bacheloropleiding Geschiedenis faculteit letteren en wijsbegeerte

Transcriptie

1 bacheloropleiding Geschiedenis faculteit letteren en wijsbegeerte 2009

2 2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Letteren en Wijsbegeerte A. Engelen J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure.

3 Inhoud 3 Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Studentgerichtheid 6 Innoverende academische opleidingen 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 Over Geschiedenis 8 Mens en samenleving: verschillende invalshoeken 8 Bijzonder flexibel programma 9 Studieopbouw 10 BaMa-structuur 10 Studieopbouw bacheloropleiding 10 Studieopbouw masteropleiding 10 Verder studeren na je universitair diploma 11 Geschiedenis, iets voor jou? 12 Heb je een brede belangstelling voor mens en samenleving? 12 Klemtoon op historisch wetenschappelijk onderzoek 12 Het belang van Nederlandse taalvaardigheid 12 Hoe begin je eraan? 13 Welk diploma heb je nodig? 13 Introductieweek 13 Bachelor Geschiedenis: studieprogramma 14 Opleidingsonderdelen 14 Type 1: volledig programma Geschiedenis (180 studiepunten) 15 Bachelor eerste jaar 15 Bachelor tweede jaar 16 Bachelor derde jaar 17 Type 2: major Geschiedenis + minor 18 Type 3: minor Geschiedenis + major Wijsbegeerte 20 of major Taal- en Letterkunde Opleidingsonderdelen 22 Bachelor eerste jaar 22 Bachelor tweede jaar 28 Bachelor derde jaar 33

4 4 Inhoud De master Geschiedenis 40 Master 40 Onderwijs en examens 41 Onderwijs 41 Studiepunten 41 Semestersysteem - Examens 42 Internationaal 43 Studiebegeleiding 44 Overgang naar universitair onderwijs 44 Algemene studie- en studentenbegeleiding 44 Vakspecifieke begeleiding 45 Je kansen op de arbeidsmarkt 46 Ruime toekomstmogelijkheden voor afgestudeerde historici 46 Voortstuderen na Geschiedenis 47 Specifieke lerarenopleiding 47 Master na Masteropleidingen 47 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 48 Wegbeschrijving 48 Met de fiets 48 Met de bus of de tram 48 Met de trein 48 Met de auto 48 Plattegrond van de campussen 49 Stadscampus 49 Campus Groenenborger 50 Campus Middelheim 51 Campus Drie Eiken 52 Bijkomende informatie 53 Provinciale informatiedagen 53 Informatiedagen aan onze instelling 53 Brochures over andere opleidingen 53 Internet 53 Departement Studentgerichte Diensten 54 Faculteit Letteren en Wijsbegeerte 54

5 Voorwoord 5 Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Alain Verschoren Rector

6 6 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische ivoren toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria s, aula s) zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden.

7 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 7 De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16deeeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Geschiedenis is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A!

8 8 Over Geschiedenis Mens en samenleving: verschillende invalshoeken In de opleiding Geschiedenis bestudeer je mens en samenleving, vroeger en nu, vanuit verschillende invalshoeken. Je krijgt een pakket historische vakken, om inzicht te verwerven in verschillende aspecten en periodes van ons verleden, maar je wordt evenzeer met de recente geschiedenis, met de samenleving van deze tijd geconfronteerd. Geschiedenis is een algemeen vormende opleiding: verschillende sociaal-wetenschappelijke en filosofische vakken zijn in het curriculum opgenomen. Deze academische opleiding is sterk gericht op wetenschappelijk onderzoek. Er is veel aandacht voor de methoden van geschiedschrijving en voor de geschiedeniswetenschap op zich. Ook praktische aspecten van historisch onderzoek komen aan bod: je leert inspelen op de onderzoeksvragen van het moment, literatuur over een onderwerp verzamelen en interpreteren, met archiefbronnen werken en jouw conclusies helder uitschrijven.

9 Over Geschiedenis 9 Bijzonder flexibel programma Het programma is bijzonder flexibel opgevat. Je kan niet alleen zelf beslissen welke periode en welke geschiedkundige thema s je wil bestuderen, maar je kan ook een coherent vakkenpakket uit een totaal andere studierichting in je programma opnemen (de minor, waarover hierna meer). Zo kan je tegelijk je vakkenpakket beter afstemmen op je persoonlijke interesses, èn je mogelijkheden op de arbeidsmarkt gevoelig uitbreiden. Om het diploma van Bachelor in Geschiedenis te behalen, kan je het volledige programma Geschiedenis (type 1: 180 studiepunten) volgen. Je kan het ook verwerven via een major Geschiedenis (type 2: 120 studiepunten) in combinatie met een minor van 60 studiepunten uit een andere studierichting, in concreto Wijsbegeerte. Indien je reeds een diploma van hoger onderwijs behaalde, kan je op basis van eerder verworven kwalificaties vrijstelling krijgen voor een aantal vakken. Je moet dan wel de nodige attesten (diploma s, studiejaargetuigschriften, creditbewijzen) voorleggen aan de voorzitter van de Onderwijscommissie Geschiedenis (prof. Luc Duerloo, Departement Geschiedenis, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen, luc.duerloo@ua.ac.be). Zowel met een Bachelor Geschiedenis type 1 als met een Bachelor Geschiedenis type 2 kan je rechtstreeks doorstromen naar de masteropleiding Geschiedenis. Wie dat wenst, kan later ook zijn minor verder uitbouwen naar een tweede bachelorstitel, met studieduurverkorting.

