Inventaris van de collectie archieven Strijdkrachten in Nederlands-Indië, ( ) [1960]

Transcriptie

1 Nummer archiefinventaris: Inventaris van de collectie archieven Strijdkrachten in Nederlands-Indië, ( ) [1960] Auteur: CAD-Defensie Nationaal Archief, Den Haag 2006 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2

3 Strijdkrachten Ned.-Indië 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...11 Aanwijzingen voor de gebruiker...13 Openbaarheidsbeperkingen...13 Beperkingen aan het gebruik...13 Aanvraaginstructie Citeerinstructie Archiefvorming...14 Geschiedenis van de archiefvormer...14 Nederland en de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd...14 De eerste troepen naar Indië...14 Onderhandelingen en verdere militaire opbouw...15 Politionele acties, guerrilla en afbouw van de militaire macht...16 De hogere bevelvoering in Nederlands-Indië, Landvoogd en commandanten leger en zeemacht in Nederlands-Indië...17 Hogere leiding landstrijdkrachten in Nederlands-Indië...18 Afkortingenlijst Geschiedenis van het archiefbeheer...23 Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië, Aanwijzing voor de gebruiker...24 Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië, Sectie Krijgsgeschiedenis, Kabinet van de Legercommandant in Nederlands-Indië, Netherlands Forces Intelligence Service/Centrale Militaire Inlichtingendienst (NEFIS/CMI) Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart van het KNIL, Kantoor Inlichtingen in Nederlands- Indië, ( ) Collectie verspreide archivalia van de strijdkrachten in Indonesië, speciaal Oost-Java, Collectie archiefbescheiden van de Commandant "7 December" Divisie en de onder zijn bevel ressorterende onderdelen in Nederlands-Indië, Staven van de T t/m Z-Brigade en de Staf Bataljon 2-13 Regiment Infanterie in Nederlands-Indië, [1945] Collectie onderdeelsverslagen in Nederlands-Indië, Bataljons behorende tot Regimenten Infanterie in Nederlands-Indië, Compagnieën Aan- en Afvoertroepen (AAT), , 10 en 14 Genie Veldcompagnie Indië, Korps Militaire Politie/Koninklijke Marechaussee KNIL, Hoofdkwartier Adjudant-Generaal in Indonesië, Afwikkelingscommando in Indonesië, Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart, Kantoor Personeel, Hoofd van de Militaire Geneeskundige Dienst te Batavia, Subsistentenbataljon KL, Persoonlijk archief van reserve luitenant-kolonel mr. J.F. Scheers, , [1960] Kwartiermeester-Generaal/Territorium Nieuw-Guinea, Kwartiermeester-Generaal/Legermaterieeldienst, Kwartiermeester-Generaal/Assistent Directeur Legermaterieeldienst - 3, [1947] Commissie van Proefneming (CvP) in Nederlands-Indië, Aanwijzing voor de gebruiker...37 De verwerving van het archief...37

4 4 Strijdkrachten Ned.-Indië De verwerving van het archief...37 Inhoud en structuur van het archief...38 Inhoud Selectie en vernietiging Verantwoording van de bewerking...39 Verwant materiaal...40 Verwante archieven Overzicht van geraadpleegde bronnen...40 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...41 A Beleidsterrein Operatiën A.1 Archief van het Hoofdkwartier van de Generale Staf in Indonesië (HKGS-NI), A.1.1 Geheime stukken...41 A.1.2 Zeer geheime stukken A.2 Archief van de Krijgsgeschiedkundige Sectie HKGS in Indonesië, A.2.1 Inschrijfmiddelen A.2.2 Correspondentie A.3 Archief van de Kabinet van de Legercommandant, A.3.1 Stukken van algemene aard A.3.2 Stukken betreffende bijzondere onderwerpen A Herbegraven A Commissies A Censuur, propaganda en postverkeer A Militaire operaties A Politieke en militaire aangelegenheden A Luchtvaart A Veiligheid, bescherming en tucht A Incidenten, misdragingen A Inlichtingen A Reisverslagen A Organisatie, reglementen, instructies en ceremonieel A Personeel A Demobilisatie, repatriëring en internering krijgsgevangenen A Militaire vertegenwoordigingen/attachés A Smokkel A Materieel A Krijgsgeschiedenis A.4 Archief van de Netherlands Forces Intelligence Service/Centrale Militaire Inlichtingendienst, A.4.1 Het archief van schout-bij-nacht b.d. Salm, Liaison Officier/hoofd Netherlands Forces Intelligence Service (NEFIS), A.4.2 Netherlands Forces Intelligence Service/Centrale Militaire Inlichtingendienst, A De strijd tegen Japan A Herbezetting en de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië A.5 Archief van het Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart, Kantoor Inlichtingen, ( ) A.5.1 Militaire Luchtvaart in Nederlands-Indië A.5.2 Geallieerde Commando's A.5.3 Geallieerde landen A Australië A Nieuw Zeeland A Verenigd Koninkrijk A Verenigde Staten van Amerika A.6 Verspreide Archivalia in Nederlands-Indië, speciaal Oost- Java, A.6.1. Veiligheidsdienst Mariniersbrigade A.6.2. Hoofd Kantoor Inlichtingen (later Sectie Inlichtingen) van de Staf A-Divisie...178

