De compliance van startende ondernemingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De compliance van startende ondernemingen"

Transcriptie

1 De compliance van startende ondernemingen

2

3 Amsterdam, 19 januari 2007 In opdracht van de Belastingdienst De compliance van startende ondernemingen dr. Jorna Leenheer drs. Peter Risseeuw

4 De wetenschap dat het goed is SEO Economisch Onderzoek doet onafhankelijk toegepast onderzoek in opdracht van overheid en bedrijfsleven. Ons onderzoek helpt onze opdrachtgevers bij het nemen van beslissingen. SEO Economisch Onderzoek is gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam. Dat geeft ons zicht op de nieuwste wetenschappelijke methoden. We hebben geen winstoogmerk en investeren continu in het intellectueel kapitaal van de medewerkers via promotietrajecten, het uitbrengen van wetenschappelijke publicaties, kennisnetwerken en congresbezoek. SEO-rapport nr. 959 ISBN: O&M/2007/MR/199/E0057 Copyright 2007 SEO Amsterdam. Alle rechten voorbehouden. Het is geoorloofd gegevens uit dit rapport te gebruiken in artikelen en dergelijke, mits daarbij de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld.

5 Inhoudsopgave Samenvatting...i 1 Inleiding De ontwikkeling van startende ondernemingen Overzicht startende ondernemingen en de fiscus De ontwikkelingsfasen van startende ondernemingen Fiscale omgeving Compliance van startende ondernemingen Kennis van regels Kosten/baten Kosten van naleving Baten van naleving Afweging baten en kosten van naleving en overtreding Mate van acceptatie Normgetrouwheid doelgroep Niet-overheidscontrole (maatschappelijke controle) Pakkans Meldingskans Controlekans Detectiekans Selectiviteit Sanctiekans Sanctie-ernst Conclusies Aanzet tot beleidsimplicaties Aandachtspunten voor vervolgonderzoek...27

6 Bijlage I: Operationalisatie van compliance-indicatoren...29 Bijlage II: Methodologie...30 Literatuur...33

7 DE COMPLIANCE VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN i Samenvatting Dit rapport ontwikkelt een model om de compliance van startende ondernemingen te beschrijven. Om de ontwikkeling van startende onderneming te structureren is een ontwikkelingsmodel opgesteld dat vijf ontwikkelingsfases onderscheidt. In fase 0 is er nog niet daadwerkelijk sprake van een onderneming, maar van een onderneming in oprichting (0a), een op freelancebasis werkende zelfstandige (0b) of een onderneming/zelfstandige die buiten het formele circuit om opereert (0c). In de startfase (fase 1) is de onderneming formeel ingeschreven en vinden er economische activiteiten plaats. Na enkele maanden komt de onderneming vervolgens in de overlevingsfase (fase 2). Vanaf fase 3 heeft de onderneming personeel en is er sprake van een zekere mate van stabiliteit. Met de groei van de onderneming wordt de administratie doorgaans eerst uitbesteed (fase 4) en vervolgens weer in-house gedaan met een eigen administratieafdeling (fase 5). Belangrijke markeerpunten in de onwtikkeling van de onderneming zijn inschrijving bij de Kamer van Koophandel (fase 1), aanname personeel (doorgaans fase 3), omslag naar zakelijke rechtsvorm (BV) en de uitbesteding van administratie. Iedere fase kent deels eigen relevante belastingwetgeving en fiscale contactmomenten. Verder verschillen ondernemers in de zakelijke contacten die zij hebben. In de vroege ontwikkeling is het netwerk minder rijk en zijn informele contacten belangrijker dan formele contacten. De compliance van ondernemingen is moeilijk direct waar te nemen. Daarom wordt in het rapport gebruik gemaakt van de tafel van elf, een door het Ministerie van Justitie ontwikkeld instrument dat elf dimensies onderscheidt die tezamen sterke antecedenten zijn voor compliance. Het gaat om de dimensies: 1) kennis van regels, 2) kosten en baten van naleving en overtreding, 3) mate van acceptatie, 4) normgetrouwheid, 5) niet-overheidscontrole, 6-9) pakkans op te delen in 6) meldingskans, 7) controlekans, 8) detectiekans, 9) selectiviteit; 10) sanctiekans en 11) sanctie-ernst. Deze dimensies of indicatoren worden in het artikel gerelateerd aan de verschillende fases uit het ontwikkelingsmodel. De dimensies zijn in meer of mindere mate waarneembaar en stuurbaar in de verschillende ontwikkelingsfases. Voor sommige dimensies en ontwikkelingsfases is het inzicht hierin nog beperkt. De kennis van regels is een belangrijke voorwaarde om compliant te kunnen zijn, foutloze belastingaangifte te doen en gebruik te maken van beschikbare faciliteiten. Daarbij is de kennis van de ondernemer bij de start belangrijk, omdat gedurende de beginfases van de ontwikkeling een ondernemer weinig tijd heeft om zich met fiscale zaken bezig te houden. Het communicatiebeleid van de Belastingdienst is gedurende alle ontwikkelingsfases belangrijk voor het ontwikkelen van kennis en stimulering van kennismanagement van starters. De kosten en baten van compliance hangen samen met de te betalen belasting en de kosten en inspanningen die samenhangen met administratie- en aangifte-inspanningen. Het beleid dient zich te richten op de wetgeving en regelgeving zelf en daarnaast op het vloeiend verloop van het aangifte- en dienstverleningsproces. De dimensies mate van acceptatie van de belastingwetgeving en normgetrouwheid hangen met elkaar samen en hebben voorts als belangrijke gemene deler dat ze moeilijk zijn te beïnvloeden door de Belastingdienst. Deze dimensies worden deels door overheidsbeleid in het

8 ii SAMENVATTING algemeen beïnvloed en verder zijn deze dimensies in een vroeg ontwikkelingsstadium gevormd en zijn vervolgens behoorlijk constant. Niet-overheidscontrole heeft te maken met horizontaal toezicht en sociale controle. In de vroege ontwikkelingsfases is ook de voorlichting vanuit netwerkpartijen, zoals brancheorganisaties, belangrijk. De pakkans bestaande uit meldingskans, controlekans, detectiekans en selectiviteit. De pakkans is voor de Belastingdienst niet waarneembaar, omdat nooit kan worden vastgesteld wie ten oprechte niet gepakt is. Van belang voor beleid is de gepercipieerde sanctiekans. Hoe hoog deze kans moet zijn voor men besluit tot compliant gedrag over te gaan, is deels afhankelijk van de risicoattitude van de onderneming, welke samenhangt met de ontwikkelingsfase en groeistrategie. De kans dat nadat men gepakt wordt er ook sanctie volgt is niet honderd procent. Een belangrijk punt is of de ondernemer aansprakelijk kan worden gesteld voor de fout, of er sprake is van opzet en of het om een herhaalde overtreding gaat. De rol van belastingadviseurs hierbij is van belang en behoeft verdere aandacht. Bij het sanctioneren van een ondernemer treedt er voor de Belastingdienst het risico op dat deze niet kan worden geïnd, bijvoorbeeld vanwege faillissement. De sanctie-ernst blijkt een indicator te zijn die van grote invloed is op compliance. De ernst van de sanctie hangt ook samen met imago- en reputatieschade die ermee wordt opgelopen. Uit de literatuurstudie volgen een aantal beleidsimplicaties. Een eerste implicatie is dat het compliancebeleid al dient aan te vangen voor de ondernemer daadwerkelijk is gestart, omdat gedurende de voorbereidingsfase (de zogenaamde nasencefase) de aspirantondernemer al bezig is kennis te ontwikkelen, bepaalde structuurbeslissingen te nemen en een attitude te ontwikkelen jegens de Belastingdienst. Vervolgens dient de Belastingdienst haar beleid aan te passen aan de ontwikkelingsfase waarin een onderneming zicht bevindt. Het is belangrijk daarbij dat de Belastingdienst de sporadische contactmomenten met de starter optimaal benut om beleid te voeren, omdat fiscale aspecten en compliance doorgaans weinig aandacht hebben van de startende ondernemer. De Belastingdienst dient verder af te wegen of aan iedere startersgroep even veel aandacht moet worden besteed. Branches en bevolkingsgroepen verschillen namelijk in startfrequentie en de overlevingskans. Ook wijken sommige startende ondernemingen van het normale ontwikkelingspatroon af zoals parttime starters of herstarters. Omdat bedrijven vaak moeilijk direct zijn te benaderen is het van belang via indirecte kanalen contact te zoeken. Het gaat hierbij om media, bronnen en partijen in het netwerk van de ondernemer waaraan hij waarde hecht en waar hij geregeld contact mee heeft. Specifiek behoeft de uitbesteding van administratie en aangifte door belastingadviseurs verdere aandacht. Het blijkt namelijk dat belastingadviseurs een belangrijke rol vervullen in de informatievoorziening, vorming en aangifte van veel startende ondernemingen. Om de beleidsadviezen te kunnen implementeren is in veel gevallen vervolgonderzoek noodzakelijk. In algemene zin dient vervolgonderzoek meer inzicht te geven in de compliance-dimensies van startende ondernemingen, discrepancies tussen de percepties van de onderneming en de daadwerkelijke situatie, de invloed van beleid en acties van de Belastingdienst op compliance-dimensies en de ontwikkeling over de tijd.

