Studiemateriaal. Inhoudsopgave

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiemateriaal. Inhoudsopgave"

Transcriptie

1 Studiemateriaal Inhoudsopgave GESCHIEDENIS DROSTE : VAN KOEKENBAKKER TOT CHOCOLADEFABRIKANT : DROSTE KRIJGT WERELDFAAM : DONKERE TIJDEN : DE NA-OORLOGSE PERIODE : DROSTE NIET LANGER ZELFSTANDIG heden: DROSTE OPNIEUW ZELFSTANDIG...5 VAN CACAOBOON TOT CHOCOLADE...6 DE CACAOBOON...6 CACAOBOOM...6 CACAOZIEKTEN...7 CACAOPOEDER...7 CHOCOLADE...7 OVERIGE INFORMATIE...10 BEWAREN VAN CHOCOLADE...10 HET VERSCHIL TUSSEN CHOCOLADE EN CACAOFANTASIE...10 KWALITEITSCONTROLE...10 HET DROSTE-EFFECT

2 GESCHIEDENIS DROSTE : VAN KOEKENBAKKER TOT CHOCOLADEFABRIKANT In de zomer van 1863 opent de banket- en koekbakkerij van Gerardus Johannes Droste in Haarlem zijn deuren voor het publiek. De klanten kunnen er terecht voor een kopje waterchocolade en er worden allerhande zoetwaren verkocht, waaronder chocoladepastilles, officieel Pastilles Droste geheten. In de volksmond worden ze ook wel flikken genoemd. Droste bouwt in deze jaren een grote naambekendheid op en als gevolg wordt de eerste Droste-fabriek van de firma G.J. Droste geopend op 2 augustus Vanaf 1891 vindt het gehele chocoladeproces in de banket- en koekbakkerij plaats. De cacaobonen liggen op de zolder opgeslagen, terwijl de verkoop in het détailmagazijn plaatsvindt. De verkoop vind hier plaats tot het jaar Door gebrek aan ruimte wordt de Droste fabriek in 1891 verplaatst naar het Noorder Buiten Spaarne in de Veerpolder. Hier gaat de productie van cacaopoeder en chocolade van start. De locatie is voor Droste bijzonder gunstig, aangezien het aan het water ligt kan de aanvoer van grondstoffen en vervoer van afgewerkte producten per schip plaatsvinden. Gerardus Johannes Droste doet op 1 maart 1897 de zaak officieel over aan zijn zonen; Jan Coenraad en Gerardus Johannes Droste jr.. Tot het assortiment behoren inmiddels talloze verschillende bonbons, repen, chocoladefiguren, pastilles en cacaopoeder. Ook de chocoladeletter wordt rond de eeuwwisseling al door Droste gemaakt. Ondanks de groeiende concurrentie van oudere en grotere chocoladefabrikanten uit binnen- en buitenland slaagt Droste erin om een stevige plek te veroveren in de chocolademarkt. In 1898 verkrijgt het bedrijf het recht tot het voeren van het wapen van koningin-weduwe Emma. Om de afzetmogelijkheden te vergroten wordt er rond de eeuwwisseling gestart met de export naar België, Duitsland en Frankrijk. Dit breidt zich al vrij snel uit naar andere landen. Zo wordt vanaf 1905 ook de Amerikaanse markt betreden. Rond 1900 verschijnt de verpleegster op de blikken cacaopoeder. Dit is vermoedelijk bedacht door de Haarlemse reclametekenaar Jan (Johannes) Musset, die zich heeft laten inspireren door een pastel van de Zwitserse schilder Jean Etienne Liotard: La serveuse de chocolat, ook wel La belle chocolatière genoemd. Hiermee wordt gewezen op de heilzame werking van chocolademelk. Dit beeldmerk zal vanaf nu onlosmakelijk verbonden zijn met de naam Droste. Jan Coenraad Droste trekt zich in 1909 om gezondheidsredenen terug uit het bedrijf. De zaken gaan dan nog steeds bergopwaarts en het aantal werknemers groeit gestaag. 2

3 Tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft Droste te maken met de schaarste aan grondstoffen en gaat het bedrijf over op de productie van zogeheten Eenheidsrepen ; chocolade repen voor militairen en burgerbevolking : DROSTE KRIJGT WERELDFAAM Na de Eerste Wereldoorlog trekken de productie en omzet onder leiding van Gerardus Johannes Droste junior langzaam maar zeker weer aan. Eind 1920 wordt de firma omgezet in een naamloze vennootschap: de N.V. Droste s Cacao- en Chocoladefabrieken. Niet alleen de bedrijfsresultaten vertonen in die tijd een opwaartse lijn, ook het aantal werknemers neemt gestaag toe. Rond 1930 werken in de cacao- en chocoladefabriek aan het Spaarne meer dan 800 mensen. Bovendien bezit de vennootschap inmiddels een staf van 25 reizigers in het binnenland, die de taak hebben de Droste-producten aan te prijzen bij hun afnemers: speciaalzaken als banketbakkers, chocolaterieën en confiseurs. Ook buiten onze landsgrenzen timmert Droste aan de weg en neemt de naamsbekendheid in snel tempo toe. Er worden kantoren in Londen, Parijs, Praag, New York, Chicago en Boston geopend. In de jaren twintig en dertig Drosteartikelen per schip en trein vervoerd tot in de meest verre uithoeken van de wereld. Zowel in Rusland als in Zuid-Amerika leert men chocolade en cacao uit Haarlem kennen. In 1923 krijgt Droste een nieuw beeldmerk, het is ontworpen door Jan Wiegman en wordt het pastille-mannetje genoemd. Dit beeldmerk heeft zich door de jaren heen tot het boegbeeld van de Droste-chocolade gemanifesteerd. De economische crisis van de jaren dertig laat ook Droste niet ongemoeid. Het bedrijf ziet zich in 1932 gedwongen de werkweek te verkorten van 48 naar 42 ½ uur. Een extra tegenslag is het overlijden van Gerardus Johannes Droste junior in Hij was de man die het bedrijf jarenlang op voortreffelijke wijze heeft geleid. Zijn weduwe, mevrouw H.J. Droste-Savrij, wordt in 1937 presidentdirectrice : DONKERE TIJDEN Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Droste te maken met een geleidelijke inkrimping en stillegging van productie en verkoop. Bovendien wordt de kartonnageafdeling getroffen bij een bombardement door Engelse vliegtuigen, wat flinke materiële schade oplevert. 3

4 : DE NA-OORLOGSE PERIODE Na de Tweede Wereldoorlog herstelt Droste zich van de schade die het in de oorlog heeft opgelopen. De eerste jaren worden Droste producten niet geëxporteerd, omdat door gebrek aan de juiste grondstoffen de vooroorlogse kwaliteit niet te evenaren is. Het bedrijf is uitsluitend aangewezen op de afzet in het binnenland. Door de beschikbaarstelling van benodigde deviezen komt daar verandering in en stijgt de export aanzienlijk. Pas vijf jaar na de oorlog is de aankoop van grondstoffen niet langer meer aan banden gelegd. Dat geldt tevens voor de verkoop in het binnen en buitenland. In 1947 worden Jan en Martinus Droste, kleinzonen van de oprichter, benoemd tot directeur. De derde generatie in de chocola zal het nu moeten gaan waarmaken. Ook onder hun leiding gaan de zaken voor de wind en Droste heeft begin jaren zestig een topbezetting van ruim 1000 mensen. De machines draaien op volle toeren en zo n 40 procent van de productie wordt geëxporteerd naar ruim 60 landen. In 1961 wordt er een nieuwe cacaofabriek in gebruik genomen. In 1964 krijgt de fabriek het predikaat Koninklijke. De nieuwe naam wordt: Koninklijke Droste Fabrieken N.V. Ondertussen nemen machines steeds meer werk over van de fabrieksarbeiders en de handmatige productie gaat langzaam maar zeker tot het verleden behoren. De markt is erg aan het veranderen en de fabriek raakt in deze periode in moeilijkheden door de enorme stijging van productiekosten : DROSTE NIET LANGER ZELFSTANDIG In 1975 neemt N.V. De Erven De Weduwe J. Van Nelle het aandelenkapitaal van de Koninklijke over. Zo wordt het familiebedrijf onderdeel van deze zich snel uitbreidende levensmiddelen /tabaksindustrie. De wereldberoemde merknaam Droste blijft echter voortbestaan. Het Amerikaanse concern Standard Brands Incorporated uit New York is mede-eigenaar van Van Nelle. In 1977 komt Droste in Amerikaans bezit en vervalt hierdoor het predikaat Koninklijke. De naam wordt veranderd in Droste Fabrieken B.V. In het jaar 1985 maakt Van Nelle zich los van Standard Brands, dat inmiddels is overgenomen door Nabisco. In 1986 wordt de productie van Droste overgebracht naar het Gelderse Vaassen. De oude productielocatie in Haarlem gaat verder als Dutch Cocoa & Chocolate Company B.V. In 1988 wordt in Vaassen een nieuwe fabriek geopend waar ook de producten van Venz worden gemaakt. In ditzelfde jaar wordt Van Nelle overgenomen door Sara Lee D.E. Twee jaar later wordt Droste overgenomen door het Nederlandse suiker- en voedingsmiddelenbedrijf CSM. Binnen CSM wordt Droste ondergebracht bij de businessunit zoetwaren waartoe ook Red Band en Venco behoren. Men wil minder nadruk leggen op kwaliteit, om het product zo toegankelijker te maken. Dynamische en vooruitstrevende commercials en een sterke verjonging van het imago waren een gevolg. 4

