Utske en Bolleboos. 2.Web: verwerking van het boek.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Utske en Bolleboos. 2.Web: verwerking van het boek."

Transcriptie

1 2.Web: verwerking van het boek. drama -poppenkast -toneel -gevoelens versterken -vertellen bij geurpotjes en voeldozen -expressief voorlezen van gedichten rond vriendschap spreken en luisteren: -filosoferen over: wat je niet ziet, bestaat niet -spreken en rollenspel bij praatplaten uit het verhaal -vraagstelling rond Aidan Chambers -een vervolg van het verhaal bedenken en vertellen na een kort fragment -syntheseactiviteit voor de vijf boeken, linken leggen tussen de vijf boeken beeld: -trekpop maken van Utske -flipboekje van een springend Utske /Bolleboos -boetseren van Bobhuisjes -schilderen van Bobland -stokpoppen maken voor poppenkast -decor maken voor poppenkast -pudding maken -pudding proeven, smaken vergelijken -kijken met een zoekertje media: -transparanten als hulpmiddel bij het tekenen van grote decors -online spelletjes voor rekenen en taal in Bobland muziek: -liedje: Utske aanleren en strofen aanvullen -werken met ritmekaarten -klankdecor maken bij een fragment -muziek kiezen bij verhaalplaten lezen: -melezen met de cd -stimuleren tot het lezen van andere boeken over hetzelfde thema -prenten chronologisch rangschikken -voorlezen Utske en Bolleboos Leren leren -zelfstandig werken -hulpmiddelen die Brechtje aangeeft leren gebruiken -De vier platen van de beertjes van Meichenbaum aanpassen met tekeningen van Brechtje schrijven: -een dialoog/fragment schrijven/herschrijven voor het poppenspel/ toneel -op verschillende manieren gedichten schrijven over fantasaie/ vriendschap -elfjes schrijven sociale vaardigheden: -stellingenspel over vriendschap -samenwerken binnen de verschillende groepjes m.b.v. CLIM taalbeschouwing: -humor,rijmen en spreekwoorden uit het boek -tekstsoorten +bronnen (recepten pudding) -bespreking van korte fragmenten, tekeningen aan de hand van de negen vragen van het taalmodel

2 3. Activiteiten 3.1 Voorstelling van Utske en Bolleboos in de klas. Voorlezen is in onze klas iets dat dagelijks gebeurt. Iedere maand staat een thema of een auteur in de kijker. Het thema van deze maand is school. We starten dit thema met het boek Later wil ik stuntman worden. Het tweede boek werd Utske en Bolleboos. Ik voelde direct het verschil tussen het voorlezen van een boek geschreven door een bekend en gewaardeerd schrijver en het voorlezen van mijn eigen nog helemaal onbekende boek. Je hoopt natuurlijk altijd weer kinderen te boeien met het verhaal dat je voorleest. Maar dit keer was het anders. Tijdens het voorlezen van Utske raasden er voortdurend een hoop vragen door mijn hoofd. Is het goed genoeg? Is het boeiend genoeg? Gaan ze geboeid luisteren? Gaan ze straks ook het vervolg nog willen horen? Gaan ze lachen als het grappig is? Kan ik ze ontroeren? Wetende dat ik hen van de eerste pagina mee moest hebben om hen echt mee te slepen, heb ik gezocht naar een manier om de spanning reeds op te wekken voordat het boek tevoorschijn kwam. bron:leesbeesten en boekenfeesten Jan van Coillie. Ik ben begonnen met het vertellen over een echt meisje, Utske. Utske is een meisje uit een andere school, net zo oud als jullie, die net zoals sommigen in onze klas niet zo graag leert. Ze had niet zoveel vriendinnetjes. In een boek heeft ze opgeschreven hoe daar allemaal verandering in is gekomen. Ze heeft iemand heel speciaal leren kennen. Om al een kleine tip van de sluier op te lichten, heeft ze een doos opgestuurd. In die doos kan je iets voelen dat iets te maken heeft met die nieuwe speciale vriend. De kinderen mochten allemaal één voor één gaan voelen. Pas nadat iedereen gaan voelen was, mocht iedereen vertellen waar ze aan dachten bij het voorwerp in de doos. Doordat de kinderen reeds heel vertrouwd waren met de Bobs uit bobland, kwamen de antwoorden snel in die richting. Na de voeldoos en het gesprek rond de bobjes, hielden we een kringgesprek. De kinderen mochten hun fantasie erop los laten en wisselden van ideeën over het verloop van het verhaal. Hoe zou Utske een Bob leren kennen? Wat zouden ze samen gaan doen? Welke problemen / gevaren zouden ze tegenkomen? Nu werd het tijd om het boek te tonen. Ze herkenden de kaft van het boek onmiddellijk. Dat was het bobord dat ze al vaak gespeeld hadden. De prenten van het boek werden aan bord gehangen in volgorde zodat ze mee konden kijken doorheen het verhaal. Het verhaal werd voorgelezen in 5 delen. Op maandag een deel in de voormiddag en een deel in de namiddag. Dinsdag weer twee delen en woensdag het laatste deel. Na ieder deel keken de kinderen naar de prenten aan bord en mochten ze vertellen hoe ze dachten dat het verder zou gaan. Het leuke was hierbij wel dat ze nooit gelijk kregen. Dit vertelt dat het boek niet te voorspelbaar geschreven is. Om de kinderen even de tijd te geven het verhaal te laten bezinken, heb ik tot donderdag gewacht om het boek samen met hen verder te bespreken aan de hand van een raamwerk van vragen.

3 3.2 Verwerking van het verhaal volgens het raamwerk van vragen. De prenten worden weer aan hte bord gehangen in de juiste volgorde. Twee kinderen staan hiervoor aan bord met de prenten, de anderen helpen hen door aanwijzigingen te geven. Aan de hand van de prenten vertellen de kinderen kort waar het verhaal over ging. Hierna komen de verschillende vragen: Een raamwerk van vragen, beschreven in Vertel eens van Aidan Chambers. Basisvragen: Wat vond je mooi,leuk og goed aan dit boek? Wat is je opgevallen? Waar had je meer over willen lezen? Wat vond je niet leuk? Waren er stukken die je vervelend vond? Wat was er moeilijk of onduidelijk? Wat vond je vreemd? Was er iets dat je totaal verraste? Algemene vragen: Toen je het boek voor het eerst zag en je nog niets gelezen had, wat voor boek dacht je toen dat het was? Ken je andere boeken die hierop lijken? Was er iets in het boek dat je zelf al eens hebt meegemaakt? Wat ga je je vrienden over dit boek vertellen? Speciale vragen: Hoe lang duurt het verhaal? Zijn er dingen in het verhaal die heel lang duren maar kort verteld worden? (of omgekeerd) Waar speelt het verhaal? Welke verhaalfiguur boeide je het meest? Kan je dingen van jezelf herkennen in Brechtje / Utske? Kan dit verhaal echt gebeuren? Kunnen alle personages echt bestaan? Was er iemand in het verhaal waarover niets gezegd werd, maar die toch heel belangrijk is voor het verhaal? Wie vertelt het verhaal? Weten we dat? Hoe weten we dat? Sommigen van de vragen vioelen weg, anderen werden verder uitgediept, afhankelijk van waar de kinderen het gesprek heen leidden. Dit was echter mijn voorbereiding.