10 10 Studieopbouw BaMa-structuur De opleidingsprogramma s van de universiteiten werden vanaf academiejaar omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en een één- of meerjarige Master. De masteropleiding Geschiedenis is een éénjarige masteropleiding (60 sp). Belangrijk is dat het bachelordiploma, anders dan het vroegere kandidaatsdiploma, een einddiploma is. Met een academisch bachelordiploma in handen heb je dus zowel optimale kansen om een master aan te vangen, als goede perspectieven op de arbeidsmarkt. Studieopbouw bacheloropleiding De Universiteit Antwerpen garandeert een degelijke vorming voor alle studenten Geschiedenis, en komt tegelijk tegemoet aan de interesses van elke individuele student. In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, krijg je een stevige basis in verschillende historische theorieën, onderzoeksmethoden, en vaardigheden, en bestudeer je een aantal specifieke perioden en themata. Je leert historische vraagstukken duiden en analyseren, en je oefent je in het op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. Naargelang je persoonlijke belangstelling volg je een volledig programma Geschiedenis, of kies je voor één van de major-minor combinaties. Studieopbouw masteropleiding Het diploma Bachelor in de Geschiedenis geeft toegang tot de masteropleiding, waarin je je kennis verder kan uitdiepen. Het programma leidt tot de graad Master Geschiedenis.

11 Studieopbouw 11 Verder studeren na je universitair diploma Specifieke lerarenopleiding Master na Masteropleiding Doctoraatsopleiding Postacademische vorming Afzonderlijke brochures i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde diensten. Geschiedenis: een drie jaar durende academische bacheloropleiding en een éénjarige master.

12 12 Geschiedenis, iets voor jou? Heb je een brede belangstelling voor mens en samenleving? Het is belangrijk dat je een brede belangstelling hebt voor mens en samenleving, vroeger en nu. Enerzijds wil je een antwoord zoeken op de vraag hoe mensen vroeger leefden, woonden, werkten, oorlog voerden, enz. Anderzijds ben je geboeid door sociaal-wetenschappelijke en filosofische thema s. Je wil inzicht verwerven in de evolutie van de menselijke beschaving, en zoekt naar samenhang of verbanden tussen verschillende politieke, economische en sociaal-culturele aspecten van samenlevingen vroeger en nu. Klemtoon op historisch wetenschappelijk onderzoek In de opleiding wordt sterk de nadruk gelegd op historisch wetenschappelijk onderzoek. Belangrijk zijn daarom een kritische houding om onderzoeksvragen op een creatieve en doortastende manier te bedenken en te beantwoorden, goed inzicht in de complexiteit van de menselijke samenleving en de capaciteit om vlot te redeneren. Historisch onderzoek is precisiewerk: je hebt geduld en zin voor detail nodig om bronnen nauwkeurig te analyseren. Verder kan een goed historisch inzicht je helpen om de cursusinhouden te ordenen en in hun historische context te bekijken. Het belang van Nederlandse taalvaardigheid Als historicus moet je je inzichten voor een breder publiek kunnen verwoorden, in een onderwijs- of andere context. Nederlandse taalvaardigheid wordt daarom belangrijk geacht. Een goede (passieve) kennis van andere West-Europese talen zoals Frans en Engels is noodzakelijk om historische teksten uit het buitenland vlot te kunnen lezen.

13 Hoe begin je eraan? 13 Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie Geschiedenis, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van elders verworven competenties (vb: werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een niet-nederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studentenbegeleiding. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden alle vakken van het curriculum van het eerste jaar Bachelor uitvoerig ingeleid. Je krijgt dan duidelijk te horen wat elk vak inhoudt, wat er van jou wordt verwacht voor dit vak, wat je van de docent mag verwachten en op welke manier de evaluatie verloopt.

14 14 Bachelor Geschiedenis: studieprogramma Opleidingsonderdelen In het volgende overzicht vind je de drie mogelijkheden om Geschiedenis te studeren en het aantal lesuren dat in de bachelorjaren per week aan elk vak besteed wordt. Omdat het academiejaar uit twee semesters bestaat, van september tot januari en van februari tot juli, worden de lessen van bepaalde vakken soms in één semester gegroepeerd. Elk semester heeft dus een eigen collegerooster. De tweede kolom, met de studiepunten, geeft een idee van de belasting die het vak binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een vak met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters.

15 Type 1: bachelor eerste jaar 15 Type 1: Volledig programma Geschiedenis (180 studiepunten) Bachelor eerste jaar lesuren sp Methodologie van de geschiedenis Historische methode 1,5 6 Heuristiek per historische periode 2 6 Oefeningen paleografie 1 3 Academisch schrijven 1 3 Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 1 OF Oefeningen nieuwste tijd Inleiding tot de geschiedenis Geschiedenis van de oudheid 2 6 Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Eigentijdse geschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Kunstgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 Wijsbegeerte en sociale wetenschappen Inleiding tot de Westerse Wijsbegeerte 2 6 Inleiding tot de economie 1 3 Totaal * +2 staat voor 2 studiepunten, te bekomen door de begeleide verwerking van wetenschappelijke vakliteratuur in het Nederlands, Frans of Engels, i.v.m. het betrokken vak.

