-B heeft, komt per 1 januari 2015 in de Wlz. Wie op 31 december 2014 een zzp-ggz-c heeft, kan per 1 januari 2015 een beroep doen op de gemeente voor beschermd wonen. Indien er geen sprake meer is van een behoefte aan verblijf gericht op behandeling, maar van een behoefte aan beschermd wonen, kan tot 1 januari 2015 een herindicatie worden aangevraagd bij het CIZ. Van belang is dat er sprake is van gewijzigde zorgbehoefte. Na 1 januari 2015 dient een cliënt zich in zo n geval van te wenden tot het gemeentelijk loket. Vanaf die datum zijn gemeenten immers verantwoordelijk voor beschermd wonen. Verwacht mag worden de zorgaanbieder en/of het zorgkantoor daarbij zorgt voor een warme overdracht naar de gemeente. Wlz - Overig Hoe wordt er omgegaan met cliënten die uitstromen vanuit de Wlz met een zzp GGZ- B? Wordt deze zzp GGZ-B omgezet naar alternatieve zorgprestaties in Wlz? Of maken zij meteen aanspraak op Zvw zorg en Wmo ondersteuning? Want bij terugval binnen 90 dagen loopt Wlz indicatie verder. Pas na 90 dagen gaat Zvw teller weer vanaf 0 lopen.

5 Na uitstroom uit de Wlz wordt ambulante behandeling van een cliënt bekostigd vanuit de Zvw. Voor ambulante begeleiding en/of een beschermende woonomgeving dient een cliënt zich te wenden tot de gemeente. Inderdaad vervalt de Wlz-aanspraak pas negentig dagen na uitstroom (in de AWBZ was dit na 30 dagen). Wanneer de cliënt na minder dan negentig dagen weer wordt opgenomen, is de zzp GGZ-B indicatie nog geldig en kan de klinische zorg ten laste van de Wlz worden voortgezet. Echter, wanneer de cliënt na meer dan negentig dagen wordt opgenomen, dan is de Wlz-aanspraak vervallen en komt de opname voor rekening van de Zvw. Hoe gaat het met de indicaties van huidige cliënten met een zzp GGZ-B die per 1 januari 2015 doorstromen naar de Wlz? Loopt die indicatie door of moet er een nieuwe indicatie worden afgegeven? En wat betekent dat voor de duur van de huidige indicatie? De indicaties zzp GGZ-B worden op 1 januari 2015 automatisch omgezet in een Wlz-indicatie. De geldigheidsduur voor GGZ-indicaties is in de Wlz drie jaar. Deze termijn gaat per 1 januari 2015 lopen. Vóór 2018 zal deze groep bij gelijkblijvende zorgbehoefte dus geen herindicatie hoeven aanvragen. Voorbeeld: een cliënt die een zzp GGZ-Bindicatie heeft die afloopt op 1 juni 2015 krijgt per 1 januari 2015 automatisch een Wlz-indicatie die drie jaar geldig is. Is de behandeling van een psychische stoornis integraal onderdeel van het Wlz pakket, zodat er dus naast een Wlz indicatie voor bijvoorbeeld VG of V&V geen behandel-dbc mag worden geopend om bijvoorbeeld (tijdelijke) specialistische behandeling te bieden? Dus als het integraal onderdeel is van VG behandeling dan hoort het wel tot Wlz, maar indien het hiervan losstaat kan ambulante behandeling (via DBC) worden geboden? Klopt dat? Indien iemand verblijft in een instelling (zorg in natura) en daar ook Wlz-behandeling ontvangt, komt naast de Wlzbehandeling ook de algemeen medische zorg ten laste van de Wlz. Onder deze algemeen medische zorg valt onder andere psychiatrische zorg (voor die verzekerden die op grond van een andere aandoening of beperking toegang heeft tot de Wlz). De behandeling van de psychiatrische aandoening staat vaak in verband met de Wlz-behandeling (denk aan VG-grondslag in combinatie met psychiatrische problematiek). Het is aan de behandelaar om vast te stellen of de behandeling van de psychiatrische aandoening een relatie heeft tot de Wlz-behandeling. Dit is niet altijd zo. Als de behandeling van de psychiatrische aandoening niet in verband staat met de Wlz-behandeling, dan komt de GGZ-zorg ten laste van de Zvw. Centrum- & regiogemeenten - Wmo 2015 Wij hebben een cliënt met een zzp GGZ-C indicatie waarop alleen ambulante functies worden geleverd. Vragen we deze prestaties aan bij de centrumgemeente waar hij voor verblijf (dat hij dus niet gebruikt) een aanvraag zouden doen, of vragen we de ambulante functies aan bij de gemeente waar hij is ingeschreven? De centrumgemeente heeft voor deze cliënt het geld gekregen. De cliënt kan namelijk richting de centrumgemeente zijn overgangsrecht van 5 jaar doen gelden. Het ligt daarom in de rede om je primair te richten tot de centrumgemeente. Als de cliënt zich echter bij de gemeente van inschrijving meldt voor ondersteuning (bijv. omdat hij niet meer behoefte heeft aan BW en gewoon ambulante begeleiding wil) dan moet die gemeente dat leveren (als uit onderzoek blijkt dat behoefte er inderdaad is). Cliënten met een indicatie zzp GGZ-C die inmiddels uitgestroomd zijn uit een beschermde woonvorm en nu ambulante ondersteuning krijgen (dagbesteding en/of begeleiding) op grond van die nog doorlopende GGZ-C-indicatie moeten wij van de gemeente meenemen in de offerte beschermd wonen voor de centrumgemeente (en dus niet in de offerte maatwerk begeleiding aan de regiogemeentes). Klopt het dat de centrumgemeente voor deze doelgroep verantwoordelijk is? Gelden voor deze cliënten geen tariefkortingen (net zoals bij de BW-bewoners)? Hebben deze cliënten een overgangsrecht van 5 jaar (of korter als indicatie eerder afloopt)?

