Mantelzorg- en Vrijwilligerswerkbeleid

Transcriptie

1 Mantelzrg- en Vrijwilligerswerkbeleid

2 Inhudspgave Inleiding... 3 Hfdstuk 1: Kaders nta Wettelijk kader Beleidsmatig kader Financieel kader... 6 Hfdstuk 2: Mantelzrg... 7 Hfdstuk 3: Nieuw mantelzrgbeleid Overwegingen vr nieuw beleid Nieuw beleid Verblijden Vinden Verbinden Versterken Verlichten Hfdstuk 4: Vrijwillige inzet Hfdstuk 5: Nieuw beleid vrijwillige inzet Overwegingen vr nieuw beleid Nieuw beleid Verblijden Vinden Verbinden Versterken Verlichten Hfdstuk 6: Mnitring Hfdstuk 7: Financien en actieplan Bijlage(n)

3 Inleiding Onze hedendaagse samenleving kan niet znder de (belangelze) inzet van mantelzrgers en vrijwilligers. Samen helpen zij burgers, dr infrmele zrg en activiteiten, m deel te kunnen (blijven) nemen aan de samenleving en m zelfredzaam te zijn. De inzet van mantelzrgers en vrijwilligers is met de kmst van de drie decentralisaties per 1 januari 2015 ng belangrijker gewrden. Van burgers wrdt verlangd dat zij ter vrkming van de steeds verder stijgende prfessinele zrgksten, waar mgelijk k zelf een bijdrage/inspanning leveren aan de ndersteuning en participatie van (hulpbehevende) burgers. Dit vraagt m een transfrmatie van het sciale dmein, waarin kwaliteit en hudbaarheid van de zrg hand in hand gaan met het vergrten van de betrkkenheid van de samenleving. De ndzakelijke transfrmatie vraagt van de gemeente m nieuw beleid p te stellen vr mantelzrg en vrijwillige inzet. Met deze transfrmatie zal het aantal en de inzet van mantelzrgers en vrijwilligers in de kmende jaren tenemen. Andere redenen vr het ntwikkelen van (nieuw) beleid zijn: Dr de decentralisaties is de relatie tussen mantelzrgers en gemeente veel directer gewrden. Waar mantelzrgers eerder vr hun ndersteuning veelal een berep deden p de landelijke verheid (gebaseerd p landelijke wetgeving), is de gemeente nu primair verantwrdelijk vr het vrkmen van verbelasting nder mantelzrgers en cntinuering van hun inzet vr naasten. Dit is k vertaald in de Wet maatschappelijke ndersteuning (Wm) 2015, die met name vraagt m een verbetering en verbreding van het aanbd en een betere infrmatievrziening aan mantelzrgers dr de lkale verheid. Dr de decentralisaties neemt de rl van vrijwillige inzet de kmende jaren te. Ok dit is vertaald in de Wm De decentralisaties zijn gepaard gegaan met frse krtingen p het budget, waardr gemeenten met nieuwe, innvatieve plssingen meten kmen m vldende en adequate ndersteuning vr haar inwners te realiseren. Gemeenten den daarbij een berep den p de kracht van de samenleving. Vrijwillige inzet is één van de belangrijkste vrmen hiervan. Vrijwilligers ndersteunen veel initiatieven en activiteiten in de samenleving. Dit gebeurt zeker k in de zrg, waar vrijwilligers hulpbehevenden ndersteunen. Met de beleidsnta We den het samen geeft de gemeente Westvrne invulling aan het beleid rnd mantelzrg en vrijwillige inzet. Deze nta draagt bij aan de transfrmatie van het sciale dmein en gaat uit van de principes van eigen kracht 1, burgerkracht 2 en participatie 3. De nta buwt vrt p de uitgangspunten uit het Wm-beleidsplan en de Startntitie mantelzrg en vrijwilligerswerkbeleid Het beleidsplan is uitgewerkt aan de hand van de 5 V s: verblijden, vinden, verbinden, versterken en verlichten. Deze 5 V s zijn te herleiden naar de landelijke handreikingen vr het pstellen van nieuw beleid rnd mantelzrg en vrijwillige inzet binnen het sciale dmein 4. 1 Eigen kracht: het vermgen m zelf, samen met het eigen netwerk, plssingen vr prblemen te bedenken en waar mgelijk de plssingen zelf te realiseren. 2 Burgerkracht: het vermgen van burgers m p eigen initiatief maar z ndig met hulp van verheid, instellingen en ndernemingen zelf sciale en maatschappelijke prblemen aan te pakken. 3 Participatie: de mate waarin burgers actief meeden aan de samenleving. 4 De 5 V s vlgen p de handreiking vr het pstellen van mantelzrgbeleid gedaan dr het transitiebureau Wm. Zij spreken van 4 V s (vinden, verbinden, versterken en verlichten), maar vanwege de afstemming met de handreiking vrijwillige inzet van het transitiebureau Wm hanteren wij 5 V s. Daarmee ndervangen we het geadviseerde SMOC (stimuleren, makelen, ndersteunen en cntinueren) mdel vr vrijwillige inzet en den we recht aan beide handreikingen. 3

4 De 5 V s 1. Verblijden: betreft alle inspanningen die erte leiden dat mensen en partijen zich gewaardeerd velen vr bepaalde taken die zij uitveren. 2. Vinden: betreft alle inspanningen die gedaan wrden m mensen en partijen in beeld te krijgen die bijdragen aan het vervullen van bepaalde taken. 3. Verbinden: betreft alle inspanningen die gedaan wrden m verbindingen te leggen tussen mensen en partijen die samen werken aan bepaalde taken. 4. Versterken: betreft alle inspanningen die gedaan wrden m de draagkracht van mensen en partijen te vergrten m ze in staat te stellen m bepaalde taken beter uit te veren. 5. Verlichten: betreft alle inspanningen die gedaan wrden m de draaglast van mensen en partijen te verminderen m ze in staat in staat te stellen m bepaalde taken beter uit te veren. Ttstandkming Deze nta is tt stand gekmen met input van diverse betrkken persnen en partijen. Het betreft individuele mantelzrgers en vrijwilligers en prfessinele partijen, verenigingen en rganisaties die met vrijwilligers en mantelzrgers werken. Via verschillende bijeenkmsten zijn zij betrkken bij de beleidsvrming. Z is er p 17 juni 2015 een bijeenkmst rnd mantelzrg gerganiseerd dr de drie Vrnse gemeenten en p 8 juli 2015 een bijeenkmst rnd vrijwillige inzet. Bij het pstellen van het beleidsplan is k de inbreng van adviesrganen van grt belang geweest. Zwel de Adviesraad Wet maatschappelijke ndersteuning en Sciale Zaken als de Cmmissie Inwnerszaken, hebben advies gegeven p de startntitie vr deze nta en in zijn algemeenheid aangegeven wat de inhudelijke verwachtingen zijn vr deze nta. Samenwerking Vrne Bij het pstellen van deze nta is intensief samengewerkt met de Vrnse gemeenten: Brielle en Hellevetsluis. Naast efficiëntievrdelen was het del van deze samenwerking m het beleid in grte lijnen p elkaar af te stemmen en waar mgelijk vr gelijke invulling van de nta te kiezen. In het verlengde hiervan wrdt k gekeken naar mgelijke gezamenlijke prductinvulling. Er is echter wel ruimte vergehuden vr lkale vrkeuren, passend bij de verschillende gemeenten. Afbakening In deze nta wrdt niet ingegaan p inwners met een bijstandsuitkering die als gevlg van de Participatiewet sinds 1 januari 2015 een zgenaamde tegenprestatie vr de samenleving meten leveren. We nderkennen dat deze grep een bijdrage kan leveren aan de burgerkracht in de samenleving, maar we vinden het uitgangspunt van een verplichting wezenlijk anders dan de kernwaarden die hren bij mantelzrg en vrijwillige inzet. Binnen het participatiebeleid van de gemeente is dit nderwerp apart uitgewerkt. Leeswijzer In hfdstuk 1 gaan we in p het wettelijk, beleidsmatig en financieel kader rnd mantelzrg en vrijwillige inzet. In hfdstuk twee en drie gaan we nader in p het thema mantelzrg en in hfdstuk 4 en 5 p het thema vrijwillige inzet. Vr de pbuw van het nieuwe beleid hebben we in hfdstuk 3 (mantelzrg) en 5 (vrijwillige inzet) gekzen vr een gelijke structuur, gebaseerd p de genemde 5V s. In hfdstuk 6 kmt de mnitring vr het nieuwe beleid aan de rde en in hfdstuk 7 het actieplan. In het actieplan wrden alle beleidsintenties uit de hfdstukken 3 en 5 samengevat. 4