4 3.3Vrije expressie bij het boek webben naar: Jacques Vos Na het voorlezen van het boek, zaten de kinderen vol van het verhaal, Bobland, de Bobs, Utske,... Om hen de kans te geven hun mening te uiten en zich uit te leven bij het verhaal, stond er de dag na het voorlezen twee uur vrije expressie op het programma. Door het veelvuldig en verschillend werken met boeken, prentenboeken en gedichten waren de leerlingen reeds vertrouwd met verschillende werkvormen. Op de vraag wat ze nu allemaal konden doen met het verhaal dat ze gehoord hadden kwam er direct een woordenweb van activiteiten aan bord. Bobland tekenen knippen en plakken met bouwstenen uit het verhaal woordenweb bij Utske / Bolleboos/ Brechtje een kijkdoos maken Utske en Bolleboos een elfje schrijven babbelen over het boek aan het boekentafeltje Bolleboos knutselen Toneel en poppenkast hebben we niet in het web geplaatst omdat dit een activiteit is dit we na de vakantie nog zouden uitvoeren m.b.v. CLIM. De leerlingen mochten deze twee uur zelf een activiteit kiezen uit het web. Ze kozen zelf om alleen te werken, per twee of in groepjes. Alle activiteiten kwamen verdeeld over de klas aan bod. Foto s van de kinderen aan het werk en hun werkjes vind je onder het deel reflectie.

5 3.4 Toneel-poppenspel Activiteit Voor deze activiteit wordt de klas ingedeeld in 5 groepen. Iedere groep bestaat zo uit 6 kinderen. De kinderen mogen zelf hun groepjes indelen. Ieder groepje beslist voor zich of het kiest voor een toneel of voor een poppenkast. Binnen ieder groepje worden drie taken verdeeld. Twee kinderen schrijven een dialoog of verhaallijn uit bij een zelfgekozen fragment van het verhaal. De keuze van het fragment gebeurt aan de hand van, de tekeningen die bij het verhaal horen. Ieder groepje kiest 2 à 3 tekeningen. De tekeningen bakenen het fragment af. Op deze manier wordt uiteindelijk heel het verhaal voorgesteld. Er mogen veranderingen aangebracht worden in het verhaal, het einde kan een andere wending krijgen, personages mogen worden toegevoegd,...op deze manier kunnen de kinderen hun eigen fantasie een plaats geven in het verhaal. Twee kinderen zorgen voor het decor of achtergrond. Voor de poppenkast zal een achtergrond moeten uitgewerkt worden. Ook hierbinnen krijgen de kinderen een grote vrijheid. Zij kunnen of hun decor zelf schilderen, tekenen,... naar eigen fantasie (gebasseerd op het verhaal) of ze kunnen de hulp inroepen van de overheadprojector om onderdelen van de tekeningen te vergroten. Het te gebruiken materiaal is naar keuze. De poppenkast is reeds aanwezig in de klas. De overige twee kinderen werken de stokpoppen/ attributen voor het toneel uit. Hiervoor hebben ze weer verschillende mogelijkheden. Ze kunnen hun eigen tekentalent benutten en een eigen versie van Utske, Bolleboos en Brechtje knutselen met materiaal en techniek naar eigen keuze of ze gebruiken de voorgetekende mallen om hun poppen te tekenen. De attributen die zij nodig achten voor het toneel worden zelf ontworpen en gemaakt. Ieder kind binnen de groep krijgt een kaartje van de axenroos omgehangen met daarop het dier dat zijn/haar taak uitbeeld in het groepswerk. wasbeer: moedigt de groep aan, motiveert wasbeer: zorgt voor het materiaal bever: vraagt aan leerkracht hulp indien nodig kameel: waakt erover dat er naar elkaar geluisterd wordt havik: bekijkt het proces kritisch en geeft feedback tussendoor leeuw: hakt de knoop door bij beslissingen, neemt de leiding op zich tijdsindeling aankondiging opdracht + groepen verdelen: 5 uitleg opdracht+verdeling taken 5 kaartjes axenroos worden verdeeld door leerkracht 2 groepswerk:150 De groepjes zijn nu klaar om te starten met het groepswerk. Wanneer alles klaar is, de dialogen, attributen,decor/achtergrond, stokpoppen,... oefenen de groepjes hun stuk in. Hierbij letten zij op intonatie, expressie, mimiek,... De groepjes worden hierin ondersteund door de leerkracht. Na het groepswerk wordt door iedereen een individuele evaluatie ingevuld over het groepswerk. oefenen:35 evaluatie:15 Het toonmoment zal plaatsvinden aan het einde van het project. Op de tentoonstelling waar alle werkjes opgesteld staan, worden de ouders uitgenodigd. Tijdens deze tentoonstelling voeren de verschillende groepjes hun toneel of poppenkast op in chronologische volgorde van het verhaal.