6 Zoals in het vorige antwoord aangegeven is primair de centrumgemeente aan zet. Het budget voor deze groep cliënten is zonder budgettaire korting aan de gemeente overgedragen, de gemeente heeft echter de vrijheid om een korting toe te passen. Het overgangsrecht is gekoppeld aan de indicatie zzp GGZ-C en beloopt dus inderdaad 5 jaar (of korter als de indicatie eerder afloopt). Bij welk loket moeten wij VPT GGZ-C aanvragen? Centrumgemeente of regiogemeente? Beschermd wonen wordt vanaf 2015 een taak die binnen de Wmo 2015 wordt uitgevoerd door de centrumgemeenten, ongeacht of de cliënt deze zorg en ondersteuning op dit moment in een instelling, via een PGB of als VPT wordt verkregen. Als u een aanvraag bij de regiogemeente doet, zal die waarschijnlijk zorgen voor doorgeleiding naar de centrumgemeente. Toegang - Wmo 2015 Hoe gaan gemeenten toegang tot beschermd wonen regelen? Hoe bepalen zij onderscheid ambulante begeleiding en beschermd wonen? Gemeenten zijn vrij om de wijze van toegang in te vullen, maar zijn gebonden aan de wettelijke eisen waaraan een onderzoek naar een maatwerkvoorziening moet voldoen. Deze staan beschreven in artikel Wmo Door een uitgebreid onderzoek te verrichten, waarbij de cliënt of diens vertegenwoordiger ook informatie kan aanleveren en de gemeente zich kan laten adviseren door bijvoorbeeld de behandelaar, ontstaat een beeld of zelfstandig wonen nog mogelijk is of dat beschermd wonen (zoals beschreven in de wet) aan de orde is. Om gemeenten te ondersteunen wordt momenteel een screeningsinstrument ontwikkeld dat een analyse maakt van de problematiek en zelfredzaamheid van mensen met een psychische kwetsbaarheid en waarmee tevens kan worden bepaald welk vervolgtraject daarbij past (ambulante begeleiding of beschermd wonen). Dit screeningsinstrument wordt in een handreiking aangeboden aan gemeenten. Hoe krijg ik een plek in het beschermd wonen als ik uit een kliniek of forensische zorg kom? U moet zich melden bij de gemeente. De gemeente onderzoekt dan samen met u wat u nodig heeft. Uw hulpverleners kunnen u daarbij helpen. Beschermd wonen is landelijk toegankelijk. U kunt dus om beschermd wonen vragen bij een andere gemeente dan de gemeente waar u op dat moment woont. Budgetten - Wmo 2015 Wat wordt meegenomen in het budget voor beschermd wonen? Het budget, gebaseerd op uitgaven 2013, voor beschermd wonen (GGZ-C) is in miljoen. Het budget pgb s GGZ-C betreft 212 en de kapitaallasten bedragen 134 miljoen. Er is op het totale bedrag van ca 1,4 mld geen sprake van een budgettaire korting. In het budget voor GGZ-C is rekening gehouden met sectorvreemde zzp s ( 95 miljoen). Dit zijn cliënten die een indicatie GGZ-C hebben maar hun zorg ontvangen in een V&V- of VGinstelling. Op basis van het uitgangspunt indicatie is leidend vallen deze cliënten onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. Centrumgemeenten worden dus financieel in staat gesteld te voorzien in de behoefte aan ondersteuning van mensen met de indicatie zzp c, ook als die mensen hun zorg extramuraal ontvangen (bijv. omdat zij op een wachtlijst staan). Het budget voor extramurale begeleiding van die groep (overbruggingszorg) worden immers overgedragen aan de centrumgemeenten. Instellingen die GGZ-C leveren hebben bij de invoering van de NHC (normatieve huisvestingscomponent) methodiek in 2012, de garantie gekregen dat de vergoeding voor kapitaallasten op basis van oude regelingen geleidelijk wordt afgebouwd. Deze toezegging geldt tot en