Beleidsnotitie Maatschappelijke stages in Hengelo

Transcriptie

1 Beleidsnotitie Maatschappelijke stages in Hengelo Hengelo, maart conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 1 van

2 1. Inleiding Dit document vormt de beleidsvisie van de gemeente Hengelo op maatschappelijke stages. Met ingang van het schooljaar worden maatschappelijk stages verplicht in het voortgezet onderwijs. Maatschappelijke stages laten scholieren kennis laten maken met het vrijwilligerswerk. Het duurt nog even voordat deze wettelijke verplichting ingaat, maar voor het zover is moet er een infrastructuur voor maatschappelijke stages tot stand komen. Met die infrastructuur van scholen, servicepunt vrijwilligerswerk en gemeente moet de stroom van scholieren in goede banen geleid worden. Voor het succesvol invoeren van maatschappelijke stages binnen de gemeente Hengelo moet er een netwerk ontwikkeld zijn tussen scholen, maatschappelijke organisaties en met de gemeente op de achtergrond. Deze partijen vormen de kern van de op te richten infrastructuur. Deze notitie heeft als aanbeveling om een projectgroep maatschappelijke stages op te richten, waarin de genoemde partijen vertegenwoordigd zijn. Deze groep zal een infrastructuur gaan ontwikkelen, die nodig is voor het uitvoeren van maatschappelijke stages in onze gemeente. Een gevolg van die aanbeveling is dat deze beleidsnotitie niet diep ingaat op de specifieke vormgeving en invulling van de maatschappelijke stages. Die taak is aan de projectgroep maatschappelijke stages. Voor het invoeren van de maatschappelijke stages krijgen de scholen en de gemeente middelen van het Rijk. De gemeente krijgt middelen in de vorm van de zogenoemde participatie-envelop. 2. Doel Maatschappelijke stage De maatschappelijke stage biedt leerlingen een buitenschoolse leerervaring, als onderdeel van het reguliere onderwijsprogramma. Het doel van de maatschappelijke stage het opdoen van ervaring met vrijwilligerswerk voor persoonlijke ontwikkeling. Daardoor wordt positief bijgedragen aan maatschappelijke betrokkenheid, het besef van normen en waarden en wordt actief burgerschap gestimuleerd. De maatschappelijke stages sluiten aan bij meerdere prestatievelden van de WMO. Deze zijn: 1. leefbaarheid en sociale samenhang Door maatschappelijke stages komen jongeren in contact met andere segmenten van de samenleving, die zich buiten hun reguliere netwerken bevinden. Jongeren worden geconfronteerd met het nemen van verantwoordelijkheid voor een ander. 3. mantelzorg en vrijwilligers Het vrijwilligerswerk heeft jongeren nodig. Jongeren blijken uit onderzoek een ondervertegenwoordigde groep te zijn in het vrijwilligerswerk. Maatschappelijke stages zijn een manier om jongeren te interesseren voor vrijwilligerswerk. 5. preventieve ondersteuning jeugdigen Maatschappelijke stages kunnen een rol spelen bij het voorkomen van afglijdende risicojongeren. Leerlingen die een zwak sociaal netwerk hebben kunnen via maatschappelijke stages in aanraking komen met een organisatie of groep waar ze zich thuis voelen. Maatschappelijke stages zijn een kans voor de leerling en voor de samenleving. De maatschappelijke stage zal voor alle niveaus in het voortgezet onderwijs verplicht worden. De duur van de stage zal 72 uur bedragen en de doelgroep zijn leerlingen uit het 3 e en 4 e jaar. Het volgen van maatschappelijke stage wordt een voorwaarde voor het behalen van het diploma. Voor de leerling is de stage een ervaring voor persoonlijke groei. De vereiste opname in het curriculum heeft tot doel dat school, docenten en leerlingen niet extra belast worden. Aan de kant van de maatschappelijke organisaties wordt met de maatschappelijke stage een versterking van het vrijwilligerswerk nagestreefd. De leerling maakt op een laagdrempelige, maar niet vrijblijvende manier kennis met vrijwilligerswerk. Door leerlingen te interesseren voor vrijwilligersactiviteiten wordt een nieuwe potentiële groep vrijwilligers aangeboord. Projectgroep maatschappelijke stages Voor de maatschappelijke stages in 2011 een wettelijke verplichting worden moet er een infrastructuur ontstaan waarin scholen en het vrijwilligerswerk met elkaar verbonden worden. Het is niet de bedoeling dat dit netwerk spontaan gaat ontstaan, maar geregisseerd gaat worden vanuit de gemeente. Het tot stand brengen van die infrastructuur is een voorwaarde voor het succes van conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 2 van

