EERSTE HULP BIJ VERKEERSONGEVAL

Transcriptie

1 0 EERSTE HULP BIJ VERKEERSONGEVAL [Geef tekst op]

2 1 Inhoudsopgave 1 DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ]... 4 Titel II: Regels voor het gebruik van de openbare weg DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ]... 6 Titel II: Regels voor het gebruik van de openbare weg DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ]... 8 Titel I: Inleidende bepalingen... 8 Eerste hulp bij verkeersongelukken Wat kan je doen, direct na de aanrijding? Veiligheid Benaderen Verlenen van eerste hulp Wat kan je doen indien een slachtoffer in de wagen zit? Hulpdiensten Bijna onmisbare uitrusting voor de auto Water Pen en papier Een veiligheidshamer Veiligheidshesjes Gevarendriehoek Een eerste hulp pakket Een zaklamp Handschoenen en/of een doekje

3 2 8. Startkabels Ducktape Ongeluk in een tunnel Belangrijkste tips bij problemen in een tunnel Sta je stil in een tunnel door een file? Wat te doen bij pech in een tunnel? Wat te doen bij een botsing in een tunnel? Wat te doen bij brand in een tunnel ABCD - protocol Het ABCD is heel belangrijk voor de eerste beoordeling van ongeval slachtoffers Fasen in het PHTLS -model Primary survey: het ABCDE - protocol Secondary survey: top-teen onderzoek Andere begrippen die bij het ABCD - protocol horen: A = Airway B = Breathing C = Circulation D = Disability E = Exposure of Environment AMPLE Verklaring van de AMPLE afkorting MIST Verklaring van de MIST afkorting Betrokken bij een verkeersongeval Wat kan je doen direct na de aanrijding?... 30

4 3 Waarom steeds een Europees aanrijdingsformulier invullen? Belangrijke weetjes over het Europees aanrijdingsformulier Hoe een Europees aanrijdingsformulier invullen? Wat kan nuttig zijn en dien je het best in de wagen te hebben? Juridisch Kader Het Europese aanrijdingsformulier Enkele tips bij het invullen van het formulier Bespreking van de rubrieken Tijds-en plaatsbepaling Schadebeschrijving Getuigen Gegevens over de verzekeringsnemer, de bestuurder, de verzekeraar en het voertuig Beschrijving van de omstandigheden van het ongeval... 42

5 4 1 DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ] Titel II: Regels voor het gebruik van de openbare weg Artikel 52. Gedrag bij een ongeval Elke persoon betrokken in een ongeval moet de nodige maatregelen nemen om de veiligheid en vlotheid van het verkeer te verzekeren. De bestuurder moet onder meer de bepalingen van artikel 51 naleven. Het voertuig moet evenwel niet verplaatst worden wanneer het een ongeval betreft dat lichamelijk letsel heeft veroorzaakt Elke persoon betrokken in een ongeval dat uitsluitend stoffelijke schade heeft veroorzaakt, moet : 1 indien hij meer dan vijftien jaar oud is, zijn identiteitskaart of het als zodanig geldend bewijs vertonen aan andere in het ongeval betrokken personen die er hem om vragen; 2 ter plaatse blijven ten einde gezamenlijk de nodige vaststellingen te doen, of, zo er tussen de partijen geen akkoord is, een bevoegd persoon toe te laten die vaststellingen te doen. Indien geen bevoegd persoon binnen een redelijke tijd kan bereikt worden mogen de betrokken personen zodra mogelijk aangifte doen van het ongeval, hetzij op het dichtst bijgelegen politiebureau, hetzij op dat van hun woon- of verblijfplaats. Zo een partij die schade geleden heeft evenwel niet aanwezig is, moeten de bij het ongeval betrokken personen zoveel mogelijk ter plaatse hun naam en adres opgeven, en in elk geval moeten zij deze inlichtingen zo haast mogelijk rechtstreeks of door tussenkomst van politie mededelen Elke persoon betrokken in een ongeval dat lichamelijk letsel heeft veroorzaakt, moet : 1 zo nodig, hulp verlenen aan de gekwetsten;

