Eindrapport 1 Groep 5

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Eindrapport 1 Groep 5"

Transcriptie

1 Eindrapport 1 Groep 5 J. Hop A-J Houweling M. van der Jagt S. Kaptein T. Jansen D. Janse M. Weller T. Hooftman F. Kappelhof S. Younan

2 Eindrapport 1 Stirlingmotor Module: THSP2 Groep 5 Opdrachtgever: J. Mijnster Projectnaam: StirlingModel Periode: Hoofdfase blok 1 Ingeleverd op: Delft Projectleden: J. Hop A-J Houweling M. van der Jagt S. Kaptein T. Jansen D. Janse M. Weller T. Hooftman F. Kappelhof S. Younan 2

3 Voorwoord Dit rapport betreft de serieproductie van een Stirlingmotor bouwpakket. Het onderzoekt alle relevante aspecten die nodig zijn voor een productmanager van een internationaal bedrijf, om te overwegen dit product op een nieuwe markt in te brengen. De in productie te brengen Stirling motor is bestemd voor hobbyisten en moet met circa 1000 stuks per jaar geproduceerd kunnen worden, wat makkelijk op te voeren moet zijn indien de vraag stijgt. De projectgroep die dit rapport heeft gemaakt, werkt bij een fijnmechanisch bedrijf en zijn zeer geïnteresseerd in het krijgen van deze opdracht. Het is dus aan deze projectgroep om binnen dit rapport deze opdracht zo goed mogelijk te onderzoeken en een onderbouwde offerte te kunnen maken. Onze dank gaat uit naar dhr. Bil, voor het ondersteunen van onze groep als tutor. Dhr. Bil gaf advies tijdens de wekelijkse vergaderingen, zonder wie wij het project waarschijnlijk niet succesvol hadden kunnen afronden. Ook willen wij de gebroeders Van der Kleij bedanken, voor hun assistentie tijdens de praktische onderdelen van dit project. 3

4 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Verklarende woordenlijst Symbolenlijst Inleiding Opdrachtomschrijving Geschiedenis Analyse stirlingmotor Werking PV- Diagram Analyse prototype Rendement benadering Rendement Prototype Knik Krachten op de zuigerstang Knik Berekenen Conclusie Literatuurlijst Bijlagen

5 1 Samenvatting In dit rapport staat alle informatie omtrent de stirlingmotor, onder andere: de werking van de stirlingmotor, geschiedenis en berekeningen om een goede werking te garanderen. De Haagse Hogeschool heeft de opdracht gegeven om een schaalmodel van een Stirlingmotor te ontwerpen en deze in serie te produceren. De productieomvang is gesteld op 1000 stuks per jaar. Het doel van het project was om de hoeveelheid onderdelen van het originele design met 15% te verminderen. Dit is gedaan door onderdelen samen te voegen, door de productie wijze te veranderen. Een Stirlingmotor is een heteluchtmotor. In de gesloten cilinder bevindt zich lucht, door de lucht aan een kant van de cilinder te verhitten en aan de andere kant te koelen. De lucht wordt verplaatst door een verdringingszuiger. Door de uitzetting en het verplaatsen van de lucht door de zuiger, wordt de werkzuiger aangedreven. De werkzuiger draait dan het vliegwiel aan die er vervolgens voor zorgt dat het proces zich herhaalt. Bij het uitwerken van het prototype zijn knik berekeningen gemaakt. Om te kijken of de Stirlingmotor veilig in gebruik is. Ook is het rendement van de motor berekent, dit blijkt erg laag te liggen. Ter verantwoording van de het prototype van de Stirlingmotor bevat dit verslag ook het pakket technische tekeningen. 5

6 2 Verklarende woordenlijst Woord Uitleg bar Een bar is precies gelijk aan Pa = 100 kpa elasticiteitsmodulus Eigenschap van een materiaal die de maat is voor de stijfheid van een materiaal 1 kniklengte Knik is een plaatselijke verbuiging in een materiaal veroorzaakt door een uitwendige kracht. De kniklengte is een maat die gebruikt wordt in de berekening voor het berekenen van de knik. 1 massatraagheidsmoment Het massatraagheidsmoment geeft de mate van verzet tegen verandering van draaisnelheid van een lichaam aan. parallel Gelijklopend 1 Rendement Nuttig effect van iets 1 zuiger Zuigend deel in een machine 1 1 Bron: Van Dahle, groot woordenboek der Nederlandse taal 6

7 3 Symbolenlijst Grootheid Betekenis Eenheid rendement Q Warmte energie Joule (j) V Volume mm 3 T Temperatuur Kelvin (K) P kr Kritische spanning Newton (N) E Elasticiteitsmodulus GPa I Massatraagheid m 4 Kniklengte Meter (m) P Druk Pascal (Pa) F Kracht Newton (m) 7

8 5 Inleiding Dit rapport gaat over het ontwerpen van een serieproductie van een stirlingmotor. Hierbij wordt gekeken naar het werkingsprincipe van een stirlingmotor en huidige producten om een verbeterd ontwerp te kunnen maken. Alvorens hiermee aan de slag kon worden gegaan moesten er eerst projectgrenzen en onderzoek worden gedaan. Deze werden eerst gecontroleerd door een tutor. Vervolgens moest er door de projectgroep bedacht worden hoe het ontwerp dat ons werd laten zien door de hogeschool volgens hun verbeterd kon worden. Deze verbeteringen waren gericht op kosten en materiaalbesparing. Na dit gedaan te hebben is dit alles uitgewerkt en in dit rapport terug te lezen. Parallel aan het herontwerpen van de stirlingmotor, moest het ontwerp van de hogeschool nagemaakt worden. Hiervoor moesten alle onderdelen van een voorbeeld opgemeten worden en werden er vervolgens werktekeningen en bewerkingsbladen gemaakt zodat de onderdelen geproduceerd konden worden. 8

9 6 Opdrachtomschrijving De opdracht houd in dat er een Stirlingmotor in serie geproduceerd moet gaan worden, en deze op de markt aan te bieder. De seriegrote wordt geschat worden op 1000 stuks per jaar. Het is de bedoeling dat de stirlingmotor als bouwpakket wordt aangeboden aan mensen met een leeftijd vanaf 12 jaar. Verder is het om economische redenen van belang dat het aantal onderdelen te reduceren met minimaal 15%. Het uitgangspunt hiervan is dat het verspanen van onderdelen een kostbaar proces is. Voor het fabriceren van het prototype zullen de volgende verspanende processen gebruikt worden: - Cnc freesbank - Draaibank - Freesbank - Kolomboormachine Voor het uiteindelijke produceren van het serie model zal er tevens gekeken worden naar andere productiemethodes. 9

