Paper n o 5. Borgen van kwaliteit en zekerheid bij verandering
|
|
- Simon van Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Paper n o 5 Borgen van kwaliteit en zekerheid bij verandering Auteurs Ruud Mollema RE RA, drs. Bert Aalbers, drs. Maarten de Roos EMIA RO r.mollema@pblq.nl b.aalbers@pblq.nl m.de.roos@pblq.nl versie februari 2016 publicatie 9 mei 2016
2 Inhoudsopgave 1. Zekerheid in soorten en maten 3 2. Haalbare plannen met de haalbaarheidsreview van PBLQ 5 3. Een goed ingericht programma met de PBLQ Health Check 5 4. Krijgen wat u beloofd is PBLQ Trance Reviews6 5. Goede samenwerking met uw ketenpartners PBLQ Ketenmeting 7 2 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
3 1. Zekerheid in soorten en maten Een opdrachtgever en zijn programmamanager kunnen elkaar nog zo goed informeren, toch bieden periodiek audits en reviews hulp om de gekozen koers te valideren. Audits en reviews maken het in programma s ook mogelijk om op cruciale momenten de stand van zaken op te maken en vormen daarmee het sluitstuk van goed bestuur. Er zijn verschillende categorieën van cruciale momenten en de audits en reviews dienen daar op aan te sluiten. De eerste, logische categorie van momenten zijn de start en het einde van het programma. De tweede categorie zijn belangrijke programmaafhankelijke fase overgangen (bijv. van visievorming naar uitvoering) in het programma en de derde categorie zijn de zgn. end-of tranchemomenten in de realisatie. Omdat de uitvoering van de ICT-projecten in een programma meestal meerdere jaren omvat, worden immers tranches (plateau s) onderscheiden om tussentijdse realisatie inzichtelijk en beheersbaar te kunnen maken. Hoe een review voor de laatste categorieën dient plaats te vinden is door MSP niet uitgewerkt, maar in deze lacune heeft PBLQ inmiddels voorzien door de ontwikkeling van een aantal producten. De Gateway Review Sinds enkele jaren wordt de Gateway Review in Nederland gebruikt binnen de overheid. Deze review sluit aan op MSP (en Prince2) en geeft de opdrachtgever op kritieke besluitvormingsmomenten (categorie twee: de zgn. faseovergangen) inzicht in de kansen en risico s die gepaard gaan met de volgende stap die hij wil nemen. Deze reviews worden in korte tijd en op een globaal niveau uitgevoerd door peers (gelijken) van de opdrachtgever, voor het Rijk georganiseerd door Bureau Gateway en door sommige departementen. Ook elders binnen de publieke sector worden dergelijke reviews uitgevoerd. PBLQ organiseert bijvoorbeeld peer reviews bij gemeenten in het Noorden. Een Gateway Review is een ad hoc in te zetten instrument, op enig moment en op hoofdlijnen. Gateway Reviews blikken vooruit op de volgende stap en geven opdrachtgevers inzicht in de gedetecteerde risico s. Gateway Reviews bieden een aanvulling op statusreviews en audits en kunnen elkaar versterken door ze afwisselend te gebruiken. Zekerheid Statusreviews en audits gaan aanzienlijk dieper dan Gateway Reviews en richten zich naast het te bereiken resultaat meer op de kwaliteit in het programma en het nakomen van de afgesproken procedures. Zowel de momenten uit categorie 1 (start en einde van het programma) als 2 en 3 (faseovergang en end-of-tranche) lenen zich voor statusreviews en audit. 3 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
4 Traditionele audit methoden zoals Prince2 lenen zich minder goed voor gebruik in programma s omdat zij gericht zijn op projectbeheersingsmethoden en voorgeschreven documenten en procedures. Algemene, vaak gedateerde methoden voor Quality Assurance kunnen wel gebruikt worden in programma s om zekerheid te bieden, maar gaan voorbij aan het karakter van programmatisch veranderen en de besturing die daarop specifiek is ingericht. In het besturingsthema worden kwaliteit en zekerheid (assurance) daarom als twee op elkaar aansluitende besturingselementen. Kwaliteitsborging (quality control) vindt plaats in het programma in procedures en in het werk van het programma supportbureau. Zekerheid bouwt daarop en geeft inzicht in kwaliteit en voortgang aan de opdrachtgever. PBLQ heeft als enige meer dan 28 jaar ervaring met het inrichten en verbeteren van besturing van grote ICT-project en programma s van de overheid. De methoden die zij hierbij hanteert heeft zij sinds kort ook aangepast op het gebruik van MSP en uitgewerkt in Effectief Programmatisch Veranderen. In een aantal recente kwaliteitsbewakingstrajecten (waar onder Keteninformatisering van de Vreemdelingenketen, Operatie BRP, en de Doorontwikkeling Onderwijsnummer) zijn in aansluiting hierop een aantal nieuwe instrumenten ontwikkeld om te meten en zekerheid te geven aan opdrachtgevers in programma s die MSP als methodiek gebruiken. Deze producten worden in de cirkel van verandering hieronder beknopt in de tijd geplaatst. Alle zekerheidsproducten kunnen door de opdrachtgever worden ingeroepen wanneer daartoe aanleiding is. Na het benodigde onderzoek wordt gerapporteerd aan de opdrachtgever, vaak in een bredere setting. In grote ketenprogramma s is en wordt vaak gekozen voor een Zekerheidstraject, waarin voor meerdere jaren wordt afgesproken om periodiek reviews uit te voeren, passend bij de ontwikkeling van het programma. Deze trajecten bieden naast periodieke rapportages tevens de mogelijkheid om een transparante en lerende cultuur in het programma te ontwikkelen. De voordelen hiervan spreken voor zich. In dit hoofdstuk worden de meest actuele en beproefde audit- en review producten beschreven die wij kunnen bieden. 4 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
