ANTWOORD OP DE BRIEV VAN BENJAMIN HEBBENDEN BURGER IN DOOR Z,YN MEEDE BROEDER J O S E P. H. ALOMME TE BEKOOMEN.

Transcriptie

1

2

3 ANTWOORD OP DE BRIEV VAN BENJAMIN AAN DEN BESTEN EN BELANG HEBBENDEN BURGER IN G R O N I N G E N DOOR Z,YN MEEDE BROEDER J O S E P. H. ALOMME TE BEKOOMEN.

4

5 ( Pag- «) Ernftigen en Waarheid- 1 zoekende, Burger Broeder I > fit na {ur$ w <(Sw iwtiocqoil iiji> jf:-."-"* k heb geleczen uwe Letteren geaddresfeerd, 1 aan den Besten en belang hebbenden Burger in Groningen. Uuw ernftige begeerte, na al zulke zaaken,' welk ons als Burgers dezer Stad, lynregt aangaan, heevt my opgewekt j om U myn geringe kundigheden, daar over mee te deelen, dan, daar ik nevens U, onder de Clas der Jongere Broederen behoor, zo verwagt niet, dat ik in alles an U begeerte zal konnen voldoen. Verre zy het van my! dat ik zoude Waanen (volgens Uuw Adres) den Besten Burger te zyn \ te wel overtuigd van myn fwakheeden cn dwalingen } zoo is het my genoeg (en daar voor begeer ik, by U gehouden te worden) dat ik mee onder de Clas, der Beste Burgers geteld wor-] dej welk het waare Heil der Maatfchappy tet; Harten gaat. Voor af, moet ik aanmerken, dat ik geen beminnaar van het Beeldfprakige ben* en daarom heb ik geen moeite genomen, om te onder-' zoeken, hoe ver ik in dezen, U, daar in zou konnen volgen} liever heb ik verkoozen (na het gemeen fpreekwoord) het Kind by zyn regte naam te noemen j en dan begeert Gy te weten (zo i!c py niet in U bedoeling bedrieg)} wat er van de A dif-

6 ( * ) differente gevoelens, welk er thans tusfchen Bürgemelteren en Raad, ende de Taalmannen en Ge* fwoorne Meente fubfiiteeren; over het Regt van Reclame, nopens het al, of niet mee te beoordeelenj der Propofitien welk er nu, en in d*r tóekomftigen tyd, gedaan zullen worden, op de Proventiaale Landsdag j en wat ten bewyze van dit verfchil, onze Bet en Over-Groot-Vaders, Groot-Vaders en Vaders hebben gearreltéêrt en ingevoerd. Volgens deze, door U gemaakte rangfchikiing, zo Confidereere ik voor onze Bet Ovcr- Groot-Vaders, zy, die Geregeert hebben voor «n in den Jare i4&f, en welk voor Hun Contracteerden Een Regeeringsvorm en Wetten, volgens Stads Boek ifte Capit. ifteboek dus luidende, - " Doe verdroegen de Overeen gekomene & Burgemeesteren ende Raad, ende de Wysheid 5, van de Stad Groningen, dat zy wolden vernieuwen ende holden voor Stads Rechten, s, alzo hier na befchreven isj en dat mag die Raad, tot allen tyd, voor vryheid van oldtn gtwoonte hoogen en fyden, dat zal men alzo verftaan, fwaren daar *t hen te ligt dunkt, en te Hgren daar 't hen te fwaar dunkt, alzo he» j, zonderlinge geen manne angaat." Voor onze Over Groot Vaders, houd ik, zyi die Geregeert hebben tót den Jare ifj>4, of da Reductie, V oor onze Groot- Vaders die Regeerden tot dert Jare 1700 en Voor

7 ( * ) Voor onze Vaderen, Zy die Regeerden tot den Jare 17^0 Voor onze Oudfte Broederen, te dezer tyd; Burgemeesteren en Raad, zo Zittende als Oud Raad j Voor onze tweede Broederen, Taalmannen en Gezwooine Meente, En tot de Glas der Jonger Broederen, breng ik alle belang nebbende Burgeren en Inwoonderen dezer Stad. Indien ik hier mee, Uuw ware bedoeling ge«troffen heb, dan wilde ik U vooraf, hcthiltoriële deel, der lotgevallen dezer Stad, kortelyk doen opmerken j voornamelyk voor de Reduc.3 de. Groningen is van ouds geweeft, de Samelplaats, en Vergadering der Vriezen, welke aldaar door hun Gecommitteerden te zamen kwamen-, uitgenomen die Jaren, wanneer alle Vriezen Volmagten zonden, na den Opftals Boom, in welke Landsdagen, gehouden onder den BI00-. ten Hemel} hoovdzakelyk niets anders verhandeld wierd, als te beraadflagen over de Middelen, en Wyzen, om het Land, en ook de Vaderlyke Regtcn en Vryheden, tegens Buitenlandfche Vyanden te befchermen. Dan, deze Landsdagen fchynen met het midden der 14de Eeuw, te zyn gecefleertj en dc Stad kwam in den Jare 1361, in Verbond met "Weftergo, Ooftcrgo, Homerzee, Hunzingo 9 Fyvelingo, Oldambt, Reiderland, Eemsland, A i Broek"

8 ( 4 ) Broekmerland en andere, welkers Vergaderingen in Groningen wierden gehouden. Omtrent het Jaar if 06, is de Stad, byaccoord, aan Graaf Edzard van Ooftvriefland als Befchuts- Heer overgegeven, welk daar ook in den zei ven Jare, Gehuldigd is; die dezelve met Meede-Raad van de Magiftraat &c. in i f 14 heevt overgedragen, aan Hertog Carel van Gelder. In den Jare ifjö begaven de Stad en Ommelanden, zich onder de befcherming van Keizer Carel de V., en gingen by de Overdragt aan Philip de II., mede over; in den Jare ifff. In den Jare 1,-76 ging de Stad eerft over, aan de zyde der Staaten } dan wierd in den Jare ij8o, door den trouwloozen afval, van den Graav van Rennenberg, wederom aan de Spaanfche Zyde gebragt, en niet voor den Jare 1^4 door Prins JVlaurits en Graav Willem Lodewyk van JNaffau heroverd} en kwam daar op, door het Tractaat van Reductie, tot de Unie, en wierd met de Ommelanden tot een, Provintiaal Lichaam gecombineert. Dit kort bericht zal genoeg zyn} om U de Veranderingen, en dus ook de meer of mindere Authoriteit der Regeering dezer Stad, te doen opmerken} dies zal ik nu overgaan, om U mee te deelen imö. Het geen ik uit het Stads Boek, en de Stads Hiüorien, applicabel vinde op hetcollegic van Taalmannen en Gezwoorne Meente, zo veel als het pure Stads aangaat adoi

9 C f ) ïde. Zal ik hetzelve tragten te doen, ten aanzien van hetprovintiale in fpecievande Landagen. Deze twee zaken, zullen U eenig inzigt geven, in den waren Staat, welk men Oude Conftitutie is gewoon te noemen 5tio. Zal ik eenige Aanmerkingen en Reflec^ tien maken, op het gunt voorfchreven is. <j.to. Zal ik eenige Stellingen opperen, en tragten te bctoogen. j-to. Zal ik myn gedagten aan U opgeven, hoe wy na myn gevoelen zouden konnen, en behoorden te werken j om het Heil der Maatfchappy, en de Contervatie der Broederlyke Lievde, meeft bevorderlyk te zyn. Aangaande het Eerfte} wat het Oude Conftitutionele, relatyv de Stad, aangaat} 't is my te dezer Materie voorgekomen dat, daar de Stad na den Jare i ƒ 94, by de Reductie tot de Unie van Utrecht, eerft wedsrom volkomen in haren Boezem heevt bekomen 't gebruik der Souvereiniteit der Stad} want men kan niet wel onderftellen dat Graav Edzard, de Hartog van Gelder, en daar na, den Huize van Bourgonje; flegts blote Eerctytelen hebben bezeten, en ik vinde by alle Verdragen, dat de Stad wel expreffelyk zyn Huishoudelyke Rechten en Vryheden heevt bedongen} zo houd ik dit voor eeji bezondcr tydvak, het welk byna een Eeuw uitmaakt. Dan voor dien tyd, (en na Uwe verdeeling) onder het bèttier van onze Bet-over-Grootvaders*

