uitgave van de Stichting DAGVANDEAARDE jaargang 3 #1 februari/maart

Transcriptie

1 DAGVANDEAARDE GRATIS 2 2 PAGINA 4 A P R I L uitgave van de Stichting DAGVANDEAARDE jaargang 3 #1 februari/maart Zij wonnen de essaywedstrijd van het IYPE De prijs: samen met 130 andere studenten naar Parijs voor de opening van het International Year of Planet Earth. Pagina Kunst voor een goed doel Lucky Unlucky draagt bij aan de bewustwording van het inzetten van kindsoldaten. Pagina 8 Dag van de Aarde Alles over deze bijzondere dag op pagina 4 en Amerika correspondent Willem Post over het succes ervan in Amerika. Pagina 12 Streven naar de Millenniumdoelen Design uit ontwikkelingslanden, een tuktukbattle en Euro s voor vrede. Pagina 14 Een opleiding voor mensen met een passie Kaospilots leert studenten zaken doen op een ongewone manier. Pagina 17 Missverkiezing met missen die iets missen In Angola doen op 4 april tien prachtige vrouwen mee aan een bijzondere schoonheidswedstrijd. Pagina 9 Biobrandstof is hot Maar is dat reëel? Prof. Dr. Rudy Rabbinge over de misplaatste propaganda van biobrandstof. Pagina 22 STRALEND PARIJS OPENT INTERNATIONAL YEAR OF PLANET EARTH Politici, wetenschappers en studenten uit de hele wereld komen samen in het hoofdkwartier van Unesco. De Krant van de Aarde was erbij! Zie pagina 12 en 13. Broeikasjes op Antarctica Het is niet alleen het jaar van de aarde maar ook van de poolgebieden, volg de onderzoekers. Pagina 22 Muziek recyclen The Clarks recyclen al 25 jaar de beste liedjes. Ook muziek kan duurzaam zijn. Pagina 8 Katherine Hamnett Kleding met een boodschap, nu ook bij H&M voor de campagne Fashion Against Aids. Pagina diersoorten In Suriname zijn maar liefst 24 nieuwe diersoorten ontdekt! Pagina 6. Prijsvraag Een leeg blond, hoofd eindelijk! Win het boek Blonde Budha. Pagina 8 HALINA REIJN EEN SPAGAAT TUSSEN ZINGEVING&GENIETEN Actrice en schrijfster Halina Reijn had al een druk leven met acteren, schrijven, vrienden en feesten. Nog drukker is het nu zij sinds dit jaar ambassadrice is voor Ujima, een organisatie die jonge aidswezen helpt een eigen bestaan op te bouwen. Pagina 11

2 "Ik voel me goed bij pure, natuurlijke producten" "Dat is de basis voor een gezond en vitaal leven" Je bent wat je kiest 58 koeien voor Kameroen! Graag willen Groene koe en Heifer jou hartelijk danken voor het meesparen voor koeien voor Afrika. Dankzij jouw hulp kunnen we maar liefst 58 koeien overhandigen aan de plattelandsbevolking in Kameroen. "Daarom kies ik voor pure zuivel vol van smaak" Groene koe is zuivel zoals de natuur het bedoeld heeft. En of je nou kiest voor yoghurt, melk, boter of kaas, al deze biologische zuivelproducten hebben van nature meer onverzadigde vetten en Omega 3 vetzuren. Kijk voor meer informatie op hate bad death disease enemy closed sad ugly down negative internet zoekresultaten: love good life health friend open happy beautiful up positive annoyingly optimistic Ode is een tijdschrift dat gelooft in mogelijkheden, in mensen en ideeën die het verschil maken. Neem nu een proefabonnement en ontvang drie nummers voor 10. Kijk op ode.nl als je het eigenlijk wel weet maar er nog niet toe komt om het te doen coaching in werkgerelateerde problemen met vaart, diepgang en humor Rosalind Veltman, gecertificeerd coach en trainer kelpie@xs4all.nl, Trepein Leembouw Amersfoort Kleur en Stuc in één met natuurlijk materiaal Ontwerp / advies / levering / uitvoering door heel Nederland, lemen fin-ovens en workshops. Tel.: , fax: , trepein@planet.nl C O L O F O N De KRANTVANDEAARDE verschijnt 6x per jaar in een oplage van exemplaren en is een uitgave van Stichting DagvandeAarde. De KRANTVANDEAARDE wil mensen aanzetten tot een gezonde en duurzame leefwijze, ongeacht nationaliteit, politieke voorkeur of religie KRANTVANDEAARDE, ISSN ORGANISATIE Stichting DAGVANDEAARDE Albert Poutsma Gerestein GB DEIL info@dagvandeaarde.nl DIRECTIE Exploitatie KRANTVANDEAARDE Hans Truijen Anna Paulownastraat EA Den Haag hans.truijen@krantvandeaarde.nl REDACTIEADRES Anna Paulownastraat EA Den Haag Marieke Buijs redactie@krantvandeaarde.nl HOOFDREDACTIE Marieke Buijs, MariekeBuijs@krantvandeaarde.nl REDACTIE Ilse Eggenkamp, Ilse.Eggenkamp@krantvandeaarde.nl Marije Ravelli, MarijeRavelli@goedewaar.nl COLUMNIST Frans van der Beek Frans.van.der.Beek@dagvandeaarde.nl EINDREDACTIE Pleuni Koopman Petra van der Veer BEELDREDACTIE Florine Visser, florinevisserfoto@gmail.com AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Greenpeace, WNF, Natuur en Milieu, NCDO, prof. dr. Rudy Rabbinge, Goede Waar & Co, Willem Post, Dirk Torenvlied, Jeroen Nooter, Lotte Krijnen, IrinaVink, Arjen Damen, Lisa van Noorden, Miss Landmine, Marie José Hamers, Lidewij Spitshuis, Jan de Groen, Uitgeverij Synthese, makeitfair, Daniel Jackson/H&M, Adrian Flinn, Paul Ouboter ADVERTENTIEVERKOOP Bureau Sjoerdsma Peter Sjoerdsma Bleijenbeekhof GV Arnhem info@bureau-sjoerdsma.nl Uitgeverij Tweesprong Erwin Visser, erwin.visser@krantvandeaarde.nl Liza Milton, edmilton@gmail.com VORMGEVING Patricia Brouwer, PBD, pbdesign@tiscali.nl Conceptbeeldmerk: Rik Comello L'atelier á Côté, rik.comello@tiscali.nl DRUK Corelioprinting, Erpe-Mere, België R E D A C T I E Actie Laatst was ik in Zeeland. Met wat vrienden logeerde ik een weekendje op een kampeerboerderij. Er werd nog steeds geboerd: her en der lagen de vergeten aardappels van de vorige oogst op het erf. In de ochtend werden we gewekt door een haan en rekten we ons sloompjes uit onder de stralend blauwe hemel. Een pauw showde trots zijn veren. Warm genoeg om zonder jas buiten te ontbijten. Als doorgewinterde stadsmensen voelden we ons hier als God in Frankrijk. Geen vuiltje aan de lucht. Twee dagen later was ik in Parijs, bij de opening van het International Year of Planet Earth. Hier werd ik bruut met beide benen op de grond gezet: het heerlijke februarizonnetje is veel te warm! De temperatuur van de aarde blijft in een rap tempo stijgen. Klimaatverandering is daarbij niet ons enige probleem. In 2050 zijn we met 9 miljard mensen op de wereld, we zullen elke godvergeten aardappel nodig hebben. Ook deze krant staat weer bol van goede initiatieven. Want of het nou gaat om mode, smoothies, biobrandstof of aardappels, je hebt altijd een keuze. Marieke Buijs Hoofdredacteur Aan de studenten die ik bij de opening tegenkom, zal het niet liggen. Zij zijn zich maar al te bewust van de noodzaak iets te doen. Anna van Walraven bijvoorbeeld, is druk bezig om een interactief platform op te zetten voor Europese jongeren die zich bezighouden met duurzaamheid, klimaat en milieu binnen de vele organisaties die Europa rijk is. Bigmamma heet het. Een moederlijk verantwoordelijkheidsgevoel voor de aarde. Ontvang een jaar lang grote kortingen met de Kaart van de Aarde! Voor slechts 25,00 kun je deze voordeelkaart in je portemonnee hebben en krijg je ook nog een abonnement op de Krant van de Aarde. Dat betekent een voordeel van maar liefst 70 procent. Kortingsprogramma toegankelijk voor donateurs van duurzame goede doelen en klanten van duurzame bedrijven. Kaarthouders ontvangen o.a.: > 25% op de totale(!) rekening, bij meer dan 700 restaurants > gratis overnachtingen in meer dan 350 hotels > korting bij EkoPlaza, sauna s, musea en andere attracties naam en voornaam: adres: postcode en woonplaats: Ik steun: Goed Doel (of partner) Ik wil de voordeelkaart ontvangen, hierbij machtig ik Stichting Dag van de Aarde om eenmalig 25,00 van mijn rekening af te schrijven. rekeningnummer: handtekening: Knip uit en stuur naar: Dag van de Aarde, Gerestein 1, 4158 GB Deil INHOUD I N H O U D WINTEREDITIE 2008 Jaargang 3 #1 februari/maart 2008 NIEUWS & GADGETS 05 MODE 07 > Katherine Hamnett CULTUUR 08 > Lucky Unlucky > prijsvraag Blonde Budha > The Clarks NATUUR 10 > 24 nieuwe diersoorten INTERVIEW 11 Halina Reijn 12 SPECIAL IYPE > Global launch IYPE MILLENNIUMDOELEN 14 STUDIE 17 > Kaospilots 18 GOEDE WAAR & CO > Goede weetjes > Innocent Smoothies STUDIE 20 FORUM 22 > column Rudy Rabbinge > fotologboek Old Cargo > column Frans van der Beek VOLGENDE KVDA 23 03

3 Earthday ontstond in Amerika in 1970 en is sindsdien uitgegroeid tot een wereldwijd netwerk. Er zijn vandaag de dag organisaties aangesloten, verdeeld over 174 landen. Overal ter wereld worden rond 22 april evenementen, studieprogramma s, campagnes en andere activiteiten georganiseerd. Het is daarmee de enige feestdag die mondiaal gevierd wordt door mensen van allerlei verschillende achtergronden, religies en nationaliteiten. Van Japan, Rusland en Nederland tot Ghana, Washington en Brazilie. Missie Zoals de expositie in 2005 waarbij honderden kunstenaars, uit alle windstreken van de wereld, is gevraagd hun artistieke impressies van de schoonheid van de aarde te uiten. Een unieke verzameling kunstwerken was het resultaat: the World Art Collection: 1001 Reasons to love the Earth. In 2006 is in samenwerking met verschillende stichtingen een Aardedorp gebouwd waar uiteenlopende workshops gegeven werden. En in 2007 werd in het Watermuseum in Arnhem een DagvandeAarde georganiseerd. Dit jaar is het ook nog eens het Jaar van de Aarde, reden genoeg voor een grootse aanpak. Stichting Dag van de Aarde is daarom met de Gemeente Den Haag in onderhandeling om de Dag van de Aarde te organiseren in de hofstad: politieke ambassadeursstad van vrede en recht. Hierover meer in de volgende uitgave. Houdt in de gaten voor verdere ontwikkelingen en de agenda voor de Dag van de Aarde in Nederland en Europa. << Onze aarde is waardevol, bezit een grote schoonheid en levenskracht maar staat helaas ook bloot aan grote milieuproblemen. Earthday staat hierbij stil en beweegt mensen tot actie. Het streven is om wereldwijde bewustwording te creëren en duurzame ontwikkelingen op gang te brengen. Het Earthdaynetwork doet dit via onderwijs, politiek en evenementen. Voor scholen zijn er onderwijsprogramma s ontwikkeld die nu door leerlingen overal in de wereld gevolgd worden. Er is een Water for Life campagne: schoon drinkwater voor iedereen. Maar er is veel en veel meer te doen. In de landen waar de Dag van de Aarde al langer is ingeburgerd, zijn een groot aantal publieksgerichte activiteiten. Zoals markten, muziekfestivals of opruimacties maar ook grotere evenementen. Actie Er zijn tal van mogelijkheden om te participeren. Wereldwijd zijn er campagnes en evenementen om je als individu of groep aan te sluiten bij het netwerk. Wil je gelijk iets doen, dat kan ook. Op staat een actielijst met punten die je gelijk kan uitvoeren. Van het indraaien van spaarlampen tot energiezuinige koelkasten en tips om overheden aan te sporen tot een duurzamer beleid. Actie dus, wereldwijd. En het blijft niet bij één dag. Jaarlijks wordt de periode vanaf 22 april t/m eind mei uitgeroepen tot Maand van de Aarde, met als hoogtepunt de Dag van de Aarde op 22 april. Lees op pagina 12 de column van Willem Post over Earthday in Amerika. << DAG VAN DE AARDE IN NEDERLAND Sinds 2005 organiseert de Stichting Dag van Aarde in samenwerking met Earthday Network (Washington) en andere organisaties in Nederland allerlei activiteiten. Doe Mee! Wil je ook iets doen op de Dag van de Aarde, als school, als bedrijf, als gemeente of gewoon als mens? Plant je bomen, is er een markt, een dag geen Co2 uitstoot in jouw dorp, ga je het bedrijf aanzetten tot een energiezuinige bedrijfsvoering, zet je de verwarming uit, wat dan ook. Laat het ons weten! Het netwerk kan alleen maar groeien als mensen elkaar weten te vinden. Hoe meer, hoe beter! > stuur een naar info@dagvandeaarde.nl << 22 april TELEVISIE! National Geographic heeft voor 22 april een uitgebreid programma-aanbod samengesteld in het kader van de Dag van de Aarde. Een aantal programma s om alvast in je agenda te zetten: 22 april I Didn t Know That: DIY Green Richard en Jonny komen met de ultieme gids voor een milieuvriendelijke levensstijl. In hun speurtocht naar groen bouwen de jongens hun eigen ecoschuren en een door de mens aangedreven homecinema On Thin Ice De ijsbeer is een symbool van kracht en aanpassingsvermogen - in de meest onherbergzame streken is hij in zijn element. Maar als het poolijs blijft smelten, wordt het hem te heet onder de voeten. PREMIÈRE Earth Report 2008 Met een combinatie van film, satellietbeelden en amateur-video s toont dit jaarverslag van de aarde de ontwikkelingen en ontdekkingen die de