5 2. Haalbare plannen met de haalbaarheidsreview van PBLQ Een uitgewerkte visie voor een programma of groot ICT-project gaat (zeker binnen de overheid) niet zelden gepaard met impactanalyses, haalbaarheidsonderzoeken en business cases. In deze fase van de verandercyclus zijn deze documenten nog omgeven met onduidelijkheden en onzekerheid, omdat veel zaken nog nadere uitwerking of invulling behoeven. Dit wekt bij opdrachtgevers de behoefte aan extra zekerheid door een second opinion uit te laten voeren, een haalbaarheidsreview. Deze reviews kunnen in korte tijd worden uitgevoerd met heldere rapportages aan de opdrachtgever. De nadruk ligt in de haalbaarheidsreview op de plausibiliteit van de te verwachten baten en de kosten die daarvoor gemaakt moeten worden (de benefits, de te realiseren nieuwe systemen en processen (de blueprint) die in ICT-projecten in Nederland vaak met architectuur wordt aangeduid en de risico s die aan het ICT-project kleven. De onderlinge samenhang van de documenten is een belangrijke toetssteen, aangevuld met de rijke ervaring die het reviewteam heeft met grote programma s en ICT-projecten. Interviews ondersteunen onze adviseurs in het opstellen van het rapport van bevindingen, dat wordt afgestemd met de betrokkenen partijen en leidt tot een afgestemd en gedeeld beeld van de uitgangsituatie. Het reviewteam trekt haar conclusies uit de bevindingen in relatie tot de verandernoodzaak (welk probleem wordt opgelost), de te bereiken doelen en de tijd en middelen die ter beschikking staan. De conclusies vormen de basis voor de aanbevelingen aan de opdrachtgever over wat beter moet om de benodigde resultaten te bereiken en de sturing (governance) die daarvoor - aanvullend - nodig is. De laatste stap in de review is het bepalen van de risico s die ondanks maatregelen en sturing aan het programma blijven kleven en door de stuurgroep bewaakt moeten worden. 3. Een goed ingericht programma met de PBLQ Health Check De Health Check is bedoeld om vast te stellen in hoeverre een programma Effectief Programmatisch Veranderen op de juiste manier heeft ingericht n. De Health Check bevat de besturingsthema s van MSP en de principes die daarbij horen. De MSP-besturingsthema s zijn samengevat tot: 1. Rollen en verantwoordelijkheden, 2. Visie en leiderschap, 3. Blauwdruk, benefits en business case, 4. Stakeholder en Change control, 5. Planning en beheersing, 6. Risico s en issues, 7. Kwaliteit en zekerheid en 8. Programmabureau. 5 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
6 Op basis van de bestudering van plannen, processen, verantwoordelijkheden en documenten wordt door het reviewteam een oordeel per aspect gegeven. Van de geconstateerde tekortkomingen wordt per onderdeel de impact vastgesteld en de vraag gesteld of de aangetroffen deficiënties reparabel zijn. Vervolgens wordt bepaald waaraan het eventuele herstel van de tekortkoming bijdraagt: aan het resultaat, aan de beheersing of aan het naleven van regelgeving. In het laatste geval is het geen vraag of reparatie van eventueel geconstateerde tekorten moeten worden opgelost. Van andere tekorten kan de beoordeling zijn dat reparatie niet bijdraagt aan het beoogde resultaat of beheersing van het programma. Overwegingen daarbij kunnen zijn: te duur, in tijd achterhaald, teveel inspanning ten opzichte van het resultaat. De Health Check geeft de opdrachtgever inzicht in de status van zijn of haar programma in relatie tot de te behalen doelen maar ook over de wijze waarop de zaken die hij/zij zelf moet regelen (resultaten, randvoorwaarden, helderheid opdracht, governance functioneren. De check stelt daarmee de opdrachtgever samen met de programmamanager in staat het programma op aangegeven punten te verbeteren. De ontwikkelde Health Check is een MSP-röntgen foto, die de basis legt voor de verdere inrichting van de Quality Assurance. De uitkomsten en beoordeling van de Health Check leiden tot een afwerklijst met actiepunten die de gewenste besturing en beheersing realiseren in lijn met de MSPmethodiek. Niet de methodiek, maar van de borging om het beoogde succes te behalen staat centraal. De eerste opvolging van de aanbevelingen maakt deel uit van de Health Check. 4. Krijgen wat u beloofd is PBLQ Trance Reviews PBLQ Einde Tranche Review MSP schrijft voor dat aan het einde van een tranche of plateau een review moet plaatsvinden, maar geeft niet aan hoe dat moet gebeuren. PBLQ heeft een Einde Tranche Review ontwikkeld, waarin informatieketens een plaats hebben gekregen. De Einde Tranche Review wordt uitgevoerd op basis van programmadocumentatie en gesprekken met programma- en projectleiders en ondersteuners. Het rapport dat de review oplevert geeft de opdrachtgever breed inzicht in: De staat van het gehele programma per einde van de tranche, De mate van inregeling en het in beheer nemen van gerealiseerde producten. Nog te ondernemen acties (nog openstaande punten of omissies uit de af te sluiten tranche). Tussentijdse programmaresultaten en de daaraan verbonden benefits. Geleerde lessen en de impact daarvan op het programma. De uitgangspositie ten aanzien van de beschikbare middelen van het programma voor de volgende tranche. 6 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