10 ( 6 ) iersi is het Stads Boek merendeels befchreven, en de Wetten daar in bepaald} gearrelteert envaftgefteld. De Wetgevende Magt, daar in bepaald, gaat voornamelyk over het Huishoudelyk bellier, zo wel Polityq, Cievyl, als Crimineel} en wierd uitgeoevend, onder diverfche Tytelen: als Burgemeefteren ende Raad, ende de Wysheid der Stad Groningen (a) Burgemeefteren en Raad, Oud en Nieuw, met der Eerbaarheid, Taalmannen van de Swoorne Meente, unt Bouwmeefteren van de Gelden, (b) Doe Verdroegen Burgemeefteren ende de Raad, en Swoorne Meente der Stad Gro- 9) ningen. (c) Overdroegen Burgemeefteren en Raad, met de Meene Achte. (d) Burgemeefteren en Raad doen kondig, ie) Burgemeefteren en R a i d, betuigen met de- zen opene Brieve, dar wy by Raad en Conj, fent onzer Gefworene Meente, ende Gemee- ne ( ) Zie Stads Boek het ifte Boek, Cap. i: Ibit 7de Boek, Cap. 21: Ibit 7de Boek, Cap. 20: Ibit 8te Boek, Cap. 41: (b} Stads Boek, het 2de Boek Appendix Cap. 1:1400, (c) Stads Boek, 1427: 4de Boek Cap. 1. Ibit 1466: 9de Boek Cap. 18. <(d) Stads Boek, 1435: 6de Boek Cap. 5. Ibit Cap.a6. Ibit Cap. 27. (e) Stads Boek, 1435: 7de Boek Appendix Cap. g.

11 ( 7 ) ne Achte der Gilden, en de Wysheid dezef Stad. (f) Overdroegen Burgemeefteren ende Raad» en Gefwoorne Meente, met der Wysheid van Groningen, (g) Doe Verdroegen Burgemeefteren en Raad, Hovetmans, Swoorne Meente, metdebouw- meefteren van de Gilden der Stad Gronin? gen. (h) Idem dezelve, en de Wysheid der Stad. (i) Onder de Graavlyke en Bourgondifche Regeering, of ten tyde van ons Over-Grootvaders, vind ik Burgemeefteren en Raad, Hovetmannen, Swoorne Meente, met de Bouw Meefteren van de Gilden, (k) idem Hebben Wy, Borgemeefteren ende Raad, ende Swoorne Meente, met de Bouwmeefte- ren en de Hovelingen van de Gilden. (1) idem Borgemeefteren en Raad, Oud en Nieuw, Hoovdmannen, Swoorne Meente, en de A 4 Bouw-- (f) Stads Boek, 1436: 9de Boek Cap, 1. Ibit 149a? 7de Boek. ^g) 1446 Zie Stads Boek: 6de Boek Cap. x* Ibit 1448: ade Boek Appendix; Cap 40. Ibit 1456: ade Boek Cap. 41. Ibit 1459: Cap. 43. (h) 1497 S ta ds Boek: ifte Boek Appendix Cap. 1. (i) 1505 Stads Boek: 8fte Boek Appendix Cap. a. (k) Zie Stads Boek: ifts Boek Appendix Cap.fi» (1) 15'5 Stads Boek: 8fte Boik Cap, y. Ibit 1528 ï 5de Boek Appendix Cap. 6.

12 ( 8 ) g Bouwmeefteren, en Oldermannen van de Gil- den, met de Eerbaarheid der Stad Groningen laten weten en gebieden met enden ( m ) idem Sinnen Burgemeefteren ende Raad, met de Swoorne Meente, c n de Bouwmeefleren van 5, de Gilden verdragen, (n) idem. Borgemeefteren en Raad, Swoorn Meente, ende Wysheid, Bouwmeeiteren van de Gil- 3, den, en Gedeputeerden, (o) Ten tyde onzer Over-Grootvaderen, in den Jare i f p 4 wierd de Stad herfteld in de Unie en bedong, by haar Rechten onverkort, te zyn en teblyven en by al haar Privilegiën, Liberteiten, en Vryheden gemaintineert te worden, (p) en Wierd bepaald, dat de Stads Regeering zou beltaan, by de Magiftraat, en dat de Magiltraat en Swoorne Meente, voor deze reis, by zyn Excellentie Graaf Willem, met advys van de Raade van Staate zou worden verkozen, (q) dat voorts de Verkiezing der Magiftraat, zougefchieden na het oude gebruik. Dan (m) 1517: Stads Boek: 8fte Boek Appendix Cap 6 (n) 15*2: Stads Boek: ode Boek Appendix CapY Ibit 1534: 5de Boek Csp. S., : ödeboekap^ pendix Cap. 6. Ibit 1537: 2de Boek Cap 9. Jtó 1551: 4de Boek Appendix Cap. 2. Ibit t* 56- -j e Boek Appendix Cap. 1. Ibit l57o: 5deBoek Ap. pendix Cap. 10. Ibit 1584: 6de Boek Appendix Cap. f. (0) 1523: Zie Stads Boek: ifte Boek Appendix Cap, <*. <p) Capitulatie der Stad 1594,!Cq) Idem,

13 ( 9 ) Dan alzo wy niet in het Stads Boek vinden, dat men na den Jare 1436, de Gemeene Achte der Gildenj en naden Jare if 17 de Eerbaarheid van Groningen} en na den Jare 1 f ^4 de Wysheid van de Stad, meer heeft geroepen, over het maken van de Wetten. Zo fchynt ook na den Iare 1 f94 het Gezach en de Authoriteit van de Bouwmeefteren en de Hoovden der Gilden, merkelyk vervallen te zyn} ten minften, Hun Hoog Mog: hebben in den Jare iöot, by Refolutie den Raad geïnterdiceert, tot de Regiering van de Stad, en des Stads zaken} mede te admitteren de Bouwmeefteren, Oldermans en Hovelingen van de Gilden, nog ook de Wysheid van de Stad, en dus fchynen ze niet meer, zedert dien tyd, geroepen te zyn, tot het maken van Wetten. Edog hebben de Bouwmeefteren, nu en dan, wel binnengeftaan^ om remonltrantien te doen. Zie ook hier over en over de Form van Regeering Ubbo Emmius. (a) En in den Jare 165$, is het Ambt van Bouwmeefteren, by Refolutie van Burgemeefteren en Raad, Oud en Nieuw, fampt Taalmannen en Gefwoorne Meente, in datoden 18 Maart, geheel afgefchaft, (b) en ten zei ven dage Gearrefteert een formulier van den Eed, vooroldermannen en Hovelingen der Gilden} in welken zy zweeren, geen zaken der Stad, en Stads Regee- A S ring (a) Bvlage No. I, (b) No. II,

