Protonentherapie: geladen deeltjes sparen gezond weefsel
|
|
- Ruben de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Protonentherapie: geladen deeltjes sparen gezond weefsel Meer dan de helft van de kankerpatiënten in Nederland krijgt, vaak in combinatie met andere behandelingen als chirurgie en chemotherapie, bestralingsbehandelingen met fotonen- of röntgenstraling toegediend. Naast deze huidige bestraling is de bestralingstechniek met behulp van protonen (positief geladen waterstofkernen), ofwel de protonen- radiotherapie respectievelijk protonentherapie, sterk in opkomst. De basiswerking van protonentherapie is een mikprecisietechniek met dosisverhoging (bragg peak effect) in de tumor waarmee de kankercellen zeer doelmatig worden vernietigd met zo min mogelijk schade aan gezond weefsel (killing more tumorcells with less lateral damage). Het klinische voordeel is betere resultaten met verhoogde genezings- en overlevingskansen. Een bijkomend voordeel is dat de schade aan gezonde weefsels als gevolg van de bestraling met 60%- 80% wordt verminderd. Vergelijkende weergave dosering protonen en fotonen Bij de huidige, traditionele bestraling (röntgen / fotonen) komt de meeste straling in het gezonde weefsel terecht en bereikt slechts een gering percentage ervan de tumor zelf. Dit kan op den duur bestralingsschade opleveren met afwijkingen en chronische, invaliderende en zelfs fatale bestralingsziekten als gevolg. Met de protonentherapie is deze bestralingsschade evident gereduceerd (zie afbeelding). Schematische weergave effect van protonen (dr.f.groenevelt) Fotonen: meeste straling vóór de tumor hoge integrale dosis Protonen:, meeste straling in de tumor geen straling achter de tumor 1
2 Hoewel de gunstige eigenschappen van protonen voor de radiotherapie al in 1946 werden onderkend, duurde het nog tot de jaren negentig voordat de protonentherapie haar weg naar het ziekenhuis vond om te beginnen vooral in de VS, waar patiënten deze therapie konden krijgen nadat de Amerikaanse toezichthouder FDA de Protonenbestralers had toegestaan. Sindsdien is wereldwijd een forse groei van protonen- faciliteiten te constateren; in Nederland hebben we alleen nog experimentele ervaring. Het bestralingsprobleem spitst zich toe op het traceren van de tumor op het moment van bestralen. Dit is noodzakelijk omdat door lichaamsacties als ademhaling, hartslag en darmperistaltiek de tumor doorlopend beweegt en ook van vorm en grootte verandert. Door de huidige computergestuurde technologische ontwikkeling is het mogelijk, via advanced 3D- realtime imaging met een protonenstraal de tumor in drie dimensies af te tasten en doelmatig te vernietigen. Door deze nieuwe ontwikkeling in beeldvormende technieken kan de Protonentherapie uitermate geschikt en veilig zijn voor tumoren in kwetsbare lichaamsgebieden, zoals hersenen, ruggenmerg, het hoofd- halsgebied e.a., en in het bijzonder bij kinderen, omdat zij extra kwetsbaar zijn voor schade die straling kan toebrengen. Door de protonentherapie kunnen bij kinderen groei- en ontwikkelingsstoornissen als gevolg van straling en/of radioactiviteit worden gereduceerd en kan ook de kans op nieuwvorming van tumoren in het bestraalde weefsel worden verkleind. Daarnaast zijn er binnen de fotonenbestraling ook nieuwe ontwikkelingen gaande om steeds preciezer de tumor te kunnen bestralen. Zowel de fotonen- als de protonenbehandeling kunnen naast elkaar toegepast worden. De (Nederlandse) Gezondheidsraad schat dat in ons land zo n (klinisch geselecteerde) patiënten jaarlijks in aanmerking kunnen komen voor Protonentherapie. Zoals gezegd is er mondiaal een forse groei van protonenfaciliteiten te constateren. Momenteel zijn er wereldwijd bijna 40 klinieken operationeel en zijn inmiddels meer dan patiënten met protonentherapie behandeld. In de VS is meer dan twintig jaar klinische ervaring opgedaan. In Duitsland echter zijn vier klinieken opgericht, op een bevolking van 80 