10 7 Geschiedenis In 1816 is de Stirlingmotor ontworpen en gebouwd door een Schotse predikant Robert Stirling ( ). De werking van de Stirlingmotor berust op het principe dat gas in een door een zuiger afgesloten cilinder wordt verwarmd. Door uitzetting verplaatst deze zuiger. Door het gas vervolgens bij een lagere temperatuur weer te comprimeren en daarna de expansie door verhitting te herhalen kan men een machine krijgen die arbeidsoverschot levert. 2 Rond 1850 bedacht de Fransman Sadi Carnot wat het maximaal haalbare rendement is van een motor die op warmte werkt. Carnot ontdekte dat het maximaal haalbare rendement is temperatuur van de warme zijde minus temperatuur van de koude zijde gedeeld door de temperatuur van de hete zijde maal Midden van de 19de eeuw werd door de Zweed Ericsson Stirlingmotoren verder toegepast, echter kon deze niet concurreren tegen stoommachines. Phillips begon in 1938 de Stirlingmotor verder te ontwikkelen. Na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een type waarbij het gas in een gesloten circuit m.b.v. een verdringer heen en weer word geschoven van een ruimte met een constante hoge temperatuur naar een ruimte met een constant lage temperatuur. In 1972 sloten Philips en Ford een licentieovereenkomst met als doel de stirlingmotor verder te ontwikkelen voor toepassingen in o.a. personenauto s. 4 Robbert Stirling 2 Bron: 3 Bron: 4 Bron: 10

11 8 Analyse stirlingmotor Een stirlingmotor zet warmte om in een roterende mechanische energie. Twee cilinders met gas erin vormen samen de basis van een stirlingmotor. Het is hierbij van essentieel belang dat deze cilinders met elkaar in verbinding staan. Op deze manier kant het gas tussen de twee cilinders heen en weer bewegen en een roterende beweging tot stand worden gebracht. De stirlingmotor is in tegenstelling tot een diesel- of benzinemotor een uitwendige verbrandingsmotor. Waar de verbranding bij een conventionele diesel- of benzinemotor binnen de motor plaats vind gebeurt dit bij een stirlingmotor aan de buitenkant. Een groot voordeel hiervan is dat deze uitwendige verbranding zorgt ervoor dat de stirlingmotor uitermate geschikt is op plekken waar sprake is van restwarmte. De soort brandstof die gebruikt wordt om de warmte op te wekken voor het in werking stellen van de stirlingmotor maakt dus niet zo veel uit. Het Stirling principe is gebaseerd op de uitzetting en inkrimping van gas. De temperatuurverschillen die worden bewerkstelligd aan de buitenkant van de stirlingmotor zorgen voor drukverschillen aan de binnenkant van de stirlingmotor die gebruikt worden om een zuiger in beweging te brengen. 8.1 Werking 1. Verwarmen van de lucht. De cilinder aan de voorkant van de stirlingmotor wordt verwarmt, waardoor de lucht in de cilinder uitzet. 2. Verplaatsing van de lucht. Door de toegenomen temperatuur is het volume van de lucht toegenomen en verplaatst de lucht zich langs de verdringer cilinder naar de werkcilinder. 3. Arbeidsslag. In de werkcilinder ontstaat een overdruk die ervoor zorgt dat de zuiger in de werkcilinder verticaal verplaatst wordt. Deze verticale verplaatsing zorgt ervoor dat het vliegwiel in beweging word gebracht. 4. Terugslag. Het in beweging gebrachte vliegwiel zorgt ervoor dat de verdringer cilinder weer terug wordt geduwd in de originele positie. Op dit moment bevind de lucht zich bij de koelribben die ervoor zorgen dat de lucht weer wordt afgekoeld. 5. opnieuw verwarmen van de lucht De lucht bij de koelribben koelt af, en verplaatst zich weer naar de beginpositie. Vervolgens wordt de lucht weer verwarmt en herhaalt het proces zich. 11

12 9 PV- Diagram In het hoofdstuk hiervoor wordt beschreven welke werking de Stirlingmotor heeft.??? In het PVdiagram hieronder wordt het werkingsproces nader beschreven door druk tegen het volume schematisch uit te zetten. Op de X-as is het volume (V) uitgebeeld, op de Y-as is de Druk (P) uitgebeeld. Hier onder staat een korte uitleg over wat er gebeurt bij elke fase: 1. V is dalend, P is stijgend. De verdringerzuiger beweegt naar achterna, Het verwarmde gas gaat langs de verdringer zuiger waardoor de druk daalt en het volume toeneemt 2. V is maximaal, P is dalend. De verdringerzuiger gaat volledig naar achter. Het gas tussen de verdringerzuiger en de werkzuiger koelt maximaal af, hierdoor daalt de druk tot het minimale punt in deze cyclus. Het volume komt hier op het maximale punt van de cyclus 3. V. Dalend, P. Stijgend De verdringerzuiger beweegt naar voren, hierdoor stijgt de druk geleidelijk evenals het volume 4. V. Minimaal, P. Maximaal Het gas wordt en in elkaar gedrukt. Hierdoor stijgt de druk en word het volume maximaal 12

13 10Analyse prototype 10.1 Rendement benadering Rendement is de verhouding tussen de toegevoerde energie, en de nuttige energie die er uit gehaald kan worden. In het geval van een Stirlingmotor is het rendement de verhouding tussen de thermische energie die er ingestopt word, en de rotatie-energie die dit oplevert. De onderstaande formule geeft dit weer. Door de warmteverliezen in de motor en de wrijving tussen de onderdelen, ontstaat er een verschil tussen de energie die in de motor gestopt word en de energie die er uit gehaald wordt. Een andere manier om het rendement te bepalen, is het benaderen van het thermisch rendement. Het thermisch rendement van een Stirling proces, is de verhouding tussen de hoogste en de laagste gastemperatuur in de motor. Hoe hoger het temperatuurverschil, hoe hoger het rendement. Deze formule kan worden afgeleid met het Carnotproces. Het Carnotproces geeft een ideaal thermisch kringproces weer. In het geval van de Stirlingmotor, zou dit betekenen dat alle thermische energie omgezet word in arbeid. Door de verliezen in de Stirlingmotor, is het Carnotproces in de praktijk niet haalbaar. Echter is het Carnotproces wel te gebruiken om het rendement van een thermisch proces te bepalen. Uit het Carnotproces is af te leiden dat her rendement gelijk is aan het verschil tussen de hoogste en de laagste temperatuur, gedeeld door de hoogste temperatuur. Carnotproces Schema P = Druk V = Volume T 1 = T laag T 2 = T hoog 13

14 10.2 Rendement Prototype Voor het bepalen van het rendement van het prototype is het belangrijk om een vast te stellen. De temperatuur van een vlam is moeilijk in te schatten. Voor het berekenen van het rendement wordt de temperatuur geschat op 250 C. Er wordt geen rekening gehouden met eventuele verliezen in de overdracht van deze warmte. De is gelijk aan kamertemperatuur, wat ongeveer rond de 21 C. Om het rendement te berekenen moet de temperatuur gegeven worden in K. Het theoretische rendement is dus 44%. Het gemiddelde rendement van een stirlingmotor ligt rond de 30%, en is het dus duidelijk dat de theoretische waarde vrij hoog ligt. Deze afwijking ontstaat omdat verschillende verliezen in de warmteoverdracht van de Stirlingmotor niet zijn meegenomen in de berekening. 14