met De Rijksoverheid zal deze verplichting continueren. Het budget dat hiermee samenhangt wordt daarom niet overgeheveld naar gemeenten (2015: 75 miljoen), maar komt via een subsidieregeling bij de NZa beschikbaar voor instellingen. Deze Subsidieregeling voor kapitaallasten zal voor 1 januari 2015 worden gepubliceerd. In 2012 bij de invoering van de NHC betrof het deel NHC 10% en vanaf 2018 zal dit 100% NHC zijn. Het meerjarig macrobudget Wmo 2015 dat in de meicirculaire is opgenomen bevat vanaf 2016 nog geen correctie voor een groter deel NHC. Jaar NHC (nieuw) Afbouw oude regeling

7 % 90% % 80% % 70% % 50% % 30% % 15% Het bovenstaande geldt ook voor opslagen en voor de normatieve inventariscomponent (NIC). Wij leveren nu zorg aan ZZP-C cliënten inclusief dagbesteding. Zit dat dagbestedingsbudget bij centrumgemeenten (conform verdeling beschermd wonen) of bij de regiogemeenten (conform decentralisatie ambulante begeleiding)? De volledige budgetten ZZP GGZ-C gaan naar de centrumgemeenten. Dus ook het dagbestedingsbudget. In de aanbestedingsgesprekken met gemeenten is er onduidelijkheid over de plaats van de VPT (volledig pakket thuis) zzp GGZ-C bij de transities. Klopt het dat deze cliënten ook worden overgeheveld naar de Wmo? (onderdeel Beschermd wonen)? Maakt het huidige budget dan ook deel uit van de voor beschermd wonen gereserveerde gelden bij de decentralisatie Wmo? Ook de middelen die gemoeid zijn met VPT s zzp GGZ-C worden overgeheveld naar de centrumgemeenten. Wat is circa het kortingspercentage waarmee de gemeenten te maken krijgen voor de Wmo zorg, zowel specifiek voor ambulante begeleiding/dagbesteding als voor beschermd wonen (zzp GGZ-C)? Het kortingspercentage begeleiding was ten opzichte van het Regeerakkoord reeds verminderd tot 6% (een korting van 200 miljoen op een grondslag van 3,3 miljard, waaronder de huidige extramurale AWBZ-functie persoonlijke verzorging). Op basis van de huidige grondslag begeleiding die overgaat naar de Wmo 2015 is het kortingspercentage op begeleiding nu circa 11% (een korting van 200 miljoen op een grondslag van 1,9 miljard). Het budget beschermd wonen wordt zonder budgettaire korting overgeheveld. Mag de gemeente een korting toepassen op het budget beschermd wonen, ondanks dat macro de middelen beschermd wonen ongekort zijn overgegaan naar centrumgemeenten? Ja, de gemeente mag daarin haar eigen afweging maken. Daarbij is wel van belang dat het budget beschermd wonen bestemd is voor het gehele centrumgemeentegebied (dus centrumgemeente + regiogemeenten). Een eventuele korting dient dus ook de regiogemeenten ten goede te komen. Overgangsrecht - Wmo 2015 Wat is de overgangsregeling voor ambulante begeleiding en dagbesteding? Zolang uw indicatie geldig is, houdt u recht op zorg volgens de voorwaarden van de AWBZ. Deze regeling geldt maximaal 1 jaar. Dat is dus tot 31 december Het indicatiebesluit is leidend, niet de feitelijke zorg. Dat betekent dat de gemeente uw zorg anders mag vormgeven. Het is niet zeker dat u uw eigen begeleider houdt. Wat is de overgangsregeling voor beschermd wonen? Voor beschermd wonen geldt een overgangsrecht van vijf jaar of korter als uw indicatie eerder eindigt. U heeft dan recht op beschermd wonen volgens de voorwaarden van de AWBZ. Hebben cliënten met een VPT-zorg hetzelfde overgangsrecht in het kader van de transitie AWBZ-Wmo als bewoners van een beschermde woonvorm (zolang de indicatie loopt met maximum van in beginsel 5 jaar)? En hoe zit dat met pgb s?

