BELEIDSREGELS 2015 SOCIALE ZAKEN

Transcriptie

1 BELEIDSREGELS 2015 SOCIALE ZAKEN

2 2

3 INHOUDSOPGAVE Inleiding, visie en doelstellingen pagina 4 Hoofdstuk 1 Ontwikkelingen.... pagina 7 Hoofdstuk 2 Beleidsregels re-integratie pagina 9 Hoofdstuk 3 Beleidsregels tegenprestatie pagina 25 Hoofdstuk 4 Richtlijnen behandeling aanvragen Participatiewet, Ioaw, Ioaz pagina 27 Hoofdstuk 5 Heronderzoeksplan... pagina 32 Hoofdstuk 6 Fraudebeheersplan en handhaving.. pagina 40 Hoofdstuk 7 Regeling krediethypotheek bijstand. pagina 44 Hoofdstuk 8 Beleidsregels verlagingen Bellingwedde pagina 50 Hoofdstuk 9 Beleidsregels vrijlating inkomsten uit arbeid. pagina 53 Hoofdstuk 10 Beleidsregels marginale zelfstandigen.. pagina 58 Hoofdstuk 11 Beleidsregels Terug- en invordering pagina 61 Hoofdstuk 12 Beleidsregels Verhaal Participatiewet pagina 71 Hoofdstuk 13 Minimabeleid..... pagina 76 Hoofdstuk 14 Samenvatting, doelstellingen en beslispunten pagina 77 Bijlage 1 Verzuimprotocol Pw/Ioaw/Ioaz gemeente Bellingwedde pagina 79 Bijlage 2 Huisregels Pw/Ioaw/Ioaz gemeente Bellingwedde pagina 81 3

4 INLEIDING De gemeente Bellingwedde staat aan de vooravond van grote veranderingen in het sociale domein. Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Dat betekent dat de gemeente Bellingwedde te maken gaat krijgen met grotere groepen werkzoekenden die een beroep (kunnen) doen op ondersteuning bij het vinden van werk. De uitbreiding van de doelgroep bestaat voor het grootste deel uit mensen die wel kunnen werken, maar die niet in staat zijn om het minimumloon te verdienen (mensen met een beperking). Voor deze groep is het niet langer mogelijk om een beroep te doen op de Wet sociale werkvoorziening of de Wajong. Het kabinet streeft ernaar om ook deze groep mensen aan de slag te krijgen bij gewone bedrijven. Voor deze doelgroep komen er andere voorzieningen beschikbaar. De gemeente Bellingwedde moet keuzes maken met betrekking tot de manier waarop die voorzieningen worden ingezet en voor wie. De kaders zijn vastgelegd in de beleidsnotitie 'Invoering Participatiewet in Oost-Groningen' De Participatiewet betekent een aanscherping en wijziging van de regels van de Wet werk en bijstand (Wwb) waar het gaat om de arbeidsverplichtingen, de tegenprestatie, de invoering van de kostendelersnorm en de afschaffing van de langdurigheidstoeslag en categoriale bijzondere bijstand. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet (Pw), Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw), Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (Ioaz), Besluit bijstand zelfstandigen (Bbz), de Wet inburgering (Wi), de Wet stimulering arbeidsparticipatie (STAP) en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Al deze wetten en regelingen zullen in deze notitie met beleidsregels verder als de wet worden aangehaald. De wet biedt aan de gemeente Bellingwedde de ruimte om eigen beleid te vormen. Bellingwedde voert naar de geest van de wet uit. De gemeenteraad heeft op 23 oktober 2014 in verschillende verordeningen de kaders vastgelegd. Het college van burgemeester en wethouders heeft de mogelijkheid nadere beleidsregels vast te stellen voor een adequate uitvoering van de wet en de verordeningen. De beleidsregels zijn opgenomen in de beleidsnotitie Invoering Participatiewet in Oost-Groningen, alsmede in de voorliggende notitie: Beleidsregels Sociale Zaken Bij de totstandkoming van deze notitie is rekening gehouden met de voorschriften zoals die voortvloeien vanuit de wet. Deze beleidsregels treden in werking per 1 januari 2015 en vervangen eventuele eerdere vastgelegde beleidsregels hieromtrent. De beleidsregels Sociale Zaken 2015 zijn geldig totdat er nieuwe beleidsregels worden vastgesteld en vormen een leidraad voor alle medewerkers van de sociale dienst. Daarnaast is deze notitie een voorlichtingsdocument voor een ieder die in het beleid van de gemeente geïnteresseerd is. Visie en doelstellingen Het beleid van de gemeente is gericht op: a. Het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners van de gemeente met als doel de zelfstandigheid en de zelfredzaamheid te bevorderen. b. De bevordering van de zelfstandige bestaansvoorziening door middel van inschakeling van arbeid in dienstbetrekking. c. Het bemiddelen naar maatschappelijk actieve deelname van inwoners van de gemeente die in eerste instantie niet naar (reguliere) arbeid kunnen worden toegeleid. d. De bevordering van een doelmatige en rechtmatige uitvoering van de wet, waaronder de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van bijstand, alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet. 4

5 De gemeente onderschrijft de stelling dat arbeid een basis is voor zelfontplooiing, zelfstandigheid, ontwikkeling van vaardigheden, contacten en van sociale betrokkenheid. De gemeente stimuleert de eigen verantwoordelijkheid van de burger met als doel het bevorderen van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid. De gemeente stelt zich dan ook ten doel om bij de uitvoering van de wet iedere inwoner van de gemeente Bellingwedde, die niet op eigen kracht een reguliere betaalde baan kan vinden en/of behouden, daarbij te ondersteunen. Concreet is de doelstelling om ondanks de economische crisis het aantal bijstandsgerechtigden met 10% terug te brengen ultimo 2015 gerekend vanaf de stand per (stand : 218), naar 196. Uitgangspunt hierbij is: iedereen aan het werk, regulier betaald werk of als dat nog niet mogelijk is sociaal werk (maatschappelijk nuttige werkzaamheden) tenzij bepaalde beperkingen zich daar gedeeltelijk of volledig tegen verzetten. Mensen die niet in staat zijn om arbeid te verrichten, kunnen op een andere manier meedoen. Nadruk ligt bij deze groep burgers op het bevorderen van maatschappelijk actieve deelname. Dit is tevens een van de aandachtsvelden van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In dat opzicht zijn de Pw en Wmo sterk met elkaar verbonden. De gemeente stelt zich ten doel om maatschappelijke uitval van burgers te voorkomen, armoede te bestrijden door middel van participatiebevordering, schuldhulpdienstverlening en ondersteuning van burgers die rond het minimum leven. De gemeente focust zich daarbij primair op de door de wet aan haar toegewezen doelgroepen maar stelt haar expertise ter beschikking aan iedere inwoner die ondersteuning nodig heeft. De taken op het gebied van Sociale Zaken van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde worden door de gemeente Vlagtwedde uitgevoerd. De sociale dienst heeft daarbij voor zichzelf de volgende principes (normen en waarden) geformuleerd: Klantvriendelijkheid Iedere klant, daaronder verstaan: inwoners en werkgevers die een beroep doen op de diensten van de gemeente, alsook interne klanten, zullen door medewerkers van de gemeente steeds naar beste kunnen worden geholpen. Maatwerk, persoonlijk contact, accuraatheid, snelheid van handelen, correcte bejegening, het principe afspraak is afspraak en pro-activiteit zullen hierbij een basishouding van de medewerkers zijn. Om de klanttevredenheid te meten is een klantvolgsysteem opgezet. Door periodiek de beleving uit te vragen, stelt de gemeente zich ten doel om de dienstverlening verder te optimaliseren. Transparantie De gemeente maakt haar ambities, processen en resultaten meetbaar, kenbaar en openbaar. Professionaliteit De gemeente hecht aan een professionele, betrokken en flexibele opstelling van alle medewerkers en stelt hoge eisen aan het niveau van dienstverlening aan de klant. Van de medewerkers wordt verwacht dat zij de klant kennen, weten wat er bij de klant leeft, wat diens wensen en (on)mogelijkheden zijn en motiverend coachen. Deze mogelijkheden staan centraal in de manier waarop zij hun functie vervullen. Maatwerk De gemeente biedt aan iedere klant ondersteuning aan in de vorm van Work First. Daar waar nodig wordt het aanbod op maat gemaakt om de klant te ondersteunen de hoogst haalbare trede op de participatieladder te bereiken. 5

