Op de feestdag van het Heilig Hart van Maria leest Monseigneur Zwijsen vier novicen de constituties van de nieuwe congregatie voor
|
|
- Esmée Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 15 september 1845 Op de feestdag van het Heilig Hart van Maria leest Monseigneur Zwijsen vier novicen de constituties van de nieuwe congregatie voor Op de feestdag van het Heilig Hart van Maria van het jaar 1845 ontving Mgr. Joannes Zwijsen de eerste vier novicen in het nieuwe fraterhuis aan de Gasthuislaan in Tilburg. Hij had een vol programma voor hen in petto. Het begon s ochtends met het gezamenlijk vieren van de Heilige Mis in de kleine kapel boven de keuken. Daarna las Monseigneur de vier fraters luid en duidelijk de constituties voor van de congregatie waar zij deel van zouden uitmaken. Hij vertelde hun dat hij een overste voor hen had gevonden, een jongeman die op dat moment nog zijn noviciaat in Leuven deed, frater Franciscus Salesius de Beer. Na zijn priesterwijding zou deze naar Tilburg komen en zijn leidinggevende functie in de nieuwe congregatie op zich nemen. Tot die tijd had Monseigneur de Rector van het nabijgelegen Gasthuis, pater J.H. Smits, gevraagd om geestelijke directeur van de jonge gemeenschap te zijn. Kapelaan Van Sambeek wilde wel hun biechtvader worden: een overste kon immers niet in zijn eigen gemeenschap tevens de functie van biechtvader uitoefenen. Monseigneur Zwijsen had ook een voorstel voor de taakverdeling in huis. Het leek hem dat frater Bernardus van Drunen, die kok was, het best met de zorg voor de huishouding belast kon worden. Frater Jozef Klaassen zou portier kunnen zijn en ziekenzorger. Frater Vincentius Hanser zou kunnen zorgen voor de opvang van de weesjongens en eventuele nieuwe postulanten. En frater Basilius van de Ven, die van beroep schoenmaker was, kon zijn ambacht uitoefenen en de weesjongens erin opleiden. Na deze drukke besprekingen van de eerste organisatie van de congregatie, was er voor Mgr. Zwijsen, de vier jonge fraters en de gasten Rector Smits en kapelaan Van Sambeek een feestelijke maaltijd aangericht. In de loop van de middag werd het officiële programma besloten met een plechtige inwijding van de kapel en het nieuwe, nog naar verf ruikende huis. tot in de puntjes geregeld Zo ongeveer verliep de eerste dag van de nieuwe, door Monseigneur Joannes Zwijsen ( ) opgerichte broedercongregatie in Tilburg. De aandachtige stichter had alles tot in de puntjes geregeld. Hij had een paar jonge mannen bereid gevonden om frater te worden. Hij had tevens een man opgespoord die nog in opleiding was maar een geschikt overste kon worden. Hij had een constitutie voor de gemeenschap gereed ontworpen en gezorgd voor een goede inbedding in de plaatselijke kerkelijke gemeenschap. Hij had een fraterhuis laten bouwen, waarvan hij de lokatie met zorg had uitgekozen: niet ver van het centrum van Tilburg, maar net erbuiten, op een plek die De Locht werd genoemd; in de onmiddellijke nabijheid van het Gasthuis en ongeveer even ver van de twee scholen in de stedelijke kernen het Heike en het Goirke. En hij had voor de jonge religieuzen een werkterrein in gedachten, namelijk de opvang van weesjongens, uit te breiden met andere taken op het gebied van onderwijs, opvoeding en kinderopvang. En dan had hij natuurlijk ook nog over een naam nagedacht. Gezien het feit dat de eerste bijeenkomst plaatsvond op de feestdag van het Heilig Hart van Maria, op 15 1
2 september, meende Mgr. Zwijsen de congregatie maar te moeten noemen naar OLV Moeder van Barmhartigheid. Dat was origineel, want Moeder van Barmhartigheid was eigenlijk geen officiële naam van Maria, maar eerder een accent of interpretatie in de bestaande Mariaverering. Voor Zwijsen was doorslaggevend bij de keuze van deze naam, dat hij uitdrukte waar de kerntaak van de gemeenschap moest komen te liggen: in werken van barmhartigheid. Als Patroon voor het nieuwe fraterhuis had Mgr. Zwijsen gedacht aan de man die het kindje Jezus zo zorgzaam had opgevangen, de Heilige Jozef. stroomversnelling Zo ging Monseigneur Zwijsen bij de oprichting van de nieuwe congregatie zeer systematisch te werk. Welbeschouwd was alles zeer snel gegaan, de oprichting van de congregatie had niet veel meer dan