9 DE COMPLIANCE VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 1 1 Inleiding Het doel van dit rapport is om de fiscale compliance van startende ondernemingen te beschrijven en factoren te onderscheiden die deze compliance beïnvloeden. Het rapport geeft een inventarisatie van bestaande literatuur, zowel wetenschappelijke literatuur als rapporten van toegepaste onderzoeksinstituten. Aangezien de literatuur over compliance van startende ondernemingen beperkt is, moeten we dikwijls de bestaande kennis over compliance in het algemeen enerzijds en startende ondernemingen anderzijds combineren in onze redenering. Compliance betekent letterlijk gezagsgetrouwheid of onderwerping. Compliance is daarom eigenlijk niet hetzelfde als een foutloze belastingaangifte. Uit onderzoek van Antonides en Robben (1995) blijkt dat een groot deel van de foutieve aangiftes in het nadeel was van de belastingplichtige, oftewel na correctie kreeg deze geld terug. Er is in deze gevallen dus duidelijk geen sprake van ontduiking, maar van vergissingen of onwetendheid. Aan de andere kant kan een bedrijf ook de grijze gebieden van de wetgeving opzoeken en moedwillig belasting proberen te ontwijken. Hij kan daarmee vaak niet wettelijk worden vervolgd, maar hier is eigenlijk geen sprake van compliance. Hoewel er dus theoretisch gezien onderscheid bestaat tussen compliance en correcte aangifte, is dit onderscheid in de praktijk vaak moeilijk te maken. In dit rapport gaan we dan ook nauwelijks in op de verschillen tussen deze twee. Sterker nog, het detecteren en voorkomen van niet met opzet gemaakte fouten is ook een belangrijk onderwerp van beleid voor de Belastingdienst, zeker in relatie tot startende ondernemingen. Bij het samenstellen van het literatuuroverzicht is gecombineerd gebruik gemaakt van twee leidraden. Als eerste leidraad geldt een ontwikkelingsmodel voor startende ondernemingen. Startende ondernemingen doorlopen volgens het model verschillende fases en in ieder van deze fases kan hun compliance anders zijn. Dit heeft deels te maken met het feit dat ze in iedere fase te maken hebben met andere regelgeving. Als tweede leidraad voor het rapport geldt de tafel van elf. De tafel van elf is een door het Ministerie van Justitie ontwikkeld instrument dat kan worden gebruikt om de naleving van regelgeving te toetsen. Kern van dit instrument zijn elf dimensies die met elkaar bepalend zijn voor de naleving van regelgeving, in dit geval fiscale compliance. Meer informatie over de tafel van elf is te vinden op de site van het ministerie (zie ook referentielijst). In dit rapport wordt de tafel van elf specifiek besproken voor fiscale compliance. Daarbij wordt zo veel mogelijk geprobeerd een uitsplitsing te maken naar de verschillende ontwikkelingsfases van startende ondernemingen. We gaan tevens in op de in te zetten beleidsinstrumenten. Daarbij kunnen twee categorieën van beleidsinstrumenten worden onderscheiden: - Restrictief beleid: het opsporen en detecteren van foutieve aangiftes en waar nodig sanctioneren. - Dienstverleningsbeleid: uitgangspunt is dat de Belastingdienst dienstverlener is en de onderneming klant. Onderdelen van het dienstverleningsbeleid zijn onder meer kennisoverdracht en assistentie bij vragen, communicatie van verwachtingen, doelstellingen en sanctiebeleid, behandeling van klachten, doelmatigheid en deskundigheid, etc.

10 2 HOOFDSTUK 1 Sommige beleidsinstrumenten sluiten nauw aan bij een bepaalde specifieke dimensies van de tafel van elf. Veel is echter nog niet duidelijk op dit punt en het onderwerp vergt additioneel onderzoek. Hoofdstuk 2 presenteert de ontwikkelingsfases van een startende onderneming. Daarbij komen ook fiscale aspecten en typische contactmomenten met de Belastingdienst aan bod. Hoofdstuk 3 behandelt de tafel van elf en bespreekt de compliance voor startende ondernemingen, waarbij we zo veel mogelijk de ontwikkelingsfasen proberen te onderscheiden. Hoofdstuk 4 presenteert een aanzet voor beleidsimplicaties en formuleert ideeën voor te entameren vervolgonderzoek waaraan in dit verband behoefte bestaat.

11 DE COMPLIANCE VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 3 2 De ontwikkeling van startende ondernemingen 2.1 Overzicht startende ondernemingen en de fiscus De literatuur kent verschillende modellen die de ontwikkelingsfasen van ondernemingen beschrijven. In dit onderzoek sluiten we aan op het model van Churchill en Lewis (1983), maar passen dit enigszins aan zodat het beter aansluit op de fases die ondernemingen volgen met betrekking tot compliance. We voegen onder meer een nulfase of nascencefase toe (nascence betekent letterlijk ontluiking): de fase waarbij er nog niet daadwerkelijk sprake is van een onderneming. Tabel 1 geeft een overzicht van het model met daarbij de belangrijkste eigenschappen van ondernemer en onderneming. Deze worden hieronder verder toegelicht (2.2). In 2.2 komt ook de zakelijke omgeving van de onderneming aan bod, voor zover deze van belang is voor compliance. Daarnaast bevat Tabel 1 per fase de belangrijkste fiscale en compliance-aspecten: - Fiscale baten: wat kan compliance de onderneming opleveren - Fiscale lasten: welke afdrachten en andere kosten bestaan er op fiscaal gebied - Contactmomenten met Belastingdienst - Fiscaal aanspreekpunt: wie is namens het bedrijf het aanspreekpunt jegens de Belastingdienst? Een bespreking van de bovengenoemde aspecten vindt plaats in 2.3. Zij bepalen grotendeels de invulling van de tafel van elf aangaande compliance en vormen ook aanknopingspunten voor mogelijk beleid vanuit de Belastingdienst.

12 4 HOOFDSTUK 2 Fase Tabel 1 Startende ondernemingen en de Belastingdienst Eigenschappen Eigenschappen onderneming ondernemer Zakelijke omgeving Fiscale baten Fiscale lasten Contactmomenten Belastingdienst Fiscaal aanspreekpunt 0a. Nascence: voorbereidingen en overwegingen 0b. Nascence: freelancer 0c. Nascence: ondergronds opererend Geen economische activiteiten Economische activiteiten hebben freelancekarakter Economische activiteit; M.n. dienstverlening, klussen Commitment om te starten: investeringen in tijd en geld. Vaak naast dienstverband/uitkeri ng Vaak parttime, naast dienstverband/ uitkering Huidige werkgever/ collega s/ vakgenoten Opdrachtgevers Bank Werkgever Afweging tussen fiscale baten en lasten van oprichting onderneming. Vrijstelling voor sommige zeer beperkte activiteiten Informeel Bank Vrijstelling voor sommige zeer beperkte activiteiten IB+: Inkomstenbelasting met enige complexiteit N.v.t.. Informatieverwerving: Startersbeurzen Website Belastingdienst Info bij KvK VAR-verklaring Merendeels: belastingontduiking Initiator Freelancer Opdrachtgevers Betrokkene Mijlpaalmoment: Inschrijving Kamer van Koophandel 1. Start 2. Overleven Omzet genereren is primair Verbreden netwerk Inkomensverwerving 100% Vakman Ondernemerschap Vrijgevochten, autonoom Kleine zelfstandige, middenstand KvK, Bank, Opdrachtgevers/klante n Leveranciers Evt. financieel of assurantieadviseur Bedrijfschap Zie 1, maar breder netwerk Brancheorganisatie Starterspremie Ondernemersaftr ek Tante Agaath BTW IB Heffingen van Bedrijfschap Inschrijving KvK/ Belastingdienst, BTW-nummer Zie 1 Zie 1 BTW verrekenmomenten Jaarlijkse aangifte (periodieke betalingen) Ondernemer Ondernemer

13 DE ONTWIKKELING VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 5 Mijlpaalmoment: Aanname personeel -> Vanaf fase 3 altijd personeel, in fase 0c/1 en 2 mogelijk personeel 3. Klein stabiel financiële administratie zelf 4. Klein stabiel financiële administratie uitbesteed 5. Groot stabiel - financiële administratie intern P.M. Expansie P.M. Afbouw P.M. Overdracht Personeelsopbouw Groei Staff-functies Vaak: overstap naar BV Afdeling/divisiestruct uur, meer extern kapitaal Managers Managementverantwoordelijkheden Managementverantwo ordelijkheden Geldingsdrang (groei) Managementverantwo ordelijkheden + Ondernemerschap, expansiedrift Zie 2 + Franchiseorganisatie Werknemers/gevers organisatie Zie 3 + Administratiekantoor/ AA Kredietverleners Zie 4 + Mogelijk internationalisatie Investeringspremie s, werknemersfaciliteiten Zie 3 Zie 2 Zie 2 + BVomslag VPB Aanmelding personeel BTW verrekenmomenten Jaarlijkse aangifte (periodieke betalingen) Beperkt: veel ligt bij administratiekantoor Zie 3 Zie 4 BTW verrekenmomenten Jaarlijkse aangifte (periodieke betalingen) In deze fases is er geen sprake meer van een startende onderneming. De fase overdracht hangt samen met de start van een nieuwe onderneming of in ieder geval ondernemer (fase 1). Ondernemer Administratiekantoo r Controle AA Controller, financiële afdeling * N.B. De informatie over fiscale aspecten en regelgeving is ons door de Belastingdienst beschikbaar gesteld. Het betreft een overzicht op hoofdzaken. Wij kunnen geen volledigheid of correctheid van de gegevens garanderen.