5 Hfdstuk 1: Kaders nta Dit hfdstuk beschrijft het wettelijk, beleidsmatig en financieel kader dat betrekking heeft p de invulling van het beleid rnd mantelzrg en vrijwillige inzet in de gemeente Westvrne. 1.1 Wettelijk kader Sinds 1 januari 2015 is de nieuwe Wet maatschappelijke ndersteuning 2015 (Wm 2015) in werking getreden. Del van deze wet is m alle inwners mee te kunnen laten (blijven) den aan de samenleving. Deze wet bevat k (nieuwe) verplichtingen die gemeenten hebben rnd mantelzrg en vrijwillige inzet. Het betreft in essentie de vlgende verplichtingen: Het bevrderen van mantelzrg en vrijwillige inzet. Het bieden van een ndersteuningstructuur vr mantelzrgers en vrijwilligers, ter ntwikkeling van de kracht van mantelzrgers en vrijwilligers en ter vrkming van verbelasting bij mantelzrgers. Het vergrten van de infrmele zrg in de samenleving, dr gebruik te maken van mantelzrg en vrijwillige inzet. Het stimuleren van nieuwe initiatieven m het ptentieel aan vrijwillige inzet, in de nabijheid van de leefmmgeving van mensen, aan te bren. Het zrg dragen vr een waardering vr de inzet van mantelzrgers. Het betrekken van lkale betrkkenen rnd mantelzrgers en vrijwillige inzet bij het pstellen van beleid wat p hen van tepassing is. 1.2 Beleidsmatig kader Visie p het sciale dmein Leidend bij de invulling van deze nta zijn de ntwikkelingen binnen het sciale dmein. In het sciale dmein hebben er p 1 januari 2015 drie grte decentralisaties naar de gemeentelijke verheid plaatsgevnden. De decentralisaties en bijbehrende visie p de samenleving hebben gezrgd vr een andere verhuding tussen inwners en verheid vr wat betreft maatschappelijke ndersteuning. Centraal in deze visientwikkeling staat dat er meer verantwrdelijkheid bij inwners zelf met liggen en dat er een grter berep met wrden gedaan p de eigen kracht in de samenleving. Mantelzrgers en vrijwilligers hebben een centrale rl bij de versterking van deze eigen kracht. De nieuwe verhuding tussen gemeente en samenleving valt te typeren als een samenwerkingsrelatie/partnerrelatie en kent drie niveaus: 1. De 0 e lijn: de samenleving. 2. De 1 e lijn: algemene vrzieningen. 3. De 2 e lijn: maatwerkvrzieningen. 0 e lijn (samenleving) De verheid is er p gericht m de 0 e lijn blijvend te versterken. In de 0 e lijn zit de kracht van de samenleving, de kracht van een inwner met zijn f haar persnele netwerken. De verheid is er m te zrgen dat de inwners in de 0 e lijn ged gefaciliteerd zijn m de eigen kracht in te zetten. 5

6 1 e lijn (algemene vrzieningen) De verheid is er p gericht m zveel mgelijk prblemen van inwners p te lssen in de 0 e lijn. Mcht dit niet lukken dan bestaat de mgelijkheid tt prfessinele inzet in de 1 e lijn. Dit is ndersteuning die vr iedereen eenvudig tegankelijk is. 2 e lijn (maatwerkvrzieningen) Wanneer blijkt dat de prfessinele ndersteuning nvldende is, bestaat de mgelijkheid m specialistische ndersteuning in te zetten. Er is hier sprake van geïndiceerde zrg die bedeld is vr kwetsbare grepen f van zrg die bedeld is vr mensen met langdurige cmplexe prblemen. Lkale beleidsvisie Deze beleidsnta is een verdere uitwerking van de uitgangspunten uit de kaderstellende gemeentelijke visie p het sciale dmein, p het gebied van maatschappelijke ndersteuning: het beleidsplan Wm In dit gezamenlijke Vrnse beleidsdcument zijn de vlgende uitgangspunten gefrmuleerd, die k aansluiten bij de cllegeprgramma s van de drie verschillende gemeenten: Inwners kunnen participeren, naar vermgen (participatie). Inwners zijn zelfredzaam, dr allereerst de eigen kracht en de kracht van het sciale netwerk te benutten (eigen kracht). Inwners leveren, naar vermgen, een actieve bijdrage aan de samenleving (burgerkracht). 1.3 Financieel kader Het financiële kader vr deze nta is nderverdeeld in begrt en ng separaat te besluiten. Begrt 1. De huidige middelen die p dit mment gebruikt wrden ten beheve van mantelzrg en vrijwillige inzet. Dit prgramma bestaat nder meer uit de middelen die ter beschikking wrden gesteld aan Stichting Push vr het Centrum Vrijwilligerswerk. Tevens wrden de middelen genemd die ter beschikking wrden gesteld aan MEE vr de uitvering van de mantelzrgndersteuning. 2. Vr de financiering van de gemeentelijk mantelzrgwaardering is een structureel bedrag gereserveerd van , Bestaande middelen, nderdeel van de gemeentelijke begrting en bedrijfsvering. Separate besluitvrming 4. Vr alle (andere) nieuwe beleidsvrnemens die in deze nta benemd zijn dient separate besluitvrming plaats te vinden, waarbij er nder meer aanspraak gemaakt kan wrden p de decentralisatiemiddelen. Vr een nadere telichting p de bendigde middelen per beleidsvrnemen wrdt u verwezen naar het actieplan in hfdstuk 7. Waar ndig zullen uitveringsafspraken met partijen pnieuw vastgesteld wrden. 6

