Actuele opdracht leesvaardigheid Comazuipers juni BK

Transcriptie

1 Actuele opdracht leesvaardigheid Comazuipers juni BK Opdracht 1 Bespreek met een medeleerling. a Drink jij wel eens alcohol of ken je leeftijdgenoten onder de 18 die drinken? b Waarom drinken jongeren (of jij) alcohol? c Wat gebeurt er als iemand zich in een coma drinkt? d Waarom is het juist voor jongeren niet goed om alcohol te drinken? Opdracht 2 Bekijk op deze internetpagina de video over dit onderwerp. a Wat bedoelt het meisje uit het reclamefilmpje als ze zegt dat ze 'niks' gaat doen? b Wat betekent NIX<18? c Wat vinden ouders wanneer ze 'vergoelijken' als hun kind zich in coma zuipt? A Ze vinden het erg. B Ze vinden het niet zo erg. d Denkt de eerste meneer in het filmpje dat alle drankwetten, drankvoorlichtingen en drank-campagnes helpen om het aantal comazuipers omlaag te brengen? Leg uit. e Waarmee wordt het effect van comazuipen op je hersens vergeleken door de arts? f Kiezen jongeren er bewust voor om veel alcohol te drinken, denk je? Waarom wel of niet? Opdracht 3 Lees tekst 1 verkennend. a Wat is het onderwerp van de tekst? b Heb je in je omgeving wel eens te maken gehad met het onderwerp? c Denk je dat het onderwerp belangrijk is voor jou? Leg uit. d Wat staat er in de kop van tekst 1? A Het onderwerp B De hoofdgedachte Tekst 1 Meer jongeren zuipen zich lam 713 tieners opgenomen in het ziekenhuis Auteurs: Natasja de Groot en Laura Schalkwijk I II 5 Veel 16- en 17-jarigen hebben zich vorig jaar het ziekenhuis in gedronken. 713 jongeren werden met een alcoholvergiftiging opgenomen. De daling van het aantal jonge comazuipers is daarmee voorbij. Dat blijkt uit de laatste gegevens van Nederlandse kinderartsen. De vreugde over de daling die in 2012 werd ingezet, duurde kort. Toen waren er 706 comazuipers. 16- en 17-jarigen hebben zich in 2013 lam gezopen omdat het nog kon, verklaart

2 III IV V VI VII VIII Nico van der Lely de toename. Van der Lely is kinderarts in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft en medebedenker van de alcoholpoli voor jongeren. Uitgaansgelegenheden speelden hier eind vorig jaar handig op in door feesten te organiseren waar jongeren onder de 18 jaar nog los konden gaan met drank. Ook bij veel ouders is het kwartje nog niet gevallen, weet Van der Lely. We weten van sweet sixteen parties waar ouders stonden te schenken, terwijl kinderen al volledig laveloos waren. Van der Lely had gehoopt dat de daling van 2012 zou doorzetten, maar tot zijn spijt is dat niet gelukt. In 2012 nam voor het eerst in jaren het aantal comazuipers af. De jongste die in 2013 in het ziekenhuis belandde, was 12 jaar. Gemiddeld hadden de kinderen 3 uur en 3 minuten een verminderd bewustzijn. De langste periode duurde 24 uur. De meeste kinderen die op de spoedeisende hulp belandden, komen uit traditionele gezinnen. Ondanks de invoering van het alcoholverbod voor jongeren tot 18 jaar op 1 januari 2014, verwacht Van der Lely dit jaar nog geen grote terugloop van het aantal jonge comazuipers. Cijfers heb ik niet, maar we zien nog steeds jongeren binnendruppelen. In Delft is het in elk geval zeker nog niet afgenomen. De wetsaanpassing is daarom niet voldoende, stelt hij. De sociale norm moet veranderen. Veel mensen zien nog steeds niet in hoe schadelijk alcohol voor jonge kinderen is. Om dat te voor elkaar te krijgen, is het van groot belang dat gemeenten, handhavers, sportbonden, scholen en opvoeders de handen ineenslaan. In bijvoorbeeld Hoorn, Oost-Brabant en Groningen zie je dat zoiets effect heeft. In Hoorn en omstreken is drankgebruik onder jongeren de afgelopen jaren inderdaad gedaald, bevestigt Simon Dijkstra, voormalig leider van het project 'Westfrisland'. Tot 2008 zag het er in West-Friesland nog somber uit. Er was sprake van erg veel drank- en drugsgebruik onder jongeren. In navolging van Delft opende het Westfries Gasthuis een alcoholpoli voor de comazuipers. Maar er moest vooral worden voorkomen dat jongeren aan drank begonnen. Voor die laatste en meest zware opdracht werd Dijkstra ingehuurd. Hij zette burgemeesters met ouders en jongeren om tafel. Het doel was te weten komen wat er onder jongeren leeft. Ook ging hij het gesprek aan met sportkantines, supermarkten en horeca om de controles aan te scherpen. Met artsen werden lesprogramma's gemaakt, waarbij scholieren leren wat alcohol is en hoe schadelijk het kan zijn. De samenwerking met scholen, horeca en gemeenten levert inmiddels resultaten op.