7 Deze Einde Tranche Review sluit aan op het ritme van het programma: beheersbare plateau s met gedefinieerde producten of tussenresultaten. Het is een plaats- en positiebepaling, kan leiden tot herijking en is het moment om te bepalen of de behaalde oogst aan de oorspronkelijke verwachting voldoet. PBLQ Programma Evaluatie De review aan het einde van de laatste tranche is de evaluatie van het programma. Ook op dat moment worden de resultaten gemeten en lering uit de lessen getrokken. Het verschil is dat in plaats van het bepalen van de uitgangsposities voor de volgende tranche, de evaluatie van de ingezette middelen plaatsvindt. De opdrachtgever krijgt met de programma evaluatie inzicht in: De in beheer genomen gerealiseerde producten. De programmaresultaten door de behaalde benefits. De mate waarin het programma de zeven principes van MSP heeft gerealiseerd en de daaruit te leren lessen. Openstaande punten bij afsluiting van het programma De evaluatie van de inzet van beschikbaar gestelde personele, financiële en andere middelen van het programma Met de programma evaluatie wordt de programma cyclus afgesloten en beschikt de opdrachtgever over een adequaat verantwoordingsdocument. De Gateway Review 5 sluit hierop goed aan als evaluatie van het programma op bestuurlijk niveau. 5. Goede samenwerking met uw ketenpartners PBLQ Ketenmeting Programma s kunnen worden uitgevoerd binnen één organisatie, maar in de publieke sector worden veel programma s uitgevoerd sprake is van meerdere organisaties die in programmaverband een bijdrage leveren aan overeengekomen en te boeken resultaten en die in meer of mindere mate de vruchten van de gezamenlijk gedefinieerde benefits zullen plukken. Een voorbeeld hiervan is een programma om met of voor verschillende organisaties één gemeenschappelijk datacentrum in te richten. Een andere categorie wordt gevormd door programma s die zich richten op informatievoorzieningen in een informatieketen: daar waar organisaties in hun taakuitoefening afhankelijk zijn van informatieproducten van andere organisaties. Een voorbeelden hiervan is de strafrechtketen (denk aan Politie, Openbaar Ministerie, de rechtspraak en executerende instellingen als het gevangeniswezen en CJIB). Andere voorbeelden zijn de jeugdketen en de vreemdelingenketen. Programma s die in ketenverband worden uitgevoerd, kennen eigen karakteristieken en dynamieken als het gaat om sturing, beheersing en verantwoording. Binnen MSP-kaders heeft PBLQ hiervoor een ketenmeting ontwikkeld. 7 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
8 In de ontwikkeling van informatieketens is er meestal sprake van twee ontwikkellijnen. De eerste ontwikkellijn is het ontwikkelen van de centrale voorzieningen waarmee de keten gaat werken. De tweede ontwikkellijn ligt bij de afzonderlijke ketenpartners die moeten zorgen dat hun organisaties kunnen aansluiten op en werken met de ontwikkelde centrale ketenvoorzieningen. In de ketenmeting worden de verantwoordelijkheden per ontwikkellijn vastgelegd in een zgn. RACI-tabel, een verantwoordelijkhedenmatrix. De in samenhang vastgelegde verantwoordelijkheden worden met de opdrachtgever en indien mogelijk met de ketenpartners beoordeeld. De bevindingen uit de documenten, gesprekken en interviews worden vertaald in mogelijke risico s ten opzichte van het realiseren van de centrale voorzieningen en de mogelijke risico s die kunnen optreden bij de implementatie van de voorzieningen bij de deelnemende ketenpartners. Een programma en haar ketenpartners krijgen met de uitkomsten van dit deze ketenmeting een handreiking voor verbeteringen in de samenwerking in handen, waarmee zij tijdig de effectiviteit van haar eigen functioneren kan verbeteren. Voor het programma en de ketenpartners ligt de mogelijkheid nu voor om aan de hand van vastgesteld verantwoordelijkheden en de risico s het wederzijds begrip te verbeteren, tot een betere afstemming en mogelijk een aan te passen planning te komen en daarmee het succes dichter binnen handbereik te brengen. De PBLQ ketenmeting maakt het mogelijk om te beoordelen of de rolverdeling en governance dekkend zijn, de verantwoordelijkheden in lijn daarmee consistent zijn belegd en brengt de wederzijdse afhankelijkheden en de risico's in kaart. Een foto, ingekleurd met afhankelijkheden en aangrijpingspunt voor verbeteringen. 8 / 8 PBLQ Bouwstenen voor Zekerheid voor opdrachtgevers
Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd
>>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.
Nadere informatiePrince2 audit. Kwaliteitsmaatregel met rendement
Prince2 audit Kwaliteitsmaatregel met rendement Niek Pluijmert Dga INQA (samen met Hans) Project- en kwaliteitmanagement Sedert 1979 in ICT Bestuurslid Spider Bestuurslid KvK Midden Nederland TU Delft
Nadere informatieEnergiemanagement Actieplan
1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum 18 04 2013 Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieOGC Gateway TM Review Producten & Diensten Catalogus. In deze uitgave leest u welk type Gateway Review op welk moment ingezet kan worden.
Review Producten & Diensten Catalogus In deze uitgave leest u welk type Gateway Review op welk moment ingezet kan worden. In deze uitgave leest u welk type Gateway op welk moment uitgevoerd kan worden.
