Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel CHEMOTHERAPIE. LONGKANKER Chemotherapie. PID Longkanker 1 Chemotherapie

Transcriptie

1 Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel CHEMOTHERAPIE LONGKANKER Chemotherapie PID Longkanker 1 Chemotherapie

2 INHOUD Algemene informatie chemotherapie...3 Informatie over de behandeling... 3 Informatie voor arts en verpleegkundige... 3 Het gebruik van het Patiënten Informatie Dossier... 4 Uw vragen, aantekeningen en medicijnen... 4 Wie kunt u bellen als u vragen heeft?...5 De cytostaticakuur...6 Hygiënische maatregelen...6 Bijwerkingen en wat u kunt doen...8 Verminderde eetlust, misselijkheid, soms braken... 8 Vermoeidheid / verminderde energie...10 Irritaties en/of ontsteking mondslijmvlies...12 Dun of uitvallend haar...14 Verandering van het ontlastingspatroon...15 Invloed op de werking van het beenmerg...16 Leukopenie...16 Te weinig witte bloedlichaampjes...17 Anemie...17 Thrombocytopenie...18 Droge huid...19 Vruchtbaarheid en seksualiteit bij mannen...19 Vruchtbaarheid en seksualiteit bij vrouwen...20 Redenen om een arts te waarschuwen...22 Controle van het bloed...23 Belangrijke adressen en telefoonnummers...24 Vragen, aantekeningen en medicijnen...25 Informatiepagina voor zorgverleners...27 PID Longkanker 2 Chemotherapie

3 Algemene informatie chemotherapie Informatie over de behandeling Voordat de chemotherapie begint, vertellen de specialist en de verpleegkundige u over de behandeling die u krijgt. Omdat het om veel - vaak nieuwe - informatie gaat, is het niet eenvoudig om alles in één keer te onthouden. Daarom kunt u in dit onderdeel van het PID thuis alles nog eens rustig nalezen. Informatie voor arts en verpleegkundige Het PID is ook bedoeld om informatie te verstrekken aan zorgverleners met wie u te maken heeft, thuis en in het ziekenhuis. Tijdens de behandelperiode kan het voorkomen dat u, behalve met de specialisten en de verpleegkundigen in het ziekenhuis, ook contact heeft met de huisarts en een medewerker van de thuiszorg. Het is belangrijk dat ook zij weten welke medicijnen u gebruikt, welke adviezen u krijgt, enzovoort. Daarom is er in dit PID een aantal pagina s opgenomen waarop artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners kunnen schrijven wat belangrijk voor hen is. PID Longkanker 3 Chemotherapie

4 Het gebruik van het Patiënten Informatie Dossier De bedoeling is dat: u uw persoonlijke gegevens invult u dit PID bij ieder bezoek aan het ziekenhuis, de huisarts en eventueel overige zorgverleners meeneemt en het laat lezen. Uw vragen, aantekeningen en medicijnen In dit PID kunt u zelf uw aantekeningen maken en uw vragen opschrijven op de pagina s achter in dit boekje. Tijdens een eerstvolgend bezoek aan uw specialist, huisarts of andere hulpverlener kunt u dan de betreffende vragen stellen. Ook kunt u op deze pagina s kwijt welke medicijnen u gebruikt. PID Longkanker 4 Chemotherapie

5 Wie kunt u bellen als u vragen heeft? Ziekenhuis: Afdeling 2 West Telefoon: (0341) Afdeling: Chemo unit Telefoon: (0341) Specialist: Telefoon: Overige contacten in het ziekenhuis Naam: Telefoon: Naam: Telefoon: Huisarts: Telefoon: Thuiszorg: Telefoon: PID Longkanker 5 Chemotherapie