3 IX Gedaald Inmiddels is het aantal jongeren dat wel eens drinkt gedaald van 64 procent naar 48 procent. En de startleeftijd is verhoogd van 12,1 jaar naar 12,9 jaar. Mooie cijfers, vindt Dijkstra. Maar er valt nog altijd een hoop te winnen. Hoewel het project Westfrisland is beëindigd, loopt de aanpak nog steeds door. De kunst is volhouden. Een gedragsverandering bereik je niet zomaar. Kinderarts Van der Lely valt hem bij. Ik vermoed dat het nog zeker 3 tot 5 jaar duurt voordat het alcoholgebruik onder jonge tieners is uitgebannen. Bron: Algemeen Dagblad, 27 mei 2014 Opdracht 4 Lees nauwkeurig de alinea's I en II van tekst 1. a In regel 2 lees je hoeveel comazuipers er in 2013 waren. Als je weet dat een jaar 52 weekenden heeft, hoeveel comazuipers waren er dat dan per weekend? Vind je dat veel? b Hoe trekt de inleiding de aandacht van de lezer (alinea I)? A Er staat iets in dat belangrijk is voor de lezer. B Er wordt geschreven over iets dat net is gebeurd of onderzocht. C Er wordt iets grappigs geschreven. c Wat is de belangrijkste aanleiding waarom dit nieuws in de krant komt (alinea I)? A Dat er 713 comazuipers waren in B Dat de daling van het aantal comazuipers voorbij is. d Hoeveel comazuipers waren er in 2013 meer dan in 2012 (alinea II)? e Wat is een 'alcoholpoli' (regel 8)? f Vind je de kop van het artikel goed als je kijkt naar het antwoord op opdracht 3d? g Wat zou jij veranderen aan de kop? h Waarom konden de 16- en 17-jarige jongeren zich nog lam zuipen (regel 6)? Opdracht 5 Lees nauwkeurig de alinea's III en IV van tekst 1. a Welke twee oorzaken worden in alinea III genoemd voor het comazuipen in 2013? b Wat betekent in regel 11 dat 'het kwartje nog niet is gevallen' bij ouders? A Ze begrijpen niet waarom hun kinderen zoveel drinken. B Ze begrijpen niet waarom het slecht is als hun kinderen zoveel drinken. C Ze begrijpen niet waarom het slecht is om te drinken. c Schrijf uit alinea IV twee woorden op die de betekenis van 'coma' goed weergeven. d Wat zijn 'traditionele gezinnen' (regel 19)? e Wat betekent het dat de meeste comazuipers uit traditionele gezinnen komen, denk je (regel 19)? Opdracht 6 Lees nauwkeuring de alinea's V en VI van tekst 1. a Met 'wetsaanpassing' (regel 24) wordt verwezen naar een wet die in alinea V wordt genoemd. Welke wet is dat? b Schrijf de woorden 'omgeving' en 'overheid' op de juiste plaats: Een wet is een norm van de... Een sociale norm is een soort wet van je eigen...

4 c 'Veel mensen zien nog steeds niet in hoe schadelijk alcohol voor jonge kinderen is.' (regel 25-26). Waarvan is dit een voorbeeld? d Wat zijn 'handhavers' (regel 27) en wat handhaven ze? e Wat betekent 'de handen ineenslaan' (regel 27-28)? f Leg de naam van het project 'Westfrisland' uit (regel 32). Opdracht 7 Lees nauwkeurig de alinea's VII t/m IX van tekst 1. a Waarom krijg je het aantal comazuipers niet omlaag door alleen maar een alcoholpoli te openen (regel 34-36)? b 'Met artsen werden lesprogramma's gemaakt, waarbij scholieren leren wat alcohol is en hoe schadelijk het kan zijn.' (regel 40-42). Heb jij wel eens zo'n lesprogramma gevolgd? Zo ja, wat heb je daarvan onthouden? Zo nee, denk je dat het nuttig is? Waarom wel of niet? c Schrijf twee signaalwoorden op uit alinea IX waaraan je een tegenstellend tekstverband herkent. d Is de kinderarts Van der Lely het eens of oneens met Dijkstra (alinea IX)? Schrijf de woorden op waaraan je dat makkelijk kunt zien. e Wat wil Van der Lely uiteindelijk bereiken? A Dat jonge tieners helemaal geen alcohol meer drinken. B Dat jonge tieners zich niet meer in een coma zuipen. Opdracht 8 Zet woorden bij elkaar. Werk samen met een klasgenoot. a Hieronder staan 15 woorden of woordgroepen uit tekst 1. Knip de woorden uit en leg de woorden bij elkaar die in tekst 1 volgens jullie iets met elkaar te maken hebben. Variant voor digibord, computer of tablet: typ de woorden over op het online prikbord nl.padlet.com/create. Je kunt de woorden daarna makkelijk verschuiven. Je hoeft nergens in te loggen en je kunt het prikbord daarna met één druk op de knop via diverse social media met anderen delen, of de link van jouw prikbord naar je docent sturen. alcoholpoli sweet sixteen party's sociale norm alchoholvergiftiging verminderd bewustzijn controles comazuiper spoedeisende hulp lesprogramma's gedragsverandering alcoholverbod handhavers ouders wetsaanpassing uitgaansgelegenheden b Maak met je mobiel een foto van het resultaat. Als je met het digitale prikbord werkt, hoef je dat niet meer te doen.