15 21 20 A Knik De zuigerstang moet sterk genoeg zijn om de krachten in 6 7 de Stirlingmotor 3 op te 4kunnen vangen. Om de knik te kunnen berekenen, zullen de 9 23 krachten op de zuigerstang eerst bepaald moeten worden. C Krachten op de zuigerstang Via de zuiger wordt er een kracht uitgeoefend op de 12 zuigerstang waardoor het vliegwiel in beweging wordt gebracht. A Zuigerstang 17 5 B VLS Zuigerstang De kracht op de zuigerstang is kracht F d (zie VLS) Om deze te berekenen moet bepaald worden hoe groot de druk is die de zuiger op de zuigerstang uitoefent. Deze druk kan bepaald worden met de formule: P = Druk in pascal V = Volume A in mm 3m T = Temperatuur in K A-A ( 1 : 2 ) 2 1 Doordat de zuiger een slag maakt is het beginvolume gelijk aan het eindvolume. Hieruit volgt dat de benodigde druk, 6!"#" $ #. %!& In de rendementsberekening is uitgegaan van een eindtemperatuur van 523K en een begintemperatuur van 294K. De druk aan het begin,, is gelijk aan atmosferische druk, 1 bar ( ' ). ' ()** ' De druk die de zuiger uitoefent op de zuigerstang is dus: )** ' +,- 5 )**0 4 15

16 De diameter van de zuiger is 17 mm. De druk van )** ' wordt dus uitgeoefend op een oppervlak van ongeveer 227mm 2. Dit betekend dat de kracht die op de zuiger werkt gelijk is aan 1)** ' *44 5 (*)782. De zuiger staat in directe verbinding met de zuigerstang, dit betekend dat de kracht in de zuigerstang ook 17.68N is Knik Berekenen Nu de kracht op de zuigerstang bekend is, kan bepaald worden of er knik op zal treden in de stang of niet. Dit wordt gedaan door te kijken naar de minimale diameter om knik te weerstaan en de kracht over te brengen. Als de huidige diameter groter is dan de knikdiameter, kan er aangenomen worden dat de stang niet zal knikken. De formule voor knik is: = de kritische spanning in N. : = de elasticiteitsmodulus in GP ; = massatraagheidsmoment < = de kniklengte 95 :; < 5 ; <5 9 5 : = N : = 210 GP (staal) < = 55 mm = m ; *)78)5 9 5 )8 =' 4 > Om de minimale diameter van de zuigerstang te bepalen volgt: ; 0> 8 =' 0 > )8 0?)8 =' 0)44 De diameter van de zuigerstang is 3mm, terwijl de minimale dikte om knik te voorkomen 0.133mm blijkt te zijn. De werkelijke diameter is dusdanig groot dat knikgevaar is uitgesloten. 16

17 11 Conclusie 17

18 12 Literatuurlijst 18

19 13 Bijlagen 19

Conceptenrapport. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Verbetert Conceptenrapport. Beroepsproduct: Groep: WP11 groep 5

Conceptenrapport. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Verbetert Conceptenrapport. Beroepsproduct: Groep: WP11 groep 5 Conceptenrapport Groep 5 Module (vakcode) : THSP2 Beroepsproduct: Verbetert Conceptenrapport Groep: WP11 groep 5 Projectieleden: A. J. Houweling, J. Hop, M. van der Jagt, S. Kaptein, T. Jansen, D. Janse,

Nadere informatie

THSP1, Serieproduct "Slangenpomp".

THSP1, Serieproduct Slangenpomp. THSP1, Serieproduct "Slangenpomp". Concepten Rapport Pümpmeister3000 De Haagse Hogeschool, Delft. 1 Concepten Rapport Pümpmeister3000 Auteurs: Marc Groenenveld, Tom Uittenbogaard, Joey v/d Kerkhof(WDP11),

Nadere informatie

TPD. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Technisch Product Dossier. Beroepsproduct: Groep: WP11 groep 5

TPD. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Technisch Product Dossier. Beroepsproduct: Groep: WP11 groep 5 TPD Groep 5 Module (vakcode) : THSP2 Beroepsproduct: Technisch Product Dossier. Groep: WP11 groep 5 Projectieleden: A. J. Houweling, J. Hop, M. van der Jagt, S. Kaptein, T. Jansen, D. Janse, M. Weller,

Nadere informatie

Voorbeeld EXAMEN Thermodynamica OPEP Niveau 4. Vraag 1: Van een ideaal gas is gegeven dat de dichtheid bij 0 C en 1 bara, 1,5 kg/m 3 bedraagt.

Voorbeeld EXAMEN Thermodynamica OPEP Niveau 4. Vraag 1: Van een ideaal gas is gegeven dat de dichtheid bij 0 C en 1 bara, 1,5 kg/m 3 bedraagt. Voorbeeld EXAMEN Thermodynamica OPEP Niveau 4 Vraag : Van een ideaal gas is gegeven dat de dichtheid bij 0 C en bara,,5 kg/m bedraagt. Bereken: (0) a. De specifieke gasconstante R s. (0) b. De druk die

Nadere informatie

THERMODYNAMICA 2 (WB1224)

THERMODYNAMICA 2 (WB1224) THERMODYNAMICA 2 (WB1224) dinsdag 21 januari 2003 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is een formulier

Nadere informatie

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte.

10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte. 1 Materie en warmte Onderwerpen - Temperatuur en warmte. - Verschillende temperatuurschalen - Berekening hoeveelheid warmte t.o.v. bepaalde temperatuur. - Thermische geleidbaarheid van een stof. - Warmteweerstand

Nadere informatie

Stirlingmotor project

Stirlingmotor project Stirlingmotor project Plan Van Aanpak Beroepsproduct: Groep: Plan Van Aanpak WH11B2 Periode: H1.1 Ingeleverd op: Vrijdag 2 september 2011 om 12:00 uur Projectleden: Ingeleverd door: Tutor: Luuk de Jong(10071482),

Nadere informatie

Motorvermogen,verliezen en rendementen

Motorvermogen,verliezen en rendementen Hoofdstuk 3 Motorvermogen,verliezen en rendementen 1) Het indicatordiagram In het vorige hoofdstuk werd een pv diagram opgesteld van de cyclus die doorlopen werd. Dit diagram beschrijft eigenlijk het arbeidsproces

Nadere informatie

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering.

1 Warmteleer. 3 Om m kg water T 0 C op te warmen heb je m T 4180 J nodig. 4180 4 Het symbool staat voor verandering. 1 Warmteleer. 1 De soortelijke warmte is de warmte die je moet toevoeren om 1 kg van een stof 1 0 C op te warmen. Deze warmte moet je ook weer afvoeren om 1 kg van die stof 1 0 C af te koelen. 2 Om 2 kg

Nadere informatie

3 niet expliciet genoemd in eindtermen Verklaar het verschijnsel diffusie met de moleculaire theorie.