grootste veranderingen op onze planeet hebben veroorzaakt iedere werkdag iedere zondag 2008 Vanaf 23 april t/m 8 juni dagelijks Boeiende documentaires over de schoonheid van onze planeet en wereldwijde duurzame ontwikkeling. << Inspiring people to care about the planet Net als de stichting Dag van de Aarde is ook National Geographic zich bewust van de schoonheid en tegelijk de problemen van de planeet. De Dag van de Aarde laat zij dan ook niet onopgemerkt voorbijgaan. Op 22 april organiseren zij een zeer exclusieve en unieke Dag van de Aarde avond. Sprekers In Pakhuis De Zwijger in Amsterdam begint de avond met een aantal vooraanstaande en inspirerende sprekers die vertellen over de magnifieke schoonheid van de aarde en de gevaren die haar bedreigen. De eerste spreker is Wubbo Ockels. Hij maakte als eerste Nederlander een ruimtereis en is een van de weinigen die de aarde vanaf een grote hoogte heeft kunnen bekijken. Nu is hij hoogleraar duurzame technologie aan de TU Delft. Daarna is de beurt aan Norbert Rosing. Al ruim twintig jaar fotografeert hij, met een grote passie voor ijsberen, in het Noordpoolgebied. Première Verder zal de ontroerende documentaire Arctic Tale, die in samenwerking met National Geographic tot stand kwam, worden vertoond. In deze film, van de makers van The March of the Penguins, worden een kleine ijsbeer en walrus gevolgd. Een Nederlandse première! Exclusief voor leden van de National Geographic kijkersclub en magazine abonnees. Met de Kaart van de Aarde (zie pagina 3) krijg je korting op het National Geographic magazine. << Marieke Buijs Norbert Rosing Ideale weetjes > Batterijen bevatten waardevolle stoffen zoals zink, ijzer (staal), nikkel, mangaan en kleine hoeveelheden kobalt. Zo n 60 procent van die stoffen kunnen worden hergebruikt. Lever lege batterijen daarom in! > Gladde onthaarde oksels geven bacteriën minder kans om zich te verzamelen. Daarnaast hoef je minder deodorant te gebruiken. Kies bij voorkeur voor een roller in plaats van een spuitbus, want daar zit geen drijfgas in. Deze en nog veel meer tips en weetjes lees je op de website Juist Nu van LLiNK. Naast gouwe ouwe vind je ook minder alledaagse tips om bijvoorbeeld klimaatneutraal muziek op je mp3 speler te luisteren of duurzaam te daten. In totaal zijn er honderd tips te vinden die op thema en ideaal zijn gerangschikt. Bij elke tip staan links naar de bronnen die geraadpleegd zijn en naar websites met meer informatie. Een Engelstalige variant van Juist Nu is de website Eartheasy. Hier vind je diverse tips om het leven duurzamer en milieuvriende- Duurzaam Werkt Mobiele telefoons: hip of kinderarbeid? Met de maand worden mobiele telefoons hipper. Dus wil je een beetje bij de tijd blijven, dan moet je mobiel ieder jaar plaats maken voor een nieuw modelletje. We zijn constant op zoek naar nieuwe gadgets, maar waar worden al die hypermoderne apparaten eigenlijk gemaakt? En hoeveel kinderarbeid zit er in? De organisatie makeitfair zoekt het haarfijn voor je uit. Het is een Europees project dat kijkt naar de ontwikkeling van elektronische producten, zoals mobiele telefoons, laptops en mp3-spelers, vanaf de winning van de metalen in de Afrikaanse mijnen, de omstandigheden in de fabrieken in Azië, de verkoop van de producten tot en met de dumping van oude producten. De omstandigheden waaronder het materiaal van jouw telefoon gewonnen wordt zijn voor de mijnwerkers vaak slecht en levensgevaarlijk. Het project is er speciaal op gericht om jongeren op de hoogte te brengen van de gevolgen van de wegwerpmaatschappij. Het Nederlandse non-profit onderzoeks- en adviesbureau SOMO coördineert het project makeitfair. Tips om de productie van elektronische producten verbeteren > Vraag je af of je telefoon of mp3-speler niet nog een jaartje langer mee kan > Vertel het aan je vrienden en familie > Zorg ervoor dat je oude telefoon gerecycled wordt > Stuur een naar de grote elektronica bedrijven via de makeitfair website Wil je meer weten over de productie van Powered by sun Bijzondere staaltjes zonnekracht: > Solio Global Hybride Charger, deze lader zet de energie van zonlicht om in electrische energie. Verbind hem met je mobiele telefoon of mp3-speler en laat de zon het werk doen. Hij weegt slechts 165 gram en is opgevouwen zo groot als een telefoon. solio.com > Solar Lampion, prachtige lamp voor binnen en buiten, ontworpen door Damian O Sullivan. mocoloco.com/archives/ php > Voltaic Solar Bag, rugzak die energie voor je opspaart, zelfs genoeg om je laptop Ook televisieland heeft begrepen dat duurzaam ondernemen een niet te vermijden onderwerp is. RTL Z is op maandag 4 februari gestart met het programma Duurzaam Werkt. In dit door Elsemieke Havenga gepresenteerde programma richt RTL Z zich op de bewustwording van duurzaamheid bij ondernemend Nederland. In de eerste serie afleveringen zie je reportages over bedrijven die duurzaamheid serieus hebben doorgevoerd en worden personen met een uitgesproken passie voor duurzaamheid geportretteerd. Elsemieke Havenga: De kwaliteit van producten en diensten is tegenwoordig gelijkwaardig hoog. Het verschil is te maken in de manier waarop bedrijven handelen en produceren. Gelukkig vinden consumenten het steeds belangrijker dat het bedrijfsleven bewust omgaat met mens en milieu. Er ligt een spannende toekomst voor ons waarin we om moeten naar totaal nieuwe werkwijzen. Duurzaam Werkt laat zien dat het allemaal mogelijk is. Kijken Meldpunt energiebesparing Meld uw huurhuis aan voor betere isolatie! Veel woningen zijn slecht geïsoleerd. Dit is slecht voor het klimaat en voor uw portemonnee. Als woningeigenaar kunt u daar zelf wat aan doen. Maar als huurder bent u afhankelijk van uw verhuurder. Doet uw verhuurder te weinig aan energiebesparing? Meld dan uw huis aan op meldpuntenergiebesparing.nl. Op het meldpunt verzamelen Stichting Natuur en Milieu en de Woonbond voorbeelden van huizen die geïsoleerd moeten worden of een HR-ketel nodig hebben. Met de voorbeelden roepen Natuur en Milieu en de Woonbond ver- Ei van Columbus Duurzame stroom uit een Afrikaans plantje, compost dat 70 procent meer water vasthoudt en een luchtventilatiesysteem dat ervoor zorgt dat leerlingen zich beter kunnen concentreren. Je moet er maar opkomen! 16 bedrijven waren zo inventief en maken kans op het Ei van Columbus, de nationale prijs voor duurzame innovatie. Iedere twee jaar wordt het Ei van Columbus uitgereikt aan kleine en grote bedrijven, maatschappelijke organisaties, overheden of kennisinstellingen. De prijs gaat naar het initiatief dat het meest verfrissend én vernieuwend is. Half november is besloten welke ideeën in aanmerking konden komen voor de prijs. Wie wint het Ei van Columbus? 27 maart 2008 wordt de uitslag bekend gemaakt in de Zeelandhallen in Goes. De prijsuitreiking gaat gepaard met een duurzame modeshow van Rianne de Witte, workshops en een optreden van Bløf. Wil je weten welke briljante ideeën genomineerd zijn of hoe jij zelf mee kunt doen? Check dan ei-van-columbus.nl. Het ei van Columbus 1493: kardinaal Mendoza zegt tegen Columbus tijdens een diner dat iedereen de Nieuwe Wereld had kunnen vinden. Columbus verzoekt alle aanwezigen een ei op zijn puntje te laten balanceren. productie: Marije Ravelli, Ilse Eggenkamp, Marieke Buijs NIEUWS&GADGETS Movies that Matter 05 Van 26 t/m 30 maart vindt het jaarlijkse Amnesty International Filmfestival plaats in Amsterdam. Het is een jubileum want dit wordt alweer de tiende editie! Het festival staat dit jaar in het teken van milieu en mensenrechten en brengt een ode aan mensenrechtenactivisten. Aan journalisten, advocaten en burgers die zich in de frontlinie hard maken voor rechtvaardigheid en opkomen voor mensen die de dupe zijn van rechteloosheid. Steeds vaker treden ook filmmakers op als activist. Zoals documentairemakers die proberen transparantie en inzicht af te dwingen daar waar duistere praktijken aan onze ogen worden onttrokken. En ook regisseurs stellen zich activistisch op door rond hun speelfilms actie te voeren en samen te werken met NGO s. Het festival nodigt deze bevlogen filmmakers, activisten, politici, journalisten en experts uit om samen met het publiek in discussie te gaan over de onderwerpen die de vertoonde films aansnijden. Bij een aantal vertoningen wordt de film ingeleid of vindt er een kort nagesprek of interview plaats. Genoeg te zien, te leren en te doen dus op deze jubileumeditie. Meer informatie over het festival en het programma op amnestyfilmfestival.nl. Met korting naar de film! Als lezer van de Krant van de Aarde kun je met korting naar de documentaire Total Denial van Milena Kaneva. Een bijzondere film over vijftien Birmese dorpelingen die in Amerika een rechtszaak aanspanden tegen een gigantische oliemaatschappij voor het schenden van mensenrechten. In 1992 gingen twee Westerse oliemaatschappijen, het Franse TOTAL en het uit Californië afkomstige UNOCAL, een [KORTINGSBON] DAGVANDEAARDE BIJ INLEVERING 1,50 KORTING ( Normale prijs 6,50, voor lezers 5,00 ) OP EEN KAARTJE VOOR TOTAL DENIAL

4 06 MODE MODE 07 MENS MILIEU &MODE Ecologisch verantwoorde mode is in. Naast de biologische slager en groenteboer schieten nu ook de gewetenszuivere boetiekjes de grond uit. En zelfs H&M doet mee: vanaf februari is daar in het kader van Fashion Against AIDS een ecologische kledinglijn in de rekken te vinden, met onder andere T-shirts van eerlijke-katoenpionier Katherine Hamnett. De Londense Katherine Hamnett is al tientallen jaren een grote naam in modeland. In 1979 lanceert ze haar eigen merk en al gauw boekt ze wereldwijd grote successen. Vooral haar T-shirts zijn een begrip. In vetgedrukte hoofdletters worden boodschappen als CHOOSE LIFE, WORLDWIDE NUCLEAR BAN NOW en SAVE THE WHALES aan de man gebracht. Hoewel een deel van de KATHERINE HAMNETT SAVES THE WORLD opbrengst van deze shirts naar goede doelen gaat, wil Katherine méér doen voor een betere wereld. Naar eigen zeggen verveeld met de roem, verdiept ze zich in de gang van zaken van de textielindustrie. Wat ze te weten komt, brengt een switch in haar carrière teweeg. Gif Het onderzoek richt zich voornamelijk op de katoenteelt. Katoen wordt al duizenden jaren verbouwd, voornamelijk in warme ontwikkelingslanden. De katoenplant bleek in de jaren 60 de kledingfabrikanten nog meer winst op te kunnen leveren door onder andere de toediening van chemische bestrijdingsmiddelen. Een T-shirt afkomstig uit de reguliere katoenteelt, dat het label 100% katoen draagt, is gemiddeld genomen voor éénderde uit chemicaliën voortgekomen. Deze chemicaliën veroorzaken niet alleen een hoop schade aan het milieu, ook de boeren betalen een hoge prijs voor de vooruitgang. Ze hebben geen machines en komen dus volop in aanraking met de pesticiden. Langdurige ziekte met de dood tot gevolg is wat velen van hen in ruil voor een hongerloon te wachten staat. Switch Hier moet verandering in komen, vindt Katherine. In 1989 stapt ze over op het gebruik van organisch katoen. Bij de productie en nabehandeling van dit katoen wordt gebruik gemaakt van milieuvriendelijker alternatieven. Bovendien verdienen de boeren er een eerlijker loon mee. Helaas vindt Katherine s initiatief weinig steun bij haar opdrachtgevers. Ze blijken niet bereid om het kleine beetje extra te investeren in het materiaal, of ze zijn bang voor vragen over de rest van hun onecologische kledingaanbod. In 2003 wordt Katherine door Oxfam uitgenodigd in Afrika. Tijdens haar reis ziet ze met eigen ogen hoe het eraan toe gaat op de katoenplantages. Ze besluit het heft in eigen handen te nemen en zegt in 2004 al haar contracten binnen de bestaande textielindustrie op. Ze produceert al haar kleding nu via haar eigen, nieuwe lijn: Katherine E Hamnett. De E staat voor de productiewijze, die zowel Ethically als Environmentally bewust is. Fashion Against AIDS Katherine is nog altijd een succesvolle modeontwerpster. Haar kleding heeft dan ook niets oncomfortabels of geitenwollensokkerigs, hoewel veel mensen nog altijd onterecht deze associatie hebben bij het woord ecologisch. Zoals ze het zelf zegt: I design things you can put on and then forget about, but still feel confident in. En wil je dat je kleding naast hip, comfortabel en biologisch verantwoord ook graag politiek correct is, dan bof je dit jaar. STOP AND THINK Een paar jaar geleden ontwierp Katherine T-shirts met boodschappen als STOP AND THINK en USE A CONDOM. Hiermee hoopte ze aandacht te vestigen op de ernst van het HIV-virus. Met hetzelfde doel voor ogen organiseert H&M in samenwerking met non-profitorganisatie Designers Against AIDS het project Fashion Against AIDS. Vanaf februari vind je naast deze anti-aids T-shirts van Katherine Hamnett een hele reeks kleding van bekende ontwerpers op de H&M Divided afdelingen. Van de opbrengst wordt 25procent besteed aan HIV/AIDS preventieprojecten over de hele wereld. En, hoe kan het ook anders met zo n rechtschapen initiatief: alle kleding is gemaakt van 100 procent organisch katoen. << NOG MEER EERLIJKE KLEDING > Het Britse merk THTC (The Hemp > De website lamodeethique.com kleding die ook nog eens superhip is! Kijk en bestel op ideo-wear.com. De en print ook nog eens leuke, soms maatschappijkritische prints op de shirts. in de wereld van de eerlijke fashion. Hier zijn alle topontwerpers bij elkaar gebracht. Katherine Hamnett H&M/Daniel Jackson > Het Franse merk Ideo maakt eerlijke Trading Company) maakt alles van hennep neemt je als een Alice in Wonderland mee Lotte Krijnen site is ook in het Engels. thtc.co.uk > Ook bij het Nederlandse merk Dutch- Spirit kun je terecht voor trendy fashion. > Ontwerpster Rianne de Witte ontwerpt prachtige duurzame kleding. High Tot slot: kijk altijd in het label waar het kledingstuk is gemaakt. Kleding uit landen als China, India en Bangladesh kun je DutchSpirit heeft winkels in Amsterdam, Nijmegen, Elst en Gendt en vanaf maart fashion, wel wat duurder maar zeker het geld waard. Ze heeft een winkel in Breda beter niet kopen. Maar ook met kleding uit Portugal, Turkije en Zuid Amerika wil het KATHERINE HAMNETT ook in Utrecht. Kijk op hun website voor de adressen. 