Aanbevelingen in verband met de toekomst van Cultuurplein DAS

Transcriptie

1 Aanbevelingen in verband met de toekomst van Cultuurplein DAS INDEX: Pagina 2: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 9: Pagina 10: Inleiding en terugblik Heden Toekomst Aanbevelingen en financiële paragraaf Conclusie 1

2 INLEIDING Na een terugblik en een beschrijving van de huidige situatie /positie van Cultuurplein DAS presenteren wij hierbij onze visie en aanbevelingen in verband met de toekomst van de marktplaats. TERUGBLIK Zo zijn we begonnen in 2007: De directe aanleiding voor de oprichting van marktplaats Cultuurplein DAS was de intentie om cultuureducatie en -participatie onder de jeugd te versterken. Daarnaast bestond er tot 1 mei 2007 geen centraal punt waar vraag en aanbod op het terrein van cultuureducatie bij elkaar kwamen. Vooral het onderwijs, de belangrijkste vrager, was niet goed op de hoogte van het culturele aanbod. Wel hadden de werkgroepen Cuvoso in Someren en de Werkgroep Kunstzinnige Vorming in Deurne al een basis gelegd voor cultuureducatie op de scholen. Het Voortgezet Onderwijs heeft van oudsher al een programma op het gebied van Cultuureducatie, maar was daarin misschien te weinig zichtbaar voor de buitenwereld. Cultuuraanbieders waren niet goed op de hoogte van de educatieve vraag van het onderwijs. Om vraag en aanbod (met name lokaal/regionaal) beter op elkaar af te stemmen en te coördineren was een centraal steunpunt dus wenselijk. De landelijke overheid stimuleerde de versterking van cultuureducatie op scholen met extra gelden; één van de voorwaarden daarbij was om een duurzame samenwerking tussen scholen en cultuuraanbieders aan te gaan. De provincie Noord-Brabant heeft die ontwikkeling ondersteund door een en ander lokaal aan te laten jagen door de marktplaatsen cultuureducatie. De voornaamste taak van de marktplaatscoördinator was de vraag en behoeftes van het onderwijs wat betreft cultuureducatie, in beeld te brengen. Verder verzorgde de marktplaats de inventarisatie van het culturele aanbod in de drie gemeenten en de regio. De marktplaatshouder begon met contacten te leggen en, via een website, 2

3 mailings en brochures, een platform te bieden voor bestaand lokaal, regionaal (en waar nodig landelijk) kwalitatief goed aanbod. De taak van de coördinator en de visie op de werkzaamheden van Cultuurplein DAS werden neergelegd in het Visiedocument marktplaats Cultuurplein DAS dd Voor de volledige visie zie bijlage 1. Citaat uit het Visiedocument : De marktplaats investeert in culturele netwerken en bevordert lokale en regionale cultuureducatieve samenwerkingsverbanden. De marktplaats draagt er zorg voor dat er via deze samenwerkingsverbanden een structurele inbedding van cultuureducatie in het onderwijsprogramma komt. Daarnaast heeft de coördinator een ondersteunende, stimulerende en bevorderende rol bij: subsidieaanvragen, het ontwikkelen van cultuurbeleid,deskundigheid/scholing, (en het ontwikkelen van) activiteiten en producten door lokale en regionale aanbieders. De marktplaats zelf ontwikkelt geen producten, maar begeleidt organisaties hier wel in. De vraag van de scholen is leidend. Kortom: de coördinator van de marktplaats heeft een duidelijke rol als intermediair tussen scholen en cultuuraanbieders. De instandhouding van de marktplaats is vastgelegd in een intentieverklaring die is ondertekend door de gemeente Deurne, ( wethouder mevr. N. Lemlijn, ) gemeente Asten ( wethouder Dhr. J. Huijsmans), gemeente Someren ( wethouder Dhr. Kusters), Academie voor muziek en dans ( Dhr. B. Brand), Beiaard en natuurmuseum( Dhr. FF van Oortmerssen), bibliotheek Helmond-peel, (Dhr. R. Hakvoort), CUVOSO ( Dhr. G. Mikkers), IVOD (Dhr. IR. A.J.M. Cosijn), Museum de Wieger (Dhr. J. Oomen), Platoo (Mevr. A. Martens), Prodas ( Dhr. H. Tromp), RHCE (Dhr. M. Duijghuisen), Varendonckcollege (rector J.P.A.M. van de Rijdt), Werkgroep Cultuureducatie Asten ( Dhr. F. Vliegenberg), Werkgroep Kunstzinnige Vorming Deurne ( Dhr. B. van Duursen), Willibrord gymnasium (Mevr. L. Sterrenburg). Er werd een stuurgroep geformeerd toen bestaande uit Herman Peeters (voorzitter), Hans van Gorp (PlatOO),Jos Rijntjes (PRODAS),Geert Meijer (IVOD),Wim Jacobs (Varendonck College),Janna Leguijt (RHC-Eindhoven) Boyke Brand (RICK) en Ruud Hakvoort (Bibliotheek Helmond- Peel). De taak van deze stuurgroep is om de marktplaatscoördinator in haar functioneren te ondersteunen en mede richting te geven aan het beleid. De missie (zoals geformuleerd in het eerder genoemde Visiedocument). Marktplaats Cultuureducatie DAS wil een makkelijk toegankelijke plek zijn waar onderwijs en cultuurmakers (lokale en regionale) tot goede samenwerking kunnen komen en waar vraag en aanbod bij elkaar komt, om zo cultuureducatie- en participatie onder de jeugd van de gemeenten Deurne, Asten en Someren te versterken. De hierbij behorende doelen van de Marktplaats Cultuureducatie DAS zijn als volgt geformuleerd: 3