6 5 2 indien hij meer dan vijftien jaar oud is, zijn identiteitskaart of het als zodanig geldend bewijs vertonen aan andere in het ongeval betrokken personen die er hem om vragen; 3 ter plaatse blijven ten einde een bevoegd persoon toe te laten de nodige vaststellingen te doen. Onttrekt zich niet aan de verplichtingen ter plaatse te blijven, de persoon die zich tijdelijk van de plaats van het ongeval verwijdert om hulp te verlenen aan de gekwetsten of om beroep te doen op een bevoegd persoon, na zijn naam en adres aan één van de eventueel aanwezige personen te hebben opgegeven. Indien evenwel geen bevoegd persoon binnen een redelijke tijd kan bereikt worden, moeten de betrokken personen aangifte doen van het ongeval uiterlijk binnen vierentwintig uren, hetzij op het dichts bijgelegen politie bureau hetzij op dat van hun woon- of verblijfplaats.

7 6 1 DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ] Titel II: Regels voor het gebruik van de openbare weg Artikel 51. Defect voertuig, op de openbare weg gevallen lading De bestuurder van een defect voertuig moet de nodige maatregelen nemen om de veiligheid en vlotheid van het verkeer te verzekeren. Te dien einde moet hij het voertuig opstellen zoals een geparkeerd voertuig. Wanneer een auto of een door dit voertuig getrokken aanhangwagen evenwel niet kan worden verplaatst of slechts kan worden opgesteld op een plaats waar het stilstaan en het parkeren verboden zijn, moet de bestuurder dit voertuig op afstand signaleren door de gevarendriehoek, voorzien in artikel van dit reglement Toebehoren. Volgende toebehoren moeten beantwoorden aan de eisen vastgesteld door het technisch reglement van de auto's en zich in elke auto bevinden : 1 een gevarendriehoek; 2 een of twee blustoestellen, overeenkomstig de voorschriften van het technisch reglement van de auto's; 3 een verbandkist of -etui, overeenkomstig de voorschriften van het technisch reglement van de auto's. De bestuurder kan bovendien gebruik maken van andere signalisatiemiddelen, onder meer door het gelijktijdig doen functioneren van alle richtingsaanwijzers van het voertuig of door een draagbaar oranjegeel knipperlicht te plaatsen. De auto of aanhangwagen waarvan de verlichtings- of signalisatiemiddelen defect zijn moet op dezelfde wijze gesignaleerd worden wanneer het voertuig niet duidelijk kan worden opgemerkt van op een afstand van ongeveer 100 meter.

8 7 Gevarendriehoek plaatsen De gevarendriehoek wordt voor het voertuig geplaatst ongeveer in verticale stand, op een afstand van ten minste 30 meter op de gewone wegen en van ten minste 100 meter op de autosnelwegen, en zodanig dat hij voor de naderende bestuurders zichtbaar is van op een afstand van ongeveer 50 meter. Binnen de bebouwde kommen, op plaatsen waar de afstand van 30 meter niet kan in acht genomen worden, mag de gevarendriehoek op een kleinere afstand en eventueel op het voertuig geplaatst worden Wanneer een lading geheel of gedeeltelijk op de openbare weg valt en niet onmiddellijk kan worden weggeruimd moet de bestuurder eveneens de nodige maatregelen nemen om de veiligheid en vlotheid van het verkeer te verzekeren en de hindernis signaleren zoals hierboven bepaald Wanneer op autosnelwegen en autowegen de bestuurder van een pechvoertuig op een plek terechtkomt waar hij niet mag stoppen of parkeren, moet hij een retro-reflecterende veiligheidsvest dragen, zodra hij zijn voertuig verlaat Is de bestuurder afwezig, weigert hij of is hij niet in staat om de bevelen van de in artikel 3 van dit besluit bevoegde personen op te volgen, dan mag de bevoegde persoon ambtshalve voor de verplaatsing van het voertuig en de lading zorgen. Op autowegen en autosnelwegen zorgt de bevoegde persoon steeds ambtshalve voor de verplaatsing van het voertuig en de lading. De verplaatsing gebeurt op risico en kosten van de bestuurder en de burgerlijk aansprakelijke personen.