14 6 HOOFDSTUK De ontwikkelingsfasen van startende ondernemingen Fase 0 beschrijft de zogenaamde nascensefase. In deze fase staat de onderneming nog niet formeel ingeschreven bij Kamer van Koophandel (KvK) of Belastingdienst. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt tussen ondernemingen/personen die geen economische activiteiten verrichten (0a) en die dat wel doen (0b en 0c). Fase 0a Nascense: Voorbereidingen en overwegingen In deze fase is er sprake van een privépersoon (of groep van personen) die overweegt een onderneming te starten en daartoe voorbereidingen treft. De nascensefase start met de persoonlijke commitment (toewijding) van de oprichter(s): dit hangt samen het investeren in de oprichting in termen van tijd en persoonlijke middelen (kapitaal) en mogelijk externe financiële middelen (Reynolds en Miller 1992). In een onderzoek onder meer dan Nederlanders worden ruim 500 nascent entrepreneurs aangetroffen (2,5%) (Van Gelderen, Bosma en Thurik 2001). Niet altijd wordt deze fase gevolgd door een daadwerkelijke start van de onderneming (ontwikkeling naar fase 1). Het Nederlandse onderzoek laat zien dat vrouwen langer in de nascensefase verkeren en dat mensen die ervaring hebben in de branche en over aanzienlijk startkapitaal en leningen beschikken (de durvers) vaker daadwerkelijk tot start overgaan. Vaak is de oprichter in deze fase nog werkzaam in dienstverband of ontvangt hij een uitkering. Daardoor zijn de huidige werkgever en collega s alsmede vakgenoten belangrijke actoren in de zakelijke omgeving. Het verkrijgen en verwerken van informatie is de belangrijkste activiteit in deze fase. Onderscheid kan worden gemaakt tussen een pushmotivatie en een pullmotivatie om ondernemer te worden. Van een pushmotivatie is sprake als omstandigheden zoals dreigende werkloosheid iemand er toe brengen om ondernemer te worden en van een pullmotivatie is sprake als iemand zich intrinsiek voelt aangetrokken tot het ondernemerschap, bijvoorbeeld omdat hij een goed businessidee heeft of behoefte heeft aan vrijheid en uitdaging (Van Gelderen 2003 in R&T 2003). De verschillen in motivatie kunnen ertoe leiden dat aspirant ondernemers verschillen in de wijze, grondigheid en tijdsduur van voorbereiding. Een goede voorbereiding, bijvoorbeeld het opstellen van een ondernemingsplan, is een indicator voor het ondernemingssucces en de compliance. Over het algemeen geldt dat jongeren, allochtonen en starters zonder ondernemingsplan of externe financiering minder succesvol zijn (Hermsen en Molthoff 1999). Fase 0b Nascense: Freelancer In deze fase is er sprake van een privé-persoon die voor korte of langere tijd wordt ingehuurd door derden, waarbij geen sprake is van een dienstverband. De freelancer heeft zowel kenmerken van een ondernemer als van een werknemer. Freelancers kunnen worden gedefinieerd als personen die inkomsten hebben als resultaat uit overige werkzaamheden (dus geen loon uit dienstbetrekking of winst uit onderneming). Veel opdrachtnemers noemen zichzelf freelancer terwijl zij voor de Belastingdienst en de Sociale Verzekeringen eigenlijk zelfstandig ondernemer zonder personeel zijn (Mosselman 2003). Personen voeren freelanceactiviteiten vaak naast hun dienstverband of uitkering uit. Freelance kan als opmaat naar een echte onderneming dienen, indien de freelanceactiviteiten in omvang groeien. Bij

15 DE ONTWIKKELING VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 7 freelancen naast dienstverband of uitkering vinden werkzaamheden soms stiekem plaats, hetgeen de compliance in de weg kan staan. Bij freelancen is de opdrachtgever een belangrijk zakelijk contact. Daarnaast vinden er financiële stromen plaats, waarvoor een bankrekening vereist is. Voor de parttime freelancers (met daarnaast een dienstverband) zijn de contacten met de werkgever van belang. Veel werkgevers eisen bekendmaking van dergelijke freelance nevenactiviteiten. Ongeveer een half miljoen mensen heeft freelanceinkomsten (gegevens uit 1999, Mosselman 2003), voor een groot deel van de personen gaat het om neveninkomsten naast een vast dienstverband of pensioen. Een deel van de freelancers wordt door opdrachtgevers gedwongen in deze positie, hoewel dit niet altijd duidelijk is waar te nemen. Beroepsgroepen waarbij dit in ieder geval voorkomt zijn journalisten of artiesten; binnen deze groepen komt het geregeld voor dat mensen geen (vast) dienstverband kunnen krijgen, maar wel worden ingeschakeld op freelancebasis. Fase 0c Nasence: Ondergronds opererend Van een ondergronds opererende onderneming is sprake als een privé-persoon (of een groep van personen) economische activiteiten verricht maar niet bekend is bij de KvK of Belastingdienst. Het verdiende inkomen wordt niet opgegeven en men opereert dus buiten het formele circuit om. Daarmee wordt in de meeste gevallen de wet overtreden. Veel ondernemingen starten buiten het formele circuit. Dit kan zijn uit onwetendheid, omdat men een negatieve houding heeft jegens het formele circuit of uit gemakzucht. Sommige ondernemingen of personen houden dit langdurig vol, voor andere is dit een tijdelijke fase die fungeert als opstap naar het formele circuit. Voor sommige activiteiten zijn er door de wet uitzonderingen gemaakt als ze op zeer beperkte schaal plaatsvinden, bijv. handel van tweedehands artikelen en persoonlijke diensten zoals schoonmaak, klussen en oppas. In andere gevallen wordt het inkomen onterecht niet opgegeven aan de Belastingdienst en is er sprake van non-compliance (ontduiking). De economische activiteiten buiten het formele circuit worden ook wel de ondergrondse of schaduweconomie genoemd. De schaduweconomie bestaat naast activiteiten door personen/bedrijven in de nascensefase deels ook uit inkomen van bedrijven die formeel opereren maar hun inkomen niet volledig opgegeven (en dus niet compliant zijn). De schaduweconomie hangt dus sterk samen met het concept non-compliance. Fase 1 Start Fase 1 is de opstartfase die per definitie een tijdelijke fase is. Men ontwikkelt zich binnen enkele maanden door naar fase 2. Een onderneming is dus te traceren als verkerend in fase 1 door datum van aanmelding bij Belastingdienst of KvK te achterhalen. Inschrijving bij de Kamer van Koophandel is voor een nieuwe onderneming verplicht ten behoeve van het Handelsregister. Naast het bijhouden van het handelsregister (met daarin handelsnamen, adressen, faillissementen, concernrelaties) heeft de Kamer van Koophandel als taak om informatie en scholing ten behoeve van startende ondernemingen te verzorgen. Men spreekt van hybride starter als men daarnaast nog in loondienst is. Daarnaast komen de parttime starters (met name startsters) steeds vaker voor. In de startfase staat de ondernemer centraal binnen de onderneming; hij is verantwoordelijk voor bijna alles. Meestal is er sprake van een zogenaamde éénpitter. De ondernemer is 100% vakman en is primair bezig met het genereren van omzet en het opbouwen van een klantenkring. In sommige sectoren is het hebben van personeel al in de beginfase gebruikelijk (bijv. hoogwaardig technologische

16 8 HOOFDSTUK 2 bedrijven); in zo n geval worden fase 1 en 2 zeer snel doorlopen. Er is doorgaans echter geen personeel en zeker geen gespecialiseerd financieel of administratief personeel. Dit kan een goede boekhouding en administratie in de weg staan en daarmee een correcte belastingaangifte. In sectoren zoals de detailhandel of horeca hebben ondernemers te maken met formele contracten; dit dwingt hen in een vroeg stadium tot een zeker mate van professionaliteit op financieel en administratief vlak. Generaliserend gesproken heeft de ondernemer een vrijgevochten houding: hij denkt buiten kaders, is innovatief en heeft lef. Hij heeft behoefte aan autonomie, controle en zekere mate van macht (Van Gelderen 2003 in R&T 2003). Dergelijke attitude kan soms in contradictie staan met compliance, waarbinnen men zich dient te onderwerpen aan overheidsgezag. Fase 2 Overleven (Bestaansminimum) Fase 2 betreft een bedrijf dat de startersfase voorbij is en reden van voortbestaan heeft gevonden, maar nog geen hoge mate van stabiliteit heeft bereikt. Dit bedrijf is kwetsbaar voor omgevings- en marktveranderingen, is nauwelijks gediversifieerd, is afhankelijk van één of enkele personen, heeft weinig financiële reserves en kan weinig aanspraak maken op externe financiële middelen. Fase 2 kent geen tijdsdimensie; in principe kan een bedrijf in de marge blijven bestaan. Kleine zelfstandigen en middenstand zijn hiervan een voorbeeld. Continuïteit in omzet en productie, en kostenbeheersing staan in deze fase centraal. Cruciaal voor doorgroei is de aanname van personeel. Onderscheid kan worden gemaakt tussen twee typen ondernemers: ondernemers gericht op groei en ondernemers gericht op inkomen. De laatste groep heeft als primair doel met zijn onderneming in zijn (gezins)inkomen te voorzien. De ondernemer gericht op inkomen wordt ook wel small business owner genoemd in plaats van entrepreneur (Van Gelderen 2003 in R&T 2003). De small business owner heeft minder de neiging risico s op te zoeken dan de entrepreneur (ondernemer gericht op groei) (Stewart en Roth 2001). Juist deze ondernemers en hun onderneming kunnen langdurig in fase 2 blijven verkeren. In sommige sectoren zijn de ondernemingen verplicht lid van een product- of bedrijfschap. Nederland kent ongeveer twintig bedrijfschappen, zoals het productschap tuinbouw of het bedrijfschap horeca en catering. Dit zijn publiekrechtelijke organen, dus bij de wet ingestelde openbare bestuurslichamen. De schappen verrichten taken voor hun sector die individuele ondernemingen ieder voor zich niet aankunnen. Dit zijn bijvoorbeeld afspraken maken over kwaliteitsbeheer en controle, gezamenlijke exportpromotie, en voorlichting aan het publiek (Van de Burg 2003, in R&T 2003). Vanwege de heffingen hebben schappen ook tot op zekere hoogte recht om inzage te krijgen in de boekhouding van de bedrijven. Daarnaast kunnen ondernemingen lid worden van een brancheorganisatie. Een brancheorganisatie is een privaatrechtelijke organisatie. In een branche waarin een productschap bestaat kan daarnaast een brancheorganisatie zijn (bijvoorbeeld in de groensector bestaat de Vereniging voor Hoveniers en Groenvoorzieners naast het Productschap Tuinbouw); ook kunnen er binnen een sector meerdere brancheorganisaties actief zijn (bijv. NVM en VBO voor makelaars). Een brancheorganisatie heeft tot taak om de belangen van haar leden te behartigen, bijvoorbeeld bij het afsluiten van CAO s, vertegenwoordiging in relevante organen en beïnvloeding van politiek en beleid. Verder kunnen brancheorganisaties collectieve contracten sluiten, individueel advies geven en scholing en cursussen verzorgen (van de Burg 2003 in R&T 2003). 60% van de MKB-ers noemt de brancheorganisatie als bron om informatie over scholing te verkrijgen; hoger dan iedere andere bron (zoals KvK, ROC s commerciële organisaties, schappen e.d.) (Van der Valk 2006). Ook laten brancheorganisaties onderzoeken uitvoeren (zoals de bedrijfvergelijkende onderzoeken die SEO Economisch Onderzoek veelvuldig houdt). In sommige gevallen kan het behoren tot een brancheorganisatie als keurmerk