6 De cytostaticakuur Chemotherapie is een behandeling van kanker met medicijnen, ook wel cytostatica genoemd, die de celdeling remmen. Cytostatica komen na toediening in het bloed en worden zo door het hele lichaam verspreid. Zij grijpen in op het ontwikkelingsproces van kankercellen en remmen de celdeling. Er zijn tientallen verschillende soorten cytostatica en afhankelijk van de soort kanker kunnen één of een aantal daarvan voor behandeling worden gebruikt. De behandeling met cytostatica wordt meestal met tussenpozen gegeven. U krijgt een cytostaticakuur en daarna volgt een periode van rust (meestal enkele weken). De duur van de behandeling is verschillend en hangt af van: het toedieningschema de eventuele bijwerkingen het resultaat van de behandeling Hygiënische maatregelen Direct na de toediening tot een week daarna verlaten via uw uitscheidingsproducten (zweet, urine, ontlasting, braaksel enzovoorts) resten van cytostatica uw lichaam. Het aantal dagen hangt af van het cytostaticum dat u heeft gekregen, maar het duurt maximaal 7 dagen. PID Longkanker 6 Chemotherapie

7 Het is voor mensen die geen cytostatica nodig hebben beter om hier niet mee in aanraking te komen. Verpleegkundigen zullen daarom bepaalde voorzorgsmaatregelen treffen, zoals het dragen van handschoenen en/of schorten. Zelf hoeft u deze maatregelen niet te nemen. Er is wel een aantal aandachtspunten waar u op moet letten: wij adviseren de heren om zittend op het toilet te urineren om spatten te voorkomen. het toilet met gesloten deksel twee keer achter elkaar doorspoelen. zorg dat het toilet en de was- / badgelegenheid 1 x per dag worden schoongemaakt met een phneutraal of alkalisch schoonmaakmiddel zoals Ajax, Glorix active mousse, Glorix active gel, Driehoek vloeibare zeep, Dubro. beddengoed en/of kleding die in aanraking is geweest met braaksel, urine en/of ontlasting en dergelijke, eerst met een koud spoelprogramma in de wasmachine spoelen en vervolgens een wasprogramma kiezen dat geschikt is voor het materiaal inclusief een voorwas. Deze aandachtpunten gelden alleen voor de periode dat er in de uitscheidingsproducten resten van cytostatica aanwezig zijn. PID Longkanker 7 Chemotherapie

8 Bijwerkingen en wat u kunt doen Door het toedienen of het gebruiken van medicijnen kunnen er bijwerkingen optreden. Het is niet te voorspellen of dit ook bij u het geval zal zijn. Het optreden van bijwerkingen en de mate waarin, zeggen niets over het effect van de behandeling op de ziekte. Wij geven u onderstaande informatie zodat u, als dat nodig is, weet hoe u hiermee het beste kunt omgaan. Mogelijke bijwerkingen zijn de volgende. Verminderde eetlust, misselijkheid, soms braken Misselijkheid en braken kwamen vroeger veel voor; tegenwoordig zijn er goede medicijnen tegen braken en misselijkheid maar soms blijft het desondanks een probleem. Als u er toch last van heeft, vragen wij u dit te melden zodat u (extra) medicijnen kunt krijgen. De mate van misselijkheid en braken is per kuur verschillend. De arts en de verpleegkundigen vertellen u welke mate van misselijkheid kan optreden bij de kuur die u krijgt. De toediening van geneesmiddelen tegen misselijkheid begint altijd voordat men met de toediening van cytostatica begint. Ook kan er smaakverandering of smaakvermindering optreden. PID Longkanker 8 Chemotherapie