14 ( 10 ) ring rakende, te ondernemen, maar alleen te verhandelen, zulke zaken de Gilde concernerende, (a) Na dezen tyd, fchynt de Taalmannen en Gczwoorne Meente, fpaarzamer geroepen te zynj en wel alleen over algemeene Wetten, Negoti'atjen van Penningen, overeenkomftig, het opgegevene van Ubbo Emmius. (b) Dan dit fchynt ten tydc onzer Vaderen, of n* den Jare 1700, nog meer in onbruik geraakt t& zyn. In den Jare 1714, (overmids Taalmannen en. GezwoorneMeente, toeniniteerde, dat zy in haar Rechten niet verkort behoorden te worden) declareerde den Raad} dat zy, volgens het aloude gebruik, Taalmannen en Gezwoorne Meente, wel by haar hadden geroepen, maar dat geen een eenige Wet zulks vereischte, o.rdeelende wyders, dateigentlyk den zittende Raad, alleen het Hoovd van de Republyk is. Ook vinde ik dat door den Raad, fampt Taalmannen en Gezwoorne Meente, by een Brede Raads Refolutie in 't zeivde Jaar is Gearrefteert, dat den Oud Raad, en buiten den Eed zynde Gezwooinen, hebben de vereischte qualificatien} tydelyks wederom zouden worden ingekozenj en tegen Hun wil, niet zouden mogen gepas. Ca) Bylage No. III. (b) Zie Ubbo Emmius, Bylage Ne. i,

15 pafteert worden, (a) dog deze Refolutie is in den Jare 17^8 geannulleert. In dit zelvde Jaar 1748» wierd by den Raad ingediend. Confideratien van Taalmannen en Gezwooren Meente, tenderende imo dat Taalmannen en Gezwoorne Meente, nergens aan verpligt mogen weezen, als an de Keurwetten en Keur Eed. zdo dat over alle zaken van belang (imperio et jurisdi&ione exceptis) mogten worden geroepen, jtio dat er een vaste wet op de verteeringen mogt worden gemaakt (b) In den Jare 1749 is door Wylen WILLEM de IVde Ervftadhouder, als daar toe gequalificeert door de Staatenj een nieuw Regeerings Reglement gearrefteert, en by alle Collegien en Ambtenaren beëdigdj zullende zyn, een Eenwigdttrend. Reglement, en Qnverbrekflyke Wett % (waarlyk een rare en ongehoorde tytel.' die zekerlyk te veel bewyst, om iets te bewyzen) by het welke in het idearticul, word bepaald} "dat de Stads Regeering zal beftaan, uit Burge- meesteren en de Raad, met adfumtie van den Oud Raad, en als dan in Eedzyndeofeffeébive n Taalmannen en Gezwoorne Meente, die tot alle zaken, het welzyn van de Stad en Provin- cie concernerende, door Burgemeesteren en,, Raad, geroepen zullen woeden, imperio et ju-,, risdi&ione exceptis, 10 dat de Taalmannen en Gera) BreedRaadsRefolutiei8Febr.i7a4. BylageNo.IV* (b) Bylage No. V,

16 ( I* ) si Gezwooren Gemeente zich direct nog indirect 5, zullen bemoeijen met zaken rakende de Criminele of Civile Juftitie, maar zal de geheele oe- fening van de Jurisdictie verblyven by Burge-,, meesteren en Raad. Dit Articul, fchynt het pun& van verfchil, tusfchen onze Oudrle en tweede Broederen, te moeten beflisfen, want wederzydfche Partyen, fpreken het niet tegen dat het behelst, detegenswoordige Regerings Conftitutie waar na alles moet worden beoordeelt. Nu zal ik overgaan tot het Provintiale, en in fpecie het Conltitutionele, met betrekking tot de Landsdagen. De Stad in den Jare ifp4., by de Capitulatie in de Unie zynde herfteldj wierd bepaald; dat de Stad en de Ommelanden, hunne verfchillenen differenten zouden begeven, aan WILLEM LODEWYK Grave van Nasfau, als Stadhouder, en Gecommitteerden van Hun Hoog Mog. welk by uitfpraak, in dato den 17 Febr. irpy, goedvonden, verklaarden, en ordonneerden Articul 1, Dat de Stad en Ommelanden ten Eeuwigen dage zouden zyn een Provintie. z. Dat de Landsdagen zouden worden uitgefchreyen, door Zyn Genade > of by Abzentie, door de Gedeputeerde Staaten. 5,

17 ( M ) f ' v- ji..r-sd»b na tr*'-'-ufo& Zouden gehouden worden in Groningen. Dat dezelve Landsdagen, zouden worden gehouden, door den Stadhouder, welk boven aan» zoude Cesfie hebben, dat de 4Borgemeestcrenen de Raad, zouden plaats hebben an de Regter zyde ; én de Hovelingen, Rigteren, en de Eigen Ervden of derzei ver Volmagten, an de Linker zyde terwyl by den Stadhouder, Banken zouden geplaatst worden, voor dc Hoovetmannen of Gedeputeerde Staaten. t r.i. r; ;: t ts T -f. (ff j.-..i^ïitr Dat de Stemming, halv ende halv zoude wezen } en de Stad de rang zou hebben, dat de Stadhouder indien de Stemmen Haken, en de Partyen zich onderling niet konden verdragen, de differentcn zou mogen dirimeren &8c& (a) Hier na, zyn er nog eenige differenten gebleven, tusfehen de beide Leden van Staat; ea uit hoovde der Submisfie aan de uitfpraak van Hun Hoog Mog., by drie definitive Sententiën gedecideert, in dato 21 Jan en 8 Maart if9p, en daar by de Staat der Provintiale Regeering, op een vafte voet gefteld, het Stapelregt en diens executie bepaald 3 de betaling der Schulfa) Bylage No. VI.

18 (»4 ) Schulden, en de befchikking over de Geeftelyke Goederen gereguleerd. Egter hebben de Onluftcn, en differenten tusfchen de Stad en Ommelanden lange aangehouden ; dies hebben Hun Hoog Mog: door Hooge Heren Gecommitteerden, op den zofebr. 164, : 16 July en 10 Sept. 1647: met Hun Hooge Authoriteit, drie onderfcheidene Decificn gedaan, om eindelyk de differenten een einde te doen nemen: dan dewyl dezelve geen invloed hebben, op het Regt, of de form van het houden der Landsdagen, zo zal ik die niet allegeren. De Landsdagen wierden van Ouds, door de Stadhouder, of door de Gedeputeerde Staaten uitgefchrevenj en nu ter tyd, gefchied zulks alleen, door Gedeputeerde Staaten; welk daar toe befchryven, uit het Lid der Stad, Burgemeefteren en Raad, zonder iemand andersj en uit het Lid der Ommelanden, Jonkeren, H o velingen en Eigen Ervden, of by manquement van dien twee Volmagten uit ieder Carfpel. [a] Hier uit confteert duidelyk dat tot de Reprefentatie van het Eerfte Lid vanbtaat, inhetpiovintiale, niemand word gerequireerd, dan den fittende Raad. De Landsdagen plegen Oudtyds gehouden te Worden, (volgens waarfchynlyke gronden,) in tnaniere dat Burgemeefteren ende Raad, ten da ge des Landsdag, niet vergaderden op het Stadshuis, [a] Bylage No. VII.

19 htiis, maar in de Staaten Zaal, binnen het Pro* vintiehuis, en daar befoigneerden zy over depropofitien van den Landsdag} confidererendc datdc Reprefentatie van de Provintiale Souvereiniteit* in 't geheel in geen betrekking ftaat, met hun CommiïTie van Stads Regeering, maar dat de Provintiale bouvereiniteit niet in wezen is, als Provintialiter vergaderd, en op Provintialen grond. Die der Ommelanden vergaderden, op het Ommelander Huis, en wierden door de Stads Leden verzogt, als die ter Conclufie gekomen waren i maar men befluite hier uit niet, dat zy niet even zeer geregtigd waren, tot Een der Vertrekken op het Provintie Huis. Ma^r het heevt by my, allen grond van waarfchynlyke zekerheid, dat het Lid der Ommelanden, uit Eigen Vryeen Onbedwongen Wil, hebben verkozen, op het Ommelander Huis te vergaderen. Dan in den Jare 1694, is by den Raad verftaan, dat de Propofitien en in fpetie de Schrivtelyke Rapporten van de Provintiale Co'mmiffien vooraf op het Raadhuis door de Sindicus zouden Worden gecommuniceert, ten einde aldaar te adviferen. Waarlyk, een Refolutie, het Edelaartige Charafter onzer Grootvaders waardig! Ses Jaren bevorens, in den Jare 1688 was inden Raad geproponeert} en by Refolutie van den Raad Oud en Nieuw gearresteert, dat voortaan den Oud Raad j welk voor dien tyd j in het geheel niec