5 Strijdkrachten Ned.-Indië 5 A.6.3. Inlichtingendienst (later Veiligheidsdienst) Oost-Java A Opsporingsdienst Overleden (ODO) A Militaire inlichtingen A Militaire aangelegenheden A A-Divisie A Netherlands Forces Intelligence Service (NEFIS) A Centrale Militaire Inlichtingendienst (CMI) A Mariniersbrigade A Politieke Inlichtingen A Partijen en verenigingen A Personen A Communisme A Conferenties A Oost-Java, Deelstaat Oost-Indonesië A Madoera A De Republiek Indonesië A Economie A Organisatie A.6.4 Vervallen toegangen A.6.5 Concordantie A.7 Archiefbescheiden van de Commandant "7 December" Divisie, A.7.1 Inschrijfmiddelen A.7.2 Oorlogsdagboeken A.7.3 Commandant van de "7 December" Divisie tevens Territoriaal tevens Troepencommandant West-Java A Commandant Genie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie A Genie Veldcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A Genie Veldcompagnie A Compagnie Leger Genietroepen A Genie Veldcompagnie A Genie Parkcompagnie A Genie Parkcompagnie ongerubriceerd gerubriceerd A C-Divisie Verbindingsafdeling A Artilleriebrigade A Staf 2 Artilleriebrigade A Regiment Veldartillerie A Regiment Veldartillerie ongerubriceerd gerubriceerd...239

6 6 Strijdkrachten Ned.-Indië A Regiment Veldartillerie ongerubriceerd gerubriceerd A Regiment Veldartillerie A Commandant Aan- en Afvoertroepen (incl. Staf) A Organisatie A Personeel A Operatiën, militaire inlichtingen en veiligheid A Materieel A Verkeer en vervoer A Verbindingen en communicatie A Commandant Aanvullingsplaats "C" A.7.4 Vervallen toegangen A.7.5 Concordantie A.8 Archief van de staven van de T t/m Z-Brigade en de Staf Bataljon 2-13 Regiment Infanterie in Nederlands-Indië, [1945] A.8.1 Staf van de T-Brigade, A.8.2 Staf van de U-Brigade, [1945] A.8.3 Staf van de V-Brigade, [1945] A.8.4 Staf van de W-Brigade, A.8.5 Staf van de X-Brigade, A.8.6 Staf van de Y-Brigade, A.8.7 Staf van de Z-Brigade, A.8.8 Staf 2-13 Regiment Infanterie van de T-Brigade, A.9 Collectie onderdeelsverslagen in Nederlands-Indie, A.9.1 Koninklijke Landmacht (KL) A Hoofdkwartier van de Generale Staf A Territoriale- tevens Troepencommando's A Divisies A Brigades A Regimenten Infanterie A Korps Speciale Troepen (KST) A (Staf) Korps Militaire Politie (KMP) / Koninklijke Marechaussee (KMar) A Veldartillerie A Cavalerie A Genie A Aan- en Afvoertroepen A.9.2 Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) A Bataljons Infanterie KNIL A Bewakingsbataljons KNIL A Veldartillerie KNIL A.10 Archieven van bataljons behorende tot Regimenten Infanterie in Nederlands-Indië, A.10.1 Inlichtingendienst 1 Bataljon 12 Regiment Infanterie, A.10.2 Vormingsofficier Sociale Dienst van 1 Bataljon 9 Regiment Infanterie Friesland, A Bataljon Garderegiment Prinses Irene, A.10.4 Inlichtingen- en Veiligheidsdienst van 3 Bataljon Garderegiment Prinses Irene, A Bataljon Garderegiment Prinses Irene, A Bataljon Garderegiment Prinses Irene, A Bataljon Garderegiment Prinses Irene, later 412 Infanteriebataljon, A.10.8 Uitgezondenen behorend tot het Garderegiment Prinses Irene, A Bataljon Regiment Stoottroepen, A.11 Archieven van Compagnieën Aan- en Afvoertroepen, [1944] A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen...282

7 Strijdkrachten Ned.-Indië 7 A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, [1944] A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Algemene stukken A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, [1944] A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Algemene stukken A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel...295

8 8 Strijdkrachten Ned.-Indië A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Inschrijfmiddelen A Correspondentie A Stukken van bijzondere aard A Personeel A Operationeel A Materieel A Compagnie Aan- en Afvoertroepen, A Stukken van algemene aard A Transport Compagnie, A Stukken van algemene aard A.12 Archieven van 6, 10 en 14 Genie Veldcompagnie, A Genie Veldcompagnie,

9 Strijdkrachten Ned.-Indië 9 A Genie Veldcompagnie, A Genie Veldcompagnie, A.13 Archief van het Korps Militaire Politie / Koninklijke Marechaussee KNIL, B Beleidsterrein Personeel B.14 Archief van de Adjudant-Generaal in Nederlands-Indië/Indonesië, B.14.1 Administratieve Staf van de Koninklijke Landmacht in Nederlands-Indië, B Secretarie B.14.2 Hoofd van de Dienst Administratieve Staf Koninklijke Landmacht, B.14.3 Adjudant-Generaal in Indonesië, B Secretarie B.14.4 Eerste hoofdofficier toegevoegd, B.14.5 Hoofdkwartier van de Adjudant-Generaal, Compagnie Batavia, B Secretarie B.14.6 Commandant Detachement Staf Adjudant-Generaal te Batavia, B.14.7 Assistent Adjudant-Generaal Dienst II KL/KNIL, B Bureau II/D - Vorming B Bureau II/G - Sociale Dienst, B Assistent Adjudant-Generaal Dienst III - Koninklijke Landmacht in Indonesië, B Hoofd Dienst III, B Algemeen B Organisatie B Operationele zaken B Personeel B Verwonding, vermissing, desertie, overlijden en begraven B Persoonsdossiers van vermiste en/of gedeserteerde, dan wel militairen overleden in actie of door een ongeluk B Administratieve aangelegenheden B Materieel B.14.9 Bureau III/A, B Agenda s en indices B Ingekomen en minuten van uitgaande gerubriceerde stukken B Bureau III/B - Militaire administratie, B Algemeen B Operationele zaken B Personeel B Administratieve aangelegenheden B Materieel B Bureau III/C - Juridische zaken KL, B Organisaties onder bevel van de Adjudant-Generaal, waarvan het algemeen toezicht en inspectie viel onder de Assistent Adjudant-Generaal III afdeling (KL), B Vrouwenhulpkorps, B Troependetachement van het Hoofdkwartier van de Adjudant-Generaal, Compagnie Batavia, B Belendende archieven B Missie hoofdverbindingsofficieren Koninklijke Landmacht in Nederlands-Indië, B Gezagsbataljons Nederlands-Indië, B Territoriaal Commando Noord-Malakka, B Commandant 1 Reserve Lichte Infanteriebrigade in Nederland, B Commandant Nederlandse Troepen Malakka gestationeerd op het eiland Penang (officer commanding Netherland Forces in Malaya), B Codelijst B.15 Archief van het Afwikkelingscommando in Indonesië, B.15.1 Organisatie B.15.2 Repatriëring B.15.3 Ambonezenkwestie...344