miljoen inwoners, die te kampen hebben met een te laag patiëntenvolume. Een tegenstrijdige ontwikkeling waar partijen in Nederland goed naar moeten kijken wat daar de oorzaken van zijn. In Nederland is de ervaring met Protonentherapie gering, waardoor er voor onze hooggekwalificeerde radiotherapeuten een achterstand dreigt op te treden. Om een succesvolle en effectieve introductie van faciliteiten voor protonentherapie in Nederland te realiseren zijn veel partijen betrokken. Overheid, ziekenhuisbesturen, medici, financiers, zorgverzekeraars, patiënten- belangenorganisaties en andere partijen kennen verschillende perspectieven, hebben verschillende verantwoordelijkheden en werken op dit moment regelmatig in wisselende samenwerkingsverbanden wat de voortgang van het proces niet altijd ten goede komt. Om dit proces in goede banen te leiden is een zorgvuldige analyse van mogelijk vertragende elementen noodzakelijk. Het innovatiecyclus- model voor de protonentherapie laat zien welke stappen achtereenvolgens zouden moeten worden doorlopen om deze therapie ook in Nederland in 2
3 te kunnen voeren op hoofdlijnen: eerst klinische toetsing ( engineering - cyclus), gevolgd door onderzoek naar de financiële haalbaarheid (product/dienstontwikkeling). Het knelpunt doet zich voor in de open- marktcyclus. Deze punten hebben een vertragend effect op snelle markttoetreding (het ondernemerschap). Wij signaleren de volgende vertragende elementen binnen het innovatiecyclus- model: Klinisch bestaat er nog geen eenduidigheid over de resultaten van de protonentherapie (evidence- based medicine). Vanuit de oncologische beroepsgroepen bestaat er geen eenduidige stellingname over de introductie van de Protonentherapie in Nederland. De wisselende visies en incoherente samenwerking van (oncologische) ziekenhuisbesturen aangaande de organisatie van de oncologie in Nederland zorgen voor frustratie en daarmee vertraging. Ondanks het positieve advies van de Gezondheidsraad en de afgifte van vier vergunningen door VWS, zorgt een blijvende discussie over nut en noodzaak van protonentherapie voor vertraging. Zorgverzekeraars Nederland verwacht dat Nederland in eerste instantie gebaat zal zijn bij één Protonentherapie centrum. Door met name internationale samenwerking te zoeken met nieuw op te richten Protonentherapiecentra in omringende landen, en daar ook zorg in te kopen, kunnen grote investeringen bespaard blijven in ons land in een tijd van forse bezuinigingen. 3
4 Het aantrekken van financiering voor één protonenfaciliteit (± 80 miljoen euro) werkt voor potentiële financiers ontmoedigend nu het Ministerie van VWS heeft besloten er een beperking aan te verbinden van maximaal 600 te behandelen patiënten per jaar in de opstartfase. De kans bestaat dat financiers door het gering aantal patiënten en investeringsmogelijkheden daardoor hun pijlen zullen richten op andere innovaties binnen de oncologie. Voor de Zorgverzekeraars zijn er door gebrek aan garanties over de meerwaarde en kosteneffectiviteit van protonentherapie te weinig zekerheden om het benodigde eerste ontwikkelkapitaal uit een gezamenlijk innovatiefonds te kunnen verschaffen. Terughoudendheid van de Nederlandse banken om t/m 2020 vier klinieken te financieren. Hun voorkeur gaat uit naar eerst één kliniek die bestralings- behandelruimte verhuurt aan UMC s, om vervolgens pas bij aangetoond succes een tweede en volgende klinieken te financieren. Het afgeven van bankgaranties door UMC s voor vreemd vermogen, zien banken als een risico voor de financiële positie van het ziekenhuis. In het kader van de klinische verantwoordelijkheden is de keuze van het financieringsmodel en de bestuurlijke structuur complex voor UMC s. Krijgt de nieuwe Protonenfaciliteit een projectfinancieringsstructuur of wordt het een Zelfstandig Behandel Centrum? Het winstuitkeringsbeleid in de zorg was nog niet helder, waardoor verschaffers van eigen vermogen wachten met instappen. De