16 16 Type 1: bachelor tweede jaar Bachelor tweede jaar lesuren sp Methodologie van de geschiedenis Inleiding tot de historiografie (tweejaarlijks) 1,5 6 Erfgoed en publieksgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 Kwantitatieve methoden (tweejaarlijks) 1 3 Geschiedenis en beeld (tweejaarlijks) 1 3 Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 2 OF Oefeningen nieuwste tijd 2* 2 9 Inleiding tot de geschiedenis Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Eigentijdse geschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2) Kunstgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 Geschiedenis van de Nederlanden OF Geschiedenis van België 1,5 6 Wijsbegeerte en sociale wetenschappen Inleiding tot de sociale geografie 1 3 Inleiding tot de sociale wetenschappen 1,5 6 Wetenschapsfilosofie en kennisleer 1 3 Keuzevakken (De student kiest voor minstens zes studiepunten uit een pakket keuzevakken) 6 Totaal ca * De keuze is afhankelijk van de oefening die je volgde in BA1. Studenten die Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 1 volgden, volgen in BA2 Oefeningen nieuwste tijd 2 en omgekeerd.

17 Type 1: bachelor derde jaar 17 Bachelor derde jaar lesuren sp Methodologie van de geschiedenis Inleiding tot de historiografie (tweejaarlijks) 1,5 6 Erfgoed en publieksgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 Kwantitatieve methoden (tweejaarlijks) 1 3 Geschiedenis en beeld (tweejaarlijks) 1 3 Bachelorscriptie 1,5 12 Geschiedenis per periode en per gebied, in kruisstructuur Er zijn drie perioden (middeleeuwen, nieuwe tijd, nieuwste tijd) en drie richtingen (Politiek en instellingen, Cultuurgeschiedenis, Sociaal-economische geschiedenis). Je kiest voor één periode en één richting, wat neerkomt op vijf vakken. Levensbeschouwelijke vorming 5 x 1,5 Levensbeschouwing 1 3 Keuzevakken De student kiest voor minstens 6 studiepunten uit een pakket keuzevakken. 6 Totaal x 6 (4+2)

18 18 Type 2: major Geschiedenis + minor Type 2: Major GESCHiedenis (120 studiepunten) + minor (60 studiepunten) De bacheloropleiding Geschiedenis (major van 120 studiepunten) kan ook gecombineerd worden met een minor Wijsbegeerte (van 60 studiepunten). Een minor in een studierichting buiten de faculteit Letteren en Wijsbegeerte is alsnog niet mogelijk in het academiejaar lesuren sp Methodologie van de geschiedenis Historische methode 1,5 6 Inleiding tot de historiografie (tweejaarlijks) 1,5 6 Heuristiek per historische periode 2 6 Oefeningen paleografie 1 3 Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 1 OF Oefeningen nieuwste tijd Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 2 OF Oefeningen nieuwste tijd Bachelorscriptie 1,5 12 Twee van de volgende drie vakken: Academisch schrijven 1 3 Kwantitatieve methoden (tweejaarlijks) 1 3 Geschiedenis en beeld (tweejaarlijks) 1 3 Inleiding tot de geschiedenis Geschiedenis van de oudheid 2 6 Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) 1 6 (4+2)* Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) 1 6 (4+2)*

19 Type 2: major Geschiedenis + minor 19 Eigentijdse Geschiedenis (tweejaarlijks) 1 6 (4+2)* Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) 1 6 (4+2)* Geschiedenis per periode en gebied: De student kiest drie vakken uit volgende lijst: Politiek en instellingen middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Politiek en instellingen nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Politiek en instellingen nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Voor een totaal van 6 SP te kiezen uit: Inleiding tot de Westerse Wijsbegeerte 2 6 Inleiding tot de economie 1 3 Inleiding tot de sociale geografie 1 3 Inleiding tot de sociale wetenschappen 1,5 6 Wetenschapsfilosofie en kennisleer 1 3 Levensbeschouwelijke vorming Levensbeschouwing 3 Totaal Type 2: 120 studiepunten * +2 staat voor 2 studiepunten, te bekomen door de begeleide verwerking van wetenschappelijke vakliteratuur in het Nederlands, Frans of Engels, i.v.m. het betrokken vak.

20 20 Type 3: minor Geschiedenis + major Wijsbegeerte of major Taal- en Letterkunde TYPE 3: MINOR GESCHIEDENIS (60 studiepunten) + MAJOR WIJSBEGEERTE (120 studiepunten) of MAJOR Taal- en Letterkunde (120 studiepunten, waarbij je een taal of Theater-, film en literatuurwetenschap combineert met de minor Geschiedenis) Modeltraject voor de minor Geschiedenis (60 punten), te spreiden over 2 à 3 jaar, in combinatie met de major Wijsbegeerte (120 studiepunten). Een major in een andere studierichting is niet mogelijk in het academiejaar

21 Type 3: minor Geschiedenis + 21 major Wijsbegeerte of major Taal- en Letterkunde lesuren sp Methodologie van de geschiedenis Historische methode 1,5 6 Inleiding tot de geschiedenis Geschiedenis van de oudheid 2 6 Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Eigentijdse Geschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) 1,5 6 (4+2)* Geschiedenis per periode en per gebied De student kiest drie vakken uit volgende lijst: Politiek en instellingen middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis middeleeuwen 1,5 6 (4+2)* Politiek en instellingen nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis nieuwe tijd 1,5 6 (4+2)* Politiek en instellingen nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Cultuurgeschiedenis nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Sociaal-economische geschiedenis nieuwste tijd 1,5 6 (4+2)* Totaal 60 * +2 staat voor 2 studiepunten, te bekomen door de begeleide verwerking van wetenschappelijke vakliteratuur in het Nederlands, Frans of Engels, i.v.m. het betrokken vak.