5 1997 heden: DROSTE OPNIEUW ZELFSTANDIG 1 januari 1997 verkoopt CSM Droste aan het Duitse bedrijf Hosta en verhuisd Venz naar Koninklijke De Ruijter B.V. in Baarn. Droste B.V. blijft als zelfstandig bedrijf in Vaassen gevestigd. Sindsdien is de verkoop sterk gestegen en is Droste een van de grootste verbruikers van cacao in Nederland. Van de omzet wordt ruim 65% gerealiseerd in het buitenland. Ook binnen Hosta opereert Droste als zelfstandige business unit en bouwt zij verder aan haar chocolade assortiment. Droste focust zich met name op het ontwikkelen en introduceren van nieuwe smaken en vormen van overheerlijke chocolade, zonder ooit het fundamentele credo, de echte smaak van chocolade uit het oog te verliezen. 5

6 VAN CACAOBOON TOT CHOCOLADE DE CACAOBOON Geschiedenis Dé smaakbepalende grondstof voor cacao en chocolade is de cacaoboon. De eerste kennismaking van de westerse wereld met cacao was in 1521 toen Herman Cortez in Mexico landde. Hij werd door Azteken binnengehaald als een reïncarnatie van hun god Quetzalcoatl. Ze boden hem grote hoeveelheden cacaobonen aan die zij als betaalmiddel gebruikten. In eerste instantie had Cortez weinig belangstelling voor de cacaobonen, maar nam toch het recept voor een cacaodrank mee naar Spanje, waar het recept meer dan 100 jaar geheim werd gehouden. De cacaobonen werden geroosterd, vermalen tot een dikke massa en aangelengd met water, door toevoeging van honing en suiker werd de drank smakelijker gemaakt. Pas in 1825 legde de Nederlander C.J. van Houten de basis voor de bereiding van cacaopoeder, cacaoboter en chocolade. Van Houten ontdekte een methode om de cacaoboter uit de cacaobonen te persen. Ook ontdekte hij het alkaliseren, een methode om zuren in de cacao te neutraliseren waardoor de smaak en kleur van cacaopoeder verbeteren. Vanaf het moment dat de cacaoboon is ontdekt werd er naar manieren gezocht om chocolade lekkerder te maken. Er werden bijvoorbeeld suiker, nootjes, rijst en rozijnen aan toegevoegd. In 1875 werd de melkchocolade uitgevonden en nog later de chocoladerepen met nootjes. Nu kennen wij chocolade in heel veel verschillende vormen. Van de cacaoboon worden er behalve repen en chocoladepasta ook bonbons, chocoladeletters, hagelslag en ijsjes gemaakt. CACAOBOOM De cacaoboon wordt verbouwd in landen rond de evenaar. Bekende leveranciers zijn onder andere Ghana, Ivoorkust, Indonesië en Ecuador. De cacaoboom is een tropische boom. Hij groeit dus alleen in de tropen, in de streken rond de evenaar. Echter hij groeit daar niet overal. Bodem en klimaat moeten er geschikt voor zijn. De bodem moet vrij los zijn en het klimaat vochtig. Er mag niet te veel zon zijn, maar ook niet te veel schaduw. De temperaturen moeten tussen de 20 en 35 graden liggen. Het moet er regelmatig en ook veel regenen. In bergen hoger dan 600 meter kan geen cacao worden verbouwd. Het is dus een veeleisende boom en daarom wordt hij relatief in weinig landen gekweekt. Cacaobomen kunnen zo n vijftien meter hoog worden. Tegenwoordig worden de bomen door snoeien klein gehouden. Ze zijn niet hoger dan vijf of zes meter en vaak nog lager. Zo kunnen de vruchten gemakkelijk geoogst worden, want men heeft daarvoor geen ladders of trappen meer nodig. De cacaoboom bloeit het hele jaar met kleine reukloze witte en roze getinte bloemetjes. Een schatting is dat het er tot zijn. Daarvan groeien er slechts 20 tot 30 uit tot vruchten. Ze hangen met een korte steel direct aan de stam en aan de dikke takken. De vruchten hebben de vorm van een kleine, dikke komkommer. Het groeiproces duurt vier tot acht maanden. De cacaovruchten groeien over de hele boom, zowel op de stam als op de dikke takken. Het duurt ongeveer vijf jaar voordat de cacaoboom goede vruchten heeft. In een cacaovrucht bevindt zich de cacaoboon. Cacaobonen zijn wit van kleur en hebben een zure smaak. Elk land heeft zijn eigen cacaovruchten, variërend in kleur en smaak. De cacaovruchten zijn niet allemaal tegelijk rijp; het oogsten duurt enkele maanden. Er is een hoofdoogst, die loopt van september tot maart en een tussenoogst. Cacao is een natuurproduct, dat door het weer beïnvloed kan worden. Slecht weer betekent een kleine of slechte oogst. De landen waar cacao groeit zijn vaak erg arm en een slechte oogst betekent minder inkomen. Daarnaast ontbreken vaak de mooie machines die wij hier in Europa wel hebben. Veel werk gebeurt daarom handmatig, ook het plukken van de cacaovruchten. Maar vruchten die te hoog zitten worden met een zogenaamd snoeimes naar beneden gestoten. Met behulp van hakmessen slaat men de vruchten open en haalt men de cacaobonen er met de hand uit. De vruchtschaal of schil van de cacaovrucht wordt verbrand, 6