8 Het overgangsrecht van vijf jaar (of korter als de indicatie eerder eindigt) voor mensen met een zzp GGZ-C hangt samen met de indicatie en geldt ongeacht de leveringsvorm. Echter, het overgangsrecht geldt voor de aanspraak op zorg, niet voor de leveringsvorm van die zorg. Het overgangsrecht bevat bijvoorbeeld niet de garantie dat een cliënt de zorg bij dezelfde aanbieder kan blijven gebruiken. Voor de leveringsvorm pgb geldt een overgangsrecht van een jaar. Dit volgt uit artikel art. 8.4, tweede lid, juncto artikel 8.3, derde lid, Wmo Is het overgangsrecht ook van toepassing op cliënten die een geldige zzp GGZ-C indicatie hebben, maar (nog) niet op een RIBW/GGZ C plaats verblijven (mensen op een wachtlijst)? Ja, dat is het geval. Maar deze persoon moet de gemeente de gelegenheid bieden om in overleg te bezien op welke wijze de aanspraak tot gelding wordt gebracht. Nu de zorgverlening aan betrokkene nog niet is begonnen, ligt het voor de hand dat betrokkene de gemeente in de gelegenheid stelt om met hem te overleggen over de precieze invulling van de zorg of ondersteuning die hij nodig heeft. Als deze persoon nog geen keuze voor een aanbieder heeft gemaakt, kan het overleg tussen hem en de gemeente ook helpen bij het kiezen van een door de gemeente gecontracteerde aanbieder. Het gaat hierbij echter om een overlegverplichting die geen afbreuk doet aan het overgangsrecht. Met hun zzp GGZ-C indicatie kunnen deze cliënten zich bij de centrumgemeente melden voor overbruggingszorg. De centrumgemeente heeft voor deze cliënt het geld gekregen. De cliënt kan namelijk richting de centrumgemeente zijn overgangsrecht van 5 jaar doen gelden. Het ligt daarom in de rede om primair de centrumgemeente te benaderen. Als de cliënt zich echter bij de gemeente van inschrijving meldt voor ondersteuning (bijv. omdat hij niet meer behoefte heeft aan BW en gewoon ambulante begeleiding wil) dan moet die gemeente dat leveren. Kapitaallasten - Wmo 2015 Hoe zit het met de kapitaallasten voor de RIBW? Instellingen die GGZ-C leveren hebben bij de invoering van de NHC (normatieve huisvestingscomponent) methodiek in 2012, de garantie gekregen dat de vergoeding voor kapitaallasten op basis van oude regelingen geleidelijk wordt afgebouwd. Deze toezegging geldt tot en met De rijksoverheid zal deze verplichting continueren. Het budget dat hiermee samenhangt wordt daarom niet overgeheveld naar gemeenten (2015: 75 miljoen), maar komt via een subsidieregeling bij de NZa beschikbaar voor instellingen. Deze Subsidieregeling voor kapitaallasten zal voor 1 januari 2015 worden gepubliceerd. In 2012 bij de invoering van de NHC betrof het deel NHC 10% en vanaf 2018 zal dit 100% NHC zijn. Het meerjarig macrobudget Wmo 2015 dat in de meicirculaire is opgenomen bevat vanaf 2016 nog geen correctie voor een groter deel NHC. Jaar NHC (nieuw) Afbouw oude regeling % 90% % 80% % 70% % 50% % 30% % 15% Het bovenstaande geldt ook voor opslagen en voor de normatieve inventariscomponent (NIC). Is de gemeente nu verantwoordelijk voor investeringsbeslissingen voor nieuwbouw beschermd wonen? Zorg en bouw worden sinds een aantal jaar door de rijksoverheid als integraal gezien. Een instelling in de AWBZ krijgt meer betaald naarmate hij ook daadwerkelijk vol zit en men daar zorg wil afnemen. De instelling heeft dus de vrijheid om te investeren, maar ook de lasten als zij met leegstand te maken krijgt. Het is dus cruciaal voor een instelling om goed na te denken voor zij bijvoorbeeld nieuwbouw realiseert. De enige partij die een beslissing neemt over het doen van een investering in bouw, nu en straks, is de instelling zelf