9 8 1 DECEMBER Koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. [BS ] Artikel 3. Bevoegde personen Titel I: Inleidende bepalingen De personen bevoegd om toezicht uit te oefenen op de naleving van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer en de ter uitvoering daarvan genomen reglementen, zijn : 1 het personeel van het operationele kader van de federale en de lokale politie; 2 de ambtenaren en beambten van het Bestuur van het Vervoer te Land, van het Bestuur van de Verkeersreglementering en van de Infrastructuur, die met een mandaat van gerechtelijke politie belast zijn; 3 de ambtenaren en de beambten van de Regie der Luchtwegen, die met een mandaat van gerechtelijke politie belast zijn, binnen de grenzen van de luchthavens en van hun aanhorigheden; 4 de ingenieurs en conducteurs van Bruggen en Wegen en andere voor het toezicht op de openbare weg aangestelde beambten; 5 de ambtenaren en beambten van de provinciale wegendiensten, behalve het kantoorpersoneel; 6 het personeel aangesteld voor het bewaken en het bedienen van de in de openbare weg liggende bruggen, voor wat het verkeer op die bruggen en in de nabijheid ervan betreft; 7 het douanepersoneel bij de uitoefening van zijn dienst; 8 de officieren en agenten van de politie der spoorwegen, binnen de perken van hun territoriale bevoegdheid; 9 de conducteurs, controleurs en opzichters van de Algemene Dienst der Militaire Gebouwen, voor wat het gebruik van de militaire wegen betreft;

10 9 10 de eerstaanwezende ingenieurs-hoofden van dienst, de rijksingenieurs van Waters en Bossen, de brigadechefs en technische beambten van het Bestuur van Waters en Bossen, voor wat het verkeer op de boswegen van de Staat betreft; 11 het personeel van de Belgische militaire politie bij de uitoefening van zijn dienst, uitsluitend inzake de toepassing van artikel 4.1 tot 4.3; 12 het personeel van de maatschappijen voor gemeenschappelijk vervoer bij de uitoefening van zijn dienst, belast met een mandaat van gerechtelijke politie en uitsluitend inzake de toepassing van de artikelen 5 en de verkeersborden C5 met onderbord "Uitgezonderd 2+" of "3+", F17 en F18, 72.5 en 72.6, en 6, 62ter alsook F17 F18 of 13 de interveniërende leden van de openbare brandweerdiensten en van de diensten van de civiele bescherming op de plaats van de interventie, uitsluitend inzake de toepassing van artikel 4 en voor zover het in punt 1 bedoelde personeel niet op de plaats van de interventie aanwezig is.

11 10 Eerste hulp bij verkeersongelukken Iedereen maakt er wel eens deel van uit; het verkeer. Zowel als voetganger, fietser, ruiter, automobilist of buschauffeur reizen we wat af voor werk, boodschappen, bezoekjes, plezier en dergelijke. Alle regels en signalen moeten maken dat het verkeer veilig is. Toch komen er wel eens situaties voor waardoor er een ongeluk ontstaat. Dit kan zijn door onoplettendheid maar ook door andere omstandigheden. Door de drukte op onze wegen is de kans groot dat je vroeg of laat getuige bent van een verkeersongeval. Hieronder trachten wij een opsomming te geven waar je dient op te letten en wat je kan doen om hulp te bieden. Dit kan in eerste instantie van belang zijn voor de gezondheid van de slachtoffers maar ook naar de verzekering toe kan een getuige een belangrijke rol spelen. Wat kan je doen, direct na de aanrijding? Doorrijden indien je opmerkt dat reeds verschillende auto s gestopt zijn om hulp te bieden. Stoppen, indien er nog geen hulp aanwezig is bij het ongeval. Je wagen op een veilig plaats parkeren.