22 22 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde bachelor Geschiedenis. Op de website vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. BACHELOR EERSTE JAAR METHODOLOGIE VAN DE GESCHIEDENIS EN HISTORISCHE KRITIEK Academisch schrijven Academisch schrijven is een algemene vaardigheid die van universitair geschoolde mensen verwacht wordt, maar die te weinig als zodanig wordt aangeleerd en geoefend. Daarom wordt eerst nauwkeurig gekeken hoe academische teksten eruit zien en aan welke voorwaarden ze moeten voldoen. Pas daarna worden de verschillende elementen van een academische tekst afzonderlijk besproken, van de algemene structuur over citeerconventies en grammaticale en registerproblemen tot veel voorkomende fouten. Heuristiek per historische periode: middeleeuwen, nieuwe tijd, nieuwste tijd partim Heuristiek middeleeuwen: De studenten inwijden in de eerste fase van het historisch onderzoek van de middeleeuwen, nl. de kunst van het zoeken van het benodigde materiaal (J.G. Droysen). Ruime aandacht wordt besteed aan de typologie van de bronnen en aan de historiografische achtergronden van het mediëvistisch onderzoek. Deze cursus wordt getoetst aan de praktijk van het historisch werk in de colleges Oefeningen middeleeuwen. partim Heuristiek nieuwe tijd: De cursus brengt een overzicht van de belangrijkste hulpinstrumenten en naslagwerken van belang voor de geschiedenis van de nieuwe tijd. Verder wordt heel wat aandacht besteed aan de typologie van de bronnen. Voor elk deelgebied (politieke, sociaal-economische, cultuur- en religieuze geschiedenis) worden de belangrijkste bronnentypes voorgesteld, evenals de belangrijkste referentiewerken en hulpinstrumenten. Via blackboard biedt

23 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 23 de docent een aantal oefeningen aan die gericht zijn op de toepassing van de meegedeelde kennis. Daarbij ligt, net zoals op het examen, de nadruk op het oplossen van een aantal concrete casussen. partim Heuristiek nieuwste tijd: Vertrekkend van concrete historische vragen zal worden aangeleerd waar en hoe informatie en studiemateriaal kan worden gevonden. Studenten zullen in de praktijk leren hun eigen zoekstrategieën bij te stellen, te verfijnen en efficiënter te maken. Zij krijgen voeling met de heuristische normen van de historische discipline. Via concrete voorbeelden en opdrachten maken zij kennis met de heuristische hulpmiddelen: repertoria, catalogi, databestanden, bibliografieën, wetenschappelijke tijdschriften (en e-journals), bronnenverzamelingen, zoekmachines op het WWW, elektronische discussielijsten Tevens wordt - toegespitst op de Belgische geschiedenis - kennis gemaakt met de belangrijkste bronnenreeksen. Historische methode Deze inleidende cursus die een reflectie wil bieden op de geschiedenis en initieert in het uitoefenen van deze discipline. Hierbij worden de verschillende fasen van het historische onderzoek belicht: de heuristiek met de verschillende typen bronnen, hun vindplaatsen (dit aspect wordt verder uitgewerkt in het vak Heuristiek), hun informatiegehalte en daarnaast de complementariteit met andere hulpwetenschappen en wetenschappen de interpretatie van teksten met de toepassing van de historische kritiek de synthese met de reconstructie van historische feiten, rekening houdend met causale en andere verbanden, bepaalde wetmatigheden, verschillende invalshoeken, objectiviteit/subjectiviteit. Oefeningen paleografie De docent brengt een bondig overzicht van de ontwikkeling van het schrift vanaf de vroege middeleeuwen, en duidt tevens de belangrijkste hulpinstrumenten aan die van nut zijn bij het lezen en analyseren van oude teksten. De cursus bestaat verder uit het leren lezen van teksten (Nederlands- en Franstalig, boekschrift en diplomatisch schrift). De studenten oefenen op voorhand de ter beschikking gestelde teksten die tijdens de les samen gelezen en opgelost worden.

24 24 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Naar indeling één van beide oefeningen: Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 1 OF Oefeningen nieuwste tijd 1 De studenten worden vertrouwd gemaakt met de historische methode doorheen de studie van een specifiek thema. Met name wordt er op een interactieve manier ingegaan op de verschillende stappen van het historisch onderzoek: het kiezen van een thematiek, de eerste kennismaking met een onderwerp, het formuleren van een probleemstelling en het opstellen van onderzoeksvragen, de organisatie van het bibliografisch onderzoek, de schriftelijke en mondelinge rapportering van onderzoeksresultaten, de kennismaking met een (uitgegeven) bron, het verwerken van bronnenmateriaal in een historisch onderzoek, het zoeken naar vergelijkingsmateriaal en de confrontatie met onderzoeksmodellen. Het vak wil in de eerste plaats praktijkgericht zijn en de studenten door een voortdurende dialoog met de lesgevers tot zelfwerkzaamheid aanzetten. Dankzij intensieve begeleiding, individuele en groepsgerichte sturing, en voortdurende confrontatie met het historisch onderzoek (in de les en met behulp van praktijkgerichte gastcolleges) zal de student uiteindelijk in staat zijn om zelfstandig een eigen werkstuk samen te stellen. Het individuele parcours wordt ook gevolgd via individuele en collectieve rapportering van tussentijdse resultaten (bibliografische opdracht, vertaling van de bron naar hedendaags Nederlands en oplossing van sleutelwoorden en begrippen, uitwerking van probleemstelling). Naast de individuele en collectieve opdrachten, zal de student ook worden geconfronteerd met recent onderzoek over de centrale thematiek en met nieuwe onderzoeksmethodes (discoursanalyse, interdisciplinariteit, gebruik van bepaalde onderzoeksmodellen enz.). INLEIDING TOT DE GESCHIEDENIS Geschiedenis van de oudheid De cursus biedt een inleidend overzicht in de politieke, maatschappelijke en culturele geschiedenis van de oudheid, vanaf de prehistorie (circa v.c.) tot en met de late oudheid (ca. 650 n.c.). Hoewel de klemtoon van de cursus op de Grieks-Romeinse cultuur en geschiedenis ligt, zullen ook andere cultuurgebieden worden behandeld: Egypte, het Oude Nabije Oosten, het jodendom, het vroege christendom, de Kelten. Er wordt voldoende aandacht besteed aan periodes die vaak wat uit de boot vallen: hellenisme en late oudheid.