6 3.4.2 Eindtermen Muzische vorming beeld 1.4 plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven en genieten van wat beeldend is vormgegeven. 1.5 beeldende problemen oplossen, technieken toepassen en gereedschappen en materialen hanteren om beeldend vorm te geven op een manier die hen voldoet. 1.6 tactiele, visuele impressies, ervaringen, gevoelens en fantasieën op een beeldende manier weergeven. Muzische vorming drama 3.3 geconcentreerd luisteren naar een gesproken tekst (verteld of voorgelezen) en die mondeling, schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven. 3.6 een aan de speelsituatie aangepaste en aangename spreektechniek ontwikkelen (articulatie, adembeheersing, tempo, toonhoogte) en verschillende verbale en non-verbale spelvormen improviseren. 3.7 genieten van, praten over en kritisch staan tegenover het eigen spel en dat van anderen, de keuze van spelvormen, onderwerpen, de beleving. Muzische vorming beweging 4.2 een eenvoudig bewegingsverhaal opbouwen met als vertrekpunt iets wat gehoord, gezien, gelezen, gevoeld of meegemaakt wordt. 4.6 het inoefenen, de voorbereiding, het aanwenden van de lichaamstaal en het uitvoeren (vertoning), door henzelf en anderen, kritisch bespreken. Muzische vorming media 5.4 een eigen audiovisuele taal gebruiken en het massale audiovisuele aanbod een relativerende plaats toekennen. Muzische vorming attitudes 6.3 genieten van het muzisch handelen waardoor hun expressiemogelijkheden verruimen. 6.4 vertrouwen op hun eigen expressiemogelijkheden en durven hun creatieve uitingen tonen. 6.5 respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten, behorend tot eigen en andere culturen. Nederlands spreken De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) het gepaste taalregister hanteren als ze 2.6 van een behandeld onderwerp of een beleefd voorval een verbale/non-verbale interpretatie brengen, die begrepen wordt door leeftijdgenoten. 2.8 een instructie geven zodat iemand die vertrouwd is met de situatie, ze kan uitvoeren. Nederlands lezen De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie ordenen die voorkomt in 3.5 voor hen bestemde verhalen, kinderromans, dialogen. Nederlands schrijven -spreek-, luister-, lees- en schrijfbereidheid -plezier in luisteren, spreken, lezen en schrijven Leren leren 4. De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzichtelijke wijze oplossen. 5. De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding: -hun lessen, taken en opdrachten plannen en organiseren -hun eigen leerproces controleren en bijsturen 6. Houdingen en overtuigingen De leerlingen kunnen op hun niveau leren met: -wil tot zelfstandigheid -voldoende zelfvertrouwen

7 -houding van openheid -kritische zin Sociale vaardigheden 1.2 De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen. 1.3 De leerlingen kunnen zorg opbrengen voor iets of iemand anders. 1.4 De leerlingen kunnen hulp vragen en zich laten helpen. 1.5 De leerlingen kunnen bij groepstaken leiding geven en onder leiding van een medeleerling meewerken. 1.6 De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen mening formuleren. 1.7 De leerlingen kunnen zich weerbaar opstellen naar leeftijdgenoten en volwassenen toe door signalen te geven die voor anderen begrijpelijk en aanvaardbaar zijn. 1.8 De leerlingen kunnen zich discreet opstellen. 1.9 De leerlingen kunnen ongelijk of onmacht toegeven, kritiek beluisteren en eruit leren. 3.De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine Benodigdheden -boek + prenten Utske en Bolleboos -cd Utske en Bolleboos -tekenpapier in verschillende maten -kaartjes axenroos -stokjes -mallen personages -notitiebladen -allerlei knutsel-,kleur-,schildermateriaal -overheadprojector -poppenkast -grote doeken -transparanten -evaluatiebladen

8 3.5 Het grote boekenspel (het bobbord) Activiteit Bij het grote boekenspel draait alles rond leesbevordering en leesplezier. We vertrekken voor dit spel vanuit 6 boeken. In ieder boek speelt school een belangrijke rol. Pippi Langkous vormt hier een uitzondering op, maar mocht toch door de speelsheid, leeftijd en leergierigheid van het hoofdpersonage in dit thema niet ontbreken. Het leuke aan dit laatste boek is ook dat Pippi, hoewel zij dezelfde leeftijd als Utske heeft, helemaal niet naar school gaat. Even de zes boeken op een rij: Utske en Bolleboos Pippi Langkous- Astrid Lindgren Later wil ik stuntman worden- Detty Verreydt Meester Max- Rindert Kromhout & Sylvia Weve Matilda- Roald Dahl De zevensprong- Tonke Dragt De kinderen maken doorheen het boekenspel kennis met vijf boeken( Utske kennen ze reeds). Het spelbord is tevens de kaft van het boek Utske. Om het boek en de kaft tegelijk te kunnen gebruiken, is het spelbord voor deze activiteit extra bijgemaakt. Op het spelbord staan verschillende activiteiten rond de boeken die de kinderen in hun kleine groepje moeten uitvoeren. Ieder groepje krijgt bij aanvang van het spel de uitleg van het bobord op papier. Nadat alle groepjes de uitleg gelezen hebben, wordt er gedraaid aan het radje op het spelbord. Het spel kan nu beginnen. Om de groepjes kleiner te maken en het spel haalbaar uit te voeren, heb k ervoor gekozen de klas in twee lokalen te verdelen elk met hun eigen spelbord. Zo kunnen in elk lokaal 5 groepjes van 3 kinderen het spel spelen. Kijk voor de opdrachten naar het bijgevoegde spelbord. Na het spel (wanneer iedereen uit is), wordt klassikaal een vergelijkend schema opgebouwd. Alle boeken worden naast elkaar geplaatst. Kenmerken worden vergeleken, overeenkomsten en verschillen gezocht. Het werkblad is bijgevoegd. Als slot van deze activiteit krijgen de leerlingen elk een evaluatie om individueel in te vullen. Deze evaluatie wordt na het invullen kort besproken zodat de kinderen die nog iets kwijt willen over de boeken of het spel hier de kans voor krijgen. Kijk ook hier weer naar de bijgevoegde evaluatie.

9 3.5.2 Eindtermen Muzische vorming beeld 1.3 beeldinformatie herkennen, begrijpen, interpreteren en er kritisch tegenover staan. 1.4 plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven en genieten van wat beeldend is vormgegeven. Muzische vorming media 5.1 beeldsignalen waarnemen zodat men opvallend goede en minder geslaagde dingen kan doorzoeken en herkennen. Muzische vorming attitudes 6.5 respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten, behorend tot eigen en andere culturen. Nederlands luisteren De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie op een persoonlijke en overzichtelijke wijze ordenen bij 1.5 een uiteenzetting of instructie van de leerkracht. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen) op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in 1.8 een discussie met bekende leeftijdgenoten. 1.9 een gesprek met bekende leeftijdgenoten. Nederlands spreken De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) het gepaste taalregister hanteren als ze: 2.2 aan iemand om ontbrekende informatie vragen. 2.3 over een op school behandeld onderwerp aan de leerkracht verslag uitbrengen. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) het gepaste taalregister hanteren als ze 2.5 vragen van de leerkracht in verband met een behandeld onderwerp beantwoorden. 2.6 van een behandeld onderwerp of een beleefd voorval een verbale/non-verbale interpretatie brengen, die begrepen wordt door leeftijdgenoten. 2.7 bij een behandeld onderwerp vragen stellen die begrepen en beantwoord kunnen worden door leeftijdgenoten. Nederlands lezen 2.8 een instructie geven zodat iemand die vertrouwd is met de situatie, ze kan uitvoeren. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in 3.1 voor hen bestemde instructies voor handelingen van gevarieerde aard. De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie ordenen die voorkomt in 3.5 voor hen bestemde verhalen, kinderromans, dialogen, gedichten, kindertijdschriften en jeugdencyclopedieën. Nederlands schrijven De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = kopiëren) 4.1 overzichten, aantekeningen, mededelingen op- en overschrijven. spreek-, luister-, lees- en schrijfbereidheid plezier in luisteren, spreken, lezen en schrijven Leren leren 2. De leerlingen kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun niveau zelfstandig gebruiken. 4. De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzichtelijke wijze oplossen. 5. De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding: hun eigen leerproces controleren en bijsturen