Nadere informatieGlobal Project Performance
Return on investment in project management P3M3 DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT MATURITY
Nadere informatiePROJECT INITIATION DOCUMENT
PROJECT INITIATION DOCUMENT Versie: Datum: x.x dd-mm-jj DOCUMENTATIE Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum:. INHOUDSOPGAVE 1. Managementsamenvatting
Nadere informatieProject-, Programma- en AdviesCentrum. Resultaten die eruit springen PPAC
Project-, Programma- en AdviesCentrum Resultaten die eruit springen PPAC Binnen Veiligheid en Justitie groeit het belang van projectmatig en programmatisch werken. Ook neemt de behoefte toe om medewerkers
Nadere informatieOGC Gateway Review Producten- & dienstencatalogus. In deze uitgave leest u welk type Gateway Review op welk moment ingezet kan worden.
Review Producten- & dienstencatalogus In deze uitgave leest u welk type Gateway Review op welk moment ingezet kan worden. In deze uitgave leest u welk type Gateway Review op welk moment ingezet kan worden.
Nadere informatieProgramma doorontwikkeling veiligheidshuizen. Informatiemanagement en privacy 21 november 2011
Programma doorontwikkeling veiligheidshuizen Informatiemanagement en privacy 21 november 2011 Presentatie Privacy Binnen het programma doorontwikkeling veiligheidshuizen is Privacy een belangrijk onderwerp.
Nadere informatieAan de slag met de informatievoorziening voor de Omgevingswet: hoe een nulmeting uit te voeren?
Aan de slag met de informatievoorziening voor de Omgevingswet: hoe een nulmeting uit te 1. DE OMGEVINGSWET EN DE NULMETING U wilt aan de slag met de nulmeting op de informatievoorziening voor de Omgevingswet?
Nadere informatieInternal Audit Charter
Interne Audit Dienst Versie 3.0 (vervangt bij vaststelling door RvB vorige versie 2.0) Pagina 1 van 5 Artikel 1 Het doel, de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de internal auditfunctie zijn in dit
Nadere informatieVerbonden Partijen. 7 mei Postbus KA ROOSENDAAL.
Verbonden Partijen Notitie naar aanleiding van onderzoek naar de aansturing van verbonden partijen in de gemeenten Bergen op Zoom, Oosterhout en Roosendaal. 7 mei 2007 Postbus 5000 4700 KA ROOSENDAAL www.rekenkamerwestbrabant.nl
Nadere informatieManagement. Analyse Sourcing Management
Management Analyse Sourcing Management Management Business Driven Management Informatie- en communicatietoepassingen zijn onmisbaar geworden in de dagelijkse praktijk van uw organisatie. Steeds meer
Nadere informatieRekenkamercommissie. Onderzoekprogramma vanaf 2012
Rekenkamercommissie Onderzoekprogramma vanaf 2012 1. Inleiding De gemeenteraad van Brummen heeft een Rekenkamercommissie. De Rekenkamercommissie voert onderzoeken uit betrekking hebbende op de doelmatigheid,
Nadere informatieTotaalbeeld rekenkameronderzoek naar de positie van de raad bij kaderstelling, sturing en controle van grote projecten Overkoepelende rapportage
Totaalbeeld rekenkameronderzoek naar de positie van de raad bij kaderstelling, sturing en controle van grote projecten Overkoepelende rapportage Status: overkoepelende rapportage, vastgesteld door de rekenkamercommissies
Nadere informatiegemeente Eindhoven Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013
gemeente Eindhoven Raadsnummer 13R5570 Inboeknummer 13bst01755 Beslisdatum B&W 15 oktober 2013 Dossiernummer 13.42.251 Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013 Inleiding Vanaf boekjaar 2010 is
Nadere informatieZelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk
Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk Kerngegevens Gegevens organisatie Gegevens zelfevaluatie Naam en adres organisatie Zelfevaluatie ingevuld op [Datum] Scope [werkzaamheden, onderdelen en locaties
Nadere informatieDAP Toepassing in de Praktijk
DAP 3.0 - Toepassing in de Praktijk Hoewel de Doelgerichte Activiteiten Planning (DAP MDFnl) in zijn geheel bestaat uit 12 elkaar opvolgende stappen, blijkt in de praktijk dat er vele toepassingsmogelijkheden
Nadere informatieINITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen
INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen Raadsvergadering d.d. : 1 december 2011 Raadsbesluitnummer : R11.081 Carrousel d.d. : 17 november 2011 Onderwerp : Eindrapport Rekenkamercommissie kwaliteit Grondbeleid
Nadere informatieAuditstatuut. Systeemtoezicht Wegvervoer
Auditstatuut Systeemtoezicht Wegvervoer Datum: 17 januari 2013 Status: vastgesteld versie 1.0 Pagina 1 van 9 Inhoud 1 Voorwoord 3 2 Audits 4 2.1 Systeemcriteria 4 3 Traject audit 5 3.1 Self-assessment
Nadere informatieHet project heeft de volgende doelen. De doelen worden gefaseerd opgepakt:
Projectplan Implementatie Kwaliteitskader maatwerkvoorziening maatschappelijke ondersteuning (IMKWA) Uitwerking Fase 1 inhoudelijke verdieping kwaliteitskader Opsteller: Thijs Terlouw en Ingrid Hildenbrant
Nadere informatieEnergiemanagementsysteem
Energiemanagementsysteem BVR Groep B.V. Roosendaal, 20-06-2014. Auteur(s): H. Schrauwen, Energie & Technisch adviseur. Geaccordeerd door: M. Soenessardien,Manager KAM, Personeel & Organisatie Pagina 1
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Proeftuinen vernieuwing KK GZ. 15 December 2015 Domstad Utrecht
Informatiebijeenkomst Proeftuinen vernieuwing KK GZ 15 December 2015 Domstad Utrecht Programma 14:00: Welkom en toelichting programma 14:15: presentatie vernieuwd KK GZ 14:45: presentatie proeftuinen 15:15:
Nadere informatieCombineren PRINCE2 met PMW en Projectmatig Creëren
TM PRINCE2 Symposium: Combineren PRINCE2 met PMW en Projectmatig Creëren Bert Hedeman b.hedeman@insights-int.nl PRINCE2TM is a Trade Mark of the Office of Government Commerce Bert Hedeman Partner Insights
Nadere informatieAanpak projectaudits
Aanpak projectaudits 1. Inleiding Veel lokale overheden werken op basis van een standaardmethodiek Projectmatig Werken. Op die manier wordt aan de voorkant de projectfasering, besluitvorming en control
Nadere informatieOverview Verander-concepten en het nieuwe MSP
Overview Verander-concepten en het nieuwe MSP Drs. Rix M. Hof MBA Management consultant Thesis 2003 over MSP Auteur De kleine MSP MSP, verandermanagement en veranderkunde Stelling: MSP als programma management
Nadere informatieDNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014
DNB BEOORDELINGSKADER VOOR DE AUDITFUNCTIE BIJ TRUSTKANTOREN INGEVOLGE DE RIB WTT 2014 In het kader van de integere bedrijfsvoering is een trustkantoor met ingang van 1 januari 2015 verplicht om zorg te
Nadere informatieDe rekenkamercommissie heeft voor het onderzoek offertes gevraagd aan 3 adviesbureaus en heeft de opdracht gegund aan Partners+Pröpper.