3 de maatschappelijke stages. Het verdient de aanbeveling om te starten met een kleine groep betrokkenen, die het eerste overleg met elkaar gaan voeren. Het oprichten van deze projectgroep voor maatschappelijke stages in Hengelo is dan ook de centrale aanbeveling van dit beleidsdocument. 3. Stand van zaken Landelijk Als de wet op het VO gewijzigd is in 2010, zal de maatschappelijke stage met ingang van het schooljaar wettelijk verplicht zijn. Het aantal leerlingen, dat dan op maatschappelijke stage gaan wordt landelijk op geschat. Tot die tijd is er sprake van een ontwikkelperiode waarin partijen van elkaar kunnen leren en er een netwerk gevormd wordt dat een makelaarsfunctie kan vervullen. Om de ontwikkelperiode te stimuleren heeft het Rijk een pilotregeling ingevoerd voor dit schooljaar. Door mee te doen in een landelijke pilot komt een deelnemende school in aanmerking voor extra middelen. Deze worden ter beschikking gesteld bovenop de reeds beschikbaar gestelde middelen. Er wordt in een pilot uitgevoerd in onze regio. SG de Grundel heeft toegezegd mee te doen aan deze regionale pilot. In het najaar van 2009 vindt een landelijke evaluatie plaats die de minister van OC&W doorstuurt naar de Tweede Kamer. Hengelo In Hengelo zijn er een aantal ontwikkelingen gaande op het gebied van de maatschappelijke stage. SG de Grundel is bezig met het inrichten van een bemiddelingsbureau voor maatschappelijke stages. De Grundel heeft als doelstelling om dit jaar 230 leerlingen een maatschappelijke stage te laten volgen. Dit doen zij mede in het kader van de regionale pilot. Scala (servicepunt vrijwilligerswerk) heeft geïnventariseerd hoe de vrijwilligersorganisaties aankijken tegen de maatschappelijke stages. Bij de vrijwilligersorganisaties leven veel vragen over hoe ze een leerling in kunnen zetten en hoe het bijvoorbeeld met de begeleiding zit. De vrijwilligersorganisaties in Hengelo zijn wel geïnteresseerd in de maatschappelijke stages en zullen zeker bereid zijn om stageplaatsen aan te gaan bieden. Scala heeft zelf veel ervaring met het plaatsen van vrijwilligers. Scala kan daardoor een goede partner zijn voor scholen, die stageplaatsen zoeken. Scala kan stageplaatsen signaleren en kan goed inschatten wie geschikt is voor die plaats. Scala ziet veel mogelijkheden voor stageplaatsen. De afdeling jeugd en jongerenwerk van Scala heeft ook interesse getoond voor maatschappelijke stages. Het jeugd en jongerenwerk ziet vooral veel mogelijkheden voor stages in de verschillende jeugdcentra, muziekcentrum Metropool en de muziekschool. De gemeente heeft vanuit het Rijk een regierol gekregen. Deze beleidsnota is een eerste stap in het realiseren van maatschappelijke stages in Hengelo. Er is geïnventariseerd welke spelers er op het veld van de maatschappelijke stages zijn in Hengelo. Die inventarisatie is in de volgende paragraaf uitgewerkt. De gemeente wordt regelmatig benaderd door andere partijen die informatie zoeken over maatschappelijke stages of partijen die informatie te bieden hebben over maatschappelijke stages. De gemeente probeert dit zo goed mogelijk af te handelen. Het is wenselijk dat de andere betrokkenen bij de maatschappelijke stages (scholen en het vrijwilligerswerk) ook betrokken worden in deze informatiestromen. Via de projectgroep maatschappelijke stages