Hoofdstuk 3: Stedelijke vraagstukken van grote en middelgrote steden in Nederland.

Transcriptie

1 Hoofdstuk 3: Stedelijke vraagstukken van grote en middelgrote steden in Nederland. Hoofdvraag: Hoe kunnen de Nederlandse grote en middelgrote steden een bijdrage leveren aan de vergroting van welvaart en welzijn? Deelvragen: Waar gaat het over? Opdr 2a: Wat weet je al? Opdr 3: Wanneer mensen vanuit de grote steden gaan verhuizen naar dorpen rondom die stad spreekt men van. Opdr 4: Zet de begrippen a t/m g op de juiste plaats in kolom 2. Vestiging en vertrek Dataverkeer Prestigieus kantoor Tolerantie Etniciteit Voorziening Mobiliteitsvermindering Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 1

2 Paragraaf 3.1: Van stad naar stedelijke zone. Deelvragen die je na afloop van deze paragraaf moet kunnen beantwoorden: Stad of dorp? (Dit wordt een stukje aantekening in de les) Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 2

3 Van stad naar stedelijke zone. Stad = nederzetting gekenmerkt door: Agglomeratie = Stadsgewest = Stedelijke zone = Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 3

4 Rond 1950 woonde 25% van de NL bevolking in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag n Utrecht, nu is dat nog maar 13 %. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 4

5 Verzorgingsniveau is 3 e kenmerk van een stad. (Zie TB blz 65) Dagelijkse voorziening = voorziening die je (bijna) dagelijks gebruikt. (supermarkt, bakker) Gespecialiseerde voorziening = voorziening die je maar heel weinig gebruikt. (juwelier) Stedelijke voorziening = voorziening die je niet in kleine plaatsen zal vinden. Verzorgingsgebied = Bereikbaarheid = Reikwijdte = Concurrentie om de ruimte = gevolg: Ruimtebehoefte = Je kunt steden ordenen naar de kwaliteit van het pakket aan diensten Christaller / Centrale Plaatsen Systeem reikwijdte, draagvlak, drempelwaarde en verzorgingsgebied. (Aantekening in de les) Reikwijdte = Draagvlak = Drempelwaarde = Je kunt steden ordenen naar de kwaliteit van het pakket aan diensten Steden van de hoogste orde / met een hoogvoorzieningenniveau hebben voorzieningen met een grote reikwijdte. Binnen die reikwijdte is het draagvlak groot en zal voor veel (gespecialiseerde) voorzieningen de drempelwaarde worden gehaald. Steden van de hoogste orde hebben ook veel voorzieningen van een lager niveau. (in een grote stad vind je meerdere bakkerijen, supermarkten, enz) Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 5

6 Christaller; verzorgingsgebieden van plaatsen van verschillend niveau. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 6

7 (TB blz 68 e.v.) De noordvleugel van de Randstad De zuidvleugel van de Randstad: Rotterdam en Den Haag Rotterdam: Den Haag: Vierde verschil tussen stad en platteland.. Minder sociale controle meer leefstijlen / meer diversiviteit gelet op Samenstelling van de bevolking; etniciteit demografisch N.B. stedelijke leefstijl verspreid zich over grote delen van het land. (dankzij de media) Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 7

8 Bestuurlijk-ruimtelijke vraagstukken van grote en middelgrote gemeenten. De Nota Ruimte bevat de visie van het kabinet op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en bevat de ruimtelijke bijdrage aan een sterke economie, een leefbare samenleving en een aantrekkelijk land. Het kabinet schept ruimte onder het motto decentraal wat kan, centraal wat moet. Wat wordt er met dit motto bedoeld? Bestuurlijk netwerk = Bijvoorbeeld: Binnen zo een stedelijk netwerk worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld: Vierde bestuurslaag = Wet gemeenschappelijke regelingen = Publiek private samenwerking PPS = Redenen.. Rood voor groen = Voordeel PPS voor overheid. Nadelen PPS voor overheid Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 8

9 Maak de opdrachten 5 c t/m g, 7, 9, en 11. Zet om te beginnen het juiste jaartal onder ieder grafiek Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 9