een jaar geduurd. Alles was in een stroomversnelling gekomen na de benoeming van Mgr. Zwijsen tot hulpbisschop, in Hij had sinds zijn succesvolle oprichting van de congregatie van de Zusters van Liefde in 1832 al vaker gespeeld met de gedachte om ook een broedercongregatie in het leven te roepen: was de zustercongregatie in tien jaar niet uitgegroeid tot 200 leden, verdeeld over 15 huizen? En zou er in dezelfde regio ook niet genoeg werk zijn voor een broedercongregatie? Maar de tijd en de middelen voor een tweede stichting ontbraken. Met de benoeming op een belangrijke positie in de Nederlandse kerkprovincie leek Zwijsen echter in staat te zijn om ook dit tweede ideaal te verwezenlijken. Zijn plannen namen concrete vormen aan toen in het begin van 1844 een van de zusters een grote erfenis achterliet en moeder overste bereid was deze voor de stichting van de broedercongregatie ter beschikking te stellen. Zwijsen aarzelde niet en begon mensen om zich heen te verzamelen. Via zijn kerkelijke netwerk vond hij al snel verschillende kandidaten. De eerste, Petrus van de Ven, een schoenmaker van 36 jaar, kwam op 25 augustus 1844 met zijn koffertje naar Zwijsen toe. Monseigneur stuurde hem, samen met nog twee jongere jongens, Laurentius Klaassen, een koperslager en Johannes van Drunen, een brouwersknecht, op noviciaat bij de trappisten in het nabijgelegen klooster Meerseldreef. De vierde, Hermanus Hanser, die was gestopt met zijn priesterstudie maar wel graag religieus wilde worden, stuurde hij naar de normaalschool van het seminarie in Rolduc. Op het groot-seminarie in Haaren vond hij nog twee priesterkandidaten die ook geïnteresseerd waren om mee te doen: Zwijsen stuurde beiden voor vorming naar de religieuze gemeenschap van de Picpuciens in België. Eén zou later afvallen en de missie ingaan, de ander, Joannes Antonius de Beer, zou algemeen overste worden. zichtbare vorm Ondertussen was Zwijsen in oktober 1844 ook begonnen met de bouw van het fraterhuis. Het zou zes mooie grote ruimtes krijgen: de refter en recreatiezaal bevonden zich rechts van de ingang, links waren de spreekkamer en de gastenkamer. Achter deze vertrekken lag een brede gang. Haaks daarop lag de keuken, waaronder zich een voorraadkelder bevond en waarboven de kapel was gebouwd. Onder het schuine dak, dat toeliep in een puntig en sierlijk torentje, bevonden zich aan de voorzijde de toekomstige slaapvertrekken van de fraters. In 2
3 die winter van gebeurde er veel. De novicen kregen hun vorming, ontvingen een kloosternaam en een nieuw fraterhabijt. De bouwwerkzaamheden gingen door en maakten de plannen van Zwijsen duidelijk zichtbaar. Ze veroorzaakten in Tilburg ook de nodige consternatie: sommige schoolmeesters vreesden namelijk concurrentie en bepaalde autoriteiten waren bang voor een al te grote katholieke expansie in de stad. Zo moest hulpbisschop Zwijsen, die nooit erg met zijn plannen te koop liep, zijn initiatief verschillende keren in het openbaar toelichten. Maar hij hield voet bij stuk en kreeg in de recordtijd van één jaar alles rond, inclusief de officiële kerkelijke goedkeuring voor de congregatie op 20 augustus Drie weken daarna riep hij de verschillende fraters die overal in opleiding waren, in het nieuwe en bijna voltooide fraterhuis bijeen: met een bijeenkomst op het feest van het Heilig Hart van Maria kon de nieuwe congregatie echt van start gaan. Lieve Voorzienigheid Men heeft wel gewezen op het geïmproviseerde karakter van de stichting. Zwijsen wilde een onderwijscongregatie beginnen maar startte met een paar handwerklieden. Hij zocht broeders maar recruteerde eveneens twee priesterstudenten. Hij streefde naar een soort vincentiaanse gemeenschap, maar legde de vorming van de jonge religieuzen in handen van broeders trappisten, wereldheren, jezuïeten en paters van het Heilig Hart. Hij stelde een overste aan die nog geen leidinggevende ervaring had, over een gemeenschap van jongemannen die elkaar nog nauwelijks kenden. En hij begon aan de opvang van weesjongens zonder dat was voorzien in een structurele bron van inkomsten. Kortom: het was een zeer gedurfd initiatief waarvan de uitkomst allerminst zeker was. Zwijsen was een visionair, hij geloofde in de dingen die hij deed