Blijf geworteld. In het spoor van Bijbelfiguren na de Wereldjongerendagen. Marta Luisteren of dienen? Blijf geworteld - Marta: luisteren of dienen?

Transcriptie

1 Blijf geworteld In het spoor van Bijbelfiguren na de Wereldjongerendagen Marta Luisteren of dienen? 11 1

2 Het thema van Marta In het verhaal over Maria en Marta staat centraal dat het luisteren naar de boodschap van God belangrijker is dan andere zaken in het leven. Eerst luister je, pas dan ga je dienen. En als je dient, dan doe je dat zonder te kijken of anderen precies hetzelfde doen of niet. Lucas 10, [38] Toen ze verder trokken ging hij een dorp in, waar hij gastvrij werd ontvangen door een vrouw die Marta heette. [39] Haar zuster, Maria, ging aan de voeten van de Heer zitten en luisterde naar zijn woorden. [40] Maar Marta werd helemaal in beslag genomen door de zorg voor haar gasten. Ze ging naar Jezus toe en zei: Heer, kan het u niet schelen dat mijn zuster mij al het werk alleen laat doen? Zeg tegen haar dat ze mij moet helpen. [41] De Heer zei tegen haar: Marta, Marta, je bent zo bezorgd en je maakt je veel te druk. [42] Er is maar één ding noodzakelijk. Maria heeft het beste deel gekozen, en dat zal haar niet worden ontnomen. Achtergrond bij deze tekst Het verhaal van Maria en Marta is een kort leerverhaal voor de lezers, een verhaal uit het leven van Jezus met een duidelijke les voor de gelovigen. Er wordt gezegd dat Maria luisterde naar het woord van Jezus. In het verhaal gaat het dan natuurlijk over de woorden die Jezus op dat moment zei. Maar in de betekenis van het verhaal voor de lezers gaat het juist niet om een specifieke boodschap: het gaat om de houding van Maria. Dat het Lucas vooral gaat om de les wordt duidelijk omdat Lucas niet schrijft : Jezus antwoordde haar, maar de Heer antwoordde haar. Door hier niet Jezus maar de Heer te schrijven, maakt Lucas duidelijk dat het gaat om een les voor alle christenen, niet alleen voor Marta. In het verhaal worden twee rollen tegenover elkaar gezet. De ene zus is druk bezig, de andere zit stil en luistert. In eerste instantie wordt het contrast tussen de zussen alleen beschreven, maar later wordt er duidelijk waardering aan beide rollen toegekend. Eerst is er het verwijt van Marta: zij wil dat Jezus haar zus aanspoort om haar te helpen met het werk. Maar Jezus keert in zijn antwoord, zoals vaker in de verhalen in de evangeliën, 1 10

3 de zaken om. Je zou eigenlijk denken dat Marta gelijk heeft, maar nee, Maria heeft het beste deel gekozen. Je kunt het verhaal van Marta en Maria heel gemakkelijk verkeerd uitleggen. Als je het zo uitlegt dat Marta overduidelijk dom bezig is, dan maak je het verhaal in zekere zin kapot. Je moet je als lezer namelijk goed realiseren dat Marta eigenlijk normaal doet. Pas dan komt het verrassende effect van Jezus antwoord echt tot zijn recht. Een belangrijke regel is: een vrouw genaamd Marta ontving hem als haar gast. Dat betekent dat Marta Jezus in haar huis heeft uitgenodigd voor de maaltijd. In de wereld van de Bijbel betekent dat, dat ze daarmee de plicht van gastvrijheid op zich genomen heeft. En dat is een zwaarwegende zaak. Gastvrijheid was in de toenmalige wereld een dure, zelfs heilige plicht. Je doet Marta dus geen recht als je haar voorstelt als iemand die druk is met van alles en nog wat; iemand met een volle agenda. Ze is bezig met een plicht, die ze, door Jezus uit te nodigen, op zich heeft genomen: gastvrij zijn. Marta doet wat ze moet doen en ze doet dat goed. Jezus ontkent in het verhaal ook niet dat Marta iets goeds doet. Hij zegt niet tegen haar: Houd daarmee op! Hij zegt ook niet: Laat de maaltijd maar zitten. Hij zegt niet eens: Kom erbij zitten. Het enige dat Hij doet, is voorrang geven aan wat Maria doet: luisteren naar zijn woord waarin de Vader wordt geopenbaard. Het gaat hier dus niet om zwart tegenover wit, slecht tegenover goed, aardse beslommeringen tegenover hemelse zaken, maar om hiërarchie: luisteren naar de openbaring van God komt eerst, dienen komt daarna. De fout van Marta is niet haar zorg voor de gasten, maar de houding die ze inneemt ten opzichte van haar zus. Ze vindt dat haar zus Maria zich aan haar plicht onttrekt en haar er alleen voor laat staan. Ze wil dat Jezus ingrijpt en Maria tot de orde roept. Marta begint haar opmerking met de woorden Heer, kan het u niet schelen dat Met diezelfde woorden begint ook de roep van Jezus leerlingen in de boot bij de storm op het meer. Er zit een impliciet verwijt tegen Jezus in: Hoe kunt u dit zomaar toestaan? Gunt ze Maria niet dat zij in alle rust luistert naar de woorden van Jezus? Vindt ze het oneerlijk dat zij al het werk moet doen, terwijl Maria alleen zit te luisteren? Het werk dat Marta doet is goed, maar haar houding niet; ze is niet belangeloos en toegewijd: ze kijkt met een scheef oog naar haar zus en is verongelijkt over de rolverdeling. Het is deze houding die wordt gecorrigeerd door Jezus. Het verhaal van Marta en Maria volgt direct op de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Je kunt het verhaal lezen als een verdieping van die gelijkenis. De Samaritaan is een voorbeeld van de reikwijdte van naastenliefde: zo moet men zijn medemens dienen. Het verhaal van Marta en Maria plaatst daarbij twee aantekeningen, één vanuit Marta en één 9 2