landelijke visie van de Zorgverzekeraars met betrekking tot het zorginkoopbeleid van Protonentherapie is pas in juli 2014 bekend geworden. Het zorginkooptraject verliep helaas niet synchroon met het vergunningentraject via VWS. De oplossing ons inziens om tot een gedragen visie van het complexe vraagstuk m.b.t. de meerwaarde van Protonentherapie te komen, is de ombuiging van: Ego- naar Ecosysteem onder leiding van een onafhankelijke commissie en voorzitter. Het Ecosysteem is een model van samenwerking waar inhoud, vakmanschap, gelijkwaardigheid, respect en wederkerigheid voorop staan. Het patiëntenbelang moet in het overleg centraal staan. In de praktijk kan deze route alleen maar succesvol zijn door alle betrokken partijen samen te brengen voor een structureel overleg waarbij de volgende vier aspecten centraal zouden moeten staan: 1. Vorming ecosysteem (= alle stakeholders bij elkaar brengen) 2. Gezamenlijke inhoudelijke analyse (= voor welke patiëntgroepen heeft Protonentherapie toegevoegde waarde?) 3. Visie op landelijke strategie van protonentherapie (= is een protonenfaciliteit in Nederland gewenst?) 4a. Zo ja: locatie(s), business model, groeicapaciteit, aantal faciliteiten. 4b. Zo nee: op basis van aantal patiënten, kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbare capaciteit in het buitenland. Pas na een positieve uitkomst in deze fase van overleg en evaluatie over de meerwaarde van Protonentherapie, kan een eerste inventarisatie worden gemaakt van de relevante aspecten die in het business case model tegenover elkaar afgewogen dienen te worden: o.a. 4
5 kosten/baten Protonentherapiebehandeling, ontwikkeling alternatieve behandelingen, vraagontwikkeling, best practices buitenland etc. etc. Dr. Frits Groenevelt, Bestuursvoorzitter CCI Foundation en Marlies Dorhout Mees, bestuurslid CCI Foundation 5
Twee high-tech centra voor behandeling kanker op komst
Een kankerpatiënt wordt bestraald in de bestralingsruimte ANP Twee high-tech centra voor behandeling kanker op komst Nederland krijgt in elk geval twee nieuwe centra voor de behandeling van kanker met
Nadere informatieProtonen Radiotherapie: nut en noodzaak. Marcel Verheij Afdeling Radiotherapie
Protonen Radiotherapie: nut en noodzaak Marcel Verheij Afdeling Radiotherapie Radiotherapie in Nederland: trends Enkele feiten: 2014: ca. 105.000 nieuwe kankerpatiënten 2020: ca. 123.000 nieuwe kankerpatiënten
Nadere informatieProtonenbestraling: altijd beter? Ruud Wiggenraad Radiotherapeut Haaglanden MC, Leidschendam, Holland PTC (Particle Therapy Center), Delft
Protonenbestraling: altijd beter? Ruud Wiggenraad Radiotherapeut Haaglanden MC, Leidschendam, Holland PTC (Particle Therapy Center), Delft Inleiding: wat is protonenbestraling? Voordeel van protonenbestraling
Nadere informatieDe indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 22203 1 augustus 2013 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 29 juli 2013, kenmerk 129230-106270-CZ,
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieProtonen Radiotherapie Een innovatie binnen handbereik
Protonen Radiotherapie Een innovatie binnen handbereik Symposium ter gelegenheid van de opening van het UMC Groningen Cancer Center Hans Langendijk Afdeling Radiotherapie UMCG Groningen Inleiding INLEIDING
Nadere informatieProefpersoneninformatie
Proefpersoneninformatie Onderzoek naar veranderingen van de ligging van tumor en organen in de buik gedurende de radiotherapie van baarmoederhals-, schaamlip-, of kanker van de anus(kringspier). Geachte
Nadere informatieElk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker
Elk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker Eerst een technische vraag. Wat is een glioblastoom? Een glioblastoom is een hersentumor. Hoe ernstig is het als dit bij je wordt
Nadere informatieStereotactische bestraling van de long