en vertrouwde erop dat de lieve voorzienigheid hem wel te hulp zou komen. En hij was zo praktisch ingesteld, dat hij mensen en dingen succesvol kon samenbrengen, ook als ze op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen hadden. Zwijsen was er diep van overtuigd dat voor het goede doel, het realiseren van Gods liefde in deze wereld, alles zou samenwerken. Dit geloof verklaart mede de snelheid waarmee hij te werk ging. Zijn voortvarende aanpak was eveneens mogelijk doordat hij al de nodige ervaring had opgedaan met de eerdere stichting van een zustercongregatie, die van de Zusters van Liefde. En liep hij al niet jaren rond met het plan een broedercongregatie te stichten? Na lang broeden zag hij eindelijk zijn kans schoon en zonder aarzeling ging hij dan ook aan het werk. gedurfd avontuur Maar niet alleen Monseigneur Zwijsen had een gedurfd project ter hand genomen, ook de jonge fraters waren begonnen aan een groot en onzeker avontuur. Een van hen verliet een goedlopend bedrijf en stelde zijn vermogen ter beschikking van de bisschop om de stichting mogelijk te maken. Anderen verlieten de zekerheid van hun ambacht en begaven zich op een heel nieuw werkterrein. Voor allen gold, dat ze zich verbonden aan een onbekende gemeenschap en meegingen in een tamelijk nieuwe spirituele beweging. De tijdsgeest sterkte hen wel in hun verlangen: overal in de kerk gonsde het van sociaal en spiritueel engagement. Ook elders in 3
4 Nederland en Europa werden zuster- en broedercongregaties opgericht die het onderwijs en andere werken van barmhartigheid ter hand namen. En Monseigneur Zwijsen was niet de eerste de beste stichter: hij bekleedde een belangrijke positie in de Kerk, wekte vertrouwen en wist hoe hij met de jongemannen in gesprek moest gaan. Zo gaven de jonge fraters zich over aan hun roeping. Ze geloofden in het werk dat ze zouden gaan doen: het delen in de missie van de kerk en het gezamenlijk aanpakken van de noden van hun tijd. En ze vonden steun bij elkaar. voornemens van volharding Op 15 september 1545 nam het gezamenlijke leven van de fraters in Tilburg dus zijn aanvang. Het zou een veelbewogen, en in sommige opzichten nog wat onwennig eerste jaar voor ze worden. De fraters moesten immers nog wat in het ritme komen en hadden ook nog geen eigen overste. De werkzaamheden moesten ook nog goed op gang komen. Na twee maanden, op 6 november, kwamen zeven weesjongens aan. Ze waren een tijd door de zusters opgevangen maar inmiddels te groot geworden voor een verblijf in een zusterklooster: het was de zusters zeer welkom om ze over te dragen aan mannenhanden. De fraters brachten de jongens voorlopig onder in de gastenkamer van hun huis. Vanaf dat moment was het huis goed gevuld en was er genoeg werk te doen: Frater Vincentius had de taak de weesjongens in huis leiding te geven, frater Bernardus moest voor keuken en huishouden van het sterk uitgebreide huisgezin zorgen. Overdag bezochten de zeven jongens een van de Tilburgse scholen en verder werden ze door frater Basilius opgeleid in de schoenmakerij. In het vroege voorjaar van 1846, op het feest van Maria Lichtmis, nodigde Mgr. Zwijsen de vier fraters uit hun tijdelijke professie doen: dat was voor hen de gelegenheid om, zoals ze het toen noemden, hun voornemens van volharding uit te spreken. In het voorjaar van het zelfde jaar waren er ook al drie nieuwe intredes: in februari kwam frater Antonius Poulusse, die een boerenzoon was, de club versterken; in april voegden frater Alfonsus van de Wiel, een ervaren onderwijzer, en in mei frater Ignatius Leermakers, een beginnend onderwijzer, zich bij de gemeenschap. De congregatie kreeg zo een stevige aanwas en versterkte meteen haar onderwijsprofiel. Tegenover de aanwinsten stond ook een verlies. Frater Vincentius, die voor de wezen zorgde, tobde al langer met zijn gezondheid en overleed op 5 april aan tuberculose. Hij was nog maar twintig jaar oud. Op zijn sterfbed had hij zijn eeuwige geloften mogen uitspreken: zo was de eerste plechtige professie van de congregatie geen feestelijke gebeurtenis, maar een droevige. De kroniekschrijver telde uit dat frater Vincentius precies 1 jaar, 5 maanden en 27 dagen in de congregatie had doorgebracht. De fraters moesten in een hoekje van hun prille kloostertuin een kerkhof inrichten: drie medebroeders en zeven weesjongens droegen daar de jonge frater Vincentius ten grave. de tijdelijkheid voorbij Na de zomer vond nog een plechtige professie plaats, maar nu een feestelijke. Frater Franciscus Salesius had in december 1845 zijn priesterwijding gekregen, maar vervolgens nog de kans gehad om zijn studie aan de Universiteit van Leuven voort te zetten. In de zomer van 1846 ging hij naar Parijs, om daar nog een aantal 4