7 Hfdstuk 2: Mantelzrg In dit hfdstuk staan we inhudelijk stil bij wat we nder mantelzrg verstaan, feiten en cijfers rnd mantelzrg en he de mantelzrgndersteuning in de gemeente Westvrne vrmgegeven is vr de decentralisaties. Definitie Bij mantelzrg gaat het m mensen die langdurig en nbetaald zrgen vr een chrnisch zieke, gehandicapte f hulpbehevende persn uit hun mgeving. Dit kan een partner, uder f kind zijn, maar k een ander familielid, vriend f kennis. Mantelzrg is vrliggend en/f ndersteunend aan prfessinele zrg. Mantelzrgers kiezen er in de regel niet vr m zrg aan een naaste te leveren, maar wrden hier dr mstandigheden vaak mee gecnfrnteerd. Het verkmt hen. Uit mrele verwegingen en naastenliefde kiezen zij er dan vr m mantelzrg aan iemand uit de directe mgeving te bieden. Mantelzrgers lpen het gevaar m verbelast te raken, wanneer deze zrg hen te veel wrdt. Mantelzrg is in die zin wezenlijk anders dan vrijwillige inzet, waarbij mensen een echte vrije keuze hebben m een verplichting aan te gaan en k te kunnen beëindigen. In deze nta maken we gebruik van de vlgende definitie vr mantelzrg: Mantelzrg is bvengebruikelijke zrg die niet in het kader van een hulpverlenend berep wrdt gegeven aan een hulpbehevende dr één f meerdere leden van diens directe mgeving, waarbij de zrgverlening direct vrtvleit uit de sciale relatie. 5 Deze definitie sluit aan bij de landelijke definities, die de Natinale Raad vr de Vlksgezndheid en het Sciaal Cultureel Planbureau (SCP) hanteren. In de gebruikte definitie is het element bvengebruikelijke zrg pgenmen m het nderscheid te kunnen maken met zgenaamde gebruikelijke zrg. Gebruikelijke zrg is de nrmale, dagelijkse zrg die partners, uders, inwnende kinderen en/f andere huisgenten elkaar geven. Het SCP (Sciaal Cultureel Planbureau) gebruikt vr mantelzrg een grens van zrgverlening vr een peride langer dan 3 maanden en/f meer dan 8 uur per week m van bvengebruikelijke zrg te kunnen spreken. Feiten en cijfers Om een beter beeld te krijgen bij het thema mantelzrg, zijn hiernder kernachtig enkele feiten en cijfers ver mantelzrg pgenmen. 5 Van bvengebruikelijke zrg is sprake als er gedurende een peride langer dan 3 maanden en/f meer dan 8 uur per week zrg geleverd wrdt. 7

8 Landelijke gegevens Begin 2013 meldde het CBS dat ruim anderhalf miljen mensen in Nederland intensief f langdurig mantelzrg geven. Van deze mantelzrgers velt een p de zeven, ngeveer persnen, zich tamelijk zwaar tt zwaar belast ( Uit SCP-rapprtage 'Infrmele zrg in Nederland' uit 2013: In 2012 waren er ruim 1,5 miljen actieve mantelzrgers in Nederland, dat wil zeggen mensen (19-plussers) die intensief f langdurige hulp geven. Het merendeel van de mantelzrgers in Nederland is vruw (60%). In vergelijking met vruwen nemen mannelijke mantelzrgers minder directe zrgtaken p zich en richten zij zich meer ndersteunende regeltaken. De helft van de mantelzrgers is tussen de 45 en 65 jaar. De meeste mantelzrgers bieden hulp aan (schn)uders (ruim 1 miljen persnen in 2008). Bijna één p de drie mantelzrgers biedt zrg aan zijn f haar partner f kind ( persnen). Drijfveren vr het verlenen van mantelzrg zijn met name plicht, liefde en vanzelfsprekendheid. Vr mantelzrgers van partners is de belangrijkste beweegreden liefde en genegenheid. Kinderen die mantelzrg aan hun uders verlenen nemen eerder plicht als belangrijkste beweegreden. Vrienden f buren lijken een grtere vrijheid te hebben vr hun keuze m mantelzrg te verlenen. Twee p de drie mantelzrgers van Wm-aanvragers zegt dat zij - dankzij de gebden ndersteuning van henzelf en prfessinals - pname in een zrginstelling uitstellen. Mensen die met mate mantelzrg verlenen, wrden hier gelukkiger van. Overbelasting van de mantelzrger kan leiden tt verwaarlzen, verkeerde behandeling f zelfs mishandeling van de zrgvrager. De tijd die mensen aan mantelzrg besteden hangt nauwelijks samen met de arbeidsduur. Mantelzrgers maken weinig gebruik van mantelzrgndersteuning, drdat zij niet altijd ged p de hgte zijn van de mgelijkheden. Ervaren belasting van mantelzrgers neemt af bij een evenwichtige cmbinatie van prfessinals, vrijwilligers en mantelzrgers, maar neemt juist te bij een geringe afstemming met prfessinals. 8

9 Naast de landelijke gegevens ver mantelzrg zijn er k lkale en reginale gegevens beschikbaar. Lkale en reginale gegevens Uit de GGD Rijnmnd-rapprtage Gezndheid in kaart 2014 : Tabel: Percentage (verbelaste) mantelzrgers verdeeld naar leeftijdscategrie Percentage mantelzrgers Leeftijd Hellevetsluis Brielle Westvrne Regi RR Landelijk % mantelzrgers 19 tt 65 jaar 10% 15% 14% 13% 12% 65 jaar 11% 14% 13% 12% 13% % mantelzrgers dat zich tamelijk belast tt verbelast velt 19 tt 65 jaar 3% 8% 7% 15% 14% 65 jaar 15% 14% 15% 14% 14% Percentage dat mantelzrg geeft naar leeftijd in de regi Rtterdam-Rijnmnd (Integrale Mnitr vlwassen 2012) De lkale, reginale en landelijke gegevens nderstrepen het beeld dat mantelzrg in alle lagen van nze samenleving een belangrijke rl speelt. Lkale werkwijze De mantelzrgndersteuning tt aan de decentralisaties van 1 januari 2015 is uitgewerkt in het Wm beleidsplan Wm Iedereen telt, een sciale visie p de ndzaak van eigen kracht en inclusief beleid. Dr de decentralisaties is de rl van de gemeente p het gebied van mantelzrgndersteuning zdanig vergrt en veranderd ten pzichte van de vrgaande peride. De werkwijze was tt de decentralisaties als vlgt gerganiseerd: 1. Al enkele jaren heeft de gemeente Westvrne een subsidierelatie met MEE (zie bijlage l). MEE vert activiteiten uit zals: het geven van infrmatie, vrlichting en ltgentencntact. Tevens wrdt vervangende zrg/respijtzrg aangebden vr nze inwners. 9

10 Vr een vlledig verzicht van de vrzieningen die er vr mantelzrgers uit Westvrne vr mantelzrgers bedeld zijn, geldt dat deze fwel vrij tegankelijk zijn f dat ze een zeer lage tegangsdrempel hadden. Hierbij kan nder andere gedacht wrden aan gemeentelijk gesubsidieerde vrzieningen, zals de mantelzrgsaln, de Dag van de Mantelzrg en algemeen maatschappelijk werk. 2. De gemeentelijke ndersteuning was/is gericht p individuele mantelzrgers maar k p delgrepen mantelzrgers (jnge mantelzrgers bijvrbeeld). 3. Westvrne kende en kent geen apart mantelzrgsteunpunt binnen Westvrne. Wel kan er via het Wm-lket drverwezen wrden naar MEE en kunnen mensen zelf MEE benaderen vr mantelzrgndersteuning. Hfdstuk 3: Nieuw mantelzrgbeleid In dit hfdstuk is het nieuwe mantelzrgbeleid vr de kmende peride pgenmen. We vinden het als gemeente belangrijk m mantelzrgers te ndersteunen bij hun taak. Bij het pstellen van het nieuwe beleid is rekening gehuden met het mantelzrgbeleid, de prblematiek die bepaalde (delgrepen) mantelzrgers ervaren en de signalen die zijn binnengekmen uit het maatschappelijk middenveld. 3.1 Overwegingen vr nieuw beleid Prblemen van (delgrepen) mantelzrgers De basis vr passende mantelzrgndersteuning ligt bij het leveren van maatwerk vr individuele mantelzrgers. Elke situatie verschilt en vraagt m een eigen ndersteuningsaanpak. Daarm wrdt er in principe geen specifiek delgrepenbeleid vr mantelzrgndersteuning geverd. Desndanks vraagt de prblematiek van enkele delgrepen mantelzrgers m aanvullende aandacht bij het vrmen van het beleid mdat ze sms p een andere manier bereikt en ndersteund meten wrden. Het gaat dan in het bijznder m jnge mantelzrgers, werkende mantelzrgers en mantelzrgers van mensen met dementie. Jnge mantelzrgers Jnge mantelzrgers zijn kinderen en jngeren tt 24 jaar die pgreien met een hulpbehevende uder, brer, zus, f met een hulpbehevende grtuder, die in de directe mgeving van de mantelzrger wnt en intensieve zrg ndig heeft (Mezz, Factsheet Opgreien met zrg: jnge mantelzrgers 2010). Het verlenen van mantelzrg dr jnge mantelzrgers heft in principe geen prbleem te zijn. Wel geldt dat er, zals bij elke mantelzrger, een balans met zijn tussen draagkracht en draaglast. De taken en verantwrdelijkheden van een mantelzrgers passen vaak niet bij de leeftijd en ntwikkeling van jnge mantelzrgers. Bekende risic s zijn dat een jnge mantelzrgers in cnflict kmen met hun eigen sciale leven, studie en werk in relatie tt de taken thuis. Van jnge mantelzrgers is bekend dat zij zich vaak vermatig verantwrdelijk velen vr het welzijn van een naaste en dat in smmige gevallen de uder-kind relatie mgedraaid is. Jnge mantelzrgers wrden maar mndjesmaat bereikt dr ndersteuners waardr nbekendheid blijft bestaan en k het ndersteuningsaanbd niet p hen aangepast kan wrden. Exacte cijfers ver de mvang van jnge mantelzrgers in ns land zijn dan k niet bekend. Om jnge mantelzrgers te ndersteunen kan de gemeente wel een bijdrage leveren aan: 10