12 11 Zet achterlichten, de alarmlichten en de interieurverlichting aan om het naderende verkeer te waarschuwen. Ga nooit voor de lichten staan. Trek een fluovest aan. Dit is voor de bestuurder verplicht maar kan ook nuttig zijn voor je medereizigers. Kalm blijven. Denk in de eerste plaats aan je eigen veiligheid. Veiligheid Zeker in het verkeer is veiligheid een zeer belangrijk punt. Als op de snelweg een ongeluk gebeurt en er is nog een rijbaan vrij zal het andere verkeer toch proberen door te rijden. Daardoor is er kans op een nieuw ongeluk. Wanneer er een ongeluk ontstaat, is de eerste zorg niet voor de slachtoffers in de auto. Het is belangrijker om een veilige omgeving te creëren. We doen dit door het andere verkeer te waarschuwen. Indien mogelijk kun je een afzetting creëren rond het ongeluk. Mensen die niets met het ongeval of de hulpverlening te maken hebben moeten een veilige plek zoeken. Op de snelweg is dit achter de vangrail. Binnen de bebouwde kom bijvoorbeeld op een voetpad. Trek als dit het kan een signaleringsvestje aan. Of je nu hulp verleent of aan de kant staat.

13 12 Benaderen Tracht een overzicht te krijgen van het verkeersongeval. Plaats een gevarendriehoek 100 meter van de plaats van het ongeval. Vraag aan de slachtoffers van een verkeersongeval of er hulp nodig is. Neem zo vlug mogelijk, indien nodig, contact op met de hulpdiensten (politie, brandweer, ziekenwagen) via het noodnummer 100 of 112. Tegenwoordig heeft iedereen een GSM bij de hand. Op de snelweg is het soms raadzamer van de telefoonpalen of praatpalen te gebruiken. Dit omdat bij gebruik van de praatpalen de operator onmiddellijk weet waar je, je bevindt en zo ook de pechdiensten, de hulpcentra en de ziekenhuizen in de buurt kan verwittigen van je oproep. De operator kan je onmiddellijk doorschakelen met de 100 centrale. Om de 2km vind je op de snelweg, een praatpaal en het gebruik ervan is gratis. De praatpaal is gemakkelijk te bedienen: er is geen hoorn, alleen een knop. Door een eenvoudig druk op de knop ben je verbonden met de alarmcentrale. Geef aan de hulpdiensten snel en adequaat de volgende gegevens door: de juiste locatie van de aanrijding (wegnummer,, straatnaam, huisnummer, rijrichting, herkenningspunten op de weg), het aantal slachtoffers en een korte en bondige beschrijving van de vermoedelijke verwondingen of de toestand van de slachtoffers. Verplaats zwaargewonden enkel indien het voor de veiligheid strikt noodzakelijk is. Rook niet op de plaats van een ongeval. Ontsnappende gassen of lekkende brandstof kan hierdoor vuur vatten. Ga steeds uit de wind staan indien je een vermoeden hebt dat er gevaarlijke stoffen ontsnappen uit een voertuig. Breekt er brand uit in en van de betrokken voertuigen, gebruik dan je eigen brandblusser om het vuur te doven. Bij ongelukken met een snelheid boven de 30 km per uur is er een grote kans op nek- of rug letsels.

14 13 Daarom benader je iemand aan de kant van zijn gezicht. Zo hoeft het slachtoffer niet te bewegen. Het is ook belangrijk om de (geschatte) snelheid door te geven aan de hulpdiensten. Bij ongelukken met een auto, bus, vrachtauto en dergelijke, benader je het slachtoffer zo dat deze je via de voorruit kan zien. Ga voor het voertuig staan en spreek de bestuurder en/of bijrijder luid en duidelijk aan. Op deze manier hoeft het slachtoffer zijn nek niet te draaien. Je kunt dan opdrachten geven zoals: "blijf voor je uitkijken er komt iemand naar je toe. Draai je hoofd niet!".