5 religieuze gemeenschappen te bezoeken en de kennis van de Vincentiaanse traditie te verdiepen. Erg lang duurde deze studiereis niet, want eind augustus 1846 kwam hij aan te Tilburg. Onder de gegeven omstandigheden was het voor frater Franciscus Salesius tijd om zijn plaats in de gemeenschap in te nemen. Hij deed op 8 september 1846, in de kapel van de zusters, zijn plechtige professie met de volgende woorden: Ik Frater M. Franciscus Salesius de Beer, beloof aan God almachtig, aan de tijdelijke Ordinarius van het Diocees van s Bosch en aan de tijdelijke Oversten der Congregatie der Fraters van Onze Lieve Vrouw Moeder van Barmhartigheid, bekledende de plaats van God, gehoorzaamheid, armoede en zuiverheid volgens de Constitutie en Regelen der Congregatie. Bovendien beloof ik, dat ik mij aan het welzijn van de evenmens zal toewijden daar en op zodanige wijze als mijn Overheid zal geraden oordelen. Bij het overlezen van deze woorden valt op hoe dikwijls bij deze plechtige gelofte het woord tijdelijk valt: de bisschop was in partibus infidelium benoemd en vervolgens in Nederland aangesteld en ook de overste van de congregatie was een tijdelijke waarnemer. Het tekent de wat precaire situatie waarin de katholieke kerk in Nederland in die tijd verkeerde. Na deze plechtige professie kon de congregatie echter haar eerste superior-generaal aanstellen, zonder dat daarbij nog dat gehate woord tijdelijk gebezigd hoefde te worden. Daarmee kon een periode vol onzekerheden, waarin de congregatie werd gesticht, een werkterrein werd verkend, een huis gebouwd en een gemeenschap gevormd, worden afgesloten. De eerste stichting van de fraters aan de Gasthuislaan in Tilburg was een feit. Gekenmerkt door dezelfde pioniersgeest, hetzelfde godsvertrouwen en hetzelfde warme gemeenschapsgevoel van deze eerste fratergemeenschap, zouden nog veel andere stichtingen volgen. 5
Liefdesgesticht St. Joseph en de Zusters van Liefde in Haps.
Liefdesgesticht St. Joseph en de Zusters van Liefde in Haps. Korte geschiedenis van het Liefdesgesticht St. Joseph en de Zusters van Liefde in Haps. Het Liefdesgesticht St. Joseph in Haps anno 1905. De
Nadere informatieDe Bredase huisarts T. Gori en de predikant ds. Berkelbach van der Sprenkel uitten de wens
Het begon in 1819. Op initiatief van drie vooraanstaande katholieken uit Breda, Mr. L. Ingenhousz, Mr. F.J. Hoppenbrouwers en J.P. Eeltiens, werd een Stichting in het leven geroepen ten behoeve van noodlijdende
Nadere informatie1. Wat is vervuld worden met de Geest? 2. Wat is het verschil tussen een christen die wel met de Geest vervuld is en een christen die niet met de
Efeze 5:15-20 Let er dan op dat u nauwgezet wandelt, niet als dwazen, maar als wijzen, en buit de geschikte tijd uit, omdat de dagen vol kwaad zijn. Wees daarom niet onverstandig, maar begrijp wat de wil
Nadere informatieF r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot
Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie
Nadere informatieDE WONDEREN VAN JEZUS
Bijbel voor Kinderen presenteert DE WONDEREN VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatie6 Stefanus gevangengenomen
6 Stefanus gevangengenomen 8. En Stefanus, vol geloof en kracht, deed wonderen en grote tekenen onder het volk. 9. En enigen van hen die behoorden tot de zogenoemde synagoge van de Libertijnen, van de
Nadere informatieA. Algemene gegevens. B. Samenstelling bestuur
Format voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een Religieus Instituut behorende tot de Rooms Katholieke Kerk in Nederland. A. Algemene gegevens Naam: Congregatie Zusters
Nadere informatieNaam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieEén ding is nodig. Deze geschiedenis kun je lezen in Lukas 10 : 38 42.