4 vanuit Maria. De figuur van Marta laat zien dat het bij de zorg voor de naaste om totale toewijding en belangeloosheid gaat, zonder dat je meteen van anderen verwacht dat ze ook meehelpen. De Samaritaan kijkt niet rond, hij helpt zelf, met totale toewijding. De figuur van Maria laat zien dat men moet goeddoen vanuit het luisteren naar Gods woord en niet in plaats van het luisteren naar Gods woord. Slotlied: Laudato si Gespreksthema s Verkenningsvragen Lees de tekst - Wat is de houding van Marta? - Wat is de houding van Maria? Verdiepingsvragen Bespreek onderstaande vragen in de groep. - Stel dat jij Marta bent en je zus Maria zit daar te luisteren. Hoe zou jij reageren? - Jezus zou op verschillende manieren kunnen reageren. Wat vind je van Jezus reactie? - Wat bedoelt Jezus volgens jou met zijn reactie? - Als je kijkt naar je eigen leven, op wie lijk je dan meer? Marta of Maria? - Waarom denk je dat je het meest op die persoon lijkt? Zou je dat willen veranderen? Hoe ga je dat doen? Werkvormen Hoe goed kennen we elkaar Laat iedereen bij iemand gaan staan die hij of zij nog niet zo goed kent. De koppels zoeken een rustige plek. Ze moeten elkaar binnen een bepaalde tijd zoveel mogelijk vragen stellen, zodat ze veel over elkaar te weten komen. Zeg duidelijk dat de deelnemers geen dingen hoeven te vertellen die ze niet willen vertellen. De bedoeling is dat iedereen na afloop van elkaar vertelt wat hij of zij te weten is gekomen. De ander mag daarbij niet helpen! Houd met de stop watch bij hoe lang iedereen vertelt over zijn of haar persoon en dus hoeveel je nog weet. 3 8

5 Lezing: Lc 10,41-42 De Heer gaf haar ten antwoord: Marta, Marta, je maakt je bezorgd en druk over van alles, maar slechts één ding is nodig. Maria heeft het beste deel gekozen en dat zal haar niet worden ontnomen. Vrije voorbede met lied: Nada te turbe Onze Vader Slotgebed Heer God, Wij danken U omdat wij bij U eeuwig leven vinden. Wij bidden om de moed lang naar U te luisteren, uit te gaan om U te ontmoeten met de mond te belijden wat wij met het hart geloven en U in elk van onze naasten te dienen, door Christus Jezus, onze Heer, amen. Drie minuten is het maximum. Een jury beoordeelt wie het meest verteld heeft. Voor elkaar zorgen Verdeel de groep in tweeën, zo heb je twee teams. Ieder team kiest iemand die voor aankleedpop moet spelen. In een grote mand heb je alle andere kledingsstukken liggen die je nodig hebt voor het spel. Bij het startsignaal gaat het team in de mand op zoek naar een kledingsstuk, dat moet de aankleedpop aantrekken. Pas als de aankleedpop een kledingsstuk helemaal aan heeft, mag er een nieuw kledingsstuk opgehaald worden. Na 5 minuten fluit je af en kan het uitkleden beginnen. De groep die hun aankleedpop de meeste kledingsstukken aan heeft weten te trekken heeft gewonnen. Mijn hartenwens is Het gaat in het verhaal van Maria en Marta om de vraag wat je in je hart raakt, wat je echt aanspreekt. Laat de deelnemers twee harten uitkiezen. Op het ene hart mogen ze opschrijven wat hun hart raakt, wat hen echt aanspreekt. Op het tweede hart mogen ze een wens opschrijven voor zichzelf of voor een ander. De hartenwens mag gaan over wat ze geloven, over iets wat hen geraakt heeft in het Bijbelgedeelte, of iets anders wat tijdens de avond ter sprake kwam. Ten slotte mag iedereen zijn harten presenteren. Vraag wat mensen hebben opgeschreven en waarom. Materiaal Kledingstukken Papieren harten 7 4

6 Bezinningsmoment Lied: Door de wereld gaat een woord Openingsgebed Heer God, Wie U kent, treedt binnen in de leerschool van de dienstbaarheid. U dienen betekent altijd uw Woord beluisteren en van daaruit de naaste concreet beminnen. Wij bidden om de nodige nederigheid en een edelmoedig hart, opdat wij in uw handen een instrument van vrede mogen zijn, door Christus onze Heer, amen. Psalm 100 met Taizérefrein Laudate Dominum Juich voor de Heer, alle landen, dien met blijdschap de Heer, treed voor zijn aanschijn met jubel. Waarlijk, de Heer is God, Hij is de Schepper en Meester, wij zijn kudde, zijn volk. Trek met een lied door zijn poorten, kom in zijn voorhof met zang, zegen zijn Naam en eer Hem. Hij is ons goed gezind, eindeloos is zijn erbarmen, zijn trouw van geslacht op geslacht. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen, amen. 5 6