11 Het zichtbaar maken van jnge mantelzrgers, in samenwerking met partijen die met jngeren werken, dr bekendheid te geven aan het begrip mantelzrg en de mgelijkheden tt ndersteuning. Het vinden van jnge mantelzrgers p specifieke vindplaatsen van deze grep. De digitale mgeving kan helpen m jngeren te bereiken en ze te kunnen ndersteunen. Werkende mantelzrgers Bij werkende mantelzrgers gaat het m mantelzrgers die hun zrgtaken cmbineren met betaalde arbeid. Eén p de acht werknemers cmbineert een betaalde baan met de zrg vr een chrnisch zieke, gehandicapt familielid, f naaste (Mezz). In de kmende jaren zal het aandeel werkende mantelzrgers verder gaan stijgen dr de veranderingen in de zrg, de vergrijzing en mdat mensen langer zullen drwerken dr de verhging van de pensiengerechtigde leeftijd. Werkende mantelzrgers ervaren de cmbinatie van werk en mantelzrg vaak als zwaar en hebben het gevel dat ze een tekrt aan tijd hebben. Werkende mantelzrgers kiezen er daardr sms vr m minder te gaan werken, f tijdelijk dan wel definitief te stppen met werken. Ondanks dat gemeenten (behalve als zij zelf werkgever zijn) geen kernrl hebben bij de arbeidsprblematiek van werkende mantelzrgers kunnen zij wel een rl spelen bij: het bewustmaken, infrmeren ver- en agenderen van het thema werk en mantelzrg bij werkgevers in de eigen gemeente. het bekendheid geven aan ca-regelingen. Met ingang van 1 juli 2015 zijn de vrwaarden vr zrgverlf verruimd. Werknemers met mantelzrgtaken kunnen krtdurend f langdurend zrgverlf pnemen als iemand uit hun eigen mgeving hulpbehevend is. het bespreken van de specifieke prblematiek tijdens de keukentafelgesprekken. het bieden van mantelzrgndersteuning. Mantelzrgers van mensen met dementie Vlgens Alzheimer Nederland lijden in Nederland mensen aan dementie. Dr de vergrijzing zal dit aantal in de tekmst tenemen. Mensen met dementie gaan geestelijk geleidelijk achteruit dr strnissen in hun geheugen, taal, denken, waarnemen, redeneren en handelen. Ze wrden daardr steeds afhankelijker van hun partner en/f kinderen. Het aantal mantelzrgers in Nederland dat zrgt vr iemand met dementie bedraagt ngeveer (Expertisecentrum Mantelzrg). De zrg vr iemand met dementie gaat 24 uur dr, waardr deze mantelzrgers een grtere kans hebben m verbelast te raken. Dr dementie verandert bvendien de relatie met een partner van gelijkwaardig naar afhankelijk. Onbekendheid met de ziekte en de gevlgen ervan kunnen leiden tt nbegrip en uitputting van de mantelzrger. Mantelzrgers van mensen met dementie hebben behefte aan: Infrmatie ver het ziektebeeld, zals de symptmen en verlp van dementie. Handvatten he m te gaan met stemmings- en gedragsveranderingen van hun naaste. Casemanagement, activiteiten vr de zrgvrager zals dagpvang en infrmatievrziening en vrlichting. Verbetering p het gebied van afstemming en cmmunicatie met zrgverleners, meer individuele aandacht vr de zrgvrager met dementie en een vast/deskundig team van medewerkers. 11

12 Cncreet zijn mantelzrgers van mensen met dementie vanuit gemeenten gehlpen met: Respijtzrgvrzieningen, zals bijvrbeeld dagbesteding. Bevraging van mantelzrgers tijdens het keukentafelgesprek p verbelasting, desnds met een aparte afspraak znder de zrgbehevende naaste erbij vanwege het feit dat mantelzrgers vaak niet met hun naaste erbij durven aan te geven dat de zrg te veel van hem f haar eist. Het ndersteunen van de mantelzrger bij de versterking f verbreding van het netwerk. Signalen maatschappelijk middenveld Vanuit het maatschappelijk middenveld zijn diverse signalen binnengekmen ver he het nieuwe mantelzrgbeleid vrmgegeven dient te wrden. Op 17 juni 2015 is er een grte bijeenkmst rnd het thema mantelzrg gerganiseerd. Daarnaast is de startntitie mantelzrg en vrijwillige inzet besprken in de Cmmissie Inwnerszaken van september 2015 en in de Adviesraad Wet maatschappelijke ndersteuning en Sciale Zaken. Ok zijn er gedurende de beleidsjaren vanuit verschillende partijen in het veld signalen afgegeven ver het gemeentelijk mantelzrgbeleid. De signalen vanuit deze brnnen zijn meegenmen in de beleidsvrming en zijn glbaal hiernder samengevat. Onderstaande punten zijn te categriseren binnen de 5 V s (V1=verblijden, V2=vinden, V3=verbinden, V4=versterken en V5=verlichten). Vanaf 3.2 staat een uitleg per paragraaf wat de V s inhuden. Hiernder de signalen: Betrek het veld bij de beleidsvrming, bijvrbeeld dr het rganiseren van bijeenkmsten (V3 en V4). Zrg dat mantelzrgers beter in beeld kmen en blijven en mnitr het beleid (V2). Zrg vr (h)erkenning van de prblemen (zals verbelasting) en beheftes van mantelzrgers dr gemeente/instanties. Het keukentafelgesprek kan hier ged aan bijdragen. (V1 t/m V5) Zrg vr een gede ndersteuningsstructuur en een vldende ndersteuningsaanbd vr mantelzrgers (V4). Er is geen wens tt een apart mantelzrglket, maar wel vr mgelijkheden m snel drverwezen te wrden (V3, V4 en V5). Prbeer als de gemeente zijnde de deskundigheid van rganisaties te benutten (V4). Betrek lkale (mantelzrg)rganisaties bij de uitvering (V3 en V4). Zrg vr een betere cmmunicatie en afstemming qua taken tussen zrginstellingen en de mantelzrger ver de zrgvrager/hulpbehevende (V4 en V5). Maak mantelzrg bekend en zrg dat er vldende en gede infrmatie en vrlichting beschikbaar is ver de aanwezigheid van ndersteuning vr mantelzrgers (V1 t/m V5). Zrg vr vldende aanbd van respijtzrg (V5). De gemeente kan een faciliterende rl hebben bij de prblemen van werkende mantelzrgers (V1 t/m V5). Er is geen eenduidig beeld ver wat een passende manier van waarderen van mantelzrgers is vanwege de diversiteit aan wensen (V1). 3.2 Nieuw beleid Het nieuwe beleid rnd mantelzrg is gericht p een duurzame inzet van mantelzrgers in nze gemeente. We richten ns met name p het vrkmen van verbelasting van mantelzrgers en het cntinueren van de zrg vr naasten. Bij het nieuwe beleid buwen we vrt p bestaand beleid en de gede elementen hierbinnen en vegen we nieuwe beleidsvrnemens te. 12

