Wat zullen we drinken? Brugge Dinsdag 01/12/2015
|
|
- Sonja Smeets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat zullen we drinken? Brugge Dinsdag 01/12/2015
2 Good Practices en actuele evoluties bij Alcoholafhankelijkheid Eva Debusscher Psychiater PZ Heilige Familie Kortrijk De Vlonder PC Sint Jozef Pittem Ontwenningskliniek
3
4 Overzicht Inleiding Wat is het? Wat te doen?
5 Inleiding overzicht Alcohol Cijfers Probleemstelling
6 Inleiding Alcohol Als ik vrolijk ben, smaakt niets zo lekker als een borrel. Als ik treurig ben, smaakt niets zo lekker als een borrel. En als ik niets voel, smaakt niets zo lekker als een borrel. (Charles Bukowski)
7
8 Inleiding Alcohol Alcohol als chronische hersenziekte. Addiction is a Treatable Braindisease and it s matters. (Wim VandenBrink) Aanhoudende maatschappelijke overtuiging dat bij alcohol alles met wilskracht te maken heeft. Het hebben van een ziekte, ontslaat iemand niet van de verantwoordelijkheid te dragen rond de behandeling ervan.
9 Inleiding Cijfers Alcoholafhankelijkheid in Europa : 5.4 % van mannen tussen jaar 1.5 % van vrouwen tussen jaar België ongeveer dezelfde cijfers. Prematuur overlijden (tussen jaar) door alcoholgebruik in Europa : 1 op 7 mannen 1 op 13 vrouwen
10 Inleiding Cijfers
11 Inleiding Cijfers O Treatment gap : slechts minder dan 10 % wordt behandeld, nl 8.5 %! O Treatment gap bij alcoholafhankelijkheid is grootste van alle somatische ziektes! O Vaak geciteerde reden is het niet haalbaar zien van veronderstelde advies van totale abstinentie O Het aantal eenheden verminderen van 14 naar 11 eenheden per dag, vermindert het mortaliteitsrisico ongeveer 10 keer meer als verminderen van 3 eenheden tot abstinentie!
12 Inleiding Onderzoek O Verslavingsonderzoek in de Lage Landen leeft! O Toekomst gericht op craving -impulsiviteit en farmacogenetica staging profilering O Dopaminegestuurd beloningssysteem : ventrale striatum O Motorische impulsiviteit en impulsiviteit in de besluitvorming
13 Inleiding Probleemstelling O Dwang tegenover motivatie O Disease of denial O Niet drinken sluit je jezelf uit O Karakter tegenover ziekte O Verantwoordelijkheid als zieke
14
15 Wat is het? overzicht Definitie, anders voor WHO dan voor DSM DSM van 4 naar 5 Audit C
16 Definitie O Er is een groot verschil tussen richtlijnen gezondheid en de psychiatrische ziekte verslaving. O In WHO richtlijnen gaat het om hoeveelheden, maar in geestelijke gezondheidszorg gaat het veel meer over manier waarop middel gebruikt wordt. O Uiteraard niet los van elkaar te zien, zoals vb in AUDIT-C.
17 Definitie risicoloos gebruik Alcohol (Raad voor de Volksgezondheid, 2010) Mannen: 2 eenheden per dag, maximaal 5 dagen per week, 2 dagen niet drinken (idealiter aaneengesloten) Vrouwen: 1 eenheid per dag, maximaal 5 dagen per week, 2 dagen niet drinken (idealiter aaneengesloten)
18 O Mannen : Aanvaardbare hoeveelheden WHO gemiddeld niet meer dan 21 standaardglazen per week nooit meer dan 5 standaardglazen per keer min 2 OH-vrije dagen per week O Vrouwen: gemiddeld niet meer dan 14 standaardglazen per week nooit meer dan 3 standaardglazen per keer min 2 OH-vrije dagen per week
19 DSM O Classificatie van psychiatrische aandoeningen. O 5 de versie verschenen in 05/2013. O Poging tot uniformiseren wereldwijde taal.
20 Van DSM 4 naar DSM 5 Misbruik en afhankelijkheid OH samengevoegd! eruit : problemen met justitie erin : craving Tobacco-related-disorders Verhuis gokstoornis! Non-Substance-Related disorders: gambling, maar klinisch nog meer gedragsverslavingen ( gamen, seks, kopen, fitness, etc ). Ernstscore toegevoegd! Mild: 2 tot 3 symptomen Matig: 4 tot 5 symptomen Ernstig: zes of meer symptomen
21 Van 4 naar 5: Justitie eruit en craving erin O Justitie= weinig frequent aanwezig criterium en cultureel bepaald. O Craving: centraal begrip geworden en voorspeller naar herval = psychische afhankelijkheid.
22 Van 4 naar 5: Verhuis gokstoornis O Pathologisch gokken in DSM 4 Van stoornissen in de impulscontrole (NAO) Naar stoornissen in gebruik van middelen = gokstoornis (312.31) De drempel voor het stellen van de diagnose werd verlaagd van 5/10 naar 4/9. O Volgens Van den Brink de belangrijkste verandering door het inbrengen van en de erkenning van gedragsverslaving of niet-middelen-gebonden verslavingen.