9 Wat u zelf kunt doen Wanneer u last heeft van smaakverandering is het mogelijk dat dingen die u anders lekker vond, nu niet meer smaken. En dingen die u normaal gesproken niet lekker vond, smaken u nu misschien juist wel. U kunt daarom wat met de voeding experimenteren om uit te vinden welke voeding het beste bij uw veranderde smaak past. Denk vooral aan witte vleessoorten zoals kip, kalkoen en vis. Als u een vieze smaak in de mond hebt, neem dan een fris snoepje zoals een pepermuntje. Vooral bij misselijkheid geldt: voorkomen is beter dan genezen. Als u weinig proeft, is het belangrijk dat het eten er aantrekkelijk uitziet. U zult minder last van verminderde eetlust en misselijkheid hebben als u regelmatig een kleine maaltijd gebruikt. Dit is beter dan een enkele keer een forse maaltijd. Forceer het eten niet maar probeer de schade in te halen tussen de kuren door. Wanneer u weinig drinkt kunt u meer last krijgen van een ziek en misselijk gevoel. Het is daarom heel belangrijk dat u voldoende drinkt: 1½ tot 2 liter per dag. Dit is ongeveer 12 kopjes of 10 bekers. Probeer niet alleen water te drinken, maar wissel dit af met bijvoorbeeld bouillon, limonade, melkproducten, vruchtensap of groentesap. Hiermee kunt u eventuele tekorten aan voedingszouten die tijdens de kuur zijn ontstaan, weer aanvullen. PID Longkanker 9 Chemotherapie

10 Wanneer u tijdens de opname last krijgt van misselijkheid, is het goed dit tijdig aan de verpleegkundige te melden zodat u extra medicijnen kunt krijgen om verergering te voorkomen. U krijgt van uw behandelend arts een recept voor medicijnen tegen de misselijkheid voor thuis. Het is belangrijk dat u deze medicijnen volgens voorschrift gebruikt. Er kunnen helaas ook weer bijwerkingen optreden als gevolg van de medicijnen tegen de misselijkheid, zoals bijvoorbeeld harde ontlasting. In de brochure Voeding bij kanker van de Nederlandse Kankerbestrijding (KWF) vindt u uitgebreide tips voor vermindering van eventuele voedingsproblemen. U kunt deze folder vragen aan uw arts of verpleegkundige. Vermoeidheid / verminderde energie Door de behandeling kunt u last krijgen van vermoeidheid. De vermoeidheidsklachten kunnen na de behandeling nog enkele maanden of zelfs jaren aanhouden. Bij de oorzaak van de vermoeidheid kunnen zowel lichamelijke als psychische en emotionele factoren een rol spelen. Het voorkomen of verhelpen van de vermoeidheid is nooit helemaal te realiseren. Er is echter veel mogelijk om het probleem draaglijk te maken. PID Longkanker 10 Chemotherapie

11 Wat u zelf kunt doen Probeer de vermoeidheid een plaats te geven in uw leven. Leer prioriteiten te stellen en bepaal zelf waar u de meeste tijd aan wilt besteden. Probeer actief te blijven! Als u steeds minder gaat doen, gaat uw conditie achteruit. Afleiding zoeken, helpt. Het nemen van rust, volgend op een activiteit of daaraan voorafgaand, kan nuttig zijn om voldoende energie te hebben om de activiteit uit te voeren. Eet vaker kleine porties zodat de vertering weinig energie kost of gebruik kant-en-klaarmaaltijden. Wees duidelijk naar familie, vrienden en collega s; leg uit dat de vermoeidheid van het ene op het andere moment de planning kan verstoren. Praat eens met lotgenoten. Zij zijn degenen die weten wat u voelt en kunnen u misschien nog tips geven. Vraag zonodig hulp van familie of vrienden of schakel de thuiszorg in. Vraag aan uw arts/verpleegkundige de folder van het nazorgprogramma Herstel & Balans. In steeds meer steden in Nederland wordt dit programma georganiseerd. Gebruik een dagboek, plan op grond van deze gegevens dagelijks de activiteiten, rekening houdend met de hoeveelheid energie. PID Longkanker 11 Chemotherapie

12 Maak gebruik van hulpmiddelen: spons of borstel met lange steel, verhoogde toiletbril, handgrepen in douche en toilet etc. Irritaties en/of ontsteking mondslijmvlies Irritaties of veranderingen van het mondslijmvlies kunnen zijn: roodheid, branderig gevoel pijn bij het eten, drinken en tanden poetsen pijn bij het indoen van de gebitsprothese bloedend slijmvlies een beslagen tong of een branderige tong zwelling van het mondslijmvlies. Het is de bedoeling dat u gedurende alle weken / maanden dat u cytostaticakuren krijgt, voldoende aandacht aan de mondverzorging besteedt. Dit om de kans op bovenstaande problemen te verminderen. Goede mondverzorging Viermaal daags (na de maaltijden en voordat u gaat slapen) de tanden poetsen met een fluoridetandpasta. Geadviseerd wordt een kleine, zachte nylon borstel te gebruiken. De borstel na gebruik reinigen met water en drogen door de borstel met de borstelkop omhoog in een glas te zetten. PID Longkanker 12 Chemotherapie