Stereotactische bestraling van de long In deze folder leest u meer over stereotactische radiotherapie van de long. Deze informatie is een aanvulling op de algemene patiënteninformatie. Doel van de behandeling
Nadere informatieDe unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker
De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode
Nadere informatieEFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID
EFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID KANKERCENTRUM Onco_alg_045 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Invriezen van ovarieel weefsel 3 03 Invriezen van eicellen
Nadere informatieProefpersoneninformatie
Proefpersoneninformatie Onderzoek naar veranderingen in de ligging van tumor en organen in de borstholte gedurende de radiotherapie van slokdarm-, long-, borst- of lymfklierkanker. Geachte mevrouw, meneer,
Nadere informatie8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker
8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het
Nadere informatieStereotactische bestraling van de lever
Stereotactische bestraling van de lever In deze folder leest u meer over stereotactische bestraling (radiotherapie) van kwaadaardige afwijkingen in de lever. Deze informatie is een aanvulling op de algemene
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatieBestraling met protonen
Bestraling met protonen Een nieuwe ontwikkeling in de radiotherapie Stijn Krol, radiotherapeut-oncoloog Afdeling Radiotherapie LUMC/HollandPTC S.KROL@HOLLANDPTC.NL 2 Insert > Header & footer 15-okt-17
Nadere informatieLinda van Saase november 2016
Beeldvorming, rationaliteit en wenselijkheid voor dure oncologische geneesmiddelen Status van de referentiewaarden per QALY Linda van Saase 2016127833 29 november 2016 Beeldvorming, rationaliteit en wenselijkheid
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel RADIOTHERAPIE PROSTAATKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?...3 Uitwendige bestraling...3 Inwendige bestraling...5 Gang van zaken...7 Eerste
Nadere informatieSamenvatting. Wat is protonenbestraling?
Samenvatting Wat is protonenbestraling? Behandeling met protonen (deeltjes met een massa en een lading) is een veelbelovende ontwikkeling op het terrein van de moderne radiotherapie. De fysische eigenschappen
Nadere informatieRadiotherapie is de behandeling van kanker d.m.v. straling. Voor radiotherapie worden verschillende soorten straling gebruikt.
Werkstuk door een scholier 2052 woorden 22 mei 2001 4,4 31 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Radiotherapeut is een veelzijdig beroep. Je behandelt mensen met kwaadaardige en soms goedaardige gezwellen
Nadere informatieMedische Toepassingen van pixel detectors. Jan Visser
Medische Toepassingen van pixel detectors Courtesy ATLAS collaboration Jan Visser Viva Fysica, Amsterdam January 2015 Courtesy Linda B. Glaser Foto s maken in Hoge Energie Fysica Vertex resolutie ~ 15
Nadere informatieProefpersoneninformatie
Proefpersoneninformatie Het optimaliseren van de radiotherapie techniek voor de bestraling van patiënten met slokdarm- of longcarcinoom m.b.v. active breathing controle (ABC). Geachte mevrouw, meneer,
Nadere informatieStereotactische Radiotherapie van de hersenen
Stereotactische Radiotherapie van de hersenen Informatie voor patiënten F0752-4510 september 2008 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,
Nadere informatieOncologische zorg bij ouderen
Oncologische zorg bij ouderen Balanceren tussen over- en onderbehandeling Johanneke Portielje, HagaZiekenhuis Kring ouderenzorg AMC & partners 12 juni 2013 mamma carcinoom
Nadere informatieImage-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes. Samenvatting
169 Image-guided stereotactic radiotherapy for early stage lung cancer: techniques and clinical outcomes Samenvatting Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de curatieve behandeling van patiënten
Nadere informatieRadiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van
Nadere informatieHoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom?
Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom? Prof. dr. D. Van den Weyngaert UZA / ZNA Middelheim Symposium Hoofd en Hals kanker - Erica Algemeen Ziekenhuis Campus Geel - 21 september
Nadere informatieRadiotherapie bij prostaatkanker: een stralende toekomst. Karin Haustermans
Radiotherapie bij prostaatkanker: een stralende toekomst Karin Haustermans Radiotherapie Maakt gebruik van ioniserende straling om kankercellen te doden Ongeveer de helft van alle kankerpatiënten krijgt
Nadere informatieHfdst 3: Radiotherapie Prof. Van den Bogaert
1. Inleiding Hfdst 3: Radiotherapie Prof. Van den Bogaert Radiotherapie Oncologie: specialisme binnen de oncologie dat kanker behandelt met ioniserende straling soms RT alleen soms combi met hlk en/of
Nadere informatiemammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam
mammaprint adviezen na een bij hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 2 Mammaprint Deze folder geeft u informatie over de Mammaprint, een laboratoriumtest die kan worden ingezet bij de behandeling van
Nadere informatieBestraling longen of lever d.m.v. gating Informatie voor patiënten
Bestraling longen of lever d.m.v. gating Informatie voor patiënten Inhoud Voorwoord... 3 1. Voorbereiding op CT-simulatie... 4 2. De CT-simulatie... 4 3. Voorbereiding op de bestraling... 5 4. De behandeling
Nadere informatieProtonen therapie & hersentumoren
Protonen therapie & hersentumoren 7-10-16 Daniëlle Eekers Radiotherapeut Oncoloog Maastro clinic Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieBESTRALING PROSTAATKANKER
BESTRALING PROSTAATKANKER 1064 Inleiding Zoals u van uw uroloog heeft vernomen, is bij u prostaatkanker ontdekt. Het voornemen bestaat om uw prostaatkanker te behandelen met een inwendige of uitwendige
Nadere informatieOnderzoek naar de gevolgen van blootstelling aan medische straling vroege veranderingen aan het hart na bestraling voor borstkanker
Deelnemersinformatie MEDIRAD EARLY-HEART Onderzoek naar de gevolgen van blootstelling aan medische straling vroege veranderingen aan het hart na bestraling voor borstkanker In aansluiting op het gesprek
Nadere informatieDe gang van zaken op de afdeling radiotherapie
Radiotherapie Patiënteninformatie De gang van zaken op de afdeling radiotherapie U ontvangt deze informatie, omdat wij u graag meer vertellen over onze afdeling radiotherapie, de behandelingen die wij
Nadere informatieBehandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners
Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners Inleiding In dit boekje lees je over wat je allemaal kunt verwachten als je voor behandeling naar de afdeling radiotherapie komt. Even
Nadere informatieBestraling prostaatkanker
Bestraling prostaatkanker Informatie voor patiënten Zoals u van uw uroloog heeft vernomen, is bij u prostaatkanker ontdekt. Het vooronderzoek heeft gelukkig geen afwijkingen getoond die op uitzaaiingen
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor hersenmetastasen
Radiotherapie Stereotactische radiotherapie voor hersenmetastasen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RTH015 / Stereotactische radiotherapie
Nadere informatieAandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling
Status bepaling: 99,4% Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Vóór het starten van de behandeling
Nadere informatieBelangrijkste punten van deze folder:
Longkanker: wat nu? HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste
Nadere informatieHersentumorcentrum Amsterdam
Cancer Center Amsterdam Locatie VUmc Hersentumorcentrum Amsterdam De polikliniek 2 Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam Inleiding Neuro-oncologie is het specialisme dat zich concentreert op ziekten van
Nadere informatieSamenvatting. Ziektelast door kanker
Samenvatting Ziektelast door kanker Kanker is, na hart- en vaatziekten, de belangrijkste doodsoorzaak in de Nederlandse bevolking met ruim 30 procent van alle overledenen (40 000 per jaar in 2005). Jaarlijks
Nadere informatieJulia s kralenketting
DE VOLKSKRANT WETENSCHAP ZORG PROTONENTHERAPIE TEGEN KANKER 40 Negenmaandengeledenkreeg Juliaopeensmoeitemetlopen.Zebleekeentumorinhaarbekkentehebben,zogrootalseentennisbal. SIR EDMUND / 5 JULI 2014 Komende
Nadere informatieCoordinatie--ZH--KB Nucleaire-geneeskunde-met-PET-scan--NORMEN.doc
14 DECEMBER 2006. Koninklijk besluit houdende vaststelling van de NORMEN waaraan een dienst nucleaire geneeskunde waarin een PET-scanner wordt opgesteld moet voldoen om te worden erkend als medisch-technische
Nadere informatieSamen Beter. Op weg naar 2020
Samen Beter Op weg naar 2020 Ambitie BovenIJ ziekenhuis 2020 Op weg naar 2020 wil het BovenIJ ziekenhuis met en voor alle bewoners van Amsterdam-Noord e.o. bijdragen aan een betere gezondheid en een betere
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Stereotactic Radiation Therapy for Stage I Non-Small Cell Lung Cancer Nederlandse titel Stereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel. Radiotherapie. LONGKANKER Radiotherapie
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel LONGKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?... 3 Gang van zaken... 4 Het eerste bezoek... 4 Vervolgafspraken... 5 Bijwerkingen...