23 Van 4 naar 5: Verhuis Gokstoornis O Fenomenologisch grote overlap O Veel samen voorkomen O Gedeelde genetische kwetsbaarheid O Vergelijkbare hersenfunctiestoornissen O Zelfde interventies zijn effectief
24 Van 4 naar 5: Verhuis Gokstoornis O Er zijn ook andere extreme gedragspatronen beschreven, zoals internetgamen, maar het onderzoek naar deze en andere gedragssyndromen is minder eenduidig. O Daarom zijn bepaalde vormen van herhalingsgedrag (= gedragsverslavingen) met subcategorieën als seks- sport- of koopverslaving NIET opgenomen in DMS 5. O Internetgamen is wel in hoofdstuk 3 = nog verder te onderzoeken.
25 O Tien soorten middelen 1. Alcohol 2. Cafeïne 3. Cannabis 4. Hallucinogenen 5. Inhalantia 6. Opioïden 7. Hypnotica en anxiolytica 8. Stimulantia 9. Tabak 10. Ander (of onbekend) Wat is het wel?
26 Wat is het wel? O Gemeenschappelijk dat ze een directe uitwerking hebben op het beloningssysteem in de hersenen. -bekrachtigen van gedrag -vormen van herinneringen
27 Wat is het wel? In 2 groepen onderverdeeld -Stoornissen IN het gebruik van een middel/medicatie (A) - Stoornissen DOOR het gebruik van een middel/medicatie (B)
28 Wat is het wel? O (B) Stoornissen DOOR het gebruik van middel/medicatie 1. Intoxicatie (alle middelen behalve tabak) 2. Onttrekkingssyndroom (alle middelen behalve PCP en andere hallucinogenen) vooral duidelijk bij alcohol opioïden- hypnoticaanxiolytica en minder bij stimulantia tabak 3. Ander psychische stoornissen door (bij ander hoofdstuk, tegelijk met de stoornissen die dezelfde fenomenologie hebben).
29 Stoornissen in het gebruik Intoxicatie door een Onttrekingssyndroom van van een middel middel een middel Alcohol x x x Cafeïne x x Cannabis x x x Fencyclidine x x Andere hallucinogenen x x Inhalantia x x Opioïden x x x Hypnotica of anxiolytica x x x Stimulantia x x x Tabak x x
30 Wat is het wel? 11 criteria = 4 groepen van subcriteria 1. Beperkte controle (criteria 1-4) 2. Sociale beperkingen (criteria 5-7) 3. Risicogebruik (8-9) 4. Farmacologische criteria (10-11) Specifieer op Vroege/ langdurige remissie In gereguleerde omgeving
31 Wat is het wel? Beperkte controle (1-4) O Middel wordt vaak gebruikt in grotere hoeveelheden of langduriger dan de bedoeling was. (1) O Er is een persisterende wens of er zijn vergeefse pogingen om het middelgebruik te minderen of in de hand te houden. (2) O Veel tijd wordt besteed aan activiteiten die nodig zijn om aan het middel te komen, middel te gebruiken, of te herstellen van de effecten ervan. (3) O Hunkering, of een sterk of drang tot middelgebruik. (4)
32 Wat is het wel? Sociale beperkingen (5-7) O De belangrijkste rolverplichtingen worden niet nagekomen op werk, school of thuis.(5) O Middelgebruik houdt aan ondanks persisterende of terugkomende sociale of interpersoonlijkhe problemen, veroorzaakt of verergerd door de effecten van het middel. (6) O Belangrijke sociale, beroepsmatige of vrijetijdsactiviteiten zijn opgegeven of verminderd vanwege het middelgebruik.(7)
33 Wat is het wel? Risicogebruik (8-9) -Recidiverend gebruik in situaties waarin dit fysiek gevaar oplevert. (8) -Gebruik wordt voortgezet ondanks de wetenschap dater een aanhoudend of terugkerend lichamelijk of psychische probleem is dat waarschijnlijk is veroorzaakt of verergerd door middel. (9)
34 Wat is het wel? Farmacologische criteria (10-11) -Tolerantie (10) (a) = behoefte aan een duidelijk toegenomen hoeveelheid middel om een intoxicatie of het gewenste effect te bereiken. (b) = een duidelijk verminderd effect bij voortgezet gebruik van dezelfde hoeveelheid middel. -Onttrekkingssymptomen (11) (a) = het kenmerkende onttrekkingssyndroom van middel (b) = middel (of zeer verwante stof ) wordt gebruikt om onttrekkingssymptomen te verlichten of te voorkomen.
35 Ernstscore O Licht = 2 of 3 criteria in het laatste jaar O Matig = 4 of 5 criteria in het laatste jaar O Ernstig = 6 of meer criteria in het laatste jaar
36 Ernstscore O Verdere specificatie O Vroege remissie= langer dan 3 maand maar minder dan 1 jaar geen criteria meer aanwezig (behalve craving) O Langdurige remissie = langer dan minstens 1 jaar geen criteria meer aanwezig (behalve craving) O In een gereguleerde omgeving = setting met beperkte toegang tot alcohol
37 AUDIT-C O Screening problematisch alcohol-gebruik, ontwikkeld door WHO. O Alcohol Use Disorder Identification Test. O 10-item vragenlijst. O Audit-C : verkorte vorm van 3 vragen. O Gaat over voorbije jaar.
