Is een goede communicatie van de parodontale diagnostiek de basis voor succes?

Transcriptie

1 Updatedag Assistenten 05 juni 2015 Is een goede communicatie van de parodontale diagnostiek de basis voor succes?.. ja.... de tandarts zegt dat mijn achterste kies links-boven eruit moet.... maar ik heb nergens last van?.. Drs. R.A.M. Huffels, tandarts Sectie Parodontologie / Orale Biochemie Vakgebied Parodontologie Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA)

2 Inhoud presentatie Het Paro protocol: Wat moet ik weten? Communicatie: Hoe krijg je een gemotiveerde en coöperatieve patiënt? Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? Tot hoever mag de tandartsassistent(e) gaan met uitleggen? Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro protocol? Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem? Slot opmerkingen / Samenvatting 2 37

3 Het Paro-protocol Wat moet ik weten van het stroomschema? Dutch Periodontal Screening Index Categorie A: index 0,1,2 Categorie B: index 3 - Categorie C: index 3 +, 4 PARODONTALE PREVENTIE ** 6-WEEKSE EVALUATIE * PARODONTALE BEHANDELING volgens het PROTOCOL KLINISCH PARODONTAAL ONDERZOEK RÖNTGEN ONDERZOEK + DIAGNOSE INITIËLE PARODONTALE BEHANDELING HERBEOORDELEN PARODONTALE CHIRURGIE * MET aanhechtingsverlies POST-OPERATIEVE NAZORG POST-OPERATIEVE EVALUATIE ** ZONDER aanhechtingsverlies NAZORG / RECALL EVALUATIE 3 37

4 Dutch Periodontal Screening Index (DPSI) Waarom? Alleen kijken (klinisch beeld) kan je misleiden daarom tijdens periodieke controles altijd de parodontale conditie screenen met een pocketsonde! Volledige parodontale diagnostiek! Klinische onderzoek (parodontiumstatus) en röntgenonderzoek (röntgenstatus) Prevalentie parodontitis is 10-15% 4 37 Parodontitis is multicausaal - Erfelijke factoren - Omgevingsfactoren - Life-style factoren - Systemische factoren

5 Dutch Periodontal Screening Index (DPSI) Hoe werkt het? De Index Score Bevinding Pockets 3mm Geen afwijkingen Score Score Score Bevinding Pockets 4-5mm recessie Bevinding Pockets 3mm Bloeding Bevinding Pockets 4-5mm recessie Score Score Bevinding Pockets 6mm Bevinding Pockets 3mm Tandsteen en/of overhangende restauraties 7 37

6 Dutch Periodontal Screening Index (DPSI) Hoe werkt het? Dentitie wordt in sextanten verdeeld Alle elementen worden rondom gesondeerd Per sextant wordt de hoogste score genoteerd = Per patiënt wordt de hoogste categorie bepaald 8 37

7 Klinisch parodontaal onderzoek (Parodontiumstatus) Plaque: 100% Bloeding: 86% BOP voor sites PD 4 mm: 90% en voor sites 3 mm: 63%. 9 37

8 Röntgen onderzoek (Röntgenstatus) De mate van botafbraak wordt bepaald 13 elementen met 50% bot verlies 9 37

9 9 37

10 9 37

11 Initiële parodontale behandeling Gebitsreiniging met handinstrumenten en/of ultrasoon Mondhygiëne instructie poetsen en interdentaal reinigen

12 Herbeoordeling Beoordeling effect initiële behandeling De intake parodontiumstatus wordt vergeleken met de herbeoordelingsstatus Op basis van resultaten uit verschillende wetenschappelijke studies Badersten et al. (1984) Magnusson et al. (1984) Loos et al Claffey et al. (1990) Ah et al. (1994) etc.. wordt het effect van de initiële behandeling beoordeeld. Op basis van het behaalde resultaat wordt een parodontaal vervolgplan gemaakt 11 37

13 Parodontale chirurgie (voor, tijdens chirurgie en na het hechten) 4 e kwadrant vestibulair 4 e kwadrant linguaal Doel chirurgie: restpockets verder reduceren of elimineren voor een nog betere mondhygiëne worden moeilijk bereikbare plaatsen (bv. wortelsplitsingen) beter bereikbaar gemaakt

14 Nazorg en evaluatie Afhankelijk van een risico analyse (resterende paro problematiek en patiënt factoren) wordt de nazorgfrequentie bepaald (3 ; 4 of 6 maandelijkse basis) Ziekten Erfelijkheid Omgeving Levensstijl 1 keer per twee jaar wordt de parodontale conditie geëvalueerd met een parodontiumstatus 13 37

15 Communicatie Hoe krijg je een gemotiveerde en coöperatieve patiënt? Patiënt moet zelf ervan overtuigd zijn dat er iets mis is met zijn/haar parodontium Patiënt begrijpt wat er mis is met zijn/haar parodontium; vooral onder de Gingiva! Leg het effect van de parodontale behandeling uit! Vergeet niet de hulpvraag van de patiënt (Intake) 14 37

16 Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? Algemeen: Gebruik voorbeelden uit het dagelijkse leven Vermijd moeilijke tandheelkundige termen Specifiek: De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) De ernst van de parodontale ontsteking De ernst van de parodontale afbraak Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose) 16 37