13 Viermaal daags de mond grondig spoelen met zout water gedurende 1 minuut (1 theelepel zout op 1 ltr gekookt water). Viermaal daags de lippen invetten met vaseline. Breng dit zo mogelijk aan met een dunne wattentip. Als u een gebitsprothese heeft Viermaal daags (na de maaltijden en voordat u gaat slapen) de prothese poetsen met water, zachte zeep en een protheseborstel. Viermaal daags de mond grondig spoelen met zout water gedurende 1 minuut (de prothese uit de mond halen vóór het spoelen). Viermaal daags de lippen invetten met vaseline. Breng dit zo mogelijk aan met een dunne wattentip. De prothese s nachts uit laten en onder water bewaren. Eén keer per dag het gebittenbakje huishoudelijk schoonmaken. Als u last heeft van een droge mond: extra spoelen met zout water (10-15 keer daags). sabbelen op ijsblokjes. Mondslijmvlies vormt de binnenbekleding van de gehele mond: wangen, tandvlees, tong, gehemelte, onder de tong, lippen, keel. Als u veranderingen bemerkt, is het verstandig contact op te nemen met de huisarts, behandelend specialist of tandarts. Soms kan het dan nodig zijn om met een medicijn de mond te gaan spoelen. PID Longkanker 13 Chemotherapie

14 Vertel de tandarts altijd dat u behandeld gaat worden met cytostatica. Dun of uitvallend haar Door de behandeling kan uw haar uitvallen. In alle gevallen is de haaruitval tijdelijk. Na het staken van de chemotherapie begint uw haar na ongeveer een maand weer te groeien. Meestal is er na enkele maanden weer een goed herstel van de haargroei. Wat u zelf kunt doen Bij snel uitvallend haar kan de hoofdhuid gevoelig en/of pijnlijk zijn. Verzorg het haar voorzichtig: was het met lauw water. Gebruik een milde shampoo en eventueel een crèmespoeling. Voorkom felle zon op de hoofdhuid Een permanent nemen of het haar verven is af te raden Tegen het optreden van haaruitval is niets te doen Veel mensen vinden het prettiger het haar kort te laten knippen voordat het haar uit gaat vallen Voor aanvang van de behandeling wordt met u besproken of een pruik nodig zal zijn en waar u die kunt verkrijgen. Ook ontvangt u een machtiging zodat u (een deel van) de kosten van de pruik kunt declareren bij uw verzekering. Informeert u zelf bij uw verzekering hoeveel dit is U kunt daarna het beste vroegtijdig een vrijblijvende afspraak bij de kapper maken zodat hij/zij uw eigen haardracht kan zien. Het is verstandig een pruik te PID Longkanker 14 Chemotherapie

15 kiezen voordat uw haar gaat uitvallen. Het is bij de meeste haarspecialisten mogelijk een pruik in reserve te houden voor als het nodig zal blijken. Er wordt dan een afspraak gemaakt dat u de pruik alleen afneemt indien u dat nodig acht. Uw haar gaat weer gewoon groeien als u de behandeling achter de rug heeft en soms al tijdens de behandeling. De structuur en kleur kunnen anders zijn dan voorheen Zie ook de folder Goed verzorgd, beter gevoel van het St Jansdal. Verandering van het ontlastingspatroon Ieder persoon heeft een ander ontlastingspatroon. In verband met de behandeling die u krijgt is het echter belangrijk dat u iedere dag ontlasting heeft Bij diarree: zorg dat u voldoende drinkt, minimaal twee liter vocht per 24 uur. Gebruik per dag dan ook een aantal koppen bouillon en / of tomatengroentesap. Verder raden wij u aan frequent kleine maaltijden te gebruiken, zonder gasvormers als kool, ui en prei. Wees voorzichtig met suikergebruik. Heeft u langer dan 48 uur diarree, geef dit dan aan bij uw arts. Bij verstopping: zorg dat u voldoende drinkt, zeker zo n twee liter per dag. Gebruik een vezelrijke voeding: maak ruim gebruik van bruin- of volkorenbrood, groente en fruit. Heeft u langer dan drie dagen geen ontlasting gehad, geef dit dan aan bij uw arts. PID Longkanker 15 Chemotherapie