17 DE ONTWIKKELING VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 9 dienen, omdat de organisatie merkwaarde heeft. Een voorbeeld is de NVM: je een NVM-makelaar kunnen noemen heeft merkwaarde. Daarbij werken sommige beroepsgroepen onder een erecode. Naast formele organisaties (bedrijfschappen, brancheorganisaties) bestaan er talloze horizontaal georiënteerde netwerken, de zogenaamde ondernemingssociëteiten. Dergelijke netwerken zijn over het algemeen lokaal georganiseerd en informeel van aard. Zij zijn wel een bron van informatie en een platform voor het verspreiden van informele informatie en ervaringsuitwisseling. De invloed van een dergelijk netwerk kan voornamelijk in de beginfase sterk zijn, juist omdat formele relaties (zoals met een belastingadviseur) nog schaars zijn. Fase 3-5 Stabiliteit In de fases 3 tot en met 5 is er sprake van stabiliteit. Hoewel er al in fases 1 en 2 sprake kan zijn van personeel, hebben ondernemingen in fase 3 altijd personeel. Dat vergroot de administratieve lastendruk en complexiteit aanzienlijk. Deze lastendruk is niet alleen fiscaal van aard, maar heeft ook te maken met bijvoorbeeld sociale regelingen. De verschillende administratieve lasten (komende vanuit verschillende instellingen en toezichthouders) zijn voor een ondernemer niet altijd te scheiden; de ondernemer ervaart het als een generiek gegeven. De ondernemer krijgt steeds meer managementverantwoordelijkheden. Hij is niet meer alleen vakman en ondernemer, maar ook manager en baas voor zijn personeel. Dit kan wringen met de eigenschappen van het ondernemerschap. De startende ondernemer is vrijgevochten en zoekt grenzen op en moet nu als werkgever verantwoordelijkheid nemen. Het delegeren van activiteiten is een andere beweging die de ondernemer vaak moeilijk maakt (Risseeuw 2003 in R&T 2003). Met de aanname van personeel, krijgen managers (in loondienst) een grote rol binnen de onderneming. Ondernemers en managers hebben met elkaar gemeen dat ze een vrij hoge mate van prestatiedrang en resultaatgerichtheid hebben. Anderzijds blijken ondernemers meer dan managers geneigd te zijn om risico s te nemen (Stewart en Roth, 2001). Deels komt dit omdat de ondernemer eindverantwoordelijk is en overzicht heeft, maar er is vooral sprake van een selectie-effect: juist een risicozoekend persoon wordt vaker ondernemer. Mogelijke nieuwe partijen in het bedrijfsnetwerk zijn de inkooporganisatie, franchiseorganisatie of winkeliersvereniging. Met de komst van personeel krijgt de onderneming mogelijk ook te maken met werknemers- en werkgeversorganisaties. MKB Nederland is de grootste werkgeversorganisatie voor midden- en kleinbedrijf; ondernemingen zijn niet rechtsreeks aangesloten maar via regionale werkgeversverenigingen of de brancheorganisaties. Daarnaast bestaat Kleinbedrijf Nederland (KBN) en LTO-Nederland (gericht op boeren en tuinders). Naarmate de onderneming groeit, neemt de behoefte aan externe financiering (leningen) toe en daarmee intensiveert het contact met de bank of kredietverstrekker. Ook de ingeschakelde financieel adviseur of administratiekantoor neemt met name in fase 4 een belangrijke rol in. Ondernemer versus onderneming In de eerste ontwikkelingsfasen van de onderneming staan ondernemer (als persoon) en onderneming (als organisatie) dicht bij elkaar en zij zijn in de opstartfase vaak zelfs identiek. Pas met het aannemen van personeel beginnen onderneming en ondernemer duidelijke verschillen te vertonen. Toch geeft Risseeuw (2003 in R&T (2003)) aan dat het zelfs in de beginfase van belang is onderscheid te maken tussen de ontwikkeling van de ondernemer en die van de onderneming.

18 10 HOOFDSTUK 2 Een reden om dat te doen is dat er bij een startende onderneming kan sprake zijn van een startende of een ervaren ondernemer. Van de Nederlandse ondernemers is 4% een ondernemer plus : iemand die bij het starten van het bedrijf al ondernemer is van een eerder opgericht bedrijf en 8% is een herstarter : iemand die al eerder een bedrijf heeft opgericht, maar niet meer actief is met deze onderneming (Snel en Meijaard 2006). De overige 88% is startende ondernemer. Herstarters komen relatief iets vaker voor in de bouw; de ondernemer plus komt relatief vaak voor binnen de industrie, horeca, reparatie en vervoer en overige dienstverlening. Het omgekeerde is ook mogelijk; in het geval van een overnemer is er sprake van een ervaren onderneming en een startende ondernemer. Dit geldt voor 6% van de starters, relatief vaak actief in handel en in horeca, reparatie en vervoer (Snel en Meijaard 2006). Zowel de overnemers als de ondernemers plus starten hebben relatief vaak al personeel bij de start (gemiddeld 9% van de starters, bij overnemers: 37% en ondernemers plus: 26%). De ondernemer en onderneming zijn dan vanaf start niet identiek. 2.3 Fiscale omgeving In iedere ontwikkelingsfase heeft een ondernemer/onderneming te maken met fiscale baten en lasten. Deze hangen samen met de compliance van ondernemingen. Voor de Belastingdienst is het verder van belang de contactmomenten tussen de onderneming en de Belastingdienst te kennen. Deze contactmomenten zijn potentiële compliance/non-compliance momenten maar ook aanknopingspunten voor het voeren van compliancebeleid. Voor de Belastingdienst is het in iedere fase van belang te weten wie voor de onderneming het fiscale aanspreekpunt is. In alle gevallen is de onderneming zelf eindverantwoordelijk, maar de aangifte kan worden ingediend door de belastingadviseur of accountant. In de voorbereidingsfase (0a) is er nog geen sprake van daadwerkelijke fiscale baten en lasten, maar van de afweging van deze indien men daadwerkelijk met een onderneming van start gaat. Contactmomenten met de Belastingdienst treden op bij het inwinnen van informatie hierover, zoals: - Startersbeurzen - Kamer van Koophandel - Aanvraag Starterspakket Belastingdienst - Aanvraag Ondernemershandboek Belastingdienst - Bezoek website Belastingdienst De fiscale positie van de freelancer (0b) is gecompliceerd. Een freelancer kan geen aanspraak maken op ondernemersfaciliteiten zoals starterspremie en ondernemersaftrek. Het werken als freelancer heeft als potentieel voordeel dat men geen werknemers- en pensioenpremies hoeft te betalen, maar men loopt daardoor ook bepaalde risico s. Sommige freelancers verzekeren zich daarom voor bepaalde risico s zelf (zoals arbeidsongeschiktheid). Achteraf kan de Belastingdienst de freelancer als werknemer aanmerken; in dat geval zijn alsnog premies verschuldigd. Er kan zelfs sprake zijn van dubbelverzekering, voor zover de freelancer zich zelf al had verzekerd. Voor de freelancer geldt dat zijn opdrachtgevers vaak een VAR-verklaring eisen. Opdrachtgevers geven verdiensten van freelancers doorgaans door aan de Belastingdienst. De freelancer dient vervolgens aangifte te doen via inkomensbelasting. Voor kleine bedragen (tot ruim ) en in het geval het gaat om bijverdiensten zijn de fiscale en sociale wetgeving niet problematisch. Om van ondernemersfaciliteiten te kunnen profiteren, kan de freelancer een onderneming oprichten en gebruik

19 DE ONTWIKKELING VAN STARTENDE ONDERNEMINGEN 11 maken van een VAR-verklaring (een zelfstandigheidverklaring). De Belastingdienst kent vooraf een VAR-verklaring toe als bewijs naar de opdrachtgevers dat de freelancer geen werknemer is. In wezen wordt het risico echter verlegd van de opdrachtgever naar de opdrachtnemer; deze kan achteraf nog steeds voor premiebetaling worden aangeslagen als de Belastingdienst hem als werknemer aanmerkt. Het grootste probleem betreft freelancers die afhankelijk zijn van het inkomen uit freelancing, die weinig opdrachtgevers hebben (inkomsten geconcentreerd bij een of enkele opdrachtgevers) en die niet in loondienst kunnen werken (Mosselman 2003). In fase 0c worden meestal economische activiteiten onterecht niet gemeld en deze verkeren zogenaamd in de schaduw. Op geaggregeerd niveau bestaan er verschillende methodes om de schaduweconomie te kwantificeren (Erard 1997a). In ontwikkelingslanden is deze schaduweconomie vele malen groter dan in ontwikkelde landen. Het is moeilijk deze ondernemingen op individueel te traceren. Men kan zich ook afvragen of de kosten altijd opwegen tegen de baten. Het gaat vaak om kleinschalige activiteiten. Anderzijds kan van dergelijke controles wel een signaal uitgaan: dergelijke ontwijkingen van het fiscale systeem worden niet getolereerd. Soms doet de Belastingdienst opsporingen naar nascent bedrijven in sectoren waar ze vaak voorkomen. In 2005 is de regio Haaglanden bijvoorbeeld gestart met een project om malafide uitzendbureaus, maar ook de tuinders die hiervan gebruik maken, fiscaal op de goede weg te helpen (Beheersverslag Belastingdienst 2005). In principe kunnen ondergronds opererende bedrijven personeel hebben. Dit maakt hun zichtbaarheid echter wel groter en vergroot daarmee de kans op detectie van non-compliance. In fase 1 heeft de onderneming te maken met een aantal administratieverplichtingen: men is verplicht een administratie bij te houden met daarin alle gegevens over de onderneming die elektronisch of op papier zijn vastgelegd (Handboek Ondernemen 2005). Deze administratie is de basis voor een correcte aangifte. Daarnaast moet men over producten en diensten BTW in rekening brengen en afdragen; alle ontvangen en verstuurde facturen en betalingen moeten daartoe worden bijgehouden. Daarvoor krijgt men een BTW-nummer. BTW-betalingen worden een aantal keer per jaar in rekening gebracht, de aangifte dient altijd elektronisch te gescheiden. Daarnaast bestaat er een jaarlijkse aangifte. In fase 1 is de onderneming meestal een eenmanszaak, waarin de ondernemer de administratie en aangifte zelf doet. Ook in fase 2 is de rechtsvorm is in deze fase doorgaans eenmanszaak, VOF of CV; dit zijn rechtsvormen waarbij privé en zakelijk fiscaal zijn vervlochten. Ook stichtingen en verenigingen komen voor; deze rechtsvormen hebben als voorwaarde dat ze geen winstoogmerk hebben. Vanuit het oogpunt van compliance is het toezien hierop bij deze ondernemingsvormen belangrijk (Hermsen en Molthoff 1999). Meestal is de ondernemer (in huwelijkse VOF vaak de echtgenote) degene die verantwoordelijk is voor de administratie en aangifte. Daarnaast speelt voor veel ondernemingen de belastingadviseur een belangrijke rol. De ondernemer kan in meer of mindere mate de boekhouding, de jaarverslaggeving, de salarisadministratie en de belastingaangifte uitbesteden. Belastingconsulenten voorkomen fouten, maar bevorderen ontwijking door het opzoeken van de marges. Dit laatste geldt in het bijzonder voor consultenten verbonden aan accountantsfirma s (Amerikaans onderzoek) (Erard 1993). De rol van belastingadviseurs is deels ook afhankelijk van de wetgeving: bij duidelijke regelgeving zal het voorkomen van fouten de hoofdmoot voeren, bij ambigue wetgeving het opzoeken van marges (Hampton 2005). Met Fase 3 doet het personeel zijn intrede. De salarisadministratie wordt nagenoeg altijd uitbesteed aan een salarisadministratiekantoor. In fase 3 wordt de financiële administratie en belastingaangifte vaak