25 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 25 Het overzicht is chronologisch opgevat, maar enkele onderwerpen worden thematisch uitgewerkt (onderwerpen uit de mentaliteitsgeschiedenis als gezinsleven en seksualiteit). Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) Overzicht van enkele cruciale evoluties op politiek-institutioneel; sociaaleconomisch; cultureel en ecologisch vlak in de duizendjarige periode tussen circa , met bijzondere aandacht voor structuren en instellingen die het dagelijks leven van de gewone man reguleerden. Als een rode draad doorheen de cursus loopt de vraag in hoeverre de latere politieke en culturele wereldhegemonie van West-Europa en de opkomst van dit gebied als eerste geïndustrialiseerde regio al dan niet hun oorsprong vonden in de middeleeuwse periode. Dit impliceert een geografische focus op West-Europa, evenwel met regelmatige vergelijkingen met naburige regio s. Elk college vormt een afgerond geheel en bevat een overzicht van thematiek; chronologie; relevantie; hoofdlijnen van het onderzoek en actuele onderzoeksvragen. Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) In deze cursus behandelen we enkele sleutelthema s uit de geschiedenis van de Europese samenleving in de nieuwe tijd. De wording van nationale staten en de hervorming van religie, van mens- en wereldbeeld onder invloed van ontdekkingen, reformatie en wetenschappelijke ontwikkelingen kunnen beschouwd worden als hefbomen van het moderniseringsproces van de Europese samenleving. Anderzijds relativeren thema s zoals de collocaties, de groeiende criminalisering van maatschappelijk ongewenst gedrag en de heksenvervolgingen het vooruitgangsoptimisme dat impliciet in het moderniseringsparadigma ingebakken zit. De colleges zijn thematisch opgevat. Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) De cursus wil een bagage aan kennis bieden, maar vooral ook inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen van de Westerse samenlevingen vanaf het midden van de achttiende eeuw tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De cursus is opgebouwd rond twee sleutelthema s, vrijheid en rede, die aan de basis liggen van het ontstaan van de moderne Westerse samenlevingen. Rede en vrijheid hebben echter niet alleen een positieve lading. Rationaliteit leidde tot waanzin, vrijheid tot onderdrukking. Aan de hand van de belangrijkste sociaal-economische, politieke en culturele ontwikkelingen zullen de kenmerken en de ontwikkelingen van het West-Europese maatschappijtype

26 26 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar worden geschetst zonder de interactie met de rest van de wereld uit het oog te verliezen. Eigentijdse geschiedenis (tweejaarlijks) Deze cursus geeft een brede introductie op de geschiedenis van onze eigentijdse wereld sinds Belangrijke evoluties uit het naoorlogse tijdperk worden bekeken met oog voor hun globale implicaties: de Koude Oorlog, dekolonisering, de evolutie van economie en demografie, globalisering en internationalisering, cultuur en identiteit. De meest recente evoluties in onze moderne wereld (9/11, de VS als laatste supermacht en de opgang van China en Indië) komen ook aan bod. Rode draad doorheen deze cursus is de spanning tussen globale integratie en fragmentatie op lokaal vlak. Wereldwijde handel, multinationals waarop geen enkele natie/staat nog greep heeft, de coca-colonisering van de populaire culturen, het internet. Al deze fenomenen wijzen op een grotere eenwording van de wereld. Daar staat echter tegenover dat sinds 1945 het aantal staten geprolifereerd is (tengevolge van de dekolonisering en de implosie van de Sovjet-Unie), religieuze en raciale tegenstellingen zeker niet verdwenen zijn, en de materiële kloof tussen de haves en de have-nots groter wordt. Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de wereldgeschiedenis van het ontstaan van de homo sapiens tot heden, met aandacht voor evoluties in, vergelijkingen van en interacties tussen gemeenschappen over de hele wereld in alle continenten. Ook de evolutie binnen de wereldgeschiedenis, verschillende (soms conflicterende) verklaringsmodellen en de belangrijkste vraagstukken binnen dat domein komen aan bod, bv. ecologie en economie, globalisering, gezin en gender, imperialisme, industrialisering, de verdeling van land en arbeidsverhoudingen, religie, uitwisseling en contacten over land en zee, consumptie. De rode draad in dit verhaal van menselijke gemeenschappen is de constante spanning tussen de verdichting van contacten (integratie) en de creatie of aanscherping van verschillen tussen samenlevingsvormen (diversiteit). De centrale vraag van deze cursus luidt: hoe is onze huidige wereld er komen uit te zien zoals hij momenteel is? Een reader met teksten wordt ter beschikking gesteld, waarover de studenten tijdens het examen bevraagd zullen worden. Deze teksten zullen in