10 6. Houdingen en overtuigingen De leerlingen kunnen op hun niveau leren met: wil tot zelfstandigheid voldoende zelfvertrouwen houding van openheid kritische zin Sociale vaardigheden 1.2 De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen. 1.3 De leerlingen kunnen zorg opbrengen voor iets of iemand anders. 1.4 De leerlingen kunnen hulp vragen en zich laten helpen. 1.5 De leerlingen kunnen bij groepstaken leiding geven en onder leiding van een medeleerling meewerken. 1.6 De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen mening formuleren. 3. De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine Benodigdheden 6 kinderboeken: Utske en Bolleboos Pippi Langkous- Astrid Lindgren Later wil ik stuntman worden- Detty Verreydt Meester Max- Rindert Kromhout & Sylvia Weve Matilda- Roald Dahl De zevensprong- Tonke Dragt het bobbord (spelbord) uitleg voor kinderen bij het bobbord bobkaartjes evaluatieblad werkblad cassette cassttespeler foto s + uitleg auteurs pionnen prenten Utske cd met liedjes bij de boeken kleine tekenblaadjes tekenmateriaal schrijfbladen

11 3.6 Doorschuifsysteem met ontdek- en fanatasieopdrachten Activiteit Binnen deze activiteit werken de lln. per twee. Ze krijgen per twee een overzichtsblad van alle opdrachten. Deze opdrachten hebben elk een nummer en staan verspreid over twee lokalen opgesteld. Bij iedere opdracht ligt een duidelijke instructie.de duo s mogen vrij rondlopen door de lokalen en de opdrachten in een volgorde naar keuze uitvoeren. Bij iedere opdracht kleuren ze na afloop het passende gezichtje. Deze gezichtjes geven aan of ze de opdracht leuk, gewoon of niet leuk vonden. Doorheen de opdrachten komen de kinderen de verschillende domeinen van muzische vorming tegen. De lln. krijgen een korte uitleg bij de activiteit, de verschillende opdrachten worden niet vooraf overlopen maar nadien klassikaal besproken. opdrachten: 1) pudding proeven: De kinderen proeven verschillende smaken pudding, kiezen hun voorkeur en vertellen aan elkaar waarom ze die smaak kiezen. 2) geuren uit Bobland: Er staan verschillende geurpotjes. Dit zijn allemaal geuren uit Bobland. Wat vertellen de geuren? 3)Schrijf een elfje bij één van de geurpotjes. 4) Foto s kijken en kiezen. Er liggen verschillende foto s van landen op de tafel. Welke foto lijkt voor jou het meeste op luilekkerland? 5) gluren door gaten: Er ligt een heel grote prent van...op de tafel bedekt door een nog groter gekleurd vel papier. In het bovenste vel zit een gat. Door met het vel over de prent te schuiven, krijg je beetje bij beetje een beeld van wat er op de grote prent staat. Wat staat er op? Geef de prent een naam. 6)Ik ga naar Bobland en neem mee... Er staat een grote voeldoos. Steek je hand in de voeldoos en voel wat er in zit. Welk van die dingen zou jij meenemen als je een tijd naar Bobland zou gaan? 7)Dit klinkt als... Op de tafel ligt een verhaalplaat uit Utske.Op de cd kan je verschillende soorten muziek beluisteren. Kies 1 muziekstukje dat bij deze plaat hoort. 8)Hier liggen enkele voorwerpen. Kan je met deze voorwerpen het geluid nabootsen dat je hoort wanneer Bolleboos op en neer botst op de grond? 9)Nogmaals een geur. Herken je deze geur? Waar ruik je deze geur wel eens? Geef de geur een onbestaande originele naam. 10)Maak met nat krantenpapier een huisje voor Bolleboos. 11)Geef de vrienden van Bolleboos een naam. 12)Utske kan bollen als Bolleboos. Kan jij dit ook? De matten liggen klaar. 13) Speel samen standbeeld zoals Utske en Brechtje. Wie wint? 14)Bobland maken met vlakken. De overheadprojector staat opgesteld. De kinderen zoeken voorwerpen die ze kunnen leggen op de plaat, zodat op het scherm een stukje van Bobland afgebeeld is. Ze mogen hierbij ook transparante gekleurde kaftjes gebruiken om kleureffecten te krijgen. 15)De school van Utske ziet er helemaal anders uit dan die van ons. Teken jouw droomschool. 16)Ken jij nog dingen die je niet ziet, maar die wel bestaan? tijd: Voor heel de activiteit: 100

12 3.6.2 Eindtermen Muzische vorming beeld De leerlingen kunnen 1.1 door middel van kunst- en beeldbeschouwing een persoonlijk waardeoordeel ontwikkelen over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu en van verschillende culturen. 1.2 door betasten en voelen (tactiel), door kijken en zien (visueel) impressies opdoen, verwerken en erover praten. 1.3 beeldinformatie herkennen, begrijpen, interpreteren en er kritisch tegenover staan. 1.4 plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven en genieten van wat beeldend is vormgegeven. 1.5 beeldende problemen oplossen, technieken toepassen en gereedschappen en materialen hanteren om beeldend vorm te geven op een manier die hen voldoet. 1.6 tactiele, visuele impressies, ervaringen, gevoelens en fantasieën op een beeldende manier weergeven. Muzische opvoeding muziek De leerlingen kunnen 2.1 muziek beluisteren en ervaren, muzikale impressies opdoen uit de geluidsomgeving met aandacht voor enkele kenmerken van de muziek: klankeigenschap functie/gebruikssituatie. 2.2 improviseren en experimenteren, klankbronnen en muziekinstrumenten uittesten op hun klankwaarde en in een muzikaal (samen)spel daarvan gebruik maken. Muzische opvoeding media 5.3 soorten van eenvoudige hedendaagse audiovisuele opnamen en weergavetoestellen (informatiedragers) aanwijzen, benoemen en ze creatief bedienen. 5.5 eenvoudige, audiovisuele informatie uit de eigen belevingswereld herkennen, onderzoeken en vergelijken. Muzische vorming attitudes De leerlingen kunnen 6.1* blijvend nieuwe dingen uit hun omgeving ontdekken. 6.3* genieten van het muzisch handelen waardoor hun expressiemogelijkheden verruimen. 6.4* vertrouwen op hun eigen expressiemogelijkheden en durven hun creatieve uitingen tonen. 6.5* respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten, behorend tot eigen en andere culturen Benodigdheden potjes pudding opgaveblad geurpotjes schrijfbladen lepeltjes foto s landen grote prent groot vel met gat voeldoos verhaalplaat cd doos met voorwerpen (ballon,gom,waterpotje,... kranten bad met water prent andere Bobs verhaalplaten overhead-projector gekleurde doorzichtige mapjes