20 ( 16 ) met geroepen waren, nog eenig regt tot Compa: reren hadden; over Hoog wichtige poinften welk ten Landsdage zouden worden voorgedragen ter concludering, voor af, mee te roepen en te Raadplegen; ten einde dat alle Leden der Regering mogten hebben, ook dan, als zy buiten de Regeering waren, een volkomen en an elkander verknogte band van kunde waar voor breedvoerig de redenen en mativen werden opgegeven. Wordende den j-den dier Maand door den Zittende Raad, ten gevolge van opgemelde Refolutie een Commisfie gedecerneert, om te formeren een opftellinge van, zo genaamde Hoogwigtige of inportante zaken, waar over den Oud Raad, inkomltig zou worden geroepen en geconvuceert. Dan van deze Comm<'sfic, geen Rapport zynde gedaan, en den Oud Raad nog zo Jaren, buiten de deliberatien van de Landsdags Propolitien zynde gelaten, zo is in den Jare 1708 die materie wederom een zaak, van des Raads deliberatien geworden; en by Refolutie verftaan; dat voortaan Burgemeesteren en Raad Oud en Nieuw, over alle Landsdags Deliberatien, by meerderheid van Stemmen, zouden Delibereren, Adviferenen Concluderen. Dus zyn in deze Eeuw, de Leden van den Oud Raad, eerst gecreëert, tot Comparanten der Deliberatien, over de Landsdag Propofitien. Niet,;

21 ( '7 ) Niet, na het fchynt, uit motiven, van eenig reclamerent Regt,maar om dat zy tydelyks, mede kennis van zaken zouden hebben, en zich dus konden bekwaamen, om in het toekomftige, als zy Leden der Zittende Raad zouden zyn, te meer nuttig voor den Lande te zyn; om dus een aanceng'.fchakeld verband van kundigheden, zo noodzakelyk voor de Rcgeerings Leden; te bewerken. Ook is het myns wetens, nimmer een onderwerp van deliberatie geweest, om de Buiten Ambts Heeren te Convoceren, als alleen, voor zo ver zy Leden der Oud Raad zyn. In dezen ftaat vermien ik dat de Conftitutie o Regeerings-Form nog is; en ik weet niet dat er zeders de inrigting, door eenig ander Corpus of Collegic, aanfpraak op is gemaakt; wel is waar, dat in den jare irti) de Taalmannen een voorlid van beklag, aan Burgemeesteren en Raad hebbent gedaan. Dat by den Raad was voorgenomen, ora zonder het Collegic der Gezwoornen zulks te Communiceren; Hen Stadhouder te kiezen &c. Dan hier op hebben de Raad, ten zeiven dage verftaan, dat de Keuren van alle Provintiale Ambten voor zo ver het de Stad aangaat, altyd geftaan hebben tot dispofitie van den Raad, met de Ommelanden gecombineert, en door welker Autho^ riteit, ook in dat zelvde Jaar Graav Ernst Cafl» mier tot Stadhouder van de Pi'ovintie Stad er» JLande is aangelleld.

22 ( \* ) Naar dit beklag, is het my niet gebleken, dat Taalmannen en Gezwoorne Meente, eenige aanfpraak op de Provintiale Landsdag Propofitien en Deliberatien heevt gemaakt, v or den Jare 1786: zo dat Hun Ed. Agtb., nog uit hoovde der Raads Refolutie van den Jare 1748 nog na het inftitueren van het Reglement Reformatoir in den Jare 1749 daar óp inftantien hebben gedaan. Zelvs hebben Haar Ed. Agtb., in den Jare ijf f. nopens het Tuteele van den Stadhouder,, ingevalle Haar Koninglyke Hoogheid de Gouvernante, gedurende de Minderjarigheid van Zyn Hoogheid, mogt komen te Overlyden; volgens een door Hun; byeen BreedeRaads Commisfieuitgebragt Rapport (welk naderhand door den Druk is gemeen gemaakt) meede gerapporteert, "dat zy Gecommitteerden hadden gemeent, de Mate- rie aan Hun overweeging toevertrouwt, Alleen toucherende het Httishotidelyke van de Stad, en Stads Regering, zich van zelj, ve te bepaalen tot deze drie Chefs; als namelyk de Approbatie van de Keur der Raads- 3, heeren, en uitdien weder, deburgemeesteren} de Approbatie van de Keur der Gezwoornen 5,-, en eindelyk de Collatie en begeving van de Ambten, bedieningen en Commisfien, gedu- rende des Stadhouders Minderjarigheid." Nu zal ik overgaan, om eenige aanmerkingen te maken, op het gunt voorfchreven is. IK

23 ( 19 ) Ik zal geen moeite doen, om te onderzoeken? met wat grond, men de vroegere Faculteiten en Charaaers van de onderfcheidene Departementen der Regering-, en van Hun die over heg maken vin Wetten Oudtyds wierden geroepen, kan verk!a-en; of men te regt fustineert; dat men voor de Wysheid der Stad, moet houden, een zeker aantal Notabele Burgers; voor de Eerbaarheid, de. Geestelykcn itaat, voor de Boumeesteien, de Collonels der Gilden, voor de Meene Achte, Acht Oldermans, by tourbeurten uit de Gilden. Sec. Jk merk maar aileen aan ïlten Dat wy in het Stads Boek, in den Jare voor het Eerst, van den Oud Raad, ho- Ten gewaagen, voor dien tyd, fchynt den Raad, wel uit en in den Raad, te zyn gegaan, dog den Oud Raad fchynt buiten den Eed, geen Authoriteit gehad te hebben. 2den Merk ik op dat in den Jare 1407 den Bieden Raad, een Refolutie heevt genomen, dac het Raads Ambt'permanent zou zyn, ten zy den Raadsverwant zich onwaardig gedroeg, of dat den Raad, met de Wysheid, een beter konde vinden, zo dat de Swoorne Meente, alleen maas zou Kiezen, in geval van Vacature. }den Merk ik op, indien gy de moeite wild -nemen, om het Stads Boek te leezen, door legale blyken overtuigt zuid worden, van de bo- ven alle verbeelding gaande, Eenvoudigheid, gulle Gemeenzaamheid, en goede trouwe, onze? B 4 Voor-;

24 ( 20 ) Voor-Vaderen, en in Specie, Hun remarcabele belangeloosheid; zo dat er een tyd is geweest, dat men redenen had, om de Bui gersby Boete op te leggen, indien zy tot Raadsheer wierden gekoozen, zy zich die Charge niet mogten ontrekken (waarlyk! niets is veranderlyker als de tyden, en de Menfchen!) 4den Merk ik aan, als men de voorgemelde Charaóters onzer Voor-Vaderen, vergelykt met de Nationale Charafters te dezer tyd, wy dan ten vollen overtuigd zullen worden; dat wy geen gevolgen mogen of moeten trekken; uit Hunne Keuren en Wetten, in alles toepasfelyk, op onze tegenswoordige tyd; zo dat Hun Conftitutionele Regeringsvorm, tot geen model kan dienen, voor onze Hedendaagfche Regering; want Hun halv gefchreven Wetten, en halv ter goeder trouwe afgefproken Zegswoorden, ongefchikt Zyn, om hedendaags, de goede Orde, en de Oeconomie in den Burgerltaat te bewaaren. fden Merk ik op, dat er tyden zyn geweest, Waar in de Zittende Raad, te meesterachtig heevt gehandeld, met Taalmannen en Gezwoorne Meente, want ik niet kan zien, dat zy, op ter goeder trouw gemaakte piopofitien; zulk eenrepremande verdienden, als in den Jare 1724 (bevorensopgemerkt), is gebeurd, nadien zy dog moeten zyn en blyven Meede Leeden van de Reprefentative, en Wetgevende Magt. Nu zal ik tot myn Vierde ftuk overgaan; en eenige Hellingen opperen, en zoeken te betogen. Myn