2-pack.com maar online bestellen is ook mogelijk. riannedewitte.nl nog wel eens mis zijn. Kijk op kledingchecker.nl voor meer informatie. <<

5 08 CULTUUR CULTUUR 09 KUNSTIGE KNUFFELS Kunst kan verschillende doelen hebben. Het kan je idee van de wereld een beetje door elkaar schudden, het kan je esthetisch plezieren, het kan kunst zijn om de kunst (l art pour l art) maar het kan ook de wereld een klein beetje helpen. Het project Luckyunlucky valt onder het laatste maar is ook nog mooi en schudt je wakker. Kunstenaar Lisa van Noorden heeft de wereld omgedraaid. Grote mensen nemen de wapens ter hand als ze weer eens oorlog willen voeren maar Lisa maakt zachte knuffeltjes voor volwassenen om de wapens tegen te gaan. De poppetjes zijn gemaakt van stevig katoen gevuld met een kneedbaar mengsel van vogelzaad en houtsnippers. Omdat ook kinderen kneedbaar zijn, als ze de kans maar krijgen. Elk niet-westers poppetje kent een tegenpool in het westen. De tegenstelling komt vooral tot uiting in de bijbehorende jes. Jimmy uit Denemarken hoort bijvoorbeeld bij Tobias uit de Filippijnen. Beide fantaseren ze over vliegen naar verre landen. Terwijl Jimmy fantaseert omdat hij een speelgoedvliegtuigje heeft gekregen, komt de wens om te vliegen van Tobias ergens anders vandaan. Zijn broer heeft namelijk malaria gekregen in het rebellenkamp en hem verteld dat hij fantaseert over wegvliegen. Zo heeft elk westers poppetje zijn schrijnende component. Lisa van Noorden wil met haar project een bewustwording in gang zetten ten aanzien van het inzetten van kindsoldaten. Als je een poppetje koopt, gaat het geld dan ook naar dit doel, en naar WarChild. << PRIJSVRAAG Wil jij ook een blonde boeddha in huis? Een jonge journaliste reist af naar India, naar s werelds grootste centrum voor persoonlijke ontwikkeling en meditatie. In het boek Blonde Boeddha doet Sanne Wurzer (1983) op een openhartige en geestige wijze verslag van alle avonturen die ze meemaakt in het centrum en daarbinnen, in dat veelzijdige innerlijk van haar. Door haar directe, openhartige en beeldende manier van schrijven lijkt het alsof je er zelf bij was. Lees over de vriendschappen met mensen die uit de hele wereld naar dit prachtige oord zijn gereisd en kijk mee naar wat er binnen de muren van de op zelfontwikkeling gerichte groepen gebeurt. THE CLARKS Er wordt papier, plastic en glas gerecycled maar The Clarks recyclen muziek, al 25 jaar. Het kantoor van The Clarks: een tafel vol met whisky, cognac en andere versnaperingen, aan de wand foto s van 25 jaar The Clarks. Al 25 jaar recyclen ze nummers; omdat het zonde is om goede oude muziek níet te spelen. En dat slaat aan, nog steeds. Over duurzaamheid gesproken. Bandleider Micha Hasfeld houdt ook niet van snelle veranderingen, dat is volgens hem een trend waar mensen als gekken achteraan hobbelen. De Nachtwacht gooi je toch ook niet weg! een duurzame recycleband Alles moet maar nieuw en snel. Dat komt door de consumptiemaatschappij en mensen trappen er allemaal in. De Nachtwacht gooi je toch ook niet weg? Er is gewoon nog steeds behoefte aan de classics die wij spelen. De zigeunermuziek is al 500 jaar niet veranderd, ze spelen nog steeds dezelfde liedjes op bruiloften en in het voetbalstadion zingen ze al jarenlang dezelfde liedjes! Bij een optreden van The Clarks gaat nog steeds het dak er af. Of het nu nummers van de Stones, The Beatles of Van Morrison zijn, het publiek staat te springen. Gerecyclede muziek is een hit! The Clarks bestaat uit: Micha Hasfeld (bas en gitaar), Peter van Rhijn (drummer), Peter van Schie (bas en gitaar) en Jan Becking (bas en gitaar). << Kunst op Tafel Tientallen restaurants in Nederland verrassen hun gasten met een speciale attentie: een gratis porseleinen kunstbord. Wie daar het Menu Kunst Op Tafel bestelt krijgt het bord van de maand mee naar huis. De kunstwerken op de borden zijn afkomstig uit de internationale kunstcollectie 1001 Reasons to Love the Earth. Daarin geven 1001 kunstenaars hun artistieke visie op de schoonheid van de aarde. Kunst Op Tafel heeft al meer dan een jaar succes met deze kunstborden. Veel gasten in de restaurants verzamelen de borden, omdat er iedere maand een nieuw exemplaar wordt aangeboden. Op de website kun je nu al zien wat de nieuwe borden voor de komende maanden zijn. Daarop is ook te zien in welke restaurants het menu wordt geserveerd. Hiernaast alvast een voorproefje van het bord voor de maand mei: Happy Cows. << MISSVERKIEZING MET MISSEN DIE IETS MISSEN Ana Diogo straalt, in een prachtig witte jurk staat ze te poseren op het strand. Het enige verschil met een model is dat ze maar één been heeft Ana doet samen met nog negen andere Angolese vrouwen mee aan een bijzondere missverkiezing: MissLandmine. De prijs? Een moderne beenprothese. Theaterregisseur Morten Traavik (1971) uit Noorwegen is de motor achter dit bijzondere project. De laatste drie jaar is hij heen en weer gereisd tussen Angola en Noorwegen. Een missverkiezing in Luanda, Angola is het resultaat. Op 4 april (UN International Day for Mine Awareness and Assistance in Mine Action) zullen daar de tien missen in verschillende outfits verschijnen en hun verhaal doen. Op de site kun je nu al je stem uitbrengen op jouw favoriete kandidaat. Stemmen Op de dag zelf zal ook een daar aanwezige jury haar stem uitbrengen. Deze jury zal, hopelijk, bestaan uit prominente Angolese politici en ambassadeurs of andere diplomaten uit landen waar nog steeds landmijnen worden geproduceerd zoals Amerika, India, China en Rusland, vertelt Morten. Als zij anders oordelen dan de bezoekers van de website zullen er twee winnaars zijn en worden er ook twee protheses uitgereikt. Controversieel Maar is het niet oneerlijk dat alleen de mooiste vrouw een prothese krijgt? Dan mis je al een been en ben je ook nog eens verliezer van een beautycontest. Als een relevante hulporganisatie, of andere donors, protheses willen geven, zijn ze natuurlijk meer dan welkom. Maar dat alleen de winnaar er eentje krijgt is juist om te belichten dat er in feite niet genoeg protheses van goede kwaliteit beschikbaar zijn in Angola en vele andere delen van de wereld. Het is nogal een controversieel idee, vrouwen zonder been op een podium. Er zijn dan ook kritische geluiden te horen uit verschillende hoeken. Bijvoorbeeld dat meedoen aan een schoonheidswedstrijd vrouwen niet sterker zal maken. In het westen hebben we nu eenmaal van feministen geleerd dat vrouwen meer zijn dan hun (seksuele) lichaam. Maar laten de foto s niet juist de schoonheid én kracht zien van deze vrouwen? In Angola zijn ze in ieder geval dol op missverkiezingen en is iedereen razend enthousiast over deze alternatieve versie. Oordeel zelf. << Marieke Buijs Misslandmine ( informatieservice van de United Nations ) Wil jij deze ervaringen ook lezen, doe dan mee met de prijsvraag. Wat moet je doen? Stuur een mailtje naar platform@krantvandeaarde.nl en beschrijf daarin jouw meest verlichtende ervaring. Op welk moment dacht je: Eureka! Nu snap ik alles. Schrijf waar je deze ervaring had en hoe het je leven heeft beïnvloed. Doe dit in maximaal 300 woorden vóór 15 april Uitgeverij Synthese geeft 4 boeken weg voor de beste inzendingen. De winnende stukjes worden ook nog eens gepubliceerd op de website van de Krant van de Aarde. << Marieke Buijs, Lisa van Noorden, Florine Visser

6 10 NATUUR INTERVIEW 11 N I E U W E D I E R E N EEN SPAGAAT TUSSEN ZINGEVING& GENIETEN Mogelijk nieuwe Leaf-litter kikker Nieuwe diersoort, Roze Atelopus kikker Actrice en schrijfster Halina Reijn had al een druk leven met acteren, schrijven, vrienden en feesten. Nog drukker is het nu zij sinds dit jaar ambassadrice is voor Ujima, een organisatie die jonge aidswezen helpt een eigen bestaan op te bouwen. Halina is op zoek naar een balans tussen zingeving en genieten. Ik ben een weldoener, maar dan wel op een heel decadente en domme manier! En wat is dan die decadente manier? In alles wat ik doe, zet ik mezelf centraal. Ik blijf gewoon acteren, terwijl ik ook mijn koffers kan pakken om ontwikkelingswerk te doen in Afrika. En ik kan wel zeggen nu moet alles groen zijn, nu moet alles ecologisch gebeuren, maar dat zit er niet in. Ik heb een oud grachtenpandje dat vast geen energielabel krijgt. Ik sta uren onder de douche. En ik kan samen met vriendinnen een hele avond kletsen over make-up en optredens. En nu de domme manier Ik heb ooit op een postkaart voor milieudefensie gestaan. Voordat ik besloot daaraan mee te werken, moest ik eerst op hun site kijken wat zij precies doen. Nu heb ik besloten me structureel ergens voor in te zetten. Dan kun je naar heel grote organisaties gaan als Unicef of War Child. Maar die hebben vaak al genoeg aandacht én celebrities. Op dat moment benaderde Ujima me. Ik vind het een goede organisatie. En zij kunnen ook echt de media-aandacht gebruiken die ik ze kan geven. Dus ik werd ambassadrice. Heb je de documentaire gezien van Bob Geldof? Hij organiseerde het concert Live Aid met allemaal bekende artiesten. Er werd 150 miljoen pond ingezameld voor Ethiopië, het overtrof alle verwachtingen. Uiteindelijk is er maar weinig geld op de goede plek terechtgekomen. Je kunt inzamelen wat je wilt, maar wat heb je eraan als er geen middelen zijn om het op de juiste plek te brengen? Het gaat in ontwikkelingshulp niet alleen om geld. Betrokkenheid en deskundigheid zijn véél belangrijker. Heeft Ujima die betrokkenheid en deskundigheid? Wij zijn een nieuwe pragmatische generatie, we willen resultaat zien. En Ujima speelt daar heel mooi op in. Bij Ujima kan je mailen met de jongeren in het project. Boodschappen achterlaten. Je bent onderdeel van de organisatie. Ze organiseren ook feesten in Fifteen. De opening was echt een groot succes. Hans Kesting was een fantastische presentator, Carice (van Houten, red.) was dj, maar dat verliep niet helemaal optimaal. Ze was de kabeltjes vergeten! TIP VAN HALINA Zet je kleding op straat voor een gelukkige voorbijganger of neem het mee naar een kledingruilfeest. Je kunt natuurlijk ook zelf een kledingruilfeestje geven. Hartiella crassicauda, de katvis, herontdekt in Nassau Deze katvis was al vijftig jaar niet gesignaleerd! En zo help je aidswezen in Afrika? Inhoudelijk kan ik natuurlijk helemaal niet helpen. Mijn kennis op het gebied van ontwikkelingssamenwerking laat te wensen over Gelukkig heeft mijn agent wel veel ervaring op dit gebied, zij is in Kenia geweest en ze is wildenthousiast over de mensen die daar werken. Zij heeft me ervan overtuigd dat Ujima de moeite waard is. Er zijn natuurlijk heel veel goede doelen, maar uiteindelijk komt er maar weinig