27 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 27 de loop van de cursus ter sprake komen en dienen gelezen te zijn door de studenten (een precieze kalender zal meegedeeld worden bij het begin van de lessen). Kunstgeschiedenis (tweejaarlijks) Dit vak biedt je een algemeen overzicht van de kunststromingen van de middeleeuwen tot de hedendaagse tijden. Per periode zal in de marge van het algemene overzicht een specifiek dossier verder worden uitgediept zodat het verschijnsel kunst vanuit verschillende hoeken zal worden belicht. WIJSBEGEERTE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN Inleiding tot de Westerse wijsbegeerte Deze cursus wil de studenten via een historisch-thematische benadering laten kennismaken met de belangrijkste wijsgerige stromingen en ideeën uit de Westerse filosofie. Inleiding tot de economie Het gedrag van consumenten en producenten vormt de basis voor de analyse van de vraag naar en het aanbod van economische goederen, van de prijsvorming en van de verschillende marktvormen. Een juiste omschrijving van begrippen zoals bruto nationaal product, werkloosheid, inflatie, betalingsbalans, economische groei, enz. is noodzakelijk om inzicht te krijgen in de werking en betekenis van macro-economische politiek. De rol van geld, internationale handel en wisselkoersen krijgt hierbij ook voldoende aandacht zonder dat daarbij te veel in detail wordt gegaan. De klassieke en Keynesiaanse visie op de samenhang van de macro-economische grootheden laat zien hoe men in de tijd anders is gaan denken over economische evoluties en de rol van economische politiek. Tenslotte worden twee artikels besproken waarbij economische begrippen worden toegepast op historische gebeurtenissen.

28 28 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar BACHELOR TWEEDE JAAR METHODOLOGIE VAN DE GESCHIEDENIS Erfgoed en publieksgeschiedenis (tweejaarlijks) In deze cursus staat de rol van geschiedenis en erfgoed in de publieke ruimte centraal. Er wordt stilgestaan bij de vertaling van wetenschappelijke inzichten naar een groter publiek via vulgariserende boeken, tentoonstellingen, documentaires en dergelijke meer. Bovendien wordt gereflecteerd over de omgang met en de beleving van het verleden in de media, de toeristische sector, het cultuurbeleid en het dagelijkse leven in meer algemene zin. De centrale vragen zijn 1) welk soort verleden vorm krijgt in de vertaling naar een groter publiek en 2) hoe het verleden wordt gerepresenteerd in verschillende media en in uiteenlopende (institutionele en andere) contexten. Dit gebeurt via twee soorten colleges. Met het oog op een beter begrip van de opportuniteiten en moeilijkheden in het communiceren van historische inzichten naar een groter publiek worden gastdocenten uitgenodigd die hun ervaringen uit de praktijk overbrengen. In een tweede soort colleges wordt over de materie gereflecteerd en gediscussieerd aan de hand van voorbeelden uit de praktijk, actuele debatten, wetenschappelijke literatuur en dies meer. De rode draad doorheen de cursus is de spanning tussen een wetenschappelijke, academische benadering enerzijds en de beleving bij een groter publiek anderzijds. Geschiedenis en beeld (tweejaarlijks) Het uitgangspunt is de bruikbaarheid van een afbeelding, als bron, voor de historicus. Dit alles wordt bestudeerd vanuit beeldtypes zoals: het portret, het stadsgezicht, het stilleven, de journalistieke foto. Daarbij wordt enerzijds ingegaan op technische aspecten zoals de ontdekking van het perspectief, het gebruik van optische instrumenten, en de beperkingen van de afbeeldingstechniek (potlood, penseel, kopergravure, lithografie, enz.) Anderzijds wordt de achterliggende cultuur benadrukt die de kunstenaar conditioneert : de opvattingen over hoe een goede afbeelding eruit moet zien (bv. traditie; maniërisme; moraliserende benaderingen; verlichtingsidealen).

29 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 29 Veel aandacht wordt besteed aan de 19de eeuw, met de ontdekking van de fotografie: de weerslag daarvan op de beeldende kunsten, en de door deze ontdekking gegenereerde toevloed aan echt realistisch historisch beeldmateriaal. Naast de vraag van lectuur van het beeld, wordt ook ingegaan op de methodologische problemen bij classificatie en bewaring van iconografisch materiaal. Inleiding tot de historiografie (tweejaarlijks) Het bestuderen van de geschiedenis van de eigen discipline draagt bij tot een reflectie over de methodologische grondslagen van die discipline. Toch is de doelstelling van deze cursus niet louter pragmatisch. In dit vak wordt de geschiedenis van de historiografie immers ook beschouwd in het kader van ruimere intellectueel-historische evoluties, van Oudheid tot heden. De pogingen die historici in het verleden hebben ondernomen om vat te krijgen op het verleden worden bestudeerd tegen de achtergrond van de gangbare mens- en wereldbeelden en van de specifieke maatschappelijke context. Daarbij wordt zowel aandacht besteed aan inhoudelijke als aan geschiedtheoretische en methodologische evoluties. Het lezen en analyseren van historiografische teksten uit het verleden vormt dan ook een belangrijke component van dit vak. Bovendien wordt voor elke periode getracht de historici socio-professioneel te situeren en de maatschappelijke positie van de historische wetenschap te achterhalen. Vooral het proces van de professionalisering van de geschiedwetenschap vanaf de negentiende eeuw krijgt in dat verband veel aandacht. Hoewel de meeste aandacht in deze cursus zal uitgaan naar Europese en Noord-Amerikaanse ontwikkelingen, zal toch ook nadrukkelijk worden stilgestaan bij niet-westerse historiografische tradities. Kwantitatieve methoden (tweejaarlijks) De bedoeling van deze cursus is de koudwatervrees van studenten voor eenvoudige kwantitatieve methodes in het historisch onderzoek te verminderen. In de colleges zal zoveel mogelijk worden gewerkt met concrete voorbeelden uit het historisch onderzoek.