25 ( 21 ) Myn Eerde Stelling is, " dat de Reprefenta- tive Stads Souvereiniteit beftaat, uit het Lig.; haam, van Burgemeetteren en Raad, Ouden Nieuw, fambt Taalmannen en Gezwoorne Meente, aan wien, als Reprefenterende alle de Leden der Maatichappy, de Wetgevende, of Regeerende Magt is toevertrouwt. Op veele Leden der Oud Raad, kan op de qualificatie, deze waarfchynlyke reflectie gemaakt worden; te weten of zy, welk ineen Provintialen Eed Maan, en Provintiale ol Generaliteits Commislien bekleden eenig auótoriteit in het Stedelyke* kunnen hebben; want hier loopt ligtelyk dit denkbeeld in, van twee Heren te dienen; aangezien het mogelyk is, dat in zommige gevallen, het Intres van het een, het ander in de weg kan ftaan, en dan zou hier uit, dit ten gevolge konnen getrokken W0E3 den, dat Hun Ed., niet meer als horende en adviferende Leden, desbrcdenraads moeften beteekenen. Maar vermits uit het Collegie der Wetgeven-; de Magt, zeders,00 Jaren verfcheiden Departementen zyn uitgevallen, gelyk Voorheen is opgemerkt, zo is dc fucceflle van dien, op den Zittende Raad en Taalmannen en Gezwoorne Meente neer gekomen, zo dat het na den Jare lóoi in dien Haat ftond, dat het Collegie van, Taalmannen en Gezwoorne Meente wel het drievyfde deel zou uitmaken, van de Wetgevende Magt, indien den Oud Raad, r iet mee geroepen Wierd, waarom men zekerlyk, om wyze en goede redenen, ter voorkoming van Factiën cnca- B 3 ba^

26 C» ) balen, den Oud Raad, reeds van ouds her, ftem in 'c maken en veranderen der Wetten heevt ger accordeert; (a) want indien men dit niet had gedaan, dan moeit men het getal der Gezwoorne hebben verminderd, indien men wilde, dat de Stemmen ten minnen niet meer als pari zouden liaan. ' Aan dit Collegie, by ons den Breeden Raad genoemt, Competeert de Faculteit van 't maken der Wetten, opleggen van Lallen, en het bcftuur der Stads Middelen, en in't kort alles wat onder het denkbeeld van Wet of Order vak, beruft eigentlyk in Hun, als Oevenende de üpperlle Souvereiniteit namens het Volk; en al het geen welk door de Uitvoerende Magt, zo in het Politique, Civile als Crimineele word uirgeoevend; moet worden gehouden, als by fucceflle of ontleening van deze Magt, te worden uitge^ voerd. Myn tweede Stelling is, dat de Zittende Raad, moet hebben in het Politique de Uit- voerende Magt, en in het Huishoudelyke en PrelTante de Wet of Gebiedende Magt. Dit is zekerlyk over lang Conltitutioneel geweeft, (b) waar uit blykt, dat men het oudtyds daar voor heevt gehouden, dat aan den Raad, ook zelvs de Faculteit, behoorde, van de Wetten (a) Zie Stads Boek ade Boek Appendix Cap. i; 1400, (b) Zie Stads Boek ïfte Boek Cap. 1.

27 ( M ).ten te verligren, en te verzwaaren, na dat de oftï-.ftandigheden het Hun zou goed dunken. Onder het denkbeeld van de Uitvoerende Magt behoord amo. Alles wat tot de uitvoering van den algemeenen Volks Wil, uitgedrukt in den Wil, der Wetgevende Magt behoord. 2do. Alle Wetten te maaken, die uit, de Verklaarde Wil, van de Wetgevende Magt noou zakelyk of eigenaartig moet worden af geleid. 3tio. Dat zy in preffante gevallen, temporair werkzaam is, ten beften van de Maatfchappie. ' 4to. Datje verordeningen maakt ter Confervatie van goede orde, en publyke ruft. jto. Datze verordeningen maakt op alle Huis* houdelyk bellier, en in alle Ordinaire Uitgaven ^disponeert, die by redelyken gevolge, uit de Wil,*tfer Wetgevende Magt moeten vloeien, of door langdurige obfervanfe van orde, worden veronderfteld, of door onvoorziene omftandighe^ den, nootzakelyk zyn geworden. Dat dit onderons Conftitutioneelis, namelyk, dat de Wetgever, de uitoevening der Wet, in al zyn relatien over laat, aan de Uitvoerende Magt; en niet tot aller tyd, en by alle zaken, word vereischt prefent te zyn, blykt onder alle andere bewyzen, zeer klaar uit de Jaarwedde van de Gezwoorne Meente, welk'sjaarlyks niet meer is, als ro gld. voor ieder. Waarlyk een onloogenbaar bewys (indien anders, hetfalaris, aan het Werk geëvenredigd zal zyn) dat de Charge van B 4 Hun

28 C H ) Hun Ed. Agtbarc niets anders dicteert, als in cnkelde gevallen, ten minften niet meer, als tot het maken van Wetten, en diens veranderingen, behoorden verpligt te zyn, voor welke occupatien onze Vaderen, geoordeeld hebben, dat dit recompens konde opwegen. Ten derden ftel ik, «dat Taalmannen en Gezwoorne Memte buiten hunne ooifpron- kelyke bcftemming zyn, en dus op Hun faculteit, aanmerkingen kunnen gemaakt wor- den", want, zynze om de Regeering te Styven en te Starken, dan konnen zy geen Representanten des Volks, of der Souverciniteit, geraamt worden, want in die Charge, is het eerfte.voor Hun Ed Agtbare te vernederend. Zynze onmiddelyke Volks Reprefentanten dan moet Haar Qualificatie natuurlyk uit het Volk Zyn begin en kragt ontleenen. Het koomt my voor dat de Oude Conftirutie, vry wat voor het eerfte, namelyk het Styven en Sterken der Regeering pleit; want voor den Jare 1^4, wierd het Volk, niet zo zeer onmiddelyk door de Meente gereprefenteert, aangezien de Gildens, onder wien zekerlyk ver het grootilc deel der Burgers Sorteerden, door de Hoovden der Gildens de Meene Achte en de Bouwmeesters gereprefenteert wierden, ook twyvele ik niet of de Eerbaai heid en Wysheid dezer Stad, heevt ook wat ten aanzien van de Reprefentatie beteekend. Zo

29 < *f > Zo dat men eigenaartig op de gedagtc moet tomen, dat, ten tyde toen alle de opgemelde Charges van Reprefentatien in effect waren, de Meente, (buiten hun bezondere qualificatie, tot jciezing der Regerings Leden of Magiltraat) een algemeene beftemming heevt gehad, om te dienen tot een tegenwigt voor nadeelige inductien, welk de opgemelde Volks Reprefentanten ten nadeele van den Raad, onder het Volk mogten brengen; om dan, overtuigd van de ware reden en motiven der Raads Refolutien, den Raad tegen de gemelde indrang, by het Volk te beveiligen > en dus den Raad, Sryven en Sterken, tot Confervatie van het waare best, en de Publyke rust en veiligheid. Zo heevt men de Meente nog geconfidereerd in den Jare 1724 en toen in den Raad ftellig beweerd, dat zy geen Reprefentanten des Volks waren; dog in later tyd, eerst by hipothefe, en daar na, in den Jare 1748 by Raads Refolutie; Taalmannen en Gezwoorne Meente formeel genoemd, Reprefentanten der Bttrgery, in zaken van belang, het welzyn van de Stad rakende. Zyn Hun Ed. Agibare nu, wcrkelyk by de Regering erkent, voor 's Volks Reprefentanten, dan mag ik er, by redelyken gevolge dit andermaal uit afleiden; dat zy zich in die qualiteit niet op de Oude Conftitutie behoorden te beroepen j en dat Hun Ed. Agtbare, alvorens zy verder gebruik van dien Eere titel maken, Hunne Qualifi* B f catie