20 12 HOOFDSTUK 2 deels zelf gedaan. We onderscheiden een volgende fase (fase 4) waarbij de financiële administratie wordt uitbesteed aan een administratiekantoor en het fiscale aanspreekpunt grotendeels verschuift naar dit kantoor. In eerdere fases behoort het inwinnen van financieel advies tot de mogelijkheden, maar voert men de administratie doorgaans zelf. Voor zeer grote bedrijven komt de administratie doorgaans weer in-house te liggen; men heeft een eigen controlling afdeling (fase 5). Meestal wordt in fase 4 ook de omslag in rechtsvorm naar BV gemaakt. Deze rechtsvormen vereisen (thans nog) een zekere vermogensinbreng. BV s betalen vennootschapsbelasting (VPB), de tarieven hiervan liggen lager (31,5% over de winst) dan voor de inkomensbelasting (hoogste tarief 52%). Het kabinet is voornemens het tarief voor de VPB verder te verlagen, dit gaat wel ten koste van een aantal aftrekposten (Ernst & Young 2005). Ontwikkelingsfasen en regelgeving De vraag is hoe de Belastingdienst de onderneming in de verschillende fases moet benaderen. Hiervoor is een lange en korte termijn afweging noodzakelijk. Niet alle beginnende ondernemingen overleven. Onderzoek naar nascent ondernemingen laat zien dat 26% van de personen die aangeeft bezig is een onderneming op te starten deze activiteiten een jaar later heeft gestaakt (van Gelderen, Bosma en Thurik 2001). Verder blijkt ongeveer 20% van de starters na een jaar al weer van de markt af te zijn; na het eerste jaar neemt het aantal afhakers ieder jaar sterk af (Rienstra en Dirkx 2006). Het lijkt dus wellicht niet wijs veel te investeren in startende ondernemingen. Aan de andere kant laat Kirchler (2006) zien dat vroegtijdige investeren in startende ondernemingen meer lange-termijn effecten genereert dan wanneer men pas ondernemingen in latere fases benadert. Bovendien kan vroegtijdig contact leiden tot betere beslissingen en hogere overlevingskansen voor bedrijven. De fiscale compliance is voor een deel afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin een startende onderneming verkeert. Anderzijds kan de belastingwetgeving zelf ook van invloed zijn op het doorlopen van de ontwikkelingsfases van een startende onderneming. In iedere fase wordt de onderneming immers geconfronteerd met nieuwe regels. Voor MKB-ondernemingen kan regelgeving(sdruk) een reden zijn om geen personeel aan te nemen, waarmee hun groei wordt belemmerd. Ook kunnen fiscale aspecten investeringen in de weg staan (Ernst&Young 2005a). Daarnaast verkeren veel ondernemingen in de nascensefase omdat ze onbekend zijn met de regelgeving of argwanend staan ten aanzien van regelgeving of toezichthoudend gezag. In de rest van dit rapport richten we ons vooral op de invloed van het verkeren in een bepaalde ontwikkelingsfase op de compliance.

Een eigen bedrijf en dan?

Een eigen bedrijf en dan? Een eigen bedrijf en dan? Hieronder treft u de belangrijkste onderwerpen aan, waarmee u als (startend) ondernemer geconfronteerd kunt worden. Opstellen ondernemingsplan Natuurlijk bent u niet verplicht

Nadere informatie

Freelancers en zzp ers

Freelancers en zzp ers Freelancers en zzp ers Zelfstandig of toch niet? Arbeidsrecht Belastingen Juli 2013 / E-0444 Kamer van Koophandel Nederland, Woerden Hoewel aan deze tekst veel zorg is besteed, wordt voor de inhoud geen

Nadere informatie

Freelancers en zzp'ers

Freelancers en zzp'ers Freelancers en zzp'ers Zelfstandig of toch niet? Arbeidsrecht Belastingen Maart 2011 / E-0444 Kamer van Koophandel Nederland, Woerden Freelancers en zzp's E-0444 03-2011 1 In deze brochure: 1. Zelfstandig

Nadere informatie

17 januari VPT-seminar CUE 2012 ZZP-er worden: do s en dont s

17 januari VPT-seminar CUE 2012 ZZP-er worden: do s en dont s 17 januari VPT-seminar CUE 2012 ZZP-er worden: do s en dont s FNV KIEM is met 35.000 leden de grootste belangenbehartiger in creatieve sector. Wij bieden: onafhankelijk advies training, scholing collectieve

Nadere informatie

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname!

In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Panelonderzoek ZZP Geacht panellid, In juli 2015 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een ZZP onderzoek. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname! Graag delen wij de belangrijkste

Nadere informatie

Administratieve valkuilen startende ondernemers

Administratieve valkuilen startende ondernemers Administratieve valkuilen startende ondernemers Barneveld, 29 november 2011 Cooster coaching accountants Jan van Leeuwen AA Agenda Starten Administratie Belastingen Accountant, boekhouder of.. Starten

Nadere informatie

Goed voorbereid van start. Marieke Slot ondernemersadviseur

Goed voorbereid van start. Marieke Slot ondernemersadviseur Goed voorbereid van start Marieke Slot ondernemersadviseur Feiten en cijfers 2015 Het totaal aantal bedrijven is toegenomen met 4% (188.000 nieuwe bedrijven) Minder faillissementen en opheffingen (-25%)

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Freelancen

Praktische opdracht Economie Freelancen Praktische opdracht Economie Freelancen Praktische-opdracht door een scholier 1738 woorden 19 januari 2003 6,6 7 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding Mijn onderwerp is freelancen. Ik heb dit onderwerp

Nadere informatie

Ongezien, onverkocht?

Ongezien, onverkocht? Ongezien, onverkocht? Amsterdam, maart 2012 In opdracht van VBO Makelaar Ongezien, onverkocht? Funda en concurrentie op de markt voor woningmakelaardij Marco Kerste Barbara Baarsma Nicole Rosenboom Peter

Nadere informatie

Naheffing Jaarreken. Vergunningen. De MKB-accountant: een goede adviseur DAAROM EEN ACCOUNTANT

Naheffing Jaarreken. Vergunningen. De MKB-accountant: een goede adviseur DAAROM EEN ACCOUNTANT Naheffing tsvorm Jaarreken Vergunningen De MKB-accountant: een goede adviseur DAAROM EEN ACCOUNTANT maart 2013 DE MKB-ACCOUNTANT: EEN GOEDE ADVISEUR Elke ondernemer heeft behoefte aan een goede adviseur,

Nadere informatie

Belangrijke stappen in je voorbereiding

Belangrijke stappen in je voorbereiding Belangrijke stappen in je voorbereiding Een bedrijf starten kan op allerlei manieren: fulltime, parttime of als zzp'er. Wat je ook kiest, je moet goed voorbereid aan de slag. Onderstaande punten helpen

Nadere informatie

Enquête: 10 vragen voor de BV

Enquête: 10 vragen voor de BV Enquête: 10 vragen voor de BV Het Ministerie van Economische Zaken heeft, in samenwerking met Jong Management en het Platform Zelfstandige Ondernemers, een enquête gehouden onder een aantal leden van deze

Nadere informatie

Grote dynamiek in kleinschalig ondernemerschap

Grote dynamiek in kleinschalig ondernemerschap Grote dynamiek in kleinschalig ondernemerschap J. Mevissen, L. Heuts en H. van Leenen SAMENVATTING Achtergrond van het onderzoek Het verschijnsel zelfstandige zonder personeel (zzp er) spreekt tot de verbeelding.

Nadere informatie

EEN EIGEN ONDERNEMING STARTEN ALS WEDDING PLANNER. Deel 2

EEN EIGEN ONDERNEMING STARTEN ALS WEDDING PLANNER. Deel 2 Master Executive in Wedding Management EEN EIGEN ONDERNEMING STARTEN ALS WEDDING PLANNER Deel 2 [LES 2] Event & Media Education. Alle rechten voorbehouden. Elke vorm van kopiëren of verspreiding van de

Nadere informatie

Een onderneming starten

Een onderneming starten Een onderneming starten De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies

Nadere informatie

Aanbevelingen bij het rapport Drempelvrees?