13 3.7 Overige activiteiten Naast de voorgaande uitgeschreven activiteiten komen ook de volgende activiteiten nog aan bod in de klas: -een muziekles rond ritmekaarten in het thema van Bobs -een bereiden van pudding met verschillende recepten -gekoppeld aan het maken van pudding een les over tekstsoorten -filosoferen over: Wat je niet ziet, bestaat niet. -taalbeschouwing: Werken rond de negen vragen van A. Chambers -een les drama waarin gewerkt wordt rond de gevoelens die in het boek voorkomen -een tentoonstelling over heel het project Utske en Bolleboos voor kinderen en ouders;

ET 1.1. De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren.

ET 1.1. De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren. Wereldoriëntatie ET 1.1. De leerlingen kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren. NATUUR ET 1.6 De leerlingen kunnen illustreren dat de mens

Nadere informatie

onderwerp: Foto s trekken (media, beeld, drama)

onderwerp: Foto s trekken (media, beeld, drama) onderwerp: Foto s trekken (media, beeld, drama) De kinderen kunnen gericht kijken. De kinderen kunnen een digitaal fototoestel hanteren. De kinderen kunnen een compositie samen stellen om te fotograferen.

Nadere informatie

Lichamelijke opvoeding

Lichamelijke opvoeding Lichamelijke opvoeding 1.19 kunnen zich in een spel inleven en hierbij verschillende rollen waarnemen. 1.20bis passen de afgesproken spelregels toe en aanvaarden de sancties bij overtredingen. 3.1 zijn

Nadere informatie

Kleur achter iedere uitspraak het bolletje dat bij jou past.

Kleur achter iedere uitspraak het bolletje dat bij jou past. Zelfevaluatie groepswerk Ik vond dit een leuke opdracht. Ik heb dingen bijgeleerd. Ik vond het leuk om in groep te werken. Ik kan goed in groep werken. Ik heb geluisterd naar de anderen van de groep. Ik

Nadere informatie

Leerplan GO! Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen

Leerplan GO! Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen 2014 2015 Leerplan GO! Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...

Nadere informatie

DOELSTELLINGEN BUURT IN ZICHT

DOELSTELLINGEN BUURT IN ZICHT DOELSTELLINGEN BUURT IN ZICHT GEKOPPELD AAN DE EINDTERMEN 3 DE GRAAD BASISONDERWIJS Voor het bepalen van de doelstellingen hebben we ons gebaseerd op de eindtermen basisonderwijs. De volgende doelstellingen

Nadere informatie

EINDTERMENTABEL OVERZICHT. Flos en Bros werkboekjes. x x. x x x x x. x x x. Werkboekje blz e Leerjaar 6 e Leerjaar

EINDTERMENTABEL OVERZICHT. Flos en Bros werkboekjes. x x. x x x x x. x x x. Werkboekje blz e Leerjaar 6 e Leerjaar 5 e Leerjaar 6 e Leerjaar EINDTERMENTABEL OVERZICHT Flos en Bros werkboekjes Tandenmuzeum De mondgazt Dagboek v/e tandenborstel Gezonde start in de mond - Suiker Verzin een supersmoes Tanden de wereld

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker)

Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker) Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker) Klas: 3 de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de Grafische sector

Nadere informatie

Secundair Onderwijs Eindtermen Artistieke Opvoeding 1ste graad

Secundair Onderwijs Eindtermen Artistieke Opvoeding 1ste graad Secundair Onderwijs Artistieke Opvoeding 1ste graad BEELD BEELD PLASTISCHE OPVOEDING : WAARNEMEN 1.1. visuele waarneming en beeldend geheugen versterken en vergroten door beeldelementen te herkennen. 1.2.

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Printmedia (beroep: drukker)

Lesvoorbereiding: Printmedia (beroep: drukker) Lesvoorbereiding: Printmedia (beroep: drukker) Klas: 3 de graad basisonderwijs Leervak: WO techniek maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de Printmedia Beginsituatie:

Nadere informatie

eindtermen basisonderwijs

eindtermen basisonderwijs STAM op schoolmaat eindtermen basisonderwijs inhoudstafel 1. inleiding...3 2. leergebied overschrijdende eindtermen...3 2.1. ICT...3 2.2. sociale vaardigheden...3 3. eindtermen leergebieden...4 3.1. muzische

Nadere informatie

Leerplandoelen Drama (GO)

Leerplandoelen Drama (GO) Leerplandoelen Drama (GO) 1ste graad 3.1 De leerlingen kunnen door kijken naar, inspelen op en zelf spelen, plezier beleven aan eenvoudige dramatische situaties. a. toneelvoorstellingen of poppentheater

Nadere informatie

Interactieve rondleiding 3 de graad LO Waar water waakt

Interactieve rondleiding 3 de graad LO Waar water waakt Interactieve rondleiding 3 de graad LO Waar water waakt Waar water waakt... Daar is de haven! Tijdens deze rondleiding schepen de leerlingen in voor een bootreis langs de geschiedenis van de haven van

Nadere informatie

Eindtermen: Activiteiten + 6 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen

Eindtermen: Activiteiten + 6 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen Eindtermen: Activiteiten + 6 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen 1. Kids Adventure: - Kids-moeras, blote voetenpad, estafettes, kano s, lage tarzans, speleobox Eindtermen wereldoriëntatie (WO) WO mens en

Nadere informatie

Zoveel heb ik jou lief

Zoveel heb ik jou lief Langreuter, Jutta Stefanie Dahle ISBN-13: 9789059241046 NUR 273 D/2014/6186/19 Suggesties: Emy Geyskens Korte inhoud 1 Jij en ik! Victor Haas heeft een fikse ruzie met mama Haas: Hij moet mee opruimen,

Nadere informatie

Echte helden. ALICE PANTERMULLER, Christiane Hansen ISBN 9789059241060 NUR 273 D/2014/6186/20. Uitgeverij Bakermat. Suggesties: Emy Geyskens

Echte helden. ALICE PANTERMULLER, Christiane Hansen ISBN 9789059241060 NUR 273 D/2014/6186/20. Uitgeverij Bakermat. Suggesties: Emy Geyskens ALICE PANTERMULLER, Christiane Hansen ISBN 9789059241060 NUR 273 D/2014/6186/20 Suggesties: Emy Geyskens Korte inhoud 1 Grappig, spannend, heldhaftig: de avonturen van Frederik Kikker! Frederik Kikker

Nadere informatie

Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers

Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers bijlage 6 2 Theorie Aidan Chambers wil met de Vertel eens-aanpak kinderen helpen goed te praten over wat zij hebben gelezen en goed naar elkaar te leren luisteren.