30 ( 26 $ jcatie van het Volk, tragten te bekomen, want dit is tog een uitgemaakte regel, dat men wegens een ander niet kan wettig ageren, of men moet van zyn Committent of Committenten, behoorlyk zyn gequalificeert en geinftrueert, want alle andere qualiflcatien van een derde, zyn van IS' ul en geener waarde. ' Myn Vierde Helling is, «dat de Reprefentatie der Souvereiniteit,van het Lid der Stad, in Staat j volgens de al oude Conftitutie wierd uitgeoevend,, door den Zittende Raad, met uitfluiting van den Oud Raad benevens Taalmannen en Gezwoorne Meente en alle andere; excerpt in Landags deliv beratien welk onmiddelyk invloed op de befan- gens der Stad hebben, en dat allen aanfpraak op de Generale Landsdags deliberatien, moet gehaald worden, uit het Tweede Artikel van het Reglement Reformatoir " Wat het eerfte dezer ftelling aangaat het conr ïteert blykbaar (a) dat eroudtyds, en ook nog, niemand, namens het Lid der Stad, tot den Landsdag word befchreven, als de Zittende Raad en, word er niemand anders toe befchreven, dan is het Notoir, dat er tot hier toe, tot de Reprefentatie van dat deel der Provintiale Souvereiniteit, niemant meer voor nootzakelyk is gehouden. Dat men by alle Landdags deliberatien den Oud* Raad, en in eenige Hoogwigtige poin&en Taalmannen en Gezwoorne Meente roept, vind niet -os n:,wv v«mvwlu tcvdj A.bZ nui'i ttt*p«00 Zie Bylage No. VII,

31 ( *7 > zyn fundament in de Provintiale Regerings Con^ ilitutie, maar in die der Stad en derzelver gebruikclykheden van Ouds, want den Oud Raad is eerst in den Jare en Taalmannen en Ge* zwoorne Meente, zyn flegfs geroepen in Hoogwigtige zaken, de Stad rakcnde,zonder dat een eenige befchreven Wet zulks vereischte, volgens al Oud g> bruik (zo als men zich uitdrukte) ook heevt men van Ouds, deze diflinctien punctueel opgevolgd, want m'tjaanóoi deden de Ommelanders drie Propófitien waar van twee pure Provintiaal waren, en de derde, zynde over een Provintiaale Munte, op de twee eerften bragt de Zittende Raad direct hun Advys uit, maar declareerde zich over het 3de niet te konnen expliceren, zonder daar over met Taalmannen en Gezwoorne Meente te hebben gebefoigneert, en geen wonder, want dit maakte direct invloed op de Stads privilegiën ; welk zelve het Regt hadden, een Munte te konnen en mogen houden. Dan het zou overtollig zyn IJ langer over dit poindt te onderhouden, na dien Taalmannen en Gezwoorne Meente in Hun Ed. Agtbare Reclame Heilig zeggen " dat de oorfpronkelykc Con- ilitutie in het Tweede Articul van het Regle- ment Reformatoir, nouwkeurig is uitgedrukt (a) De Steller dezer Reclame had myns bedunkens, na zyn eigen Systhema, bster gedaan, voor het Woord Oorfpronkeljk^i het Tegenwoordige te Hellen, a) Bylage No, VIII.

32 ( 28 ) len, want ik meen U genoeg opgegeven te hebben, ter betoog, dat uit de Oude Conftitutie van Regering, geen aanfpraak op de Generale Landags Deliberatien, is te halen. Ten Vyvden ftel ik " dat het zeer disputabel is, of een Regerings Reglement, Staats wyze gearrefteert, eenige verbindende kragt, in het Stedelyke, kan of mag hebben". Indien het Volk in den Jare 1748 niet tumultieus en oproerig was geweeft, zo dat een hollende menigte, gedreven tot eindens, welk nietzy, maar hun dry vers wisten; en de Regering niet in die nootzakelykheid wasgebragt, de zinnelooze begeerte der menigte te moeten volgen dan zou het zekerlyk hun oordeel niet ontvlugt zyn, dat het tegen alle regelen ftryd, dat door een geleende Qualificatie van Staat een Regerings Reglement zou zyn ingevoerd en bezwooren, waar in eenige Artikelen waren, die pure Stads Regten raken; en dat het Corpus, uitmakende de Regerende Vergadering der Provintiale Staaten van Stad en Lande, niet vermogten een Qualificatie aan een Derde te geven, om een altoos durent en onverbrekelyke Wet te maken; ook heb ik nergens in onze Conftitutie gevonden, dat immer het Volk, een Qualificatie aan Hun Rcprefentativc Souvereinen heevt gegeven, nog aan Hun Hoog Mog. by de fundatie der Provintiale Regering is gegeven j met Magt van SubftitHÜe. Ik behoev na myn gevoelen niet meer te zeggen, om U te doen zien, dat de verbindende krage

33 ( *9 ) kragt van het Reglement Reformatoir, voor zo ver het de Stad aangaat, zeer difputabel is. Hier uit vloeid myn Zesde Stelling dat na- melyk Taalmannen en Gezwoorne Meente, myns achtens niet behoorden Hun Reclame op zulk een Reglement te fundeeren, alvoren de Soliditeit van dat Reglement word onder- zogtj" want Indien ik iets wil Reclamecren welk ik pretendeer myn eigendom te zyn, dan behoord myn regt van Eigendom, volftrect indisputabel tc zyn. Taalmannen en Gezwoorne Meente behoorden zich niet te verbeelden dat zy in Wysheid zo ver boven ons, Hun Jongere Broederen verheven zyn, dat wy maar blindelings alles moeten geloven, wat Hun Ed. Agtbare zeggen. In de Maand Febr. jongst, hebben een notabel deel Burgers getoond, dat het Vyvde Articul van dat zelvde Reglement, niet in den tot hier toe gebruikelyken zin, moest opgevat worden, en welk betoog door de Regecring, zeer gunftig is geagreëertj dat Hun Ed. Agtbare dan nu ook by beredeneerd betoog, aan de Hooge Regeering, en het Volk tooncn den waren inhoud en de verbindende kragt, van den letterlyken zin, van dit in queftie gefielde Articul j en de Burgery, zullen na voldoend betoog, gereed *yn Hun Ed. Agtbare, in allen wettigen reclame, te ftyven en te fterkenj maar men Recla» meere niet, en late de Zaak ten principale buiten be-

34 ( 50 ) fretóog; want ik repeteer U andermaal } dat geen Reclame gewettigd kan zyn, of net regt van eigendom moet indifputabel zyn. Ik wil met deze Stelling geheel niet tegenfpreken nog decideren, dat Taalmannen en Gezwoorne Meente, ter Landsdag Deliberatien moeten worden toegelaten, in veele, zo niet in alle gevallen is dat myn Concept, maar het geen ik U wilde doen opmerken is, dat in de Oude Conftitutie van Regeering geen fondament van Reclame ten dien opzichte te vinden is, en Dat het verbindend gezach van het Reglement Reformatoir difputabel zynde, dit fondament te Zwak is, om er een Reclame op te doen van Facultative Regten, dat dus Taalmannen en Gezwoorne Meente, Hun Regt, en de palen derzelve, by een nieuwe en Conttitutionele bepaling, door, of ten minften met overroeping van het Volk, of diens Gecommitteerden, moet worden gearrefteert en aan Hun Ed. Agtbare defereert. Myn Zevende Stelling is: dat als er differente Meningen zyn, over de Faculteit of Magt, van dit, of dat Collegie der Reprefentative Souvereinen; over het teneur van eenige Wet, of Reglement van orde, de discifie niet kan ftaan, an de twiftende Partyen" Nog aan Hun Hoog Mogende,,, Nog aan de Stadhouder, maar Natuurlyk en Onvervreemdbaar aan 'é Volk, door Haar Gecommitteeidens, als onmiddelyk verbeeldende, den eigentlyken Sou->,, verein. *J Dat

