Richtlijnen JGZ/NVK. Voedingsproblemen Opvoedingsproblemen?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Richtlijnen JGZ/NVK. Voedingsproblemen Opvoedingsproblemen?"

Norbert Hendriks
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Richtlijnen JGZ/NVK Voedingsproblemen Opvoedingsproblemen? Ingrid Brokx, verpleegkundig specialist JGZ, Zorggroep Almere Saskia Wolt, kinderarts Flevoziekenhuis/DeKinderkliniek

2 Inhoud Korte presentatie recente richtlijnen Almeerse samenwerkingsafspraken

3 JGZ richtlijn Voeding en eetgedrag (0-23 jaar) (nog in concept) Doel : het voorkomen van, tijdig signaleren, adviseren, begeleiden en verwijzen bij voedings- en eetproblemen. Gemaakt in opdracht van ZonMw Nauwe samenwerking met NVK en voedingscentrum

4 proefimplementatie 96% eerste indruk positief Met name bewustwording Onderscheid tussen somatische- en gedragsproblemen Werkkaart zeer bruikbaar Kunst is het om aan te sluiten bij de behoeften van ouders Bevordert de bekendheid met wat JGZ doet/kan bij ketenpartners

5 Rol JGZ Preventie Van ongezonde voeding Voedingspatronen Verstoord eetgedrag Volgen groei, ontwikkeling, gezondheid Voorlichting over gezonde voeding, leeftijdsadequaat eetgedrag Pedagogische adviezen Gericht verwijzen bij voedingsstoornis/eetstoornis

6 Normale/pathologische ontwikkeling 0-4 mnd reflexmatig zuigen overgaand in willekeurig zuigen 4-6 mnd leren eten van een lepeltje > 7 mnd grovere en drogere voeding, tong van rechts naar links bewegen mnd kauwt losse stukjes >12 mnd eet met pot mee s nachts voeden > 6 mnd Achtervolgen met voeding Dwingend voeden Mechanisch voeden, precies op de klok Teveel afleidingsmanoeuvres

7 Groei Anamnese Consult Wat, hoeveel, wanneer (doorvragen) Welbevinden kind Eetgedrag( kokhalzen) Eetlust ( peuters minder) Ontlasting (obstipatie) Medicatie Wat vinden/denken ouders (zorgen, irritaties) Lichamelijk onderzoek

8 Verwijscriteria alertheid op somatiek Verandering gewicht/leeftijd > -1SD binnen 3 mnd en/of afname lengte 0.5-1SD/jaar Orale en/of mondmotorische symptomen: overmatig kwijlen, orale infecties, cariës Verslikken (dysfagie) na iedere voeding, pijn bij slikken (odynofagie) > 1 week Projectiel braken met gewichtsstilstand of -verlies KNO problematiek. > 8 bovenste luchtweginfecties/jaar Afwijkende defecatie Neurologische symptomen: hoofdpijn, epilepsie, afwijkend looppatroon

9 Alertheid eetstoornis Langdurige voedselweigering of slechte voedselinname > 1 maand Leeftijd van eerste problemen < 2 jaar Aanwezigheid van 1 van de volgende symptomen: Antipicatoir kokhalzen Pathologische voedingswijze

10 Aandachtspunten Jong aanleren van goede gewoonten geeft basis voor later Ruimte voor ontwikkeling binnen grenzen Stimuleren met de focus op het positieve draagt bij aan ontspanning en zelfvertrouwen Geen dwang bij voedingsopname Kind bepaalt hoeveel, ouders wanneer en wat Voorbeeldfunctie ouders Ziekteperioden, ontwikkelingsmomenten, voedingsovergangen, levensgebeurtenissen zijn kwetsbare momenten Risicogroepen: Belaste medische voorgeschiedenis zoals sondevoeding en prematuriteit Ouders met psychiatrische problematiek Ouders met bijzondere eetgeschiedenis Kinderen met gedrags -/ontwikkelingsproblematiek

11 Pedagogische tips zeer algemeen algemeen Bezorgdheid van ouders goed horen en noteren Structuur Leiding geven Positieve insteek Jonge kinderen kunnen emoties niet onder woorden brengen eetgedrag leeftijdspecifiek 0-1 positief contact, nooit dwang, ontwikkeling. 1-4 neem de tijd, eet samen geen aparte maaltijd niet apart zetten is het kind ziek? zit het met iets in zijn maag? Meer in de workshop

12 Wishful thinking?

13 TNO/NVK richtlijn 2012 Richtlijn signalering van somatische oorzaken van afwijkend voedingsgedrag bij kinderen Richtlijn vanuit Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), in gezamenlijk traject met JGZ richtlijn Voeding en eetgedrag (0-23 jaar) Aansluitend bij richtlijn Eetstoornis bij jonge kinderen van kinderen jeugdpsychiatrie (in ontwikkeling) en CBO richtlijn eetstoornissen uit Doel: uniforme verwijzingscriteria en behandelcriteria voor kinderen met afwijkend voedingsgedrag en/of eetstoornissen alarmsymptomen voor somatische problematiek formuleren differentiaal diagnostische overwegingen Vroege diagnostiek waar nodig, maar geen verwijzing waar geen verdenking somatiek bestaat.