4 Doelen Marktplaats Cultuureducatie DAS: Een grotere deelname van jeugd aan kunstzinnige en culturele activiteiten bewerkstelligen via het onderwijs in samenwerking met lokale en regionale culturele instellingen. Een intensievere samenwerking laten ontstaan tussen het onderwijs en de (lokale/regionale) culturele instellingen/ aanbieders van cultureel aanbod d.m.v. het opzetten van een cultuureducatief netwerk. Bevorderen en ondersteunen van beleidsontwikkeling in onderlinge samenhang door scholen en culturele instellingen, ten aanzien van cultuureducatie en participatie. Het ontwikkelen van een vraag- en aanbodgerichte manier van werken voor cultuureducatie tussen onderwijs en (lokale/ regionale) culturele instellingen/aanbieders van cultureel aanbod om zo het gebruik hiervan door scholen te intensiveren. Structurele inbedding van cultuureducatie in het onderwijsprogramma bewerkstelligen in samenspraak met lokale en regionale culturele instellingen. Het ontwikkelen en stimuleren van een doorlopende leerlijn cultuureducatie vanaf het begin van het basisonderwijs tot aan het einde van het voortgezet onderwijs d.m.v. het aanbieden van een uitgebreid actief en receptief aanbod, met als uitgangspunten: - Het bevorderen van het plezier in de kunst en cultuuruitingen. - Het bevorderen en verbreden van culturele interesses van leerlingen. - Het bevorderen van de persoonlijke ontwikkeling van de leerling / uitbreiden van kennis en vaardigheden: aanspreken op talent, belangstelling en ambitie. - Het appelleren aan emotionele en zintuiglijke vaardigheden en beleving: naast hoofd, ook hand en hart d.m.v. een veelzijdige aanpak. - Het bevorderen van zelfstandige cultuurparticipatie. 4