9 op basis van de inkomsten die zij denkt te kunnen halen uit geleverde productie. Voor een instelling is belangrijk dat zij financiers heeft met een lange termijnperspectief. Dat is voor een instelling nodig om te kunnen investeren en daartoe investeerders, zoals banken, te kunnen werven. Waar moet een gemeente op letten als het gaat om kapitaallasten beschermd wonen? Voor de zorg en ondersteuning die naar gemeenten gaat is het vanaf 2015 aan de gemeente om af te wegen waarvoor en hoeveel zij wil betalen aan kapitaallasten. Het Rijk komt nu nog een aantal verplichtingen uit het verleden na, maar per 2018 is dat verleden tijd. Gemeenten zijn niet gebonden aan de huidige prestaties van de AWBZ en zouden dus afspraken kunnen maken in andere prestaties of dezelfde prestaties met andere prijzen. (Daarop is één uitzondering in het Jeugddomein. Bij de overheveling vanuit de Zvw is afgesproken om dat komende jaren in de bekende prestaties zoals die ook in de Zvw bekend waren te bekostigen.) Vanaf 2018 is het gehele bedrag aan NHC s (normatieve huisvestingscomponent) vanuit de AWBZ naar de Wmo 2015 overgeheveld. Dit bedrag aan NHC is gebaseerd op nieuwbouw naar de normen van 2008, en volledige nieuwbouw zonder renovatie na 30 jaar. Een instelling met een gebouw vanaf die datum zal dit bedrag nodig hebben. Uitgangspunt is dat het NHC-bedrag jaarlijks geïndexeerd wordt met de inflatie. Deze inflatie indexatie is belangrijk: zowel de hoogte van en vergoeding voor huisvesting als de indexatie moeten worden gehandhaafd wil een exploitant de stichtingskosten van het gebouw terugverdienen. De stichtingskosten van een gebouw nemen uiteraard toe als de gemeente via de bouwvergunning extra eisen gaat stellen. Ongeacht de wijze waarop de gemeente inkoopt (NHC of niet), het is belangrijk dat er een realistische component voor huisvesting in de prijs zit (als de prestatie ook om huisvesting vraagt). Hoe zit het met de normatieve inrichtingscomponent? De NIC loopt mee volgens hetzelfde traject als de normatieve huisvestingscomponent. Zie hierboven. Sectorvreemde zzp's - Wmo 2015 Hoe zit het met sectorvreemde zzp s? Uitgangspunt is dat de indicatie leidend is. Gemeenten zijn dus verantwoordelijk voor de inkoop van plaatsen en de zorg/ondersteuning van mensen met een zzp GGZ-C indicatie, ongeacht of dit plaatsen zijn in een RIBW, VGinstelling, verpleeghuis etc. In het budget voor GGZ-C dat naar gemeenten wordt overgeheveld is rekening gehouden met sectorvreemde zzp s ( 95 miljoen). Dit zijn cliënten die een indicatie GGZ-C hebben maar hun zorg ontvangen in een V&V- of VG-instelling. Kunnen mensen die een sectorvreemde indicatie hebben een andere indicatie krijgen? Als de zorgbehoefte structureel is gewijzigd kan bij het CIZ een herindicatie worden aangevraagd. Hoe gaan we om met cliënten die een zzp GGZ-B-indicatie hebben, maar in een RIBW-setting zzp GGZ-C geleverd krijgen? Het gaat hier waarschijnlijk om een cliënt met een zzp GGZ-B-indicatie, waarbij het zzp door het zorgkantoor is omgezet in een zzp GGZ-C. Als de RIBW ook een toelating heeft als behandelinstelling, dan kan de cliënt ook in 2015 in deze voorziening blijven wonen. De zorg wordt dan vanaf 1 januari 2015 bekostigd vanuit de Wlz. Als de RIBW de toelating tot behandeling niet heeft, dan zal de instelling die toelating moeten aanvragen of zal, indien de zorgbehoefte structureel is gewijzigd, door de cliënt of namens hem een andere indicatie moeten worden aangevraagd bij het CIZ.