7 gebruikt als mest of aan het vee gevoerd. Men bewaart de vruchten een tijdje en dan worden de pitten (bonen) eruit gehaald. Ze worden in kisten gestort of op hopen gelegd en afgedekt. Dat afdekken gebeurt om de smaak te verbeteren. Om de bonen zit nog een laagje vruchtvlees, dat begint te broeien en te gisten. Daardoor wordt de smaak verbeterd. De geur (het aroma) wordt sterker en de bleke kleur van de boon verandert in donkerbruin. Men noemt dat het fermenteren van de cacaobonen Na de fermentatie worden de bonen gedroogd en verscheept naar bedrijven die de cacaoboon verder verwerken. Van oudsher is Nederland de grootse verwerker van cacaobonen, de industriële ontwikkeling in de Zaanstreek ligt hieraan ten grondslag. Tijdens de verdere industriële verwerking worden de bonen geroosterd (gebrand) waarbij zich de smaak verder ontwikkelt, micro-organismen worden bij dit proces gedood. Na het roosten worden de bonen gemalen, hierbij komt de cacaoboter vrij en er ontstaat een vloeibare donkerbruine stof, de cacaomassa. De cacaomassa is de grondstof voor de bereiding van cacaopoeder, cacaoboter en chocolade. CACAOZIEKTEN Drie ziektes die bij cacaobomen voorkomen zijn: De Heksenbezem, een ziekte waarbij het wortelstelsel wordt aangetast door een schimmel. Zonder wortels kan de cacaoboom geen water of voedsel opnemen. Deze ziekte komt vooral voor in Zuid-Amerika en met name in Brazilië. De Zwarte pod, een schimmel die de cacaovrucht aantast. Hierdoor verliest de vrucht al haar bonen. Podborer, de ergste ziekte op dit moment. Een kevertje dringt zich, al etend, in de cacaovrucht. Dit beestje is te vergelijken met bijvoorbeeld het wormpje dat wel eens in appels voorkomt. Dit probleem doet zich vooral voor in Indonesië en Maleisië. CACAOPOEDER Om cacaopoeder te produceren wordt uitgegaan van cacaomassa. Onder hoge druk wordt de cacaomassa uitgeperst, zo ontstaat cacaopoeder en cacaoboter. Cacaopoeder is in tal van kleur- en smaakvariaties te koop. Waaronder de wereldberoemde Droste cacaopoeder. De cacaobonen worden in een grote oven verhit. Dit roosteren is een belangrijk onderdeel van het proces. Het bevordert de smaak en het aroma en het zorgt ervoor dat de kleur verrijkt wordt. Bovendien wordt de dop erdoor gedroogd en het schilletje komt los van de boon. Dit schilletje wordt weggegooid. Hoe lang de bonen geroosterd worden is zeer belangrijk. Te lang is niet goed voor de smaak en geeft een bitter product, maar bij te kort roosteren kan het schilletje moeilijk verwijderd worden. Elke soort heeft een andere roostertemperatuur nodig. Hoe milder de soort, hoe lager de temperatuur. Na het branden worden de bonen zo snel mogelijk afgekoeld om te voorkomen dat ze van binnen doorgloeien. Na het afkoelen gaan de bonen door de schilmachine. Hier worden ze opengekraakt en de lichte schil wordt van de zwaardere kern afgeblazen. De gereinigde, geroosterde bonen gaan in de cacaomolen. Daar worden de bonen fijngemalen. Als je cacaobonen fijnmaalt krijg je een cacaobrij. Deze brij van cacaobonen noemen ze de cacaomassa. Daarin zit dus vet (de cacaoboter) en fijn gemaakte stukjes cacaoboon (de cacaopoeder). De smaak en kleur worden bepaald door de soort en de kwaliteit van de cacaobonen en de temperatuur van het roosteren. Daarnaast worden kleur en smaak van cacaopoeder in belangrijke mate bepaald door de zuurgraad van de gebruikte cacaomassa Het is mogelijk de zuurgraad van de cacaomassa tijdens het proces naar wens te veranderen. Dit proces staat bekend onder de naam alkaliseren. De cacaoboter die tijdens het persen ontstaat, is een belangrijke grondstof in de chocoladebereiding 7

8 CHOCOLADE Chocolade is bij een temperatuur boven 45 C een vloeibare substantie. Dat komt omdat dan de cacaoboter volledig is gesmolten In vloeibare vorm kan chocolade in vormen worden gegoten of gespoten. Door de vloeibare chocolade vervolgens onder nauwkeurige procescondities te koelen stolt en krimpt ze, zo ontstaan de bekende pastilles, tabletten enz. In de fabriek wordt er in een grote ketel bij de cacaomassa extra cacaoboter en suiker gedaan. Zo krijg je pure chocolade. Als je er witte melkpoeder aan toevoegt krijg je melkchocolade. Witte chocolade wordt gemaakt met cacaoboter, suiker, vanille en melkpoeder. Alle ingrediënten worden gekneed en met de wals fijngemalen. Zo fijn zelfs dat je de korreltjes niet meer kunt zien. Daarna wordt deze brij nog een keer goed geroerd en warm gemaakt. Nu smaakt de chocolade pas echt lekker. De vloeibare chocolade wordt in grote opslagtanks bewaard. Soms gaat de vloeibare chocolade meteen in tankauto s naar de chocoladefabriek. De vloeibare chocolade wordt in een zogenoemde concheermachine langdurig geschommeld en gewreven. Bij dit procédé wordt de smaak van de chocolade ontwikkeld en verzacht; eventuele scherpe kantjes verdwijnen en de textuur bereikt het zo belangrijke stadium van fluweelachtige zachtheid. De duur van dit concheren kan variëren. Goedkope chocolade wordt soms twaalf uur geconcheerd. Duurdere chocolade soms wel een week. Tijdens het concheren worden verschillende smaken toegevoegd, zoals vanille, kruidnagel of kaneel. Na het concheren gaat de chocolade in temperketels. Hier wordt de chocolade al roerend gekoeld, maar blijft wel vloeibaar. Chocolade koelen is heel lastig omdat cacaoboter verschillende soorten vet bevat en deze elk een eigen smelt- en stolpunt hebben. Wordt de chocolademassa te langzaam gekoeld, dan zullen bepaalde vetten vloeibaar blijven en zich van de massa scheiden; dit geeft een waas op de chocolade. Tempereren koelt de chocolade echter snel af, wat een gelijkmatige verdeling van de vetten geeft. Chocolade die voor repen is bestemd, wordt hierna in gietmachines gedaan. Voordat we de massa in de vormen gieten, kunnen we bijvoorbeeld melkpoeder, noten, rozijnen en dergelijke toevoegen. Daarna wordt de massa in de vormen gegoten. De vormen zijn er in allerlei maten, zodat we de bekende pastilles kunnen maken, maar ook andere vormen en natuurlijk onze chocoladeletters. De volgende fase is de dribbelbaan. Op deze baan gaan de vormen met de chocolademassa heftig op en neer, zodat de luchtbelletjes in de massa verdwijnen en de massa goed in zijn vorm zakt. Vervolgens komt het koelen van de chocolade. Tijdens deze fase wordt de chocolade hard en krimpen zij een beetje. Dit is belangrijk, omdat zij dan makkelijker uit hun vorm te tikken zijn. Het uittikken gebeurt door hamertjes, nadat de vormen omgekeerd uit de koelmachines komen. Via de transportband eindigt de chocolade bij de inpakmachines. In een razendsnel tempo wordt de chocolade ingepakt, voor het blote oog bijna niet waarneembaar. Tijdens het inpakken krijgen de pastilles bijvoorbeeld eerst een zilverkleurig wikkel van papier met aluminium en vervolgens een verpakking met de naam Droste erop. Elke smaak heeft zijn eigen kleur verpakking. Vanuit de opslagplaats van Droste belanden de ingepakte dozen chocolade in gekoelde vrachtwagens en via grossiers en distributiecentra in winkels en supermarkten: klaar om eindelijk gegeten te worden! 8

9 De samenstelling van chocolade is in de Warenwet vastgelegd. Daarin is vermeld welke ingrediënten chocolade mag en moet bevatten en in welke hoeveelheden. Chocolade bestaat tenminste uit de volgende ingrediënten: Pure Chocolade Melkchocolade Cacaomassa Cacaoboter Suiker Melkpoeder Melkvet Emulgator Lecithine Bij de bereiding worden de ingrediënten samen gemengd en daarna tussen walsen vermalen. Hierdoor worden de aanwezige poederdeeltjes zo fijn vermalen dat ze niet meer als deeltjes te proeven zijn. Zo ontstaat de zalige smaak van chocolade. De smaak wordt verder verfijnd door het concheerproces. Tijdens het concheren wordt de chocolade vele uren intensief gekneed en belucht. De temperatuur tijdens het proces bepaalt in grote mate de uiteindelijke smaak. De lecithine - gewonnen uit sojabonenwordt gebruikt om chocolade de gewenste vloeibaarheid en smeuiigheid te geven. 9