zou deze informatie beter verspreid kunnen worden. Tot slot kan de gemeente zelf ook een aanbieder van stageplaatsen zijn. 4. Doelgroepen en de samenhang daartussen De gemeente heeft een vijftal doelgroepen gesignaleerd die betrokken zijn bij maatschappelijke stages. Ze worden hieronder allemaal benoemd. Elk van deze doelgroepen is op zijn eigen manier betrokken bij de maatschappelijke stages. Scholen De scholen hebben een leidende rol bij de uitvoer van de maatschappelijke stages. Zij bepalen hoe vorm wordt gegeven aan de uitvoering van de maatschappelijke stages. Bij het organiseren van de maatschappelijke stages regelt de school de begeleiding, de evaluatie en het stagecontract. De school biedt leerlingen een (fysiek of digitaal) contactpunt met het stageaanbod. Naast het conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 3 van

4 samenbrengen van vraag en aanbod biedt deze faciliteit ook informatievoorziening naar de leerlingen en hun ouders toe. De begeleiders vanuit school zorgen voor het contact met de leerling op de stageplaats en onderhouden een relatie met de organisaties waar hun leerlingen stage lopen. De scholen krijgen hiervoor middelen van OC&W. De scholen nemen de maatschappelijke stages op in hun lesprogramma. De scholen regelen de verzekering tijdens de stages wanneer dat nodig is, of controleren die voorzieningen op de stageplaats. De scholen zijn verantwoordelijk voor de informatievoorziening naar ouders toe. Het inventariseren van stageplaatsen door de scholen loopt zoveel mogelijk via een centraal punt in de infrastructuur. Dit is een wens vanuit de organisaties, gezien hun kwetsbaarheid en voorkomt dat leerlingen beperkt worden in hun keuze door concurrentie tussen scholen. Leerlingen De leerling voert de stage uit onder begeleiding van de school, als onderdeel van het reguliere lesprogramma. Het eigen initiatief van de leerling wordt gestimuleerd. De leerling kan bij het zoeken naar een stageplaats zelf met een voorstel komen of gebruik maken van de faciliteiten die de school daarvoor biedt. De leerling voert de stage uit op basis van een stagecontract, die de leerling afsluit met de school en in afstemming met de stageplaats. Het is belangrijk dat de leerling in staat is om een positieve ervaring op te doen. Dat komt de interesse in het vrijwilligerswerk ten goede en draagt bij aan de persoonlijke groei van de leerling. Ouders De ouders vormen een secundaire doelgroep. Zij moeten geïnformeerd worden. Ouders moeten daardoor vertrouwen krijgen in de opzet van de maatschappelijke stages en inzien dat maatschappelijke stages de ontwikkeling van hun kinderen bevorderd. De informatievoorziening is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de scholen. Daarnaast kunnen de vrijwilligersorganisaties en ook de gemeente een rol spelen in de voorlichting. Voor de motivatie van de leerling is het van belang dat ouders geïnformeerd worden. Organisaties De (vrijwilligers)organisaties zorgen voor het stageaanbod. De organisaties zorgen ook voor de inhoudelijke stagebegeleiding van de leerlingen. De begeleider bij de organisatie weet de stagebegeleider van de school te vinden. Scala kan de organisatie ondersteunen als de begeleiding een probleem vormt. Vrijwilligersorganisaties zijn kwetsbaar en draaien vaak op een paar gedreven vrijwilligers. Het uitwerken van opdrachten en het opzetten van stageplaatsen kan daardoor lastig zijn. De organisaties kunnen daarbij een beroep doen op Scala, die als intermediair op kan treden tussen organisatie en school. Maatschappelijke stages zijn geen regulier vrijwilligerswerk. Dit heeft vooral te maken met de leeftijd van de doelgroep en de relatief beperkte duur van de stage. De organisaties worden daarom gesteund bij de vormgeving van stageplaatsen door Scala. De organisaties moeten voorgelicht worden over wat ze van een stagiaire mogen verwachten