17 Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) Patiënt heeft vaak geen idee over hoeveel bacteriën het gaat boven en onder het tandvlees! Laat de patiënt zelf een keer het aantal bacteriën raden. De relatie bacteriën afweer gastheer (etiologie) Parodontale ontsteking en afbraak?...het evenwicht tussen aanval en verdediging in de mond is verstoord. De ernst van de parodontale ontsteking Wanneer je spreekt over een (tandvlees)ontsteking dan heb je te maken met een wondoppervlak, een fenomeen waar de Paropatiënt vaak niet aan denkt. Laat de patiënt raden naar het totale wondoppervlak onder het tandvlees

18 Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? De ernst van de parodontale afbraak De basis van al het restauratief handelen in de mond valt en staat met een gezond parodontium (fundament)!... Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose) Dit zijn doorgaans elementen die niet meer te behouden zijn Extractie is gewenst; liefst vóór de initiële parodontale behandeling 21 37

19 Communicatie Hoe leg je het parodontaal probleem eenvoudig uit? Parodontaal slechte/hopeloze elementen (prognose) indien er sprake is van terminaal botverlies indien er sprake is van verticale wortelbreuk indien er sprake is van een niet meer te restaureren element 23 37

20 Communicatie Tot hoever mag de tandartsassistent(e) gaan met uitleggen? Tandarts (parodontoloog) is eindverantwoordelijke! (Diagnose, prognose (en behoud elementen), behandelplan, etc.) Mondhygiënist(e), mondzorgkundige, preventie assistent(e) zijn de beste ervaringsdeskundigen ten aanzien van het motiveren van patiënten! (gedragsverandering poetsen) Tandartsassistent(e) kan/mag een ondersteunende rol spelen Maar.... Geef alleen ondersteuning wanneer de ervaringsdeskundigen hun zegje hebben gedaan! Ga niet op de stoel van de tandarts (parodontoloog) zitten! 27 37

21 Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro-protocol? De voorlichtingspijl Open staan Willen Kunnen Doen Motiveren? In actie komen om een doel te bereiken. Wat wil de patiënt? Welk doel streeft de patiënt na? Wat moet de patiënt kunnen? Nieuwe gewoonte aanleren! Poetsen motiveert niet; het is een middel om een doel te bereiken 28 37

22 Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro protocol? Hoe motiveer je de patiënt? Motiveer de patiënt niet door te overtuigen de gegeven adviezen en instructies op te volgen (Traditionele voorlichting), maar. door de intrinsieke motivatie van de patiënt voor zijn/haar mondgezondheid te vergroten (Motivational Interviewing) 29 37

23 Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro protocol? Gedragsverandering Is een dynamisch proces (i.t.t. een event ). Het proces ontwikkelt zich in de tijd en verloopt in fasen. Mensen doorlopen bij een poging tot gedragsverandering meerdere stadia. Prochaska & Diclemente (1982) Mondziekten Mondgezondheid 31 37

24 Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro protocol? Fasen gedragsverandering MI Interventies 1. Pre contemplatie Informeren en bewustwording risico s 2. Contemplatie Voor en nadelen onderzoeken, beslissen en doel vaststellen 3. Preparatie Opzet eigen plan van aanpak door patiënt 4. Actie Anticiperen op aanleren van een nieuwe gewoonte 5. Behoud of terugval Zelfzorgafspraak of hoe nu verder? 32 37

25 Communicatie Hoe begeleid je de patiënt in het maken van moeilijke keuzes voor en tijdens de uitvoering van het Paro protocol? Geef de patiënt de ruimte om eigen keuzes te maken 33 37

26 Communicatie Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem? Communicatieproces Toon empathie! (sta open voor visie/mening van de patiënt) Benoem de ambivalentie (laat patiënt zijn/haar twijfel uitspreken) Informeer (zonder waardeoordeel) Vermijd irreële cognities (gedachtenkronkels) Herken verandertaal Vergroot self effecacy (vertrouwen in eigen kunnen) (Self-efficacy is a person s belief in his or her ability to succeed in a particular situation; Albert Bandura, 1994) 34 37

27 Communicatie Hoe stel je de patiënt gerust, bij een eventuele emotionele vraag over het protocol of een parodontaal probleem? Valkuilen? Ongevraagd advies geven (zonder de mening en ambivatentie van patiënt te kennen) Pasklare oplossingen geven (terwijl de patiënt nog niet weet/begrijpt wat er mis is) Te snel willen (terwijl de patiënt er nog niet aan toe is) 35 37

28 Slotopmerkingen / Samenvatting Leg patiënt uit wat het Paro protocol inhoud + tijdpad Gebruik tijdens het communiceren geen moeilijke tandheelkundige termen Geef info over het effect van de behandeling(en)! Speel als tandartsassistent(e) daar waar nodig en gewenst een ondersteunende rol in het communicatieproces maar ga niet op de stoel van de tandarts / parodontoloog zitten! Motiveer en verander gedrag volgens de MI techniek Toon empathie wanneer patiënt het even niet begrijpt of ergens niet mee eens is 36 37