10 OVERIGE INFORMATIE BEWAREN VAN CHOCOLADE Chocolade kan goed bewaard worden: pure chocolade ongeveer anderhalf jaar, melk- en witte chocolade een jaar. Het is wel noodzakelijk dat de chocolade bewaard wordt bij een constante temperatuur. Als chocolade te lang of verkeerd bewaard wordt ontstaat een grijs/witte kleur. Als chocolade onderhevig is aan temperatuurverschil verschijnt er een (witte) waas. Dit verschijnsel wordt ook wel Bloom genoemd. Door temperatuurschommelingen komt er een beetje cacaoboter naar boven. Man kan de chocolade wel eten, maar de smaak is toch iets minder. Deze waas verdwijnt weer bij het smelten van de chocolade. Is de chocolade wit uitgeslagen door warmte, dan komt dat doordat cacaoboterkristallen naar de oppervlakte zijn gekomen en opnieuw zijn gekristalliseerd. Is de waas het gevolg van vocht, dan is dat duidelijker. In dat geval zijn suikerkristallen naar het oppervlak gekomen, waar ze in de vochtige atmosfeer zijn opgelost en uiteindelijk opnieuw zijn gekristalliseerd tot een onaantrekkelijke, grauwe laag. Zorg er dus voor dat de chocolade op een plek bewaard wordt die koel (tussen de 12 en 18 graden), droog en donker is. HET VERSCHIL TUSSEN CHOCOLADE EN CACAOFANTASIE Chocolade bevat minimaal 35% aan cacaobestanddelen, als het minder is heet het cacaofantasie. Chocolade is trouwens alleen maar een beschermde naam zolang het gaat om repen, tabletten en hagelslag: als daar te weinig cacao in zit, heet het cacaofantasie. Broodsmeersels mag je dus al chocola noemen als het op kleur gebracht is met een snufje cacaopoeder. De producent mag overigens zelf uitmaken welke cacaobestanddelen (cacaomassa of cacaoboter) hij gebruikt in chocolade. Witte chocolade bevat alleen cacaoboter, bruine ook cacaomassa. KWALITEITSCONTROLE Droste heeft vanaf de oprichting garant gestaan voor een hoge kwaliteit. Kwaliteit is zorgen dat de producten de juiste smaak en samenstelling hebben, er goed uitzien en keurig en houdbaar verpakt in de winkel aankomen. Echter, dat is niet het enige. Bij kwaliteit hoort ook de constantheid van het merkartikel: de consument moet ervan op aan kunnen dat het morgen even goed of zelfs beter is dan vandaag. Natuurlijk beoordeelt de consument kwaliteit op wat hij of zij ziet, voelt en proeft, de vormgeving van de verpakking en de smaak van het product, want het moet vooral lekker zijn. Kwaliteit is bij Droste een bedrijfsfilosofie, een doelstelling en een traditie. Het streven naar kwaliteit vereist constante zorg en aandacht. 10

11 HET DROSTE-EFFECT Het Droste-effect is een visueel effect, waarbij men het verschijnsel waarneemt dat een voorwerp telkens verkleind herhaald wordt op een afbeelding. Het bekendste voorbeeld is het zicht dat je krijgt wanneer men voor en achter zich een spiegel heeft, dat men zijn beeld oneindig verder ziet. Het effect werd vernoemd naar Droste. Op de cacaoblikken is een verpleegster (non) afgebeeld die een plateau vasthad met daarop hetzelfde blik cacao, waarop dan weer hetzelfde stond, enz. Zie de onderstaande afbeelding. 11

12 12

Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen?

Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade is heel erg lekker. Mijn zus kwam op het idee.en ik dacht goed idee. En toen heb ik het dus over chocolade gedaan. Waar komt chocolade vandaan?

Nadere informatie

Chocolade. De geschiedenis. De cacaoboom. Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. In zuid Amerika groeit de cacaoboom.

Chocolade. De geschiedenis. De cacaoboom. Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. In zuid Amerika groeit de cacaoboom. Chocolade Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. De geschiedenis In zuid Amerika groeit de cacaoboom. Daar wordt al sinds de 17e eeuw door verschillende volken de cacaoboom gekweekt. De Inca's, Maya's

Nadere informatie

Inhoud. 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes

Inhoud. 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes Chocolade Inhoud 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes Gemaakt door: Jeanine Datum: Maart 2009 Weetjes 1. De grootste

Nadere informatie

Cacaospel. Na afloop krijgen de deelnemers het eerste icoon van het cacaoproces.

Cacaospel. Na afloop krijgen de deelnemers het eerste icoon van het cacaoproces. Cacaospel Stap 1. Cacaoboom Cacao komt van een cacaoboom. De boom groeit in een tropisch klimaat, waar het heet en vochtig is. Bijvoorbeeld in Ghana en andere landen in Afrika en Zuid-Amerika. Aan de boom

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Chocolade

Werkstuk Verzorging Chocolade Werkstuk Verzorging Chocolade Werkstuk door een scholier 2734 woorden 7 januari 2005 6,7 166 keer beoordeeld Vak Verzorging Chocolade Van cacao tot chocolade Inleiding We hebben voor chocolade gekozen,

Nadere informatie

Snoep. Inleiding. drop

Snoep. Inleiding. drop Snoep Inleiding Er zijn van allerlei soorten snoep zoals: winegums, drop, zure bommen, salmiak snoepjes, kauwgum, chocolade, suiker snoep, suikervrij snoep, honing staafjes, lolly's, zuurtjes, pepermunt,

Nadere informatie

Dit is uit de vruchten van cacaobomen gewonnen vet. De cacaoboter is verantwoordelijk voor de fysische

Dit is uit de vruchten van cacaobomen gewonnen vet. De cacaoboter is verantwoordelijk voor de fysische Sectorwerkstuk door een scholier 2924 woorden 23 november 2006 6,1 92 keer beoordeeld Vak Nederlands Wat is chocola en wat zijn de ingrediënten? Bijna iedereen weet wel waar chocola van gemaakt wordt:

Nadere informatie

Koffie. Inhoud. 1.Waar komt koffie vandaan. 1. Waar komt koffie vandaan

Koffie. Inhoud. 1.Waar komt koffie vandaan. 1. Waar komt koffie vandaan Koffie Inhoud 1. Waar komt koffie vandaan 2. Hoe groeit koffie 3. Oogsten 4. Het mengen en branden 5. 10 uur koffietijd 6. Volksdrank 7. De verpakking 8. Cafeïne en cafeïnevrije koffie 9. Koffiemolens

Nadere informatie

Chocolade, wat is het?

Chocolade, wat is het? Chocolade, wat is het? Wat onthouden we van ons onderzoek? Als we de verpakking opendraaien horen we?.... Als we kijken naar de chocolade zien we?.... Als we ruiken aan de chocolade ruiken we?.... Als

Nadere informatie

tony s chocolonely chocoladewijzer Wwaar komt chocolade vandaan? Rond de Evenaar

tony s chocolonely chocoladewijzer Wwaar komt chocolade vandaan? Rond de Evenaar tony s chocolonely chocoladewijzer Hallo! Jij gaat je spreekbeurt houden over Tony s Chocolonely en wil graag meer weten over wie we zijn en wat we doen. Klopt dat? Nou dan ben je aan het juiste adres!

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Chocolade

Spreekbeurt Nederlands Chocolade Spreekbeurt Nederlands Chocolade Spreekbeurt door een scholier 3295 woorden 12 maart 2008 6,4 754 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik ben gek op chocolade. Bijna iedereen lust wel chocolade, een

Nadere informatie

Hé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in Choco-Story s wondere chocoladewereld!

Hé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in Choco-Story s wondere chocoladewereld! Hé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in ChocoStory s wondere chocoladewereld! Beleef het ontstaan van de Belgische chocoladepraline, van de gevulde

Nadere informatie

TERUG IN DE TIJD HET GEHEIM VAN CHOCOLADE. nederland

TERUG IN DE TIJD HET GEHEIM VAN CHOCOLADE. nederland CHOCOLADE VERHALEN HET GEHEIM VAN CHOCOLADE Cacaobonen 2 Wat is dat toch met chocolade? Het is er in allerlei soorten en maten. Als vla, pasta, paaseitjes, kerstkransjes, koekjes, bonbons, saus, repen

Nadere informatie

Venz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26

Venz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26 Venz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26 LES 1. DE GESCHIEDENIS VAN HAGELSLAG Hagelslag is ontdekt door Venz. Het begon allemaal met Hendrik De Vries eind vorige eeuw. In 1890 begint hij in Amsterdam een

Nadere informatie

CACAO. 1. De plant. Hoe ziet de plant er uit?