hulp bij de mensen terecht die het nodig hebben. Daar zullen vast redenen voor zijn. Maar bij Ujima werkt het anders. Het is een kleine organisatie en het geld komt goed terecht. Heel zuivere koffie dus! En het spreekt me aan dat zij uitgaan van The best support is self support. The best support is self support? Ujima leidt aidswezen op en helpt ze aan werkervaring zodat ze op de lange termijn zichzelf kunnen onderhouden. Dat spreekt me aan. De twee initiatiefnemers hebben geld geïnvesteerd in een hotel. Zij creëren op die manier werkgelegenheid. Een paar maanden geleden ben ik verhuisd. Ik had veel te veel spullen en geen auto om het te verhuizen. Dus ik heb een kraampje gemaakt en alles op straat gezet. Jurken die ik aanhad op premières hingen netjes op een rekje. Het was een groot succes en ook echt een leuke manier om met mensen in contact te komen. Ik heb echt zóveel kleren en ik draag opvallende kleding maar één keer. Ik ben blij dat ik er nog iemand blij mee kan maken. Alleen werd ik nog geen week later benaderd om kleding te doneren voor een superleuk kledingruilfeest: UpperWareHouse. Toen had ik nog maar twee jurkjes over. Als ik dat had geweten Het kan soms irritant zijn om als BN er gebruikt te worden voor goede doelen, maar op deze manier is het alleen maar leuk. Zo had ik bijvoorbeeld een extravagante jurk van Jan Taminiau. Die kan ik niet nog een keer aandoen. Ik vind het leuk dat een ander die jurk nu draagt. << Stel je voor. Je staat midden in het weelderige regenwoud in het oosten van Suriname. Je loopt wat rond en bewondert de groene plantenpracht. Dan kijk je naar beneden en zie je een fel paarse, bijna lichtgevende kikker! Veel mensen zouden bij het zien van zo n dier waarschijnlijk denken dat ze hallucineren. Maar het beestje is hartstikke echt. De Amerikaanse en Surinaamse onderzoekers die in 2005 meewerkten aan het twee weken durende onderzoeksproject Rapid Assessment Program vonden hem. De wetenschappers onderzochten de biodiversiteit van het Lely- en Nassaugebergte in Oost-Suriname. Ze ontdekten maar liefst 24 nieuwe diersoorten! Herrezen katvis Toegegeven, de beesten zijn niet allemaal zo spectaculair. Er zaten ook twaalf keversoorten en een nieuwe mier bij. Toch moeten we ons niet laten misleiden door de omvang van de dieren, ook van deze insecten kunnen we veel leren over de ecologische rijkdom van het Surinaamse regenwoud. Naast alle nieuwe dieren zijn er ook beesten gevonden waarvan werd gedacht dat ze al lang uitgestorven waren, zoals de Hartiella Crassicauda. Deze katvis was al vijftig jaar niet gesignaleerd! Gevreesd werd dat de illegale goudmijnactiviteiten de vissoort kopje onder hadden laten gaan. Toekomst hoe weinig we nog weten van de dieren en Het belang van dit onderzoek is groot. de planten op aarde. En hoe meer we weten, hoe beter we ze kunnen beschermen. Willem Udenhout, voorzitter van het bestuur van Conservation International Behoud voor toekomstige generaties, dus. Suriname, benadrukt dat we met het oog Heel handig, want zij kunnen die fluorescerende kikker wellicht gebruiken als echt op de toekomst deze natuurvondsten moeten beschermen. Het onderzoek laat zien energiezuinige alternatieve spaarlamp. << Merel Talbi Adrian Flinn, Paul Ouboter science.conservation.org (meer over het Rapid Assessment Program) Halina Reijn Halina Reijn (1975) woont in Amsterdam. Zij speelde onder andere in: Het temmen van de feeks, Rouw siert electra, Oresteia (toneel) Zus&Zo, De passievrucht, Grimm en Zwartboek (film). Naast acteren schreef ze ook het boek Prinsesje Nooitgenoeg en schrijft ze elke week een column voor VIVA. Sinds dit jaar is ze ambassadrice van Ujima. << Marije Ravelli i foto Merlijn Doomernik

7 12 IYPE IYPE 13 CAN DO Even generaliseren. Europeanen zijn pessimistisch, Amerikanen optimistisch. De Koude Oorlog zal eens eindigen, de Berlijnse Muur ineenstorten. Kan niet, zeiden wij. We can do it, zeiden zij. In een gesprek met president Kennedy zei senator Gaylord Nelson dat hij zich grote zorgen maakte om het milieu. Ze waren het eens. Het duurde even. Maar in 1970 kwamen twintig miljoen mensen in actie op Earth Day. Inmiddels zijn hierbij 500 miljoen mensen over de hele wereld actief betrokken. We kúnnen er wat aan doen. Earth Day is een van de belangrijkste dagen van het jaar in de Verenigde Staten. Op de Mall, de tuin van de Amerikaanse geschiedenis in Washington, zullen zich op 22 april honderdduizenden mensen verzamelen voor een mars voor de aarde. In de bossen in het hele land zullen gezinnen extra lange wandelingen maken. De kinderen voorop zodat zij als eerste het avontuur met de natuur aangaan. Hun al of niet zelf gemaakte kleding zal vaak de aardse kleuren groen of bruin hebben. De organisatoren hebben mensen opgeroepen in die week massaal hun politici te bellen om hun zorg te uiten. De centrale in DC zal overbelast raken. Natuurlijk, president Bush is een oliepresident. Maar het zal veranderen. Iedere presidentskandidaat heeft een schoon milieu nu hoog op de prioriteitenlijst staan. Neem de Republikeinse kandidaat John McCain. Tijdens de campagnes voor de voorverkiezingen zei hij: Ik weet niet hoe de rest van mijn leven er uitziet op deze planeet. Maar vrienden, dit kan ik jullie wel vertellen. Ik heb genoeg kennis en ervaring om te geloven dat als wij niet kunnen terugdringen wat er nu gebeurt met het klimaat, wij onze kinderen een zwaar gehavende planeet overhandigen. McCain wil de auto-industrie strengere eisen opleggen en overheidssubsidies geven om batterijen voor auto s te ontwikkelen die na oplading tot 300 kilometer kunnen rijden. Ook wij Nederlanders moeten onze zorgen uiten en vervolgens positief denken en handelen. Het kan. Nog. << Willem Post, Amerika-deskundige Instituut Clingendael INTERNATIONAL LANCERING VAN YEAR HET INTERNATIONAL OF PLANET EARTH DAGVANDEAARDE YEAR OF PLANET EARTH IN PARIJS Na twee dagen van lezingen en presentaties werd één ding duidelijk: afgevaardigden uit de hele wereld delen dezelfde zorg: het gaat niet goed met de aarde. In een overvolle zaal van het UNESCO hoofdkwartier klinkt in allerlei talen het geroezemoes van politici, wetenschappers, studenten, zakenmensen en andere deelnemers. Dan spreekt de directeur van UNESCO, Koïchiro Matsuura: Er zal nooit sociale en economische vooruitgang zijn zonder kennis, en geen kennis zonder scholing, wetenschap en onderzoek. Onze kennis van de aarde is onze verzekeringspolis voor de toekomst en in deze wereld van onderlinge afhankelijkheid moeten we als eenheid samenwerken, om op een duurzame en rechtvaardige manier gebruik te maken van de bronnen van de aarde. Dat is het doel van het International Year of Planet Earth (IYPE): op een slimme, duurzame manier omgaan met de aarde. Hetzelfde geluid In een vol programma van twee dagen worden aan de hand van toespraken van ministers en wetenschappers drie thema s uitgelicht: klimaatverandering, bevolkingsgroei en natuurrampen. En of het nou om de minister van buitenlandse zaken van Frankrijk, de vice minister van landbouw van China, de Nobelprijswinnaar Renate Christ of de burgemeester van miljoenenstad Delhi gaat; uit álle hoeken van de Op 12 en 13 februari werd in een zonovergoten Parijs het startschot gegeven voor het Internationale Jaar van de Aarde. De Krant van de Aarde was erbij! De overvolle zaal van het UNESCO WAT IS IYPE? > Wanneer: IYPE duurt van januari 2007 tot december 2009, waarbij 2008 door de VN is uitgeroepen als hét Jaar van de Aarde. > Waarom: de maatschappij moet op een betere en effectievere manier gebruik gaan maken van de kennis van aardwetenschappers die de wereld rijk is. > Wat: zij gaat helpen bij het creëren van een veiliger, gezonder en meer welvarende wereld. > Hoe: er zijn twee hoofdprogramma s: Science en Outreach. Het Science Program richt zich vooral op het delen en ontwikkelen van wetenschappelijke kennis en inzichten. Het richt zich op universiteiten en andere kennisinstellingen. In het Outreach Program staat de Aarde centraal in een samenspel tussen bedrijfsleven, overheid, wetenschap en publiek. > De thema s van IYPE zijn: Bodem, Grondwater, Natuurrampen, Aarde en Gezondheid, Klimaatverandering, Bronnen, Megasteden, Diepe Aarde, Oceanen en Aarde en Leven. > IYPE is een gezamenlijk initiatief van UNESCO en de International Union of Geological Sciences. Daarnaast zijn twaalf grondleggers, 26 partners en steeds meer organisaties uit de hele wereld aangesloten die samen de belangrijkste geo-wetenschappelijke gemeenschappen vertegenwoordigen. > Er hebben zich al 65 landen aangesloten. > Mijn Aarde is de Nederlandse organisatie die zich heeft aangesloten > websites: wereld komt hetzelfde geluid. In de presentaties wordt steeds weer duidelijk dat grafieken stijgen tot zorgelijke hoogten: het uitputten van de aarde zijn tol begint te eisen. Bittere noodzaak De bijeenkomst is er vooral op gericht om de drie thema s vanuit verschillende vakgebieden te belichten en de noodzaak tot handelen te onderbouwen met specifieke vakkennis. Helaas dus nog geen concrete oplossingen. Wat wel duidelijk wordt, is dat de oplossingen in de nabije toekomst moeten gaan komen vanuit de wetenschap. De aarde is complex en dus zullen wetenschappers uit de verschillende vakgebieden hun kennis moeten delen en meer moeten gaan samenwerken. Maar dat niet alleen, de kennis uit de academische wereld moet makkelijker toegankelijk worden voor beleidsmakers, het bedrijfsleven en niet te vergeten de bevolking. Dat is waar IYPE zich voor inzet. Vijfenzestig landen hebben zich al aangesloten en gaan hiervoor hun uiterste best doen. Het besef dat handelen en ingrijpen bittere noodzaak is, wordt in ieder geval door alle aanwezigen gedeeld. En nu: op naar samenwerking en innovatieve oplossingen! Nederland Ook Nederland sloot zich aan bij het IYPE: wat doet Nederland eigenlijk? We vragen het aan de voorzitter van het Nederlandse comité IYPE prof. dr. Johan Meulenkamp. Er gaat heel veel gebeuren. Wetenschap- pelijke organisaties verzorgen verschillende symposia. Gemeenten, maatschappelijke instellingen en bedrijven organiseren manifestaties in het hele land. We gaan ons vooral focussen op de regionale problematiek, de effecten van mondiale klimaatveranderingen zijn in elk gebied weer anders want elk stukje Nederland heeft zijn specifieke eigenaardigheden. Verschillende regio s gaan hun eigen problematiek en toekomstplannen definiëren. Voor meer informatie en alles over de plannen van Mijn Aarde kijk op: << Doe mee aan de fotowedstrijd van UNESCO De aarde verandert snel, landschappen veranderen door overstromingen en aardbevingen maar ook door verstedelijking en verschuiving van landbouwactiviteiten. Wat is jouw beleving hiervan? Hoe zie jij dit? Probeer dat vast te leggen in een kleurenfoto en stuur die in voor de fotowedstrijd van UNESCO. De foto moet één van de tien thema s van het Internationale Jaar van de Aarde illustreren. (Zie: Wat is IYPE op pagina 12) De wedstrijd is onderverdeeld in twee categorieën: vanaf 15 t/m 20 jaar oud of ouder dan 21. Er zijn verschillende fotocamera s en 40 boeken te winnen! Je kunt nog tot 30 juni 2008 insturen, dus pak die camera en laat je creatieve oog de rest doen. vlnr Esther, Mark en Anne Omdat studenten de toekomst zijn, heeft IYPE een wedstrijd uitgeschreven. Studenten uit de hele wereld mochten een essay, gedicht, song of iets anders insturen over één van de onderwerpen van het IYPE. De beste inzendingen zijn beloond met een bezoek aan de opening van het IYPE in Parijs. Op het hoofdkwartier van UNESCO hebben zich op 12 en 13 februari 2008 maar liefst 130 studenten uit de hele wereld verzameld. De Nederlandse gelukkigen zijn: Anne Walraven (22) studente Aardwetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Esther Rosenbrand (21) derdejaars Technische Aardwetenschappen aan de TU Delft en Mark Bakker (22) derdejaars Aerospace Engineering ook aan de TU Delft. Voor meer info kijk op: (en typ in de zoekbalk photo contest ) Hoe vinden jullie het? Esther: Het is heel interessant om met allemaal studenten uit de hele wereld bij elkaar te zijn. Overdag luisterden we naar alle presentaties en s avonds lieten we er onze eigen ideeën op los. Iedereen kijkt vanuit zijn eigen culturele achtergrond toch weer anders tegen de dingen aan. Mark: Super interessant, ik heb nu een veel duidelijker beeld van de problematiek