30 30 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Oefeningen middeleeuwen / nieuwe tijd 2 ofwel Oefeningen nieuwste tijd 2 De seminarieoefening in de tweede bachelor wil de student laten proeven van de mogelijkheden en de moeilijkheden bij het zelfstandig wetenschappelijk onderzoek op originele bronnen uit de geschiedenis van de nieuwe of nieuwste tijd. Tijdens de colleges worden gezamenlijk bronnen gelezen rond één specifiek thema (materiële cultuur, criminaliteit, openbare orde, etc.) dat telkens gesitueerd wordt binnen een brede historiografische context. Van de studenten wordt verwacht dat ze het hele wetenschappelijke proces van originele vraagstelling tot synthesewerk (of -artikel) op min of meer zelfstandige basis tot een goed einde brengen. Zowel aan methodologische aspecten (de regels van de historische kritiek, methodologieën van hulpwetenschappen), heuristische, inhoudelijke en stijlfacetten wordt daarbij veel aandacht besteed. De studenten worden begeleid tijdens de colleges en via Blackboard ook op min of meer permanente basis. INLEIDING TOT DE GESCHIEDENIS Geschiedenis van de middeleeuwen (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar Geschiedenis van de nieuwe tijd (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar Geschiedenis van de nieuwste tijd (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar Eigentijdse geschiedenis (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar Comparatieve wereldgeschiedenis (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar Kunstgeschiedenis (tweejaarlijks) Zie bachelor eerste jaar

31 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 31 Naar keuze één van beide opleidingsonderdelen. Geschiedenis van de Nederlanden Het vak heeft in de eerste plaats als doel een historisch overzicht te geven van de geschiedenis van de Nederlanden in zijn meest ruime geografische betekenis. Het verwerven van een grondige kennis van de belangrijkste processen en feiten, moet de studenten aanzetten om kritisch na te denken over de bestaansreden van het vak Geschiedenis van de Nederlanden (9de eeuw - einde Ancien Régime). De studenten moeten aan het begin van elke les zelf proberen aan te geven welke processen, gebeurtenissen of feiten de belangrijkste scharniermomenten zijn van de tijdens de les behandelde periode. Dat gebeurt aan de hand van discussies rond de teksten in het handboek dat door de studenten tijdens het jaar moet worden verwerkt. Op die manier worden de studenten aangezet om na te denken over de zogenaamde canon van de geschiedenis en krijgen ze voeling met de actuele debaten over de thematiek. De docent zal in zijn hoorcolleges het begrip padafhankelijkeid als rode draad gebruiken om zo de verschillen en gelijkenissen in de geschiedenis van de verschillende gewesten in de Nederlanden aan te duiden. Geschiedenis van België Deze cursus spitst zich toe op de politieke geschiedenis van het huidige België, vanaf de annexatie door Frankrijk in De invalshoek is institutioneel, met bijzondere aandacht voor de ontwikkeling van de verhouding tussen wetgevende en uitvoerende macht en voor de geschiedenis van de politieke partijen en hun programma. De institutionele evolutie hangt nauw samen met de steeds toenemende expansie van het domein van de binnenlandse politiek. Wat dat laatste betreft, ligt de klemtoon op de ontwikkeling van het Belgische socio-economische model, op de levensbeschouwelijke evolutie en op de problematische Belgische communautaire verhoudingen met de daaruit voortvloeiende staatshervormingen. WIJSBEGEERTE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN Inleiding tot de sociale wetenschappen De cursus bestaat uit drie delen: I) een kennismaking met basisbegrippen uit de sociologie; II) een overzicht van de belangrijkste sociaal-wetenschappelijke denkstromingen; III) een vergelijking van enkele toonaangevende sociaalwetenschappelijke denkkaders m.b.t. langetermijn processen (in het bijzonder modernisering).