Inleiding De gemeente Zoetermeer profileert zich al enige jaren als ICT-stad. In de samenvatting van het Plan van aanpak Kenniseconomie en innovatie 2010 staat: Kenniseconomie en innovatie zijn, naast
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Nederland www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGSNIVEAU
ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGSNIVEAU ROC ID College te Gouda November, 2014 3331182/6 Plaats: Gouda BRIN: 25LN Onderzoeksnummer: 280111 Onderzoek uitgevoerd in: November 2014 Conceptrapport
Nadere informatieGlobal Project Performance
Return on investment in project management PCI DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. PCI-DIAGNOSTIEK (PEOPLE CENTERED IMPLEMENTATION) Niet zelden zien
Nadere informatieKlantprofilering. Objectieve meting voortgang en resultaten trajecten
Klantprofilering Objectieve meting voortgang en resultaten trajecten Concept projectvoorstel, versie 0.4 26 oktober2004 Documenthistorie Versie/Status Datum Wijzigingen Auteur 0.1 16/06/2004 B.G. Langedijk
Nadere informatieEnergiemanagement Actieplan
1 van 8 Energiemanagement Actieplan Datum Rapportnr Opgesteld door Gedistribueerd aan A. van de Wetering & H. Buuts 1x Directie 1x KAM Coördinator 1x Handboek CO₂ Prestatieladder 1 2 van 8 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieRecept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent
Recept 4: Hoe meten we praktisch onze resultaten? Weten dat u met de juiste dingen bezig bent Het gerecht Het resultaat: weten dat u met de juiste dingen bezig bent. Alles is op een bepaalde manier meetbaar.
Nadere informatieISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt
ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Nadere informatieHoofdstuk 1 Inleiding 2
Gesprekscyclus Scholengroep Rijk van Nijmegen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 2 Gesprekscyclus Opbouw De tweejarige scyclus van SGRvN - Het voortgangs - Het beoordelings 4 4 4 5 6 Hoofdstuk
Nadere informatieCollege-onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid o.g.v. art. 213a Gemeentewet
College-onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid o.g.v. art. 213a Gemeentewet Commissie Rekening & Audit 25 november 2015 Besturing & controlling/ Auditteam Onderwerpen Wat zijn college onderzoeken
Nadere informatieSERVICECODE AMSTERDAM
SERVICECODE AMSTERDAM Inleiding Stadsdeel Zuidoost heeft de ambitie om tot de top drie van stadsdelen met de beste publieke dienstverlening van Amsterdam te horen. Aan deze ambitie wil het stadsdeel vorm
Nadere informatieEnergie management Actieplan
Energie management Actieplan Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Auteur: Mariëlle de Gans - Hekman Datum: 30 september 2015 Versie: 1.0 Status: Concept Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Doelstellingen...