Eén ding is nodig Deze geschiedenis kun je lezen in Lukas 10 : 38 42. We hebben met elkaar nagedacht over de wonderen die de Heere Jezus heeft gedaan toen Hij op de aarde was. Grote wonderen! Weet je t
Nadere informatieSan Damiano, weg naar het heiligdom
God, onze Leidsman, de eeuwen spreken van Uw stem, die gehoord werd door mensen die vanuit de diepte van hun hart uitzagen naar Uw licht. Uw roepstem hebben wij verstaan en onbevreesd zijn wij op weg gegeaan.
Nadere informatieHandelingen 2. Hand. 2: 36-eind HSV
36 Laat dan heel het huis van Israël zeker weten dat God Hem tot een Heere en Christus gemaakt heeft, namelijk deze Jezus, Die u gekruisigd hebt. 37 En toen zij dit hoorden, werden zij diep in het hart
Nadere informatieHeer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin
Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij
Nadere informatieHet begijnhof van Dominicaanse spiritualiteit van Bethel Brussel, België Het idée om een «uitgebreide Communauteit» van katholieke leken te creëren,
Het begijnhof van Dominicaanse spiritualiteit van Bethel Brussel, België Het idée om een «uitgebreide Communauteit» van katholieke leken te creëren, dat thans het «Begijnhof van Dominicaanse spiritualiteit»
Nadere informatieBoek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.
Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.
Nadere informatieLEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar. Wijkgemeente Ichthus Noordwijk. Ds. F. van Roest zondag 26 april
LEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk 1 Ds. F. van Roest zondag 26 april Voeg U bij Hem, bij de levende stenen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen
Nadere informatieEVANGELIE. 25 ste zondag door het jaar. Bidden met het Evangelie. Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde
Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde EVNGELIE 25 ste zondag door het jaar I MTTHEÜ 20:1-16 n die tijd vertelde Jezus aan zijn leerlingen de volgende gelijkenis: Want met het koninkrijk der hemelen
Nadere informatieMet welk doel wil God Zijn kinderen leiden?
Scholen die door Samuel zijn gesticht. Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Psalm 23:3 3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. De Here zelf
Nadere informatieStartbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out
Startbijeenkomst met leidinggevenden hand-out hand-out startbijeenkomst met leidinggevenden Wat houdt jongeren gaande én bezig? Kies twee of drie plaatjes die dat voor jou t best symboliseren 2 Basisbehoeften
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieHij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te
Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Misschien heeft u er iets van meegekregen: afgelopen dinsdag is in de Rooms-katholieke kerk een Buitengewoon Jubeljaar begonnen: het Heilig Jaar van
Nadere informatieMaria verscheen in Lourdes aan een meisje. Wat was haar naam? Op wat voor plaats verscheen Maria aan Bernadette?
Maria verscheen in Lourdes aan een meisje. Wat was haar naam? Op wat voor plaats verscheen Maria aan Bernadette? Waarmee vullen bedevaarders hun flessen aan de grot van Lourdes? Welke twee gebeden bid
Nadere informatieDomineeOnline.org Jrg. 1, nr. 8
STUDIONLINE DomineeOnline.org Jrg. 1, nr. 8 Mattheüs 4:12-25 Vooraf We zijn aangekomen in het Nieuwe Testament. De Israëlieten die uit de ballingschap teruggekomen waren in het land Kanaän hebben met veel
Nadere informatieEen greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen
Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk
Nadere informatieBijbelteksten Feest van Genade
Week 1 Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God. (Psalm 42:2) Mozes sloeg steeds buiten het kamp, op ruime afstand ervan, een tent op die hij de ontmoetingstent noemde.
Nadere informatieDe aanhouder wint! Zij die in tranen zaaien, zullen oogsten met gejuich. Psalm 126:5
Wie zaait, oogst 8 Wie zaait, oogst Er is meer tussen hemel en aarde, moet Andreas hebben gedacht. Hij kende de joodse traditie, omgeven met wonderlijke verhalen. De natuur was zijn dagelijkse werkplaats
Nadere informatieBarmhartigheid en broederschap
Barmhartigheid en broederschap Delen in het leven van de fraters CMM Het geassocieerd lidmaatschap 2 Geassocieerd lidmaatschap Je hebt ervoor gekozen om geassocieerd lid te worden van de fraters CMM, of
Nadere informatieDE RIJKE MAN, DE ARME MAN
Bijbel voor Kinderen presenteert DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatieDe leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst
Nadere informatieVoorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieWat is op deze vragen jullie antwoord? (antwoord)
Inleiding De kerkenraad heeft u tot twee keer toe bekend gemaakt dat een aantal broers benoemd is tot ouderling en diaken van onze gemeente. Het zijn (namen). Daarmee is ook ruimte gegeven om eventueel
Nadere informatieDE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID
DE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID Romeinen 8: 13 Want indien gij naar het vlees leeft, zult gij sterven; maar indien gij door de Geest de werkingen des lichaams doodt, zult gij leven. 14
Nadere informatieWaar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen...
Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen... Ton Schulten Woord vooraf Al van jongs af heeft Ton Schulten zich aangetrokken gevoeld tot schilderkunst en vormgeving. Op 53-jarige leeftijd
Nadere informatieGOD TEST ABRAHAM S LIEFDE
Bijbel voor Kinderen presenteert GOD TEST ABRAHAM S LIEFDE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Tammy S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieWat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal?
Wat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal? Wanneer herdenken we de kruisiging en dood van Jezus? Welke liturgische
Nadere informatieLEVITICUS 23:40. etrog en lulav
DE LOOFHUT HET LOOFHUTTENFEEST Wijst op het Koninkrijk van God Belangrijk feest in het leven en onderwijs van Jezus Centraal in het feest: de (loof)hut (sukkot); een tijdelijke verblijfsplaats Kern: Het
Nadere informatieKerkelijk initiatief voor sociale huisvesting in Brussel
Kerkelijk initiatief voor sociale huisvesting in Brussel Herman COSIJNS, Adjunct van Mgr De Kesel INLEIDING De problematiek van de sociale huisvesting enerzijds en de wens van de Kerk om mee te werken
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieHet sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten
Het sacrament van De ziekenzalving Sacramenten Sacramenten In de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieWelkom in de Open Hof
Welkom in de Open Hof Opw. 616 Gez. 434: 1, 2, 5 Ps51: 5 El 458 Opw. 411 Gez. 182: 1, 2, 6 Gez. 44: 1, 2, 3 Genesis 29: 1-35 Mededelingen Voorganger : ds. Arie Reitsema Schriftlezing: Jan Leo de Hoop Voorbede
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn stevige woorden uit de Bijbel die we vanmorgen hebben gelezen. Het begon al met de eerste lezing, uit het boek Deuteronomium: Mozes geeft het
Nadere informatieDe VREUGDE van onze. issie. God bemint wie met vreugde geeft.
De VREUGDE van onze issie God bemint wie met vreugde geeft. (2 Kor 9,7 - cf. Spreuken 22,9 en Sirach 35,8) Weest steeds opgeruimd en blijmoedig, want God wil met een blijmoedig hart gediend zijn. (Mgr.
Nadere informatieUitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is:
Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is: Een symbool is iets wat je helpt herinneren of je in
Nadere informatieDe tijd die ik nooit meer
De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.
Nadere informatieleestekst STICHTING HIËRONYMUS Bij de Broeders Wie? Wat? Waarom? Waar?
leestekst STICHTING HIËRONYMUS Bij de Broeders Wie? Wat? Waarom? Waar? Huis Janssens Nood aan religieuzen 1800-1839 Bestuur der Godshuizen Voor de zorg van wezen; jeugdzorg Gebrek aan onderwijs Onmenselijke
Nadere informatieOver Frans in gesprek met
Over Frans in gesprek met Het wordt een mooie dag ik voel het. Zorgeloos fietsend onder een stralende zon, de wind in de rug, de geur opsnuivend van vers gemaaid, in de zon drogend gras, ben ik onderweg
Nadere informatieProgramma groepsbijeenkomst Weg van Leven thema: Genade
Programma groepsbijeenkomst Weg van Leven thema: Genade Welkom en opening (10 min.) Deel 1: gesprek rond het thema (45 min.) gezamenlijk lezen van de inleidende tekst bij het thema uit het werkschrift
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK
Nadere informatieEVANGELIE. hoogfeest christus koning. Bidden met het Evangelie. Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde
Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde EVANGELIE hoogfeest christus koning I MATTEÜS 25:31-46 n die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: Wan neer de Mensenzoon komt in zijn heerlijkheid en vergezeld
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen. De verhalen van vandaag uit het evangelie van Marcus
Nadere informatieKerstviering Kleuters
Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,
Nadere informatieVoor christenen is de Bijbel met name een geloofsboek. Dat betekent
De Bijbel Een geloofsboek EWe kunnen vele wegen gaan met de Bijbel. De één ervaart het vooral als een mooi kunstobject. Vele kunstenaars hebben er inspiratie in gevonden om een kunstwerk te maken. We kennen
Nadere informatieApostolische rondzendbrief
oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de
Nadere informatieGROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden:
Relaties halen het beste in je naar boven Les 1 GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Lees met elkaar de volgende hoofdstukken en laat iemand opschrijven
Nadere informatieOver de website en de boodschappen
Over de website en de boodschappen De website De website is opgericht om een reeks goddelijke boodschappen te publiceren waarvan een getrouwde moeder van een jong gezin, woonachtig in Europa, zegt dat
Nadere informatiePreek bij de uitvaart van monseigneur Bluyssen
Preek bij de uitvaart van monseigneur Bluyssen In de wereld, maar niet van de wereld Broeders en zusters, de Kerk is in de wereld, maar niet van de wereld. Immers, Jezus Christus zit aan de rechterhand
Nadere informatieLES 10. Sluipaanval. Doe Lees 1 Samuël 24.