5 HEDEN Cultuurplein DAS bedient in het gebied Deurne Asten Someren 15 scholen voor basisonderwijs in Deurne 9 scholen voor basisonderwijs in Asten 7 scholen voor basisonderwijs in Someren 2 scholen en 4 deelscholen voor Voortgezet Onderwijs in Deurne 1 school voor Voortgezet Onderwijs in Asten 1 school voor Voortgezet Onderwijs in Someren Cultuurplein DAS heeft op dit moment nog steeds als concrete taken: - Informatievoorziening betreffende provinciale en landelijke ontwikkelingen - Informatievoorziening betreffende culturele programma s en projecten - Verbinden van cultuuraanbieders met cultuurvragers - Nieuwe culturele mogelijkheden- ook lokaal- exploiteren - Verbinding leggen met lokale partijen, zoals de BSO en de amateurkunst - Verzorgen van scholing voor interne cultuurcoördinatoren - Het organiseren van netwerkbijeenkomsten voor ICCers - Het meehelpen organiseren van activiteiten op scholen - Het meehelpen met subsidieaanvragen Hoewel het onderwijsveld beter op de hoogte is dan enkele jaren geleden, constateren we nog een duidelijk aantal hiaten. Deze hiaten hebben vooral te maken met communicatie,training en opleiding van interne cultuurcoördinatoren. De communicatie is een stuk verbeterd, scholen en interne cultuurcoördinatoren vinden elkaar en de marktplaats gemakkelijker. De studiedagen en contactmomenten hebben daartoe zeer bijgedragen. (zie bijlage 2) De positie van de marktplaats is inmiddels bij de meeste scholen goed ingebed. De kennis die ICCers hebben van cultuureducatie en de ervaring die ze ermee hebben is duidelijk gegroeid. Er is net een nieuwe ICC cursus gestart. De verwachting is dat er dit schooljaar nog een cursus gaat komen voor de scholen in Asten. In verband met het veranderende politieke klimaat en het groeiende eisenpakket vanuit de overheid naar de scholen toe zet de marktplaats sterk in op informatievoorziening en scholing. Op dit moment werkt de marktplaats ook intensief aan een aantal projecten voor en met het Voortgezet Onderwijs en met de BSO (Zie bijlage 3: de projecten) 5

6 TOEKOMST (na 2012) Zoals uit vele publicaties blijkt (zie onderstaande notities) is het duidelijk dat in landelijke en provinciale optiek de visie is dat de ontwikkeling van het kind centraal staat, waarbij wordt ingezet op een doorgaande leerlijn, structuur en kwaliteit van het culturele aanbod. De culturele loopbaan van het kind dient daarbij leidend te zijn. De (in onze gemeenten al aardig op de kaart gezette) samenwerking tussen onderwijs en cultuursector speelt hierbij een belangrijke rol. Met name de culturele sector is zelf heel actief in dit opzicht. Er zijn echter nog de nodige stappen te zetten, en die zijn nog dwingender noodzakelijk in verband met de toekomstplannen van de overheid. Een en ander wordt duidelijk in de hieronder aangehaalde uitspraken van de PO raad en van Kunstbalie. Uit het bestuursakkoord primair onderwijs 2012: Voor de tweede kamer en voor de samenleving moet zichtbaar zijn welke prestaties de sector primair onderwijs levert. Dat gebeurt door het jaarverslag van de inspectie. Besturen verantwoorden zich in hun jaarverslag over de mate waarin de voor dat jaar gestelde doelen zijn gerealiseerd, en de wijze waarop de middelen in de prestatiebox daaraan hebben bijgedragen. In het kader van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit zal OCW concrete handvatten laten ontwikkelen die schoolbesturen ondersteunen bij het invulling geven aan de kerndoelen van het leergebied kunstzinnige oriëntatie. Uit een schrijven van Kunstbalie aan de marktplaatsen en de gemeenten en de startnotitie De Culturele Loper: (zie bijlagen 4 en 5) In lijn met het toekomstig landelijk beleid en ondersteund door de provincie Noord-Brabant en het Fonds voor Cultuurparticipatie, ontwikkelt Kunstbalie op dit moment "De Cultuur Loper", een project waar alle ingrediënten van het toekomstig beleid, en aansluitend bij Cultuur in de Spiegel, een plek krijgen. Samen met de lokale en regionale partners in de provincie hopen ze met deze opzet ondersteuning te bieden aan de genoemde cultuur-educatieve ontwikkelingen in het onderwijs en de rol die de cultuursector daarbij kan spelen. Zijlstra geeft aan dat in 2012 pilot-projecten ontwikkeld kunnen worden met als thema cultuureducatie met kwaliteit. Deze projecten dienen zich te richten op de doorlopende leerlijn van cultuureducatie in het primair onderwijs. De accenten die daarin gelegd moeten worden zijn: - waarborgen van kwaliteit - doorgaande leerlijn en bieden van structuur - duurzame samenwerking tussen school en culturele sector - aansluiten op onderwijskundige visie waarbij de culturele ontwikkeling van het kind centraal staat. De pilot bestaat uit een onderzoek om de culturele competenties van het kind tussen 4 en 12 jaar inzichtelijk te maken. Deze competenties worden uitgewerkt in een doorlopende leerlijn. Dit onderzoek wordt gedaan op basis van bestaande kennis en expertise van Kunstbalie zelf, ontwikkelingen en kennis uit het onderzoek Cultuur in de Spiegel en overige relevante bronnen. 6