10 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 10

11 Paragraaf 3.2: Congestievraagstukken: Denkend aan Holland zie ik brede files traag door oneindig laagland gaan. Deelvraag van deze paragraaf: Van voetpad tot hoofdtransportas. Fig 3.16 Verkeershindernissen in woonwijken, zoals drempels en versmallingen, zijn niet alleen aangelegd om de snelheid van auto s te beperken (tot 30 km/uur) Een ander doel is. Combinatieritten. Wijk- en stadsniveau. Stadsvernieuwing = leefbaarheid verbeteren verkeersmaatregelen: -veiligheid -parkeren -milieu Welke maatregelen kan men zowel nemen en wat beoogt men er mee? Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 11

12 Beleid op het gebied van stedelijke distributie Stedelijke distributie = Spelregels met oog op veiligheid en milieu: Mobiliteit tussen de steden. problemen in bereikbaarheid doelstelling van de overheid: Tegenstrijdigheden: Verkeersknooppunt = Uitbreiding van verkeersknooppunten / verbreding van wegen Betrouwbaarheid van reistijden daalt Mainport Rotterdam bouwt een Twee Maasvlakte om ruimte te bieden aan.. Natuur die verdwijnt moet gecompenseerd worden (elders nieuw aangelegd)!!!!!!!!! Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 12

13 Mainport (aantekening docent) Betuwelijn. Hogesnelheidslijn (zuid) Betuwelijn en HSL verbeteren de positie van de mainports Rotterdam (haven) en Schiphol door een betere aansluiting op het Europees transportnetwerk. Hiermee worden de EU landen sterker aan elkaar gesmeed EU subsidie!! Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 13

14 Schiphol Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 14

15 Maak de opdrachten 15 en Zie in het TB op blz 81 bron W10. Welke vestigingsfactoren spelen een rol bij de keuze voor een (groot internationaal) bedrijf? 21- Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 15

16 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 16

17 Paragraaf 3.3: Innovatievraagstukken. Deelvraag: Is het zo dat steden de motor van de kenniseconomie vormen? Amsterdam, een creatieve stad? Versterking regionale economie door aantrekken van bedrijven. Aanvankelijk veel aandacht voor (3) harde vestigingsfactoren: Nu ook gelet op zachte vestigingsfactoren: Bijv: De T van talent. Beter en slimmer kenniseconomie = Creatieve steden = Want sinds de jaren 70 Innovatie = het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten. Bijv: internationaal: Nederlands: Creatieve beroepen (bijv: Zakelijke dienstverlening = ) behoren tot de De zakelijke dienstverlening was tussen 1990 en 2000 goed voor 1 op de 3 nieuwe banen!!! > zakelijke dienstverlening > aantal kantoren; m.n. in de Concurrentie om ruimte in de Randstad Bijv: Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 17

18 De stad als kweekvijver of als valkuil? Duale arbeidsmarkt = Bijv in. Fig Verklaar de bijnaam Brainport Eindhoven. De T van techniek. Valleien van innovatie. Andere creatieve steden: Wageningen Voedingstechnologie / gewasveredeling Food valley Leiden De T van tolerantie. Tolerantie t.a.v.: Tolerantie staat onder druk: Rijke bevolkingsgroepen trekken zich terug in beveiligde wijken. Zero tolerance beleid Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 18

19 Maak de opdrachten: 23, 25, 26, 27 en 28. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 19

20 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 20

21 Paragraaf 3.4: Sociaal-culturele vraagstukken in de grote en middelgrote steden. Patronen van vestiging en vertrek van bewoners en werkgelegenheid leiden ertoe dat de drie kenmerken inwonertal, stedelijke functies en leefstijl veranderen. De strijd om de ruimte gaat over de vraag wie de beste plekken mag bezitten en wat je er mee doet. Deelvraag: Sociaal-culturele vraagstukken m.b.t. de stad bijvoorbeeld: (Werkgelegenheid in) Winkels in binnensteden wordt vervangen door Pas op voor rommelig / slonzig imago!! Hoogbouw komt steeds vaker voor uitstraling: Samenstelling van de bevolking. Gevolg van migratie. Multiculturele stad = Gelijke monniken. Werkloosheid onder allochtone jongeren is hoog. Deels gevolg van discriminatie. Terwijl juist werk waarin jongeren inspiratie en vertrouwen krijgen, kan sterk bijdragen aan het gevoel erbij te horen in de samenleving. Werkloosheid en afwijzing vormen een voedingsbodem voor probleemgedrag. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 21