10 Welke cliënten hebben recht op Wlz-zorg? Momenteel leveren we substantieel beschermd wonen op basis van een alternatieve zorgtoewijzing (GGZ-C) voor cliënten met een reguliere GGZ-B of VG-indicatie. In Wlz 2015 zorginkoop gesprekken met het zorgkantoor werd gesuggereerd dat cliënten waarbij de GGZ-B component niet echt meer speelt, eigenlijk een reguliere GGZ-C-indicatie moeten krijgen en er dus geen afspraken gemaakt kunnen worden voor alle huidige cliënten met een GGZ-B of VG-zzp met in 2015 en verder doorlopende CIZ-indicatie. Het is lastig te bepalen wanneer GGZ-B component echt niet meer speelt. Kunt u daarvoor handvatten aanreiken? En als omzetting naar reguliere GGZ-C stroef verloopt, maar Wlz productieafspraken tekort schieten, accepteert de centrumgemeente dan automatisch dat deze reguliere GGZ-B cliënten ten laste van de Wmo beschermd wonen geleverd krijgen? Of is er dan een situatie te verwachten waarbij cliënt en zorgaanbieder tussen gemeente en zorgkantoor verzeild raken? In het overgangsrecht is de CIZ-indicatie leidend. Wie op 31 december 2014 een indicatie zzp GGZ-B heeft, komt per 1 januari 2015 in de Wlz. Wie op 31 december 2014 een zzp-ggz-c heeft, kan per 1 januari 2015 een beroep doen op de gemeente voor beschermd wonen. Indien er geen sprake meer is van een behoefte aan verblijf gericht op behandeling, maar van een behoefte aan beschermd wonen, kan tot 1 januari 2015 een herindicatie worden aangevraagd bij het CIZ. Van belang is dat er sprake is van gewijzigde zorgbehoefte. Na 1 januari 2015 dient een cliënt zich in zo n geval van te wenden tot het gemeentelijk loket. Vanaf die datum zijn gemeenten immers verantwoordelijk voor beschermd wonen. Verwacht mag worden de zorgaanbieder en/of het zorgkantoor daarbij zorgt voor een warme overdracht naar de gemeente. Een cliënt met zzp GGZ-C verblijft in een V&V-instelling. Is het mogelijk een herindicatie aan te vragen bij het CIZ? Gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van mensen met een indicatie zzp GGZ-C, ook als ze in een instelling voor gehandicapten of een verpleeghuis verblijven. Van belang is dat cliënten beschikken over een passend indicatiebesluit. Indien cliënten of zorgaanbieders vermoeden dat dit bij een cliënt met een indicatie zzp GGZ-C niet meer aan de orde is, doordat de zorgbehoefte structureel is gewijzigd kan voor de cliënt een nieuwe indicatie worden aangevraagd bij het CIZ. Ik woon nu beschermd bij een instelling voor gehandicaptenzorg, maar ik heb een indicatie voor zzp GGZ-C. Kan ik hier blijven wonen? Waarschijnlijk wel. U heeft een sectorvreemde plek. Dat betekent dat u een indicatie heeft voor een ander soort zorg (geestelijke gezondheidszorg) dan waar u nu woont (gehandicaptenzorg). Vanaf 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor ondersteuning die bij u past. De gemeente moet u beschermd wonen aanbieden. Maar dat betekent niet automatisch dat u op dezelfde locatie kunt blijven wonen. Het ministerie van VWS heeft de wethouders wel gevraagd om mensen met een sectorvreemde plek te laten blijven wonen waar ze wonen. Voor zover nu bij VWS bekend, zijn er geen gemeenten die het anders willen doen. Kortdurend verblijf - Wmo 2015 Aan welk kader zijn de middelen kortdurend verblijf ggz toegevoegd? 18+: Kortdurend verblijf ggz 18+ wordt per 2015 gedecentraliseerd naar de Wmo Een financiële toelichting is te vinden op de website van Invoering Wmo (Internetbericht bij meicirculaire). 18- : Per 2015 gaat de hele groep ggz 18- over naar de Jeugdwet. Dat geldt ook voor kortdurend verblijf voor deze doelgroep. Kunnen gemeenten voor kortdurend verblijf een eigen bijdrage vragen? Ja, dat kan. Of uw gemeente een eigen bijdrage vraagt, staat in de gemeentelijke verordening. Alleen voor cliëntondersteuning mag de gemeente geen eigen bijdrage vragen. Cliëntondersteuning is gratis en toegankelijk