5 c Schrijf op wat de woorden die jullie bij elkaar hebben gelegd met elkaar te maken hebben. d Vergelijk jullie werk met een ander groepje en bespreek de verschillen. Opdracht 9 Lees tekst 2 verkennend. a Over wie gaat deze tekst? A jongeren B horeca C ouders van jongeren b Wat voor soort tekst is dit, denk je? A Informatieve tekst B Overtuigende tekst C Amuserende tekst D Activerende tekst Tekst 2 I Nieuwe drankwet problematisch voor horeca Groninger horecabedrijven hebben zwaar te lijden onder de gevolgen van de nieuwe drankwet. Dat zegt de Groninger afdeling van Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Sinds dit jaar mogen jongeren onder de achttien geen alcohol meer drinken. II III 5 10 Volgens Koninklijke Horeca Nederland hebben ondernemers dertig tot veertig procent omzetverlies. Jongeren tot achttien jaar blijven nu helemaal weg uit kroegen en discotheken, zegt KHN. Zij bezatten zich in zuipketen of thuis en zijn daarom zo dronken dat ze de horeca niet meer in mogen voor een colaatje. Verschillende horecazaken zouden op het punt staan hun deuren te sluiten. Harder optreden KHN roept gemeenten op harder op te treden tegen zuipketen. Ook vraagt de brancheorganisatie ouders hun kroost te verbieden om thuis in te drinken. 'Het is beter dat ouders stimuleren dat hun kinderen naar de kroeg gaan', zegt Jan Bas van Aalderen van de Groningse afdeling van KHN, 'dan weet je zeker dat ze niet drinken.' Bron: 26 mei 2014 Opdracht 10 Lees tekst 2 nauwkeurig. a Wat is de naam van de 'brancheorganisatie' (regel 10)? b Vat de visie van de Groninger horecabedrijven samen door het schema hieronder in te vullen. c Ben je het eens met de oplossing van de Groninger horecabedrijven?

6 Opdracht 11 Voer samen met een klasgenoot een van de volgende opdrachten uit. A Maak een poster of uitnodiging voor een alcoholvrij gemaskerd bal. Noem de voordelen van het alcoholvrije karakter van het feest en maak duidelijk waarom je kiest voor een gemaskerd bal. B Maak een tekening van een 'handige', maar vooral grappige uitvinding die te maken heeft met teveel drinken of het voorkomen daarvan. Voorbeeld: een hersenaanvuller, coma-melder, een bierglas met ingebouwde kotszak, enzovoort. Schrijf of teken er ook een handleiding bij. C Maak een videohandleiding 'eerste hulp bij comazuipen'. Zoek op internet wat er in ziekenhuizen gebeurt als er een comazuiper wordt binnengebracht. Verwerk die informatie in een videohandleiding voor kroegbazen. D Schrijf een artikel voor een krant waarin jullie in reactie op tekst 1 jullie mening geven over het gebruik van alcohol. Zoek op internet argumenten voor je mening, vul die zelf aan en verwerk die in je artikel. E Op alle sigarettenpakjes staat een tekst met gezondheidswaarschuwingen. In andere landen gaan ze nog verder: daar staat bijvoorbeeld een foto van een zwartgerookte long op de verpakking. Ontwerp een etiket voor een bierfles. De helft van het etiket moet een gezondheidswaarschuwing bevatten, speciaal voor jongeren. Zoek op internet waarom alcohol zo slecht is voor jongeren en verwerk dit in de waarschuwing. Je mag ook afbeeldingen toevoegen aan het etiket. Je moet goed bedenken wat jongeren af zou kunnen schrikken, zodat ze niet teveel gaan drinken.