22 Spreiding van bevolking over de stad. Woningmarkt vrije sector (o.i.v. vraag en aanbod) sociale sector. Woningbouwcorporaties verhuren woningen aan sociaal en financieel zwakkere bevolkingsgroepen. Na 1970 Gentrification = Ook de blijvende vestiging van studenten in de stad leidt tot gentrification. Gevolg van gentrification Zwakke partijen op de woningmarkt Jaren 70 Tegenwoordig Polarisatie = Dit blijkt uit. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 22

23 Maak de opdrachten 29, de verdiepingsopdracht, 30, 31 en 33.. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 23

24 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 24

25 Paragraaf 3.5: Wijken en buurten in Nederlandse steden. Deze paragraaf gaat over de deelvraag: Woning- en bewonerskenmerken: de ene buurt is de andere niet. In de wijkopbouw van steden zie je de heterogeniteit die steden kenmerkt!! _ kijk naar woningen en bewoners!! Een stad is opgebouwd uit wijken en wijken bestaan weer uit verschillende buurten. Kijk naar functies en naar ligging!! Het aanzien van een wijk is afhankelijk van; Kwaliteit van wijken varieert locaties hebben een verschillende waarde (grondprijs, status) (kans)rijke vs. (kans)arme wijken. Het grote-stedenbeleid probeert Tarwewijk Kenmerken: / arbeiderswijk / dichtbij centrum. Problemen: Woningkenmerken Bewonerskenmerken Gevolgen van suburbanisatie ( 70) Buurtprofiel = Bewonerskenmerken + vb= Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 25

26 Woningkenmerken + vb = In Nederland kunnen de volgende 7 typen wijken worden onderscheiden: Dit rijtje, met de kenmerken per wijk, moet je absoluut kennen!!!! Je moet de wijken ook kunnen herkennen!! 1- Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 26

27 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 27

28 Maak de onderstaande examenopgaven. Uit het examen van Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 28

29 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 29

30 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 30

31 Paragraaf 3.6: Het grotestedenbeleid. De stad veranderde niet alleen demografisch (kleinere huishoudens, minder gezinnen), maar ook etnisch. In de multiculturele stad is het met de integratie slecht gesteld. Appingedm of allmere, overal zie je de tweedeling van witte en zwarte basisscholen. Het grotestedenbeleid is gericht op versterking van leefbaarheid en sociale veiligheid. Deelvraag die in deze paragraf centraal staat: De boel bij elkaar houden. Wat is Sociale cohesie ( het cement van de samenleving ) = Hoe denkt de overheid de sociale cohesie te vergroten? Waardoor gaan allochtonen en autochtonen nauwelijks met elkaar om? Wat verstaan we onder een sociaal netwerk? Welke drie, los van elkaar staande, sociale netwerken kom je vaak tegen in stadsvernieuwingsgebieden? Ruimtelijke segregatie (het leven in aparte wijken) leidt tot sociale segregatie (niet met elkaar omgaan / het leven in aparte sociale netwerken) Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 31

32 Stadsvernieuwing en herstructurering. Tot eind jaren 60. Stadsvernieuwing = Vanaf jaren 70 Wat wordt bedoeld met het credo Bouwen voor de buurt? Herstructurering = Waarom is hier het motto werk, werk, werk zo belangrijk? Maatregelen: Objectieve en subjectieve veiligheid. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 32

33 Het resultaat Op stadsniveau: Op buurtniveau: Positief Negatief Naast de overheid kunnen ook burgers en verenigingen initiatieven nemen!!! Buurtvaders Zie blz 103. Wat wordt bedoeld met Franse toestanden? Buurtvaders. Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 33

34 Maak de examenopgaven en de opdrachten 37 t/m 40. Uit het examen van Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 34

35 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 35

36 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 36

37 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 37

38 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 38

39 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 39

40 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 40

41 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 41

42 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 42

43 Samenvatting en aantekeningen Wonen in Nederland hoofdstuk 3 43