gekregen, bijvoorbeeld over voedseltekorten. Die Franse professor (prof. Gishlain de Marsily) zei dat we bossen moeten gaan kappen om die grond te gebruiken voor landbouwgrond. Dat is zo confronterend, want dat willen we natuurlijk juist niet, maar het lijkt haast onvermijdelijk. Anne: Ik vond het heel inspirerend, maar het leukste vond ik nog om zoveel studenten uit de hele wereld te ontmoeten. Nog opvallende dingen gehoord? Mark: Ja, ik was het eigenlijk niet eens met de schattingen van Thierry Desmarest van Total, hij gaf cijfers over het gebruik van olie en gas in Maar als je de publieke opinie verandert en er meer behoefte komt aan groene energie dan hoeft die schatting helemaal niet waar te zijn. Ik was graag even het podium opgeklommen om dat te vertellen. Esther: Ik vond die lezing over geohazards (natuurrampen) heel interessant, dat een verzekeringsmaatschappij (Münich Reinsurance Company) met zoveel gedetailleerde data kwam, dat had ik nooit verwacht. Ze hebben zelfs een site waar de risicogebieden van de wereld in kaart zijn gebracht! Anne: Een Franse professor (prof. Gishlain de Marsily) zei dat we maar moeten accepteren dat de natuur er aan gaat. Als de bevolking zo hard groeit, is er gewoon geen ruimte meer. Dat zo n hoge pief dat zegt, vond ik echt schokkend. Jammer dat daar niet verder op ingegaan werd. VWO-ers opgelet! Wetenschappers, beleidsmakers en het bedrijfsleven zullen hun kennis slim moeten uitwisselen om te zorgen dat onze aarde a better place to be wordt. Maar de toekomst ligt in de handen van studenten. Een ander doel van het IYPE is dan ook het promoten van de aardwetenschappelijke studies. Oud premier van Nederland en adviseur van het IYPE Ruud Lubbers is ook in Parijs en voordat hij het podium betreedt, vragen we hem waarom vwo leerlingen juist nu voor een exacte studierichting moeten kiezen. Je hebt nu de kans om als student natuurwetenschappen aan te haken bij echt spannende dingen. Het is een tijd van grote veranderingen, de wereld transformeert naar een duurzame. Nu kun je dingen veranderen. Ga iets spannends doen met je leven, ga natuurwetenschappen studeren! Marieke Buijs Jeroen Nooter

8 14 MILLENNIUMDOELEN MILLENNIUMDOELEN 15 Nederlands design in ontwikkeling In ontwikkelingslanden, de naam zegt het al, moet nog een hoop worden ontwikkeld. NCDO & MILLENNIUMDOELEN In 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen internationale afspraken gemaakt: vóór Deal in peace Goede groene gemeente Op de website van Millennium Gemeente staat linksboven een klok die aftelt. Hij telt af Maar ook in ons eigen, economisch succesvolle landje is en blijft vraag naar nieuwe 2015 moeten armoede, ziekte en honger ver teruggedrongen zijn. Dit is vertaald in acht naar 2015, het moment dat de millenniumdoelen bereikt moeten zijn. De Vereniging van ideeën en ontwikkelingen. DDiD, oftwel Dutch Design in Development verenigt twee concrete doelen: de millenniumdoelen. In de Krant van de Aarde lichten we elke keer Nederlandse Gemeenten (VNG) is van mening dat deze doelen bereikt moeten worden intenties: het biedt Nederlandse ontwerpers de gelegenheid om inspiratie op te doen en een aantal bijzondere projecten uit die zich inzetten om deze doelen te bereiken. door samen te werken op gemeenteniveau. te werken in andere omstandigheden met vaak nog niet eerder gebruikte materialen en Hieronder alle doelen op een rijtje met de bijbehorende icoontjes. Onder gezamenlijke, herkenbare vlag kunnen gemeenten zich inzetten voor het bereiken technieken. Tegelijkertijd geven zij de locale producenten en ontwerpers inzicht in West van de millenniumdoelen. Hoe gemeenten hier invulling aan geven, mogen ze zelf bepa- Europese trends en design zodat zij hun producten beter kunnen afstemmen op de 1 In 2015 zijn extreme armoede en honger uitgebannen len. Sommige gemeenten geven nieuwe impulsen voor het mondiale beleid, andere markt. gemeenten belichten bestaande projecten en brengen deze in breder verband. DDiD is een initiatief van NCDO (Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame 2 In 2015 gaan alle jongens en meisjes naar school 3 In 2015 hebben mannen en vrouwen dezelfde rechten Wat kun je als gemeente doen? Hier wat tips: Ontwikkeling). Deze commissie bevordert > Kies voor duurzaam geproduceerd hout het ontstaan van duurzame ontwikkelin- 4 In 2015 is kindersterfte sterk afgenomen > Neem Fair Trade producten af gen door internationale samenwerkings- > Ondersteun de plaatselijke Wereldwinkel verbanden aan te gaan. Geheel in lijn met de doelstellingen van deze commissie, 5 In 2015 sterven er minder vrouwen door zwangerschap vluchtelingenkamp Kalma in het zuiden van Darfur > Kies voor duurzame spaarrekeningen, beleggingproducten en -verzekeringen draagt DDiD een steentje bij in de design- 6 In 2015 gaan is de verspreiding van ziektes als aids en malaria gestopt > Gebruik papier met het FSC-keurmerk industrie. Nederlandse ontwerpers werken Altijd gedacht dat onderhandelen op de beurs egocentrisch is? Dat alleen de onderhande- > Gebruik internet om mensen in te lichten een paar weken lang samen met produ- 7 In 2015 leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu laar eraan verdient? Fout! Laat de jeugd onderhandelen met Markt voor Vrede 2.0 en de > Teken voor de Millenniumdoelen centen in ontwikkelingslanden. Dit hele wereld profiteert mee. Euro s voor Vrede heeft een educatief online beursspel ont- > Breng An inconvenient truth onder de aan- gebeurt in opdracht van voornamelijk 8 In 2015 is er meer eerlijke handel, schuldinverlichting en hulp wikkeld voor middelbare scholieren. De eerste editie van het spel verscheen ruim een dacht van jongeren Nederlandse importeurs, die de duurzaam jaar geleden. De tweede editie is onlangs uitgekomen. Markt voor Vrede 2.0 is een spel Meer tips? Of wil je weten of jouw gemeente geproduceerde goederen tegen een eer- Met dank aan: NCDO. NCDO is de Nationale Commissie voor Internationale Samen- op internet waar scholieren zich verdiepen in conflictgebieden en vredesopbouw. Het is zich al aan heeft gesloten bij Millennium lijke prijs hier op de markt brengen. werking en Duurzame Ontwikkeling. Deze commissie bevordert het ontstaan van duur- een mix van handelen in aandelen en deelnemen aan het maatschappelijk debat. Tja, en Gemeente? Kijk op Hieronder twee voorbeelden uit Indonesië zame ontwikkelingen door internationale samenwerkingsverbanden aan te gaan. Zij ont- het klinkt als een cliché, maar als de jeugd van wanten weet, hebben we de toekomst meente.nl. << en Guatemala. wikkelden onder andere de website: millenniumdoelen.nl Van 18 februari tot 20 maart en van 13 mei tot 6 juni gaan de scholieren met het spel handelen in de verwachting van de Nederlandse bevolking over het vredesproces in Indonesië Lidewij Spitshuis is samen met collega-designer Rixt Reitsma naar Indonesië geweest om daar samen met de lokale Fair Trade organisatie Apikri een serie Guatemala Productontwerpster Marie-José Hamers is in het kader van DDiD zes weken in Guatemala geweest. Ze leidde daar de productie en ontwikkeling van een Darfur. Hoeveel procent van de Nederlanders zal bij sluiting van de markt vinden dat Nederland meer geld moet uittrekken voor de ontwikkeling in Darfur? Die vraag staat mode- en woonaccessoires te produceren in opdracht van de Nederlandse importeur tassenlijn in opdracht van importeur Esperanza die al jaren afneemt van kleinschalige centraal. Wanneer je slim handelt, het nieuws over Darfur in de gaten houdt en de dage- Timber Trail. We hebben geprobeerd aan onze lokale collega s uit te leggen waar ze nu producenten in Guatemala. Mijn inspiratie heb ik geprobeerd over te brengen op de lijkse quizvraag goed beantwoordt krijg je credits. Wie uiteindelijk de juiste aandelen van eigenlijk voor werken: wat houdt de Europese markt precies in, hoe werkt het en hoe mensen waarmee ik samenwerkte. Want wat je in Guatemala ziet, is dat mensen nog de slotpeiling in handen heeft, verdient extra credits. De beste scholier en de beste speel je op zo n markt in. We hebben ze heel wat bij kunnen brengen over bijvoorbeeld steeds de producten maken die ooit goed verkochten. De Europese markt groeit door, school ontvangen prijzen. tijdmanagement, en praktisch plannen. Dat het enerzijds belangrijk is om je aan deadlines te houden, maar dat je ook realistisch moet zijn in wat haalbaar is en wat niet. maar zij groeien niet mee. Ik heb uitgelegd dat je kwaliteit voorop moet zetten, wil je succesvol kunnen exporteren. Ik hoop dat ik aanzet heb gegeven tot vrijer nadenken. Als Doet jouw school nog niet mee? Indonesiërs, zo merkten we, zeggen namelijk altijd ja, ook als ze nee bedoelen. ze dat combineren met de technieken, die ze enorm goed beheersen, ontstaat er meer Het is nog mogelijk om je school in te schrijven voor de tweede markt die begint op 13 Lidewij heeft uit het project vooral geleerd om creatief om te gaan met de beperkte mid- diversiteit in de producten, dat is belangrijk voor succes op de Europese importmarkt. << mei. Neem contact op met Marjolein de Haan via << delen die de producenten tot hun beschikking hadden. Bamboe is hét materiaal van de toekomst en kan in Indonesië prima groeien. Tot Olie opruimen in poolzee onmogelijk Het Wereld Natuur Fonds (WNF) eist volledige stopzetting van alle ontwikkelingen die lei- nu toe gebruikten ze wel bamboe, maar vaak den tot het exploiteren van olievoorraden op de Noordpool. Uit onderzoek van het WNF alleen als het rauwe materiaal. Wij hebben ze blijkt dat het extreem gecompliceerd is om gelekte olie in de poolzee op te ruimen. De kennis laten maken met de relatief gemakkelijk te produceren geperste variant. De produ- gevolgen van een ongeluk zijn daardoor zo verwoestend voor het zeer kwetsbare ecosysteem van de Noordpool, dat het volgens het WNF onverantwoord is om de fossiele energie- E.ON: centen dachten goed met ons mee in dit soort bronnen in het Arctisch gebied te exploiteren. processen. Ze maakten soms zelf machines Een aantal van de belangrijkste problemen die naar voren komen in het onderzoek: De campagne Help ons klimaat niet naar om iets voor elkaar te krijgen. Met trots lieten > Personeel en materieel moeten worden aangevoerd in zeeijs-bestendige boten. de kolen van Greenpeace is nog geen jaar ze dan zo n zelfgebouwd apparaat zien. Dat is > Apparatuur waarmee olie op mechanische wijze verwijderd kan worden, bevriest. oud en nu al is de bouw van één kolencen- natuurlijk prachtig. > De wind in het Noordpoolgebied is vaak zo hard, dat het onmogelijk is om op locatie trale uiterst onzeker. In september zette met steun vanuit de lucht te werken (helikopters, kleine vliegtuigen). Nuon de bouwplannen voor een kolencen- > Chemische middelen om olie te verwijderen, zijn door de golfslag en harde wind trale in Groningen in de ijskast. Het nauwelijks te gebruiken. bedrijf overweegt een gas- in plaats van > Olie onder het ijs is onbereikbaar. Zowel chemische schoonmaak als wegbranden van een kolencentrale te bouwen. En aardgas de olie levert residuen op die verwijderd moeten worden, technisch vrijwel onmogelijk. stoot bijna de helft minder CO2 uit. Eén > De extreme temperaturen, gebrek aan daglicht en ronddrijvende ijsschotsen maken kolencentrale is dus bijna van de baan, nu schoonmaakoperaties levensgevaarlijk. Daarom: geen oliewinning op de Noordpool. << de andere vier nog. En daar werkt Greenpeace hard aan. Als eerste van de energiebedrijven is E.ON onlangs begonnen met de voorbereidingen voor de bouw van een nieuwe kolencentrale op de Rotterdamse Maasvlakte. Door de enorme CO2-uitstoot zal deze centrale rampzalig zijn voor het klimaat. Daarom doet Greenpeace er de komende tijd alles aan om de bouw te stoppen en roepen we E.ON op te kiezen voor schone energie. Lees meer en doe mee! Ga naar <<