15 14 Verlenen van eerste hulp Wat kan je doen indien een slachtoffer in de wagen zit? Ga nooit een auto in. Voor je eigen veiligheid maar ook voor die van de slachtoffers. Airbacks die nog niet uitgeklapt zijn kunnen later nog afgaan en beweging aan het voertuig kunnen letsels verergeren. Open het portier. Vertel dat er een ongeval gebeurt is en dat je hulp wil bieden. Leg de motor stil maar laat de autosleutels in het contact zitten. Maak de autogordel los. Lukt dit niet, snij dan de autogordel door. Schuif de autozetel zo ver mogelijk naar achter (zonder de personen achterin de auto te belemmeren) om het slachtoffer wat meer ruimte te geven. Blijf, in afwachting van de hulpdiensten, tegen het slachtoffer praten zodat ze bij bewustzijn blijven. Pas EHBO toe indien noodzakelijk Als je eerste hulp wil of moet verlenen doe dit dan door het raam of geopend portier als dit mogelijk is. Let daarbij weer op veiligheid. Kan je er niet veilig bij zeg dit dan (via de voorruit) tegen de inzittende en laat het over aan de hulpdiensten. In geval van echte nood (en alleen als het veilig kan!) kun je het slachtoffer uit de auto halen. Dit kan zijn als er brand dreigt of als het slachtoffer niet meer ademt. De regel blijft: als het niet noodzakelijk is laat het slachtoffer zoals hij zit. Is het slachtoffer al uit de auto stuur hem dan niet terug de auto in maar ondersteun hem op de plek waar het slachtoffer staat of zit.

16 15 Laat een slachtoffer niet meer van positie veranderen tenzij dit noodzakelijk is. Staat het slachtoffer laat hem dan staan en ondersteun het hoofd zodat de nek stabiel blijft en wacht op de hulpdiensten. Hulpdiensten Als er een ongeluk gebeurt waarbij slachtoffers zijn of schade waardoor er niet verder gereden kan worden is de politie altijd nodig. Zij kunnen het verkeer omleiden en de situatie in goede banen leiden. Bij ongelukken met een dicht voertuig is meestal ook de brandweer nodig. Vaak kunnen door het verbuigen van het metaal deuren niet meer open. Ook zal een auto gestabiliseerd en opengeknipt moeten als de ambulanceverpleegkundige letsel vermoed waarbij het slachtoffer niet zomaar uit kan stappen of als er sprake is van beknelling. Zijn er geen gewonden en kunnen de voertuigen rijden, rij dan door naar een parkeerplaats of tankstation en regel de zaken daar verder. Het belangrijkste bij verkeersongevallen is dus altijd de veiligheid van jezelf, omstanders en slachtoffers. Ga geen hulp verlenen als je jezelf daarbij ernstig in gevaar brengt. Zorg in dat geval zo snel mogelijk voor professionele hulpverlening. Zorg ook dat je een goed gevulde verbanddoos in de auto hebt

17 16 Bijna onmisbare uitrusting voor de auto Er zijn materialen die iedereen in de auto bij zich zou moeten hebben. Daarom hieronder een lijst van deze uitrusting van het belangrijkste punt tot minder belangrijke zaken. Water. Water is van belang om een tijdje op hulp te kunnen wachten. Zorg dat je zeker in de zomer voor iedere inzittende een halve liter water in de auto hebt. Ook kun je met water een oververhitte motor van de auto afkoelen. 1. Pen en papier. Voor het opschrijven van een adres, route, of om een briefje achter te laten als er een ongelukje gebeurt bij het inparkeren bijvoorbeeld. Ook kun je een kenteken opschrijven en is het handig om een briefje op de auto achter te laten als je de auto op de vluchtstrook moet laten staan en hulp moet halen. 2. Een veiligheidshamer. Een veiligheidshamer kan helpen om snel uit de autogordels te komen. Ook kan je zij- of achterruiten kapot slaan.

18 17 Heel handig bij een auto op de kop of te water. Zorg dat hij vanuit de bestuurders stoel te pakken is. Dus leg hem niet in het dashboardkastje! 3. Veiligheidshesjes. Liefst voor iedere inzittende maar zeker voor de bestuurder. Denk ook aan hesjes voor de kinderen als je bijvoorbeeld een rust stop op een parkeerplaats maakt. 4. Gevarendriehoek. Laat het overige verkeer weten dat er verderop iets aan de hand is. 5. Een eerste hulp pakket. Voor het zelfstandig verzorgen van kleine ongelukjes of noodmaatregelen tot de professionele hulp arriveert. 6. Een zaklamp. Met een zaklamp kun je spullen zoeken, heb je licht bij reparatie, kun je bijschijnen voor eerste hulp verlenen en kun je seinen. 7. Handschoenen en/of een doekje. Een band vervangen kun je zelf doen. Het is geen schoon klusje. Met deze uitrusting kan je toch netjes op je afspraak verschijnen.