10 10 Strijdkrachten Ned.-Indië B.15.4 In Indonesië verblijvend personeel B.15.5 Politieke aangelegenheden B.15.6 Gravendienst B.15.7 Makassar B.15.8 Dagboeken B.15.9 Illegale handel B.16 Archief van het Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart, Kantoor Personeel in Nederlands-Indië, B.17 Archief van het hoofd van de Militair Geneeskundige Dienst te Batavia, B.18 Archief van het Subsistentenbataljon KL, B Inschrijfmiddelen B.18.2 Registers B.18.3 Stukken van algemene aard B.18.4 Stukken van bijzondere aard B.19 Persoonlijk archief van de reserve luitenant-kolonel mr. J.F. Scheers, , , [1960] C Beleidsterrein Materieel C.20 Archief van de Kwartiermeester-Generaal/Territorium Nieuw-Guinea, C.21 Archief van de Kwartiermeester-Generaal/Legermaterieeldenst, C.22 Archief van de Kwartiermeester-Generaal/Assistent Directeur Legermaterieeldienst, [1947] C.23 Archief van de Commissie van Proefneming in Nederlands-Indië, C.23.1 Stukken van algemene aard C.23.2 Stukken van bijzondere aard C Organisatie C Personeel C Commissies C Materieel C Gebouwen en terreinen C Opleidingen C Verkeer, vervoer en berichtenwisseling C Beproevingen, keuring en testen Bijlagen Lijst van gebruikte afkortingen Index op de inventarisnummers 3987 t/m

11 Strijdkrachten Ned.-Indië 11 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Ministerie van Defensie: Strijdkrachten in Nederlands-Indië Periode: merendeel Archiefbloknummer: D37 Omvang: meter; 5011 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Sommige documenten zijn opgesteld in het Engels.. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Een aantal van de archieven bevatten foto's, stafkaarten, stencils, (kranten) knipsels en brochures. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië (1945 -, 1950) Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië/Sectie Krijgsgeschiedenis (1945 -, 1949) Kabinet van de Legercommandant in Nederlands-Indië (1945 -, 1950) Hoofdkwartier Adjudant-Generaal in Indonesië (1945 -, 1952) Netherlands Forces Intelligence Service/Centrale Militaire Inlichtingendienst (NEFIS/CMI) (1941 -, 1949) Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart van het KNIL/Kantoor Inlichtingen in Nederlands-Indië ((1938 -, 1939) ) Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart, Kantoor Personeel (1945 -, 1949) Hoofd van de Militaire Geneeskundige Dienst te Batavia (1948 -, 1949) Korps Militaire Politie/Koninklijke Marechaussee KNIL (1947 -, 1951) Kwartiermeester-Generaal/Territorium Nieuw-Guinea (1949) Kwartiermeester-Generaal/Legermaterieeldienst (1947 -, 1950) Kwartiermeester-Generaal/Assistent Directeur Legermaterieeldienst - 3 ([1947], 1949) Territoriaal Troepencommando Oost-Java/Mariniersbrigade/veiligheidsdienst ( ) Territoriaal Troepencommando Oost-Java/Hoofd Sectie Inlichtingen van de A-Divisie ( ) Territoriaal Troepencommando Oost-Java/Inlichtingendienst Oost-Java ( ) Territoriaal Troepencommando West-Java/Commandant "7 December" Divisie ( ) Staf van de T-Brigade (1946 -, 1949) Staf van de U-Brigade ([1945], ) Staf van de V-Brigade ([1945], ) Staf van de W-Brigade (1946 -, 1950) Staf van de X-Brigade (1946 -, 1949) Staf van de Y-Brigade (1946 -, 1949)

12 12 Strijdkrachten Ned.-Indië Staf van de Z-Brigade (1946 -, 1950) Staf 2-13 Regiment Infanterie van de T-Brigade (1946 -, 1948) 6 Genie Veldcompagnie (1947 -, 1948) 10 Genie Veldcompagnie (1947 -, 1950) 14 Genie Veldcompagnie (1948 -, 1950) 9e Regiment Infanterie "Friesland"/1ste bataljon/vormingsofficier Sociale Dienst ( ) Garderegiment Prinses Irene ( ) Garderegiment Prinses Irene/3e bataljon ( ) Garderegiment Prinses Irene/3e bataljon/inlichtingen- en Veiligheidsdienst ( ) Garderegiment Prinses Irene/4e bataljon ( ) Garderegiment Prinses Irene/5e bataljon (later 412 infanteriebataljon) ( ) Regiment Stoottroepen/3e bataljon ( ) Aan- en afvoertroepen/2e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/4e compagnie ((1944) ) Aan- en afvoertroepen/7e compagnie ((1944) ) Aan- en afvoertroepen/14e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/15e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/16e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/17e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/18e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/23e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/24e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/25e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/30e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/32e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/33e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/35e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/36e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/37e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/42e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/43e compagnie ( ) Aan- en afvoertroepen/102e transport compagnie (1950) Afwikkelingscommando in Indonesië (1950 -, 1951) Missie hoofdverbindingsofficieren Koninklijke Landmacht in Nederlands-Indië (1945 -, 1946) Gezagsbataljons Nederlands-Indië (1945 -, 1946) Territoriaal Commando Noord-Malakka (1946) Commandant 1ste Reserve Lichte Infanteriebrigade in Nederland (1946) Commandant Nederlandse Troepen Malakka gestationeerd op het eiland Penang (officer commanding Netherland Forces in Malaya) (1945 -, 1946) Subsistentenbataljon KL (1946 -, 1951) Commissie van Proefneming (CvP) in Nederlands-Indië (1946 -, 1950) Scheers, res. lt.-kol. mr. J.F. Samenvatting van de inhoud van het archief: In het archief zijn de onder meer opgenomen de archieven van het Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië (HKGS-NI) ( ), de Centrale Militaire Inlichtingendienst ( ), de Commandant "7 December" Divisie, de Adjudant-Generaal in Nederlands- Indië/Indonesië ( ), de staven van de T t/m Z Brigade, de Compagnieën Aan- en Afvoertroepen, de Kwartiermeester-Generaal en het Afwikkelingscommando in Indonesië ( ). Tenslotte bevat het archief ook een collectie onderdeelsverslagen van Koninklijke Landmacht en het KNIL. Daaronder bevinden zich ook verslagen van het Korps Speciale Troepen en Korps Militaire Politie/Koninklijke Marechaussee.