3 niet expliciet genoemd in eindtermen Verklaar het verschijnsel diffusie met de moleculaire theorie. Domein D: Warmteleer Subdomein: Gas en vloeistof 1 niet expliciet genoemd in eindtermen, moet er een groep vragen gemaakt worden waarin die algemene zaken zijn vervat? zie ook mededelingen voor eindexamendocenten.

Nadere informatie

Fysische Chemie Oefeningenles 1 Energie en Thermochemie. Eén mol He bevindt zich bij 298 K en standaarddruk (1 bar). Achtereenvolgens wordt:

Fysische Chemie Oefeningenles 1 Energie en Thermochemie. Eén mol He bevindt zich bij 298 K en standaarddruk (1 bar). Achtereenvolgens wordt: Fysische Chemie Oefeningenles 1 Energie en Thermochemie 1 Vraag 1 Eén mol He bevindt zich bij 298 K en standaarddruk (1 bar). Achtereenvolgens wordt: Bij constante T het volume reversibel verdubbeld. Het

Nadere informatie

Technische Thermodynamica 1, Deeltoets 2 Module 2, Energie en Materialen ( )

Technische Thermodynamica 1, Deeltoets 2 Module 2, Energie en Materialen ( ) Technische Thermodynamica 1, Deeltoets 2 Module 2, Energie en Materialen (201300156) Werktuigbouwkunde, B1 Faculteit der Construerende Technische Wetenschappen Universiteit Twente Datum: Oefentoets (TTD

Nadere informatie

Motorkarakteristieken

Motorkarakteristieken Motorkarakteristieken Aan de orde komen: Vermogen Draaimoment of motorkoppel Elasticiteit Vermogensmeting Motorkarakteristieken pag 95 Vermogen Men onderscheidt: het inwendig of geïndiceerd vermogen P

Nadere informatie

Klimaatbeheersing (2)

Klimaatbeheersing (2) Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) Uitgave 2016 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur

Nadere informatie

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb juni :00-12:00

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb juni :00-12:00 TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 24 juni 2011 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open

Nadere informatie

Terug naar de basis. De zon levert ons twee belangrijke zaken. Dit zijn licht en warmte.

Terug naar de basis. De zon levert ons twee belangrijke zaken. Dit zijn licht en warmte. Terug naar de basis Al miljoenenjaren schijnt de zon op onze aarde, maar pas sinds een paar decennia is opwekking van elektrische energie mogelijk via zonnepanelen (fotovoltaïsche cellen). Voor monumentale

Nadere informatie

SABOP A Groep WH11.C.1

SABOP A Groep WH11.C.1 SABOP A Groep WH11.C.1 4/12/14 S. Kaptein A-J. Houweling J. Hop M. van der Jagt T. Jansen D. Janse F. Kappelhof S. Younan T. Hooftman Naam document: SABOP A Groep: WH11.C.1 Opdrachtgever: De Haagse Hogeschool

Nadere informatie

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS APRIL :00 12:45 uur

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS APRIL :00 12:45 uur TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS 1 24 APRIL 2013 11:00 12:45 uur MECHANICA 1 Blok en veer. (5 punten) Een blok van 3,0 kg glijdt over een wrijvingsloos tafelblad met een snelheid van 8,0 m/s

Nadere informatie

Zuigermachines. Verbrandingsmotoren 12u HOC F. Daerden 12u HOC M. Van Overmeire. Pompen 12u HOC P. Kool. Labo s 5 Proeven NN

Zuigermachines. Verbrandingsmotoren 12u HOC F. Daerden 12u HOC M. Van Overmeire. Pompen 12u HOC P. Kool. Labo s 5 Proeven NN Zuigermachines Verbrandingsmotoren 12u HOC F. Daerden 12u HOC M. Van Overmeire Pompen 12u HOC P. Kool Labo s 5 Proeven NN Frank Daerden ZW102 frank.daerden@vub.ac.be (02 629)2863 Inwendige Verbrandingsmotoren

Nadere informatie

TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart uur Docenten: L. de Smet, B. Dam

TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart uur Docenten: L. de Smet, B. Dam TOETS CTD voor 1 ste jaars MST (4051CHTHEY) 1 maart 2016 13.30-15.00 uur Docenten: L. de Smet, B. Dam Dit tentamen bestaat uit 30 multiple-choice vragen Hiermee zijn in totaal 20 punten te verdienen Voor

Nadere informatie

Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar.

Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar. 7. Gaswetten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 Opgave 5 Opgave 6 Opgave 7 Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau

Nadere informatie

Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte

Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte Exergie eenvoudig uitgelegd In opdracht van AgentschapNL Divisie NL Energie en Klimaat CCS B.V. Welle 36 7411 CC Deventer The Netherlands

Nadere informatie

De stoominstallatie met: ketel, turbine, condensor en voedingspomp. Eigenlijk wordt maar weinig energie nuttig gebruikt in een installatie:

De stoominstallatie met: ketel, turbine, condensor en voedingspomp. Eigenlijk wordt maar weinig energie nuttig gebruikt in een installatie: Si Klas 3 Pagina 1 Inleiding 3F maandag 29 januari 2018 11:03 De stoominstallatie met: ketel, turbine, condensor en voedingspomp. Eigenlijk wordt maar weinig energie nuttig gebruikt in een installatie:

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton)

Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton) Samenvatting Natuurkunde Verwarmen en isoleren (Newton) Samenvatting door een scholier 1404 woorden 25 augustus 2003 5,4 75 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Verwarmen en isoleren Warmte en energie 2.1 Energievraag

Nadere informatie

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting 5,2 Samenvatting door Syb 763 woorden 4 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Natuurkunde Methode Pulsar Natuurkunde H6 Samenvatting PARAGRAAF 1 Er zijn veel verschillende soorten energie: Bewegingsenergie

Nadere informatie

In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw.

In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. De basis van isolatie en hoe INSULd8eco werkt in uw gebouw In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. Om de werking van onze isolatie oplossing goed te begrijpen,

Nadere informatie

THERMODYNAMICA 2 (WB1224)

THERMODYNAMICA 2 (WB1224) THERMODYNAMICA 2 (WB1224) donderdag 27 januari 2005 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee of drie open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is

Nadere informatie

Welke van de drie onderstaande. figuren stellen een isobare toestandsverandering van een ideaal gas voor?