38 AUDIT- C 1. Hoe vaak drinkt u alcohol? nooit (0) maandelijks of minder. (1) 2 of 4 keer per maand (2) 2of 3 keer per week (3) 4 of meer keer per week (4) 2. Hoeveel glazen alcohol drinkt u op een typische dag wanneer u drinkt? geen (0) 1 of 2 (1) 3 of 4 (2) 5 of 6 (3) 7 of 9 (4) 10 of meer (5) 3. Hoe vaak drinkt u 6 of meer glazen per gelegenheid? nooit (0) minder dan maandelijks (1) maandelijks (2) wekelijks (3) dagelijks (4)
39 AUDIT-C O Mannen: 4 of meer betekent verhoogd gezondheidsrisico door alcohol. O Vrouwen: 3 of meer betekent verhoogd gezondheidsrisico door alcohol. O 5+ - doe de andere 7 vragen van AUDIT
40 AUDIT-C Enorm belang van de lat leggen, norm installeren in omgeving waar iedereen drinkt. Haakt in op somatische problemen.
41 AUDIT Terugkoppelen score : 0-7 Aanvaardbaar 8-15 Hazardous (Risky) = occasioneel overmatig Harmful = langdurig overmatig > = 20 High-risk Interventies Alcohol-educatie Kort Advies Kort Advies, korte coaching en monitoring Verwijzing naar specialist voor verdere diagnostiek en behandeling
42
43
44
45 Behandeling Overzicht Detoxificatie- ontgiften Hoe word ik psychisch nuchter en hoe kan ik dat blijven?
46 Behandeling detoxificatie O Detoxificatie O Medisch biologisch proces O 2 à 3 weken O CIWA AR 10 item vragenlijst O Wegingsfactoren al dan niet ambulant
47 Behandeling Detox Ambulant Een laag bloedalcoholgehalte is (BAC < 0.5) en de patiënt een niet geïntoxiceerde indruk Nog enige controle bestaat over het drinken (gedurende deel van de dag) Geen afhankelijkheid van andere psychoactieve stoffen Geen of milde ontwenningsverschijnselen zijn in de voorgeschiedenis Geen ernstige lichamelijke aandoeningen bestaan / goede lichamelijke conditie
48 Behandeling Detox Ambulant Voldoende zelfzorg is Eerdere succesvolle pogingen gedaan zijn om te stoppen Geen ernstig psychiatrisch toestandsbeeld bestaat Minimaal 1 niet gebruikende persoon op de hoogte is van en bereid tot steun Een voorkeur is bij pt voor een ambulante behandeling,
49 Behandeling Detox Intramuraal een hoog BAC, meer dan 1.5 promille, pt maakt een geïntoxiceerde indruk en het alcoholgebruik varieert van jarenlang dagelijks tot periodiek destructief er dagelijks van de ochtend tot de avond wordt gedronken alcoholgebruik wordt gecombineerd met 1 of meerder andere psychoactieve middelen bij eerder detox delirante verschijnselen / of insulten optraden slechte lichamelijke conditie
50 Behandeling Detox Intramuraal zelfzorg is slecht of er wordt verwacht dat de therapietrouw slecht zal zijn (M)eerdere ambulante detox zijn onsuccesvol geweest of intramurale detoxificaties zijn moeizaam verlopen of er was een snelle terugval Er bestaan psychiatrische ziektebeelden met een negatief te verwachten invloed op de uitkomst van de detox alleenstaande persoon voorkeur voor opname bij patiënt of zijn familie
51 Behandeling detox O Bij voorkeur benzodiazepines met lange halfwaardetijd (tranxène- valium). O Ambulant maximaal 5 dagen met een vast dosisschema. O Intramuraal maximaal 8 dagen met een dosering symptom-triggered op CIWA AR geleide.
52 CIWA Clinical Institute withdrawal of alcohol O 1 nausea (0-7) 6 visuele stoornis O 2 tremor (0-7) (0-7) O 3 paroxysmaal zweten (0-7) 7 angst (0-7) O 4 tactiele stoornis (0-7) 8 opwinding (0-7) O 5 auditieve stoornis 9 hoofdpijn (0-7) (0-7) 10 oriëntatie en BWZ (0-4)
53 Behandeling voortgezette faze OPillen OPraten OTrainen
54 Behandeling pillen Disulfiram - (Antabuse): aversie-opwekkend dopamine-agonist cave cardiaal / PNP. Acamprosaat (Campral ): remt glutamaat-piek vermindert craving dosering! Cave GIS nw. Nalmefene (Selincro) : op de markt- vermindert controleverlies en werd in media ongelukkig vertaald. Baclofen (Lioresal), succesverhaal van Dr Ameisen. Modafinil (Provigil) : gericht op verbeteren van de impulsregulatie+ bij hoog-impulsieve en bij laag impulsieven, niet terugbetaald.
55 Behandeling pillen O Toekomst : stagering en profilering O Stagering: stadium ziekte te bepalen O Profilering : specifieke pathogenetische ziektekenmerken, vooral genetisch als leidraad voor medicatie, O Vs : routine-screening op OPRM 1 bij indicatie voor nalorex te rechtvaardigen.