35 Dat de twiftende Partyen, geen deciieurs, in ïaken van differenfe kunnen zyn, zal geen betoog behoeven, nadien dit een Stelling is, welk by alle Menfchen voor voldongen is aangenomen, zelvs in alle gevallen zonder exceptien. Dat Hun Hoog Mogende niet het regt van decifie hebben, daar van zult gy konnen overtuigd worden, indien gy de moeite gelievd te nemen,' en lezen het Traétaat der Reductie van den Jare ifp4, toen de Stad in de Unie wierd ingelyvd, en wel uitdrukkelyk bedong, dat 2y by al haar Regten, Previlegien, Liberteiten en Vryheden onverkort zou zyn, en blyven zich niet verder Submitteerende als ten aanzien van het Provintiale in de verfchillen die er waren, of werkelyk konden komen; (verftadit komen, met betrekking tot zulke differenten, als er mogten fpruiten uit de vereeniging van de Stad, met de Ommelanden tot Een Provintie 1 ) en dus bleef de Stad Zouverein in 't Hare, en gecombineert in 't Provintiale. De Stad, heeft dan nimmer gederogeert, Haar independente Vryheid j dus kan niet gezegt worden, dat Hun Hoog Mog. eenig mogelyk regt kunnen hebben of pretenderen, ter discifie over eenige verfchillen, welk de Stad in het afgetrokkene aangaan; want het Bondgenootfchap der Unie, kan natuurlyk, niet verder getrokken worden, als tot de verfchillen, die er by eenig Lid of Leden van Staat, mogtenontftaan, welk zy door Hun veel vermogende interceffie kun-' nen, en moeten tragten te vereffenen. Even-'

36 ( 3* ) Evengelyk is het ook ten aanzien van den Stadhouder, ik weet wel dat Willem de IV. in het 31 Articul van het Reglement Reformatoir, aan zich, en zyne Succeflbren in afficio, referveert, het Regt en de Faculteit, om in kas van oneenigheden, of verfchil tuflchen Stad en Ommelanden, of Collegien en Leden van dien, de Heer Ervftadhouder in der tyd zal hebben de bemiddeling, of by onverhoopte nonfucces, de eindelyke decifie en uitfpraak. Maar deze Magt is veel te ver getrokken, cnze Vaderen bezaten het Vaderlyk Erv (gelyk gy wel hebt opgemerkt) fidc Commis en konden het zelve hun leven lang, na hunnen Rade, en onder zodanige Admiuiftratie gebruiken, als het hun goed dagtj maar zy moeften het zelve, in zyn Oorfpronkclyke Staat, onbezwaart, an hun Succeflbren nalaten, welk even als zy, ook voor Hun Leven, het vry gebruik Competeerde. Is dit nu zo, (gelyk gy ftellig in Uw Briev hebt aangevoerd) en ik met U, van oordeel ben, dat het waarlyk en ontegenfprekelyk zo is j dan volgd hier uit, dat onze Vaders, geen regt tot zulk een givte hadden, en niet vermogten zulk een W et te maken, of te laten maken, welk ons tot eenig verbindende kragt moet zyn, indien inen zeker kan betoogen, dat zy nadeelig is voor het Vaderlyk Erv, of ftrydig met zich zeiven, en 'smaatfchappys best, en veel minder mogten zy, ymand in Conftitutioncel, in fuccesfic zo lang

37 ( 13 ) lang het Geflagt zou duren, qualificercn; een! plenaire uitfpraak te doen, over verfchillen, die tusfchen Collegien van Regeeringen, in de opvolgende Geflagten zouden voor komen. Dan ik geloov, dat onze Vaderen in een gezonden ftaat, wyzer waren j maar het fchynt my toe, dat deze daden en bedryven, in eene fataale Ylhoovdige Koorts, waar aan zy in den Jare Ongelukkig hebben gelaboreert, zyn uitgevoerd. Gy zult hier uit, na myn gevoelen, konnen zien,\ dat in het tegenswoord'g geval, daar onze Oudfte en tweede Broeders, eenige differente meeningen hebben; het regt van eindelyke decifie, aan niemand anders dan aan ons, Jongere Broeders, of de Burgeren en Inwoonders dezer Stad, kan nog mag Competeren. Eindelyk nel ik ten 8ften: " dat daar het Conlteert, dat de Over Groot Vaderlyke Wet- ten, hoe Wys en goed voor Hunne tyd en Charaóters, niet gefchikt zyn, te bepalen de Regeringsvorm en Wetten voor ons, en onze Characlers; en, daar het insgelyk Confteert, dat de Nieuwere Wet of Wetten onderhe- vig zyn, aan te regt gemaakte aanmerkingen als of zommige aanlopen tegens het Volks ge~ luk, <*ts de Hoogfle Wet; dat dus onze Confti- tutie van Regering en Wetten, regelmatig 3, moest worden Gerevideert, en alles wat tegens het Maatfchappelyk best, inloopt, moetwor» 3, den Gecorrigeert en veranderd. * C l\

38 ( *4 ) Ik weet wel, dat men tegen deze ftelling, een bedenking maakt, welk ook gewigtig fchyntj namelyk, dat men op deze wyze, al het Conftitutioneele losmaakt, en de Deur meer en meer opend, voor een volftrekte Democratie. Maar ik antwoord hierop, (tegelyk, om myn gemaakte ftelling eenig betoog by\e zetten) dat ik geheel niet van fentiment ben, om de voor Vaderlyke Wetten, of ook de latere Wet, of Wetten, vervat in het Reglement Reformatoir, maar te vernietigen j indien dit myn gevoelen was, dan zou myn ftelling ruïneus zyn, en de tegen bedenking allen Credit meriteren; maar ik ftel alleen een Revifie en Corrigering, op dat dezelve gefchikt worde, na de prefente aart, en de tegenswoordige famenftelling der Maatfchappyj en boven dien wilde ik niet, dat er eenige veranverandering in werde gemaakt, of getolereert, als in zodanige poinóten, waar van men, aan de Regering en het Volk kon betoogen dat, zo als zy tegenswoordig in onze Wetten zyn bepaald en uitgedrukt; zy in veel gevallen inloopen tegen het Maatfchappys Best, en dus tegen de Hoogfte en altoosdurcnde Wet. Ën dit betoog wilde ik niet gemaakt hebben met de Bajonet of eenige Gewapenden Arm (hoe groten voorftander iiranders ook ben, van de Burgerlyke en Genootfchappelyke Wapen Oeffeningen; en wel Wenschce, dat alle Ingezetenen der Republyq, zich in dien groten zo niet eenigen Steunpilaar van Neerlands Burgerlyke en Re-

39 ( V > Republicainfche Vryheid, mogten oevenen) erf nog minder wilde ik door prefentatie van eenige Honderden op de Markt, of voor het Regthuis, zulks bevorderd hebben; maar ik wilde, dat de aanzienlyklte en bekwaamfte onzer Jonger Broederen, met de duidelykfte tekenen, van oprechte Eigenbelangeloosheid, Lievde, en ware Trouwe voor het Vaderlyk Erv j en dan nog by beredeneerd betoog, volgens regelen van gezonde uitlegkunde, zulks zouden bewerken. Langs zulke of diergelyke geregelde wegen, meen ik dat onze Vaderen Vry zyn geweest. Wy ook, ontegenfprekelyk Vry zyn, en onze Kinderen in het toekomftige Vry, behoorden te wezen. Want ik houd het onmogelyk, gemerkt de gedurige verandering der tyden, en Chara ter der Menfchenj dat het geen voor Drie Eeuwen het Beste was, nu insgelyks het Beste moet zyn, of dat het geen Wy met wyze en goede reden, tegenswoordig voor het Beste houden j over Drie Eeuwen, nog het ware Best, zal moeten zyn. Nu moest ik, volgens myn opgegeven beftek, in de Vyvde of laaste plaats, aan U opgeven, myngedagten, hoe wy na myn gevoelen, zouden konnen en behoorden te werken, om het Heil der Maatfchappye en Confervaattie der Broederlyke Lievde, meest bevorderlyk te zyn. Voor eerst zeg ik: Wy Jongere Broederen^ moeten en kunnen ons niet inlaten, dewyl wy Veelal de Latynfche Taal niet verltaan, wantgy G z ver-