Welke van de drie onderstaande. figuren stellen een isobare toestandsverandering van een ideaal gas voor? jaar: 1989 nummer: 01 Welke van de drie onderstaande. figuren stellen een isobare toestandsverandering van een ideaal gas voor? o a. 1 o b. 1 en 2 o c. 1 en 3 o d. 1, 2 en 3 jaar: 1989 nummer: 02 De volumeuitzetting

Nadere informatie

Vraagstukken Thermische Fysica Set 1

Vraagstukken Thermische Fysica Set 1 Vraagstukken Thermische Fysica Set 1 Opgave 0 De Eifeltoren werd geconstrueerd in 1889 naar het ontwerp van Alexandre Gustave Eiffel. De toren is gemaakt uit staal en is bij 22 C 301 m hoog. Wat is de

Nadere informatie

Hoofdstuk 12: Exergie & Anergie

Hoofdstuk 12: Exergie & Anergie Hoofdstuk : Exergie & Anergie. ENERGIEOMZEINGEN De eerste hoofdwet spreekt zich uit over het behoud van energie. Hierbij maakt zij geen onderscheid tussen de verschillende vormen van energie: inwendige

Nadere informatie

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00 TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 16 april 2010 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open

Nadere informatie

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS 1 17 APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 Enige constanten en dergelijke MECHANICA 1 Twee prisma`s. (4 punten) Twee gelijkvormige prisma s met een hoek α van 30 hebben

Nadere informatie

Klimaatbeheersing (2)

Klimaatbeheersing (2) Klimaatbeheersing (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-808907-6-3) 1 Natuurkundige begrippen 1.1 Warmte () Warmte is een vorm van energie welke tussen twee lichamen met een verschillende temperatuur kan worden

Nadere informatie

THERMODYNAMICA 2 (WB1224)

THERMODYNAMICA 2 (WB1224) THERMODYNAMICA 2 (WB1224) donderdag 2 februari 2006 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee of drie open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is

Nadere informatie

TENTAMEN THERMODYNAMICA voor BMT (8W180) Maandag 20 November van uur. Dit tentamen omvat 4 opgaven, die alle even zwaar meetellen.

TENTAMEN THERMODYNAMICA voor BMT (8W180) Maandag 20 November van uur. Dit tentamen omvat 4 opgaven, die alle even zwaar meetellen. TENTAMEN THERMODYNAMICA voor BMT (8W180) Maandag 20 November van 14.00 17.00 uur. Dit tentamen omvat 4 opgaven, die alle even zwaar meetellen. Als u vastloopt in een sub-vraag, kunt u voor het vervolg

Nadere informatie

Benodigdheden bekerglas, dompelaar (aan te sluiten op lichtnet), thermometer, stopwatch

Benodigdheden bekerglas, dompelaar (aan te sluiten op lichtnet), thermometer, stopwatch Naam: Klas: Practicum soortelijke warmte van water Benodigdheden bekerglas, dompelaar (aan te sluiten op lichtnet), thermometer, stopwatch Doel van de proef Het bepalen van de soortelijke warmte van water

Nadere informatie

Uitwerkingen van 3 klas NOVA natuurkunde hoofdstuk 6 arbeid en zo

Uitwerkingen van 3 klas NOVA natuurkunde hoofdstuk 6 arbeid en zo Uitwerkingen van 3 klas NOVA natuurkunde hoofdstuk 6 arbeid en zo 1 Arbeid verrichten 1 a) = 0 b) niet 0 en in de richting van de beweging c) =0 d) niet 0 e tegengesteld aan de beweging 2 a) De wrijvingskracht

Nadere informatie

2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt.

2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt. Domein D: Warmteleer Subdomein: Gas en vloeistof 1 niet expliciet genoemd in eindtermen, moet er een groep vragen gemaakt worden waarin die algemene zaken zijn vervat? zie ook mededelingen voor eindexamendocenten.

Nadere informatie

HEREXAMEN EIND MULO tevens IIe ZITTING STAATSEXAMEN EIND MULO 2009

HEREXAMEN EIND MULO tevens IIe ZITTING STAATSEXAMEN EIND MULO 2009 MNSTERE VAN ONDERWJS EN VOLKSONTWKKELNG EXAMENBUREAU HEREXAMEN END MULO tevens e ZTTNG STAATSEXAMEN END MULO 2009 VAK : NATUURKUNDE DATUM : VRJDAG 07 AUGUSTUS 2009 TJD : 7.30 9.30 UUR DEZE TAAK BESTAAT

Nadere informatie

Introductie 1) 2) 3) 4) 5) J79 - Turbine Engines_ A Closer Look op youtube: toets form 1 okt 2013

Introductie 1) 2) 3) 4) 5) J79 - Turbine Engines_ A Closer Look op youtube:   toets form 1 okt 2013 Introductie zondag 4 september 2016 22:09 1) 2) 3) 4) 5) Inleiding: Wat gaan we doen? introductiefilm over onderdelen J79 herhaling hoofdonderdelen en toestands-diagrammen. Natuurkunde wetten toegepast

Nadere informatie

Core Powertools - Koeling

Core Powertools - Koeling Core Powertools - Koeling Project WH3.1 Productontwikkeling MODULE (VAKCODE): BEROEPSPRODUCT: THCP Plan van Aanpak PERIODE: WH3.1 Productontwikkeling PROJECTLEDEN: Manuel Görlitz(12091715), Steven Leo(11113529),

Nadere informatie

Aardwarmte / Luchtwarmte

Aardwarmte / Luchtwarmte 2015 Aardwarmte / Luchtwarmte Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over het onderwerp Aardwarmte/Luchtwarmte. Pagina 1 Inhoud 1.Aardwarmte / luchtwarmte...3 1.1 Doel van de

Nadere informatie

Samenvatting snelheden en 6.1 6.3

Samenvatting snelheden en 6.1 6.3 Samenvatting snelheden en 6.1 6.3 Boekje snelheden en bewegen Een beweging kan je op verschillende manieren vastleggen: Fotograferen met tussenpozen, elke foto is een gedeelte van een beweging Stroboscopische

Nadere informatie

THERMODYNAMISCHE RENDEMENTEN BIJ DE PRODUCTIE VAN WARMTE VAN LAGE TEMPERATUUR

THERMODYNAMISCHE RENDEMENTEN BIJ DE PRODUCTIE VAN WARMTE VAN LAGE TEMPERATUUR THERMODYNAMISCHE RENDEMENTEN BIJ DE PRODUCTIE VAN WARMTE VAN LAGE TEMPERATUUR Nico Woudstra, TU Delft, 3ME-P&E-ET Leeghwaterstraat 44, 2628 CA Delft e-mail: n.woudstra@tudelft.nl 1 INLEIDING De kwaliteit

Nadere informatie

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00 TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 13 april 2011 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open

Nadere informatie

Thermodynamica - A - PROEFTOETS- AT01 - OPGAVEN.doc 1/7

Thermodynamica - A - PROEFTOETS- AT01 - OPGAVEN.doc 1/7 VAK: Thermodynamica A Set Proeftoets AT01 Thermodynamica - A - PROEFTOETS- AT01 - OPGAVEN.doc 1/7 DIT EERST LEZEN EN VOORZIEN VAN NAAM EN LEERLINGNUMMER! Beschikbare tijd: 100 minuten Uw naam:... Klas:...