16 Invloed op de werking van het beenmerg Door de behandeling die u krijgt, kan remming van de aanmaak van nieuwe bloedcellen door het beenmerg optreden. Beenmerg is belangrijk voor de aanmaak van bloedcellen. Om de werking van de cytostatica op uw beenmerg na te gaan, wordt voor elke kuur uw bloed gecontroleerd. Dit kan gevolgen hebben voor de voortgang van de kuur. De kuur kan worden voortgezet als het beenmerg zich weer hersteld heeft. Leukopenie Leukopenie is een vermindering van het aantal leukocyten of witte bloedlichaampjes in uw bloed. Witte bloedlichaampjes zorgen voor de afweer tegen infecties. Bacteriën of ziekten die voor de gezonde mens weinig gevaar opleveren, kunnen bij u tot heftige reacties leiden met hoge koorts. Ongeveer tussen de tiende en de vijftiende dag na het starten van de kuur is het aantal leukocyten het laagst. Men noemt dit de dipperiode. U kunt niets doen om deze dip tegen te gaan. Er zijn wel een aantal maatregelen die u kunt treffen om de kans op een infectie tijdens de dipperiode zoveel mogelijk te beperken. Wat u zelf kunt doen Zorg voor een goede lichaamshygiëne Controleer eventuele wondjes op ontstekingsverschijnselen: roodheid, warmte, pijn en zwelling PID Longkanker 16 Chemotherapie

17 Een goede mondverzorging is belangrijk (zie hiervoor de informatie omtrent de mondverzorging). Probeer vooral in de dipperiode uzelf tegen infecties van buitenaf te beschermen door contact met mensen die verkouden zijn of griep hebben, zoveel mogelijk te vermijden. Goede voeding (zie hiervoor de informatie omtrent de voeding). Te weinig witte bloedlichaampjes Als de hoeveelheid witte bloedlichaampjes in het bloed te laag is, kan dit soms een reden zijn om de kuur uit te stellen. Het beenmerg kan worden gestimuleerd tot het aanmaken van witte bloedcellen door groeifactoren (b.v. Neupogen). Zonodig zal de arts dit voorschrijven. Daarnaast kan het beenmerg gestimuleerd worden tot de aanmaak van rode bloedcellen met Epoëtine. Zonodig zal de arts dit voorschrijven. Anemie Anemie is een vermindering van het aantal rode bloedcellen en wordt ook wel bloedarmoede genoemd. U kunt hier zelf niets aan doen, ook niet door een andere voeding, er is in dit geval geen sprake van ijzergebrek. De symptomen van anemie kunnen zijn: Kortademigheid en vermoeidheid, zelfs na geringe inspanning PID Longkanker 17 Chemotherapie

18 Het zwart voor de ogen zien bij opstaan uit bed of stoel Bleekheid, lusteloosheid en verminderde eetlust Duizeligheid en hoofdpijn Problemen met slapen en concentreren Hartklachten of hartkloppingen Koudegevoel. Thrombocytopenie Thrombocytopenie is een vermindering van het aantal thrombocyten (bloedplaatjes) in het bloed. Thrombocyten spelen een belangrijke rol bij de bloedstolling. Een daling van het aantal thrombocyten maakt het bloed minder stolbaar. De menstruatie zal over het algemeen heviger zijn, maar kan soms tijdens chemotherapie ook achterwege blijven. U heeft een verhoogde kans op een neusbloeding, blauwe plekken en bloed bij plassen of hoesten. In uitzonderlijke gevallen treden er spontane bloedingen op. Wat u zelf kunt doen: Pas op met stoten (blauwe plekken) en krab geen wondjes open Als u een wondje heeft, druk deze dan een tijdje stevig dicht Gebruik geen scherpe voorwerpen (elektrisch scheren is beter dan met het mes) PID Longkanker 18 Chemotherapie