56 Behandeling praten O Cognitieve gedragstherapie O Motiverende gespreksvoering O MG en CBT : enige evidence-based psychotherapie bij afhankelijkheidsproblematiek O Treatment gap : online-hulpverlening? www-alcoholhulp.be
57 Klassieke behandeling O Richt zich hoofdzakelijk op bewuste processen O Terugvalpreventie O Leren kennen van hoge risico situaties O Aanleren van hantering en zelfcontroletechnieken O Maar blijkt dus niet steeds te voldoen.
58 Behandeling trainen 2 systemen in 1 hoofd Duaal proces model (Reinout Wiers): Ons gedrag wordt gestuurd door 2 semi-onafhankelijke cognitieve systemen.
59 Behandeling Trainen Impulsief systeem (HOT FAST): snelle en automatische denkprocessen, emotioneel geladen- snel verwerken van groot aantal prikkels - grote capaciteit. Reflectief systeem (COLD SLOW): trage denkprocessen die responsen reguleren. Beperkte capaciteit.
60 Behandeling trainen O Bij verslaving is er een onevenwicht tussen een hypergevoelig impulsief systeem en een suboptimaal werkend expliciet systeem O Paard / ruiter of motor / rem Metafoor
61 De Vlonder
62 Ontwenningsafdeling in PZ O Open behandelafdeling voor alcohol-en/of medicatie-afhankelijkheid/ misbruik O Idealiter minstens 4 weken opname, waarbij vrijheid progressief wordt opgebouwd: 8 dagen binnen O Behandelkader: CBT en systeemtherapie
63 Ontwenningsafdeling PZ O Eigen focus : ontwikkelen en oefenen van een nuchter levensstijl op zo concreet mogelijke wijze. O De klik gemaakt is te weinig. O Behandeltraject: wat na opname en vervolgzorg O nuchter blijven is veel moeilijker dan nuchter worden O KOAPP! O Implementatie richtlijn ADHD en SUD O Aandacht in balans: trainen van aandacht
64 Take Home Messages O Verslaving is een chronische hersenziekte met veel impact. O Binnen psychiatrie is er vooral evolutie bij verklarende modellen bij verslavingsproblematieken. O Toekomst ligt vooral in gepersonaliseerde farmacotherapie en verhogen behandelbereik door screening beter te laten doordringen en behandelopties te verbreden. O Trainen van het brein bij een onevenwicht van aandacht is een nieuwe focus.
65 O O O O Bronnen Behandelingsstrategieën bij alcoholproblemen, Van Den Brink Alcoholstop Joris Casselman Vad- website Slaaf van onbewuste en Grip op je problemen, Reinout Wiers O Tijdschrijft voor psychiatrie 2013/11 O Taken by the drink Brussel- first national symposium on addiction 25/05/2013 O Kenniscongres verslaving Amsterdam 08/10/2013 O Memoires van een verslaafd brein ( een hersenwetenschapper onderzoekt zijn verleden als drugsverslaafde) Marc Lewis O Het beweeglijke brein de neurowetenschappelijke achtergronden van de psychische functies, Prof. Dr Anton J.M. Loonen. O Wij zijn ons brein van baarmoeder tot Alzheimer- Dick Swaab O Genot als kompas hoe ons brein maakt dat we vet voedsel, orgasmes, sporten, marihuanan, wodka, leren en gokken zo prettig vinden David J. Linden
MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein
MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein 28 november 2014 Middelengerelateerde problematiek 1. Algemeen A. Middelengebruik in België B. Gevolgen:
Nadere informatieMiddelgerelateerde en verslavingsstoornissen
Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen Van DSM-IV naar DSM-5 Sietske Dellbrügge JACQUELINE HOVENS Denken over verslaving Moreel model Heropvoedingskampen Farmacologisch model Drankbestrijding Symptomatisch
Nadere informatie2 SYSTEMEN IN 1 HOOFD
2 SYSTEMEN IN 1 HOOFD Dr. Eva Debusscher Psychiater Eenheid Ontwenning dr. Céline Hinnekens Doctor in de psychologie; Psycholoog Eenheid Ontwenning INTRODUCTIE INTRODUCTIE INTRODUCTIE INTRODUCTIE OVERZICHT
Nadere informatieOuderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan
Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke
Nadere informatieInhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland
Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:
Nadere informatieHet geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS
Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie
Nadere informatiePK Broeders Alexianen Tienen
PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour
Nadere informatieVerslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth
Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling in de GGz dr. C.A. Loth Cijfers 1,2 miljoen alcoholisten/problematische drinkers 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo s, 22 % gebruikt
Nadere informatieSchizofrenie en comorbide verslaving
Schizofrenie en comorbide verslaving Wilma Reesink GGZ Verpleegkundig Specialist GGNet Apeldoorn Workshopindeling: 1. Stellingen bespreken aan de hand van het Lagerhuismodel met doel: kennis testen, dilemma
Nadere informatieBehandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie
Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve
Nadere informatieJ.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl
J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl Waar gaan we het over hebben? Samen gaan Mechanismen misbruik Consequenties voor bejegening Schadelijke Gevolgen Middelen Kalant,
Nadere informatienamens Jellinek dank voor uw uitnodiging