9 16 MILLENNIUMDOELEN STUDIE 17 TUKTUK-BATTLE KAOSPILOTSbusiness as unusual Vechten tegen armoede en CO2 Tuktuks zien er hartstikke leuk uit, helaas slurpen ze benzine. Nu is er een wereldwijde wedstrijd georganiseerd om de verkapte CO2-machientjes schoner en efficiënter te maken. Wie wel eens in Bangkok of Bombay is geweest, kent ze wel. In Thailand noemen ze het tuktuks, in India autorickshaws. Ze worden meestal gebruikt als taxi. Ze zien er heel leuk uit, maar er kleeft één groot nadeel aan de tuktuks: ze slurpen benzine. Dat is voor de chauffeur vervelend, want die benzine kost hem bijna zijn hele winst (een chauffeur verdient 100 euro per maand en gooit bijna 90 euro aan benzine per maand in zijn tuktuk). Daarbij gaat het ten koste van zijn gezondheid, van die van zijn stad en van onze wereld. Tuktuks zijn verkapte CO2-machientjes! Wedstrijd Enviu, een internationale organisatie voor en door jonge ondernemende mensen ofwel innovators in sustainability, ziet in de tuktuk een uitdaging. Het ontwerp van deze kleine vervuiler is al 25 jaar hetzelfde, veel mensen zijn afhankelijk van hun tuktuk en benzinekosten stijgen. Desondanks zien wij mogelijk heden, vertelt Elmar Stroomer, projectleider Hybrid Tuktuk. Eind april start onze Tuktuk-battle, een wereldwijde wedstrijd voor studenten om de bestaande tuktuk schoner en efficiënter te maken. Niet door een nieuwe te ontwerpen, maar door een upgrade systeem te bedenken, een betaalbare en handzame kit, die je zo op het chassis, de motor of het frame kunt bevestigen. Om het een eerlijke wedstrijd te maken en om er zeker van te zijn dat er een implementeerbare (betaalbare en gebruiksvriendelijke) kit ontworpen wordt, zijn er een aantal regels en richtlijnen opgesteld. Maar het is vooral heel leuk, garandeert Stroomer. Studenten van over de hele wereld mogen mee doen. De battle gaat voor de Indiase teams en de Nederlandse teams op hetzelfde tijdstip van start. In april 2009 wordt in India een race gehouden waarbij de kits (en de tuktuks waar ze op zitten) worden getoetst op CO2 uitstoot en benzineverbruik. Maar ook het businessplan dat de teams hebben geschreven, wordt meegewogen. Hybride? Een deskundige jury beoordeelt de ontwerpen. De tuktuk moet bijvoorbeeld snel kunnen optrekken, en minstens even snel kunnen rijden als hij daarvoor deed, dertig tot zestig procent minder benzine gebruiken en weinig onderhoud vergen. De drie belangrijkste criteria zijn: > 40-60% CO2-reductie tijdens het rijden > Efficiënter benzineverbruik > Een stijgend inkomen voor de chauffeurs En daar is niet alles mee gezegd! Het is niet alleen belangrijk dat de kit fantastisch werkt, de kit moet ook goed in de markt gezet worden. Bij elke kit moet een businessmodel geleverd worden waarin de economische, sociale en duurzame aspecten een belangrijke rol spelen. Een beetje suggestief is de domeinnaam van de website wel. Met wordt je als het ware ingefluisterd Ontwikkelingswerken vanuit je luie stoel Om ontwikkelingswerk te kunnen doen, hoef je natuurlijk niet je baan op te zeggen en naar Afrika te gaan. Dankzij nabuur.com kun je gewoon ontwikkelingswerken vanuit je luie stoel. Onder het mom van een goede buur is beter dan een verre vriend zet nabuur zich in voor online ontwikkelingshulp. De stichting heeft een vrijwilligersnetwerk met meer dan tienduizend leden ontwikkeld, om concrete maatschappelijke problemen aan te pakken. Als vrijwilliger kun je op hun site inloggen als neighbour en afhankelijk van je interesses en je expertise vervolgens een keuze maken uit misstanden, overal in de derde wereld. Met twee uurtjes achter de computer kun je positief bijdragen aan de leefbaarheid van Afrika, Amerika en Azië. Hoe werkt het? Wanneer hulpbehoevende medemensen beschikken over een internetverbinding kunnen ze van alles kwijt op een eigen webpagina: over het leven van hun gemeenschap, problemen die ze willen oplossen en lopende projecten. Daarbij worden vertegenwoordigers van de lokale bevolking eerst geholpen om hun problemen te formuleren in vragen die door de neighbours opgelost kunnen worden. Vrijwilligers kunnen dan op deze pagina s ( villages ) een taak zoeken waarin ze wat tijd willen investeren. een kit te ontwikkelen die het mogelijk maakt een tweede soort brandstof te gebruiken. Elmar: We zullen de innovatieve oplossingen zien tijdens de battle. Hybride is een breed woord. Het lijkt erop dat je een tweede energiebron zou moeten toevoegen maar dat hoeft niet persé. Een efficiëntere verbranding door een bepaalde toevoeging kan heel goed werken. Wat je kunt winnen? Eeuwige roem en een leuke ervaring! En het zou natuurlijk fantastisch zijn als we ons doel halen om in 2009 de eerste upgrade-kit op de Indiase markt te introduceren. Wanneer dit een succes blijkt zal de kit ook verder in Azië en in Afrika worden geïntroduceerd. Enviu Enviu, innovators in sustainability, is een internationale organisatie voor en door jonge ondernemende mensen, die hun netwerk, tijd en expertise gebruiken om WOW! ideeën op een zakelijke en eigentijdse manier in praktijk te brengen. is zo n WOW! idee dat een WOW! project werd en nu zelfs een WOW! bedrijf is. << Het gaat dus niet om het doneren van je (zuur)verdiende geld maar vooral om de inzet van je kennis, creativiteit en je sociale netwerk Door de open structuur is het netwerk werkzaam in veel verschillende gebieden. In tegenstelling tot de meeste organisaties zijn zij immers niet gespecialiseerd in één specifiek probleem (zoals milieu, scholing of voedsel). Zij zoeken dus geen problemen die bij hun organisatie passen maar een organisatie die bij een specifiek probleem past. De projecten op de site variëren van weeshuizen tot waterdammen en van kopieerapparaten tot researchcentra. Het moet welk heel gek zijn als je daartussen géén taak kan vinden die jou op het lijf geschreven is. << Arjen Damen, Ilse Eggenkamp, Lotte Krijnen, Marije Ravelli Evelyn Hockstein/Polaris, Jan de Groen (ervaringen in Indonesië ) (ervaringen in Guatemala) (tassen Lidewij Spitshuis/Rixt Reitsma) (accessoires Lidewij Spitshuis/Rixt Reitsma) h.martens@esperanza.com.mx (tassen Marie José Hamers) KaosPilots is een begrip in Scandinavië. In Nederland bestaat de opleiding voor hart, hoofd en handen bijna een half jaar. Tijd voor een gesprek met Peter Linde, teamleider van KaosPilots Nederland, en een tweetal studenten. Wat is KaosPilots voor opleiding? Deze tijd vraagt om jonge ondernemers die met passie van de wereld een betere plek willen maken. En dat is waar de businessopleiding KaosPilots hen bij helpt. Wij werken vanuit het hart. Het gaat bij ons om business as unusual. Je kunt overal ter wereld uitstekende opleidingen volgen, maar waar leer je wat jouw passie is? Bij KaosPilots staan hart, hoofd en handen centraal. Niet teveel lullen, maar vooral doen! Studenten krijgen hier alle tools aangereikt om hun talent te ontwikkelen en hun passie in de wereld te zetten. De opleiding is internationaal georiënteerd, de voertaal is Engels Hoe gaat dat doen dan? We gaan echt op onderzoek uit. Op locaties als bijvoorbeeld Sjanghai of Johannesburg gaan we samen met lokale mensen aan de slag om problemen op te lossen. Heel praktisch dus. Vanuit het niets bouwen we projecten op en gaan we actief partnerships aan. Kun je een voorbeeld geven van een KaosPilot successtory? Wat in eerste instantie een klein lokaal project was kreeg grote global impact Wat ik zelf een mooi voorbeeld vind is het afstudeerproject van Michael Nybrandt uit Denemarken. Hij richtte de Tibetaanse Nationale Voetbalbond op en organiseerde een interland tegen Groenland. De regering van China was gepikeerd en oefende enorme druk uit op de Deense overheid om het hele plan af te blazen. Dat lukte niet. Nybrandt vroeg en kreeg op een creatieve manier internationale aandacht voor de Chinese bezetting van Tibet. Wat in eerste instantie een klein lokaal project was, kreeg grote global impact. Dát is typisch KaosPilots. Niet teveel lullen, maar vooral doen Hoe kiezen jullie de studenten en hoe ziet die toekomstige KaosPilot er uit? Allereerst moeten kandidaten een vragenlijst invullen. Door deze vragen leren wij de kandidaten beter kennen en zij zichzelf. Degenen die geselecteerd worden nemen vervolgens deel aan een tweedaagse workshop. De kandidaten moeten Onze Lieve Vrouwelyceum Breda gaat voor ONBEPERKT HOUDBAAR Eén keer in de vijf jaar tijdens de lustrumweek staat het gewone schoolleven van het OLVlyceum in Breda een week lang stil en is iedere leerling op allerlei andere gebieden juist uiterst actief. Dit jaar bestaat het OLV alweer 85 jaar. Het centrale thema voor dit lustrum is: ONBEPERKT HOUDBAAR. Of het nu over milieu, menselijke relaties of gezondheid gaat, alles komt onder de aandacht op woensdag 27 en donderdag 28 februari Dance4life zal in die week workshops verzorgen en er komt een bekende Nederlandse artiest die zich sterk maakt voor het milieu. Er zijn workshops en gastlessen die vanuit verschillende invalshoeken invulling geven aan het thema. En hoe groot is eigenlijk de vakantievoetafdruk van leerlingen? Kun je afval hergebruiken en hoe kun je er kunstig mee omgaan? Wat doen we met zwerfvuil? Halen we de millenniumdoelstellingen? Wat doen Greenpeace, PLAN, WarChild, Unicef, Artsen zonder Grenzen en de Derde Wereld Werkplaats? We zullen het allemaal te weten komen in de lustrumweek. Ook zal er een Amnesty-nacht plaatsvinden met workshops in het teken van de Olympische Spelen. Plus nog een literaire dag met veel bekende Nederlandse en Vlaamse schrijvers en top of the bill: een geheel eigen musical: LXR. In de volgende uitgave van de Krant van de Aarde zal de beste verslaggever van onze school verslag doen van al dit fraais dat onze leerlingen te wachten staat. Door deze manier van lustrum vieren zal het OLV-lyceum zeker onbeperkt houdbaar blijven! Theo Voncken (Docent Aardrijkskunde en projectleider leerlingendagen) Meer informatie over het lustrum: (onder OLV 85) Doet jouw school ook iets bijzonders? Mail het naar platform@krantvandeaarde.nl een aantal pittige opdrachten uitvoeren. Wij observeren. Een KaosPilot haal je er trouwens zo uit. Talent herken je meteen. Tijdens de workshop wordt ook al gekeken naar een ideaal KaosPilot-team. We proberen een zo gevarieerd mogelijk team samen te stellen. We willen vermijden dat er tien Johan Cruijfjes in één team zitten. En wat betreft de eigenschappen van een KaosPilot? Een KaosPilot is nieuwsgierig, open, ondernemend, creatief en gemotiveerd. De opleiding bestaat nu vijf maanden. Ben je tevreden? Op deze vraag kan ik alleen maar volmondig JA antwoorden. De opleiding is geen reguliere opleiding en wordt dus niet gesubsidieerd door de overheid. Dat brengt financieel uiteraard nadelen met zich mee, maar tegelijkertijd ook veel vrijheid. KaosPilots wordt financieel ondersteund door een aantal founding KaosPartners, waar studenten dan weer projecten en opdrachten voor doen. Daar ben ik heel dankbaar voor. Zonder deze partners zouden we nooit zover gekomen zijn. Ook zie ik het als voorrecht om met zoveel gemotiveerde studenten te werken. Prachtig! Ik hoop mijn passie te vinden Ursel: 25 jaar uit Duitsland Waarom ben je deze opleiding gaan volgen? Omdat de opleiding heel praktisch is en een bijdrage levert aan een betere wereld. Binnen deze studie hoop ik mijn passie te vinden, mijn eigen plek én ik werk graag samen met anderen. Wat wil je later worden? Ik wil graag een eigen bedrijf opstarten. Daarnaast wil ik wel samenwerken met anderen. Ik houd ervan om in een team te werken. Kun je KaosPilots in een paar sleutelwoorden omschrijven? Uitdagend, doorzettingsvermogen, teamwork, sociale verantwoordelijkheid. Ik denk graag buiten de kaders Inga: 21 jaar uit IJsland Waarom ben je deze opleiding begonnen? Ik kwam in aanraking met de KaosPilots via een workshop van het Nordic Youth Panel. Ik ben toen verliefd geworden op het concept van KaosPilots. Dit was precies wat ik wilde! Wat wil je later worden? Ik denk graag buiten de kaders en dat kan bij KaosPilots. Ik ben niet echt een ondernemer, dat is dan ook niet mijn ambitie. Ik wil graag werken binnen verschillende projecten, creatief bezig zijn en mensen faciliteren om creatief te zijn. Dus eigenlijk meer processen begeleiden dan zelf ondernemen. Wil je als je klaar bent je kennis gebruiken in IJsland? Dat weet ik nog niet precies. In IJsland denken mensen niet echt buiten de kaders en dat zou ik graag willen veranderen. In die zin zou ik de boel daar wel wakker willen schudden! Is deze opleiding ook jouw droomopleiding? Dan kun je je van begin februari tot eind april via de website aanmelden. In juni wordt de tweedaagse workshop gehouden. << Mail naar Irina de Vink Harmen de Jong Fotografie platform@krantvandeaarde.nl