Aanbevelingen bij het rapport Drempelvrees? Aanbevelingen bij het rapport Drempelvrees? Amsterdam, januari 2008 In opdracht van het Ministerie van Financiën Aanbevelingen bij het rapport Drempelvrees? Aanbevelingen naar aanleiding van de conclusies

Nadere informatie

Een onderneming starten

Een onderneming starten Een onderneming starten De beslissing om een onderneming te starten is er een waar u goed over heeft nagedacht. U heeft alle voors en tegens uitgebreid tegen elkaar afgewogen en bent klaar om te beginnen.

Nadere informatie

U doet goede zaken met een accountant

U doet goede zaken met een accountant U doet goede zaken met een accountant Onno Kobus, directeur P&O bureau: Nu ik weet dat de financiën goed geregeld zijn, kan ik al mijn energie richten op mijn bedrijf. U doet goede zaken met een accountant

Nadere informatie

Eenmanszaak of besloten vennootschap?

Eenmanszaak of besloten vennootschap? Eenmanszaak of besloten vennootschap? De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies

Nadere informatie

ProActief neemt u mee, van VAR naar Wet DBA

ProActief neemt u mee, van VAR naar Wet DBA ProActief neemt u mee, van VAR naar Wet DBA Inleiding Voor u ligt de ProActief BluePrint: ProActief neemt u mee, van VAR naar Wet DBA. In deze BluePrint gaan wij in op wie wij zijn en wat wij voor u en

Nadere informatie

Fiscale voordelen en plichten voor starters Frank Navis

Fiscale voordelen en plichten voor starters Frank Navis Fiscale voordelen en plichten voor starters Frank Navis 16-11-2017 Flynth, prettig kennismaken De adviseurs en accountants van Flynth ondersteunen ondernemers met het realiseren van ambities en doelen.

Nadere informatie

De fiscale compliance van startende ondernemingen

De fiscale compliance van startende ondernemingen BELASTINGEN De fiscale compliance van startende ondernemingen Jorna Leenheer en Peter Verboon SAMENVATTING Startende ondernemers zijn een snel groeiende groep in Nederland. Voor toezichthouders is het

Nadere informatie

Een onderneming starten

Een onderneming starten Een onderneming starten De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies

Nadere informatie

Fiscaal optimaal van start. P.M. (Marijn) Bremmer LL.M.

Fiscaal optimaal van start. P.M. (Marijn) Bremmer LL.M. Fiscaal optimaal van start P.M. (Marijn) Bremmer LL.M. Het MKBTR-verhaal 4 pijlers Visie & strategie Organisatie Rapportage Wet- en regelgeving Het MKBTR-verhaal 3 kernwaarden Eerlijk Eenvoudig Effectief

Nadere informatie

6,3. Samenvatting door S. 864 woorden 16 mei keer beoordeeld. Praktische economie. KvK: helpt bedrijven (bij opstarten) en voert wetten uit

6,3. Samenvatting door S. 864 woorden 16 mei keer beoordeeld. Praktische economie. KvK: helpt bedrijven (bij opstarten) en voert wetten uit Samenvatting door S. 864 woorden 16 mei 2015 6,3 8 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie KvK: helpt bedrijven (bij opstarten) en voert wetten uit Adviseren startende onderneming (m.b.v.

Nadere informatie

Eenmanszaak of besloten vennootschap?

Eenmanszaak of besloten vennootschap? Eenmanszaak of besloten vennootschap? Als ondernemer moet u bij de start van uw bedrijf een rechtsvorm kiezen. Welke juridische vorm het best bij uw situatie past, hangt af van verschillende factoren.

Nadere informatie

Droomsessie. Hoe gaat de Inspectie SZW om met veiligheid in 2025? Hielke Kuitert Inspectiebreed Kenniscentrum

Droomsessie. Hoe gaat de Inspectie SZW om met veiligheid in 2025? Hielke Kuitert Inspectiebreed Kenniscentrum Droomsessie Hoe gaat de Inspectie SZW om met veiligheid in 2025? Hielke Kuitert Inspectiebreed Kenniscentrum Aftrap Inspectie SZW ziet toe op de naleving van de arbeidsomstandighedenwetgeving in Nederland

Nadere informatie

De Wet DBA toegelicht Alles over de achtergrond, de gevolgen en hoe je ermee om kunt gaan

De Wet DBA toegelicht Alles over de achtergrond, de gevolgen en hoe je ermee om kunt gaan Whitepaper De Wet DBA toegelicht Alles over de achtergrond, de gevolgen en hoe je ermee om kunt gaan Met ingang van 1 mei 2016 is de VAR vervangen door de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet

Nadere informatie

Brochure Gastouderopvang & Belasting

Brochure Gastouderopvang & Belasting Brochure Gastouderopvang & Belasting Brochure gastouderopvang en belasting 2015 Brochure gastouderopvang en belasting 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Inkomsten van gastouders... 5 Algemeen... 5 Winst

Nadere informatie

Hoofdstuk 9. Rechtsvormen. Voorbeelden: Eenmanszaak Vennootschap Onder Firma Besloten vennootschap Naamloze vennootschap Vereniging Stichting

Hoofdstuk 9. Rechtsvormen. Voorbeelden: Eenmanszaak Vennootschap Onder Firma Besloten vennootschap Naamloze vennootschap Vereniging Stichting www.jooplengkeek.nl Rechtsvormen Voorbeelden: Eenmanszaak Vennootschap Onder Firma Besloten vennootschap Naamloze vennootschap Vereniging Stichting 1 Rechtsvormen Natuurlijk persoon Een mens met rechten

Nadere informatie

Status concept Medezeggenschapsraad Directeur akkoord Bestuur/RvT i.o.

Status concept Medezeggenschapsraad Directeur akkoord Bestuur/RvT i.o. Status concept 25-8-2015 Medezeggenschapsraad Directeur akkoord 26-8-2015 Bestuur/RvT i.o. College van Bestuur KW1C Raad van Toezicht De raad van toezicht van de Stichting Antonius Abt hanteert onderstaande

Nadere informatie

FISCALE TIPS & BLUNDERS. 2016 1e druk Copyright Finovion

FISCALE TIPS & BLUNDERS. 2016 1e druk Copyright Finovion FISCALE TIPS & BLUNDERS 2016 1e druk Copyright Finovion Wij heten u van harte welkom. WELKOM Dit handzame boekje met financiële blunders en fiscale tips ontvangt u van Finovion. Wij zijn een ondernemend

Nadere informatie

"Ervaring krijg je wanneer je niet krijgt wat je wilt."

Ervaring krijg je wanneer je niet krijgt wat je wilt. "Ervaring krijg je wanneer je niet krijgt wat je wilt." (Pieter Klaas Jagersma) Belastingen voor veel starters iets waar ze liever niet over nadenken omdat het niet leuker te maken is en zo ingewikkeld

Nadere informatie

Samenwerkingen die werken

Samenwerkingen die werken Samenwerkingen die werken Marianne Haverkamp De Dag van de Zelfstandige 20 maart 2013 Even voorstellen Marianne Haverkamp Civiel jurist 6 jaar adviesbureau (diverse samenwerkingsvormen) 6 jaar overheid:

Nadere informatie

Stichting ZZP Nederland bijeenkomst PGGM 30-10-14 ZZP-er worden in de Zorg?

Stichting ZZP Nederland bijeenkomst PGGM 30-10-14 ZZP-er worden in de Zorg? Stichting ZZP Nederland bijeenkomst PGGM 30-10-14 ZZP-er worden in de Zorg? Leo Vollebregt Bestuurder Zorg Stichting ZZP Nederland» Opgericht in februari 2006» 35.000 ZZPers, grootste van het land» Samenwerkingsvorm

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Controlling & Accounting De cursus Controlling & Accounting duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen

Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Onderzoek van GfK november 2015 Inleiding Het aantal ondernemers blijft groeien. In 2015 heeft

Nadere informatie

Samenvatting mediapartners Shopping2020

Samenvatting mediapartners Shopping2020 Samenvatting eindrapport expertgroep Online Ondernemen Webwinkeliers te optimistisch over overlevingskansen. Op basis van data van de Kamer van Koophandel (N=26.250), een online enquête (N=500) en interviews

Nadere informatie

U kunt het boek bestellen via

U kunt het boek bestellen via 4 Deze tekst is (deels) afkomstig uit de zesde uitgave van het boek Ondernemen in Flex Eigenrisicodragen wordt u ZW aangeboden en WGAdoor Professionals in Flex. Heeft u advies of ondersteuning nodig bij

Nadere informatie

Fiscale aspecten van de coöperatie. Kamer van coöperatie basiscursus 11 december 2015

Fiscale aspecten van de coöperatie. Kamer van coöperatie basiscursus 11 december 2015 Fiscale aspecten van de coöperatie Kamer van coöperatie basiscursus 11 december 2015 Agenda - Even voorstellen - Maatschappelijke ontwikkelingen - Bekendheid en kennis over coöperaties - Fiscale aspecten

Nadere informatie

In 9 stappen ondernemer. Tips & tricks bij het starten van je eigen onderneming

In 9 stappen ondernemer. Tips & tricks bij het starten van je eigen onderneming In 9 stappen ondernemer Tips & tricks bij het starten van je eigen onderneming Inhoudsopgave Stap 1: ben ik wel ondernemer? Stap 2: wat wordt mijn product of dienst? Stap 3: wie zijn mijn klanten en waar

Nadere informatie

Fiscaal voordeel. binnen het Koninkrijk der Nederlanden

Fiscaal voordeel. binnen het Koninkrijk der Nederlanden Fiscaal voordeel binnen het Koninkrijk der Nederlanden Inleiding Op 7.800 km afstand van Nederland kunt u als Nederlands ondernemer fiscaal voordeel behalen op Aruba. Dit kan in een deel van het Koninkrijk