7 Deze culturele competenties en de doorlopende leerlijn worden verwerkt in de Cultuur Matrix die een consistent en volwaardig cultuur-educatief programma zichtbaar maakt, bestaande uit receptieve, reflectieve en actieve onderdelen. Deze matrix wordt op zowel schoolniveau als met culturele aanbieders zoals centra voor de kunsten en kunstproducenten en met de marktplaatsen cultuureducatie getoetst en verder uitgewerkt. Dit alles moet resulteren in het Cultuur Portfolio, een nieuw te ontwikkelen leerlingenvolgsysteem waarin ervaringen, vaardigheden en resultaten van kinderen worden bewaard en geëvalueerd en de verworven competenties zichtbaar maakt. Er lijkt hiermee een serieuze taak voor de marktplaats weggelegd. Bij het onverhoopt verdwijnen van Cultuurplein DAS dienen de scholen zelf zorg te dragen voor: - scholing van interne cultuurcoördinatoren - opleiden van nieuwe coördinatoren (instromers) - coördinatoren ondersteunen bij het creëren van draagvlak in hun team - organiseren van netwerkbijeenkomsten met collega s van andere scholen - verzamelen van informatie die voortkomt uit deze ontmoetingen - doorgeven van informatie vanuit de provincie en de overheid - organiseren van culturele studiemiddagen en markten - begeleiden van nieuwe coördinatoren; zorgen dat zij ingewerkt worden - vormgeven aan cultuureducatieve plannen en samenwerkingsverbanden daarin met lokale en regionale partners - Structureel overleg met regionale aanbieders - Prijsonderhandelingen met aanbieders - Het realiseren van een doorgaande leerlijn cultuureducatie Daarnaast moeten scholen hun cultuurbeleidsplan op orde hebben en zelf de door hen gewenste subsidieaanvragen regelen voor scholing en voor kleine schoolprojecten. Een voorzichtige schatting van de extra hoeveelheid tijd per week die een interne cultuurcoördinator kwijt is zonder ondersteuning is: minimaal 4 uur per week. Gezien de huidige ontwikkelingen is de ondersteuning van de marktplaats dus hard nodig. 7

8 Cultuurplein DAS voorziet in: - het mede tot stand brengen van de doorlopende leerlijn cultuureducatie van groep 1 tot en met groep 8 - het mede tot stand brengen van de doorlopende leerlijn cultuureducatie in de voorschoolse en naschoolse opvang - het beschrijven van die doorgaande leerlijn cultuureducatie met name naar het Voortgezet Onderwijs toe; zodat de aansluiting van hieruit gerealiseerd kan worden - de mogelijke aansluiting van de doorgaande leerlijn bij de kerndoelen van het Voortgezet Onderwijs. - de interne communicatie tussen de cultuurcoördinatoren van de scholen in de vorm van netwerk- en uitwisselingsbijeenkomsten waarbij de marktplaats ondersteunt in het draagvlak creëren in het team - het in kaart brengen van het specifieke regionale aanbod,met name wat betreft erfgoededucatie - de communicatie naar de provincie toe - het opleiden van nieuwe coördinatoren - het informeren over nieuwe ontwikkelingen en veranderingen op beleiden subsidieterrein - het zo nodig meehelpen van het verwerven van het cultuurpredicaat voor de school - verzamelen van betaalbaar en kwalitatief lokaal aanbod voor met name de BSO - exploreren van regionaal en lokaal aanbod - Ondersteunen van projecten ten behoeve van het voortgezet onderwijs 8