6 Resultaatgerichtheid De gemeente stelt kwantitatief meetbare doelen en maakt deze waar. Jurisprudentie Mocht voortschrijdende jurisprudentie aanleiding geven om de beleidsregels te veranderen, dan zal de gemeente Bellingwedde dit volgen. 6

7 HOOFDSTUK 1 ONTWIKKELINGEN In dit hoofdstuk zal kort aandacht worden besteed aan de ontwikkelingen die relevant zijn voor het gemeentelijke beleid in het kader van de wet voor de komende jaren. Participatiewet Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Met de invoering van de Participatiewet is er geen instroom meer mogelijk in de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Verder worden de toelatingseisen van de Wajong aangescherpt. Hierdoor zal de toestroom zich verplaatsen naar de Participatiewet. De Wajong biedt alleen nog toegang voor die mensen die geen tot nauwelijks arbeidsproductiviteit hebben. Voorts brengt de Participatiewet een aantal wijzigingen met zich mee, zo zijn de arbeidsverplichtingen uitgebreider en strenger geformuleerd. Wet maatregelen Wwb Op 1 januari 2015 treedt de Wet maatregelen Wwb in werking. Doelstelling van deze wet is het activerender maken van de bijstand. Deze wet brengt de volgende wijzigingen met zich mee: 1. Geüniformeerde arbeidsverplichtingen en maatregelen: De Wet maatregelen WWB introduceert in artikel 18 lid 4 Participatiewet diverse geüniformeerde arbeidsverplichtingen. Indien een belanghebbende een geüniformeerde arbeidsverplichting schendt dan verlaagt het college de bijstand in ieder geval met 100% voor een bij afstemmingsverordening vastgestelde periode van ten minste 1 maand en ten hoogste 3 maanden. 2. Bijzondere bijstand: De mogelijkheid tot het verlenen van categoriale bijzondere bijstand wordt verkleind. Het college kan -na wijziging van artikel 35 Participatiewet - uitsluitend categoriale bijzondere bijstand verlenen voor een collectieve aanvullende zorgverzekering of een tegemoetkoming in de kosten van de premie van een dergelijke verzekering. Daarnaast zal het vanaf 1 januari 2015 mogelijk zijn om deze vorm van categoriale bijzondere bijstand te verlenen aan een belanghebbende met een inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. 3. Tegenprestatie naar vermogen: De Wet maatregelen WWB legt de gemeenteraad de verplichting op om bij verordening regels vast te stellen over het opdragen van een tegenprestatie aan personen in de leeftijd van 18 jaar tot de AOWgerechtigde leeftijd die een bijstandsuitkering ontvangen. Daarnaast heeft het college de opdracht beleid te ontwikkelen ten behoeve van het verrichten van een tegenprestatie. De bevoegdheid van het college om een belanghebbende te verplichten naar vermogen een tegenprestatie te verrichten, geldt al sinds 1 januari Individuele inkomenstoeslag: De langdurigheidstoeslag wordt vervangen door een individuele inkomenstoeslag. Na wijziging van artikel 36 Participatiewet kan het college op verzoek een individuele inkomenstoeslag toekennen indien een persoon een langdurig laag inkomen heeft en geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 Participatiewet en gelet op zijn omstandigheden geen uitzicht heeft op inkomensverbetering. De beoordeling door het college of er al dan niet sprake is van 'zicht op inkomensverbetering' zal aan de hand van de individuele omstandigheden van het geval moeten plaatsvinden. Vanaf 1 januari 2015 is het mogelijk om individuele inkomenstoeslag te verlenen aan een belanghebbende met een inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. 5. Normen De Wet maatregelen WWB voegt de kostendelersnorm toe aan de Participatiewet. De 7

8 kostendelersnorm is van toepassing op personen van 21 jaar en ouder indien een belanghebbende de woning deelt met een of meer meerderjarige personen. 6. Koopkrachttegemoetkoming De koopkrachttegemoetkoming op grond van de Wet mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen (hierna: MKOB) wordt uitgezonderd van de middelentoets. 7. Bewijsopdracht en aanbod tot huisbezoek Een belanghebbende kan door het college worden gevraagd te bewijzen dat de kostendelersnorm niet op he, van toepassing is. Ook kan hij worden gevraagd te bewijzen dat er niet meer dan het door hem gestelde aantal meerderjarige personen in dezelfde woning zijn hoofdverblijf heeft. 8. Terugvordering De bevoegdheid van het college om de in de voorafgaande maanden ontvangen middelen met de algemene bijstand te verrekenen wordt verruimd van 3 maanden naar 6 maanden. Daarnaast wordt het mogelijk terug te vorderen van een verzwegen gezinslid. Omschrijving Bedrag Omschrijving Bedrag Inkomensdeel Werkdeel Inkomensdeel Werkdeel Inkomensdeel Werkdeel Wet participatiebudget Vanaf is de Wet participatiebudget in werking getreden. Deze wet regelt een bundeling van drie budgetten, het Werkdeel Wwb, de middelen op grond van de Wet Inburgering en de middelen voor volwasseneducatie. De vorming van het participatiebudget biedt de gemeente meer mogelijkheden om burgers te laten participeren. Door de economische situatie en wijzigingen in wet- en regelgeving is de toegezegde ontschotting van de drie verschillende geldstromen uitgesteld tot Economie Het herstel van de Nederlandse economie zet in 2014 en 2015 voorzichtig door. In het tweede kwartaal van 2014 was sprake van een bescheiden economische groei die iets hoger lag dan de gemiddelde groei in het eurogebied. Desondanks zijn de vooruitzichten onzeker, onder andere gezien het voortgaande proces van balansherstel en de onzekerheden in de internationale economie. Het CBS verwacht dat de Nederlandse economie in 2015 met 1,25% zal groeien, na een groei van 0,75% in De vooruitzichten voor Bellingwedde zijn onzeker. Onderzoek wijst uit dat de krimp van het aantal banen in de regio Oost-Groningen groter is dan in andere delen van het land. Door vergrijzing zal op termijn krapte op de arbeidsmarkt ontstaan. Daarbij is de verwachting dat dit vooral in de zorg en technische beroepen zal zijn. Ondanks de vergrijzing blijven de arbeidskansen voor laagopgeleiden, ouderen en langdurig werklozen ongunstig, vanwege het achterwege blijven van laaggeschoolde arbeid. Hier ligt een uitdaging voor Bellingwedde in de komende jaren namelijk: zoveel mogelijk scholing stimuleren, bovendien vraag en aanbod goed op elkaar afstemmen. De sociale dienst onderhoudt nauwe contacten met werkgevers om vacatures binnen het bedrijfsleven of de non-profit sector in de regio te vervullen en in samenwerking met Economische Zaken nieuwe bedrijven naar Bellingwedde te halen. De sociale dienst bemiddelt actief tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Tevens zal er worden ingespeeld op de vervangingsvraag van werkgevers, waardoor kandidaten tijdig geschoold kunnen worden om toekomstige vrije vacatures te vervullen. 8