11 voor iedereen. Inloopfunctie GGZ - Wmo 2015 Wat zijn de consequenties van het overhevelen van het budget voor inloop-ggz, hoe is dat verdeeld over centrumgemeenten en regiogemeenten en welk bedrag (of %) van de 51 mln is beschikbaar voor opvanginstellingen? De middelen die op dit moment binnen de AWBZ voor inloopfunctie ggz worden uitgegeven ( 51 mln) worden zonder korting overgeheveld naar gemeenten. Daarbinnen zijn twee geldstromen te onderscheiden: Hoofdregel is dat de middelen inloopfunctie ggz naar álle gemeenten gaan (het gaat hier om 47 van de 51 mln). Deze middelen maken onderdeel uit van de integratie-uitkering sociaal domein (binnen het Gemeentefonds). In 2015 is sprake van een historische verdeling in de vorm van een opslag over het naturadeel van begeleiding. Van het naturadeel begeleiding noch de opslag zijn per gemeente uitgesplitste bedragen beschikbaar. Binnen het totaalbudget is voor een gemeente dus niet exact herleidbaar welk gedeelte samenhangt met de inloopfunctie ggz. Intentie is dat vanaf 2016 de middelen over alle gemeenten worden verdeeld op basis van het objectief verdeelmodel Wmo Op de hoofdregel is één uitzondering: het deel van het AWBZ-budget dat binnen de inloopfunctie ggz specifiek wordt ingezet voor opvanginstellingen wordt overgedragen aan de centrumgemeenten (dit betreft ca 4 mln). Hierbij moet worden gedacht aan inloopvoorzieningen die louter zijn gericht op dak- en thuislozen. Welke inloopvoorzieningen binnen de opvang het betreft is bepaald aan de hand van een uitvraag in april/mei 2014 onder opvanginstellingen. Niet in alle centrumgemeenten is een inloopvoorziening die specifiek is gericht op de opvangdoelgroep. Hiervan is geen centraal overzicht beschikbaar, maar elke centrumgemeente kent de uitkomst van de genoemde uitvraag, voor zover het de eigen gemeente betreft, en weet dus of ze in 2015 geld ontvangt vanwege opvanggerelateerde inloop. Het bedrag van ca 4 mln wordt uitgekeerd via de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang. In 2015 worden de middelen historisch verdeeld: alleen die centrumgemeenten waar een opvanggerelateerde inloopvoorziening is ontvangen daarvoor in dat jaar middelen. Vanaf 2016 wordt het bedrag objectief verdeeld over alle 43 centrumgemeenten via het verdeelmodel van de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang. Overig - Wmo 2015 Kunnen gemeenten voor de inloopvoorziening GGZ een eigen bijdrage vragen? Ja, dat kan. Of uw gemeente een eigen bijdrage vraagt, staat in de gemeentelijke verordening. Alleen voor cliëntondersteuning mag de gemeente geen eigen bijdrage vragen. Cliëntondersteuning is gratis en toegankelijk voor iedereen. Ik woon in een beschermde woonvorm. Kan ik daarnaast ook andere Wmo voorzieningen gebruiken? Ja, dat kan. Als u het nodig heeft, kunt u bijvoorbeeld een scootmobiel krijgen. Ik maak gebruik van beschermd wonen. Bij wie moet ik zijn voor de dagbesteding? Dagbesteding is een onderdeel van een zzp GGZ-C. De bijbehorende middelen zijn overgeheveld naar de centrumgemeente, die kan dus primair worden aangesproken op dagbesteding. Ik maak gebruik van beschermd wonen. Kan ik ook ambulante begeleiding en/of dagbesteding krijgen? Uw gemeente is verantwoordelijk voor ondersteuning die bij u past. Begeleiding is volgens de wet onderdeel van beschermd wonen. En als u dagbesteding nodig heeft, moet de gemeente dat aanbieden. Kunnen gemeenten voor beschermd wonen een eigen bijdrage vragen? Ja, dat kan. Of uw gemeente een eigen bijdrage vraagt, staat in de gemeentelijke verordening. Voor beschermd wonen geldt wel dat de cliënt altijd genoeg zak- en kleedgeld en geld voor de zorgverzekeringspremie moet

12 overhouden. Hoeveel geld dat is, staat in de Wet werk en bijstand. Kunnen gemeenten voor ambulante begeleiding en/of dagbesteding een eigen bijdrage vragen? Ja, dat kan. Of uw gemeente een eigen bijdrage vraagt, staat in de gemeentelijke verordening. Alleen voor cliëntondersteuning mag de gemeente geen eigen bijdrage vragen. Cliëntondersteuning is gratis en toegankelijk voor iedereen. Ik maak gebruik van beschermd wonen. Wie betaalt de geneeskundige behandeling? Net als nu vergoedt de Zorgverzekeringswet uw geneeskundige behandeling. U betaalt daarvoor een verzekeringspremie. In de Zorgverzekeringswet geldt wel een verplicht eigen risico. In 2014 is het verplicht eigen risico 360. Dat betekent dat u de eerste 360 euro voor zorg uit het basispakket zelf betaalt. Wat mag er op de factuur richting de gemeente staan i.h.k.v. de Wmo 2015? Zijn hier al afspraken over? Signaal is dat gemeenten heel veel privacygevoelige gegevens vragen ter verantwoording. De kaders in de Wmo 2015 geven geen invulling aan welke gegevens exact wel of niet opgenomen kunnen worden in de communicatie met de gemeente. Van belang is dat het noodzakelijk is in het kader van de uitvoering van de Wmo 2015, dat het proportioneel is en dat het doel niet op een andere manier bereikt kan worden dan met het opnemen van die gegevens. Vervolgens is het aan de gemeenteraad om het college van B&W hier op te controleren. Vanuit met ministerie van