namens Jellinek dank voor uw uitnodiging Bani da Lima - Ahrendt Manager Behandelzaken JellinekMinnesota Franca Hasenbos Manager Bedrijfsvoering Jellinek Gooi- en Vechtstreek & JellinekMinnesota Onderwerpen
Nadere informatieWat zijn typische kenmerken van verslaving (DSM-5)? Sterk verlangen om het middel te gebruiken. Al mislukte pogingen om te stoppen of te minderen
VERSLAVING Inhoud Kenmerken verslaving Waarom eens verslaafd moeilijk om te stoppen? Fasen van verandering Behandelvisie Tips voor de omgeving Stel gerust vragen! Wat zijn typische kenmerken van verslaving
Nadere informatieDisclosure belangen Janneke Valk, bedrijfsarts
Disclosure belangen Janneke Valk, bedrijfsarts (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieAlcohol in de eerste lijn: wat vraag ik en wat doe ik? 24 mei 2016
Alcohol in de eerste lijn: wat vraag ik en wat doe ik? 24 mei 2016 Voorstelling Sanne Decoster Projectmedewerker zorgpad alcohol Eenduidige zorg voor patiënten met risicovol/schadelijk alcoholgebruik Screening,
Nadere informatieAngst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater
Angst & Verslaving Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Inhoudsopgave Achtergrond Etiologie Epidemiologie Diagnostiek Behandeling Kushner ea Multidisciplinaire Richtlijn alcohol
Nadere informatieVan fanatiek gamen naar gameverslaving
Van fanatiek gamen naar gameverslaving Paul Zonneveld Directeur Behandeling / Psychiater Rogier Buningh Hoofd Counselors / Ervaringsdeskundige Missie en visie Missie Als niets meer werkt bieden wij een
Nadere informatieAlcohol en aandacht. Een wankel evenwicht tussen craving en training
Alcohol en aandacht Een wankel evenwicht tussen craving en training Klassieke behandeling Richt zich hoofdzakelijk op bewuste processen Terugvalpreventie Leren kennen van hoge risico situaties Aanleren
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatiefrom Clinical Experience to an Evidence Based Guideline Frieda Matthys, MD PhD 20 november 2014
ADHD and SUD from Clinical Experience to an Evidence Based Guideline Frieda Matthys, MD PhD 20 november 2014 Overzicht Waarom een richtlijn Het proces, het netwerk en de experten Onderzoeksopzet Risico
Nadere informatieAandacht voor alcohol
Aandacht voor alcohol T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieAlcohol gebruik bij ouderen. 16-09-2010 Dick van Etten
Alcohol gebruik bij ouderen 16-09-2010 Dick van Etten Inleiding Prevalentie Risicofactoren, lichamelijke aandoeningen Vroegsignaleren en diagnostiek Ontwikkelde interventies U moet de bakens verzetten
Nadere informatieGedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist
Gedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist Deel 1: Wet op de gedwongen opname Deel 2: problematisch middelengebruik Toetsing van de wet bij verslaving Geesteszieke
Nadere informatieAandacht voor alcohol
Aandacht voor alcohol Paaz/Tepsi T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André
Nadere informatieALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE
ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE PREVALENTIE EN GEVOLGEN OP HET WERK Marie-Claire Lambrechts 1,2 Dr. Lieve Vandersmissen 3 Prof. Dr. Lode Godderis 1,3 Brussel, FOD WASO 21/12/2017 1 KU
Nadere informatieHERSENZIEKTEN, AUTONOMIE EN GEDRAG. Werkbezoek OM Dordrecht 6-10-2009
HERSENZIEKTEN, AUTONOMIE EN GEDRAG Werkbezoek OM Dordrecht 6-10-2009 Co-morbiditeit is de norm (gegevens uit intern onderzoek Bouman GGZ) HEROÏNE (VAAK POLYDRUGGE BRUIK) ALCOHOL STIMULAN- TIA CANNABIS
Nadere informatieAandacht voor alcohol
Aandacht voor alcohol T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieEffectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving
Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving MSc Esther Beraha Dr. Elske Salemink Dr. Anneke Goudriaan Dr. Bram Bakker Prof. Dr. Wim van den Brink Prof. Dr. Reinout Wiers Academisch Medisch Centrum
Nadere informatieVroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp
Vroegsignalering alcoholgebruik op de Spoedeisende hulp Samenwerking tussen algemeen ziekenhuis en GGZ Roxanne Izendooren Projectleider Vroegsignalering alcoholgebruik 23 april 2012 Opdracht: Vragenlijst
Nadere informatieVroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen
Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving?
Nadere informatieRoesmiddelen en probleemgedrag: naar een Forensische Verslavingspsychiatrie?! Werkbezoek NIFP 26-06-2008
Roesmiddelen en probleemgedrag: naar een Forensische Verslavingspsychiatrie?! Werkbezoek NIFP 26-06-2008 Achter dat probleemgedrag zit(ten). De gevolgen van middelengebruik op het gedrag Mogelijk verslaving
Nadere informatie1 Wat is er met me aan de hand? 11
Leven met een alcoholprobleem 07-03-06 09:25 Pagina 7 Inhoud Voorwoord 1 Wat is er met me aan de hand? 11 Typerend beeld van de kwaal 11 Symptomen 12 Vroege en late symptomen 14 Diagnostiek 14 Een paar
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieZorgpad alcohol en ouderen t.b.v. Huisarts
Zorgpad alcohol en ouderen t.b.v. Huisarts 1. De rol van de huisarts De huisarts kijkt op basis van de anamnese m.b.v. de Audit C of ICD 10 de cliënt alcoholafhankelijk is en doorverwezen moet worden naar
Nadere informatieVerslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving.
Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Hein Sigling juni 2008 Wat staat er over verslaving in de GRB? Middelenmisbruik
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatie20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
Nadere informatieMistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek
Mistral DTOX, een goed begin is het halve werk. Edwin Spapens GZ-Psycholoog Mistral DTOX & Mistral Kliniek Cluster jeugd Preventie, inclusief minimale interventie van 1-3 gesprekken I- hulp (ambitie ook
Nadere informatieVerslaving bij ouderen
Verslaving bij ouderen Rob Kok, psychiater epidemioloog B Julia van den Berg Jolanda Hermes Divisie ouderen Congres NKOP nov. 2012 Inhoud Wat is verslaving? Drugs Alcohol Eigen onderzoek op een alcoholdetox
Nadere informatieVerslaving en Werk. Rolf Swens Peter Couvee
Verslaving en Werk Rolf Swens Peter Couvee Programma 1. Voormeting (vragenlijst) 2. Voorkomen, risico en kosten 3. Professioneel Handelen 1. middelen, 2. neurobiologie, 3. interventies 4. Hulpverlening
Nadere informatieDe trekthermometer. Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ GGZ Drenthe Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ
De trekthermometer Over het begeleiden van craving bij cliënten met triple-problematiek Carin Wiering Carin Wiering Verpleegkundig Specialist GGZ GGZ Drenthe carin.wiering@ggzdrenthe.nl GGZ Drenthe Verpleegkundig
Nadere informatieHersenstichting Nederland. Hersenen en verslaving
Hersenstichting Nederland Hersenen en verslaving 1 Hersenen en verslaving Veel mensen gebruiken wel één of meer verslavende stoffen zoals alcohol, tabak of koffie. Maar wanneer is iemand nu verslaafd?
Nadere informatieParkinson en neuropsychiatrie
Parkinson en neuropsychiatrie Rosalie van der Aa- Neuropsycholoog Altrecht Opbouw Onze Hersenen en Parkinson Neuropsychiatrie Adviezen Onze Hersenen en Parkinson de ziekte van Parkinson: 2 de neurodegeneratieve
Nadere informatieKennisquiz 1 Alcohol
Kennisquiz 1 Alcohol Weet u welke klachten het gevolg kunnen zijn van alcoholgebruik? Test uw eigen kennis door de antwoorden te omcirkelen. Aan het einde van de quiz geven we de juiste antwoorden en de
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieVMDB 15-06-2013. Arnold Scholten Psycholoog Brijder Verslavingszorg
VMDB 15-06-2013 Arnold Scholten Psycholoog Brijder Verslavingszorg DUBBELE DIAGNOSE Psychiatrische Stoornis + middelenproblematiek Er bestaat wederzijdse beïnvloeding Prognose is minder goed Afzonderlijke
Nadere informatieVerslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel. THC_Brochure_V8.indd :18
Verslavingszorg online - therapie - detox Menselijk - Toegankelijk - mobiel THC_Brochure_V8.indd 1 29-01-19 12:18 Gun uw patiënt een modern alternatief The Home Clinic The Home Clinic is verslavingszorg
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieCGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen
CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:
Nadere informatieMiddelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt
Middelen, delictgedrag en leefstijltraining Marscha Mansvelt Inhoud Hoe gaat de Waag om met middelengebruik als risicofactor voor delictgedrag? Leefstijltraining 1. Alcohol is de meest sociaal geaccepteerde
Nadere informatieMiddelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ
Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Programma Stellingen Geschiedenis van verslaving Wat zijn drugs? Fasen van gebruik Soorten middelen Effecten
Nadere informatieCAT VRAGEN OEFENEN Week 4. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Maandag 25 maart 2013
CAT VRAGEN OEFENEN Week 4 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Maandag 25 maart 2013 1. De moeder van Julian, 16 jaar, komt bij de huisarts. Julian heeft in
Nadere informatieAchtergrond E-learning Oefenen Evaluatie
Achtergrond E-learning Oefenen Evaluatie Aanhaken bij breed maatschappelijk en landelijk tabaksontmoedigingsbeleid. Voorbeeldfunctie van Jellinek. Stoppen met roken heeft positief effect op overige verslavingsbehandelingen.
Nadere informatieOuderen en alcohol. Nanda den Hollander dd 18 april 2016
Ouderen en alcohol Nanda den Hollander dd 18 april 2016 Vraag De beeldvorming die er is ten aanzien van ouderen die overmatig alcohol gebruiken, is van belang. Wat is jullie beeld? Wat vind je ervan? Bijv.