Nadere informatieBehandeling van kanker in het hoofd halsgebied
Behandeling van kanker in het hoofd halsgebied Verantwoordelijk docent: Prof. Dr. L.E. Smeele Randvoorwaarden Om een goed advies te kunnen geven over het behandelen van kanker moet aan 2 voorwaarden zijn
Nadere informatiePlanningsbesluit radiotherapie 2000
VWS Planningsbesluit radiotherapie 2000 21 september 2000/nr. CSZ/ZT/2095183 Welzijn en Sport; Gelet op artikel 5 van de Wet op bijzondere medische verrichtingen en op artikel 1, onder b, van het Besluit
Nadere informatiePublieke waarde creëren. Daniël van Geest en Peter Teesink
Publieke waarde creëren Daniël van Geest en Peter Teesink Een kortere versie van onderstaand artikel verscheen eerder in het magazine Vensters Open 2. Het is geschreven door Peter Teesink, gemeentesecretaris
Nadere informatieProefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden
Proefpersoneninformatie Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Geachte mevrouw, meneer, In aansluiting op het gesprek met uw behandelend arts, ontvangt u hierbij
Nadere informatieRadiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van kanker in de neus
Radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van kanker in de neus In deze folder leest u meer over de inwendige radiotherapie (brachybestraling) bij de behandeling van kanker in de neus met behulp
Nadere informatie> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatiePatiënteninformatiebrief EMBRACE II:
Patiënteninformatiebrief EMBRACE II: Patiënteninformatie ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek: EMBRACE-II: Beeld-gestuurde intensiteit gemoduleerde uitwendige radiotherapie en MRI geleide adaptieve
Nadere informatieKWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA
KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA AZ Klina legt hierbij de resultaten voor van de tweede kwaliteitsmeting van onze borstkankerzorg. Deze resultaten werden in januari 2015 meegedeeld door het Kankerregister
Nadere informatieWelkom. Kees van Kranenburg
Welkom Kees van Kranenburg 1 Vooruitblik 1 Ontstaansgeschiedenis SKGZ 2 Introductie SKGZ 3 Ombudsman 4 Geschillencommissie 5. Zorgverzekeringslijn Vragen 2 Doel SKGZ het onpartijdig faciliteren van verzekeringsconsumenten
Nadere informatieIntra- Operatieve Radiotherapie. Eenmalige bestraling bij borstkanker
IntraOperatieve Radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker Belangrijkste punten van deze folder: U wordt geopereerd voor borstkanker en tijdens de operatie eenmalig inwendig bestraald. De operatie
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel. Radiotherapie. LONGKANKER Radiotherapie
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel LONGKANKER INHOUD Inleiding... 3 Eerste gesprek... 4 Eerste bezoek... 4 Tijdens de behandeling... 5 Nacontrole... 6 Contact... 6 2
Nadere informatieMAC Midden-Brabant platform voor zorginnovaties
platform voor zorginnovaties Ontwikkeling Business Case MAC 25 november 2010 Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van De Ideale Connectie (REAP) Pagina: 2 Business Case De business case
Nadere informatieProjectplan MKB Roadmaps 3.0
Projectplan MKB Roadmaps 3.0 In 2013 is MKB Roadmaps voor het eerst opgestart, met als doelstelling om (aspirant) ondernemers te helpen om de zakelijke kant van hun innovatie te ontwikkelen. Wegens succes
Nadere informatieEvaluatie locatieprofiel ziekenhuislocatie Den Helder. Continu op zoek naar de meest optimale zorg voor iedere patiënt
Evaluatie locatieprofiel ziekenhuislocatie Den Helder Continu op zoek naar de meest optimale zorg voor iedere patiënt 1 januari 2015 implementatie locatieprofiel ziekenhuislocatie Den Helder: behouden
Nadere informatieHoe overbrug je de kloof tussen de 2 zorgwerelden: Curatieve zorg en Bedrijfsgezondheidszorg?