9 Aanbevelingen Hierbij pleiten we voor een brede samenwerking in netwerkverband in de regio Deurne, Asten, Someren waarbij - de scholen in hun eigen netwerkverband kunnen toetsen in hoeverre hun cultuurbeleidsplan overeen stemt met dat van de anderen, waar bij hen de accenten liggen en of daar een gemeenschappelijke overkoepelende factor in is. - de cultuurcoördinatoren van het samenwerkingsverband automatisch lid worden van het netwerk en de verplichting aan gaan regelmatig met elkaar in overleg te gaan. Dit overleg gaat over zowel organisatorische als inhoudelijke zaken met betrekking tot het cultuurprogramma op school. - er leermomenten zijn in de vorm van workshops/lezingen etc. - er hulp wordt aangeboden bij het creëren van draagvlak in het team. - er met regelmaat verslag wordt gedaan van het ICC beraad bij het directieberaad. - men een platformbeheerder aanstelt die alles vastlegt, zodat men niet per school hoeft te opereren. - er een intermediair is in de vorm van een centrale marktplaatscoördinator. - men de gelegenheid krijgt breed kennis te maken met cultuuraanbod. - men centraal contact houdt met regionale cultuuraanbieders - uitwisselingtentoonstellingen organiseert van gedane activiteiten. Daarnaast moet een centrale persoon/ instantie de contacten leggen tussen de lokale culturele instellingen en de scholen voor Voortgezet Onderwijs zodat bovenlokale projecten geïmplementeerd kunnen worden. Er moeten culturele dwarsverbanden worden gelegd tussen voortgezet onderwijs en basisonderwijs, waarbij de doorgaande leerlijn de basis vormt. De contacten met de BSO, die net pas op gang gekomen zijn, moeten worden uitgebouwd en voortgezet. Financiële paragraaf Voor voortzetting van het Cultuurplein DAS in de toekomst is zekerheid nodig over de minimale basis die daarvoor nodig is. Op basis van de ervaringen in de afgelopen jaren waarin het project heeft gedraaid, heeft de Stuurgroep Cultuurplein DAS vastgesteld dat het budget voor de toekomst enigszins kan worden verlaagd zonder afbreuk te doen aan de huidige resultaten van het werk. Met een structurele besparing van 20% op het jaarbudget kan Cultuurplein DAS voortbestaan zonder aan kwaliteit in te boeten. Met een resterend bedrag van op jaarbasis kan Cultuurplein DAS de gewenste coördinatie van vraag en aanbod van cultuuraanbieders en vragende scholen blijven bieden. Deze coördinatiefunctie zal minimaal worden voorzien van BackOffice door deze onder te brengen in een professionele werkomgeving. 9

10 Binnen het budget van wordt prioriteit gegeven aan personele invulling voor coördinatie. De culturele activiteiten die in het verleden vanuit het activiteitenbudget van het Cultuurplein DAS financieel werden ondersteund worden vanaf 2013 ondergebracht in het werkveld zelf. Conclusie Op grond van het voorafgaande vinden wij het zeer van belang dat Cultuurplein DAS haar werkzaamheden ook na 2012 kan voortzetten, minstens voor een termijn van 4 jaar. Deze 4 jaren zijn gekoppeld aan de plannen van het ministerie om de cultuureducatie op scholen in de eerder genoemde vorm op de kaart te zetten. De marktplaats kan bij alle bovengenoemde samenwerkingsverbanden een belangrijke coördinerende, verbindende, initiërende en ondersteunende rol spelen. Maart 2012, Namens de stuurgroep en de coördinator Ine van de Ven, Herman Peeters Voorzitter stuurgroep Cultuurplein DAS Bijlage 1: Visiedocument Bijlage 2: Studiedagen en Contactmomenten Bijlage 3: De Projecten Bijlage 4: Brief van Kunstbalie aan de gemeenten Bijlage 5: Brief Startnotitie De Cultuur Loper Kunstbalie 10