en hoe de begeleiding geregeld kan worden. De organisaties hebben ook aangegeven behoefte te hebben aan praktische informatie, zoals wat te doen als de stagiaire niet op komt dagen. Deze voorlichting moet opgesteld worden door de scholen en Scala. Regisseur De gemeente is belast met de taak van regisseur. De gemeente zorgt ervoor dat de betrokken partijen bij elkaar gebracht worden, zodat de benodigde infrastructuur gevormd kan worden. Na het initiëren daarvan blijft de gemeente betrokken en stuurt bij waar nodig. De gemeente faciliteert de betrokken partijen. De gemeente draagt de financiële verantwoordelijkheid voor het initiëren en het in stand houden van de benodigde infrastructuur. De gemeente krijgt hiervoor gelden van de ministeries OC&W en VWS. De gemeente blijft inhoudelijk op de achtergrond, de invulling van de maatschappelijke stages is een verantwoordelijkheid van de scholen en de organisaties. De gemeente kan wel een rol spelen als aanbieder van stageplaatsen. Samenhang De genoemde doelgroepen vervullen een eigen rol binnen de maatschappelijke stages. Gezamenlijk moeten ze een infrastructuur gaan vormen, waarmee een soepel verloop van de maatschappelijke stages binnen de gemeente Hengel gewaarborgd wordt. Het Rijk heeft voor drie doelgroepen een rol beschreven. De rol van de scholen is het leveren de leerlingen, die de maatschappelijke stages gaan uitvoeren. De Vrijwilligersorganisaties hebben een rol als aanbieder van stageplaatsen. De conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 4 van

5 gemeente heeft een regierol gekregen om de maatschappelijke stages zo gestructureerd mogelijk neer te zetten in de eigen gemeente. Het gestructureerd opzetten van de maatschappelijke stages is een voorwaarde voor succes. Er zijn drie aandachtspunten die door een goede structuur afgedekt worden: Leerlingen hebben afgestemde begeleiding nodig van hun school en van de organisatie waar ze de stage lopen. Stagecoördinatoren op de scholen mogen niet te zwaar belast worden, het is niet wenselijk dat ze ieder een eigen netwerk voor maatschappelijke stages moeten opzetten. Er moet rekening worden gehouden met de kwetsbaarheid van de vrijwilligersorganisaties. Voor de wettelijke invoering van de maatschappelijke stages zijn alle partijen gebaat bij een stapsgewijze en gestructureerde invoering. Het Rijk onderschrijft dit door te benadrukken gebruik te maken van de aanloopfase. Het Rijk stimuleert de aanloopfase ook door zowel de scholen, als de gemeente daarbij financieel te ondersteunen. Sommige doelgroepen vormen al een bestaand netwerk, zoals scholen, leerlingen en ouders. Bij het gefaseerd invoeren van de maatschappelijke stages ontstaan verbindingen tussen deze bestaande netwerken. De beoogde infrastructuur voor de maatschappelijke stages is feitelijk een verknoping van bestaande netwerken. Het is in het gezamenlijk belang van de doelgroepen dat er een passende lokale infrastructuur komt. Deze kan tot stand komen door een projectgroep maatschappelijke stages in het leven te roepen. De projectgroep wordt in de volgende paragraaf besproken. 5. Projectgroep Maatschappelijke Stages De centrale aanbeveling in deze beleidsnotitie is het oprichten van de projectgroep maatschappelijke stages. Binnen deze groep wordt gekeken naar de belangen van alle partijen om te komen tot een concreet plan van aanpak. De projectgroep wordt gevormd door de stagecoördinatoren voor maatschappelijke stages van de Hengelose scholen, een vertegenwoordiger vanuit scala en een vertegenwoordiger vanuit de gemeente. De eerste stap in het vormen van deze projectgroep is het benaderen van projectgroepleden. De gemeente zal dit proces initiëren. Uiterlijk eind oktober 2008 moeten de leden van de projectgroep bekend zijn. De projectgroepleden kiezen uit hun midden een voorzitter en een secretaris. Taken De projectgroep heeft drie