19 Gebruik bij het tandenpoetsen een zachte borstel. Droge huid Onder invloed van de medicijnen kan de huid droog en/of schilferig worden. Wat u zelf kunt doen Gebruik regelmatig een niet-geparfumeerde bodylotion om dit zoveel mogelijk tegen te gaan Uw huid kan ook gevoeliger zijn dan normaal en sneller verbranden in de zon, ook wanneer u daar eerder niet vatbaar voor was. Vruchtbaarheid en seksualiteit bij mannen Een behandeling met cytostatica kan onvruchtbaarheid veroorzaken. De mate van onvruchtbaarheid is afhankelijk van verschillende factoren. De soort en combinatie van cytostatica, de aard van uw ziekte en uw leeftijd kunnen hierbij een rol spelen. U kunt daarom het beste aan uw behandelend arts vragen wat voor u op dit gebied de verwachting is. U kunt tevens met de arts bespreken of het invriezen van sperma vóór het starten met de behandeling, voor u zinvol of wenselijk is. Chemotherapie kan beschadiging van het erfelijk materiaal van de zaadcellen veroorzaken. Het is mede daarom niet wenselijk om een kind te verwekken tijdens de behandeling. PID Longkanker 19 Chemotherapie

20 Na de behandeling is er meestal snel herstel, al kan het soms nog 4 tot 5 jaar duren voordat de aanmaak en kwaliteit van het sperma weer volledig hersteld zijn. Een behandeling met cytostatica hoeft geen belemmering te zijn voor geslachtsgemeenschap. De afvalstoffen van cytostatica komen in zeer kleine hoeveelheden voor in het sperma. De gezondheid van uw partner loopt hierbij geen gevaar. Als gevolg van de behandeling is het mogelijk dat de behoefte aan seksueel contact afneemt. De behoefte aan intimiteit kan in deze periode juist toenemen. Factoren zoals vermoeidheid en zwakte kunnen hierbij een rol spelen. Operatieve ingrepen als onderdeel van uw behandeling kunnen een blijvende verandering van uw seksualiteitsbeleving tot gevolg hebben. Problemen op seksueel gebied zijn soms moeilijk bespreekbaar. Er kunnen zich problemen voordoen op dit gebied die u zelf niet kunt oplossen. Het is voor u misschien goed om te weten dat het niet ongebruikelijk is dit met uw behandelend arts of verpleegkundige te bespreken. Indien nodig kan deze u doorverwijzen naar deskundigen. Vruchtbaarheid en seksualiteit bij vrouwen Een behandeling met cytostatica kan onvruchtbaarheid veroorzaken. De mate van onvruchtbaarheid is afhankelijk van verschillende factoren. De soort en combinatie van de cytostatica, de aard van uw ziekte en uw leeftijd kunnen hierbij een rol spelen. U kunt daarom het beste aan uw behandelend arts vragen wat voor u op dit gebied de verwachting is. PID Longkanker 20 Chemotherapie