Nadere informatieVerdiepingsstage Dubbele diagnose. Loodds. informatie voor aios
Verdiepingsstage Dubbele diagnose Loodds informatie voor aios Verdiepingsstage Dubbele diagnose Loodds Gaat je interesse uit naar psychiatrie in combinatie met een verslaving? Dan biedt Delta een verdiepingsstage
Nadere informatieDe rol van de gedragskundige. LVB en Verslaving Workshopronde 1 Slotbijeenkomst Trimbos 16-04-2013
De rol van de gedragskundige LVB en Verslaving Workshopronde 1 Slotbijeenkomst Trimbos 16-04-2013 Spin in het web? Agenda Korte uiteenzetting LVB en verslaving Functie-eisen Rol gedragskundige Discussie
Nadere informatieCannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater. Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag
Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatieCongres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1
ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time
Nadere informatieAchtergronden. De verslaving. Controleverlies
Achtergronden We beschouwen verslaving vandaag als een ziekte. Door veranderingen in de hersenen zijn verslaafden niet goed in staat om hun innamegedrag onder controle te houden. Een verslaafde drinker
Nadere informatieVerslavingszorg en meer...
Verslavingszorg en meer... Wanneer spreek je van VERSLAAFD? Het 12 Steps Minnesota Model gaat uit van 4 criteria, tezamen vormen zij de MACHTELOOSHEID 1. Controleverlies over de inname 1 is teveel 100
Nadere informatieVerslaving bij Ouderen. disclosure. inhoud. R. Risselada, VNN een overzicht
Verslaving bij Ouderen een overzicht Begin 19 e eeuw: moreel model heropvoedingsgestichten en gevangenissen Midden 19 e eeuw: farmacologisch model drooglegging dr. Roelof Risselada, ouderenpsychiater,
Nadere informatieOrganogram Werkgebied
Wat doet Tactus Verslavingszorg? Tactus is specialist op het terrein van de verslavingszorg. Mensen die door hun verslaving aan alcohol, drugs, medicijnen, gokken, gamen, eten of andere verslavingen in
Nadere informatieDoelgroepen kasteelplus. Kerngedachten bij de visie. Ontwennen meer dan stoppen. Visie : controleverlies betekent totale abstinentie
Doelgroepen kasteelplus Ontwennen meer dan stoppen. Hoe helpen we mensen om te veranderen? dag van de zorg 17/03/2013 Patrick Lobbens Hoofdverpleegkundige verslavingszorg kasteelplus Kasteelplus 1 : mensen
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieTriple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen
Triple Trouble in de praktijk Triple Trouble in de praktijk LEDD congres 2014 Joanneke van der Nagel Jannelien Wieland Robert Didden Van enkelvoudig naar complex licht tot ernstig Over wat te doen wie
Nadere informatieKeuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training
Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit s.r.kruit@hr.nl 1 Huiswerkopdracht : Programma les 2 Theorie basis informatie Cannabis -presentatie Voorlichtingsmateriaal -nabespreken
Nadere informatieKeuzevak Effectieve Verslavingspreventie. Welkom. iri Kruit Voorlichting en training
Keuzevak Effectieve Verslavingspreventie Welkom Docent: Siri Kruit s.r.kruit@hr.nl 1 Huiswerkopdracht : Programma les 2 Theorie basis informatie Cannabis -presentatie Voorlichtingsmateriaal -nabespreken
Nadere informatieBehandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring
Behandeling van verslaving en comorbiditeit de Noord Nederlandse ervaring Gent 14 nov2014 Primaire problematiek naar voorkomen in bevolking en % in behandeling 1 Setting van hulp in VZ VNN 34 ambulante
Nadere informatieINTER-PSY Lente Symposium
Disclosure belangen spreker Getalenteerd omgaan met ADHD Anne van Lammeren, psychiater Universitair Centrum Psychiatrie UMCG 16-03-2016 Lentesymposium Interpsy (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieDepressie. hoe, wat & hulp. Stef Linsen, psychiater. 12 oktober 2017 Amsterdam. Icarus Blender #2, Vitamine Z
Depressie hoe, wat & hulp 12 oktober 2017 Amsterdam Icarus Blender #2, Vitamine Z Stef Linsen, psychiater www.steflinsen-psychiatrie-partnerhulp.nl Hoe méer vitale kenmerken, hoe ernstiger: - wakker tussen
Nadere informatieVerslavingsgedrag van DSM-IV naar DSM-5
korte bijdrage Verslavingsgedrag van DSM-IV naar DSM-5 ACHTERGROND In mei 2013 werd de 5de editie van de dsm gepresenteerd met belangrijke veranderingen in de classificatie van verslaving. DOEL Bespreken
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik
Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling
Nadere informatieFunctionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen
Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie
Nadere informatieLievegoed Kliniek. Ons aanbod. Behandeldoelen. Opname Je kunt bij ons terecht voor een kortdurende
Lievegoed Kliniek De kliniek staat in een rustige, groene omgeving. Er zijn verschillende mogelijkheden: groepsbehandeling en individuele behandeling, dat kan poliklinisch of in. Ook een korte opname in
Nadere informatieOude wijn en nieuwe zaken
Oude wijn en nieuwe zaken Frans Hoogwegt Klinisch psycholoog-psychotherapeut Vakgroep Medische Psychologie Máxima Medisch Centrum 27 juni 2019 Chronische stress angst onzekerheid onveiligheid afweer coping
Nadere informatieFarmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatieDSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014 Inhoud DSM IV -> DSM 5 DSM IV: Schizofrenie als kernsyndroom Even stilstaan bij SCHIZOFRENIE Kritiek op DSM IV Overzicht DSM 5 Schizofrenie (1) Epidemiologie:
Nadere informatieAlcohol en de eerste lijn: blijkbaar een problematische relatie...