9 Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Door de invoering van de Participatiewet zal er per geen instroom in de Wsw meer mogelijk zijn. Alleen mensen die zijn aangewezen op beschut werken kunnen binnen de Participatiewet een arbeidsplek krijgen. Tegelijk wil het kabinet flink bezuinigen op het reintegratiebudget en Wsw. In de meerjarenbegroting is af te lezen dat het bedrag per full time Wsw arbeidsplaats, ook wel SE genoemd, zal afnemen van euro naar euro. Doordat er geen instroom meer mogelijk is, zal jaarlijks het aantal toegewezen SE s vanuit het Rijk ook afnemen. Hierdoor ontstaan er extra financiële tekorten bij de gemeenschappelijke regeling Synergon die de Wsw voor Bellingwedde uitvoert. Bellingwedde heeft 130 SE s, dat is 12% van het totaal aantal SE s bij Synergon. De gemeentelijke bijdrage die in 2013 nog euro was zal de komende jaren oplopen naar euro of meer als er geen drastische wijzigingen worden doorgevoerd. Kapitaalintensieve activiteiten zoals de metaalafdeling zullen moeten worden afgestoten. Arbeidsintensieve activiteiten die niet kapitaalintensief zijn kunnen blijven bestaan, mits die activiteiten winstgevend zijn. Daarnaast zullen zoveel mogelijk Wsw ers uitgeplaatst moeten worden bij werkgevers die een groot deel van de loonkosten voor hun rekening nemen. De wachtlijst (16 personen op ) is redelijk stabiel. Met ingang van 1 januari 2015 komt deze wachtlijst te vervallen. De mensen die op de wachtlijst staan en een bijstandsuitkering ontvangen zullen worden opgenomen in het TDC traject waarbij zal worden bekeken welk traject in hun situatie passend is (maatwerk). Samenwerking Oost-Groningen De 7 Oost-Groninger gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam en Vlagtwedde werken samen om de re-integratie in Oost-Groningen te versterken en meer uitstroom naar betaald werk mogelijk te maken. Hiertoe is een plan opgesteld en zijn diverse subsidies bij Rijk en Provincie aangevraagd en verleend. Een belangrijk onderdeel van het plan is de vorming van 5 Trainings- en Diagnose Centra (TDC) in Oost-Groningen. Voor Bellingwedde en Vlagtwedde is dat het TDC Westerwolde. Er wordt gestreefd naar een uniforme werkwijze in de TDC s. 9

10 HOOFDSTUK 2 BELEIDSREGELS RE-INTEGRATIE De activiteiten die in dit hoofdstuk staan beschreven, worden mede mogelijk gemaakt door financiering vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF). Voor de periode april 2013 tot oktober 2014 heeft de gemeente Bellingwedde een ESF subsidie toegekend gekregen om de doelgroepen: Niet uitkeringsontvangers (NUO s), arbeidsbelemmerden, gedeeltelijk arbeidsgeschikten en uitkeringsgerechtigden van 55 jaar of ouder, te re-integreren. Samen met andere gemeenten in Oost-Groningen heeft Bellingwedde diverse subsidieaanvragen gedaan dan wel in voorbereiding: Ontwikkeling Training en Diagnose Centra (TDC): de provincie Groningen heeft beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van 5 TDC s in Oost-Groningen. Het TDC Westerwolde is sinds gevestigd in Vlagtwedde (tegen Veelerveen aan) en ontvangt hiervoor over een periode van 2 jaar van de provincie. Werkzoekenden krijgen in het TDC training, scholing en doen werknemersvaardigheden op. Versnellingsagenda 2.0: de provincie Groningen heeft beschikbaar gesteld, zodat overheden, onderwijs en het bedrijfsleven de krachten blijven bundelen om samen jongeren en andere kwetsbare groepen te begeleiden naar de regionale arbeidsmarkt. Voor de sociale dienst betekent dit concreet het kunnen inzetten van Bbl opleidingen voor werkzoekenden, zonder dat hier kosten aan zijn verbonden. Actieplan Jeugdwerkloosheid 2: het Rijk stelt landelijk 50 miljoen beschikbaar voor 35 arbeidsmarktregio s. Het gaat om ongeveer voor de arbeidsmarktregio Groningen. De subregio Oost-Groningen heeft hiervoor een deelplan ingediend. Actieplan Publiek Private Samenwerking: het Rijk stelt landelijk 5 miljoen beschikbaar voor 35 arbeidsmarktregio s. Het gaat om ongeveer voor de arbeidsmarktregio Groningen. De subregio Oost-Groningen heeft hiervoor een deelplan ingediend. Het gaat hierbij om de samenwerking tussen gemeenten en uitzendbureaus te stimuleren. Op grond van de wet heeft de gemeente de verantwoordelijkheid om werkzoekende burgers te ondersteunen bij het (her)vinden van betaald werk. Op grond van de wet heeft de gemeenteraad de kaders vastgelegd in verschillende verordeningen. In dit hoofdstuk zijn de beleidsregels opgenomen op grond van de Re-integratieverordening Participatiewet, Ioaw en Ioaz gemeente Bellingwedde, verder te noemen de re-integratieverordening. De gemeente Bellingwedde heeft de re-integratie uitbesteed aan de gemeente Vlagtwedde die de sociale dienst en daarmee de re-integratie uitvoert voor Bellingwedde en Vlagtwedde. Doelgroepen (artikel 7 Pw) De wet bepaalt dat de gemeente verantwoordelijk is voor re-integratie van een zevental doelgroepen: 1. Inwoners aan wie de gemeente krachtens de Pw, Ioaw of Ioaz een uitkering tot levensonderhoud verstrekt: uitkeringsgerechtigden; 2. Inwoners die van de Sociale Verzekeringsbank een nabestaanden- of wezenuitkering op grond van de Algemene nabestaandenwet ontvangen: Anw-ers; 10