CACAO. 1. De plant. Hoe ziet de plant er uit? CACAO 1. De plant Hoe ziet de plant er uit? De cacao die we kennen komt uit de zaden die in een grote vrucht zitten met vruchtvlees errond. De cacaovruchten groeien aan een boom die vrij klein blijft (4-8m).

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 2383 woorden 24 oktober keer beoordeeld. Nederlands

Werkstuk door een scholier 2383 woorden 24 oktober keer beoordeeld. Nederlands Werkstuk door een scholier 2383 woorden 24 oktober 2003 6 169 keer beoordeeld Vak Nederlands Chocolade In het jaar 1519 gaat Hanán Cortéz met enkele honderden mannen, paarden en kanonnen gewapend aan land

Nadere informatie

Alles over zelf bonbons maken. Alles over zelf bonbons maken

Alles over zelf bonbons maken. Alles over zelf bonbons maken Alles over zelf bonbons maken Alles over zelf bonbons maken Lekkere recepten voor eigengemaakte Met de juiste ingredienten en een beetje oefening kunt u zelf deze zoete en verleidelijke lekkernijen bereiden:

Nadere informatie

Alle smaken op een stokje!

Alle smaken op een stokje! Alle smaken op een stokje! SPECULOOS Een op en top Belgische traktatie: chocolade van hier met speculoos van hier. De gekarameliseerde koekjes en het vleugje kaneel maken het smaakgenot compleet. MELK

Nadere informatie

Alles over chocolade

Alles over chocolade Alles over chocolade 3 et geheim van chocolade 4 erug in de tijd 6 oe het voor Mars begon 8 aar haalt Mars de cacaobonen? 9 oe chocolade wordt gemaakt 15 ewegen is goed voor je! 16 en jij een echte chocoladekenner?

Nadere informatie

Bezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen 7-8

Bezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen 7-8 Snoep groep 3 en 4 Dit is een uitgave van Eduboek ter ere van de Kinderboekenweek 2009. Bezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen

Nadere informatie

Suiker. De geschiedenis van suiker. Honing en suikerriet

Suiker. De geschiedenis van suiker. Honing en suikerriet Suiker De geschiedenis van suiker Suiker. Niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In elke huiskamer staat wel een suikerpot en in elke winkel is suiker volop te krijgen. Vroeger was dat anders.

Nadere informatie

EXPERIENCE DESIGN LES 3 SENSAGRAM ODETTE JANSEN & SHANNA VAN NAMEN & WARREN KOCH & MIRIAM KNIJF & MARTIN BOON - CMD3B

EXPERIENCE DESIGN LES 3 SENSAGRAM ODETTE JANSEN & SHANNA VAN NAMEN & WARREN KOCH & MIRIAM KNIJF & MARTIN BOON - CMD3B EXPERIENCE DESIGN LES 3 SENSAGRAM ODETTE JANSEN & SHANNA VAN NAMEN & WARREN KOCH & MIRIAM KNIJF & MARTIN BOON - CMD3B HET PRODUCT CHOCOLA Wij hebben gekozen voor product chocola omdat hier veel verschillende

Nadere informatie

Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Cultuur Choco en Co Niveau 3

Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Cultuur Choco en Co Niveau 3 Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Voedsel voor de goden Choco en Co De meeste mensen houden van chocolade. Want chocolade is heel lekker. Maar ze haten de bruine snoep

Nadere informatie

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep

Nadere informatie

Productinformatie: Boter en boterproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Kwaliteitskenmerken van boter

Productinformatie: Boter en boterproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Kwaliteitskenmerken van boter Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de eigenschappen van boter en boterproducten. We vertellen je ook waar je boter en boterproducten voor kunt gebruiken in de keuken en welke soorten boter

Nadere informatie

JESSE VAN DER VELDE SINT RECEPTEN 14 HEERLIJKE, GEZONDE RECEPTEN

JESSE VAN DER VELDE SINT RECEPTEN 14 HEERLIJKE, GEZONDE RECEPTEN JESSE VAN DER VELDE SINT RECEPTEN 14 HEERLIJKE, GEZONDE RECEPTEN Inleiding Sintrecepten Bedankt voor de aankoop van dit e-book, waarin je 10 overheerlijke Sintrecepten vindt - plus 4 bonusrecepten! Dit

Nadere informatie

Lekkere én gezonde recepten met Bambu. Genieten van een kopje. puur natuur!

Lekkere én gezonde recepten met Bambu. Genieten van een kopje. puur natuur! Lekkere én gezonde recepten met Bambu. Genieten van een kopje puur natuur! Lekkere warme drank voor ieder moment van de dag! A.Vogel Bambu Zonder cafeïne Zonder kleur- en smaakstoffen Vrij van lactose

Nadere informatie

Receptboekje. Een lekkere warme drank, zonder cafeïne!

Receptboekje. Een lekkere warme drank, zonder cafeïne! Receptboekje Een lekkere warme drank, zonder cafeïne! veelzijdige warme drank voor ieder moment van de dag A.Vogel Bambu Lekkere warme drank Zacht van smaak Cafeïnevrij en glutenvrij Verkrijgbaar bij drogist

Nadere informatie

BIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram

BIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram BIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram Omschrijving: Door zijn aangename balans en fruitigheid slaat deze biokoffie aan bij het brede publiek. Het aangename karakter wordt versterkt door een vleugje fijne aciditeit.

Nadere informatie

4 Superfood Sinterklaasrecepten. om van te Smullen. met goede zoetstoffen en superfoods

4 Superfood Sinterklaasrecepten. om van te Smullen. met goede zoetstoffen en superfoods 4 Superfood Sinterklaasrecepten om van te Smullen met goede zoetstoffen en superfoods Inhoud INLEIDING 3 RAUWE GEVULDE SPECULAAS 4 WARME CHOCOLADEMELK 5 SPECULAASJES 6 CHOCOLADELETTER 7 TOT SLOT 8 Inleiding

Nadere informatie

Gedroogde zuidvruchten. Waar gaat deze kaart over? Voedingswaarde van gedroogde zuidvruchten. Wat wordt er van jou verwacht?

Gedroogde zuidvruchten. Waar gaat deze kaart over? Voedingswaarde van gedroogde zuidvruchten. Wat wordt er van jou verwacht? Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gedroogde. In deze kaart staat wat gedroogde zijn. Je leert welke gedroogde er zijn en hoe je ze moet bewaren. Wat wordt er van jou verwacht? Na het bestuderen

Nadere informatie

Australian Chocolate Mask. Enjoy! Ingredients: 2 eetlepels Australian cacaopoeder 2 eetlepels yoghurt 2 eetlepels honing Suiker, optioneel

Australian Chocolate Mask. Enjoy! Ingredients: 2 eetlepels Australian cacaopoeder 2 eetlepels yoghurt 2 eetlepels honing Suiker, optioneel Australian Chocolate Mask 2 eetlepels Australian cacaopoeder 2 eetlepels yoghurt 2 eetlepels honing Suiker, optioneel 1. meng de cacaopoeder met de yoghurt en de honing door elkaar 2. Voeg eventueel wat

Nadere informatie

Hagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand,

Hagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand, SPREEKBEURT Hagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand, maar met machines die door computers worden bestuurd. Alles kunnen ze maken, van

Nadere informatie

Share your Moments. Cocoa powder recipes

Share your Moments. Cocoa powder recipes Share your Moments. Cocoa powder recipes receptenboek Met lekkere en onderscheidende recepten gemaakt met Organic Cocoa Powder van Australian. inhoud Chocolate Mask pag 3 Brownies pag 4 Chocolate Pie with

Nadere informatie

CHOCOLADE. Door: Simon Bakker

CHOCOLADE. Door: Simon Bakker CHOCOLADE Door: Simon Bakker INHOUDSOPGAVE Pagina Voorwoord 3 Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Geschiedenis en de verspreiding van Chocolade 5-6 Hoofdstuk 2 Cacao 7-8 Hoofdstuk 3 Hoe wordt chocolade gemaakt? 9

Nadere informatie

Van boon tot koffie.