32 32 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Inleiding tot de sociale geografie Na een inleiding over het object en de methode van het vakgebied wordt aandacht besteed aan historisch geografische bronnen. Dit gebeurt aan de hand van een schets van de ontwikkeling van het Westers wereldbeeld en een introductie tot de middenschalige cartografische bronnen in Vlaanderen tussen 1770 en nu. Vervolgens wordt het begrippenkader en enkele klassieke theorieën uit de sociale geografie aangebracht via de studie van topics uit de stadsgeografie: site en situatie, stedelijke ontwikkelingsfasen en stadsgewest, hiërarchie van het Belgische stedennet, interne differentiatie van de Belgische steden. In het laatste deel wordt ingegaan op de kenmerken van het landelijk nederzettingspatroon: de landelijke bewoning (dorpsvormen - verspreidingspatroon - grondplan woningen) en de percelering (perceelsvorm - lokale wegen - grachten en levende afsluitingen). Tot slot wordt de bruikbaarheid van dit begrippenkader naar het beleid geschetst: in de ruimtelijke planning, in de stadsvernieuwing, in de monumentenzorg en plattelandsontwikkeling. Waar mogelijk worden de begrippen en theorieën kort geïllustreerd in historische context. Wetenschapsfilosofie en kennisleer Het probleem van het verklaren deductief nomologische verklaringen handelingsverklaringen Het probleem van de waardevrijheid (Max Weber); De constructie van de sociale realiteit (Searle); Theorie en ervaring in het positivisme, het kritisch rationalisme (Popper) en in de wetenschapsfilosofie van Th. S. Kuhn; Narratieve zinnen in Danto s geschiedenisfilosofie; Feit en interpretatie in de historische wetenschappen. DE STUDENT KIEST VOOR MINSTENS ZES STUDIEPUNTEN KEUZE- VAKKEN.

33 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 33 BACHELOR DERDE JAAR METHODOLOGIE VAN DE GESCHIEDENIS Erfgoed en publieksgeschiedenis (tweejaarlijks) Zie bachelor tweede jaar Geschiedenis en beeld (tweejaarlijks) Zie bachelor tweede jaar Inleiding tot de historiografie (tweejaarlijks) Zie bachelor tweede jaar Kwantitatieve methoden (tweejaarlijks) Zie bachelor tweede jaar Bachelorscriptie De bachelorscriptie zet de kroon op het werk. Hier past de student alle kennis en vaardigheden toe die hij/zij in zijn/haar bacheloropleiding heeft verworven. Elk jaar wordt voorzien in een aanbod van werkcolleges over uiteenlopende thema s in de verschillende tijdsgebieden. De evaluatie gebeurt op basis van een schriftelijk werkstuk, waarin de basisprincipes van de historische methodologie worden toegepast op een concreet historisch vraagstuk. Via informatie verzameld uit een veelheid aan informatiekanalen en bronnen en vertrekkende van de status quaestionis van een bepaald historisch probleem, komt de student(e) tot een autonome en substantiële vraagstelling en wordt een wetenschappelijk onderzoek uitgewerkt. Geschiedenis per periode en per gebied De student kiest voor één van de drie tijdvakken en één van de drie gebieden, wat neerkomt op vijf opleidingsonderdelen. Middeleeuwen: Politiek en instellingen Centraal in deze cursus staan de bestuurlijke en juridische instituties die het dagelijks leven in de late middeleeuwen omkaderden, en vaak cruciaal zijn gebleken voor de bijzondere ontwikkeling van de Europese samenleving op lange termijn. In een eerste deel van de cursus wordt voor de verschillende bestuursniveau s van de (laat-)middeleeuwse samenleving, een beknopte

34 34 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar status quaestionis gegeven van de belangrijkste evoluties, alsook van de grote debatten en problemen in de historiografie van de jongste decennia. Bestuurlijk-juridische instellingen worden daarbij niet als abstracte gegevens, maar als sociale realiteiten behandeld, onderhevig aan wisselende machtsverhoudingen; gemaakt door en voor mensen met uiteenlopende collectieve en individuele belangen; en slechts kenbaar via een eveneens door concrete machtsverhoudingen getekend discours. In een tweede deel wordt vanuit deze optiek het lokale bestuursniveau de stad ; de dorpsgemeenschap en de heerlijkheid - meer in detail uitgewerkt. Centraal staat daarbij de vraag naar vermeende democratische tendensen in de feodale middeleeuwse samenleving. We onderzoeken daartoe de effectieve toegang tot bestuurlijke participatie voor brede lagen van de bevolking, zowel in een stedelijke als in een rurale context. Vanuit een close reading en onderlinge confrontatie, zowel tijdens seminaries als individueel door de studenten, van sleutelteksten en enkele primaire bronnen in verband met staatsvorming, kommunalisme, het ontstaan van een civil society en het parlementarisme, trachten we inzicht te krijgen in de regionale en historische variatie in lokale besturen en hun ontwikkeling op lange termijn. Middeleeuwen: Cultuurgeschiedenis In het eerste deel van de cursus maken we ons via de lectuur van primair tekst- en beeldmateriaal (vooral uit de Nederlanden) en van secundaire studies (vooral uit Gurevich en de Annalesschool) vertrouwd met de centrale categorieën ruimte, tijd, kosmos, mens - van het middeleeuwse wereldbeeld in christelijk Europa. We hebben daarbij speciale aandacht voor (1) de toeëigeningsprocessen die werkzaam zijn bij de overname van de klassieke, joods-christelijke en arabische wortels van deze categorieën, (2) de dynamische interactie tussen ideële categorieën en concrete praktijken, en de evoluties en spanningen die in het netwerk van categorieën en praktijken aanwezig zijn, (3) de alteriteit waarmee het pre-moderne wereldbeeld ons confronteert. Een grondmotief dat in alle middeleeuwse cultuuruitingen resoneert, is de pre-occupatie met de onzichtbare geestelijke wereld en daarmee samenhangend het problematische statuut van de zichtbare materiële wereld. In het tweede deel van de cursus belichten we dit grondmotief vanuit de studie van één specifiek thema waarin de ontmoeting tussen beide werelden op een prangende manier aanwezig is. Mogelijke thema s zijn: de dood, de heilige, de profeet, het sacrale beeld.