11 3. Inwoners als bedoeld in de artikelen 34a, vijfde lid, onderdelen b en c, 35, vierde lid, onderdelen b en c, en 36, derde lid, onderdelen b en c, van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen tot het moment dat het inkomen uit arbeid in dienstbetrekking gedurende twee aaneengesloten jaren ten minste het minimumloon bedraagt en ten behoeve van die persoon in die twee jaren geen loonkostensubsidie als bedoeld in artikel 10 d is verleend; 4. Inwoners als bedoeld in artikel 10, tweede lid Pw; 5. Inwoners met een dienstverband dat gesubsidieerd wordt op basis van het Werkdeel (voorheen de Wiw of het Besluit ID-banen); 6. Inwoners met een Uwv uitkering waarvan het Uwv heeft aangegeven dat de gemeente een rol kan c.q. mag vervullen in het kader van re-integratie. In het kader van het ESF project gaat het hierbij in ieder geval om de doelgroepen: arbeidsbelemmerden, gedeeltelijk arbeidsgeschikten en uitkeringsgerechtigden van 55 jaar of ouder. 7. Niet uitkeringsgerechtigden. De termen kandidaat, klant, cliënt en werkzoekende hebben dezelfde betekenis. Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Hieruit komt een achtste doelgroep naar voren: 8. Inwoners die wegens een lichamelijke, psychische en/of verstandelijke beperking niet tot reguliere arbeid in staat zijn en aan wie derhalve een beschutte werkplek moet worden geboden: Wsw ers. 2.1 Uitwerking artikel 3 van de re-integratieverordening Aan het re-integratiebeleid liggen een aantal uitgangspunten ten grondslag. Onderstaand worden deze uitgangspunten kort genoemd en nader geconcretiseerd. Daarnaast worden waar nodig per doelgroep aanvullende uitgangspunten geformuleerd Prioriteiten Er worden alleen dan voorzieningen aangeboden indien het beschikbare budget dit toelaat. Alle werkzoekenden in de gemeente Bellingwedde kunnen een beroep doen op de gemeente voor ondersteuning naar (betaald) werk. De eerste prioriteit (inzet van menskracht en financiële middelen) ligt weliswaar bij de groep uitkeringsgerechtigden. Er zal echter (in overleg met de ketenpartners) gekeken worden naar optimalisering van de dienstverlening aan overige inwoners van de gemeente Bellingwedde. Doel van de trajectbegeleiding voor deze bredere doelgroep is om de instroom in de bijstand te voorkomen en gekwalificeerd aanbod te hebben voor werkgevers. De kortst mogelijke weg naar werk heeft altijd de voorkeur. De gemeente bepaalt of er al dan niet een voorziening wordt ingezet Snelheid en intensiviteit Eén van de belangrijkste uitgangspunten is snelheid, oftewel beperking van onnodig tijdverlies door bureaucratie. Dit uitgangspunt komt onder meer tot uiting in de snelle intake en start van het traject en de snelle inzet van diagnose-instrumenten. Met andere woorden: kandidaten worden binnen afzienbare tijd (enkele werkdagen) naar werk of activering bemiddeld. Iedere klant heeft tijdens de trajectbegeleiding regelmatig een gesprek met de werkcoach of trajectbegeleider. Uitgangspunten hiervan zijn Ken je klant en heb hem/haar volledig in beeld Iedereen doet mee Een minstens zo belangrijk uitgangspunt als snelheid is het opdoen en/of behouden van werkritme en ervaring gedurende het re-integratietraject, dit wordt arbeidstraining genoemd. Iedereen die een uitkering ontvangt zal zich maximaal moeten inspannen om te re-integreren c.q. zijn/haar perspectief op werk te verbeteren. Arbeidstraining is daarbij noodzakelijk, of het nou plaatsvindt in het kader van een stage, het opdoen van werkervaring, het voorkomen van lacunes in een cv of sociale activering. Arbeidstraining tijdens de uitkeringsperiode 11

12 vergroot de inpasbaarheid in het arbeidsproces en voorkomt sociaal isolement. Tevens is het een onderdeel van de diagnose. Om die reden dient een werkzoekende zich 40 uur per week in te zetten voor het re-integratietraject. Met andere woorden: iedereen aan de slag, tenzij bepaalde beperkingen zich daar gedeeltelijk of volledig tegen verzetten. In dat geval zal bij de inzet van de arbeidstraining rekening worden gehouden met de mogelijkheden c.q. beperkingen en zal het aantal uren per week waarschijnlijk minder zijn dan 40 uur per week. Dit zal op een zo objectief mogelijke manier worden gemotiveerd door bijvoorbeeld een advies van de arbo-arts of een Sociaal Medisch Advies van het Uwv. Mensen die niet in staat zijn om arbeid te verrichten, kunnen op een andere manier meedoen. De nadruk ligt bij deze groep burgers op het bevorderen van maatschappelijk actieve deelname en het voorkomen van sociale uitsluiting. Een intensief traject biedt ook de mogelijkheid om zo de klant echt te leren kennen Eigen initiatief De rol van de gemeente is die van ondersteuner. Het vinden en behouden van een reguliere baan is primair de verantwoordelijkheid van de werkzoekende. Afhankelijk van de behoeften van de individuele klant kan de ondersteuning door de gemeente minder vergaand zijn (ondersteuning bij sollicitaties) of juist uiterst vergaand zijn (bemiddeling, het vinden van een baan) Werk boven inkomen De klant zal maximaal worden geprikkeld om uit te stromen naar regulier werk. Deze prikkels zijn onder meer: a. een streng sanctiebeleid: iedere weigering c.q. wanprestatie van de klant zal worden bestraft met een verlaging (afstemming) die kan oplopen tot 100% van de bijstand. De duur en hoogte van deze afstemming wordt bepaald aan de hand van artikel 18, vierde lid, van de Participatiewet en de afstemmingverordening van de gemeente. Daarnaast zal worden onderzocht of en in hoeverre, indien een re-integratietraject door het handelen of nalaten van de klant wordt stopgezet, de door de gemeente tot dan toe verschuldigde trajectkosten volledig van de klant kunnen worden teruggevorderd. b. een strikte toepassing van het begrip algemeen geaccepteerde arbeid. Dit betekent dat een klant alle arbeid moet verkrijgen, aanvaarden en behouden, behalve arbeid die in strijd is met de wet of de goede zeden. De klant zal zich tevreden moeten stellen met alle arbeid die voorhanden is, waarbij de maximale reisduur is gesteld op 3 uur reizen per dag, tevens moet de klant bereid zijn om te verhuizen Grenzen van investeringen artikel 3 lid 2 re-integratieverordening De re-integratieactiviteiten gericht op bemiddeling naar een reguliere baan zullen te allen tijde ten doel hebben de klant in een zo kort mogelijke tijd en met zo min mogelijk kosten blijvend toe te laten treden tot de reguliere arbeidsmarkt op een minimaal voor de klant bereikbaar niveau. Uitgangspunt hierbij is dat de re-integratie zich voornamelijk richt op de kortste weg naar werk en/of maatschappelijke participatie en sociale zelfredzaamheid. Kansen voor duurzame uitstroom worden zoveel mogelijk benut en bevorderd middels scholing, stages en trainingen. De werkzoekende kan geen eisen stellen aan de investering die de gemeente doet. Als het participatiebudget besteed is, is de gemeente gerechtigd om alle voorzieningen te staken, zoals reiskostenvergoeding, premies, etc. 2.2 Uitwerking re-integratieverordening Alle algemeen geaccepteerde arbeid moet worden verkregen, aanvaard en behouden, zie artikel 9 van de Participatiewet. Het college van B&W, bepaalt in eerste instantie de reikwijdte van dit begrip en de toepassing van de criteria in individuele situaties. Bij deze beoordeling kunnen gewetensbezwaren (bijvoorbeeld uit geloofsovertuiging) een rol spelen, maar dan alleen als onderdeel van een complex van afwegingen, waarbij tevens gekeken wordt naar bijkomende omstandigheden, zoals de inspanningen die betrokkene heeft gedaan om werkloosheid te vermijden of een andere baan te vinden. Ook zal over het 12