Nadere informatieCommunicatieplan m.b.t. CO2
Communicatieplan m.b.t. CO2 Opgesteld door : H. van Roode en Y. van der Vlies Datum : 20 februari 2014 Goedgekeurd door : H. van Roode Datum: 20 februari 2014 Blad 2 van 11 Inhoudsopgave Inleiding... 3
Nadere informatieKwaliteitscriteria voor GKC innovatieprojecten
Groene Kennis Coöperatie Kwaliteitscriteria voor GKC innovatieprojecten Waar is dit instrument voor bedoeld? Binnen de GKC, o.a. via KIGO, worden veel projecten uitgevoerd. We hebben gemerkt dat (te) veel
Nadere informatieSamenvatting projectplan Versterking bevolkingszorg
Aanleiding en projectdoelstellingen Aanleiding In 2011 werd door de (toenmalige) portefeuillehouder Bevolkingszorg in het DB Veiligheidsberaad geconstateerd dat de nog te vrijblijvend door de gemeenten
Nadere informatiePlan van aanpak Rekenkameronderzoek naar (be)sturing van Gemeenschappelijke Regelingen
Plan van aanpak Rekenkameronderzoek naar (be)sturing van Gemeenschappelijke Regelingen Rekenkamercommissies Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland Inleiding In de maanden mei tot en met oktober
Nadere informatieenergiemanagement & kwaliteitsmanagement
Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk
Nadere informatieProgramme Power. De weg van Portfoliomanagement naar Programmaregie
Programme Power De weg van Portfoliomanagement naar Programmaregie Agenda Introductie Stedin Historie van Project- en Portfoliomanagement Van Portfoliomanagement naar Programmaregie Waar staan we nu Oog
Nadere informatieEnergiemanagementplan Carbon Footprint
Energiemanagementplan Carbon Footprint Rapportnummer : Energiemanagementplan (2011.001) Versie : 1.0 Datum vrijgave : 14 juli 2011 Klaver Infratechniek B.V. Pagina 1 van 10 Energiemanagementplan (2011.001)
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieIPMA Interessegroep Project- en Programmamanagement bij de Overheid PROFESSIONEEL OPDRACHTGEVERSCHAP BIJ DE OVERHEID. 9 september 2014 George Leih
IPMA Interessegroep Project- en Programmamanagement bij de Overheid PROFESSIONEEL OPDRACHTGEVERSCHAP BIJ DE OVERHEID 9 september 2014 George Leih MIJN ACHTERGROND 2002 - nu 30+ projecten geauditeerd UWV,
Nadere informatieOnderbesteding in de provincie Noord-Brabant; deelonderzoek bij de jaarstukken 2008
Startnotitie Onderbesteding in de provincie Noord-Brabant; deelonderzoek bij de jaarstukken 2008 1 Aanleiding voor het onderzoek Een begrotingscyclus (van jaar t) begint met de begroting (in jaar t-1)
Nadere informatieChecklist. Informatievoorziening. Grote Projecten
Checklist Informatievoorziening Grote Projecten Najaar 2010 Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem, Montferland 1. Inleiding De uitvoering van grote projecten in Nederland heeft nogal eens
Nadere informatieAlternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade.
1. PROJECTPLAN Naam project Alternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade. Bestuurlijk Opdrachtgever Wethouder Huib van Olden Ambtelijk Opdrachtgever Gertjan Arts, directeur Stadsbeheer Gedelegeerd
Nadere informatieGrip op fiscale risico s
Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een
Nadere informatieBeoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken
Beoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken Hieronder treft u per onderwerp het beoordelingskader aan van de module Betalingsachterstanden hypotheken 2014-2015. Ieder onderdeel
Nadere informatieSamenwerkingsversterker. Aandacht voor focus en beleving in ketens en samenwerkingsverbanden
Samenwerkingsversterker Aandacht voor focus en beleving in ketens en samenwerkingsverbanden Wat levert het op? Als organisatie: - Betere resultaten door effectief samenwerken en een gezamenlijke focus
Nadere informatieChecklist Slimme vragenlijst regievoering
Checklist Slimme vragenlijst regievoering versie 2.0 Slimme vragenlijst Leveranciersselectie Hoe stel ik vast dat dit beste leverancier is? Welke criteria hanteer ik daarbij? Wat als het selectieproces
Nadere informatieManaging Quality and Business Risks in Programmes. Mario van Os
Managing Quality and Business Risks in Programmes Mario van Os Mario van Os Mario van Os Programma Kwaliteitsmanager Email: mario@mvanos.nl Afgestudeerd TUE Wiskunde & Informatica 1986 gestart bij Interprogram
Nadere informatieStap 1 planning burgerjaarverslag
Stap 1 planning burgerjaarverslag De cyclus van het burgerjaarverslag als kwaliteitsinstrument voor gemeenten Steeds meer burgemeesters zien het burgerjaarverslag als een kans om de kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieopdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil
opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil Workshop Derk K. Kremer Derk Kremer Even voorstellen. TUD Civiele Techniek en Bedrijfskunde Directeur Eestum Management, een onafhankelijk adviesbureau
Nadere informatieResultaat risico inventarisatie Noordelijk Belastingkantoor
Resultaat risico inventarisatie Noordelijk Belastingkantoor NOTITIE AAN: Bestuur NBK 11-1-2019 VAN: VKA STATUS: Aanleiding en vraag Het Noordelijk Belastingkantoor (hierna: NBK) verzorgt voor drie noordelijke
Nadere informatieCHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START CHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO Leerlingen hebben er recht op dat hun schoolloopbaan zo soepel mogelijk verloopt. De overgang van het PO (inclusief het speciaal
Nadere informatieMinisterie van Veiligheid en Justitie. Strafrechtk ten. versterkt & versnelt. Opleidingen. Opleidingsprogramma Continu Verbeteren
Ministerie van Veiligheid en Justitie Strafrechtk ten Opleidingen versterkt & versnelt Opleidingsprogramma Continu Verbeteren Opleidingsprogramma Continu Verbeteren Het programma SV&V is gestart in 2011.
Nadere informatieOpleidingsgebied ICT. Niveau Beginnend *zie omschrijving beoordelingscriteria Gevorderd* Bekwaam* Werkproces(sen) Beoordeling* 1 e 2 e eind
Opleidingsgebied ICT Kwalificatiedossier en kerntaak ICT- en mediabeheer 2012-2013 Kerntaak 2: Implementeren van (onderdelen van) informatie- of mediasystemen Kwalificatie en crebocode ICT-beheerder 95321
Nadere informatiememo Opdracht Ontwikkeling Business Case HNAW
20/ Ministerie van Justitie CIOT STATUS : DEFINITIEF / Bureau Secretar is PPAC Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2 500 EH Den Haag www.justitie.nl Contactpersoon memo Opdracht Ontwikkeling
Nadere informatiePortal Planning Process
BROCHURE Portal Planning Process SAMENWERKEN AAN EEN WAARDEVOL PORTAAL BROCHURE PORTAL PLANNING PROCESS 2 Axians PORTAL PLANNING PROCESS BROCHURE Inhoud Introductie 4 3 Portal Planning Process 5 4 Uitdagingen
Nadere informatieKwaliteitsborging LOB en Burgerschap. Gespreksleidraad voor de dialoog met betrokkenen op basis van Plan Do Check Act.