40 Terkkard zulks van U zeiven, en ik beken tevens, te weinig tyds daar aan befteed te hebben, om met zekerheid te bepalen, den eigentlyken en oorfpronkelyken kragt en betekening van het Woord imperium, nog hoe het in het tweede Articul van het Reglement Reformatoir moet worden verftaan, of het in een Staatkundigen, Civilen of Criminelen zin, of op al die Faculteiten moet worden toegepast. Dan wy Jongere Broederen, aan wien togzekerlyk de bemiddeling, of uitfpraak, in geval van verfchil over de magt, aan de onderfcheiden Collegien van Reprefentatie gegeven, competeert ; laten wy obediëren aan een Wet van Orde, welk dicteert, dat wy Jongere Broeders, niet zonder voorweten onzer Oudfte Broederen, mogen te zamen komen, laten wy aan onze Oudfte Broederen kennis geven, dat wy gaarne zouden willen te zamen komen ; om uit onzer midden een zeker getal, onpartydige, bedaarde, oprechte, cordate en geen gezach-pretenderende Leden, te verkiezen, welk namens ons allen, kennis van zaken mogen nemen; ten einde de Raads Gecommitteerdens met onze Gecommitteerden Zouden mogen en konnen werken, ten fyne van een beredeneerd, eenparig, of ook onverhoopt DifFererend Rapport; ten einde wy in ftaat wierden gefteld, het waar belang van ons Vaderlyk Erv te kennen, hun Rapport te avouëren en approberen, of in een onverhoopt geval te decideren. En

41 (?7 ) En dan kunnen en behoorden, wy ons oordeel zo lang op te ft horten, tot dat ons verfchillenddenkende Broederen, met onze Gecommitteerden, wederzyds een beredeneerde elucidatie gegeven hebben, van de ftaat des gefchils} waarna wy, ten beften van onze Oudfte en Tweede Broederen, ons zelvs, en het belang van ons algemeen Vaderlyk Erv, zullen konnen oordelen. Hier mee meende ik te eindigen, alleen wil ik nog, U myn Waarde Broeder! my zeiven, ea al die met ons tot de Clas der Jonger Broederen behoren, by alles wat Liev en Dierbaar in den Lande is, geraden en gebeden hebben: ZYT TOG BEDAARD EN EENSGEZIND, OF ALLE ORDE EN WELVAARD IS VER-J LOREN! Laten wy ons tog nimmer verbeelden, dat onze fentimenten onbeproevd moéten aangang vinden j Laten wy uit de gemaakte Stellingen of Redeneringen van andere, ons Mede-Broederen, geen gevolgen trekken, welk zy zelve niet toe en ftaan; Laten wy uit onze Harten tragten tc verbannen, alle Zaden van Vyandfchap, Familieparty en Factiezugt j Laten wy ons zoeken te verhefven boven de laagheid, van Eigenbelang, Geveinstheid of kwade Trouw j Laten wy eindelyk de God aller Goden! welk alleen Eeu-«wige en Onverbrekelyke Wetten heevt gemaakt, en an ons ten richtfnoer onzer daden heevt gegeven j Laten wy Hem Ernftig fmeken, om de invloeden van Zjntn Geest, op dat wy mogen C $ ont-

42 ( 38 )) Ontvangen, Verlichtede Oogen des Verftands, en Wysheid in het binnenftej op dat wy ons gedragen, als cordate, als belanghebbende, en belangnemende, dog tevens ftille en vredelievende Burgers, welk het Vaderlyk Erv, duur ter Harte gaatj Laten wy de Knyën van ons Hart, Ernftig en Ootmoedig buigen, en met vuurige fmekingen, ons Vaderlyk Erv, ons Oudere en Jongere ;Broederen, ons geheel Vaderland, aan Zyn Va-.derlyke ontferming aanbevelen! t Waar mee ik blyv ü en al ons Mede-Broederen Heilwenfchenden Broeder JOSEPH.

43 ( t ) * ;; / M... Bylage No. i, Vhbo Emmius de Agrö Friiiaeet Urbe Groningaden lójan. iöoj. Over de Form van Regeering in de Stadt en de Rang > an de Magiftrature of Amptenaren. D e Form van Regeering in de Stad is Ari~ Jtoirattsch, matiglyk hellende naar de Democratie. Cudtyds toen de voorfpocd der ötad minder aanzienlyk was, wierd dezelve door 4 Rationdes* of Raaden. (die men NB. met den Jaare ijotf* Burgemeesters heeft beginnen te noemen) en slgt Oldermans beftiert. Nu zedert meer dan 300 Jaarcn bekleeden 4 Burgemeesreren de Hoogfte waardigheid in dezelve. Oudtyds wierden an dezelve 10 dog nu zedert de laaste eeuwen, 12 Raadsheeren toegevoegd, welke alle den Raad uitmaaken, het Hootd van 't ganfche gemeene best. Deeze Raad heeft de Steedelykc Regts OefFening, en de magt, om in Stredelyke Zaakcn, vonnisfen te vellen, te befluiten, te dagvaarden, te vatten, in bewaaring of gevangenis op te fluiten, te ftraffen, de doodttnffen uitteoeffenen, vergiftenis te fchenken, óf de ftraf te verligten, 'slands geld te beforgen, verfcheiden Magiltraats Pei foonen aanteftellen, voornaamentlyk de Hooftmannen, Rechters in de Mads Junsdi&ien aanteftellen. De gekoorene te ont- A dek-

44 ( 1 ) Hekken, dewelke in de binnen en buitenlandfche Commisfien geplaatst zyn. Rentmeesters, Boumeestérs, Kerkvoogden en Pagters te kielen, Gefanten te fenden: en eindelyk is hunne plicht, voor 't ganfehe gemeene best, te raaden, en daat; toe haare zorgen, en vlyt, te belteeden. (Omisfis aliis et inter mediis) Over de Gefwoorn gemeente, Schryft Ubbo Emmius. Welke dit Ampt zy, is klaar, uit den inhoud van den Eed, waar door zy zig, aan 't gemeenebest verbinden., " Zy Sweeren, namentyjffc Jaarlyks; in de Raad te zullen koomen, wanneer zy daar geroepen worden, te zaameq met den Raad, te raaden, voor het gemenebest, den Raad tot fteun en hulpe te zullen 3J z y n ï geene afzonderlyke vergaderingen tehou-,, den, nog byeenkomften aanteftellen. Derhalven by aldien zy verder gaan, en te faamen koo- $nen, zonder bevel van den Raad, gaan zy de paaien van hun Ampt te buiten, en worden gehouden Oproeriglyk te handelen; dan het is een gebruik, geworden, en tot eene gewoonte gemaakt, dat " in Swaarwigtige Saaken, die tot het gan- fche gemenebest behooren, de Raad daarom- trent, niets voortrek, als mettoeftemming van dit Collegie." als daar zyn Oorlogen te beginnen, en te eindigen, Verbonden aan te ga#n, Wetten te maken en te vernietigen, nieuwe Pesting Werken, of andere openbare Wecken van groot aanbelang te ontginnen^ in de Munt zaakfn iets te veranderen, de Stad met ($bulden te be[waaren y \Van-