13 algemeen bekeken worden hoeveel mogelijkheden iemand heeft om op korte termijn een andere, algemeen geaccepteerde baan te vinden. Met andere woorden, "het werkloosheidsrisico" vormt een belangrijk criterium. Bovendien kan een beroep op gewetensbezwaren alleen, wanneer deze een zodanig conflict met de te verrichten arbeid oplevert, dat die arbeid in het geheel niet meer verricht kan worden. De werkzoekende dient verder de kledingkeuze en persoonlijke verzorging dusdanig aan te passen dat deze het verkrijgen, aanvaarden en behouden van algemeen geaccepteerde arbeid niet in de weg staat. De werkzoekende dient algemeen geaccepteerde arbeid binnen een totale reisafstand van 3 uur heen- en terugreis per dag te accepteren. Ook dient een werkzoekende te verhuizen als hierdoor algemeen geaccepteerde arbeid kan worden verkregen. Waar het in de kern om gaat is dat iemand de financiële gevolgen van de eigen keuzes niet mag afwentelen op de maatschappij door afhankelijk te blijven van een uitkering wanneer betaald werk voorhanden is. Artikel 9, lid 1, sub b Participatiewet biedt de werkzoekende de mogelijkheid om ondersteuning te krijgen van de gemeente bij arbeidsinschakeling. Vlagtwedde doet dit door het toepassen van de Work First methode. Dit houdt het volgende in: Intakefase: Voor de jongere tot 27 jaar geldt de baanzoekplicht van 4 weken zoals beschreven onder punt De werkzoekende meldt zich bij het Uwv-werkbedrijf als werkzoekende en doet een beroep op de bijstandswet. De sociale dienst ontvangt via het Uwv de aanmelding en nodigt de werkzoekende uit om zich te melden bij het Trainings- en Diagnose Centrum (TDC) voor de groepsvoorlichting. Wanneer de werkzoekende op de groepsvoorlichting is verschenen begint het rechtmatigheidstraject te lopen. Dit betekent dat de werkzoekende schriftelijk uitgenodigd wordt met het verzoek om alle ontbrekende documenten in te leveren tijdens de intake. De werkzoekende dient zelf en op eigen kosten te zorgen voor vervoer en kinderopvang voor de intake en de groepsvoorlichting bij het TDC. Indien de werkzoekende niet op de intake verschijnt wordt de aanvraag per beschikking buiten behandeling gesteld. Als de werkzoekende alsnog in aanmerking wil komen voor een bijstandsuitkering, zal deze zich opnieuw moeten melden bij het Uwv. Het niet hebben van vervoer of kinderopvang zijn geen geldende redenen om niet op de intake te verschijnen. De werkzoekende ontvangt bij de groepsvoorlichting TDC alsmede bij de intake informatie over de wet en het beleid van de gemeente (o.a. de Work First methode). Er wordt een eerste inschatting gemaakt of iemand voor een uitkering in aanmerking komt. Diagnosefase: Los van de intake start iemand bij het TDC met het invullen van de e- portfolio, CV, het opzoeken van vacatures, schrijven van sollicitatiebrieven, etc. Daarnaast of daaropvolgend start de arbeidstraining. Zodra een goed beeld bestaat van de (on)mogelijkheden van de werkzoekenden worden nadere afspraken gemaakt over het vervolg met de werkcoach. De afspraken hieromtrent worden vastgelegd in een plan van perspectief. Het plan wordt door de werkzoekende en de gemeente ondertekend. Tijdens de arbeidstraining wordt het werken op een reguliere arbeidsplaats zoveel mogelijk nagebootst, maar dan door middel van gecreëerd of additioneel werk wat geen verdringing is voor de reguliere arbeidsmarkt. Op grond van artikel 9, lid 1, sub b, Participatiewet is de Work First methode voor alle bijstandsgerechtigden een verplicht onderdeel waar volledige medewerking aan verleend moet worden. Binnen de Work First methode gelden de volgende uitgangspunten: Huisregels en agressie Werkzoekenden dienen zich te houden aan de huisregels zoals beschreven in bijlage 2. Agressie wordt niet getolereerd. Mocht er op enigerlei wijze sprake zijn van agressie dan wordt het agressieprotocol van de gemeente gevolgd. Op grond van de Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ gemeente Bellingwedde 2015 kan dit leiden tot een verlaging van de uitkering. 13

14 Arbeidstraining / Stage Iedere uitkeringsgerechtigde start na aanmelding met worden bemiddeld naar een stageplaats of arbeidstraining of sociale activering en zo veel mogelijk sollicitatieactiviteiten ontplooien. In combinatie met de workshops van de gemeente en persoonlijke begeleiding door de werkcoach is de tijdsbelasting 40 uur per week, tenzij dit door beperkingen niet mogelijk is. In dat geval is het aantal uren per week leidend wat het hoogst haalbare is. Dit aantal uren zal zo objectief mogelijk vastgesteld worden door een arbo-arts of een Sociaal Medisch Advies (SMA) van het Uwv. In dit verband onderhoudt en vergroot de gemeente een netwerk van werkgevers. Op een stageplaats c.q. arbeidstrai-ningsplaats wordt de klant aangestuurd door de betreffende organisatie, maar onder regie van de werkcoach. De stage dient steeds een specifiek doel, met name arbeidsritme en het opdoen van werknemersvaardigheden. De werkcoach zal bij selectie van de stageplaats zoveel mogelijk rekening houden met het bemiddelingsberoep of de bemiddelingsrichting van de klant. Iedere uitkeringsgerechtigde moet minstens bij 1 uitzendbureau ingeschreven staan, mits hiervoor een (tijdelijke) ontheffing is verleend Arbodienst Waar gewerkt wordt, dient een arbodienst aanwezig te zijn, zowel in het belang van de klant (arbeidsomstandigheden, ziekteverzuimbegeleiding) als in het belang van de gemeente (verzuimpreventie). Concreet komt deze dienstverlening erop neer dat een klant die van mening is dat hij vanwege ziekte niet in staat is zijn of haar trajectverplichtingen na te komen, dat dient te melden bij zijn arbeidstrainingsplaats/stageplaats én de werkcoach. De klant dient zich aan het verzuimprotocol te houden, zoals beschreven in bijlage 1. De werkcoach registreert deze ziekmelding in het online meldingssysteem en vraagt aan de arbodienst afhankelijk van de concrete situatie daaraan een passend vervolg te geven. De gemeente zal in veel voorkomende gevallen ook een verzuimmedewerker inzetten om door huisbezoek vast te stellen dat iemand ziek thuis is. De zieke dient in alle gevallen bereikbaar te zijn voor de gemeente en is zelf verantwoordelijk om bij de gemeente aan te geven hoe en op welke wijze de zieke bereikbaar is. In ieder geval geldt daarbij als uitgangspunt dat de contactfrequentie van de Wet Poortwachter, die overigens niet van toepassing is, wordt nagestreefd Verlof/vakantie In de Pw is vakantie alleen toegestaan mits dit de arbeidsinschakeling niet belemmert. Een werknemer in Nederland heeft gemiddeld 24 vakantiedagen per jaar bij een veertig urige werkweek. Kandidaten bouwen per ingezet uur 6 minuten verlof op, bij een inzet van 40 uur per week, heeft iemand na 4 weken in totaal 2 verlofdagen van 8 uur opgebouwd. Verlof kan pas worden opgenomen indien het verlof ook daadwerkelijk is opgebouwd en onder de voorwaarde dat er maximaal vier weken aansluitend vakantie mag worden genomen. Het opgebouwde verlof kan nooit omgezet worden in geld en daarmee nooit tot uitbetaling in geld leiden. Indien een klant aan de start van een traject staat, zal vakantie als belemmerend worden beschouwd en niet worden toegestaan, tenzij de werkcoach individuele omstandigheden en/of dringende redenen constateert waardoor van dit uitgangspunt moet worden afgeweken. Om zo nauw mogelijk aan te sluiten bij een werksituatie, is er voor gekozen dat kandidaten via het klant re-integratiesysteem (KRS) digitaal een verzoek tot verlof dienen te doen bij de werkcoach. De werkcoach beoordeelt of het opnemen van de vrije dagen/ vakantie niet belemmerend werkt voor de voortgang van het traject. Een reden om het verzoek tot verlof af te keuren is als de kandidaat het regelmatig laat af weten op de werkplek en/of zich onvoldoende inzet op de werkplek, dan wel een arbeidshouding heeft die verbetering behoeft. Als het verlof c.q. vakantie door de werkcoach wordt goedgekeurd en door de kandidaat wordt opgenomen, dient deze het verlof wel te vermelden op het maandelijkse rechtmatigheidsonderzoeks-formulier (ROF). Ieder opgebouwd verlof vervalt aan het einde van het traject. Tijdens ziekte bouwt de klant geen verlof op. Er kunnen maximaal 40 verlofuren mee worden genomen naar het volgende jaar. 14