19 18 8. Startkabels. Een lege accu is erg vervelend. Met startkabels kun je de auto starten. Vergeet niet de motor van de andere auto te laten draaien OPGELET: Door ondeskundig gebruik kan vooral bij moderne auto s door starthulp schade ontstaan aan de elektronica. 9. Ducktape. Handig voor allerlei reparaties. Ook lekkende slangen kunnen hiermee tijdelijk gerepareerd worden. Een klein gereedschap set is ook handig. Misschien ben je zelf niet zo handig, maar iemand die je helpen wil heeft het misschien wel nodig. Controleer ook de bandenspanning regelmatig. Vergeet de bandenspanning van de reserveband niet. Controleer ook je papieren en schadeformulier. Heb je een verbanddoos controleer deze dan ook op datums en hou hem compleet. Ongeluk in een tunnel Ongelukken in tunnels lopen vaak niet goed af. In tunnels zijn de uitwijkmogelijkheden klein en de wanden geven niet mee. Ook kun je in een tunnel niet direct overal heen vluchten. Ook kunnen de hulpdiensten niet direct alle voertuigen bereiken.

20 19 Gelukkig komen ongelukken in tunnels niet vaak voor. Er wordt tegenwoordig veel gelet op de veiligheid van tunnels. Dit om rampen te voorkomen. Dit is een taak van de ontwerpers, bouwers, experts en hulpdiensten. Door goed overleg worden tunnels zo veilig mogelijk gemaakt. Belangrijkste tips bij problemen in een tunnel Raak niet in paniek. Rij nooit terug of keer niet. Zet je alarmlichten aan om achterop komend verkeer te waarschuwen. Laat bij verlaten van de auto de sleutels in het contact voor de hulpdiensten. Volg de aanwijzingen via matrixborden, omroepinstallatie of instructie van het tunnelpersoneel altijd op. Sta je stil in een tunnel door een file? Handel dan volgt: Staat er nog geen verkeer achter je? Zet dan je alarmlichten aan. Zo ziet achterop komt verkeer dat er iets aan de hand is. Zet je motor uit. Stem je radio af op de frequentie die aan het begin van de tunnel staat. Weet je deze niet stem dan af op een zender met verkeersinformatie. Blijf in de auto maar pak wel alvast de nodige spullen zodat je de auto kan verlaten als dit nodig is.

21 20 Denk bijvoorbeeld ook aan het aantrekken van schoentjes en jassen bij kinderen. Let goed op, luister naar de radio en ook naar omroepberichten in de tunnel. Wat te doen bij pech in een tunnel? Zet je alarmlichten aan. Probeer de auto op de vluchtstrook, een vluchthaven of anders zo rechts mogelijk in de tunnel te stoppen. Zet de motor af. Verlaat de auto. Let op het andere verkeer. Vergeet niet een veiligheidsvest aan te trekken. Waarschuw de hulpdiensten. Gebruik de alarmtelefoon die in de tunnel hangt. Wacht op een veilige plek. Wat te doen bij een botsing in een tunnel? Zet je alarmlichten aan. Kunnen de auto s nog rijden? Verlaat dan de tunnel en vul de schadeformulieren in bij een tankstation of andere stopmogelijkheid. Kunnen de auto s niet ver meer rijden probeer dan de auto s zoveel mogelijk aan de rechter kant van de weg te zetten. Zet de motor uit. Trek, als je de auto verlaat, een veiligheidsvest aan. Zorg dat alle inzittende op een veilige plek gaan staan.