Nadere informatie

Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen

Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen 1. Teambuilders, Kajak & Kano, Laser battle Eindtermen wereldoriëntatie (WO) WO mens en maatschappij: ik en mezelf ik en de ander ik en

Nadere informatie

Klasbezoek bibliotheek 2de-3de kleuter

Klasbezoek bibliotheek 2de-3de kleuter Klasbezoek bibliotheek 2de-3de kleuter De bib is een bos. In groep volgen we een spoor van blaadjes langs verschillende plaatsen in de bib. We leren het reglement kennen en aan de hand van voorwerpen ontdekken

Nadere informatie

Eindtermen Nederlands lager onderwijs

Eindtermen Nederlands lager onderwijs Eindtermen Nederlands lager onderwijs Bron: www.ond.vlaanderen.be/dvo 1 Luisteren De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in: 1.1 een voor hen bestemde mededeling

Nadere informatie

Wereldoriëntatie. Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de

Wereldoriëntatie. Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de Lesvoorbereiding: Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier

Nadere informatie

Eindtermen Wonen en leven in India

Eindtermen Wonen en leven in India Eindtermen Wonen en leven in India Leergebiedgebonden eindtermen Wereldoriëntatie Natuur ET 1.1. De leerlingen kunnen gericht waanemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze

Nadere informatie

Interactieve rondleiding 2 de graad LO Megamachtig

Interactieve rondleiding 2 de graad LO Megamachtig Interactieve rondleiding 2 de graad LO Megamachtig Macht heeft voor iedereen een andere betekenis. Zou jij graag veel macht hebben? Wat zou je doen met je macht? Is macht iets van deze tijd of van vroeger?

Nadere informatie

Lesonderwerp: Hocus pocus circus: Een nieuw dier samenstellen a.d.h.v. verschillende materialen.

Lesonderwerp: Hocus pocus circus: Een nieuw dier samenstellen a.d.h.v. verschillende materialen. Vak: MUVO Lesonderwerp: Hocus pocus circus: Een nieuw dier samenstellen a.d.h.v. verschillende materialen. Doelen: Eindtermen: Muvo 1.2 De leerlingen kunnen door betasten en voelen (tactiel), door kijken

Nadere informatie

EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum. A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010

EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum. A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010 EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Zoektocht in het Maascentrum Derde graad LO A. Eindtermen voor het basisonderwijs vanaf 01/09/2010 Lichamelijke opvoeding Motorische competenties 1.1 De motorische basisbewegingen

Nadere informatie

Lesidee: niet stunten op straat

Lesidee: niet stunten op straat Lesidee: niet stunten op straat DOELGROEP: 6e leerjaar KERNIDEE: Gedrag als weggebruiker, gevaar zijn voor anderen, eigen veiligheid LINK NAAR ZEPPE & ZIKKI AFLEVERING: Team Z Skeeleren - Skate ramp FIETSBLUNDERS

Nadere informatie

PLANEET X. Reisgids voor de leerkracht COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK. Lid van de

PLANEET X. Reisgids voor de leerkracht COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK. Lid van de PLANEET X Reisgids voor de leerkracht Lid van de SCIENCE TECHNOLOGY ENGINEERING MATHS-academie COSMODROME Vlaanderen In Actie Pact 2020 www.stem-academie.be Een initiatief van de Vlaamse Overheid ter promotie

Nadere informatie

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd

Nadere informatie

Muzische vorming Beeld Muziek Beweging Drama Media Fiche 55

Muzische vorming Beeld Muziek Beweging Drama Media Fiche 55 Muzische vorming Beeld Muziek Beweging Drama Media Fiche 55 Onderwerp Poppenspel met groenten en fruit Doelen 1 De kinderen kunnen met een partner een dialoog voorbereiden. 2 De kinderen kunnen en durven

Nadere informatie

Blommetjes Naar het boek van JonArno Lawson en Sydney Smith

Blommetjes Naar het boek van JonArno Lawson en Sydney Smith Blommetjes Naar het boek van JonArno Lawson en Sydney Smith Duur: 2 lessen van 25 minuten en 1 les van 50 tot 100 minuten Leeftijd: tweede graad lagere school. Ook gepast voor jongere of oudere kinderen

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist)

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Klas: 3 e graad basisonderwijs Leervak: WO Technologie - Maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren

Nadere informatie

Onderwerp. VVKBaO. Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma.

Onderwerp. VVKBaO. Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma. Onderwerp Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma. WO 2.13 een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren; ICT 1 Hebben een positieve

Nadere informatie

Het Orkest. 2 e graad LAGER ONDERWIJS. Beste leerkracht,

Het Orkest. 2 e graad LAGER ONDERWIJS. Beste leerkracht, 2 e graad LAGER ONDERWIJS Beste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij. Om goed voorbereid naar het concert te komen bieden wij graag deze lesmap aan. Voor de leerlingen

Nadere informatie

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.

Nadere informatie

Leerplan OVSG. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen

Leerplan OVSG. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen 2014 2015 Leerplan OVSG Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...

Nadere informatie

Interactieve rondleiding 1 ste graad LO Met de poesjepoppen doorheen Antwerpen

Interactieve rondleiding 1 ste graad LO Met de poesjepoppen doorheen Antwerpen Interactieve rondleiding 1 ste graad LO Met de poesjepoppen doorheen Antwerpen De Poesjepoppen zijn onze gids in de tentoonstelling over Antwerpen als wereldstad. Hoe verplaatste men zich vroeger? Is de

Nadere informatie

Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen

Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen Eindtermen: Activiteiten + 10 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen 1. Junior Adventure: - Moeraspiste, blote voetenpad, hoge Tarzans, touwenparcours, waterplas (kajak), droge teambuilding Eindtermen wereldoriëntatie

Nadere informatie

JK OK L1 L2 L3 L4 L5 L6

JK OK L1 L2 L3 L4 L5 L6 Atelier: Een reclamefilmpje maken JK OK L1 L2 L3 L4 L5 L6 Eindtermen: Wereldoriëntatie 1.16 De leerlingen kunnen met enkele voorbeelden aantonen dat energie nodig is voor het functioneren van levende en

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien,

Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, ) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssector

Nadere informatie

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers

Praten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen

Nadere informatie

PLANETEN- PAD COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK. Vlaanderen In Actie Pact 2020

PLANETEN- PAD COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK. Vlaanderen In Actie Pact 2020 PLANETEN- PAD COSMODROME Vlaanderen In Actie Pact 2020 POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK Inhoud Introductie Ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek? 9 12 Het programma Siteplan en contactgegevens

Nadere informatie

Accent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten.