10 Logo GW&C FC zwart.ai 18 GOEDE WAAR & CO Logo GW&C FC diap.ai GOEDE WAAR & CO 19 Duurzaam ondernemen doe je met heel veel anderen Het verlanglijstje van een startende ondernemer: een werkplek, een receptie, vergaderruimte en een kopieermachine, gesprekken die je scherpen, goede coaching en advies. En doe daar maar een enorm netwerk vol klanten en investeerders bovenop. Met de juiste randvoorwaarden is het een stuk makkelijker om een bedrijf te starten. En dat is wat een incubator biedt, die helpt een bedrijf op weg naar zelfstandigheid. Afgelopen jaar zijn er twee incubators voor duurzame ondernemers opgericht: New Energy Docks in Amsterdam en de Sustainable Incubator van Enviu in Rotterdam. Met die laatste gaat het zo goed dat er plannen zijn voor het i-lab, een eiland vol duurzaamheid. << Vanaf 2011 alleen maar duurzame vis in de supermarkt Vis Beter : het klinkt als een nieuwe campagne voor de lokale visclub. Maar dit zou wel eens een doorbraak voor de uitstervende tonijn en alle andere vissen kunnen zijn. Vis Beter is namelijk een zeven stappenplan van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). De komende vier maanden werkt het CBL aan een verplichte handleiding voor supermarkten, in 2011 kun je hier geen bedreigde vissoort meer kopen. Goede Waar & Co is een onafhankelijke consumentenvereniging die al 25 jaar onderzoek doet naar mens-, dier- en milieuvriendelijke producten. Zo helpen we je barrières op te heffen die duurzaam consumeren in de weg staan. Momenteel doen wij dat op het gebied van voeding, kleding, verzorging en toerisme. Goede Waar & Co maakt bewust consumeren mogelijk Wij denken dat iedereen graag duurzaam consumeert, alleen weten mensen vaak niet hoe. Daarom voorzien wij je van informatie. Wij bieden een platform voor iedereen met duurzaamheidvragen. Onze onderzoeksresultaten zijn voor iedereen toegankelijk op onze website en we hebben een gratis consumentenservice. Hier kunnen leden dagelijks terecht met al hun vragen over voeding, kleding, verzorging en toerisme. GOEDE WEETJES Logo GW&C FC groen wit.ai Logo GW&C FC diap groen.ai Gifvrij winkelen Hij is er weer! De nieuwe Groente & Fruit Wijzer met tips om gifvrije boodschappen te doen. Op het handzame kaartje kun je zien hoe je producten kunt kopen die het minst vervuild zijn met bestrijdingsmiddelen. De Groente & Fruit Wijzer is gebaseerd op gegevens van de Voedsel en Waren Autoriteit van de overheid en Goede Waar & Co. Uit deze gegevens blijkt dat Albert Heijn de schoonste en Aldi de vieste supermarkt is. Aldi heeft meteen een goed voornemen voor dit nieuwe jaar bekend gemaakt. Drie keer raden wat dat is << De keuze is aan jou! Daar sta je dan in de supermarkt. Met een boodschappenlijstje waarop de geijkte producten staan gekrabbeld: brood, boter, kaas en eieren. Maar welke eieren moet je nemen? Het is toch niet normaal waar je tegenwoordig uit kunt kiezen? Het Ei van Maar dat is niet het enige. CBL zet zich in Columbus, maïseieren, vier- of zeven granen eieren? voor dierenwelzijn en wil de bijvangst terugdringen, schadelijke vangstmethoden Waar kies je voor als je graag een diervriendelijk eitje tikt? De zojuist genoemde afschaffen, richtlijnen voor het doden van vis opstellen en illegaal gevangen vis uitbannen. Wil je vóór 2011 al een duurzaam eren. Het enige verschil is dat deze kippen eieren zijn eigenlijk allemaal scharrelei- visje eten? Download dan de viswijzer op verschillend voer hebben gekregen. >> Goede Waar bon :37 Pagina 1 Ja, ik wil lid worden! Ja, ik wil lid worden! Ik sluit me aan bij Goede Waar & Co, de onafhankelijke consumentenvereniging die al 25 jaar onderzoek doet naar mens-,dier- en milieuvriendelijke producten.als lid van Goede Waar & Co ontvang ik gratis het magazine P+ People Planet Profit. De hen van het Ei van Columbus heeft héél veel Omega-3 gekregen. De overige soorten spreken voor zich. Deze eieren zijn eigenlijk gezonder voor jou dan voor de kip zelf. Als je een eerlijk eitje wil tikken kijk dan naar de soortnaam (kooi, scharrel, vrije uitloop of biologisch). Die zegt namelijk iets over de leefomstandigheden van de hen die jouw ei legt. De codes op de eieren geven je altijd een eerlijk antwoord. >> Goede Waar & Co Amaliastraat 5, 1052 GM Amsterdam Postbus 61236, 1005 HE Amsterdam Ik betaal: 15,- (half jaar) 30,- (heel jaar) anders... T F Naam:... Voorletters: m/v... Straatnaam:... Huisnummer:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoon: Datum:... Handtekening:... Ik wil een actieve bijdrage leveren, neem contact met mij op. Stuur deze bon, in een envelop, naar Goede Waar & Co - Antwoordnummer PZ Amsterdam (postzegel hoeft niet, mag wel), of surf naar Alle eieren zijn namelijk via hun code te herleiden tot een houderijsysteem, van beter tot slecht: 0 = Biologisch ei, 1 = Vrije-uitloopei, 2 = Scharrelei, 3 = Kooi-ei. Wil je weten waarom het ene eitje beter is dan het andere? Kijk dan naar de keuzetabel eieren van het Voedingscentrum op hun website << i ilustratie Marije Ravelli Myhra Groenendijk Goede Waar & Co ging op bedrijfsbezoek bij Innocent in Nederland HOE ONSCHULDIG IS INNOCENT? Het begon in Engeland. Drie studievrienden kochten vers fruit van hun spaargeld en maakten smoothies op een festival. Op een bord bij hun kraampje stond: Zullen we onze baan opgeven om smoothies te maken? met daarnaast twee vuilnisemmers, één met JA en één met NEE. Het werd JA. Bijna alle klanten gooiden hun lege flesje in de JA-emmer. Wat ze met zijn drieën startten is uitgegroeid tot een enorme onderneming. Het belangrijkste is dat we trots kunnen zijn op ons leven tegen de tijd dat we oud zijn, zeggen ze op de website. We willen de wereld een klein beetje beter achterlaten dan hoe we haar gevonden hebben. Dus houden we rekening met anderen en met het milieu. Geef terug wat je neemt De smoothies zijn honderd procent puur natuur, maar dat betekent ook dat we honderd procent afhankelijk zijn van wat de wereld ons brengt. Die gedachte komt overal terug, in de volledige bedrijfsvoering. Het bedrijf opereert vanuit de Innocent Fruit Towers, kantoren in verschillende plaatsen in Europa, die stuk voor stuk gebruik maken van groene stroom. Het wagenpark bestaat uit kleine auto s of scooters, origineel vormgegeven en energiezuinig. Innocent werkt alleen samen met fruittelers die netjes met hun mensen en de natuur omgaan. Ze planten bomen voor de kilometers die ze met de auto maken en besteden minstens tien procent van de winst aan goede doelen in de landen waar ze fruit kopen of smoothies verkopen. Wij willen graag de verantwoordelijkheid nemen voor de totale impact die het bedrijf heeft op deze maatschappij. Dat begint bij het telen van een banaan en eindigt bij onze klant die in de auto stapt om onze smoothies te kopen. Hoe we dat doen? We compenseren de CO2 door de aanplant van bomen of het aankopen van groene energie. Als bedrijf stimuleren we onze partners om ook klimaatneutraal te worden. Verder wordt er geen gebruik gemaakt van het vliegtuig, alle smoothies en fruit worden per boot of vrachtwagen vervoerd. Dat scheelt sowieso heel veel CO2. Bijna biologisch De website zegt dat Innocent-drinks worden gemaakt van het beste fruit dat er is en om dit te vinden zoekt Innocent de hele wereld af. Het moet vooral lekker zijn, en omdat het nog niet is gelukt om het hele jaar door de beste vruchten van de lekkerste rassen te vinden die ook nog eens biologisch geteeld zijn, geven ze deze garantie niet. Wel worden de sappen meerdere malen tijdens het proces getest op resten van pesticiden, en die bevatten ze niet. Ook wordt er geen genetisch gemodificeerd fruit gebruikt. Seizoensfruit en regenwoudvriendelijk We plukken de vruchten in het seizoen dat ze het lekkerst zijn. Als het rijp is gaan we plukken, dat wordt direct ingevroren, zodat de smoothies het hele jaar door geproduceerd kunnen worden én het hele jaar door goed smaken. Sinaasappels en bananen zijn het hele jaar vers verkrijgbaar. Innocent hanteert de arbeidsnormen van de International Labour Organization als minimumeis voor samenwerking met alle leveranciers. Wat betreft de tropische vruchten (bananen, mango s en passievruchten) die voor de sappen worden gebruikt, geldt dat ze zoveel mogelijk komen van door de Rainforest Alliance gecertificeerde boerderijen. De standaarden die daarbij horen, zijn gebaseerd op sociale, economische en milieuvoorwaarden. De arbeiders krijgen een eerlijk loon en genieten een veilige en schone werkomgeving. De pesticiden en andere chemicaliën worden zorgvuldig gebruikt en er zijn maatregelen getroffen waardoor zij niet in het oppervlaktewater terecht komen. De omringende natuur wordt beschermd, onder andere door een bufferzone rond de plantages en door de aanplant van bomen en ander groen. Weggooiflesje Er wordt hard gewerkt aan een flesje dat voor honderd procent gemaakt is uit gerecycled PET. Momenteel is dit 50 procent. Maar er is ook een composteerbaar flesje in de maak, dat je dus gewoon in de bosjes kunt gooien als je smoothie op is. Het wordt gemaakt van maïszetmeel. Er is inmiddels één Innocent recept verpakt in dit composteerbare materiaal. Helaas zijn de kosten wel veel hoger dan bij PET flessen. Nog even wachten tot het businessmodel hierop is aangepast! << Marije Ravelli Innocent

11 20 STUDIE STUDIE 21 INTERNATIONAL POLAR YEAR Het is niet alleen het jaar van de aarde maar ook van de poolgebieden Het International Polar Year (IPY) vindt wereldwijd plaats van maart 2007 tot maart In die periode gaan onderzoekers uit zo n 60 verschillende landen op expeditie naar zowel de Noordpool als de Zuidpool om onderzoek te doen. Op de Zuidpool is het zomer als het bij ons en op de Noordpool winter is. Grote delen van Antarctica en het Arctische gebied zijn alleen tijdens de zomermaanden toegankelijk. Om toch aan beide kanten van de aarde genoeg onderzoeksgegevens te kunnen verzamelen duurt het Internationaal Pooljaar niet één maar wel twee jaar! Volg de onderzoekers Op de website kun je de onderzoekers in actie zien. Ze houden een weblog bij waarop regelmatig ook filmpjes worden gezet. Bijvoorbeeld over het onderzoek naar de invloed van toerisme op Antarctica. Het toerisme in het zuidpoolgebied is enorm gegroeid, van een paar duizend bezoekers in 1985 tot meer dan in De invloed hiervan op de omgeving is nog niet bekend, maar daar komt na dit onderzoek verandering in. Met de resultaten wordt uiteindelijk beleid gemaakt voor het reguleren van toerisme. Tegelijkertijd loopt er op Antarctica een onderzoek naar wat toeristen via hun kleding en bepakking meenemen aan zaden, sporen en eitjes vanuit hun thuisland. De onderzoekers proberen er achter te komen wat de invloed hiervan zou kunnen zijn op de flora van Antarctica. Ook wordt er gekeken naar de effecten van temperatuurstijging op de vegetatie in het zuidpoolgebied. Dit doen ze door een soort broeikasjes te bouwen met tentjes. Zo stijgt de temperatuur bovengronds met twee tot drie graden, en in de grond met ongeveer een halve graad. Dit is precies de verwachte temperatuurstijging in de komende 25 jaar. Zo kunnen onderzoekers dus op kleine schaal bekijken wat de effecten zijn van klimaatverandering. Ook meedoen? Als je ook geïnteresseerd bent in het leefgebied van ijsberen, pinguïns en andere bewoners van de koude plekken op aarde, doe dan mee. Dat kan via verschillende educatieve projecten. Met een profielwerkstuk over de aarde kun je een reis naar Groenland winnen (zie pagina 21). Ook kunnen scholen zich aanmelden voor een bezoek van de Discovery Truck van de Universiteit Groningen met themalessen over de poolgebieden. Maar je kunt ook onderzoekers uitnodigen in de klas met het Onderzoekers-voor-de-klas project. Onderzoekers in de klas Op de website van IPY staat een galerij met alle onderzoekers. Keuze genoeg, de één doet onderzoek naar klimaatveranderingen en gletsjers, de ander naar algen en weer een ander naar de gehele voedselketen. Kijk welk onderwerp je het meest aanspreekt en nodig de bijbehorende onderzoeker uit om in de klas te komen vertellen over het onderzoek en hun ervaringen in de poolgebieden. << i ( Alles over het Internationaal Pooljaar in Nederland met ook de galerij onderzoekers die je kunt uitnodigen in de klas ) ( De homepage van alle weblogs van de poolonderzoekers ) ( Het weblog van de onderzoekers naar toerisme op de Zuidpool ) ( Het weblog van de onderzoekers naar de zaden etc. die toeristen meenemen naar de pool en het onderzoek naar klimaatstijging ) Scholieren opgelet! WIN IN 2008 EEN EXPEDITIE NAAR GROENLAND! Opgelet: vanwege het International Polar Year (IPY) wordt er in 2008 een speciale editie van de profielwerkstukwedstrijd georganiseerd. Deze speciale editie wordt georganiseerd door Aarde.Nu en het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek in Utrecht (IMAU). De inzenders van de beste profielwerkstukken winnen een speciale Expeditie naar Groenland in de zomer van Een polair onderwerp is dan natuurlijk een pluspunt, maar dit wil zeker niet zeggen dat je alleen met zo n onderwerp kunt winnen. Tijdens de reis breng je uiteraard een bezoek aan de ijskap, de smeltende gletsjertongen en andere wetenschappelijk interessante locaties. Dus zit jij in 6 VWO, lees dan snel verder wat je moet om kans te maken op deze spannende reis. De opdracht Maak een profielwerkstuk over een aardwetenschappelijk onderwerp. Hiervoor mag je gebruik maken van de thema s en bijbehorende informatie op Maar je mag natuurlijk ook zelf een aardwetenschappelijk onderwerp kiezen. De jury bepaalt of je onderwerp genoeg aardwetenschappelijk van karakter is. Het werkstuk mag vakspecifiek zijn (natuurkunde, wiskunde, biologie, scheikunde of aardrijkskunde). Het mag ook vakoverschrijdend, dus een combinatie van deze vakken zijn. Op de website vindt je alle voorwaarden waar je werkstuk aan moet voldoen en waar het op beoordeeld wordt. Ook vind je hier drie nieuwe thema s die hierbij aansluiten. Succes! << Open dagen Universiteit Utrecht 15 maart 2008 Bachelorvoorlichtingsdag Universiteit Utrecht i TU Delft 27 en 28 maart 2008 Open dagen TU Delft i Wageningen Universiteit 12 april 2008 Bachelorvoorlichtingsdag Wageningen Universiteit i NL/onderwijs/voorlichtingsdag/ voorlichtingsdagen/ Vrije Universiteit 26 juni 2008 VU Voorlichtingsfestival Vrije Universiteit i Marieke Buijs IYPE EEN MOBIEL LESLOKAAL VOL KENNIS EN SPANNING geotruck.nl MAART, APRIL EN MEI HELEMAAL VOLGEBOEKT! De Geotruck gaat pas 17 maart van start maar nu al zijn de maanden daarna volgeboekt. Er zijn al ruim zestig reserveringen binnen. Het gaat dus goed! En dat terwijl de truck nog in de maak is. In Deurne wordt er hard aangewerkt. Er komen draaischijven in, drie wereldbollen en uitschuifbare ruimtes. In deze ruimtes gaan de teams straks tegen en met elkaar strijden in het spel Earth Quest. Film Er is ook een film gemaakt over de truck The making of. Je kunt hem online bekijken en leert zo alles over dit super moderne rijdende leslokaal. Vera de Leeuw neemt je mee naar een school, de Universiteit Utrecht, de ontwerpers Heldergroen en natuurlijk de makers. Je kunt al een klein beetje zien hoe de truck er uit gaat zien. Surf dus snel naar de website Parijs In Parijs is op 12 en 13 februari het Internationale Jaar van de Aarde (IYPE) van start gegaan. En de Geotruck was erbij, althans met een stand en een maquette van de truck. Er was super veel interesse voor dus wie weet gaat de Geotruck ook een Europese toer maken! We houden je op de hoogte. Boeken dus! Als jouw school de truck nog niet geboekt heeft, zorg er dan voor dat dit wel gebeurt. Surf naar de website en geef je school op! <<

12 FORUM 23 t Is ecologisch! COLUMN van prof. dr. Rudy Rabbinge Right for the right reasons Biobrandstof is hot. Plantmateriaal kan met moderne technieken omgezet worden in biobrandstof. Minder uitstoot van broeikasgassen, energiezekerheid en versterking van ontwikkelingslanden worden aangevoerd als argumenten voor het ontwikkelen van biobrandstof. Veel landen hebben forse en concrete doelen geformuleerd om het gebruik van biobrandstoffen te bevorderen. Het Braziliaanse voorbeeld van bio-ethanol uit suikerriet wordt daarbij vaak als overtuigend argument opgevoerd. Maar is het reëel om dat succes te extrapoleren naar andere delen van de wereld? De situatie in Brazilië is uniek. Het land is door zijn gigantische oppervlak en klimatologische gunstige omstandigheden in staat om efficiënt uit suikerriet ethanol te produceren. Suikerriet groeit het hele jaar, kan in zijn geheel worden geoogst en vergt relatief weinig inputs. De energiebalans is dan positief. Voor andere gewassen en andere locaties is de balans niet zo positief. Zo levert de grootschalige ethanolproductie uit maïs in de Verenigde Staten weinig energiewinst op. Ook de uitstoot van broeikasgassen wordt door grootschalige inzet van biobrandstof nauwelijks verminderd. Twee studies in het wetenschappelijke tijdschrift Science laten zien dat de balans zelfs negatief kan uitpakken. Grootschalige productie van biobrandstof zal onvermijdelijk leiden tot ontginning van nieuwe landbouwgronden, en dat gaat gepaard met een hoge CO2 uitstoot. Het alternatief, een veel hogere productie van de huidige gronden, is maar beperkt haalbaar. Een globale verdubbeling van de productie moet duurzaam mogelijk zijn, maar die hebben we nodig om een groeiende wereldbevolking van voldoende voedsel te voorzien. Door een grootschalige inzet van mechanisatie, kunstmest en irrigatie kan de productiviteit ook in landbouwkundig marginale gebieden worden verhoogd. Daarmee staat echter de duurzaamheid op het spel, en wordt de energiezekerheid niet vergroot. De grote afhankelijkheid van schaarse productiemiddelen zoals water en fosfaat wordt immers veronachtzaamd. Het effect van biobrandstoffen op ontwikkelingslanden is moeilijk te voorspellen. De hogere prijzen voor landbouwproducten zal een economische stimulans kunnen betekenen. De bijbehorende hogere voedselprijzen, en de verschuiving van voedselproductie naar lucratieve biobrandstof productie zal de lokale toegankelijkheid tot voedsel echter verminderen. Meer perspectief biedt wellicht de kleinschalige teelt van bijvoorbeeld het oliehoudende gewas Jatropha voor de lokale energievoorziening. Dat leidt direct tot een verlichting van de betalingsbalans van ontwikkelingslanden. Al met al zijn er geen goede redenen om grootschalige energievoorziening met behulp van gewassen anders dan afvalverwerking te ondersteunen. Toch wordt het beleid om bio-energie te stimuleren vooralsnog voortgezet, hoewel de discussie lijkt te kantelen. De EU-commissaris Stavros Dimas heeft eerder dit jaar zijn twijfels publiekelijk geuit. Maar hoe dan verder? De zon is een onuitputtelijke energiebron. Rechtstreeks oogsten van de inkomende straling met zonnecellen is slimmer dan energie te oogsten via planten. De grootste uitdaging ligt wellicht in de combinatie: het tussentijds aftappen van energie uit fotosynthese. Het is immers inefficiënt als planten energie omzetten in biomassa, en wij biomassa weer in energie. Als die uitdaging wordt opgepakt, wordt er bijgedragen aan het oplossen van de echte problemen en wordt een wezenlijke bijdrage aan innovatie geleverd. Daar moet een verlichte en vooruitziende overheid op inzetten en niet door misplaatste propaganda voor biobrandstof die onduurzame productiesystemen in stand houdt en bevordert. << Prof. dr. R. Rabbinge Rechtstreeks oogsten van de inkomende straling met zonnecellen is slimmer dan energie te oogsten via planten Op 21 maart vertrekt fotograaf en kunstenaar Jeroen Nooter met een bus, aangedreven door plantenolie, naar Mongolië om daar een zaaimachine en een oliepers te brengen. Dit alles in het kader van het Oldcargo-project. Voor de KrantvandeAarde zal hij een foto-logboek verzorgen waarin hij verslag doet van de ontwikkelingen. deel 1 Samen met Sara Nuytemans heb ik in 2005 het Oldcargo-project gelanceerd door een expo-truck op plantenolie naar Mongolië te rijden. Het doel van het project is het opzetten van energie-onafhankelijke enclaves in afgelegen gebieden met een beperkt energiegebruik. De truck is achtergebleven en doet voorlopig dienst als Oldcargo s vooruitgeschoven post in Mongolië. Het gebruik van plantenolie heeft sinds onze reis een stormachtige ontwikkeling meegemaakt maar vrijwel alle berichtgeving over de zin en onzin van biobrandstoffen staat in het kader van de enorme energieconsumptie van de rijke landen. Ik wil juist de mogelijkheden belichten om autonoom energie te creëren in afgelegen gebieden waar deze niet of nauwelijks voorhanden is. Met de oliepers die ik ga brengen, kan het koolzaad op locatie eenvoudig tot olie en veevoer geperst worden. Zij zijn lokaal te produceren en te gebruiken. De olie kan gebruikt worden als brandstof voor trekkers, auto s en generatoren maar ook in voedsel. De pulp die bij de persing vrijkomt is een uiterst rijk veevoer. Zij kan het vee van de nomaden door de winter helpen, de trek naar de stad veminderen en de kans verkleinen dat mensen in kansarme posities terechtkomen. In het gebied waar ik naartoe reis liggen landbouwgronden vaak braak, zijn brandstoffen niet voorhanden en staat de veestapel van de nomaden onder hoge druk vanwege de klimaatveranderingen. Energiewinning uit koolzaad zal hier ecologisch en maatschappelijk gezien dus een hoop kunnen betekenen voor de bevolking. Vanaf de volgende krant vind je op deze plek mijn fotologboek en een berichtje over de reis en ontwikkelingen in Mongolië. << Tekst & beeld: Jeroen Nooter oldcargo.org << GROEN IS GELD Groen is geld, maar geld is bepaald nog niet altijd groen. De laatste maanden wordt de markt overspoeld met groene producten en diensten die het allemaal bijzonder goed voor hebben met het milieu. Duurzaamheid is een hype en een modewoord. En het zorgt voor omzet, want zo kan de consument het schuldgevoel afkopen, omdat de aankoop CO2- vriendelijk is. Of zou zijn. Is dat een goede ontwikkeling? Het is in ieder geval een aanwijzing dat duurzaamheid commercieel interessant is. Of het allemaal helpt om het tij te keren, is nog maar de vraag. Alle beetjes helpen en zo blijft het onderwerp op de agenda, of op het boodschappenlijstje. Slimme marketeers zetten een groene bril op en weten zo de omzet omhoog te stuwen. Het is een aanwijzing dat het redden van de aarde als gezonde biotoop voor de mensheid een geldkwestie is. Dat betreft niet alleen het bekostigen van alle maatregelen die van overheidswege moeten worden getroffen. Het duidt er ook op dat er pas iets serieus gebeurt als eraan verdiend kan worden. Milieu is een economische factor geworden. Zodra milieumaatregelen financiële voordelen opleveren, zal het in een stroomversnelling komen. Zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar. Economische groei zal hand in hand moeten gaan met maatregelen waaraan verdiend kan worden. Daarom is de inspanning van ondernemingen om hun producten groen te kleuren niet alleen een kwestie van imago. Het wekt sympathie, maar het spekt vooral de omzet. Zolang daarmee de redding naderbij komt, kan iedereen daar beter van worden. << Frans H.J. van der Beek ROEP!...OPROEP!...OPR De redactie ziet graag jullie reacties op platform@krantvandeaarde.nl Greenpeace P L A T F O R M Sportschool Wat een goed idee om de energie die je opwekt tijdens het sporten, om te zetten naar lampen. Ik hoop dat Nederland ook snel met zo n duurzame sportschool komt! Het is toch zonde om die zuurverdiende energie niét te gebruiken. Petra, Nijmegen Reisbrief uit Mongolië fotologboek Old Cargo deel 1 Wat ben ik blij dat Greenpeace met een tegenreactie komt op Salomon Kroonenberg. Alleen een ander gebruik van energie kan ervoor zorgen dat het niet compleet mis gaat. Al jaren steun ik Greenpeace, en dus niet voor niks! Leo, Rotterdam Wil je ook iets kwijt? Mail dan naar platform@krantvandeaarde.nl Vlakte, Kazakhstan 2005 Door regen zijn we gedwongen om te stoppen; de lemen ondergrond maakt dat het pad spekglad is geworden. Doorrijden zou voor groter oponthoud kunnen zorgen. Als we van het pad af raken, kunnen we in soms meters diepe gaten glijden. DAGVANDEAARDE In de volgende Krant van de Aarde Drijvende stad Deltasync won afgelopen december met hun plan voor een drijvende stad de klimaatshow, sindsdien zijn ze al vier keer in Shanghai geweest. Het plan heeft wereldwijde interesse. Tweedehands kleding special Wat zijn de beste adresjes? Hoe pimp je oude meuk tot highfashion? En alles over kledingruilfeesten. #2 mei/juni 2008 Klimaatneutraal bouwen Een klimaatneutrale stad in de woestijn Abu Dhabi. Wat zijn de plannen voor Nederland? Feest! Feesten maar dan wel met een zo n laag mogelijke CO2 uitstoot: Glastonbury Festival in Engeland Fotologboek uit Mongolië deel II, Wetenschapcolumn, Nieuws en Gadgets, Prijsvragen en nog veel meer << 1099_AdvKrantAarde.indd :10:45

13 FHV_80090_Smart_MHD_255x370.indd 1 2/13/08 10:44:06 AM