15 Diagnose-instrumenten De werkcoach heeft de beschikking om in geval van vermeende lichamelijke, psychische of verstandelijke beperkingen aanvullende diagnose-instrumenten in te zetten, zoals sociaalmedisch, arbeidskundig of psychologisch onderzoek. Ieder van deze onderzoeken heeft ten doel beperkingen te signaleren, alsmede de resterende belastbaarheid en daarbij behorende beroepen. Daarnaast zijn ook instrumenten als beroepsinteresse- en intelligentietesten beschikbaar. Onderzoeken vinden doorgaans binnen zeven werkdagen na aanmelding plaats en rapportage wordt doorgaans binnen zeven werkdagen na onderzoek aangeleverd Werkgeversperspectief Hoewel de verhouding tussen de gemeente en kandidaten geen formele werkgeverswerknemersrelatie is, zal de periode in de uitkering zoveel mogelijk aansluiten bij de beoogde werksituatie. Dit om de overgang naar de werksituatie zo optimaal mogelijk vorm te kunnen geven. Dit betekent onder meer dat ieder traject van kandidaten: Een tijdsinvestering van 40 uur per week zal vergen tenzij dit door omstandigheden niet mogelijk is; Een arbodienst ziekteverzuimbegeleiding en risico-inventarisaties zal verzorgen; Concrete situaties en vraagstukken vanuit een werkgeversperspectief zullen worden benaderd; Als uitgangspunt heeft, dat de kandidaat zich als een normale werknemer gedraagt en ook zodanig wordt behandeld Onafhankelijkheid De gemeente is volledig verantwoordelijk voor de re-integratie van de doelgroep en wordt daar ook financieel op afgerekend. Dit betekent dat de gemeente en de partners die in dit proces zijn betrokken optimaal moeten presteren. De gemeente zal waar mogelijk hierop sturen. Daarbij zal zoveel mogelijk worden samengewerkt met de ketenpartners, zoals het UWV WERKBEDRIJF Scholing Scholing kan deel uitmaken van het re-integratietraject indien de gemeente van mening is dat de scholing bijdraagt aan de arbeidsinschakeling. Scholing is geen recht waar de klant zich op kan beroepen. In principe worden alleen vakgerichte scholingen ingezet zoals VCA, heftruckcertificaat, etc. indien dit aansluit bij het kunnen laten werken van de werkzoekende. De kosten van reguliere scholing als Bol en Bbl dient de klant zelf te voldoen om rechtsongelijkheid met medestudenten te voorkomen die geen vergoeding van de gemeente kunnen krijgen. Alleen als dit tot onbillijkheden van overwegende aard zou leiden kan het college hiervan afwijken. De inkoop van scholing zal steeds door de werkcoach worden gemotiveerd en is uitsluitend mogelijk indien en voor zover een relatie bestaat met reële beroepskansen na afronding. Financiering van de scholing en toestemming voor de kandidaten om scholing te starten met behoud van uitkering, vindt alleen dan plaats, indien er geen beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening zoals bijvoorbeeld studiefinanciering. Daarnaast wordt ingezet op het stimuleren van duurzame uitstroom door het in kaart brengen van de vervangingsvraag en opleidingsbehoeften bij werkgevers door de werkcoaches/ accountmanagers en dit te koppelen aan de werkzoekenden. Door werkzoekenden die werken met behoud van uitkering op te leiden naar de vraag van werkgevers, is de kans op duurzame arbeid groter. De kans van terugval op de bijstand is kleiner Bereikbaarheid De werkzoekende is zelf verantwoordelijk om op eigen kosten telefonisch bereikbaar te zijn. Het niet hebben van voldoende financiële middelen is geen argument, omdat een deel van de bijstandsuitkering hiervoor is bedoeld. Als de werkcoach een vacature heeft, dient de werkzoekende bereikbaar te zijn op werkdagen van 8.00 uur tot uur. De werkzoekende is verantwoordelijk om wijziging van telefoonnummer dan wel bereikbaarheid aan de 15

16 werkcoach door te geven. Indien de werkzoekende hier niet of onvoldoende gehoor aan geeft, worden dat gezien als een belemmering van de re-integratie en kan leiden tot een verlaging van de uitkering Scholing-/baanzoekplicht jongeren tot 27 jaar De jongere tot 27 jaar die zich meldt bij het Uwv voor een bijstandsuitkering, moet op grond van de wet eerst 4 weken zeer intensief zoeken naar betaald werk en/of een opleiding die valt onder de studiefinanciering. Dit wordt ook wel de scholing-/baanzoekplicht genoemd. Scholingplicht: De gemeente Bellingwedde verstaat onder de scholingplicht in ieder geval dat de jongere actief gaat onderzoeken of hij/zij met de huidige studie voldoende kansen heeft op de arbeidsmarkt. Wanneer dit niet het geval is dan dient de jongere te kijken welke studie de kansen op de arbeidsmarkt zouden kunnen verbeteren. Hierbij geldt dat dit in principe een studie is waarbij er een recht is op studiefinanciering. Als de studie pas over een aantal maanden start, dan dient men direct ook op zoek te gaan naar tijdelijk werk tot de studie start. Als blijkt dat de opleiding in principe voldoende is om een baan te verkrijgen op de arbeidsmarkt dan dient men actief te solliciteren naar een betaalde baan. Van jongeren wordt verwacht dat ze de mogelijkheden binnen het reguliere onderwijs zoveel mogelijk benutten. Studiefinanciering is bovendien een passende en toereikende voorliggende voorziening. Ontheffing van de scholingplicht is mogelijk als er sprake is van cognitieve/ sociale/medische/psychische problemen of sprake van een schuldregelingstraject, verblijft in een op verpleging of verzorging gerichte instelling. Baanzoekplicht: Jongeren dienen naast de scholingsplicht ook te voldoen aan de baanzoekplicht. De gemeente Bellingwedde verstaat onder de baanzoekplicht in ieder geval dat de jongere zich laat inschrijven bij 5 uitzendbureaus en elke werkdag minimaal 1 concrete sollicitatie verricht. In 4 weken zijn dat dus 20 aantoonbare sollicitaties. Open sollicitaties vallen daar ook onder. Dit is overigens wel afhankelijk van de conjuncturele economische ontwikkeling. De jongere die binnen de 4 weken geen betaald werk of studie heeft gevonden kan een aanvraag indienen voor een bijstandsuitkering. Bij de werkintake dient de jongere een overzicht in te leveren van de 5 inschrijvingen bij uitzendbureaus, van 20 verrichte sollicitaties en aangeven op welke wijze is voldaan aan de scholingplicht. De werkcoach beoordeelt vervolgens de inspanningsverplichting. Als uit de houding en gedragingen van de jongere ondubbelzinnig blijkt dat hij of zij de verplichtingen, bedoeld in artikel 9, lid 1 Pw, of artikel 55 Pw niet wil nakomen, door bijvoorbeeld zich niet in te schrijven bij uitzendbureaus en geen sollicitaties te verrichten, dan wordt dat door de gemeente beoordeeld als niet voldaan aan de inspanningsverplichting. In dat geval zal de aanvraag in principe worden afgewezen. Indien de jongere alsnog voor een uitkering in aanmerking wil komen, zal deze een nieuwe aanvraag bij het Uwv moeten indienen en geldt opnieuw de scholing- en baanzoekplicht. Indien de jongere gedeeltelijk aan de scholing- en baanzoekplicht heeft voldaan, dan wordt er conform de Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ gemeente Bellingwedde 2015 een verlaging van de uitkering toegepast Gebruik sociale media Werkzoekenden dienen zich bewust te zijn van hetgeen zij op sociale media publiceren. Ongepaste foto s of uitlatingen kunnen aanleiding zijn voor een werkgever om iemand het beschikbare betaalde werk te weigeren. Zonder afbreuk te doen van de vrijheid van meningsuiting dient de werkzoekende zich te realiseren dat uitingen al dan niet op sociale media de re-integratie kunnen belemmeren. Om die reden kunnen dergelijke uitingen tot een verlaging van de uitkering leiden. 2.3 Uitwerking NUO s en ANW-ers Niet uitkeringsgerechtigden ofwel niet uitkering ontvangers (NUO s) en ANW-ers, komen in aanmerking voor ondersteuning van de werkcoaches/accountmanagers in de vorm van persoonlijke begeleiding, trainingen, workshops en gesprekken. 16