13 Strijdkrachten Ned.-Indië 13 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Deels openbaar, deels beperkt openbaar (B). Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Defensie: Strijdkrachten in Nederlands-Indië, nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.-Indië, , inv.nr....

14 14 Strijdkrachten Ned.-Indië Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Nederland en de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd NEDERLAND EN DE INDONESISCHE ONAFHANKELIJKHEIDSSTRIJD In het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog, toen de val van Duitsland aanstaande leek, ging de Nederlandse regering er vanuit dat de eigen strijdkrachten een rol zouden spelen bij de herovering van Indië op de Japanners en de gezaghandhaving daarna. Door het verloop van de strijd kwam hiervan weinig terecht. 1 Slechts één bataljon van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en twee squadrons van de Militaire Luchtvaart KNIL (ML-KNIL) vochten uiteindelijk aan Australische zijde mee bij de herovering van Tarakan en Balikpapan op Borneo. De onverwacht snelle capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 noodzaakte tot het bijstellen van alle plannen. Nederlands-Indië kwam, volgens afspraken gemaakt op de conferentie te Potsdam, diezelfde datum (15 augustus) te vallen onder het South-East Asia Command (SEAC), het bevelsgebied van de Britse admiraal lord Louis Mountbatten. De Britten hadden niet onmiddellijk troepen voor hun nieuwe bevelsgebied beschikbaar, de Nederlanders evenmin. Van deze gelegenheid konden de Indonesische nationalisten onder leiding van Soekarno en Mohammed Hatta profiteren. Laatstgenoemden riepen op 17 augustus onder druk van radicale jongerengroepen de Republiek Indonesië uit. Onder deze omstandigheden stelden de Britten zich zeer terughoudend op. Eind september arriveerden de eerste troepen, merendeels Brits-Indiërs, die nu de oorlog voorbij was, snel naar huis wilden. Zij richtten een aantal bruggenhoofden ter verdediging in: Batavia- Bandoeng, Semarang en Soerabaja op Java en Medan, Padang en Palembang op Sumatra. Als hun voornaamste taken beschouwden zij het ontwapenen en afvoeren van de Japanse militairen en bevrijden van de Nederlandse geïnterneerden en krijgsgevangenen op Java en Sumatra. Dit bleek echter een zeer zware opgave en de situatie escaleerde vanaf oktober zeer snel. In die maanden, ook wel de Bersiap genoemd, vielen groepen jonge revolutionairen Nederlanders, Britten, Chinezen, Molukkers en andere bevolkingsgroepen aan. Binnen en buiten de interneringskampen vielen enkele duizenden burgerslachtoffers. De Britten verloren 655 man aan gesneuvelden en 325 man aan vermisten, onder wie zich ook deserteurs bevonden. Deze gebeurtenissen bepaalden mede het negatieve Nederlandse beeld van de Indonesische republiek. De eerste troepen naar Indië DE EERSTE TROEPEN NAAR INDIË De onverwacht snelle capitulatie van Japan en de uitroeping van de republiek brachten Nederland in militair opzicht in een lastig parket. Er was in Indië een revolutie uitgebroken. Al snel bleek dat er zeer veel troepen nodig zouden zijn om het Nederlandse gezag te herstellen. Het KNIL was voor deze taak nog lang niet gereed. Er was nog maar pas een begin gemaakt met de vorming van nieuwe, voornamelijk met ex-krijgsgevangenen gevulde KNIL-eenheden. Er moesten derhalve op zeer korte termijn troepen naar Indië worden gestuurd. Al tijdens de Tweede Wereldoorlog had de Nederlandse regering met het oog op de bevrijding en herbezetting van de Indonesische archipel voorbereidingen getroffen voor het uitzenden van een expeditionaire macht en gezagsbataljons. Hoewel zich in Nederland hiervoor al duizenden oorlogsvrijwilligers (OVW'ers) hadden gemeld en een deel van hen een militaire opleiding had gekregen, verkeerde de Expeditionaire Macht (EM) nog in een embryonaal stadium, terwijl de vorming van gezagsbataljons was vertraagd. De eveneens tijdens de oorlog voor bezettingstaken in Duitsland opgerichte Light Infantery Battalions 1 Dit gedeelte van de inleiding is ontleend aan: M.Elands en J.A. de Moor (ed.), Het Nederlands militair optreden in Nederlands-Indie / Indonesie Een bibliografisch overzicht (Den Haag, 2005)