Alcohol en de eerste lijn: blijkbaar een problematische relatie... Dr. Rita Verrando huisarts medisch directeur CAD-Limburg Tom Defillet Stafmedewerker VAD Brussels do we have a problem? De gemiddelde
Nadere informatieFarmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier
Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier Alcohol: Epidemiologische gegevens WHO: Europa, regio hoogste
Nadere informatieCannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Cannabis Van frequent naar afhankelijk gebruik CanDepgroep Peggy van der Pol Margriet van Laar Ron de Graaf Nienke Liebregts Wim van den Brink Dirk Korf Frequent
Nadere informatieZorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.
Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten
Nadere informatieMathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans
Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans Experimentele psychopathologie Op zoek naar de psychologische processen die een rol spelen bij het ontstaan, in stand houden en terugval van psychopathologie
Nadere informatieDrieluik psychiatrie workshop verslaving in het ziekenhuis
Drieluik psychiatrie workshop verslaving in het ziekenhuis Ferdy Pluck Inhoud Introductie Casus Verslaving Eigen casuïstiek Casus Een 53 jarige man is s avonds opgenomen op de afdeling interne geneeskunde.
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieVerslavingszorg online - therapie - detox. Menselijk - Toegankelijk - mobiel
Verslavingszorg online - therapie - detox Menselijk - Toegankelijk - mobiel Gun uw patiënt een modern alternatief The Home Clinic The Home Clinic is verslavingszorg die zich heeft gespecialiseerd in behandeling
Nadere informatieInformatieleaflet voor werkgevers
Informatieleaflet voor werkgevers Werk en verslaving Het aantal verslaafden aan alcohol, drugs en medicijnen in Nederland groeit. Het merendeel van deze mensen heeft een baan en kampt met de verslaving
Nadere informatieBehandelprogramma psychiatrie en verslaving
Behandelprogramma psychiatrie en verslaving Keuze voor beheerst gebruik Egbert Meeter, 28-5-2013 Hoe begon het De eerste vergadering 21-07-2010 Bronnen Bronnen Bronnen Bronnen Inhoud Veiligiheid Toetsing
Nadere informatieInternetseksverslaving. G.Gielen
Internetseksverslaving G.Gielen Internet heeft seks toegankelijker gemaakt De media hebben wereldwijd een enorme impact op de sociale constructie van seksualiteit. Onder meer film, televisie, radio en
Nadere informatieEllen Vedel Maarten Merkx
Ellen Vedel Maarten Merkx Jellinek, Arkin ZZP VGCt, 12 april 2013 A) Onthouding, terugval en craving B) Tolerantie, onthouding en controleverlies C) Euforisch effect, craving en controleverlies D) Euforisch
Nadere informatieProtocol ADHD bij verslaving 139
Bijlage 12 Checklist Coaching Protocol ADHD bij verslaving 139 CHECKLIST ADHD-COACH Naam Cliënt: Naam Coach: Geboortedatum cliënt dag maand jaar De start van dit coordinerende coachingstraject vindt plaats
Nadere informatieNora Volkow, Director NIDA
APA TeleReview 2008 Verslaving Prof. dr. Wim van den Brink AMC, Amsterdam 8 mei 2008 Nora Volkow, Director NIDA Nora Volkow en Salience Shifting TAMAR TAMAR Inhoudsopgave Epidemiologie Neurobiologie van
Nadere informatieUniversitair Medisch Centrum Groningen
Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag
Nadere informatieAlcoholgebruik, misbruik & afhankelijkheid
ALCOHOLGEBRUIK: BEWUST OVERWOGEN OF ONBEWUST OVERKOMEN? Impliciete en expliciete processen bij alcoholgebruik en implicaties voor interventies Katrijn Houben k.houben@maastrichtuniversity.nl Alcoholgebruik,
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatieTemperamentsprofielen bij verslaving
17 februari 2017 Temperamentsprofielen bij verslaving Dr Els Santens Psychiater Team Verslavingszorg Inhoud Kader doctoraatsonderzoek Verslaving Gray s Reinforcement Sensitivity Theory (RST) Temperamentsprofielen
Nadere informatiePillen? Praten? Trainen! Over de aanvullende rol die cognitieve trainingen kunnen spelen in de psychotherapie
Pillen?? Trainen! Over de aanvullende rol die cognitieve trainingen kunnen spelen in de psychotherapie Reinout Wiers Hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie UvA r.wiers@uva.nl Huidige praktijk: Pillen
Nadere informatiedr. Wiepke Cahn UMCUtrecht
dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica
Nadere informatieRavenswoud. Ons aanbod. Behandeldoel
Ravenswoud In de landelijke omgeving van Oosterwolde en Appelscha staat onze boerderij Ravenswoud. Je kunt voor korte tijd opgenomen worden, om een pas op de plaats te maken, voordat je verder aan de slag
Nadere informatieGeïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek
Geïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek Een innovatieve behandeling met TOPGGZ erkenning Linda Kronenberg & Hendrikje Bloemert
Nadere informatie