Kwaliteitsborging LOB en Burgerschap Gespreksleidraad voor de dialoog met betrokkenen op basis van Plan Do Check Act. Kwaliteitsborging LOB en Burgerschap Gespreksleidraad voor de dialoog met betrokkenen
Nadere informatieWel of niet certificatie? K. de Jongh
K. de Jongh Tijdsduur: 30 minuten Certificatie; ondermeer status 2015 versies De nieuwe norm; HLS en 2015 versies Voorbeelden uit de praktijk HLS en 2015 versies in de praktijk Conclusies? 9-3-2015 2 Certificatie:
Nadere informatieProcesmanagement. Organisatieadvies. Opleiding en training. Informatiemanagement. Uw organisatie efficiënter ingericht en uw beleid op orde
Organisatieadvies Uw organisatie efficiënter ingericht en uw beleid op orde Procesmanagement Uw bedrijfsprocessen inzichtelijk, efficiënt en onder regie Opleiding en training Praktijkgerichte en actuele
Nadere informatieRapportage Portfolioscan voor
Rapportage Portfolioscan voor in samenwerking met Datum: 9 oktober 2018 Besproken met: deelnemers ronde tafel Opgesteld door: John Langelaar Inleiding Binnen uw organisatie is de Ruysdael Portfolioscan
Nadere informatieENERGIEMANAGEMENTPROGRAMMA VDM-GROEP
ENERGIEMANAGEMENTPROGRAMMA VDM-GROEP F.G. van Dijk (Directie) C.S. Hogenes (Directie & lid MVO groep) Opdrachtgever : Van Dijk Maasland Groep Project : CO 2 Prestatieladder Datum : Maart 2011 Auteur :
Nadere informatie1. Signalen over groepsgedrag delen Doel van deze stap: relevante signalen over problematisch groepsgedrag delen
Bijlage 2 Tabel 7-stappen model 1. Signalen over groepsgedrag delen Doel van deze stap: relevante signalen over problematisch groepsgedrag delen In deze fase wordt informatie gedeeld. Er zijn zorgen over
Nadere informatieEén digitale overheid: betere service, meer gemak
Eén digitale overheid: betere service, meer gemak Rob Evelo Programmamanager i-nup Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Visie op dienstverlening: samen doen Overheden werken vanuit
Nadere informatieAssetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015
Assetmanagement Resultaten maturityscan 14 januari 2015 De 7 bouwstenen van Assetmanagement 2 22.Afwijkingen en herstelacties 23. Preventieve acties 24. Verbetermanagement 5.Leiderschap en betrokkenheid
Nadere informatieRekenkamercommissie. Onderzoeksplan proces- kwaliteit majeure projecten. gemeente Best
Rekenkamercommissie Onderzoeksplan proces- kwaliteit gemeente Best September 2014 Rekenkamercommissie gemeente Best Drs. J. J.M. van den Heuvel, Voorzitter Drs. M.A. Koster RA, Lid J.M. van Berlo (secretaris)
Nadere informatieDe impact en implementatie van de outsourcing op de bedrijfsvoering is als één van de 6 deelprojecten ondergebracht binnen het project outsourcing.
Bijlagen 1 en 2: Aanbevelingen en opvolging Gateway Reviews (corsa 2018017934) Bijlage 1: Aanbevelingen en opvolging Gateway Review 2018 Aanbeveling Opvolging Status Opmerking 1. Richt een apart project
Nadere informatieActieplan Duurzame Inzetbaarheid
plan Duurzame Inzetbaarheid Stappenplan en format Dit actieplan Duurzame Inzetbaarheid is gemaakt door Berenschot in opdracht van A+O in het kader van het Sectorplan Metalektro. Introductie Voor je ligt
Nadere informatieSourcing. Analyse Sourcing Management
Sourcing Analyse Sourcing Management Sourcing Business Driven Sourcing Wij nemen het woord sourcing letterlijk. Welke bronnen zijn nodig om uw organisatie optimaal te laten presteren, nu en in de toekomst?
Nadere informatieidialoog Versie 1.0 Status Definitief Directoraat-Generaal Wonen, Bouwen en Integratie
Directoraat-Generaal Wonen, Bouwen en Integratie idialoog Versie 1.0 Status Definitief Auteurs Dirk van Roode (Nederland ICT) Melissa Montoya Gmelig Meyling (BZK) Inhoud Inleiding... 3 1 Verbeteren kwaliteit
Nadere informatieActieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012
Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13
Nadere informatieINTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE
INTEGRALE KWALITEITSZORG PASSEND ONDERWIJS GOEREE-OVERFLAKKEE Inhoud 1. Inleiding 2. Kwaliteit gedefinieerd 3. Parameters en normen 4. Het cyclische systeem van kwaliteitszorg 5. Instrumenten 6. Planning
Nadere informatieBisnez Management. Een kennismaking
Bisnez Management Een kennismaking Bisnez staat voor 2 Wie zijn wij Een projectmanagement en adviesbureau met 35 medewerkers Ervaren, vindingrijk en geselecteerd op het vermogen om het verschil te kunnen
Nadere informatieHet adviseren over, ontwikkelen, uitvoeren of handhaven van beleidsterreinen en beleidsprocessen.