15 Strijdkrachten Ned.-Indië 15 (LIB's) waren de enige beschikbare troepen. Deze vooral met OVW'ers gevulde eenheden werden daarom voor inzet in Indië bestemd. Uiteindelijk zijn er van september 1945 tot januari 1946 zeventien LIB's naar Nederlands-Indië verscheept. Deze OVW-bataljons gingen via Malakka, omdat ze toen nog geen toestemming hadden om op Java en Sumatra te landen. Vanaf maart 1946 werden deze bataljons toegelaten en gevolgd door nog eens zeven LIB's uit Nederland. Een bijzondere eenheid die gelijktijdig met de OVW-bataljons naar Indië was gezonden, was de voornamelijk met OVW'ers gevulde Mariniersbrigade die bestond uit drie bataljons. Evenals de LIB's kreeg deze brigade aanvankelijk ook geen toestemming om op Java en Sumatra te landen. De bijdrage van de Koninklijke Marine aan de strijdkrachten bestond overigens uit meer onderdelen. De Marine Luchtvaartdienst (MLD) had al in 1945 een squadron Catalina's beschikbaar. Ook kon de marine, die gedurende de Tweede Wereldoorlog in deze contreien operationeel was gebleven, schepen en onderzeeboten inzetten. Om al deze uitzendingen naar Nederlands-Indië te kunnen verwezenlijken, was de KM (evenals de KL) in belangrijke mate afhankelijk van de werving van OVW'ers. De Nederlandse troepen werden begin maart 1946 op Java toegelaten. De herbezetting van Sumatra zou nog enige maanden op zich laten wachten. Al snel werd duidelijk dat de samenstelling van de LIB's niet voldeed. Hoewel diverse LIB's reeds op Malakka waren gestart met de vorming van ondersteuningscompagnieën, misten zij de daarvoor vereiste zware bewapening en het overige materieel. Na een bezoek van kolonel M.R.H. Calmeyer aan Indië kwam daar verandering in en gingen er ook hulpwapens naar Indië (de zgn. Calmeyer-eenheden). Op zijn voorstel werden vanaf midden 1946 zes eskadrons pantserwagens, zes afdelingen veldartillerie, zeven pionierscompagnieën, acht compagnieën aan en afvoertroepen, enige verbindingsafdelingen, pelotons elektromechanische uitrusting, geneeskundige onderdelen en magazijnpersoneel als aanvullende eenheden naar Indië gestuurd. Met de tot normale (gevechts)infanteriebataljons omgevormde LIB's en de vanaf de herfst 1945 geformeerde KNILeenheden werden zeven brigades gevormd, aangeduid met de letters T tot en met Z. Zij werden aanvankelijk door KNIL-officieren gecommandeerd. De X-brigade en de Mariniersbrigade werden op hun beurt weer georganiseerd in de A-divisie en de V- en de W-brigade (en later ook de T- brigade) in de B-divisie. De U-, Y- en Z-brigade, die eind 1946 naar de drie bruggenhoofden op Sumatra werden overgebracht, werden niet in divisieverband georganiseerd. Alle troepen stonden vanaf 31 januari 1946 onder bevel van de legercommandant, luitenant-generaal (KNIL) S.H. Spoor. Onderhandelingen en verdere militaire opbouw ONDERHANDELINGEN EN VERDERE MILITAIRE OPBOUW Ondertussen waren er onder Engelse druk onderhandelingen op gang gekomen tussen Nederland en de Indonesische Republiek. De besprekingen liepen een aantal malen vast, maar mondden op 15 november 1946 uit in de parafering van het Akkoord van Linggadjati. Hoewel dit akkoord in maart 1947 door de parlementen van Nederland en de Republiek werd geratificeerd, bleek er toch geen echte overeenstemming te bestaan. De tekst van het akkoord bood namelijk ruimte voor verschillende interpretaties en van die ruimte werd dankbaar gebruik gemaakt door beide partijen, die rekening moesten houden met hun radicale achterban. Terwijl de onderhandelingen voortduurden, had Nederland zijn troepenmacht verder versterkt. Eind 1946 waren naast de genoemde eenheden van de KL en KM ook ruim KNIL-militairen operationeel. Deze waren op dat moment in grote lijnen verdeeld over 23 infanteriebataljons, het Depot Speciale Troepen en de School Opleiding Parachutisten, 4 eskadrons lichte tanks, 3 artillerieafdelingen, 3 geniecompagnieën, het Vrouwenkorps, 7 squadrons van de ML-KNIL, het Korps Militaire Politie en diverse staven.