22 21 Verleen eerste hulp en zorg ervoor dat het ongeluk gemeld wordt met een telefoon bij een hulppost. Deze herken je aan de stickers op de wand. Wacht op de hulpdiensten. Wat te doen bij brand in een tunnel Raak niet in paniek. Is het je eigen auto: Als je de tunnel uit kunt rijden dan is dit het veiligst. Een beginnende brand kun je proberen te blussen. Lukt dit niet laat dit dan aan de hulpdiensten over. In tunnels hangen brandblusapparaten. Is de brand niet van je eigen auto: Zet je alarmlichten aan. Zet de motor af maar laat de sleutels in het contact zitten. Dit is zodat de hulpdiensten de auto snel en zonder schade kunnen verplaatsen. Verlaat de auto. Als het kan met een veiligheidsvest. Vlucht tegen de rijrichting in. De luchtstroom die de rook meevoert gaat met de rijrichting mee. Verlaat de tunnelbuis door een nooduitgang die aangegeven staan op de muren.

23 22 Vuur en rook in een tunnel zijn heel gevaarlijk. Breng jezelf en andere in veiligheid en niet de auto of andere bezittingen. Een verkeersongeval is op zich een schokkende gebeurtenis maar als je met bovenstaande opmerkingen rekening houdt, kan het heel wat ellende besparen. Weet dat je als getuige van een verkeersongeval een cruciale rol kan spelen naar de toekomst toe van de slachtoffers en naar de verzekering toe. Neem alles zo rustig mogelijk in je op en vermeld wat je gezien hebt

24 23 ABCD - protocol Het ABCD is heel belangrijk voor de eerste beoordeling van ongeval slachtoffers. Het ABCD-protocol is een belangrijk onderdeel van het PHTLS (Prehospital Trauma Life Support). PHTLS is ontworpen voor een snelle beoordeling en start van levensreddend handelen. Het is Amerikaans, vandaar dat de gebruikte terminologie in het Engels is. Fasen in het PHTLS -model De PHTLS kent een tweetal fasen: De primary en secundary survey. In de fase van de primary survey wordt het ABCDE - protocol uitgevoerd. Dit beschrijft de opeenvolgende beoordeling en handelingen voor elke vitale functies. Vitale functies zijn de longen, hersenen en het hart. Meer dan 90% van de traumaslachtoffers heeft slechts eenvoudige letsels. Bij deze slachtoffers heeft de hulpverlener de tijd voor een grondige eerste beoordeling (primary survey) en een tweede (gerichte)beoordeling (secondary survey). Bij een slachtoffer dat in kritieke toestand verkeert, mag de hulpverlener nooit verder gaan dan de eerste beoordeling. De nadruk ligt hierbij op een snelle eerste beoordeling, het ondersteunen van de vitale functies ("treat first what kills first") en het vervoer naar het juiste ziekenhuis. Primary survey: het ABCDE - protocol A. Airway B. Breathing C. Circulation

25 24 D. Disability E. Exposure of environment Secondary survey: top-teen onderzoek Bij de tweede beoordeling wordt het slachtoffer door de professioneel van top tot teen onderzocht. Het doel hiervan is om verwondingen of andere problemen te achterhalen die bij de eerste beoordeling niet ontdekt zijn. Andere begrippen die bij het ABCD - protocol horen: AMPLE MIST A = Airway Het Airway-protocol (ademweg) omschrijft de handelingen voor het openen en openhouden van de luchtweg, met bescherming van de cervicale wervelkolom (CWK) bij mogelijk rug- en nekletsel. Bij een traumaslachtoffer wordt als eerste vastgesteld of de adem weg vrij is. Dat wordt gedaan door tegen hem te praten. Als het slachtoffer normaal antwoord geeft, dan heeft hij een vrije adem weg. Als dit niet het geval is, dan is de volgende stap het luisteren naar de ademhaling. Een hoorbare ademhaling wijst op een belemmering van de adem weg. Als er geen hoorbare ademhaling is, wordt gevoeld of er luchtverplaatsing is en wordt gekeken gekeken of er adembewegingen zijn. In het geval dat de adem weg niet vrij is, wordt met de kinlift, jawtrust of met geavanceerde (intubatie) technieken vrij gemaakt.