Van boon tot koffie. Van boon tot koffie. Legende. Rond 300 V.Ch. Ontdekte geitenhoeder Kaldi dat zijn geiten, na het eten van bessen van een bepaalde struik, opvallend energiek waren. Een monnik ving dit op en maakte een

Nadere informatie

Extra's Kruidenthee. Abrikoos-chocolade-balletjes. Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee

Extra's Kruidenthee. Abrikoos-chocolade-balletjes. Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee Extra's Kruidenthee Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee Bereiden Salie of tijm minimaal 20 minuten koken in water, dan de kruiden eruit halen en de groene thee toevoegen. In groene thee zitten

Nadere informatie

Koffie. Inhoud. 1.Waarom ik heb gekozen voor dit onderwerp. 2.Geschiedenis van de koffie. 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen

Koffie. Inhoud. 1.Waarom ik heb gekozen voor dit onderwerp. 2.Geschiedenis van de koffie. 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen Koffie Inhoud 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen 2. Geschiedenis van koffie 3. De koffieplant 4. Verbouwen van koffie 5. De koffieplantage 6. De koffiebranderij 7. Koffiesoorten 8. Cafeine 9. Manieren

Nadere informatie

6,5. Spreekbeurt door een scholier 1728 woorden 5 juni keer beoordeeld. Nederlands

6,5. Spreekbeurt door een scholier 1728 woorden 5 juni keer beoordeeld. Nederlands Spreekbeurt door een scholier 1728 woorden 5 juni 2005 6,5 25 keer beoordeeld Vak Nederlands Ik hou mijn spreekbeurt over kauwgum. Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik een keer naar het klokhuis

Nadere informatie

Stap 5) Filmpje, quiz en recepten Bekijk hoe bananen worden verbouwd, test je bananenkennis en maak een lekker bananenrecept!

Stap 5) Filmpje, quiz en recepten Bekijk hoe bananen worden verbouwd, test je bananenkennis en maak een lekker bananenrecept! SPREEKBEURT OF WERKSTUK Bananen Hier vind je alle informatie die je nodig hebt voor een spreekbeurt over bananen, waar ze vandaan komen en waarom ze gezond zijn. Het is handig om je spreekbeurt onder te

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Zoet 2. Honing 3. Suiker 4. Zoet water 5. Smaak en proeven 6. Zoet en tanden 7. Wie zoet is. 8. Snoep 9. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. 1. Zoet 2. Honing 3. Suiker 4. Zoet water 5. Smaak en proeven 6. Zoet en tanden 7. Wie zoet is. 8. Snoep 9. Filmpjes Pluskaarten Zoet Zoet inhoud blz. 1. Zoet 3 2. Honing 4 3. Suiker 6 4. Zoet water 7 5. Smaak en proeven 8 6. Zoet en tanden 9 7. Wie zoet is. 10 8. Snoep 11 9. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 18 Colofon

Nadere informatie

Voedsel bewaren. Lesinfo. 1.1. Doelstelling. 1.2. Benodigdheden. 1.3. Inleiding

Voedsel bewaren. Lesinfo. 1.1. Doelstelling. 1.2. Benodigdheden. 1.3. Inleiding Lesinfo Voedsel bewaren 1.1. Doelstelling De kinderen aantonen dat het belangrijk is om voedsel op de juiste manier te bewaren en een verband kunnen leggen tussen voedingsmiddelen en de geschikte bewaarmethode.

Nadere informatie

Recepturen. Feuilletine krokant 220 gr. Arabesque Noir 58% 90 gr. walnoot pate 195 gr. feuilletine

Recepturen. Feuilletine krokant 220 gr. Arabesque Noir 58% 90 gr. walnoot pate 195 gr. feuilletine Bonbon croustillant figue Deze bonbon bestaat uit 3 verschillende lagen en texturen. Een laagje pate a fruit van vijgen, ganache van kaneel en cardamon, en een feuilletine krokant. De bonbon is door de

Nadere informatie

MELK BESTAAT UIT: De melk die van de koe komt wordt ook wel de rauwe melk genoemd. Dit is een plaatje van wat er in de melk van de koe zit.

MELK BESTAAT UIT: De melk die van de koe komt wordt ook wel de rauwe melk genoemd. Dit is een plaatje van wat er in de melk van de koe zit. INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Melk bestaat uit 3 Campina 4 Geschiedenis over schoolmelk 5 Van koe tot melk 6\7 Fabriek 8\9 Wat kun je van melk maken? 10 Tot slot + Bronvermelding 11 1 INLEIDING

Nadere informatie

Productinformatie: Melk en melkproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Wat is melk?

Productinformatie: Melk en melkproducten. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Wat is melk? Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de eigenschappen van melk. We vertellen je waarvoor je melk en melkproducten kunt gebruiken. Ook kom je meer te weten over de verschillende soorten melk

Nadere informatie

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid IJS gezond 5 0 Gratis Gratis lekkere gezonde recepten recepten nummer Voorwoord Natuurlijk liggen de supermarkten vol met ijsjes in alle soorten en maten. Maar wat is er nu leuker dan zelf (water) ijsjes

Nadere informatie

Kauwgom. Inleiding. Inhoud. Punt 1: Kauwgom

Kauwgom. Inleiding. Inhoud. Punt 1: Kauwgom Kauwgom Inleiding Wij houden onze spreekbeurt over kauwgom. Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat we het leuk vinden om het daar over te doen, en omdat we kauwgom lekker vinden. We hebben de informatie

Nadere informatie

Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit

Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit Pure Whey Eiwit poeder is zeer goed oplosbaar en er zijn vele variaties mogelijk. Met onderstaande variatietips hebt u steeds een andere whey eiwitshake. Test

Nadere informatie

Productie van koud, vers geperste kokosnootolie

Productie van koud, vers geperste kokosnootolie Productie van koud, vers geperste kokosnootolie Geschreven door Arjen Schroevers, Monkey Training College Thailand. In onderstaande link worden de verschillende productie methoden vrij uitgebreid uitgelegd.

Nadere informatie

In deze schoolkrant: Een lekker recept van Lisa, smullen! Verslag van het kamp in Oosterhout en De vastenactie van groep 7. Rosalie vertelt voor de

In deze schoolkrant: Een lekker recept van Lisa, smullen! Verslag van het kamp in Oosterhout en De vastenactie van groep 7. Rosalie vertelt voor de In deze schoolkrant: Een lekker recept van Lisa, smullen! Verslag van het kamp in Oosterhout en De vastenactie van groep 7. Rosalie vertelt voor de Kinder GemeenteRaad! Hallo, ik ben Lisa en ik zit in

Nadere informatie

Starbrook Belgian Fine Art Chocolate 6 Flavors

Starbrook Belgian Fine Art Chocolate 6 Flavors Starbrook Belgian Fine Art Chocolate 6 Flavors INGREDIËNTEN: Melkchocolade: suiker, cacaoboter, volle melkpoeder, cacaomassa, lactose (melk), weipoeder (melk), aroma (natuurlijke vanille), emulgator (sojalecithine)

Nadere informatie

Lekker vers. smaakt. het langst.

Lekker vers. smaakt. het langst. Lekker vers smaakt het langst. Herbamare, 100% natuurlijke smaakmaker van al je gerechten Natuurlijk kokerellen smaakloos en saai? Niet met Herbamare van A.Vogel: het enige kruidenzout met 100% natuurlijke

Nadere informatie

breidt haar gamma uit persdossier

breidt haar gamma uit persdossier breidt haar gamma uit persdossier I feel like... Homecooking is in. Wie graag eet, krijgt de jongste jaren steeds meer zin om zelf de koksmuts op te zetten. De Belgische chocoladefabrikant Choc-o-lait,

Nadere informatie

Overheerlijke Smul Recepten om suikervrij te bakken!

Overheerlijke Smul Recepten om suikervrij te bakken! Overheerlijke Smul Recepten om suikervrij te bakken! Met o.a. chocoladetruffels, frambozenmuffins & vanillecake! Inhoudsopgave 1. Walnootmuffins met honing... 2 2. Suikervrije chocoladetruffels met rozijnen...