16 16 Strijdkrachten Ned.-Indië Toen het begin 1946 duidelijk was geworden dat de politiek-militaire situatie in Indië niet snel zou verbeteren en er de komende jaren meer troepen zouden moeten worden uitgezonden, stond minister J. Meynen voor het probleem te bepalen welke daarvoor in aanmerking kwamen. Ten slotte koos de minister voor het oproepen van de nieuwe lichting De voor de 1e Divisie bestemde dienstplichtigen gingen in mei 1946 de kazernepoort binnen voor hun eerste oefening en werden vanaf september in enkele slagen naar Indië verscheept. Eind 1946 arriveerde de hoofdmoot van de 1e Divisie "7-December" op West-Java. De divisie, die in Indië de C-divisie genoemd werd en waarvan de 1e, 2e en 3e Infanteriebrigadegroep de operationele kern vormden, stond onder bevel van generaal-majoor H.J.J.W. Dürst Britt. Eind 1946, begin 1947 volgden twaalf bewakingsbataljons en nog enkele Calmeyer-eenheden. De 2e Divisie (D-divisie of "Palmboom-divisie genoemd), gevormd uit de lichting 1946, reisde in de periode maart - juni 1947 af. Zij bestond onder meer uit de 4e, 5e en 6e Infanteriebrigade. In november 1947 tot en met februari 1948 volgden de dienstplichtigen van de lichting 1947, die administratief als E-divisie werden aangeduid, hoewel zij niet in divisieverband werden uitgezonden. Daarna werden elk half jaar een zelfstandige infanteriebrigade en drie bataljons infanterie naar Indië gestuurd. Van juli tot en met september 1948 vertrok de 41e Zelfstandige Infanteriebrigade (ZIB), van januari tot en met april 1949 volgde de 42e ZIB en van juli tot en met september 1949 sloot de 43e ZIB deze rij. Deze drie brigades kregen in Indië respectievelijk de namen F-, G- en H-brigade. In totaal werden meer dan KL-militairen ingezet, onder wie dienstplichtigen. Hoewel het aandeel van de KM in getalsmatig opzicht bescheidener van omvang bleef had ook deze bijdrage vanaf 1946 een gestage groei doorgemaakt. Zij bestond in het voorjaar van 1947 naast de Mariniersbrigade uit vier torpedobootjagers, acht korvetten, acht mijnenvegers, zeven landingsvaartuigen en ruim dertig kleine patrouillevaartuigen. Verder een bijdrage door de MLD van een squadron Catalina's en 15 Dakota's. In totaal heeft de KM ruim militairen ingezet: ongeveer OVW'ers, 5000 beroepsmilitairen, dienstplichtigen en reservisten en enkele duizenden Indonesiërs. Politionele acties, guerrilla en afbouw van de militaire macht POLITIONELE ACTIES, GUERRILLA EN AFBOUW VAN DE MILITAIRE MACHT De verdere versterking van de militaire macht na 1946 geeft al aan dat na de ratificatie van het Linggadjati-akkoord de moeizame onderhandelingen spaak liepen. Dit deed de Nederlandse regering besluiten tot een grootschalig militair optreden: de zogenoemde Eerste Politionele Actie (21 juli - 5 augustus 1947). Deze operatie die de codenaam Product droeg was bedoeld om de belangrijkste plantages en olievelden onder Nederlands gezag te brengen. De operatie liep volgens plan. De 'pacificatie' daarna leverde veel meer problemen op. Het Republikeinse leger, de Tentara Nasional Indonesia (TNI) en de vele zelfstandige Indonesische gevechtsgroepen legden zich steeds meer toe op een guerrilla. Tegelijkertijd kwamen er onder druk van de Verenigde Naties toch weer onderhandelingen op gang. Zij mondden op 17 januari 1948 uit in het Renville-akkoord, dat in grote lijnen dezelfde inhoud had als de Linggadjati-overeenkomst. Ook nu bleek uitwerking van de afspraken onmogelijk door onverzoenlijke uitgangspunten. De guerrilla nam weer toe en de tijd werkte in het voordeel van de Republiek. Van doorslaggevend belang was dat de Verenigde Staten de Republiek openlijk gingen steunen. De Amerikaanse beleidsmakers meenden dat de halsstarige houding van Nederland het communisme in Indië eerder in de kaart speelde dan tegenhield. Toen de Republiek er in september 1948 in slaagde een communistische opstand te beteugelen, was het voor hen duidelijk dat het conflict zo snel mogelijk moest worden beëindigd en dat de Republiek daarbij als partij moest worden gehandhaafd. Bovendien werd het voor Nederland financieel en militair steeds

17 Strijdkrachten Ned.-Indië 17 bezwaarlijker een grote strijdmacht in Indië op de been te houden. De wederopbouw in Nederland kostte veel geld en mankracht; bovendien moesten ook de strijdkrachten in patria worden opgebouwd. Eind 1948 besloot de regering daarom tot een Tweede Politionele Actie, een wanhoopsoffensief. De actie was in militair opzicht veel minder succesvol dan de eerste. Bovendien laaide de guerrilla daarna met ongekende hevigheid op. Ook in internationaal opzicht was de actie geen succes. Nederland stond alleen in de Verenigde Naties. Onder deze internationale druk en in het toenemend besef dat het conflict in een uitzichtloze patstelling was geraakt gaf Nederland tenslotte toe om weer te gaan onderhandelen met de Republiek. De in mei 1949 gesloten Van Roijen-Roem-overeenkomst bepaalde dat de soevereiniteit vrijwel onmiddellijk zou worden overgedragen. Midden augustus 1949 werd er een wapenovereenkomst afgekondigd. Op 27 december 1949 werd de soevereiniteit over Indonesië overgedragen aan de Verenigde Staten van Indonesië (VSI). Na december 1949 vertrokken de eenheden van de KL en KM naar Nederland en werd het KNIL ontbonden. Medio 1951 verlieten de laatste Nederlandse militairen Indonesië. Alleen de in het leven geroepen Nederlandse Militaire Missie in Indonesië (NMMI) bleef achter om een adviserende en instruerende (kleine) rol te spelen bij de opbouw van de Indonesische strijdkrachten. De missie werd in 1954 opgeheven. De hogere bevelvoering in Nederlands-Indië, DE HOGERE BEVELVOERING IN NEDERLANDS-INDIË, Landvoogd en commandanten leger en zeemacht in Nederlands-Indië LANDVOOGD EN COMMANDANTEN LEGER EN ZEEMACHT IN NEDERLANDS-INDIË Zoals eerder vermeld werd op de dag van de Japanse capitulatie, 15 augustus 1945, Nederlands- Indië toegevoegd aan het Britse bevelsgebied van admiraal Mountbatten, South-East Asia Command (SEAC). Zolang deze de scepter voerde over Nederlands-Indië stond ook de Nederlandse krijgsmacht onder Brits operationeel bevel. Als opperbevelhebber aan Nederlandse zijde - maar in operationele aangelegenheden dus ondergeschikt aan de Commander SEAC - fungeerde vanaf 15 augustus 1945 weer de luitenant-gouverneur-generaal (LtGG), H.J. van Mook. Onder de LtGG stond per 15 augustus 1945 de Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten (BSO) admiraal C.E.L. Helfrich. Onder diens bevel stond vanaf die datum de Commandant van het KNIL, luitenant-generaal L.H. van Oyen. Deze gezagsverhoudingen die per 15 augustus 1945 van kracht werden, betekenden een gedeeltelijke terugkeer naar de gebruikelijke gezagsverhoudingen in Nederlands-Indië. Traditioneel stonden de legercommandant en commandant zeemacht in Nederlands-Indië namelijk onder het opperbevelhebberschap van de LtGG. Na de capitulatie van de Nederlandse strijdkrachten in Indië op 9 maart 1942 was evenwel de functie van BSO in het leven geroepen. Deze bevelhebber over alle Nederlandse strijdkrachten in Azië was geen verantwoording schuldig geweest aan de landvoogd, maar aan de Nederlandse opperbevelhebber, luitenant-admiraal J.Th. Furstner. Hieraan kwam dus per 15 augustus 1945 een einde. De gezagsverhoudingen werden verder 'genormaliseerd' toen de Nederlandse regering eind december 1945 besloot Helfrich naar Nederland terug te roepen en de functie van BSO vooralsnog 'onvervuld' te laten. Tevens benoemde de regering Spoor als de nieuwe legercommandant en schout-bij-nacht A.S. Pinke als de Commandant Zeemacht in Nederlands-Indië (CZMNI). De eerste was tevens hoofd van het Departement van Oorlog, de tweede van het Departement van Marine in Nederlands-Indië. Beiden zouden als vanouds verantwoording schuldig zijn aan de landvoogdopperbevelhebber.