13 Het nieuwe mantelzrgbeleid wrdt aan de hand van de 5 V s uitgewerkt: verblijden, vinden, verbinden, versterken en verlichten Verblijden Verblijden: De gemeente draagt zrg vr activiteiten die erte leiden dat mantelzrgers zich gewaardeerd velen vr de ndersteuning van een naaste. De inzet van mantelzrgers is van nschatbare waarde vr nze samenleving. Daar met dan k waardering vr zijn. Dag van de Mantelzrg Mantelzrgers in Nederland wrden jaarlijks p 10 nvember in het znnetje gezet tijdens de zgeheten Dag van de Mantelzrg. Op deze dag wrden mantelzrgers p meer dan 200 plaatsen feestelijk bijeengebracht en wrdt er waardering uitgesprken ver het bijzndere werk dat zij verrichten. Ok in Westvrne wrdt ieder jaar stilgestaan bij deze viering. Tijdens de Dag van de Mantelzrgers krijgen mantelzrgers een gezellige middag aangebden. Gezien de psitieve reacties van de deelnemers aan deze dag gaan we in de kmende jaren dr met het vieren van de Dag van de Mantelzrg. Mantelzrgcmpliment Als blijk van waardering en als tegemetkming in de ksten die mantelzrgers maken, heeft het Rijk in het verleden het mantelzrgcmpliment ingesteld, in de vrm van een landelijke regel. Tt en met 2014 bestnd het mantelzrgcmpliment uit een geldbedrag. Zrgvragers met een CIZ-indicatie vr langdurige extramurale zrg knden een aanvraag indienen ten gunste van één mantelzrger. De Sciale Verzekeringsbank keerde het bedrag uit. Het Rijk heeft bepaald dat de mantelzrgwaardering vanaf 2015 nder de verantwrdelijkheid van gemeenten valt. Gemeenten zijn vrij m de waardering in te vullen p een manier die zij gepast vinden. Belangrijke vrwaarde en grt verschil met het ude mantelzrgcmpliment is dat van gemeenten verwacht wrdt dat zij zwel vrzien in een waardering vr mantelzrgers van mensen met een Wm-indicatie als vr mantelzrgers van mensen die geen indicatie hebben. De ptentiële delgrep van mantelzrgers die in aanmerking kmen vr een mantelzrgcmpliment is daarmee enrm gegreid. In de Wet is daarnaast vastgelegd dat de wnplaats van de verzrgde bepaalt waar een mantelzrger in aanmerking kmt vr een waardering. Uit de infrmatiebijeenkmst(en) met mantelzrgers p Vrne blijkt dat mantelzrgers p Vrne een verschillend beeld hebben bij het cncept waardering. Er bestaan verschillende manieren waarp gemeenten in de regel het mantelzrgcmpliment vrm kunnen geven, via 1) een financiële tegemetkming, 2) een waardering in natura en 3) een cmbinatie van maatregelen. In de gemeentelijke Wm-verrdening is vr mantelzrgwaardering in hfdlijnen reeds gekzen vr een waardering in natura in de vrm van een activiteit en/f attentie. Met de Dag van de Mantelzrg is er al een waardering in natura vr mantelzrgers in de vrm van een dagactiviteit. Veel mantelzrgers zijn echter niet in staat aan de Dag van de Mantelzrg deel te nemen, mdat ze p die betreffende dag niet vrij kunnen krijgen f vr hun naaste meten zrgen. Zij zijn dan k gebaat bij een waardering die niet datum gebnden is. Daarnaast willen we k graag tegemet kmen aan de behefte van smmige (delgrepen) mantelzrgers die graag een waardering zien in de vrm van een srt (financiële) tegemetkming, mdat ze dan zelf meer keuze hebben in de vrm van invulling/besteding. 13

14 Vr de invulling van het mantelzrgcmpliment kiezen we er vr m aan te sluiten bij het zgeheten THKX Mantelzrgplatfrm (THKX=(thanks, dankjewel) van de landelijke vereniging vr mantelzrg en vrijwilligerszrg: Mezz. Mezz heeft gezcht naar een invulling van het mantelzrgcmpliment die gebaseerd is p twee uitgangspunten: het geven van een blijk van waardering en een tegemetkming in de ksten. Het THKX Mantelzrgplatfrm vrziet in deze twee beheftes en kan gemeenten k helpen m in cntact te kmen met mantelzrgers. Cncreet bestaat het Mantelzrgplatfrm uit de vlgende zaken: 1. Een besparingsptie vr mantelzrgers via een krtingspas: een belnings- en mtivatiepakket (Vrdeel- Vrrang- en Vrrecht) mgelijk gemaakt dr de samenwerking met (lkale, landelijke en nline) winkelpartners en maatschappelijke rganisaties. Hiermee kunnen mantelzrgers extra vrdelen ntvangen. Dit wrdt gefaciliteerd dr THKX en Mezz, waarbij de gemeente als kaartuitgever (de THKX-ID) inhud geeft aan de waardering. Naast de krtingen van de krtingspas zelf plaatst de gemeente vr de mantelzrgers k een financiële bijdrage p de kaart als aanvullende attentie. 2. Een cmmunicatieplatfrm: een platfrm vr de gemeente, mantelzrgers en Mezz, dat zrgt vr gerichte infrmatie uitwisseling en interactieve cmmunicatie met mantelzrgers uit Westvrne. Er is daarbij aandacht vr de interactie met verschillende delgrepen. Cncreet levert dit een plek p waar er aandacht is vr de vragen die leven nder mantelzrgers en waar zij p laagdrempelige wijze ver kunnen praten en in cntact kunnen treden met andere mantelzrgers, de gemeente en Mezz. 3. Een instrument vr het bereiken en waarderen van mantelzrgers: met dit platfrm ntstaat een manier m in cntact te geraken met de mantelzrgers in nze gemeente. Ok tt nu te nbekende mantelzrgers kunnen gebruik maken van het platfrm en dit biedt ns mgelijkheden m deze mantelzrgers te leren kennen en te ndersteunen. Mantelzrgers die in aanmerking willen kmen vr het mantelzrgcmpliment dienen zich hiervr aan te melden bij MEE. Er vlgt daar een krte cntrle f iemand daadwerkelijk mantelzrger is (zie definitie mantelzrg), alvrens ver te gaan tt het cmpliment Vinden Vinden: De gemeente bereikt de mensen die zrgen vr een naaste, mdat dat de vrwaarde is m hen te kunnen ndersteunen. Het is heel belangrijk dat mantelzrgers in beeld zijn, mdat er alleen p die manier bekend is wat er speelt nder mantelzrgers in Westvrne. Het biedt mgelijkheden m tijdig ndersteuning te bieden als verbelasting dreigt. De kmende jaren wrdt daarm extra ingezet p het in beeld krijgen van de mantelzrgers in nze gemeente. Vr veel gemeenten is het niet eenvudig m mantelzrgers te vinden. Dat kmt vr een grt deel mdat mantelzrgers zich vaak niet bewust zijn van het feit dat ze mantelzrger zijn, mdat ze niet bekend zijn met de term, f mdat ze zich geen mantelzrger velen. Dit laatste kmt vral mdat mantelzrgers het niet meer dan lgisch vinden dat ze vr een naaste zrgen. Daar heft niet het etiket mantelzrger p geplakt te wrden. Een andere reden is dat we te maken hebben met een wisselend bestand aan mantelzrgers. Er kmen nieuwe mantelzrgers bij en mantelzrgers stppen. Ok is het vinden van jnge mantelzrgers een aandachtspunt, mdat zij maar beperkt gebruik maken van ndersteuning. 14