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. November 2006

NIEUWSBRIEF. November 2006 NIEUWSBRIEF November 2006 BTW voor privé- gebruik bestelauto s Een bestelauto die doorlopend wisselend wordt gebruikt door twee of meer van uw werknemers, dan hoeft u voor de BTW-correctie wegens privé-gebruik

Nadere informatie

Schadevoorziening bij brand- en bouwveiligheid

Schadevoorziening bij brand- en bouwveiligheid Schadevoorziening bij brand- en bouwveiligheid Amsterdam, september 2013 In opdracht van WODC Schadevoorziening bij brand- en bouwveiligheid Een evenwichtig systeem? Bert Hof en Nicole Rosenboom Roetersstraat

Nadere informatie

Vraag & Antwoord Ambtenaar2share

Vraag & Antwoord Ambtenaar2share Vraag & Antwoord Ambtenaar2share Eén van de diensten van Publiek.nl is Ambtenaar2share: ambtenaren gaan in hun vrije tijd (zoals verlof- en Adv-dagen) aan de slag in een andere overheidsorganisatie. Betaald,

Nadere informatie

de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,

de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Algemene Fiscale Politiek De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S GRAVENHAGE Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk 8 april 2008 AFP 2008-266 Onderwerp Kamervragen

Nadere informatie

2018D04704 LIJST VAN VRAGEN

2018D04704 LIJST VAN VRAGEN 2018D04704 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Financiën, heeft over de Beleidsdoorlichting artikel 1 Belastingdienst (Kamerstuk 31 935, nr. 44) de navolgende vragen ter beantwoording aan de Staatssecretaris

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer

Nadere informatie

Laatste afrondend onderzoek maakt beeld onder opdrachtgevers over de werking wet DBA en de positie van zelfstandig kenniswerkers compleet.

Laatste afrondend onderzoek maakt beeld onder opdrachtgevers over de werking wet DBA en de positie van zelfstandig kenniswerkers compleet. Wet DBA dé maat in ondernemen Belastingdienst Zelfstandig kenniswerker Flexmarkt Opdrachtgever ZZP-er Laatste afrondend onderzoek maakt beeld onder opdrachtgevers over de werking wet DBA en de positie

Nadere informatie

Muziektherapeut en/of ondernemer?

Muziektherapeut en/of ondernemer? Muziektherapeut en/of ondernemer? STerk door Eigen merk. NVvMT Actiefdag te Wolfheze Zaterdag 15 juni 2013 Cun van Heerden Inhoud presentatie Waarom een eigen praktijk? Therapeut of ondernemer? Combinatie

Nadere informatie

M Scholing in het MKB. Waarom, hoe gevonden en bekostigd en wat knelt er? drs. W.D.M. van der Valk

M Scholing in het MKB. Waarom, hoe gevonden en bekostigd en wat knelt er? drs. W.D.M. van der Valk M200605 Scholing in het MKB Waarom, hoe gevonden en bekostigd en wat knelt er? drs. W.D.M. van der Valk Zoetermeer, juli 2006 Scholing in het MKB Een overgrote meerderheid van de bedrijven in het MKB besteedt

Nadere informatie

Alles wat een ondernemer in het mkb moet weten. Het ZAken ZAk boekje

Alles wat een ondernemer in het mkb moet weten. Het ZAken ZAk boekje Alles wat een ondernemer in het mkb moet weten Het ZAken ZAk boekje De accountant in uw achterzak Hij die niet kan lachen, moet geen winkel beginnen Inhoudsopgave 3 Een goede start is het halve werk Wie

Nadere informatie

Welkom bij Karssen Financieel Partner voor TANDARTSEN

Welkom bij Karssen Financieel Partner voor TANDARTSEN Welkom bij Karssen Financieel Partner voor TANDARTSEN Welkom bij Karssen Financieel, een modern en allround financieel adviesbureau voor advies én oplossingen. We staan medische professionals, ZZP ers,

Nadere informatie

Starten met een plan. Alles op een rij. Robert Loontjens & Anne de Jong

Starten met een plan. Alles op een rij. Robert Loontjens & Anne de Jong Starten met een plan Alles op een rij Robert Loontjens & Anne de Jong Even voorstellen Robert Loontjens en Anne de Jong Accountmanager MKB Rabobank Parkstad Limburg (045) 533 44 44 bedrijven@parkstadlimburg.rabobank.nl

Nadere informatie

NVJ FAQ - VAR en modelovereenkomsten

NVJ FAQ - VAR en modelovereenkomsten NVJ FAQ - VAR en modelovereenkomsten Vragen over het verdwijnen van de VAR 1. Tot wanneer is mijn VAR geldig? Per 1 mei 2016 komt de VAR te vervallen en verliest zijn geldigheid. Op die datum gaat de wet

Nadere informatie

U heeft zojuist een voorbeeld ondernemingsplan gedownload vanuit MKB Bankadvies. Wij wensen u veel succes. Vragen?...info@mkbbankadvies.

U heeft zojuist een voorbeeld ondernemingsplan gedownload vanuit MKB Bankadvies. Wij wensen u veel succes. Vragen?...info@mkbbankadvies. U heeft zojuist een voorbeeld ondernemingsplan gedownload vanuit MKB Bankadvies. Wij wensen u veel succes. Vragen?...info@mkbbankadvies.nl Samenvatting Het woord samenvatting zegt hier natuurlijk eigenlijk

Nadere informatie

De commanditaire vennootschap (CV) is te beschouwen als een bijzondere. vorm van de vennootschap onder firma (VOF). Het verschil met de VOF is dat

De commanditaire vennootschap (CV) is te beschouwen als een bijzondere. vorm van de vennootschap onder firma (VOF). Het verschil met de VOF is dat Commanditaire vennootschap oprichten. De commanditaire vennootschap (CV) is te beschouwen als een bijzondere vorm van de vennootschap onder firma (VOF). Het verschil met de VOF is dat er twee soorten vennoten

Nadere informatie

Een Goede Start met de Belastingdienst

Een Goede Start met de Belastingdienst Een Goede Start met de Belastingdienst Ga alvast naar belastingdienst.nl/starters 14 oktober 2015 Programma Online informatie Administratie Ondernemen en BTW Ondernemen en inkomstenbelasting 2 www.belastingdienst.nl/starters

Nadere informatie

Donderdag 15 maart 2012. Van der Valk Hotel Almere, 16.00-21.00 uur. Kamer van Koophandel. Wie vraagt komt verder.

Donderdag 15 maart 2012. Van der Valk Hotel Almere, 16.00-21.00 uur. Kamer van Koophandel. Wie vraagt komt verder. Startersevent Ondernemen iets voor u? Donderdag 15 maart 2012 Van der Valk Hotel Almere, 16.00-21.00 uur Kamer van Koophandel. Wie vraagt komt verder. Kijk op www.kvk.nl/starterseventgef Programmaboekje

Nadere informatie

M200916. Parttime van start. drs. A. Bruins

M200916. Parttime van start. drs. A. Bruins M200916 Parttime van start drs. A. Bruins Zoetermeer, 24 september 2009 Parttime van start Van de startende ondernemers werkt een kleine meerderheid na de start fulltime in het bedrijf. Een op de vier

Nadere informatie

Kamer van Koophandel Centraal Gelderland

Kamer van Koophandel Centraal Gelderland Kamer van Koophandel Centraal Gelderland Programma: > Oriëntatie o.a. Ondernemersvaardigheden Wet- & Regelgeving > Marketing > > Overig Een eigen bedrijf beginnen? Eerst even langs je kamer van koophandel

Nadere informatie

Logo WebCommuniqué met de achtergrondkleur van de website

Logo WebCommuniqué met de achtergrondkleur van de website Logo WebCommuniqué met de achtergrondkleur van de website Inleiding Ik schrijf dit plan vanwege het feit dat ik een eenmansbedrijf op wil gaan starten in de webdesign branche en dit omdat ik de laatste

Nadere informatie

Parttime ondernemen naast je vaste baan Waarom is het populair? Wat zijn de risico s Hoe pak je het aan?

Parttime ondernemen naast je vaste baan Waarom is het populair? Wat zijn de risico s Hoe pak je het aan? WHITEPAPER Parttime ondernemen naast je vaste baan Waarom is het populair? Wat zijn de risico s Hoe pak je het aan? Hybride ondernemen Het is een steeds populairder wordend fenomeen: naast je vaste baan

Nadere informatie

welkom bij EasyStaff

welkom bij EasyStaff welkom bij EasyStaff Welkom bij EasyStaff EasyStaff, opgericht in 1999, is een van de eerste payrollbedrijven van Nederland. Dagelijks ondervinden onze klanten de vele voordelen van onze dienstverlening.

Nadere informatie

Pensioenadvies. Uw pensioenregeling helder en degelijk in beeld

Pensioenadvies. Uw pensioenregeling helder en degelijk in beeld Pensioenadvies Uw pensioenregeling helder en degelijk in beeld Pensioenregelingen en toezicht Pensioen is een arbeidsvoorwaarde die wordt afgesproken tussen werkgever en werknemer met als primaire doelstelling

Nadere informatie

Publi l e i ke k e Zaa a k

Publi l e i ke k e Zaa a k 0 ZZP-ers, een zegen of een last? 1 ZZP, waar staat dat voor? Zonder Zorgen Produceren? Zeer Zeker Poen? Zeer Zwakke Positie? Zelfstandige Zonder Personeel! 2 Inhoud 1 Wat is een ZZP-er Hoe wordt je ZZP-er

Nadere informatie

2. Wat maakt deze handreiking gebruikelijk loon 2015 o.a. duidelijk voor de praktijk?

2. Wat maakt deze handreiking gebruikelijk loon 2015 o.a. duidelijk voor de praktijk? Van: NOAB Adviesgroeplid Punt & Van de Weerdt Belastingadviseurs Datum: Juni 2018 Onderwerp: gebruikelijk loon dga 1. Inleiding Bij het ministerie van Financiën is een verzoek gedaan om openbaarmaking

Nadere informatie

Dit document ontvangt u als bijlage bij de door u aangevraagde offerte van Apple Tree.