BZK en VISD/KING wordt gewerkt aan een leidraad voor gemeenten waarin duiding wordt gegeven welke gegevens al dan niet noodzakelijk zijn. Is de gemeente verplicht de zorgaanbieders te bevoorschotten? En wat te doen indien de gemeente niet tot bevoorschotting wil overgaan? Tijdens de algemene ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben gemeenten met overgrote meerderheid ingestemd met een resolutie om de ontwikkelde iwmo standaarden te gebruiken. Deze gegevensknooppunten zijn nu in ontwikkeling, waarna gemeenten zich daarop kunnen gaan aansluiten. Als dit niet tijdig kan worden gerealiseerd zal VWS er bij de gemeenten op aandringen dat zij afspraken maken over bevoorschotting om zo liquiditeitsproblemen te voorkomen. Evt. problemen dienen eerst in lokaal/regionaal overleg te worden besproken. Als dat niet tot een oplossing leidt is opschaling via brancheorganisaties naar landelijk niveau (bijv. via de zogeheten cockpit ) mogelijk. Onder welk domein vallen de activiteiten die werden bekostigd met NZa-code F125 Dagactiviteit GGZ-LZA? Deze activiteiten vallen per 2015 onder de Wmo 2015, en daarmee onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid. N.B. In een in juli verspreid code-overzicht staat dat deze activiteiten per 2015 deels onder de Zorgverzekeringswet vallen. Dat is onjuist. Zvw Zal de transitie van cliënten zzp GGZ-B o.b.v. een marktaandeel per verzekeraar over gaan of zal per cliënt gekeken worden waar deze per 1/1/2015 verzekerd is? Huidige cliënten met een zzp GGZ-B stromen direct in de Wlz in. Voor de langdurige intramurale ggz wordt een totaalbudget overgeheveld van de AWBZ naar de Zvw, dus geen budget per verzekeraar. Zorgverzekeraars ontvangen voor deze zorg een vereveningsbijdrage via het risicovereveningsmodel, op basis van de kenmerken van hun verzekerden. Hoe gaat de instroom voor zzp GGZ-B (LGGZ) in de Zvw volgend jaar? Wie bepaalt of de cliënt in een zzp B komt na 365 dagen en wie bepaalt in welke zzp B een cliënt volgend jaar komt? De behandelaar bepaalt in principe of na 365 dagen onafgebroken verblijf of voortgezet verblijf gericht op

13 behandeling noodzakelijk is. Wanneer dat niet het geval is, kan de behandeling zo nodig ambulant worden voortgezet. Wanneer dat wel het geval is, dient de zorg vanaf de 366ste dag op basis van een zzp GGZ-B bekostigd te worden. De behandelaar bepaalt ook welk zzp passend is. Indien gewenst kunnen bij de zorginkoop met de zorgverzekeraar afspraken worden gemaakt over een rol van de zorgverzekeraar bij de bepaling van de hoogte van de zzp en de noodzaak van voortzetting van het verblijf. Hoe wordt er omgegaan met cliënten die uitstromen vanuit de Wlz met een zzp GGZ- B? Wordt deze zzp GGZ-B omgezet naar alternatieve zorgprestaties in Wlz? Of maken zij meteen aanspraak op Zvw zorg en Wmo ondersteuning? Want bij terugval binnen 90 dagen loopt Wlz indicatie verder. Pas na 90 dagen gaat Zvw teller weer vanaf 0 lopen. Na uitstroom uit de Wlz wordt ambulante behandeling van een cliënt bekostigd vanuit de Zvw. Voor ambulante begeleiding en/of een beschermende woonomgeving dient een cliënt zich te wenden tot de gemeente. Inderdaad vervalt de Wlz-aanspraak pas negentig dagen na uitstroom (in de AWBZ was dit na 30 dagen). Wanneer de cliënt na minder dan negentig dagen weer wordt opgenomen, is de zzp GGZ-B indicatie nog geldig en kan de klinische zorg ten laste van de Wlz worden voortgezet. Echter, wanneer de cliënt na meer dan negentig dagen wordt opgenomen, dan is de Wlz-aanspraak vervallen en komt de opname voor rekening van de Zvw. Onder welk domein vallen de activiteiten die werden bekostigd met NZa-code F125 Dagactiviteit GGZ-LZA? Deze activiteiten vallen per 2015 onder de Wmo 2015, en daarmee onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid. N.B. In een in juli verspreid code-overzicht staat dat deze activiteiten per 2015 deels onder de Zorgverzekeringswet vallen. Dat is onjuist. Onder welke wet gaan cliënten vallen die na 1 januari 2015, dus komende vanuit de Jeugdwet, 18 jaar worden en al enige tijd aaneengesloten zijn opgenomen in een GGZ-instelling? Na 1 januari 2015 stromen cliënten die vanuit de Jeugdwet intramurale ggz-behandeling krijgen altijd eerst door naar de Zvw wanneer ze 18 jaar worden. Na drie jaar aaneengesloten verblijf op basis van de Zvw kunnen cliënten doorstromen naar de Wlz. UITGELICHT Helpdesk voor zorgaanbieders Klik hier Veranderingen langdurige zorg voor GGZ Klik hier Hervorming langdurige zorg