Accent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. onderdeel: dialoog Titel les/thema Sprookjes Graad: 1 Accent op verhaal Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. Leerplandoelnummer Leerplandoel uitgeschreven

Nadere informatie

Interactieve rondleiding Op pelgrimstocht LO Heilige Plaatsen

Interactieve rondleiding Op pelgrimstocht LO Heilige Plaatsen Interactieve rondleiding Op pelgrimstocht LO Heilige Plaatsen Waarom leggen pelgrims honderden of soms zelfs duizenden kilometers af naar een heilige plek? De leerlingen bezoeken de tentoonstelling net

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Accent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten.

Accent op verhaal. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. onderdeel: dialoog Titel les/thema Toneel spelen Graad: 1 Accent op verhaal Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. Leerplandoelnummer Leerplandoel uitgeschreven

Nadere informatie

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien.

De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan gebeuren vooraan in de klas. Iedereen moet dat goed kunnen zien. Foto s uitbeelden 1 Doel: de leerlingen kunnen een eenvoudige handeling uitbeelden in houding en mimiek Benodigdheden: een fototoestel De kinderen zitten in een hoefijzeropstelling, omdat er iets gaan

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Inbreken in de klas Werken aan een krachtige leeromgeving: lager onderwijs

Inbreken in de klas Werken aan een krachtige leeromgeving: lager onderwijs Inbreken in de klas Werken aan een krachtige leeromgeving: lager onderwijs Ronde Krachtige leeromgeving Hulpmiddelen voor leerkrachten om een krachtige leeromgeving te creëren Hoek 1 (01.10): Screeningsinstrument

Nadere informatie

werkbladen, telefoons en opnametoestel

werkbladen, telefoons en opnametoestel DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

DOELSTELLINGEN OP ZOEK NAAR HET COUDENBERGPALEIS

DOELSTELLINGEN OP ZOEK NAAR HET COUDENBERGPALEIS DOELSTELLINGEN OP ZOEK NAAR HET COUDENBERGPALEIS GEKOPPELD AAN DE EINDTERMEN 3 DE GRAAD BASISONDERWIJS Voor het bepalen van de doelstellingen hebben we ons gebaseerd op de eindtermen basisonderwijs. Doelstellingen

Nadere informatie

onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging)

onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging) onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging) -lln. kn. zich soepel bewegen op de muziek; -lln. kn. sprookjesfiguren uitbeelden met de nadruk op één zintuig; -plezierbeleving; -lln. durven expressief

Nadere informatie

Over het boek: Over deze lestips: Over de makers:

Over het boek: Over deze lestips: Over de makers: Over het boek: In dit prentenboek wordt het poëtische verhaal De kleine prins verteld en geïllustreerd door de makers van Het land van de grote woordfabriek. Het is een buitengewoon en tijdloos boek over

Nadere informatie

Eindtermen: Activiteiten + 12 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen

Eindtermen: Activiteiten + 12 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen Eindtermen: Activiteiten + 12 jaar The Outsider Vlaamse Ardennen 1. Klimmen, Kajak & Kano, Teambuilders, Laserbattle Eindtermen wereldoriëntatie (WO) WO mens en maatschappij: ik en mezelf ik en de ander

Nadere informatie

Wereldoriëntatie. Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de

Wereldoriëntatie. Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de Lesvoorbereiding: Transport en logistiek (beroepen: planner, magazijnmedewerker en vrachtwagenchauffeur) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

Werkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.

Werkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min. Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet

Nadere informatie

Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur

Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur Rooms-katholieke Godsdienst RKve Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur voor de keuzes die men maakt. Verschillende vormen van verstilling, meditatie, KLEUTER: verbondenheid

Nadere informatie

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN

OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Social profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker)

Lesvoorbereiding: Social profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker) Lesvoorbereiding: Social profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp:

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker)

Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker) Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO techniek maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssector Chemie, kunststoffen

Nadere informatie

1 x x 2 x x 3 x x 4 x x 5 x x 6 x x 7 x x 8 x x 9 x x 10 x x

1 x x 2 x x 3 x x 4 x x 5 x x 6 x x 7 x x 8 x x 9 x x 10 x x 1 x x 2 x x 3 x x 4 x x 5 x x 6 x x 7 x x 8 x x 9 x x 10 x x 1 Bij Zonneland 3 Time-out voor de natuur! Let s shake it Let s shake it N: de natuur A: Instrument bespelen Eindterm 2.1 Muzikale opvoeding

Nadere informatie

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Les 1 Kikker en de Vreemdeling

Les 1 Kikker en de Vreemdeling Les 1 Kikker en de Vreemdeling Benodigdheden: - Kikker en de Vreemdeling voorleesboek - Kaartje met groene en rode stip - Rode en groene kaartjes Algemene beschrijving: Deze les is een inleiding op de

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Accent op improvisatie

Accent op improvisatie onderdeel: improvisatie Titel: Bij de dokter Graad: 2 Accent op improvisatie Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. Leerplandoelnummer Leerplandoel uitgeschreven

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

De olifant die woord hield

De olifant die woord hield De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte

Nadere informatie

Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling

Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling Deze schrijfles sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp van deze week: Vuurwerk bij Oud en Nieuw. De schrijftaak

Nadere informatie

Les 5 : eigen familiegeschiedenis

Les 5 : eigen familiegeschiedenis LES 5 Les 5 : eigen familiegeschiedenis Achtergrondinformatie leerkracht: In deze les zoomen we in op de eigen familiegeschiedenis. Tijdens de eerste les kregen de leerlingen de opdracht zelf informatie

Nadere informatie

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Drents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht

Drents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen

Nadere informatie

Lesidee: maak de baan vrij

Lesidee: maak de baan vrij Lesidee: maak de baan vrij REGELS, REGELS EN NOG EENS REGELS (WERELDORIËNTATIE) Om het verkeer goed te laten verlopen bestaan er ontzettend veel regels. Bespreek het volgende met de leerlingen: Met welke

Nadere informatie

Lestip 'De avonturen van Kapitein Onderbroek'

Lestip 'De avonturen van Kapitein Onderbroek' Lestip 'De avonturen van Kapitein Onderbroek' Over het boek 'Mijn wraak zal zoet zijn!', dacht meneer Krupp, de gemeenste en knorrigste directeur van de Toon Hermans basisschool. Hij is de grappen en streken

Nadere informatie

De manus branding stichting

De manus branding stichting De manus branding stichting ontwikkelt programma s, die door lessen relationele en musische vorming sociale vaardigheden aanleren, waardoor jongeren beter in staat zijn op een, zowel voor hen zelf als

Nadere informatie

Accent op beweging. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten.