21 Een behandeling met cytostatica kan veranderingen in uw menstruatiepatroon veroorzaken. Deze kan in sommige gevallen heviger/onregelmatiger worden of (tijdelijk) verdwijnen. Dit kan gepaard gaan met overgangsklachten. Na de behandeling herstelt uw menstruatiepatroon zich meestal weer. Een behandeling met cytostatica kan beschadiging van het erfelijk materiaal tot gevolg hebben. Dit kan leiden tot aangeboren afwijkingen bij kinderen. Een zwangerschap tijdens de behandeling moet daarom worden voorkomen. Het is noodzakelijk dat u doorgaat of start met een betrouwbare methode van anticonceptie. Het is beter om met een eventuele zwangerschap te wachten tot enkele maanden na de behandeling. Uw lichaam krijgt dan de tijd om te herstellen van de behandeling. Een behandeling met cytostatica hoeft geen belemmering te zijn voor geslachtsgemeenschap. Door de behandeling kan het slijmvlies van de vagina droger worden. Bij het vrijen kan een glijmiddel meestal een goed hulpmiddel zijn. Als gevolg van de behandeling is het wel mogelijk dat de behoefte aan seksueel contact afneemt. Factoren zoals vermoeidheid en zwakte kunnen hierbij een rol spelen. De behoefte aan intimiteit kan in deze periode juist toenemen. Problemen op seksueel gebied zijn soms moeilijk bespreekbaar. Er kunnen zich problemen voordoen op dit gebied die u zelf niet kunt oplossen. Het is voor u misschien goed om te weten dat het niet ongebruikelijk is dit met uw behandelend arts te bespreken. Indien nodig kan deze u doorverwijzen naar deskundigen. PID Longkanker 21 Chemotherapie

22 Redenen om een arts te waarschuwen Bij onderstaande klachten adviseren we u nog dezelfde dag uw arts/huisarts te waarschuwen: Koorts (vanaf 38,5º C) Koude rillingen Kortademigheid Langdurige bloedneus (langer dan dertig minuten) Blauwe plekken, zonder dat u bent gevallen of u heeft gestoten Opvallend grote blauwe plekken nadat u bent gevallen of zich heeft gestoten Aanhoudend bloeden van een wondje (langer dan dertig minuten) Bloed in de ontlasting of urine. Heeft u onderstaande klachten langer dan 24 uur, wilt u dan uw arts waarschuwen: Braken langer dan 24 uur Diarree 5 á 6 keer per dag of langer dan 2x24 uur (2 dagen) Obstipatie (verstopping) langer dan 3x24 uur (3 dagen) Plotselinge huiduitslag Pijnlijk/branderig gevoel bij het urineren. PID Longkanker 22 Chemotherapie

23 Als u twijfelt of als u zich onzeker voelt over bepaalde klachten die u heeft, neem dan contact op met uw huisarts, specialist of een verpleegkundige van de afdeling waar u wordt behandeld. Controle van het bloed De gang van zaken in het ziekenhuis omtrent de bloedafname en de consequenties van de uitslag betreffend de toediening van de kuur: U krijgt een kaart mee van de poli om een dag vóór de opname bloed te laten prikken bij het afnamelab (volg bewegwijzeringsnr. 0.21). Is het bloed niet goed, dan krijgt u bericht. Is het bloed goed, dan hoort u niets en kunt u de volgende dag gewoon voor de kuur komen. PID Longkanker 23 Chemotherapie

24 Belangrijke adressen en telefoonnummers Van de verschillende Thuiszorgorganisaties in de regio NW Veluwe en Flevopolder zijn informatiefolders beschikbaar bij het informatiecentrum van het ziekenhuis (bewegwijzeringsnr. 0.25) Voorlichtingscentrum KWF, Nederlandse Kankerbestrijding Delflandlaan 17, 1062 EA Amsterdam gratis hulp- en informatielijn: uur per dag voor bestellen brochures gesprek met een voorlichter op werkdagen van NFK, Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties Telefoon: (030) Dit nummer kunt u bellen wanneer u op zoek bent naar lotgenotencontact. Websites PID Longkanker 24 Chemotherapie

25 Vragen, aantekeningen en medicijnen Uw vragen en opmerkingen PID Longkanker 25 Chemotherapie

26 Uw medicijnen Bij wijzigingen tekst/gegevens doorhalen; juiste gegevens op nieuwe regel vermelden. start/stop datum medicijn dosering naam/functie PID Longkanker 26 Chemotherapie

27 Informatiepagina voor zorgverleners datum advies/ondernomen acties naam/functie PID Longkanker 27 Chemotherapie

28 Uitgave: Patiëntencommunicatie Harderwijk, maart 2011 Internet: CAZ LO PID Longkanker 28 Chemotherapie