LES Sluipaanval Ben je wel eens gepest? Is er iemand die altijd vervelend tegen jou doet? Heb je ooit geprobeerd om die persoon terug te pakken? (Zie 1 Samuël 24; Patriarchen en Profeten, blz. 603-615)
Nadere informatieAls wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.
Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil
Nadere informatieVreugdevol in Gods Barmhartigheid
Vreugdevol in Gods Barmhartigheid Parochies, gemeenschapshuizen, verenigingen en bewegingen, kortom alle plaatsen waar Christenen samen komen, moeten een oase van barmhartigheid zijn: voor iedereen! (Paus
Nadere informatieLes 2 voor 13 oktober 2018
Les 2 voor 13 oktober 2018 God wil dat zijn volk verenigd is. Gehoorzaamheid aan Gods wil is essentieel om eenheid te bereiken. Wanneer we verenigd zijn, vullen vreugde en voorspoed de kerk en wordt het
Nadere informatieBij wie vroeg Jakob hulp toen zijn zonen de tweede reis naar Egypte gingen maken?
De tweede reis van Jozefs broers naar Egypte. Bij wie vroeg Jakob hulp toen zijn zonen de tweede reis naar Egypte gingen maken? Genesis 43:14 14 God, de Almachtige, geve jullie barmhartigheid in de ogen
Nadere informatieKom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser
Kom erbij Kom erbij, want ik wil je iets vertellen, het is heel bijzonder, dus luister allemaal. Ik ken honderdduizend prachtige verhalen, maar dit is echt het mooiste van allemaal. Het gaat over twee
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieKruistocht van gebed (22) Katholieke priesters handhaaf de Leer van de Kerk
Kruistocht van gebed (22) Katholieke priesters handhaaf de Leer van de Kerk Vrijdag 28 januari 2012 23.50u Mijn dochter, Ik geef de wereld dit kruistochtgebed (22) om gebeden te worden door de katholieke
Nadere informatieOrde voor de viering van het heilig Avondmaal
Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Prediking Geloofsbelijdenis Onderwijzing bij het Avondmaal De apostel Paulus beschrijft hoe onze Heer Jezus Christus het heilig Avondmaal heeft ingesteld:
Nadere informatieVerteld door Schulp en Tuffer
Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder
Nadere informatieNiveau 3 - Les 14: Een oproep tot Discipelschap Andrew Wommack
Niveau 3 - Les 14: Een oproep tot Discipelschap Andrew Wommack Vandaag gaan we spreken over een discipel zijn, en over hoe een discipel te maken. Ik wil je eraan herinneren dat de Heer ons het bevel gaf,
Nadere informatieDe stap tussen u en de genezing
De stap tussen u en de genezing profeet T.B. Joshua Introductie Er is een stap tussen u en het herstel, de genezing, de zegen en redding. Die stap is geloof in Christus. Jezus staat aan de ene kant en
Nadere informatieBijbellezing: Johannes 4 vers Zit je in de put? Praat es met Jezus!
Bijbellezing: Johannes 4 vers 7-27 Zit je in de put? Praat es met Jezus! Wij hadden vroeger een waterput Vroeger is meer dan 55 jaar geleden Naast ons huis aan de Kerkstraat in Harkema Ik weet nog hij
Nadere informatieEen barmhartige school
Een barmhartige school Als we nadenken over barmhartigheid in het onderwijs, stuiten we op wezenlijke vragen. Niet alleen zingevingsvragen als: wat beogen we met ons onderwijs? en wat houdt ons gaande?
Nadere informatieMaria, de moeder van Jezus
Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt
Nadere informatieBijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest
Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!
Nadere informatieOoit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen,
Ooit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen, stralend als de zon Ooit zal het zo zijn dat we leven
Nadere informatieGeloof tegenover gevoelens
Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods
Nadere informatieNeem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.