17 Geen recht NUO s en ANW-ers komen niet in aanmerking voor reiskostenvergoeding, premies, subsidiebanen, loonkostensubsidie en scholing, tenzij deze gekoppeld is aan betaald werk en naar het oordeel van de gemeente de investering rechtvaardigen. NUO s en ANW-ers met een bruto inkomen boven de 115% van de voor hen geldende bijstandsnorm komen niet in aanmerking voor de inzet van overige voorzieningen, zoals scholing en voorzieningen die de gemeente geld kosten anders dan de personele inzet van werkcoaches/- accountmanagers. Alleen als dit tot onbillijkheden van overwegende aard zou leiden kan het college hiervan afwijken. 2.4 Nadere uitwerking art. 9 lid 2 en lid 5: Ontheffingen Volledige ontheffing van alle Participatiewet arbeidsverplichtingen op grond van artikel 9 lid 1 sub a, b en c Participatiewet is alleen mogelijk indien iemand volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is, als bedoeld in artikel 4 van de Werk werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Met het oog op het duurzame karakter van de arbeidsongeschiktheid kan het hier een permanente ontheffing ex. art. 9 lid 5 Participatiewet betreffen Volledige ontheffing is niet mogelijk Voor zover hetgeen bepaald onder 2.4 niet aan de orde is, is voor de Participatiewetgerechtigden volledige ontheffing van alle Pw arbeidsverplichtingen op grond van artikel 9 lid 1 Pw niet mogelijk. Een gedeeltelijke ontheffing van de verplichtingen is wel mogelijk op grond van artikel 9 Pw, lid 2. De gedeeltelijke ontheffing zal middels een beschikking aan de klant kenbaar worden gemaakt. De gedeeltelijke ontheffing is altijd voor bepaalde tijd. In beginsel nooit langer dan één jaar. Voor mensen met een gedeeltelijke vrijstelling blijft altijd de re-integratieplicht bestaan. Hieronder valt onder andere sociale activering en de plicht om mee te werken aan een onderzoek naar arbeidsinschakeling. De verplichting tot het leveren van een tegenprestatie, zoals bedoeld in art. 9, lid 1, sub c van de Pw blijft wel van toepassing. Hoofdstuk 3 gaat nader in op het leveren van de tegenprestatie en wat de gemeente Bellingwedde daar onder verstaat. 2.5 Uitwerking voorzieningen In deze paragraaf wordt het re-integratieproces en de keuzes die daarin moeten worden gemaakt, zo concreet mogelijk weergegeven en moet gezien worden als een voorziening op grond van artikel 4 en verder van de re-integratieverordening. In feite vormt deze paragraaf het belangrijkste onderdeel van dit beleidsplan: het beleid in uitvoering Melding, Intake en Traject (Work First methodiek) Dag 1 Dag 2 Dag 3 Melding Verwijzing Intake Diagnose Reïntegratieplan Start traject Melding en intake (dag 1) Het proces begint op het moment dat een tot de doelgroep behorende klant zich meldt bij het UWV WERKBEDRIJF voor een uitkering of een traject op grond van de Wwb of via internet een aanvraag Wwb doet. Voor de jongere tot 27 jaar geldt de baanzoekplicht zoals 17

18 beschreven onder punt Na 4 weken kan de jongere zich weer bij het Uwv melden om de bijstandsaanvraag te doen. De melding komt binnen bij het UWV WERKBEDRIJF die de aanvraag doorzet naar de sociale dienst, met daarin de naw-gegevens van de nieuwe klant, alsmede zijn of haar telefoonnummer. De werkzoekende wordt uitgenodigd voor een intake. De werkzoekende dient zelf en op eigen kosten te zorgen voor vervoer en kinderopvang voor de intake. De werkzoekende ontvangt bij de intake informatie over de wet en het beleid van de gemeente (o.a. de Work First methode). Er wordt een eerste inschatting gemaakt of iemand voor een uitkering in aanmerking komt. Als dit het geval is worden afspraken gemaakt over de aanmelding bij het Trainings- en Diagnose Centrum (TDC) op de eerst volgende werkdag of zo snel als mogelijk is. Als de werkzoekende niet op de intake verschijnt, wordt de aanvraag buiten behandeling gesteld en zal de werkzoekende zich opnieuw moeten melden voor de aanvraag van een bijstandsuitkering. De ingangsdatum van de bijstandsuitkering zal in die situatie niet langer de meldingsdatum zijn bij het Uwv, maar de datum wanneer de intake horende bij de bijstandsaanvraag daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Het niet hebben van vervoer of kinderopvang zijn geen geldende redenen om niet op de intake te verschijnen TDC en diagnose (dag 2) Diagnosefase: Na de intake start iemand bij het TDC met het invullen van de e-portfolio, CV, het opzoeken van vacatures, schrijven van sollicitatiebrieven, etc. Daarnaast of daaropvolgend start de arbeidstraining. De afspraken hieromtrent worden vastgelegd in een re-integratieplan of plan van aanpak. Het plan wordt door de werkzoekende en de gemeente ondertekend. Tijdens de arbeidstraining wordt het werken op een reguliere arbeidsplaats zoveel mogelijk nagebootst, maar dan door middel van gecreëerd of additioneel werk wat geen verdringing is voor de reguliere arbeidsmarkt. Op grond van artikel 9, lid 1, sub b Pw is de Work First methode voor alle bijstandsgerechtigden een verplicht onderdeel waar volledige medewerking aan verleend moet worden. De periode totdat de gemeente de werkzoekende goed kent, is de diagnose. De diagnose is belangrijk voor de klant, omdat bepaald wordt naar welke van de twee doelen zal worden toegewerkt. 1 Voor de gemeente is de diagnose van belang, omdat een verkeerde keuze direct financiële consequenties heeft. Een goede voorbereiding, een zorgvuldige gespreksvoering en intensieve evaluatie zijn derhalve voor beide partijen noodzakelijk. De diagnosefase heeft ten doel te bepalen wat het voor de klant bereikbare doel is en welk traject c.q. welke instrumenten zullen worden ingezet om dat doel te bereiken. De diagnosefase heeft verder ten doel om een succesvolle match tot stand te brengen met een werkgever. Des te beter een beeld van de werkzoekende kan worden geschetst naar de werkgever, des te groter de kans dat dit tot een succesvolle plaatsing leidt. De keuzes die op hoofdlijnen kunnen worden gemaakt, zijn de volgende: A. Regulier werk a. Directe bemiddeling (maximaal drie maanden) b. Kortdurend toeleidingstraject (maximaal zes maanden) c. Langdurig toeleidingstraject (vanaf zes maanden) B. Sociale activering a. Activering b. Toeleiding sociale werkvoorziening c. Flankerende maatregelen De keuzes zijn ook onder te brengen in de participatieladder. Treden 4,5 en 6 vallen onder A (werken met behoud van uitkering, gesubsidieerde arbeid en reguliere arbeid) en is de groep werkzoekenden die kunnen werken. 1 Het spreekt voor zich dat voor iedere klant wordt gestreefd naar een reguliere baan. Dit is echter niet voor iedere klant op korte termijn haalbaar. 18