18 18 Strijdkrachten Ned.-Indië Hogere leiding landstrijdkrachten in Nederlands-Indië HOGERE LEIDING LANDSTRIJDKRACHTEN IN NEDERLANDS-INDIË Om te komen tot een goede samenwerking en coördinatie tussen de troepeneenheden van de KL en het KNIL, werden met ingang van 15 maart 1946 de bevelsverhoudingen binnen de landstrijdkrachten in Nederlands-Indië vastgesteld. De hogere legerleiding bestond uit drie instituten, te weten: Algemeen Hoofdkwartier; Hoofdkantoor van de Adjudant-Generaal; Hoofdkantoor van de Kwartiermeester-Generaal. Uitgangspunt bij dit alles was een scheiding aan te brengen tussen operationeel en administratief bevel. De Dienst van de Adjudant-Generaal werd met personeelszaken en administratieve handelingen belast, terwijl de Kwartiermeester-Generaal zich ontfermde over materiële zaken, d.w.z. de aankoop, verzorging, distributie, het beheer, transport van al het materieel. Aldus had de (Chef van de) Generale Staf de handen vrij voor de operationele aansturing van de troepencommando's en de diensten. Het Algemeen Hoofdkwartier was opgebouwd uit: Kabinet van de Legercommandant; Hoofdkantoor van de Generale Staf; Directoraat Centrale Opleidingen. Op 29 april 1947 werd de hiervoor vermelde samenstelling van het Algemeen Hoofdkwartier uitgebreid met het Hoofdkwartier van de Adjudant-Generaal in Nederlands-Indië, het Hoofdkwartier van de Kwartiermeester-Generaal in Nederlands-Indië, het Hoofdkwartier van de Genie in Nederlands-Indië, het Hoofdkwartier van de Militaire Luchtvaart in Nederlands-Indië en het Directoraat van de Centrale Militairen Inlichtingendienst. Vanaf 1 mei 1948 werd hieraan nog toegevoegd het Hoofdkwartier van de Militair Geneeskundige Dienst in Nederlands-Indië, waarmee de hogere legerleiding in Nederlands-Indië haar definitieve vorm had verkregen.

19 Strijdkrachten Ned.-Indië 19

20 20 Strijdkrachten Ned.-Indië Afkortingenlijst AFKORTINGENLIJST II.3 Afkortingenlijst AAG AAT AFNEI AG AHK ALFSEA ALRI AMACAB APRIS AURI BCAD BOS BRIOP BSO BVM CAD CAS CGD CGS CMI CML CvP CZMNI DCO DLC DST DvO EM GRG GRJ GRPI GS HKAG Assistent Adjudant-Generaal. Aan- en Afvoertroepen. Allied Forces Netherlands East Indies. Adjudant-Generaal. Algemeen Hoofdkwartier. Allied Land Forces South-East Asia. Angkatan Laut Republik Indonesia. Allied Military Administration Civil Affairs Branche. Angkatan Perang Republik Indonesia Serikat. Ankatan Udara Republik Indonesia. Bureau Centraal Archievendepot. Benzine (Brandstof), Olieën en Smeermiddelen. Bureau Registratie en Inlichtingen Ontslagen Personeel. Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten. Bataafse Vervoersmaatschappij. Centraal Archievendepot. Centrale Archief Selectiedienst. Commissie van Goede Diensten. Chef van de Generale Staf. Centrale Militaire Inlichtingendienst. Chef Militaire Luchtvaart. Commissie van Proefneming. Commandant Zeemacht in Nederlands-Indië. Directoraat Centrale Opleidingen. Dienst voor Legercontacten. Depot Speciale Troepen. Departement van Oorlog. Expeditionaire Macht. Garderegiment Grenadiers. Garderegiment Jagers. Garderegiment Prinses Irene. Generale Staf. Hoofdkwartier van de Adjudant-Generaal.