Hoe overbrug je de kloof tussen de 2 zorgwerelden: Curatieve zorg en Bedrijfsgezondheidszorg? Presentatie voor NVAB-kring Datum: 26-9-2016 Presentatie door: Joke Brinkhuis Disclosure belangen spreker (Potentiele)
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier
Nadere informatiePartnership kan het beter? Thema: Partnerships met de praktijk zo effectief mogelijk in te richten
Partnership kan het beter? Thema: Partnerships met de praktijk zo effectief mogelijk in te richten Internet der dingen Snelle verbindingen Veel data Stabiele verbindingen Geen vertragingen meer Additioneel
Nadere informatieChapter 8. Nederlandse samenvatting
Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook
Nadere informatieInclusiecriteria/ indicatie
Kwaliteitscriteria Groepsrevalidatie Oncologie/Stichting Herstel & Balans, Utrecht 2003 Kwaliteitscriteria Groepsrevalidatie Oncologie Herstel & Balans/2003 Deze kwaliteitscriteria zijn vastgesteld door
Nadere informatieOpschaling van Innovatie
15 SEPTEMBER 2016 Opschaling van Innovatie NRC Live Zorgtechnologie Felix Meritis - Amsterdam Edwin Dekker, Joris van den Hurk 14-9-2016 I 1 Overzicht: Voorstellen FME, Edwin, Joris De uitdaging: obstakels
Nadere informatieStereotactische bestraling bij uitzaaiingen in de wervelkolom
Stereotactische bestraling bij uitzaaiingen in de wervelkolom In deze folder leest u meer over stereotactische bestraling (radiotherapie) bij de behandeling van uitzaaiingen in de wervelkolom (wervelmetastasen).
Nadere informatiePatient information sheet PATIENTENINFORMATIE TEN BEHOEVE VAN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
Patient information sheet PATIENTENINFORMATIE TEN BEHOEVE VAN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Titel van het onderzoek Predictieve modellen voor stralingsgeïnduceerde ongewenste neveneffecten bij patiënten met
Nadere informatieMultidisciplinaire poliplanning Ir. Gréanne Leeftink Elieke van Sark BSc. 08/02/2016 1
Multidisciplinaire poliplanning Ir. Gréanne Leeftink Elieke van Sark BSc 08/02/2016 a.g.leeftink@utwente.nl 1 Inhoud Wie zijn wij? Wat is multidisciplinaire poliplanning? Organisatie van multidisciplinaire
Nadere informatie3.3 Borstkanker bij de man
3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.
Nadere informatieKankerbehandeling thuis
Kankerbehandeling thuis Kansen & dilemma s Caroline Mulderij, Manager Inkoopstrategie Zilveren Kruis 28 september 2017 Opbouw presentatie Klantbehoefte Huidige marktstructuur Gewenste situatie Ambitie
Nadere informatieProtonentherapie een afgewogen keuze van de zorginkoop
Bijlage 02 bij N-14-9139 Protonentherapie een afgewogen keuze van de zorginkoop Managementsamenvatting Opdrachtgever: Zorgverzekeraars Nederland Rotterdam, 24 juni 2014 Protonentherapie een afgewogen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 32 299 Ziekenhuiszorg Nr. 25 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieVruchtbaarheid en kanker
Vruchtbaarheid en kanker Deze tekst is gedeeltelijk overgenomen van Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie (NNF) Deze folder is bedoeld voor vrouwen die zich zorgen maken over de gevolgen van een behandeling
Nadere informatieVlaams Indicatoren Project VIP²
Vlaams Indicatoren Project VIP² Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project VIP² gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de ziekenhuiskoepels Zorgnet en Icuro.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 101 Chapter 7 SAMENVATTING Maligne tumoren van de larynx en hypopharynx ( keelkanker ) zijn de zesde meest voorkomende type kankers van het hele lichaam, en de meest voorkomende
Nadere informatie2 Wat is radiotherapie 4. 3 Waarom radiotherapie 4. 4 Voorbereiding op de behandeling CT-scan Masker 6. 5 Bestraling 7