Nadere informatie

Project Installatietechniek Conceptrapport

Project Installatietechniek Conceptrapport Project Installatietechniek Conceptrapport Filmhuis Lumen Delft Module: THIN3 Product: Conceptrapport Groep: WP27A + WP27B Groepsnaam: Filmhuis 4 Periode: Blok 3 Ingeleverd op: 21-03-2014 Groepsleden:

Nadere informatie

Figuur 8.50: Toestandsdiagram van propaan naar ASHRAE Hoofdstuk 8: Kringprocessen 46

Figuur 8.50: Toestandsdiagram van propaan naar ASHRAE Hoofdstuk 8: Kringprocessen 46 Onderstaande figuur toont het ph-diagram van propaan, naar ASHRAE (boeken). Hierop moeten we aflezen, geen gemakkelijke karwei, tenzij men de zaken uitvergroot, of computerprogramma s zoals COOLPACK gebruikt.

Nadere informatie

Conceptraport. Uitlaatsysteem

Conceptraport. Uitlaatsysteem Conceptraport Uitlaatsysteem Conceptraport Uitlaatsysteem In opdracht van: Alexander Beenen namens Custom Concepts 27 september 2013 Vincent ten Have, Tim Hogenbrik, Rudsly Petronielia, Karim Balaich Guus

Nadere informatie

oefenopgaven wb oktober 2003

oefenopgaven wb oktober 2003 oefenopgaven wb1224 2 oktober 2003 Opgave 1 Stoom met een druk van 38 bar en een temperatuur van 470 C wordt geëxpandeerd in een stoom-turbine tot een druk van 0,05 bar. De warmteuitwisseling van de turbine

Nadere informatie

Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU

Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU Kunststof Warmtewisselaars WWW.POLYCOIL.EU 1 PolyCoil warmtewisselaars De Polycoil warmtewisselaar is een revolutionaire kunststof warmtewisselaar welke is ontwikkeld na jaren van onderzoek door Cesaroni

Nadere informatie

Eindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1

Eindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1 Eindronde Natuurkunde Olympiade 2015 theorietoets deel 1 Opgave 1 Botsend blokje (5p) Een blok met een massa van 10 kg glijdt over een glad oppervlak. Hoek D botst tegen een klein vastzittend blokje S

Nadere informatie

Doel is: Verdieping m.b.v. 2 REWIC Readers en koppeling aan de natuurkunde-les. periode 3 Rendementsverbetering door aftapvoorwarming en herverhitting

Doel is: Verdieping m.b.v. 2 REWIC Readers en koppeling aan de natuurkunde-les. periode 3 Rendementsverbetering door aftapvoorwarming en herverhitting 3 C=meng, E, en B=maint Pagina 1 programma 3e jaar woensdag 27 januari 2016 12:31 Doel is: Verdieping m.b.v. 2 REWIC Readers en koppeling aan de natuurkundeles periode 3 Rendementsverbetering door aftapvoorwarming

Nadere informatie

Vlaamse Fysica Olympiade 27 ste editie 2014-2015 Eerste ronde

Vlaamse Fysica Olympiade 27 ste editie 2014-2015 Eerste ronde Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen KU Leuven Departement Chemie Celestijnenlaan 200F bus 2404 3001 Heverlee Tel.: 016-32 74 71 E-mail: info@vonw.be www.vonw.be Vlaamse Fysica Olympiade 27 ste

Nadere informatie

VAK: Thermodynamica - A Set Proeftoets 01

VAK: Thermodynamica - A Set Proeftoets 01 VAK: Thermodynamica - A Set Proeftoets 01 Thermodynamica - A - PROEFTOETS- set 01 - E_2016 1/8 DIT EERST LEZEN EN VOORZIEN VAN NAAM EN LEERLINGNUMMER! Beschikbare tijd: 100 minuten Uw naam:... Klas:...

Nadere informatie

Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (55 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!

Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (55 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! NATUURKUNDE KLAS 5 INHAAL PROEFWERK ROEFWERK H10 + H6 3/2010 Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (55 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!

Nadere informatie

kringloop TS diagram berekeningen. omgevingsdruk / aanzuigdruk na compressor na de verbrandingskamers na de turbine berekend:

kringloop TS diagram berekeningen. omgevingsdruk / aanzuigdruk na compressor na de verbrandingskamers na de turbine berekend: kringloop vrijdag 12 september 2014 10:33 TS diagram berekeningen. p1 p2 p3 p4 omgevingsdruk / aanzuigdruk na compressor na de verbrandingskamers na de turbine berekend: q toe. q af, w en rendement theoretisch

Nadere informatie

Profielwerkstuk Natuurkunde Weerstand en temperatuur

Profielwerkstuk Natuurkunde Weerstand en temperatuur Profielwerkstuk Natuurkunde Weerstand en tem Profielwerkstuk door een scholier 1083 woorden 10 maart 2016 6 7 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Weerstand en tem Hoe heeft de tem invloed op de weerstand van

Nadere informatie

In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben:

In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad hebben: Eindtoets 3DEX1: Fysica van nieuwe energie 21-1- 2014 van 9:00-12:00 Roger Jaspers & Adriana Creatore In deze eindtoets willen we met jullie samenvatten waar we het in het afgelopen kwartiel over gehad

Nadere informatie

Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen

Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Energie en exergie in de gebouwde omgeving Door Sabine Jansen (TU Delft) 7 April 2015 Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Exergie voor de gebouwde omgeving Statements

Nadere informatie

Project Installatietechniek Onderzoeksrapport

Project Installatietechniek Onderzoeksrapport Project Installatietechniek Onderzoeksrapport Filmhuis Lumen Delft Module: THIN3 Product: Onderzoeksrapport Groep: WP27A + WP27B Groepsnaam: Filmhuis 4 Periode: Blok 3 Ingeleverd op: 07-03-14 Groepsleden:

Nadere informatie

De verliezen van /in het systeem zijn ook het gevolg van energietransformaties!

De verliezen van /in het systeem zijn ook het gevolg van energietransformaties! Centrale Verwarmingssysteem Uitwerking van de deelvragen 1 ) Wat zijn de Energietransformaties in het systeem? De Energietransformaties die optreden in het CV-systeem zijn a. Boven de brander c.q. in de

Nadere informatie

Het Ts diagram van water en stoom

Het Ts diagram van water en stoom PvB-7 Si Pagina 1 Het Ts diagram van water en stoom woensdag 1 februari 2017 12:51 Rendement uit verhouding van oppervlakten Het oppervlak binnen de kringloop (1-2-3-4)= nuttig gebruikte warmte Oppervlak

Nadere informatie

Thermodynamica. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven

Thermodynamica. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Thermodynamica Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar 2009-2010 Inhoudsopgave Eerste hoofdwet - deel 1 3 Oefening 1.1......................................

Nadere informatie

Ontwerpen 5. Bankschroef

Ontwerpen 5. Bankschroef Ontwerpen 5 Bankschroef Gemaakt door: Jasper Hop (13104675) en Hein de Koning (13107941) Docent: Dhr. Mijnster Datum van inleveren: 20-6-2014 Klas: WP17B 1 Voorwoord Voorafgaand aan dit rapport hebben

Nadere informatie

Naam: examennummer:.