kerntaken. Het vormen van de benodigde infrastructuur, het bij elkaar brengen van vraag en aanbod en het informeren van de doelgroepen. De projectgroep stelt een plan van aanpak op en beschrijven daarin hoe zij deze taken uit gaan voeren. In het plan van aanpak worden ook een planning opgenomen die beschrijft welke stappen gezet gaan worden tot ten minste Zo beschrijft de projectgroep onder andere hoe het contactpunt (waar vraag en aanbod elkaar treffen) vorm krijgt. Er wordt ook een planning opgenomen, die een stijging nastreeft van het aantal stageplaatsen tot het schooljaar Tot slot bevat het plan van aanpak ook een budgetvoorstel voor de besteding van de middelen, die de gemeente krijgt voor de maatschappelijke stages. Dit plan van aanpak wordt in januari 2009 aangeboden aan de stedelijke stuurgroep 12 tot 23 jarigen. Het budgetvoorstel zal daarna ter vaststelling aan het college van b&w worden aangeboden. Tot aan de wettelijke verplichting van de maatschappelijke stages blijft de projectgroep regelmatig bij elkaar komen. Zij vormen de kern van de infrastructuur voor de maatschappelijke stages. De projectgroep bewaakt de voortgang van de geplande stijging in het aantal stageplaatsen en rapporteert daarover. De projectgroep voorziet in de informatievoorziening voor scholieren, ouders en vrijwilligersorganisaties, er worden waar nodig informatiebijeenkomsten georganiseerd. De projectgroep legt verantwoordelijkheid af over de uitgevoerde werkzaamheden bij de stedelijke stuurgroep 12 tot 23 jarigen. Daarnaast houdt de projectgroep ook de stuurgroep van de regionale pilot Maatschappelijke Stages 2008/2009 Twente-Achterhoek-Salland op de hoogte conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 5 van

6 6. Ontwikkeling en gefaseerde invoering In het plan van aanpak van OC&W is een planning opgenomen voor de aanloopperiode tot aan de wettelijke invoering van de maatschappelijke stages. Die planning is hieronder weergegeven Stimuleren en leren Versnellen In het schoolplan van alle scholen staat hoe de maatschappelijke stage ingevoerd wordt Maatschappelijke stages zijn wettelijk verplicht voor alle Vo De projectgroep maatschappelijke stages in Hengelo kan bij deze planning aanhaken. Het schooljaar kan dan als opstartjaar gezien worden, met de vorming van de projectgroep in oktober en de presentatie van het plan van aanpak in januari Vanaf januari 2009 kan er geëxperimenteerd worden en kan men ervaring opdoen tot aan het einde van het schooljaar Aan het einde van dat schooljaar kunnen er informatiebijeenkomsten georganiseerd worden. Het schooljaar kan dan gebruikt worden om op grotere schaal leerlingen een maatschappelijke stage te laten doen. Dat jaar vormt dan het laatste station voor de wettelijk verplichte invoering van de maatschappelijke stages. Dit is een mogelijke planning, een definitieve planning wordt opgenomen in het plan van aanpak van de projectgroep. 7. Financiering De maatschappelijke stages worden vooral door middelen vanuit het Rijk gestimuleerd. Her Rijk doet dat als volgt: Scholen (onderwijsenveloppe) Scholen kunnen gebruik maken van de regeling Aanvullende bekostiging maatschappelijke stage. Dit bedrag loopt op van 18,6 miljoen in 2008 tot 100 miljoen in Ook daarna wordt de financiering naar scholen toe in stand gehouden. Gemeenten (participatie-enveloppe) Gemeenten ontvangen geld op basis van het convenant VNG-OC&W en VWS. Deze middelen zijn bedoeld voor een effectieve lokale of regionale infrastructuur voor vrijwilligerswerk. Deze gelden zijn bedoeld als een stimulering van maatschappelijke stages en het algemene vrijwilligerswerk. De opbouw van die middelen is als volgt: Bijdrage VWS ( ) , , , ,00 Bijdrage OC&W ( ) , , , ,80 Totaal ( ) , , , ,80 Een deel van deze middelen staat ter beschikking van de projectgroep maatschappelijke stages conceptnotitie Maatschappelijke Stages.doc Pagina 6 van