Nadere informatie

Koffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1

Koffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1 Koffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1 Inhoudsopgave Bladzijde 2 Inleiding Blz. 3 Hoofdstuk 1 : Van koffieplant tot koffieboon Blz. 4 Hoofdstuk 2 : Koffie branden en melangeren Blz. 5 Hoofdstuk

Nadere informatie

Brief Scheikunde Brief/Rapport appelmoes

Brief Scheikunde Brief/Rapport appelmoes Brief Scheikunde Brief/Rapport appelmoes Brief door een scholier 2280 woorden 9 februari 2006 5 44 keer beoordeeld Vak Scheikunde HAK Consumentenservice Antwoordnummer 7057 3700 TB Zeist Lies ** De Wiel

Nadere informatie

1. Belang Hygiënecode

1. Belang Hygiënecode 1. Belang Hygiënecode 1. Waarom wordt er in de slagerij met een Hygiënecode gewerkt? Om op een structurele manier hygiënisch en veilig met voedsel te werken. Om mensen te leren om gezonder en gevarieerder

Nadere informatie

Beste KOOK-OOK klant,

Beste KOOK-OOK klant, Beste KOOK-OOK klant, Groenten zijn gezond, ze zitten namelijk boordevol voedingsstoffen, maar bevatten weinig calorieën. De enorme hoeveelheden mineralen en vitaminen geven je lichaam alle bouwstenen

Nadere informatie

Antwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs

Antwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag

Nadere informatie

Workshop Suikervrij bakken

Workshop Suikervrij bakken Workshop Suikervrij bakken Receptenboekje van:. www.kalasa.nl Suikervrij bakken. Te veel suiker eten is niet gezond, daarom willen steeds meer mensen suikervrij eten. Maar iedereen houdt wel van snoepen

Nadere informatie

Op mijn blog geef ik dagelijks tips over voeding, overgangsklachten, afvallen en meer.

Op mijn blog  geef ik dagelijks tips over voeding, overgangsklachten, afvallen en meer. Voorwoord Leuk dat je interesse hebt in mijn 4 gratis gezonde paasrecepten! Ik hoop dat ik je er een plezier mee doe en dat je ervan kunt genieten. Mijn naam is Ria Kamelle en ik ben auteur van de boeken:

Nadere informatie

Citroentaart. Ingrediënten: 250 g zanddeeg sap van 3 citroenen 3 eieren 25 g maïzena 180 g suiker 220 g boter fijn geraspte schil van 1 citroen

Citroentaart. Ingrediënten: 250 g zanddeeg sap van 3 citroenen 3 eieren 25 g maïzena 180 g suiker 220 g boter fijn geraspte schil van 1 citroen 250 g zanddeeg sap van 3 citroenen 3 eieren 25 g maïzena 180 g suiker 220 g boter fijn geraspte schil van 1 citroen Citroentaart Verwarm de oven voor op 200 C. Rol het deeg uit en leg in de beboterde of

Nadere informatie

Wandelsnacktips. Omdat wandelen niet alleen leuk, maar ook lekker is. Marjoleine van der Waal. gewichtsconsulente. Marjoleine van der Waal

Wandelsnacktips. Omdat wandelen niet alleen leuk, maar ook lekker is. Marjoleine van der Waal. gewichtsconsulente. Marjoleine van der Waal Wandelsnacktips Omdat wandelen niet alleen leuk, maar ook lekker is Marjoleine van der Waal gewichtsconsulente Marjoleine van der Waal Speciaal voor nieuwe wandeltiplezers Houd je net als ik van wandelen

Nadere informatie

Groenten onder glas 1. Op het land 2. Blad 1. Verbouwen (van groente) Iets laten groeien. Insect Een klein diertje met zes poten.

Groenten onder glas 1. Op het land 2. Blad 1. Verbouwen (van groente) Iets laten groeien. Insect Een klein diertje met zes poten. 5 Lastige woorden Blad Groenten onder glas Verbouwen (van groente) Iets laten groeien. Insect Een klein diertje met zes poten. Ziektekiem Een bacterie of virus waar je ziek van kunt worden. Stapelbed Bedden

Nadere informatie

Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 )

Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 ) VILTEN Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 ) De GESCHIEDENIS: Het vilten of vervilten van wol is een heel oude techniek en was en is verspreid over de hele wereld. Er werd

Nadere informatie

Bronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012

Bronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 B Cacao Bron 1 Cacao De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Middenen Zuid-Amerika en kan uitsluitend verbouwd worden in gebieden met een tropisch

Nadere informatie

Fitness Natuur. I ngrediëntenlijst. Per portie (30 g met 125 ml magere melk) (30 g met 125 ml magere melk)

Fitness Natuur. I ngrediëntenlijst. Per portie (30 g met 125 ml magere melk) (30 g met 125 ml magere melk) Fitness Natuur Ingrediënten: Granen 94,2% (volkorentarwe 57,3% rijst), suiker, gedeeltelijke bruine invertsuikerstroop, gerstemoutextract, zout, glucosestroop, emulgator : mono- en diglyceriden van vetzuren;

Nadere informatie

Copyright 2014 by Jason Manheim Deze Nederlandse editie wordt gepubliceerd op grond van een overeenkomst met Skyhorse publishing.

Copyright 2014 by Jason Manheim Deze Nederlandse editie wordt gepubliceerd op grond van een overeenkomst met Skyhorse publishing. Copyright 2014 by Jason Manheim Deze Nederlandse editie wordt gepubliceerd op grond van een overeenkomst met Skyhorse publishing. Nederlandse editie: 2015 Brevier uitgeverij - Kampen www.brevieruitgeverij.nl

Nadere informatie

fourapples news In deze editie van appel tot appelsap van appelsap tot cider van cider tot destillaat en afgewerkt product...

fourapples news In deze editie van appel tot appelsap van appelsap tot cider van cider tot destillaat en afgewerkt product... fourapples news Bij fourapples draait alles rond appels. We produceren... - *fourbubbels* (een cider van 4% vol. alc.) - *sweetshine* (een zoete appel likeur - 18% vol. alc.) - *sweetshine cherry* (een

Nadere informatie

Warm notenontbijt Met Griekse yoghurt en honing

Warm notenontbijt Met Griekse yoghurt en honing Warm notenontbijt Met Griekse yoghurt en honing Spoel de Quinoa voor dat je hem gebruikt eerst goed af, dit ivm met het waslaagje.doe het water en de Quinoa in een middel grote pan en breng aan de kook.

Nadere informatie

NESCAFE Alegria Veelgestelde vragen

NESCAFE Alegria Veelgestelde vragen V. 2.0 18-08-2011 NESCAFE Alegria Veelgestelde vragen Ingrediënten Melk V: Wat voor soort melk kan ik gebruiken? A: U kunt elke soort melk gebruiken die u lekker vindt, maar we raden aan om volle of halfvolle

Nadere informatie

Wereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle

Wereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 & 1.2 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 37 September 2010. Beste,

NIEUWSBRIEF 37 September 2010. Beste, NIEUWSBRIEF 37 September 2010 Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties

Nadere informatie

1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken.

1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken. Aardappelpuree : Ingrediënten 1 kg kruimige aardappels 150 ml melk 25 g boter nootmuskaat Aardappelpuree : Bereidingswijze 1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken. 2.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Winkel 8. 2 De overheid Inkomsten en uitgaven 134. Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7

Inhoud. Inleiding 5. 1 Winkel 8. 2 De overheid Inkomsten en uitgaven 134. Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7 Inhoud Inleiding 5 1 Winkel 8 2 De overheid 90 3 Inkomsten en uitgaven 134 Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7 1 Winkel 1.1 Opdracht 1.1 In de handel Doel Na deze opdracht kun je de handelsstappen van goederen

Nadere informatie

* Hoe wordt chocolade gemaakt? *

* Hoe wordt chocolade gemaakt? * * Hoe wordt chocolade gemaakt? * Benodigdheden Icoontjes productieproces Aluminiumfolie Klei Doosje lucifers Trektouw Tijdens dit spel verdienen de kinderen door verschillende kortere spelletjes te spelen,

Nadere informatie

SUPERFOODS RECEPTENBOEKJE

SUPERFOODS RECEPTENBOEKJE SUPERFOODS RECEPTENBOEKJE Dit boekje is een uitgave van: www.puurenfit.nl SUPERFOODS RECEPTENBOEKJE Copyright Puur&Fit 2014 INHOUDSOPGAVE RAUWE CHOCOLADEMOUSSE SUPERFOOD IJSTAART GROENE SUPERFOOD SMOOTHIE

Nadere informatie

Kaas maken (taakanalyse)

Kaas maken (taakanalyse) Kaas maken (taakanalyse) Vakverdieping praktijkopdracht; Benjamin Bezemer & Marc van Rooden Tijdsbesteding Activiteit: 2,5 uur (inclusief half uur wachttijd): Voorwerk - 10 minuten (melk verwarmen 30 C)

Nadere informatie

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel.