21 Strijdkrachten Ned.-Indië 21 II.3 Afkortingenlijst HKGS HKGS-NI HK-KMG HK-MGD HK-ML HK-MLD HQ-AAFSPA HQ-AFNEI HQ-SACSEA IMH IVD IVG KL Klu KM Kmar KMG KMG-NI KMP KNIL KST LAD LtGG LIB LMD LPB LPD LTD LVD Marbrig MCA MDGD MGD MID Hoofdkwartier van de Generale Staf. Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands- Indië. Hoofdkwartier Kwartiermeester-Generaal. Hoofdkwartier Militaire Geneeskundige Dienst. Hoofdkwartier Militaire Luchtvaart. Hoofdkwartier Marine Luchtvaartdienst. Headquarters Allied Air Forces Southwest Pacific Area. Headquarters Allied Forces Netherlands East Indies. Headquaters Supreme Allied Commander South East Asia. Instituut Maritieme Historie. Inlichtingen en Veiligheidsdienst. Inlichtingen en Veiligheidsgroep. Koninklijke Landmacht. Koninklijke Luchtmacht. Koninklijke Marine. Koninklijke Marechaussee. Kwartiermeester-Generaal. Kwartiermeester-Generaal in Nederlands-Indië. Korps Militaire Politie. Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Korps Speciale Troepen. Leger Aanschaffingsdienst. Luitenant gouverneur-generaal. Light Infantery Battalion. Legermaterieeldienst. Leger Productie Bedrijven. Leger Psychologische Dienst. Leger Technische Dienst. Legervoorlichtingsdienst. Mariniersbrigade. Marinecommandant Australië. Militair Diergeneeskundige Dienst. Militair Geneeskundige Dienst. Marine Inlichtingendienst.

22 22 Strijdkrachten Ned.-Indië II.3 Afkortingenlijst MILOBS ML MLD ML-KNIL MP MPHD ms MvO NEFIS NEILM NICA NLO NMMI NOO ODO OVW PVA RAAF RAF RAFNEI Recomba RI RIOD RIS RNZAF RS RST SACSEA SEAC SOP ss TNI TRI UNCI Military Observers Teams. Militaire Luchtvaart. Marine Luchtvaartdienst. Militaire Luchtvaart Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Militaire Politie. Militair Pharmaceutische Dienst. Motorschip. Ministerie van Oorlog. Netherlands Forces Intelligence Service. Netherlands East Indies Liaison Mission. Netherlands Indies Civil Administration. Nederlands Liaisonofficier. Nederlandse Militaire Missie in Indonesië. Nasporingsofficier Oorlogsmisdaden. Opsporingsdienst Overledenen. Oorlogsvrijwilliger. Photo Verkenningsafdeling. Royal Australian Air Force. Royal Air Force. Royal Air Force Netherlands East Indies. Regeringscommissaris voor Bestuursaangelegenheden. Regiment Infanterie. Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Republiek Indonesia Serikat. Royal New Zealand Air Force. Regiment Stoottroepen. Regiment Speciale Troepen. Supreme Allied Commander South-East Asia. South-East Asia Command. School Opleiding Parachutetroepen. Stoomschip. Tentara Nasional Indonesia. Tentara Republik Indonesia. United Nations Commission for Indonesia.

23 Strijdkrachten Ned.-Indië 23 II.3 Afkortingenlijst USAAF VDMB VSI VTD ZIB United States Army Air Forces. Veiligheidsdienst Mariniersbrigade. Verenigde Staten van Indonesië. Verplegings- en Transportdienst. Zelfstandige Infanteriebrigade. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Hoofdkwartier van de Generale Staf in Nederlands-Indië, HOOFDKWARTIER VAN DE GENERALE STAF IN NEDERLANDS-INDIË, Het archief is op 12 maart 1950 per ss "Waterman" verscheept naar Nederland. Het archief werd in eerste instantie opgeslagen in een archiefruimte aan de Breestraat te Den Haag en aldaar voorbewerkt en gebundeld. Uit de inleiding van de oude inventaris blijkt dat de stukken met de verschillende rubriceringen gemengd zijn. De bundels bevatten daardoor bij elkaar gezochte archivalia van verschillende herkomst en jaargangen met als enig doel te komen tot een uitgebreide verzameling van stukken die betrekking hadden op bepaalde onderwerpen. Bij een latere bewerking door het Archief van de Koninklijke Landmacht zijn de reeds gevormde pakken en bundels uiteen genomen en opnieuw geordend, waarbij o.m. de zeer geheime en geheime correspondentie weer zoveel als mogelijk gescheiden zijn. Na deze bewerking is een geringe hoeveelheid ongerubriceerde stukken overgebleven en gevoegd in de onderwerpbundels. Het archief is bij de oprichting van het Centraal Archievendepot (CAD) in 1961 door die dienst overgenomen. Bij het secretariaat van het HKGS in Indonesië werden de archiefbescheiden (in- en uitgaande brieven, memoranda, telegrammen, rapporten enz.) ingeboekt. De geregistreerde stukken werden daarbij in drie categorieën van rubricering ingedeeld, namelijk: 1. zeer geheime; 2. geheime en 3. ongerubriceerde poststukken. Uit het gebruik van aparte inboekstempels en nummering blijkt dat de archivering per rubricering gescheiden plaatsvond zoals hierboven is aangegeven. Elk jaar werd opnieuw begonnen met nummeren. Omdat er geen toegangsmiddelen bij het archief werden aangetroffen is ook niet te achterhalen of er binnen de series per rubricering op een andere wijze stukken zijn gearchiveerd. Latere bewerking heeft de oorspronkelijke ordening te niet gedaan. De huidige toegang is een inventaris die in de jaren '60 door het Archief KL werd vervaardigd. Deze inventaris werd samengesteld zoals toentertijd bij de KL voorgeschreven was, dat wil zeggen er werd een chronologische lijst van behouden stukken, bundels of dossiers gemaakt. Omvangrijke bundels werden verdeeld in meerdere omslagen. Van het geheel werd een systematische toegang gemaakt op basis van de rubricering geheim en zeer geheim en daaronder op onderwerp vanuit een organisatorische grondslag: a. Nederlandse militaire instanties en organen (legercommandant, troepencommandanten, luchtstrijdkrachten, inlichtingendiensten e.d.) en niet militaire instanties; b. Indonesische militaire en civiele instanties; c. internationale organen en instanties en d. (militaire) verdragen en onderlinge samenwerking. Het archief bevat verder enige foto's, stafkaarten, stencils, (kranten) knipsels en brochures.