15 Vinden dr interactie Met de decentralisaties is het vr gemeenten een stuk eenvudiger gewrden m mantelzrgers te vinden mdat ze vaker met hen in cntact kmen, zwel indirect als direct. Indirect krijgen we mantelzrgers in de kmende jaren beter in beeld drdat de persnen die zij verzrgen vr meer srten ndersteuning (zals dagbesteding, begeleiding en krtdurend verblijf) bij het gemeentelijk lket f bij het zegebiedsteam terecht kunnen. Tijdens keukentafelgesprekken met zrgbehevenden wrdt/wrden de bijbehrende mantelzrger(s) gevraagd aan te sluiten m te kijken welke ndersteuning ndzakelijk is vr de zrgbehevende en welke taken de mantelzrger f het netwerk zu kunnen uitveren. Dit is k het mment m eventuele verbelasting van de mantelzrger te adresseren. Het is van belang dat medewerkers alert zijn p signalen die hier p wijzen en hierp getraind zijn. Direct krijgen we mantelzrgers in de kmende jaren beter in beeld mdat zij nu k zelf bij de gemeente aan kunnen klppen vr ndersteuning en waardering. Mantelzrgers kunnen dr de nieuwe Wm wet bijvrbeeld aanspraak maken p ndersteuning wanneer het gevaar ntstaat dat zij hun taken niet meer kunnen uitveren. Zij kunnen nu bijvrbeeld aanspraak maken p huishudelijke hulp. Mmenteel (ktber 2015) zijn er 126 mantelzrgers uit Westvrne geregistreerd bij MEE. Wanneer mantelzrgers aanspraak willen maken p het gemeentelijk THKX-mantelzrgcmpliment kmen ze hiervr nu in cntact met de gemeente/mee. We krijgen hierdr meer zicht p nze mantelzrgers en kunnen ze daardr tijdig ndersteunen en eventuele verbelasting vrkmen. Vinden via andere kanalen Er zijn k ng andere manieren waardr we meer met mantelzrgers in cntact kmen en hun specifieke prblemen en beheften beter in kaart kunnen brengen. Een vrbeeld hiervan is het huden van themabijeenkmsten. Vr het pstellen van deze nta is bijvrbeeld een aparte bijeenkmst vr mantelzrgers gehuden, maar daarbuiten wrden p reguliere basis k bij vrzieningen als de mantelzrgsaln. Ok richten we de infrmatie p de gemeentelijke website zdanig in dat mensen weten wat mantelzrg precies inhudt en dat mantelzrgers k weten wat vr ndersteuning er vr hun mgelijk is. Verder is het van belang dat er gede afstemming en drverwijzing plaatsvindt naar de gemeente bij vindplaatsen van (specifieke delgrepen) mantelzrgers, zals huisartsen, zrg- en welzijnsinstellingen, kerken, schlen etc., zdat mgelijke verbelasting z snel mgelijk kan wrden aangepakt. Dr gede afstemming met deze vindplaatsen kunnen we de drie delgrepen die we hebben uitgelicht (jnge mantelzrgers, werkende mantelzrgers en mantelzrgers van dementerenden) beter in beeld brengen en bedienen. Het is daarbij van belang m aan deze partijen in het veld te vragen m k extra g te hebben vr deze grepen en ze waar ndig te te leiden naar de juiste vrmen van ndersteuning Verbinden Verbinden: De gemeente verbindt partijen denk aan zrgaanbieders, mantelzrgndersteuners, vrijwilligersrganisaties en werkgevers - die een rl hebben bij de ndersteuningsbehefte van mantelzrgers. De gemeente wil met haar psitie een regisserende en verbindende rl hebben bij het in cntact brengen van verschillende lkale en reginale partijen die met mantelzrgers werken f met mantelzrgers te maken hebben. Vral p dit punt bieden de decentralisaties kansen. Hier willen we dan k graag p inzetten. 15

16 Gede drverwijzing Zals k al bij het nderdeel vinden is aangegeven, wrdt ingezet p een gede drverwijzing/verwijzing naar ndersteuningsmgelijkheden p vindplaatsen van mgelijk verbelaste mantelzrgers. Hierte leggen we cntacten met partijen in het veld, zdat zij kennis hebben van de ndersteuningsmgelijkheden in nze gemeente en waar ndig kunnen verwijzen. Samenbrengen en samenwerken De gemeente werkt dr de decentralisaties intensiever samen met verschillende (zrg)partners, binnen het zgeheten gebiedsteam. In het gebiedsteam wrdt vrijwillige cmplexe zrg pgepakt dr de gemeente en partners. Binnen het gebiedsteam kunnen k de prblemen van bijbehrende mantelzrgers aan de rde kmen en gerichte inzet. Aangezien (zrg)vrijwilligers een belangrijke rl (kunnen) hebben in het ndersteunen van mantelzrgers is het mgelijk dat deze partijen ged met elkaar in cntact kunnen treden. Werkende mantelzrgers In zwel de Adviesraad als de cmmissie IZ is als aandachtpunt de werkende mantelzrger genemd. Ondanks dat de invled van gemeenten p particuliere werkgevers beperkt is, willen we lkale werkgevers via infrmatievrziening bewust maken van het thema werk en mantelzrg en de gevlgen die dit kan hebben vr de betreffende medewerker en de rganisatie. MEE rganiseerde in het verleden k al bijeenkmsten vr de werkende mantelzrger, z is er p 29 september 2015 een thema avnd gerganiseerd vr de werkende mantelzrgers uit.a. Westvrne. Er zijn veel tips en verhalen van (ervarings)deskundigen aan de rde gekmen. Aan het wrd kwamen een werkende mantelzrger, een werkgever, een vakbnd en een juridisch medewerker. Naast dat de Gemeente Westvrne p grnd van de Wm mantelzrgndersteuning biedt vr inwners, is de gemeente zelf k één van de grtste werkgevers binnen Westvrne. Vanuit de afdeling P&O wrdt vrlichting gegeven en zijn de regelingen p grnd van de CAO bekend bij de medewerkers Versterken De gemeente versterkt mantelzrgers in hun regie en psitie, zwel p het micrniveau van individuele mantelzrgers als p het niveau van beleidsbeïnvleding. Om mantelzrgers z ged mgelijk in hun kracht te kunnen zetten, is het van belang dat hun regie en psitie versterkt wrdt. Dit willen we p verschillende manieren bereiken. Onafhankelijke cliëntndersteuning Met de invering van de decentralisaties is nafhankelijke cliëntndersteuning vergeheveld naar gemeenten. Cliëntndersteuning versterkt de psitie van de inwner, dr te helpen met het frmuleren van zijn f haar hulpvraag, het maken van keuzes en het plssen van prblemen. De cliëntndersteuner staat naast de cliënt en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de zelfredzaamheid en participatie van mensen. De cliëntndersteuning is vr alle inwners vrij tegankelijk, kstels beschikbaar en nafhankelijk. Aangezien mantelzrgers in de nieuwe Wm k zelf aanvragen kunnen den vr ndersteuning hebben zij zelf k recht p nafhankelijke cliëntndersteuning. Wanneer de zrgbehevende van een mantelzrger een aanvraag det waar een indicatie vr ndig is, begeleidt de cliëntndersteuner zwel de zrgbehevende als zijn f haar mantelzrger(s). Infrmatievrziening en deskundigheidsbevrdering Vr het versterken van de regie van mantelzrgers is het van belang dat zij waar ndig snel ndersteuning kunnen krijgen in de vrm van infrmatieverstrekking f deskundigheidsbevrdering. 16