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Er staan recepten in die ik lekker vind, kijk maar eens! Deze recepten kunnen jullie zelf bakken/maken. Als je deze recepten wil maken duurt het minimaal 10

Nadere informatie

Salade met geroosterde pompoen, geitenkaas en peterseliepesto. Oerstoofpot met kastanjechampignons, wortel, rode wijn, tijm en rozemarijn

Salade met geroosterde pompoen, geitenkaas en peterseliepesto. Oerstoofpot met kastanjechampignons, wortel, rode wijn, tijm en rozemarijn Jeanine Schreuders en Norbert van Doorn hebben in hun Eetlokaal, boerderij Buitenland een viergangen Oermenu bereid, ter viering van Terra Madre dag, 10 december 2013, rondom het thema Oorspronkelijk voedsel.

Nadere informatie

Waarom zijn bananen krom?

Waarom zijn bananen krom? Alles wat kinderen willen weten over... eten! Mary-Jo de Leeuw Waarom zijn bananen krom? Maak eens waar je over doen lezen WIST JE DAT... Je voor het bereiden van 1 kilo kaas ongeveer 10 liter melk nodig

Nadere informatie

Inhoud. Inhoud 4. Chocolade 40. Voorwoord 7. Karamel 58. Vanille 16. Noten 70

Inhoud. Inhoud 4. Chocolade 40. Voorwoord 7. Karamel 58. Vanille 16. Noten 70 Inhoud Inhoud 4 Voorwoord 7 Basisingrediënten 8 Keuze van een ijsmachine en benodigde materialen 10 Zelf ijs maken 11 Serveertips 11 Basisrecept roomijs 12 Vanille 16 Vanilleroomijs 17 Stracciatellaroomijs

Nadere informatie

Afbeelding 1 t/m 3: Van een nieuwe LEGO serie maakt men eerst een 'artist impression', een schets met allerlei dingen die bij dit thema passen.

Afbeelding 1 t/m 3: Van een nieuwe LEGO serie maakt men eerst een 'artist impression', een schets met allerlei dingen die bij dit thema passen. Stap 1: Ontwerp Elk jaar brengt LEGO honderden nieuwe dozen uit. Dat betekend erg veel werk voor het ontwerpteam. Hieronder zie je wat er allemaal bij komt kijken om een nieuwe LEGO set te maken. Afbeelding

Nadere informatie

Spreekbeurt. over kauwgom en bubblegum

Spreekbeurt. over kauwgom en bubblegum Spreekbeurt over kauwgom en bubblegum Onderwerpen Geschiedenis Hoe wordt kauwgom gemaakt? Bubblegum Hou het schoon! Wist je dat al? Bijlagen met foto s Geschiedenis 9 Duizend jaar geleden gebruikten de

Nadere informatie

GEZONDE ONTBIJT RECEPTEN WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM

GEZONDE ONTBIJT RECEPTEN WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM GEZONDE RECEPTEN ITALIAANSE KRUIDEN OMELET Voeg de uienringen en een eetlepel water toe aan een voorverwarmde pan. Bak de uien net zolang totdat het kleine beetje water in verdampt. Voeg daarna een kleine

Nadere informatie

LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken

LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken

Nadere informatie

Voor het Kerst lunchmenu maak ik graag speciale gerechten op de

Voor het Kerst lunchmenu maak ik graag speciale gerechten op de Clean Eating Kerst Lunchmenu Voor het Kerst lunchmenu maak ik graag speciale gerechten op de Clean Eating manier. Met zoveel mogelijk verse, biologische ingrediënten en lekkere, pure smaken. Het menu is

Nadere informatie

Nieuwe Guylian s Temptations geschenkdozen voor een feestelijk eindejaar

Nieuwe Guylian s Temptations geschenkdozen voor een feestelijk eindejaar ISM 2011 stand: Hal 10.2, C 031- C 039 Januari 2011 Sint-Niklaas, België Nieuwe geschenkdozen voor een feestelijk eindejaar Vorig jaar lanceerde Guylian een nieuwe reeks individueel verpakte Belgische

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Borst of fles 2. Zogen 3. De boer en zijn dieren 4. De fabriek 5. Slagroom, boter en karnemelk 6. Kaas 7. Meer zuivel 8.

inhoud blz. 1. Borst of fles 2. Zogen 3. De boer en zijn dieren 4. De fabriek 5. Slagroom, boter en karnemelk 6. Kaas 7. Meer zuivel 8. Melk inhoud blz. 1. Borst of fles 3 2. Zogen 4 3. De boer en zijn dieren 5 4. De fabriek 6 5. Slagroom, boter en karnemelk 7 6. Kaas 8 7. Meer zuivel 9 8. Melkweetjes 10 9. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL @ LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL ! inleiding ONDERNEMEN Voor het maken van deze opdrachten moet je eerst het stripboek De 9 levens van Van Bommel hebben gelezen. Om de onderneming zo succesvol mogelijk

Nadere informatie

Indeling van de groenten.

Indeling van de groenten. Hoofdstuk 12 Indeling van de groenten. 1. De groenten indelen volgens hun plantendeel. 2. Opsommen hoe we de voedingswaarde zoveel mogelijk behouden. 3. Manieren opnoemen om de celstof beter verteerbaar

Nadere informatie

De chocola wordt duur betaald

De chocola wordt duur betaald De chocola wordt duur betaald duurzame ketens Cacaobonen worden gedroogd in de hoofdstraat van Kragui, Ivoorkust. Cacao wordt geteeld door boeren in West-Afrika die maar net het hoofd boven water kunnen

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.

inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6. Paddenstoelen inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 8 6. Schimmelweetjes 11 7. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

IN HET GLAS NAAM BROUWERIJ ADRES. Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT TEMPERATUUR. T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn.

IN HET GLAS NAAM BROUWERIJ ADRES. Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT TEMPERATUUR. T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn. IN HET GLAS NAAM Cornet BROUWERIJ Brouwerij De Hoorn ADRES Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn.be BEZOEKEN Bezoeken kan in groep (min. 15 en max. 50

Nadere informatie

Chocolade. Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Chocolade. Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer 11 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/27266 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Eigenaar info 21-04-2001. flexfriend

Eigenaar info 21-04-2001. flexfriend Eigenaar info 21-04-2001 flexfriend De liefde komt van chocola Chocola is een psycho-actief voedsel. Het is gemaakt van de zaden van de tropische cacaoboom: Theobroma cacao, wat letterlijk 'voedsel voor

Nadere informatie

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoorde Ketens Cacao

Maatschappelijk Verantwoorde Ketens Cacao s Cacao De keten...3 Productie...3 Verwerking...4 Duurzaamheid in de keten...5 Slavernij en kinderarbeid...5 Milieu en biodiversiteit...6 Initiatieven en keurmerken...6 Opdrachten voor studenten:...7 2

Nadere informatie

~Inhoud~ Geschiedenis

~Inhoud~ Geschiedenis Werkstuk door een scholier 3991 woorden 3 juni 2004 6,8 177 keer beoordeeld Vak Verzorging ~Inhoud~ Geschiedenis Cacao De verwerking Belgische chocola Grafieken Films Recepten Weetjes Geschiedenis Pas

Nadere informatie

Je eigen zachte bolletjes maken. Zachte bolletjes. Benodigdheden. Werkwijze

Je eigen zachte bolletjes maken. Zachte bolletjes. Benodigdheden. Werkwijze Je eigen zachte bolletjes maken Zachte bolletjes Gebruik bij deze opdracht werkblad Je maakt vier zachte bolletjes volgens recept. Benodigdheden 132 gram patentbloem 10 gram gist 2,5 gram zout 16 gram

Nadere informatie