19 Treden 1,2 en 3 vallen onder keuze B (zorg, sociale activering, vrijwilligerswerk) en is de groep bijstandsgerechtigden die maatschappelijk nuttige bezigheden kunnen verrichten. Onderstaande figuur laat de 6 treden van de participatieladder zien: De procedure om tot de bovenstaande doelen te komen vindt plaats in het TDC Indien een klant belemmeringen van betekenis aanvoert (zoals medische klachten, financiële problemen of een gebrek aan kinderopvang), lost de werkcoach dit in samenwerking met de klant zoveel mogelijk ter plekke op. Hieronder zijn de verschillende mogelijkheden opgesomd: De klant voert medische (lichamelijke, psychische en/of verstandelijke) belemmeringen aan. De werkcoach maakt, indien wenselijk, tijdens het gesprek telefonisch een afspraak voor de klant bij een keuringsarts, arbeidsdeskundige of psycholoog. De keuring bij het Uwv voor een Sociaal Medisch Advies (SMA) vindt doorgaans plaats binnen tien werkdagen, de rapportage wordt binnen twee werkdagen daarna aangeleverd. De werkcoach maakt in het gesprek een vervolgafspraak voor het bespreken van de rapportage. Ook wordt de afspraak gemaakt om de eerst volgende werkdag met een intensief bemiddelingstraject te starten. Belemmeringen en eventueel benodigde aanpassing van de werkplek worden doorgegeven aan de begeleider van de werkplek. Het functioneren op de werkplek wordt meegenomen bij de verdere diagnose. De klant voert praktische belemmeringen aan, zoals het ontbreken van kinderopvang of vervoersproblemen. De werkcoach gaat in geval van kinderopvang na of de klant dit zelf kan opvangen (gastouderopvang). Als dit niet mogelijk is, verwijst de werkcoach in het gesprek de klant naar de kinderopvanginstelling(en) om zo spoedig mogelijk kinderopvang te regelen. Dit is de primaire verantwoordelijkheid van de klant. Voor vervoersproblemen is de klant zelf en op eigen kosten verantwoordelijk voor de aanschaf van een OV-chipkaart. De reiskosten van het verdere re-integratietraject kunnen onder bepaalde voorwaarden worden vergoed door de gemeente. Reizen binnen 10 kilometer van het huis van de klant worden niet vergoed indien de klant in staat is de afstand per fiets af te leggen. Beschikt de klant niet over een fiets, dan kan de gemeente een leenfiets beschikbaar stellen. Ook wordt de afspraak gemaakt om met een intensief bemiddelingstraject te starten, wanneer de kinderopvang en vervoer geregeld zijn. Essentieel is dat steeds een vervolgafspraak wordt gemaakt, zodat de klant in beeld blijft. 19

20 Indien de klant niet direct bemiddelbaar is, bepaalt de werkcoach wat het hoogst haalbare einddoel voor de klant is: regulier werk of uitsluitend een uitkering met sociale activering c.q. werken met behoud van uitkering (participatieplaats) De werkcoach stelt een uitstroomgericht plan van perspectief (reintegratieplan) op. De werkcoach is regievoerder en de klant is verantwoordelijk voor de uitvoering van het traject. De werkcoach koopt waar nodig externe re-integratieproducten in Indien de werkcoach tot de conclusie komt dat regulier werk niet haalbaar is, maar de klant wel de capaciteiten heeft om regelmatige loonvormende arbeid te verrichten, leidt de werkcoach de klant toe naar een activeringstraject. Daarnaast zal de klant die geconfronteerd wordt met ingrijpende problemen (schulden, psychische problemen, verslaving, etc.) in het gesprek worden doorverwezen naar budgetbegeleiding en/of de daarvoor bestaande hulpverleningsinstanties. De werkcoach blijft het traject bewaken en regisseren Indien de klant niet in staat is tot enige vorm van loonvormende arbeid, kan aan de klant een individuele vrijstelling voor bepaalde duur worden verleend voor solliciteren naar betaald werk. Er vindt geen vrijstelling plaats voor sociale activering. Verlening van een vrijstelling vindt steeds plaats op basis van individuele omstandigheden maar in ieder geval: Indien de combinatie van zorg en arbeid of de combinatie van zorg en voorziening niet mogelijk is voor alleenstaande ouders voor maximaal de duur van deze onmogelijkheid; Indien kandidaten om psychische dan wel medische redenen niet in staat zijn om te werken voor de duur van de periode van ontheffing en in de mate waarin zij niet in staat zijn tot werken of tot maatschappelijke participatie. De onder het eerste aandachtsstreepje genoemde uitzonderingsgrond kan ook in individuele gevallen worden toegepast voor anderen dan alleenstaande ouders, waaronder pleegouders Voor jongeren geldt een bijzondere procedure zoals beschreven bij Aan het eind van het gesprek stelt de werkcoach samen met de klant een plan van perspectief (re-integratieplan) op, waarin de uitkomst van het gesprek wordt vastgelegd in termen van einddoel, traject / instrumenten, arbeidstraining en (vervolg)afspraken. Hierna vangt het traject daadwerkelijk aan. Indien de klant tijdens het gesprek heeft aangegeven van een uitkering af te zien, wordt hiervan een verklaring ingevuld Intensieve coaching Iedere klant wordt gedurende zijn re-integratietraject gecoacht door een werkcoach of trajectbegeleider. De intensiteit van deze coaching is afhankelijk van de specifieke aandachtspunten van de klant en vindt periodiek plaats. Bij ieder contact worden de acties van klant en werkcoach steeds aan het plan getoetst en vindt waar nodig bijsturing plaats. Noemenswaardige notities worden in het logboek van het klant re-integratiesysteem (KRS) vastgelegd. Het is in beginsel niet mogelijk dat een klant op eigen verzoek van werkcoach kan wisselen. Indien echter de verhouding tussen de werkcoach en cliënt dermate verstoord is dat deze belemmerend werkt in het re-integratietraject, kan hierop een uitzondering worden gemaakt. Het kunnen omgaan met een werkcoach hoort bij de training van de klant, omdat deze ook in het bedrijfsleven te maken kan krijgen met persoonlijkheden die hem of haar niet zo liggen. 20