Radiotherapie 2 Inhoud Pagina 1 Inleiding 4 2 Wat is radiotherapie 4 3 Waarom radiotherapie 4 4 Voorbereiding op de behandeling 5 4.1 CT-scan 5 4.2 Masker 6 5 Bestraling 7 6 Bijwerkingen 8 6.1 Huidproblemen
Nadere informatieWERKWIJZE. Medisch Centrum Aan de Berg Nuenen 2017
WERKWIJZE Nuenen 2017,, HA Zorg Het praktiseren van reguliere generalistische huisartsgeneeskundige zorg dichtbij huis. 90% zelf behandelen Meestal behandelen wij die zelf. Anders verwijzen wij u gericht
Nadere informatieCutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy
18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy Carla van Soest MANP Verpleegkundig specialist oncologie Flevoziekenhuis Almere Inhoud Radiotherapie
Nadere informatieRadiotherapie. Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker
Radiotherapie Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u endeldarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt, heeft met u besproken
Nadere informatieRadiotherapie is een belangrijke behandelingsvorm voor kanker. Deze behandelingsvorm kende de laatste jaren een enorme technische vooruitgang.
Radiotherapie 1 1. Radiotherapie Radiotherapie is een belangrijke behandelingsvorm voor kanker. Deze behandelingsvorm kende de laatste jaren een enorme technische vooruitgang. Radiotherapie of bestralingsbehandeling
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 juni 2011 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EH Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieWoord vooraf 1 2. Redactionele verantwoording 1 3. Redactie 1 7. Auteurs 1 8
Inhoud Woord vooraf 1 2 Redactionele verantwoording 1 3 Redactie 1 7 Auteurs 1 8 1 De verpleegkundige in het algemeen ziekenhuis 1 9 1.1 Inleiding 1 9 1.2 Wat is specifieke ziekenhuiszorg? 2 0 1.2.1 Het
Nadere informatieProject Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008
Project Kwaliteitsindicatoren 2007-2008 De borstkliniek: Iedere nieuwe diagnose van een borsttumor dient door de borstkliniek te worden geregistreerd bij het Nationaal Kankerregister. Het Project Kwaliteitsindicatoren
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Kenmerk
Nadere informatieFertiliteitspreservatie bij de vrouw. Informatiebrochure patiënten
Fertiliteitspreservatie bij de vrouw Informatiebrochure patiënten Gevolgen van uw behandeling op de vruchtbaarheid... 4 1.1 Mogelijk effect chemotherapie... 4 1.2 Mogelijk effect radiotherapie... 4 1.2
Nadere informatieDe indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieChemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie
Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Neo-adjuvante chemotherapie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom vooraf chemotherapie? 1 Onderzoeken en afspraken 1 Evaluatie van
Nadere informatieNupie 't Olifantje 85
85 Nupie 't Olifantje 5. Apparaten Externe bestralingen (teletherapie) Brachytherapie (curietherapie): interstitiële RT 5.1. Brachytherapie βραχυς = dichtbij Radioactieve bronnen onder vorm van buisjes
Nadere informatieCME. Imaging van gliomen. Academy
CME Beschikbaar 2016-2017 Imaging van gliomen 4-5 ptn E-Learning voor: Neuroradiologen, Neurologen, Neurochirurgen, Radiotherapeuten, medisch-oncologen Accreditatie: NVN, NVRO, NvVN VerNieuwD, Eindredactie:
Nadere informatieBELEIDSREGEL BR/CU Prestaties en tarieven protonentherapie
BELEIDSREGEL Prestaties en tarieven protonentherapie Op grond van artikel 57, eerste lid, onderdeel b en c, tweede en vierde lid, van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), stelt de Nederlandse Zorgautoriteit
Nadere informatie9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Nadere informatieNKI wil maatwerk bij bestraling
NKI wil maatwerk bij bestraling Bij bestralingen wordt niet alleen de tumor, maar ook een rand van gezond weefsel intensief bestraald. Dat is om kleine veranderingen in vorm en positie van de tumor op
Nadere informatie