Naam: examennummer:. Naam: examennummer:. Geef de uitwerking van de opgaven steeds op de lege zijde rechts naast de opgave. Geef duidelijk de onderdelen aan. De vragen moeten op de stencils beantwoord worden. Lever geen andere

Nadere informatie

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting door R. 956 woorden 12 oktober 2015 7,4 4 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Paragraaf 1 De belangrijkste energiebronnen in huis zijn elektriciteit en aardgas. De meeste

Nadere informatie

Exact periode Youdenplot Krachten Druk

Exact periode Youdenplot Krachten Druk Exact periode 10.2 Youdenplot Krachten Druk Youdenplot. De Youdenplot wordt uitgelegd aan de hand van een presentatie. Exact Periode 10.2 2 Krachten. Een kracht kan een voorwerp versnellen of vervormen.

Nadere informatie

6-TSO-IW-c Warmtepompen 1. Warmtepompen

6-TSO-IW-c Warmtepompen 1. Warmtepompen 6-TSO-IW-c Warmtepompen 1 Inleiding Warmtepompen Een warmtepomp is een systeem dat warmte opneemt bij lage temperaturen en deze vrijstelt bij hogere temperaturen. Het is dus een zeer energie-efficiënt

Nadere informatie

Warmte- en stromingsleer Examennummer: 93071 Datum: 14 december 2013 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

Warmte- en stromingsleer Examennummer: 93071 Datum: 14 december 2013 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Warmte- en stromingsleer Examennummer: 93071 Datum: 14 december 2013 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 10 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: 20 meerkeuzevragen (maximaal

Nadere informatie

aluminium 2,7 0, ,024 ijzer 7,9 0, ,012

aluminium 2,7 0, ,024 ijzer 7,9 0, ,012 DEZE TAAK BESTAAT UIT 36 ITEMS. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Dichtheid Soortelijke

Nadere informatie

warmte en licht energie omzetting elektriciteit In een lamp wordt energie omgezet

warmte en licht energie omzetting elektriciteit In een lamp wordt energie omgezet Energieomzetting We maken veel gebruik van elektrische energie. Aan elektrische energie hebben we niet zoveel. Elektrische energie is maar een tussenvorm van energie. Bij een elektrische verwarming, willen

Nadere informatie

I. Oefenvragen met het omrekenen van drukken. 1. Reken om van Pa naar hpa/kpa (rond af op één decimaal).

I. Oefenvragen met het omrekenen van drukken. 1. Reken om van Pa naar hpa/kpa (rond af op één decimaal). Oefenmateriaal I. Oefenvragen met het omrekenen van drukken 1. Reken om van Pa naar hpa/kpa (rond af op één a) 101.000 Pa = kpa f) 8.999 Pa = kpa b) 103.500 Pa = kpa g) 5.750 Pa = kpa c) 99.850 Pa = kpa

Nadere informatie

Vraagstukken Thermodynamica W. Buijze H.C. Meijer E. Stammers W.H. Wisman

Vraagstukken Thermodynamica W. Buijze H.C. Meijer E. Stammers W.H. Wisman Vraagstukken Thermodynamica W. Buijze H.C. Meijer E. Stammers W.H. Wisman VSSD VSSD Eerste druk 1989 Vierde druk 1998, verbeterd 2006-2010 Uitgegeven door de VSSD Leeghwaterstraat 42, 2628 CA Delft, The

Nadere informatie

Spanningscoëfficiënt water. 1 Doel 1. 2 Theorie 1

Spanningscoëfficiënt water. 1 Doel 1. 2 Theorie 1 Proefnummer : FE3-W5-WA1 Naam schrijver : René van Velzen Naam medewerker : Guillaume Goijen klas en PGO-groep : TN-P2, Groep 1 Datum practicum : 4 Oktober 2007 Datum inlevering : 11 Oktober 2007 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv Inhoud Inleiding 13 1 Algemene begrippen 15 1.1 Eenhedenstelsel 16 1.1.1 Druk en vermogen 18 1.1.2 Volume en dichtheid 19 1.2 Soortelijke warmte 19 1.2.1 Gemiddelde soortelijke warmte 20 1.3 Verbrandingswaarde

Nadere informatie

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb juni :00-12:00

TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb juni :00-12:00 TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 25 juni 2010 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open

Nadere informatie

en tot hetzelfde resultaat komen, na sommatie: (9.29)

en tot hetzelfde resultaat komen, na sommatie: (9.29) 9.11 KRINGPROCESSEN In deze paragraaf wordt nagegaan wat de invloed is van wrijving op een kringproces, i.h.b. wat is de invloed van wrijving op het thermisch rendement en koelfactor. Beschouw een kringproces

Nadere informatie

Deze Informatie is gratis en mag op geen enkele wijze tegen betaling aangeboden worden. Vraag 1

Deze Informatie is gratis en mag op geen enkele wijze tegen betaling aangeboden worden. Vraag 1 Vraag 1 Twee stenen van op dezelfde hoogte horizontaal weggeworpen in het punt A: steen 1 met een snelheid v 1 en steen 2 met snelheid v 2 Steen 1 komt neer op een afstand x 1 van het punt O en steen 2

Nadere informatie

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren Competenties Luuk van Paridon Overzicht waar ik nu sta: Afbeelding 1: Spinnenweb competenties De groene lijn geeft aan welke competenties ik tot nu toe behaald heb (zie Afbeelding 1). De competenties die

Nadere informatie

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting NaSk Hoofdstuk 4 Samenvatting door L. 1264 woorden 2 juli 2014 3,9 15 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Warmtebronnen en brandstoffen. Warmtebronnen thuis en op school. Om iets te verwarmen heb je

Nadere informatie

schematische doorsnede van de wand van een oven Filmlaagjes zijn dunne (laminaire) laagjes lucht voor, direct tegen de wand

schematische doorsnede van de wand van een oven Filmlaagjes zijn dunne (laminaire) laagjes lucht voor, direct tegen de wand schematische doorsnede van de wand van een oven Filmlaagjes zijn dunne (laminaire) laagjes lucht voor, direct tegen de wand schematische doorsnede van de wand van een oven Filmlaagjes zijn dunne (laminaire)

Nadere informatie

Formules voor Natuurkunde Alle formules die je moet kennen voor de toets. Eventuele naam of uitleg

Formules voor Natuurkunde Alle formules die je moet kennen voor de toets. Eventuele naam of uitleg Formules voor Natuurkunde Alle formules die je moet kennen voor de toets. Formule Eventuele naam of uitleg m # = m%# Machten van eenheden: regel m # m ( = m #)( Machten van eenheden: regel 2 m # m ( =

Nadere informatie

1ste ronde van de 19de Vlaamse Fysica Olympiade 1. = kx. = mgh. E k F A. l A. ρ water = 1,00.10 3 kg/m 3 ( θ = 4 C ) c water = 4,19.10 3 J/(kg.