14 voedingsproblemen Incidentie: licht-matig: 25-45% van gezonde, normaal ontwikkelende kinderen ernstig: 40-80% van kinderen met PMR en/of chronisch ziekte Risicogroepen: belaste medische voorgeschiedenis na langdurig sondevoeding (medische indicatie) prematuriteit psychiatrie in gezin

15 oorzaken Multifactorieel (volgens Burklow 1998) Complex Bio-Behavioral Pediatric Feeding Disorder Structurele afwijkingen Neurologische aandoeningen Gedrags/psychosociale problemen Cardio respiratoire problemen Metabole dysfunctie In 85% GEDRAG, al dan niet gecombineerd met een of meerdere andere factoren Slechts 16-30% SOMATISCH onderliggende oorzaak

16 differentiatie mogelijk? Classificatie criteria: DC: 0-3-R (psychiatrie) DSM IV (psychiatrie) Wolfson criteria (kindergeneeskunde)

17 Wolfson criteria langdurige voedselweigering (> 1 maand) afwezigheid van somatische ziekte: a. afwezigheid van duidelijke somatische ziekten die kunnen leiden tot voedselweigering of gebrek aan verbetering van eetgedrag na medische behandeling van een somatische ziekte b. afwezigheid van een alarmsymptoom begin van de klachten voor de leeftijd van 2 jaar, presentatie < 6 jaar aanwezigheid van ten minste e e n van de volgende symptomen: -pathologisch/disfunctioneel voeden ( s nachts voeden (bij leeftijd > 6 maanden), stalken met voeden, dwingend voeden, mechanisch voeden, afleidingsmanoeuvres bij het voeden) en/of -anticiperend kokhalzen Richtlijn stelt: Verwijzing naar de kinderarts van kinderen jonger dan 6 jaar met afwijkend voedingsgedrag hoeft niet plaats te vinden indien voldaan wordt aan alle bovenstaande criteria.

18 anamnese algemeen, familie-anamnese, sociale anamnese, specifieke alarmsymptomen (somatische oorzaak): orale en mondmotorische afwijkingen zoals ongecoo rdineerd slikken, dysfagie, odynofagie (=pijn bij slikken), spugen, recidiverende KNO- en luchtweg problematiek, afwijkende defaecatie zoals diarree, obstipatie, ontkleurde ontlasting, bloedbijmenging en neurologische symptomen.

19 lichamelijk onderzoek algemeen met specifiek aandacht voor: groei en voedingstoestand, micro-/hydrocefalie, dysmorfieën, dyspnoe, stridor, cardiale souffle, huidafwijkingen/eczeem, bleekzien, hepato-/splenomegalie, hypotonie, neurologische symptomen, ontwikkelingsachterstand.

20 Richtlijn te vinden op: Website NVK ( Ned Ver Kindergnk): /Afwijkendvoedingsgedrag.aspx

21 Vragen?

22 samenvatting Nieuwe richtlijnen vanuit meerdere vakverenigingen Multi-disciplinaire aanpak Samenwerking essentieel

23 Eetstoornissen bij jonge kinderen Gerda de Boer (GZ/kinderen jeugdpsychologe) DeKinderkliniek

24 Almeerse samenwerking Hoe en waarom

25 waarom Gezonde voeding nodig voor adequate groei en ontwikkeling > Overgewicht > Eet- en voedingsproblematiek bij zowel JGZ als kindergeneeskunde. Tijdige herkenning, goede begeleiding is een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Veel mogelijk betrokken professionals wat afstemming en coördinatie van zorg noodzakelijk maakt om tot een goede zorg te komen

26 Hoe 2 richtlijnen over hetzelfde onderwerp vanuit NVK en JGZ Initiatief: Dionne Mooij en Lisette van Velpen Werkgroep vanuit meerdere disciplines jeugdgezondheidszorg, kinderfysiotherapie, lactatiekundige, prelogopedie, ergotherapie, kinderarts Kerngroep Gerda de Boer, Saskia Wolt, Dionne Mooij ( Jolanda Rutten) in samenwerking met ROSAlmere

27 Ons doel Optimalisering van verwijzing Opstellen van multidisciplinair zorgplan Aanstellen van een zorgcoördinator Neuzen dezelfde kant op!!!!!!

28 Hoe bereiken we ons doel Na volledige anamnese en evt. consultatie kan verwijzing volgen. Huisarts wordt geïnformeerd, schrijft verwijzing met daarbij vermelding via de JGZ. Groeicurves printen, meegeven Notatie dd-jgz Zorgplan maken Diagnose en/of hypothese Evt. gemaakte afspraken Verantwoordelijke hulpverleners met bereikbaarheid gegevens Zorgcoördinator Eetproblemen, eerste lijn, JGZ Eetstoornis, tweede lijn, kinderarts Bij eenmalige consultatie blijft jgz coördinator

29 Afspraken Ouders zijn geïnformeerd met welke professionals wordt overlegd JGZ ontvangt schriftelijke terugkoppeling en verwerkt dit in het DD-JGZ JGZ wordt door elke zorgverlener die een kind behandelt op de hoogte gesteld van diens betrokkenheid

30 Take home 90% eerste lijn Bij twijfel consulteer Tweede lijn, dan tweede lijn zorgcoördinator Communiceer Stem af/koppel terug

31 PAUZE 20.00u start workshops: Logopedische interventie bij kinderen met eet- en drinkproblematiek in de leeftijd van 0 4 jaar; de mogelijkheden op een rij Infant Mental Health behandeling bij voedingsproblemen Wat kan een korte video-hometraining betekenen bij eetproblematiek? Help, mijn kind wil niet eten

Vergelijkbare documenten

JGZ richtlijn voeding en eetgedrag

JGZ richtlijn voeding en eetgedrag netwerkdag NKD 20 september 2013 Brenda Glas Wat gaan we tot ons nemen? Najaar 2013 JGZ-richtlijn Voeding en eetgedrag 2012 NVK-richtlijn Signalering van somatische oorzaken