17 Binnen de gemeente, bij gemeentelijke mantelzrgvrzieningen en bij gecntracteerde aanbieders zetten we daarm in p het versterken van de infrmatievrziening en wrdt deskundigheidsbevrdering ingezet wanneer daar behefte aan is. Per situatie wrdt bezien aan welke vrm van deskundigheidsbevrdering behefte is. Dit kan relatie hebben met de drie delgrepen. In algemene zin wrdt er k deskundigheidsbevrdering aangebden die generiek tepasbaar is. Dit bijvrbeeld dr vrlichting. Afspraken met gecntracteerde aanbieders Uit de bijeenkmst(en) met mantelzrgers is gebleken dat veel mantelzrgers prblemen ervaren in zwel de cmmunicatie met de zrgaanbieders waar hun naaste ndersteuning van ntvangt als ver de eventuele afstemming ver de eigen inzet dan wel de nderlinge taakverdeling. Via de (inkp)afspraken met de dr de gemeente gecntracteerde zrgaanbieders zrgen we ervr dat er duidelijkheid is ver wat mantelzrgers en vrijwilligers wel f niet zuden meten f kunnen den. Ok regelen we dat er vldende mgelijkheden vr ndersteuning en deskundigheidsbevrdering binnen die rganisaties aanwezig zijn Verlichten Verlichten: De gemeente rganiseert ndersteuning m ervr te zrgen dat mantelzrgers de mantelzrgtaken kunnen (blijven) uitveren. Wanneer mantelzrgers gepaste ndersteuning krijgen, wrdt hun eigen kracht versterkt en kunnen zij de zrg langer vlhuden. Als gemeente zetten we daarm in p een aantal vrmen van ndersteuning en verlichting. Cntinueren van ndersteuning We blijven algemeen tegankelijke vrzieningen vr mantelzrgers ndersteunen die vr de gemeentelijke decentralisaties reeds aanwezig waren, zals de mantelzrgsaln f individuele mantelzrgndersteuning. Deze vrzieningen hebben reeds hun waarde bewezen vr mantelzrgers in Westvrne. Wel zal er met de rganiserende partijen cntinu in de gaten gehuden wrden f de invullingen van deze vrzieningen ng wel vrziet in de beheften van nze mantelzrgers. Respijt(zrg) Respijtzrg is ndersteuning m mantelzrgers te ntlasten. Dr de inzet van respijtzrg is de mantelzrger langer in staat de mantelzrgtaken te blijven uitveren. Dit betekent tegelijk dat verbelasting van mantelzrgers wrdt vrkmen en zij daardr mee kunnen blijven den aan de samenleving. Uit de brainstrmbijeenkmst blijkt dat mantelzrgers veel behefte hebben aan een passend respijtzrgaanbd. Respijtzrg vr mantelzrgers zelf is in Westvrne verkrijgbaar in twee vrmen, 1) vrij tegankelijke vrijwillige respijtzrg en 2) geïndiceerde prfessinele respijtzrg. 1. Vrij tegankelijke vrijwillige respijtzrg Vrij tegankelijke vrijwillige respijtzrg is verkrijgbaar in de vrm van zgeheten krtdurende ppas- f inspringhulp. Bij deze vrm van respijtzrg neemt een speciaal pgeleide vrijwilliger even de zrg van de mantelzrger ver, zdat die even m een bdschap kan f iets vr zichzelf kan den. Vr deze vrm van respijtzrg is geen indicatie ndig. 17

18 2. Geïndiceerde prfessinele respijtzrg Naast vrij tegankelijke respijtzrg bestaat er vr mantelzrgers k prfessinele respijtzrg, waar een aparte Wm-indicatie vr bendigd is. Naast geïndiceerde vrzieningen, zals huishudelijke hulp, kmen (zrgbehevenden van) mantelzrgers binnen de nieuwe Wm nu k in aanmerking vr ndersteunende vrzieningen, zals dagbesteding en krtdurend verblijf. Vr prfessinele respijtzrg geldt dat samen met de aanvrager van de vrziening bekeken wrdt, welke vrm van respijtzrg het meest passend is. Huishudelijke Hulp Telage (HHT) De regeling Huishudelijke Hulp Telage (HHT) is een landelijke regeling, die is ingezet vr twee jaar, ter behud van werkgelegenheid vr de medewerkers van zrgaanbieders die huishudelijke zrg leverden aan inwners via de Wm. Mantelzrgers van persnen met beperkingen die een indicatie hebben p grnd van de Wm f de Wlz 6 kmen in aanmerking vr deze tijdelijke (aanvullende) regeling. Zij kunnen via de HHT maximaal twee uur per week huishudelijke hulp inkpen tegen een sterk gereduceerd tarief m zichzelf te ntlasten. 7 Dit kan vr de werkzaamheden bij de persn aan wie mantelzrg verleend wrdt, f vr de huishuding van mantelzrger zelf wanneer deze niet bij de zrgbehevende inwnt. Ok zrgbehevenden en mantelzrgers die via de gemeente al reguliere huishudelijke hulp ntvangen kunnen aanspraak maken p de HHT. Zij mgen ter ntlasting uren huishudelijke hulp inkpen als aanvulling p de reguliere hulp via de gemeente. Als vrm van nazrg is er vr mantelzrgers, waarvan bij de partner wegvalt, een culance regeling, waarmee de huishudelijke hulp vr de duur van zes weken vrtgezet kan wrden. Steunpunt mantelzrg In de cmmissie IZ is naar vren gekmen dat er vr de ndersteuning van de eigen kracht van burgers gekeken wrdt naar de mgelijkheid van een advies- en steunpunt vr mantelzrgers en vrijwilligers. Tijdens de brainstrmbijeenkmst is aan mantelzrgers vrgelegd f zij een apart steunpunt van tegevegde waarde vinden. Uit de reacties bleek dat mantelzrgers niet zzeer zitten te wachten p een apart lket, maar vral snel drverwezen willen wrden naar aanwezige ndersteuningsmgelijkheden/-instanties. Dit kan in de vrm van een fysieke plek, digitaal (website f een sciale kaart) f via een telefnnummer. Gezien de reacties uit de bijeenkmst en het feit dat mantelzrgers vr veel ndersteuningsmgelijkheden tegenwrdig al bij het gemeentelijk lket meten zijn, zal er geen apart steunpunt wrden ingericht vr mantelzrgers. We zetten ns in m inwners zwel bij de gemeente, als digitaal, als via de telefn z snel mgelijk van infrmatie, advies en ndersteuning te vrzien. De gemeente maakt deze werkwijze nder mantelzrgers en rganisaties bekend. Mantelzrgwningen Mantelzrgwningen kunnen in smmige gevallen mantelzrgers helpen bij het verlichten van hun taken. Een mantelzrgwning is een aangepaste kant-en-klare wning vr iemand die zrg ndig heeft, die in de achtertuin geplaatst kan wrden. De wningen zijn snel te plaatsen en kunnen k weer weggehaald wrden als de mantelzrg niet meer ndig is. Ze zijn leverbaar met allerlei aanpassingen. Vanuit de Rijksverheid is in het afgelpen jaar ingezet p het vereenvudigen van de aanvraagprcedure vr de plaatsing van een mantelzrgwning in de eigen tuin, zdat hier niet telkens meer een aparte vergunning vr ndig is. Dr deze aanpassing kunnen mantelzrgwningen in Westvrne tegenwrdig fwel vergunningsvrij wrden gebuwd. Mantelzrgers zullen we attenderen p de mgelijkheden vr een mantelzrgwning en ndersteunen bij hun aanvraag. 6 Wet langdurige zrg 7 De eigen bijdrage vr de inzet van de HHT bedraagt 7,50 per uur in Vanaf 1 januari 2016 zal de eigen bedrage wrden verhgd tt maximaal 12,50 per uur. 18