1ste ronde van de 19de Vlaamse Fysica Olympiade 1. = kx. = mgh. E k F A. l A. ρ water = 1,00.10 3 kg/m 3 ( θ = 4 C ) c water = 4,19.10 3 J/(kg. ste ronde van de 9de Vlaamse Fysica Olympiade Formules ste onde Vlaamse Fysica Olympiade 7 9de Vlaamse Fysica Olympiade Eerste ronde De eerste ronde van deze Vlaamse Fysica Olympiade bestaat uit 5 vragen

Nadere informatie

Tussenrapport. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Beroepsproduct: Verbeterd tussenrapport. Groep: WP11 groep 5

Tussenrapport. Groep 5. Module (vakcode) : THSP2. Beroepsproduct: Verbeterd tussenrapport. Groep: WP11 groep 5 Tussenrapport Groep 5 Module (vakcode) : THSP2 Beroepsproduct: Verbeterd tussenrapport Groep: WP11 groep 5 Projectieleden: A. J. Houweling, J. Hop, M. van der Jagt, S. Kaptein, T. Jansen, D. Janse, M.

Nadere informatie

PROJECTVERSLAG 1. PROJECT Stirlingmotor Datum: 04/11/2013

PROJECTVERSLAG 1. PROJECT Stirlingmotor Datum: 04/11/2013 PROJECTVERSLAG 1 PROJECT Stirlingmotor Datum: 04/11/2013 GROEP COACH Groepsnaam of -nummer Kevin nsens Dhr. Guido Mertens Rol: Projectleider Projectverslaggever Aanwezig: Bespreking vorig verslag Dit is

Nadere informatie

Conceptrapport Enkelstukproductie. Groep 4 brug 1

Conceptrapport Enkelstukproductie. Groep 4 brug 1 Conceptrapport Enkelstukproductie Groep 4 brug 1 Module: THEP1 Product: Conceptrapport Opdrachtgever: Dhr. van Tiel Groep: WP27A + WP27B Projectgroep: module 4 brug 1 Groepsnaam: Module 4 Bridge (groep

Nadere informatie

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid.

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid. 8. Luchtvochtigheid relatieve vochtigheid p e 100 % p absolute vochtigheid = dichtheid van waterdamp dauwpuntstemperatuur T d = de temperatuur waarbij de heersende waterdampdruk de maximale dampdruk is.

Nadere informatie

NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE. Tweede ronde - theorie toets. 21 juni beschikbare tijd : 2 x 2 uur

NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE. Tweede ronde - theorie toets. 21 juni beschikbare tijd : 2 x 2 uur NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE Tweede ronde - theorie toets 21 juni 2000 beschikbare tijd : 2 x 2 uur 52 --- 12 de tweede ronde DEEL I 1. Eugenia. Onlangs is met een telescoop vanaf de Aarde de ongeveer

Nadere informatie

TENTAMEN NATUURKUNDE

TENTAMEN NATUURKUNDE CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE datum : dinsdag 27 juli 2010 tijd : 14.00 tot 17.00 uur aantal opgaven : 6 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 2) Iedere opgave dient

Nadere informatie

Eindopdracht CAE. Erik Miltenburg. Model stoommachine. Erik Miltenburg,

Eindopdracht CAE. Erik Miltenburg. Model stoommachine. Erik Miltenburg, Eindopdracht CAE Model stoommachine Erik Miltenburg 1 Eindopdracht CAE Model stoommachine Erik Miltenburg 14109271 WP12C1 Januari 2015 Haagse Hogeschool 2 Voorwoord Dit verslag heb ik geschreven voor mijn

Nadere informatie

Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (54 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!

Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (54 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! PROEFWERK NATUURKUNDE KLAS 5 ROEFWERK H10 + H6 10/3/2009 Tijdsduur 100 minuten. Deze toets bestaat uit 4 opgaven (54 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! Opgave

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Stoffen en materialen. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 7 Stoffen en materialen. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 7 Stoffen en materialen Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 7.1 Fasen en dichtheid Een stukje scheikunde 1. Intermoleculaire ruimte 2. Hogere temperatuur, hogere snelheid 3.

Nadere informatie

Oplossing examenoefening 2 :

Oplossing examenoefening 2 : Oplossing examenoefening 2 : Opgave (a) : Een geleidende draad is 50 cm lang en heeft een doorsnede van 1 cm 2. De weerstand van de draad bedraagt 2.5 mω. Wat is de geleidbaarheid van het materiaal waaruit

Nadere informatie

Notaties 13. Voorwoord 17

Notaties 13. Voorwoord 17 INHOUD Notaties 13 Voorwoord 17 Hoofdstuk : Ideale Gassen. Definitie 19. Ideale gaswet 19. Temperatuur 20. Soortelijke warmte 20. Mengsels van ideale gassen 21 1.5.1 De wet van Dalton 21 1.5.2 De equivalente

Nadere informatie

Exact periode Gepaarde t-test. Krachten. Druk

Exact periode Gepaarde t-test. Krachten. Druk Exact periode 10.2 Gepaarde t-test Krachten Druk 1 Exact periode 6. De gepaarde t-test De gepaarde t-test gebruik je als er door twee analisten ( of met twee methodes) aan een serie verschillende monsters

Nadere informatie

Eén zonnepaneel voor elektriciteit en warm water

Eén zonnepaneel voor elektriciteit en warm water Eén zonnepaneel voor elektriciteit en warm water Hybride zonnepaneel DualSun Spring Eén paneel voor elektriciteit en warm water dat 3 keer meer energie uit de zon haalt dan een standaard fotovoltaïsch

Nadere informatie

ALGEMEEN 1. De luchtdruk op aarde is ongeveer gelijk aan. A 1mbar. B 1 N/m 2. C 13,6 cm kwikdruk. D 100 kpa.

ALGEMEEN 1. De luchtdruk op aarde is ongeveer gelijk aan. A 1mbar. B 1 N/m 2. C 13,6 cm kwikdruk. D 100 kpa. LGEMEEN 1 De luchtdruk op aarde is ongeveer gelijk aan 1mbar. B 1 N/m 2. C 13,6 cm kwikdruk. D 100 kpa. 5 Van een bi-metaal maakt men een thermometer door het aan de ene kant vast te klemmen en aan de

Nadere informatie

VAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK

VAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK VAK: Mechanica - Sterkteleer HWTK Proeftoets Beschikbare tijd: 100 minuten Instructies voor het invullen van het antwoordblad. 1. Dit open boek tentamen bestaat uit 10 opgaven.. U mag tijdens het tentamen

Nadere informatie

Great variety. Great solutions. Nederlands. 1 2 3 lifting

Great variety. Great solutions. Nederlands. 1 2 3 lifting Great variety. Great solutions. Nederlands 1 2 3 lifting 2 aansluiting cilinder Your solution producer cilinder gas (stikstof) Over ons Het nieuwe merk GASSPRINGS.EU is binnen Europa dé specialist op het

Nadere informatie