Dit document ontvangt u als bijlage bij de door u aangevraagde offerte van Apple Tree. Dit document ontvangt u als bijlage bij de door u aangevraagde offerte van Apple Tree. De inhoud van dit document bestaat uit twee delen, te weten: Advieswijzer. In dit document leest u meer over Apple

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Bedrijfsovername & Bedrijfsoverdracht De cursus Bedrijfsovername & Bedrijfsoverdracht duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een

Nadere informatie

Belastingdienst. Toelichting bij de digitale aanvraag Verklaring arbeidsrelatie

Belastingdienst. Toelichting bij de digitale aanvraag Verklaring arbeidsrelatie Belastingdienst Toelichting bij de digitale aanvraag Verklaring arbeidsrelatie Inhoud Algemene informatie 3 Wanneer vraagt u een Verklaring arbeidsrelatie aan? 3 Meer informatie 3 Toelichting bij de vragen

Nadere informatie

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

HOE EEN ACCOUNTANT ZIJN DNA VERANDERT

HOE EEN ACCOUNTANT ZIJN DNA VERANDERT Exact Online CASE STUDY HOE EEN ACCOUNTANT ZIJN DNA VERANDERT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY HOE EEN ACCOUNTANT ZIJN DNA VERANDERT En daarna dat van ondernemers Onze branche staat

Nadere informatie

Startersbrochure YKV accountants & adviseurs

Startersbrochure YKV accountants & adviseurs Startersbrochure YKV accountants & adviseurs Wilhelminalaan 10 2405 ED Alphen aan den Rijn 0172-443674 Rietbaan 2b 2908 LP Capelle aan den IJssel 010-4219228 www.ykv.nl Over YKV accountants & adviseurs

Nadere informatie

Starters zien door de wolken toch de zon

Starters zien door de wolken toch de zon M201206 Starters zien door de wolken toch de zon drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Starters zien door de wolken toch de zon Enkele jaren nadat zij met een bedrijf zijn begonnen, en met enkele jaren financieel-economische

Nadere informatie

De Ondernemers Coöperatie U.A.

De Ondernemers Coöperatie U.A. De Ondernemers Coöperatie U.A. De oplossing voor scheiding tussen privé en zakelijk Vermogen en Risico Coöperatie Nos Inngut Bonum U.A. 1 De coöperatie een vergeten rechtsvorm, maar een veel beter alternatief

Nadere informatie

Inleiding: De vragenlijst wordt afgesloten met de vraag om uw kennisvraag 2 ledig in maximaal 100 woorden te formuleren.

Inleiding: De vragenlijst wordt afgesloten met de vraag om uw kennisvraag 2 ledig in maximaal 100 woorden te formuleren. Inleiding: Deze vragenlijst bestaat uit 45 vragen en dient ertoe om het innovatietraject strategischeen zoekmachine marketing zo Efficiënt, Effectief en Educatief mogelijk te laten verlopen. Deze kunt

Nadere informatie

Gedrag om trots op te zijn

Gedrag om trots op te zijn Gedrag om trots op te zijn Oversluizen Thermal Engineering B.V. geeft aandacht aan de belangen van haar klanten, medewerkers, zakenpartners en onze omgeving. Door dit uitgangspunt altijd voor ogen te houden

Nadere informatie

ACCOUNTANTS BELASTINGADVISEURS. Growing into business met Young B&L. Voor ondernemers met ambitie

ACCOUNTANTS BELASTINGADVISEURS. Growing into business met Young B&L. Voor ondernemers met ambitie ACCOUNTANTS BELASTINGADVISEURS Growing into business met Young B&L Voor ondernemers met ambitie Growing into business met Young B&L Je talenten en ambities komen soms pas echt tot hun recht in een eigen

Nadere informatie

Voor Ondernemers Door Ondernemers in Groningen. Vodo50. Groningen, september 2014 Martijn van der Tuin

Voor Ondernemers Door Ondernemers in Groningen. Vodo50. Groningen, september 2014 Martijn van der Tuin Voor Ondernemers Door Ondernemers in Groningen Vodo50 Groningen, september 2014 Martijn van der Tuin Aanleiding Nederland en Groningen moeten het voor de groei van de economie vooral hebben van actieve

Nadere informatie

Factsheet vorm MSB: maatschap - coöperatie - BV

Factsheet vorm MSB: maatschap - coöperatie - BV Factsheet vorm MSB: maatschap - coöperatie - BV 1. Inleiding De OMS werkt modellen uit om een handreiking te bieden aan medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren bij hun veranderende positie met de

Nadere informatie

MEER WETEN OVER BELASTINGEN

MEER WETEN OVER BELASTINGEN www.damd.nl Meer weten over Belastingen De belangrijkste belastingen waarmee je als zzp er te maken hebt zijn de inkomsten- en de omzetbelasting. De eerste belastingsoort is voor jou van belang, omdat

Nadere informatie

Van baan naar eigen baas

Van baan naar eigen baas M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat

Nadere informatie

DIENSTVERLENINGSDOCUMENT

DIENSTVERLENINGSDOCUMENT DIENSTVERLENINGSDOCUMENT Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Ons kantoor en onze diensten... 3 3. Waarom dit dienstverleningsdocument?... 4 4. Onze gegevens... 4 5. Wat mag u van ons verwachten... 5 6.

Nadere informatie

Dienstverband Waarnemen Zelfstandige praktijk

Dienstverband Waarnemen Zelfstandige praktijk Dienstverband Waarnemen Zelfstandige praktijk 9 juli 2014 Peter de Leeuw De huisarts in dienstverband: Arbeidscontract: loon, arbeid en gezag CAO HIDHA s en AHG ( gezondheidscentra) Juridisch Arbeidscontract:

Nadere informatie

Toonaangevend in accountancy en fiscale adviezen

Toonaangevend in accountancy en fiscale adviezen Blömer accountants en adviseurs Toonaangevend in accountancy en fiscale adviezen Als professional op het gebied van accountancy en fiscale advisering zijn we u graag van dienst. Deskundig en betrokken

Nadere informatie

Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap. mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014

Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap. mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014 Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014 Wat komt er vanavond aan bod? Algemene juridische aspecten: naam, kamer van koophandel, belasting Rechtsvormen:

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE JOOST HEIJMANS ADMINISTRATIEKANTOOR

INFORMATIEBROCHURE JOOST HEIJMANS ADMINISTRATIEKANTOOR Deze brochure is bedoeld om u nader te informeren over mijn kantoor. De brochure bestaat uit de volgende 3 hoofdstukken: 1. Dienstverlening 2. Omschrijving van de werkzaamheden: Hier geef ik aan welke

Nadere informatie

Belasting besparen met Deelstra Jansen

Belasting besparen met Deelstra Jansen Belasting besparen met Deelstra Jansen Onderneming Voor jezelf beginnen, een onderneming starten, is een keuze. Als je die keuze maakt, moet je een reden hebben, een doel en de middelen. En je moet weten

Nadere informatie

DIENSTENWIJZER. In onze dienstenwijzer leggen wij graag uit wie wij zijn en wat u van ons kan en ook mág verwachten.

DIENSTENWIJZER. In onze dienstenwijzer leggen wij graag uit wie wij zijn en wat u van ons kan en ook mág verwachten. DIENSTENWIJZER In onze dienstenwijzer leggen wij graag uit wie wij zijn en wat u van ons kan en ook mág verwachten. Wie zijn wij? AV risico- en assurantieadviseurs is een onafhankelijke intermediair voor

Nadere informatie

Beoordeling van de gastouder als ZZP-er

Beoordeling van de gastouder als ZZP-er Beoordeling van de gastouder als ZZP-er Op 22 augustus 2016 is het Hof in Hoger beroep tot het oordeel gekomen dat een gastouder te weinig zelfstandigheid bezit om een ondernemer te zijn. Naar aanleiding

Nadere informatie

Wanneer wij van u als opdrachtgever een opdracht in ontvangst nemen, vragen wij voor de uitvoering van deze dienstverlening om persoonsgegevens.

Wanneer wij van u als opdrachtgever een opdracht in ontvangst nemen, vragen wij voor de uitvoering van deze dienstverlening om persoonsgegevens. Privacyverklaring Financial Plaza B.V. 1. Wie zijn wij Financial Plaza B.V. is een administratiekantoor, we ondersteunen zelfstandige ondernemers bij het voeren van een deugdelijke administratie, het uitvoeren

Nadere informatie

Samenwerken met zzp ers Alles wat u moet weten over de Wet DBA

Samenwerken met zzp ers Alles wat u moet weten over de Wet DBA Samenwerken met zzp ers Alles wat u moet weten over de Wet DBA Uw adviseurs Jan Rutjes Belastingadviseur Jean-Pierre Hubregsen Adviseur Arbeidsrecht Programma Wat gebeurt er nu eigenlijk allemaal? De (model)overeenkomst

Nadere informatie

Back office Services voor intermediairs

Back office Services voor intermediairs Back office Services voor intermediairs Wat houdt Back office Services in? Als intermediair wilt u zich continu kunnen richten op uw core business: werving, selectie en het plaatsen van medewerkers. Oftewel:

Nadere informatie

Let op! Hoe meer gebruikelijk loon u opneemt dan wel op moet nemen, hoe minder u profiteert van het lage tarief van de vennootschapsbelasting.

Let op! Hoe meer gebruikelijk loon u opneemt dan wel op moet nemen, hoe minder u profiteert van het lage tarief van de vennootschapsbelasting. De bv is in het mkb een populaire rechtsvorm, veelal vanwege fiscale motieven. Wat zijn deze fiscale motieven? Welke voor- en nadelen kleven er aan een dergelijke overstap en welke aspecten komen er nog

Nadere informatie

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen.

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Sinds mijn afstuderen in 2008, heb ik gewerkt als waarnemend huisarts in de kop van Noord-Holland. Dat was een goede start. Ik heb ongelooflijk

Nadere informatie

wat is het en wat kun je ermee?

wat is het en wat kun je ermee? wat is het en wat kun je ermee? De Paarse Olifant ZZP-School Een VAR: was is het en wat kun je ermee? De ZZP-School/Renée Daniëls 2 e druk: juli 2013 http://www.zzp-school.nl De ZZP-School is een handelsnaam

Nadere informatie