26 25 Intubatie wordt vanzelfsprekend uitsluitend door de professionele hulpverleners uitgevoerd en NOOIT door de eerste hulpverlener. Deze handelingen worden uitgevoerd terwijl het hoofd onbeweeglijk gehouden wordt. Dit is van groot belang voor het voorkomen of zoveel mogelijk beperken van neurologische schade. Dat wordt de manuele fixatie genoemd. De manuele fixatie kan gedaan worden door een EHBO'er, de gewondenverzorger van de brandweer of door de politie. De manuele fixatie wordt door de ambulance medewerkers zo spoedig ondersteunt met een nek spalk B = Breathing Het Breathing-protocol (ademhaling) omschrijft de handelingen voor het controleren en ondersteunen van de ademhaling. Als de luchtweg eenmaal vrij is, moet de kwaliteit en kwantiteit van de ademhaling beoordeeld worden. Dit gebeurt door te kijken, luisteren en voelen. Gelet wordt op de aanwezigheid, de frequentie, de regulariteit en de diepte van de ademhaling. Als het slachtoffer niet ademt, wordt hij beademd. Anders bestaat de volgende stap uit het toedienen van zuurstof. Zuurstoftoediening vindt eigenlijk altijd plaats bij een traumaslachtoffer, ook bij een ogenschijnlijk goede ventilatie. Een nek spalk alleen is onvoldoende.

27 26 Manuele fixatie moet "in de B" gehandhaafd blijven tot een complete fixatie met hulpmiddelen verkregen is. Definitieve fixatie kan verkregen worden met een wervelplank. C = Circulation Het Circulation-protocol (bloedcirculatie) omschrijft de handelingen bij problemen met de circulatie, shock en stelpen van ernstige bloedingen. Nadat de ademhaling gestabiliseerd is, wordt naar de circulatie gekeken. In het ABCD - protocol wordt de algemene toestand van de bloedsomloop van het slachtoffer bepaald door het controleren van: - de pols - de huidskleur - de temperatuur en vochtigheid van de huid - het meten van de bloeddruk Ernstige uitwendige bloedingen moeten worden gesignaleerd en gestelpt. Bij voorkeur gebeurt dat door middel van compressie en hoger leggen van het betrokken lichaamsdeel en niet door knevelen. Het onderzoek gaat niet verder tenzij de bloeding wordt gestopt. Bij het vermoeden van een inwendige bloeding is snel handelen vereist, omdat shock mogelijk is. De ambulance verpleegkundige zorgt dan voor een infuus. Vervolgens wordt de bloeddruk gemeten en wordt het slachtoffer aangesloten worden op de bewakingsapparatuur.

28 27 D = Disability Het Disability-protocol (bewustzijn) omschrijft de handelingen bij problemen en stoornissen van het bewustzijn. Een snelle neurologische evaluatie wordt aan het eind van de primary survey uitgevoerd. Dit neurologische onderzoek bepaalt het niveau van het bewustzijn volgens de "AVPU-methode". A Alert Het slachtoffer is 'wakker' en zich bewust van de omgeving en de tijd V Verbal Het slachtoffer reageert op aanspreken, maar niet helemaal adequaat P Pain Het slachtoffer reageert alleen op pijnprikkels U Unresponsive Het slachtoffer is bewusteloos en reageert niet op prikkels Wanneer tijdens de eerste benadering (primary survey) een verslechtering optreedt van het slachtoffer, is het noodzakelijk het hele schema ABCD van begin af aan weer door te lopen. Indien de toestand van het slachtoffer of de omgeving zodanig is dat een geleide bevrijding te lang gaat duren of dat er gevaar dreigt (bijvoorbeeld bij ongeval met beknelling of bij een gaslek) is een noodbevrijding nodig. Een noodbevrijding vindt plaats bij een acuut levensgevaar en voornamelijk bij ernstig inwendig bloedverlies. De beslissing hiervoor wordt door de professionele hulpverlener afgewogen worden tegen het risico van het veroorzaken van extra letsel bij het slachtoffer.