Doel B: Relatie met Jezus de Koning : studenten ontwikkelen zich, vanuit een persoonlijke overtuiging, als leerling, vertrouweling en toegewijde volgeling van Jezus op elk terrein van hun leven. Doel van
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen. Broeders en zusters,
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen Broeders en zusters, 1. Zingen : Gezang 25 : 1 en 3 2. Gebed voor de opening van het Woord 3. Bediening van de Heilige Doop
Nadere informatieIk ben...! En wie ben jij?
Ik ben...! En wie ben jij? IK ben de Opstanding en het Leven Pasen 2015 viering in de Keizersgrachtkerk zondag 5 april 2015 Ik ben! En wie ben jij? De filosoof Martin Buber heeft de Jezus van het Johannesevangelie
Nadere informatieJEZUS DE GEWELDIGE LERAAR
JEZUS DE GEWELDIGE LERAAR Bijbel voor Kinderen presenteert Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieJAAR VAN DE BARMHARTIGHEID
BARMHARTIGHEID EN BROEDERSCHAP H. CATHARINAKERK HENGSTDIJK WOENSDAG 18 MEI 2016 JAAR VAN DE BARMHARTIGHEID GULDEN REGEL Do unto others as you would have them do unto you. (entree VN-gebouw) Behandel anderen
Nadere informatieUitvaart voorbede Voorbeeld 1.
Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen
Nadere informatieDe Levensbron, Rilland Kerkdienst van Woord en Sacrament, zondag 14 februari 2016 Eerste zondag in de Veertigdagentijd: Invocabit
De Levensbron, Rilland Kerkdienst van Woord en Sacrament, zondag 14 februari 2016 Eerste zondag in de Veertigdagentijd: Invocabit Voorganger: ds. W. Lolkema Mmv van Gospelband Vision, Tholen De VOORBEREIDING
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik hoop voor u dat u ooit eens flink verliefd bent geweest. Niet zo n beetje van: die of die vind ik best aardig. Misschien wordt dat nog wel eens wat
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieNoveen tot de H. Teresia van het kindje Jezus III
Noveen tot de H. Teresia van het kindje Jezus III Bijgedragen door Johfrael Tuesday 14 April 2009 Laatst bijgewerkt op Tuesday 14 April 2009 in de Geest van Gebed Noveen tot de H. Teresia van het kindje
Nadere informatiePastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:
2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt
Nadere informatieT O E W IJ D I N G. op bijzondere voorspraak van de. heilige Johannes Paulus II en zalige Jacinta en Francisco. s-hertogenbosch, 22 oktober 2016
T O E W IJ D I N G van Stichting KINDEREN BIDDEN VOOR KINDEREN aan het ONBEVLEKT HART VAN MARIA op bijzondere voorspraak van de heilige Johannes Paulus II en zalige Jacinta en Francisco s-hertogenbosch,
Nadere informatieWesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw
Wesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw Art lll, Handboek, Kerk vd Nazarener: Wij geloven in de Heilige Geest, de derde Persoon van de Drieeenige Godheid; dat Hij voortdurend aanwezig is en doeltreffend
Nadere informatieNieuws van de voorbereiding op het Vormsel TOV6 Tweedaagse
Nieuws van de voorbereiding op het Vormsel TOV6 Tweedaagse Omdat Pasen en dus ook het Vormsel (3 weken na Pasen) niet op een vaste datum vallen, geldt dit dus ook voor onze tweedaagse (1 week voor het
Nadere informatieGebedsviering van 3 februari 2013 Opdracht van de Heer (O.-L.-Vrouw Lichtmis)
Gebedsviering van 3 februari 2013 Opdracht van de Heer (O.-L.-Vrouw Lichtmis) Intredelied: nr. 530: Zo vriendelijk en veilig als het licht, strofen 1, 2 en 3. Begroeting en openingswoord P. Broeders en
Nadere informatieGEMEENTEVISIE EVANGELISCHE GEMEENTE ALBLASSERWAARD JOZUA. Geleid door de Geest
GEMEENTEVISIE EVANGELISCHE GEMEENTE ALBLASSERWAARD JOZUA Gered door Jezus Geleid door de Geest Gezonden in de wereld In dit document verwoorden we onze visie voor de gemeente. Het is ons verlangen dat
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 4. Tips en suggesties 46
Inhoud Voorwoord 4 Het wordt licht 7 Goed verzorgd 9 Een lekkere geur 11 Aangeraakt worden 13 Noem mijn naam 15 Sta op en eet wat 17 De Heer is mijn herder 19 Niemand houdt de liefde tegen 21 Een open
Nadere informatie