Functiebeschrijving Functienaam Adviseur IV Normfunctienaam Adviseur IV Code Peildatum N03.01.08 1-1-2013 Functiereeks Beleid Het adviseren over, ontwikkelen, uitvoeren of handhaven van beleidsterreinen
Nadere informatieFloraHolland Ketenreleaseproces
Florecom Software Leveranciers Lunch FloraHolland Ketenreleaseproces Afgestemd met Florecom en Samenwerkingsverband Kwekersoftware 19 januari 2011 Ketenreleaseproces op hoofdlijnen 2 Processtappen 1. RFC
Nadere informatieVORM GEVEN AAN VISIE
VORM GEVEN AAN VISIE Hoe businessarchitectuur bijdraagt aan het bereiken van businessdoelen White paper Auteurs: Martin van den Berg, Aldert Boersma, Serge Bouwens, Erica Dane, Bonne van Dijk, Paul Dijkwel,Jan
Nadere informatieEXIN Projectmanagement Foundation
EXIN Projectmanagement Foundation Literatuur B Editie 201805 Copyright 2018 EXIN Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd, opgeslagen in een dataverwerkend
Nadere informatiewww.performancedelivery.nl Email: info@performancedelivery.nl T: +31 30-750 89 56 Business case methodiek
www.performancedelivery.nl Email: info@performancedelivery.nl T: +31 30-750 89 56 Business case methodiek De waarde van business cases Het opstellen van Business Cases als basis voor tastbare resultaatsverbetering
Nadere informatieINRICHTING FINANCIËLE FUNCTIE. Omdat mensen tellen.
INRICHTING FINANCIËLE FUNCTIE Omdat mensen tellen. KNELPUNTEN & ONDERNOMEN ACTIES Omdat mensen tellen. KNELPUNTEN - FINANCIËLE FUNCTIE Belangrijke knelpunten in de rolverdeling financiële functie en het
Nadere informatieToelatingscriteria voor verschillende niveaus van de pre-applicatie
1 Toelatingscriteria voor verschillende niveaus van de pre-applicatie Zoals aangegeven op de pagina over Interne Modellen op Open Boek Toezicht onderscheidt DNB in de pre-applicatie drie verschillende
Nadere informatie4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen
4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied
Nadere informatiePRINCE2 2009 is overzichtelijker
PRINCE2 2009 is overzichtelijker 29 mei 2009 door: Lia de Zoete en Reinier de Koning Half juni presenteert het Office of Government Commerce in Londen PRINCE2 2009. Het grote voordeel van de nieuwe versie
Nadere informatieOpvolging aanbevelingen (peilmoment augustus 2014)
Opvolging aanbevelingen (peilmoment augustus 2014) Opgave Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK; opgave Wonen en Rijksdienst (WenR)) Aanpak van ICT door het rijk (21 maart 2013)
Nadere informatieKaderstelling en controle bij verbonden partijen
Kaderstelling en controle bij verbonden partijen Lessen voor Lelystad Dr. John Smits Draaiboekje Vraagstelling en opzet onderzoek Wat valt op in Lelystad? Lessen uit ervaringen elders Aandachtspunten voor
Nadere informatieActiviteitenplan 2019 Commissie MKB
Activiteitenplan 2019 Commissie MKB Maart 2019 Colofon Dit document is vastgesteld door de Commissie MKB. Status Deze publicatie is samengesteld voor leden en dient ter ondersteuning van de praktijk. De
Nadere informatieToets uw eigen continuïteitsplan
Inspectiebericht Inspectie Openbare Orde en Veiligheid Jaargang 6, nummer 1 (maart 2010) 9 Toets uw eigen continuïteitsplan Deze vragenlijst is een gecomprimeerde en op onderdelen aangepaste versie van
Nadere informatieEnergiemanagement actieplan. Baggerbedrijf West Friesland
Baggerbedrijf West Friesland Gebruikte handelsnamen: Baggerbedrijf West Friesland Grond & Cultuurtechniek West Friesland Andijk, februari-mei 2014 Auteurs: M. Komen C. Kiewiet Geaccordeerd door: K. Kiewiet
Nadere informatieDe essentie van projectmatigwerken
De essentie van projectmatigwerken Beleidsmedewerkers, lijnmanagers en interne projectleiders hebben steeds vaker een rol in een project. Zij zijn projectleider, zitten in een stuurgroep, zijn opdrachtgever,
Nadere informatieGEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE. Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing
GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing Inhoud 1 Inleiding 3 2 Aantonen kwaliteitsborging van de dienstverlening 4 3 Auditing 5 3.1 Wanneer toepassen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 33 529 Gaswinning Nr. 609 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatiePresentatie Provincie Zeeland. Risicoanalyse. Systeemgericht Toezicht (Ruud Pennings, inspecteur handhaving provincie Zeeland)
Risicoanalyse Systeemgericht Toezicht (Ruud Pennings, inspecteur handhaving provincie Zeeland) Inhoud presentatie Voorstellen Afstudeeropdracht opleiding Milieukunde Doel presentatie Traject Systeemgericht
Nadere informatieAlgemene informatie ISO 9001
Certificeren zoals het hoort! Algemene informatie ISO 9001 Algemene informatie ISO 9001 086 versie 01.2 26-04-2019 Inleiding In deze algemene informatie leggen we u uit wat de ISO 9001 norm inhoudt en
Nadere informatie