19 Om te tetsen f iemand vldet aan de criteria p mantelzrggebied wrdt de definitie van mantelzrger aangehuden, zals in deze nta gesteld. Het kan vrkmen dat een persn waar mantelzrg aan verleend wrdt niet bekend is bij de gemeente, mdat deze persn niet nder de Wm valt, in dat geval is de kans zeer grt dat een persn zrg ntvangt uit de Wlz f de Zrgverzekeringswet. Bij een aanvraag vr een mantelzrgwning wrdt daarm gesteld dat de zrgplannen van de zrgverleners bij de aanvraag gevegd zijn, zdat een rdeel geveld kan wrden ver de mate van mantelzrgndersteuning. Aanwezige mantelzrgndersteuning maakt een vast nderdeel uit van een zrgplan. Op termijn kan de situatie van de zrgvrager veranderen, bijvrbeeld dr pname in een verpleeghuis. Dan verandert de situatie p basis waarvan een mantelzrgwning geplaatst is. Handhaving vindt hierp plaats. Cllectieve aanvullende ziektekstenverzekering Gemeenten hebben beleidsvrijheid gekregen m naar eigen inzicht een vervangende inkmensndersteunende regeling te creëren, ter cmpensatie van meerksten die inwners maken vr zrg en ndersteuning. Dit is in de plaats gekmen van twee afgeschafte landelijke inkmensndersteunende maatregelen, te weten de regelingen Cmpensatie Eigen Risic (CER) en de Wet tegemetkming chrnisch zieken en gehandicapten (Wtcg). Vr de invulling van deze cmpensatie is dr de Vrnse gemeenten de vrkeur uitgesprken vr het realiseren van een cmpensatieregeling in de vrm van het aanbieden van een uitgebreide gemeentelijke Cllectieve Aanvullende Ziektekstenverzekering (CAV) bij de grtste zrgverzekeraar in de mgeving: CZ. De gemeente biedt vr inwners met een inkmen tt 110% van de geldende bijstandsnrm een bijdrage van 30,00 per verzekerde aan in de maandelijkse premie. De zrg van mantelzrgers aan hun naaste gaat sms ten kste van reguliere arbeid waardr het inkmensniveau daalt tt nder de 110% van de geldende bijstandsnrm. Met de aangebden CAV krijgen deze mensen aanvullende vergedingen vr bijvrbeeld reisksten vr ziekenbezek, een vergeding in de eigen bijdrage vr verver, gezndheidscursussen, fysitherapie en ng enkele zaken. Op verzek bestaat k de mgelijkheid m de ksten van het eigen risic gespreid te betalen. Met deze aanvullende verzekering kan p dit mment ng niet de inzet van een mantelzrgmakelaar 8 f een vrm van respijtzrg (gedeeltelijk) verged wrden. CZ beraadt zich p dit mment f en z ja he zij deze ndersteuningsvrm(en) vanaf 2016 in het pakket p neemt. Afhankelijk van de keuze van CZ kan dit gevlgen hebben vr de invulling van het gemeentelijke beleid. 8 Een mantelzrgmakelaar biedt prfessinele ndersteuning aan mantelzrgers dr regeltaken, die vaak bij een mantelzrgtaak kmen kijken, ver te nemen. De mantelzrger wrdt z minder belast. 19

20 Hfdstuk 4: Vrijwillige inzet In dit hfdstuk kmt het nderdeel vrijwillige inzet aan de rde. We zien het als een belangrijke taak m het aandeel vrijwillige inzet in de gemeente Westvrne te vergrten. We gaan in dit hfdstuk nader in p de definitie van vrijwillige inzet, feiten en cijfers, de huidige lkale werkwijze en een terugblik p het Wm-beleidsplan Iedereen telt. Een nderdeel daarvan besleg de vrijwillige inzet. Definitie Als gemeente vinden we vrijwillige inzet nmisbaar. Vrijwilligers ndersteunen en dragen veel initiatieven en activiteiten in de samenleving. Vrijwilligers zie je veral: als ndersteuners in de zrg, actief in het verenigingsleven en bij vele evenementen. Op steeds meer plekken treedt de verheid terug in haar rl als dienstverlener en steeds vaker wrdt een berep gedaan p de vrijwillige inzet van inwners. De inwners wrden veelal zelf verantwrdelijk vr lkale initiatieven en lkale ndersteuning. De term vrijwillige inzet is de laatste jaren sterk in pkmst en det meer recht aan het de inzet van inwners dan de ude term vrijwilligerswerk, die vral gericht is p de inzet van vrijwilligers bij rganisaties. Vrijwillige inzet kan iets simpels zijn als het den van bdschappen vr een buurvruw tt een rl als bestuurslid bij een vereniging. Deze term det k meer recht aan de bewnersinitiatieven 9 die in tenemende mate aan het ntstaan zijn. Onder vrijwillige inzet wrdt verstaan: Vrijwillige inzet betreft alle mensen f partijen die zich p wat vr manier dan k nbetaald en nverplicht inzetten vr anderen f de samenleving. 10 Feiten en cijfers Om een beter beeld te krijgen bij het thema vrijwillige inzet, zijn hiernder kernachtig enkele feiten en cijfers ver vrijwillige inzet pgenmen. Landelijke gegevens Uit het nderzek feiten en cijfers vrijwillige inzet (Mvisie mei 2015) 11 : Tenminste 37% van de vlwassen Nederlanders draagt minimaal een keer per jaar bij aan de vrijwillige inzet. Vlgens het CBS is dit percentage zelfs 49%. Sinds 2010 daalt het aantal vlwassen Nederlanders dat zich vrijwillig inzet licht. Vrijwilligers zijn selectiever gewrden in hun keuze vr vrijwillige inzet: met name verklaard drdat er vanuit verschillende heken (.a. zrgtaken) een grter berep gedaan wrdt p de beschikbare tijd. Qua tijdsbesteding is een kleine afname, van ngeveer 1 uur per week, te zien in het aantal uren dat een vrijwilliger besteedt aan vrijwillige inzet. Gemiddeld besteedt een vrijwilliger ngeveer 4 uur per week aan vrijwillige inzet. Mannen zetten zich relatief minder vaak in vr de vrijwillige inzet ten pzichte van vrgaande 9 Een maatschappelijk initiatief waarbij inwners zelf zrg dragen ver de uitvering van het initiatief. 10 Definitie VNG. 11 Opgemerkt dient te wrden dat de cijfers niet eenduidig zijn mdat verschillende partijen andere meetmethdieken hanteren. 20