Accent op beweging. Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. onderdeel: Tableau vivant Titel: SCHILDERIJEN Graad: 2 Accent op beweging Aan al deze doelen wordt gewerkt, toch duidt u best aan welke u in de verf wil zetten. Leerplandoelnummer Leerplandoel uitgeschreven

Nadere informatie

Thema/lessenreeks: Psycho-Motorisch - respect hebben voor de materialen waarmee ze aan de slag gaan(pm1)

Thema/lessenreeks: Psycho-Motorisch - respect hebben voor de materialen waarmee ze aan de slag gaan(pm1) Naam student: Datum: School: Uur: Klas: Thema/lessenreeks: Activiteit: Samen Spelen De leerlingen weten hoe ze zich voelen en gedragen als ze samenspelen. De leerkracht werkt voor de eerste keer met een

Nadere informatie

3. Delen oefenen: De groepjes van 2 verzinnen een eigen melodie en noteren deze op de melodiekaartjes. Ze oefenen dit op hun instrument.

3. Delen oefenen: De groepjes van 2 verzinnen een eigen melodie en noteren deze op de melodiekaartjes. Ze oefenen dit op hun instrument. spel melodie grafisch notatie Groep Groep 5/6 en 7/8 afhankelijk van niveau Eindproduct De kinderen maken in groepjes van 2 x 2 een samenspel van hun eigen melodieimprovisatie Onderdeel O Zingen X Muziek

Nadere informatie

LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0

LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 EEN BOEKRECENSIE SCHRIJVEN Inhoud Inleiding... 2 Verwerkingsopdracht 1... 3 Verwerkingsopdracht 2... 5 Bijlage 1: Waarom lezen?... 8 Bijlage 2: Boekenkring vragen van Aidan

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig. Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het

Nadere informatie

De Stilte danst Alice

De Stilte danst Alice Lesbrief Alice Als in het boek begint de voorstelling met het boottochtje op de Theems van Lewis Carroll met de drie zusjes Liddell. Wat er daarna gebeurt? De schrijver verandert in een konijn en de achtervolging

Nadere informatie

Dagactiviteit: AFRIKA VERTELT : ÇA BOUGE EN DAT BEWEEGT VZW Doedeskaden

Dagactiviteit: AFRIKA VERTELT : ÇA BOUGE EN DAT BEWEEGT VZW Doedeskaden 1 Dagactiviteit: AFRIKA VERTELT : ÇA BOUGE EN DAT BEWEEGT VZW Doedeskaden Hoofddisciplines: dans en muziek Andere disciplines die aan bod komen: drama en eventueel media (filmopname) Aanbod geschikt voor:

Nadere informatie

Piramide 4: muzische vorming

Piramide 4: muzische vorming Piramide 4: muzische vorming Drama 1. Welkom Mijn handen vertellen Ik zeg. Ze zeggen. - De kinderen kunnen met hun handen en zonder te spreken situaties uitbeelden of bevelen geven. - De kinderen kunnen

Nadere informatie

Individueel werkplan

Individueel werkplan Individueel werkplan 1. Spreek af hoe jullie zullen omgaan met het werkplan. a. Volgen jullie alle competenties op? b. Werken jullie met de eindtermen, leerplandoelen of overkoepelende omschrijvingen?

Nadere informatie

LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK

LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK Inhoud 5 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek? 9 10 Het programma Praktische

Nadere informatie

LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK

LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK 2 Inhoud 4 5 8 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek 8 9 10 Het programma Praktische

Nadere informatie

ROCKET SCIENCE COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK

ROCKET SCIENCE COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK ROCKET SCIENCE COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK Inhoud Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek 8 9 Het programma Praktische tips Siteplan en contactgegevens

Nadere informatie

voor de eerste graad Win samen spel

voor de eerste graad Win samen spel voor de eerste graad Allemaal beestjes Op stap met Pluimstaart Wekkerwandeling Op een grote paddenstoel Een kunstig bos Kampen bouwen Win samen spel Kookacademie Stip en zijn vrienden Allemaal beestjes

Nadere informatie

Eindtermen lager onderwijs die van toepassing zijn tijdens Op stap voor het klimaat

Eindtermen lager onderwijs die van toepassing zijn tijdens Op stap voor het klimaat Eindtermen lager onderwijs die van toepassing zijn tijdens Op stap voor het klimaat LEERGEBIEDEN Lichamelijke opvoeding 1.Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties Zelfredzaamheid in kindgerichte

Nadere informatie

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

WO-NAT De leerlingen nemen gericht waar met al hun zintuigen. WO-NAT De leerlingen noteren hun waarnemingen op een systematische wijze.

WO-NAT De leerlingen nemen gericht waar met al hun zintuigen. WO-NAT De leerlingen noteren hun waarnemingen op een systematische wijze. Leerplandoelen OVSG Wereldoriëntatie Natuur WO-NAT-01.04 De leerlingen nemen gericht waar met al hun zintuigen. WO-NAT-01.06 De leerlingen noteren hun waarnemingen op een systematische wijze. WO-NAT-07.05

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama -

Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama - Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama - In de vaardigheidslijn drama wordt gebruik gemaakt van spelvaardigheden, verbeelden en vormgeven in een opbouwende lijn voor de groepen

Nadere informatie

Deze les voor Saved by the bell (lager onderwijs) voldoet aan meerdere eindtermen. Een aantal eindtermen zijn gebundeld in onderstaande lijst.

Deze les voor Saved by the bell (lager onderwijs) voldoet aan meerdere eindtermen. Een aantal eindtermen zijn gebundeld in onderstaande lijst. Eindtermen Deze les voor Saved by the bell (lager onderwijs) voldoet aan meerdere eindtermen. Een aantal eindtermen zijn gebundeld in onderstaande lijst. Op de volgende bladzijden hebben we ook enkele

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de

Nadere informatie

leerlijn muzische kleuters en 1ste lj.xls 1 van 10 Werken aan een degelijk en samenhangend onderwijsaanbod

leerlijn muzische kleuters en 1ste lj.xls 1 van 10 Werken aan een degelijk en samenhangend onderwijsaanbod 1. Intensief gebruik maken van alle zintuigen Wanneer ik ertoe word uitgenodigd, gebruik ik bepaalde zintuigen bij het waarnemen. Ik gebruik spontaan al mijn zintuigen bij het waarnemen. Ik weet al op

Nadere informatie