WoonZorgcentra Haaglanden Postbus 32326, 2503 AA denhaag Tel:(070) Fax:(070)

Transcriptie

1 /010307/ Dr Bère Miesen, PhD Geregistreerd Klinisch Psycho(geronto)loog NIP Gezondheidszorgpsycholoog Nieuwkoopseweg 26, 2641 PB Pijnacker (the Netherlands) Tel: WoonZorgcentra Haaglanden Postbus 32326, 2503 AA denhaag Tel:(070) Fax:(070) Haagse Hogeschool Postbus EH Den Haag Tel: (070) Fax: (070) Samengevat Bère Miesen is in Heerlen geboren op 12 september Zijn vader is Nederlander (*Maastricht), zijn moeder komt uit de Oekraine (*Artëmovsk). Gehuwd in 1969 met Ries Kleijnen, grafica. Twee kinderen: Madà (1971) en Marne (1979): twee kleinkinderen: Myrthe (2002) en Marcus (2005). Na de voltooiing (1964) van zijn Gymnasium-B opleiding in Kerkrade (Rolduc), studeerde hij Psychologie aan de KU Nijmegen. Van 1970 af is hij vooral werkzaam geweest in psychogeriatrie, klinisch en poliklinisch (Blaricum, Den Haag, Rotterdam, Warmond/Leiden en Den Haag). Registratie Klinisch Psycholoog NIP: Vanaf 1983 tot 2002 is hij full-time verbonden aan Psychogeriatrisch Centrum Marienhaven te Warmond (vooral (poli)klinisch werk, onderwijs en onderzoek). Hij promoveerde in 1990 aan de KU Nijmegen (Promotores: Munnichs en Van der Ploeg). Titel van het proefschrift: 'Gehechtheid en dementie'. Vanaf maart 1997 part-time gedetacheerd bij de Vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie aan de Universiteit te Leiden ten behoeve van onderzoek en onderwijs op het gebied van psychische stoornissen in de ouderdom, met name dementie. Vanaf september 2002 was hij als adviseur psychogeriatrie verbonden aan WZH Verpleeghuis De Strijp-Waterhof in Den Haag. Per september 2005 is hij werkzaam als Lector PsychoGe-riatrie aan de Haagse Hogeschool/TH Rijswijk ( Hij is lid van de Editorial Board van het tijdschrift "Dementia. The International Journal of Social Research and Practice." Hij is initiatiefnemer van het 'Alzheimer Café' in 1997 en het 'Café PG' in 2005, vanaf september 2004 praktijkopleider Gz-psychologen-in-opleiding (Parnassia/de Strijp-Waterhof), en vanaf september 2006 adviseur psychogeriatrie van de WoonZorgcentra Haaglanden. Voor een overzicht van (begeleiding van) recent onderzoek: zie Bijlage 3. Onderscheidingen In 1979 werd zijn poëzie door de stad Maastricht bekroond en in de Perroenreeks uitgegeven onder de titel: "Op Huis Aan". 1

2 Third Age Award Outstanding Paper XIVth International Congress of Gerontology Mexico, Acapulco Onderscheiden met de Psychogeriatrieprijs 1995 van de Vereniging voor Psychogeriatrie (zie Bijlage 1). In 2000 ontving hij de Ter Haar-penning van Alzheimer Nederland (zie Bijlage 1). In 2002 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau vanwege zijn werk voor Alzheimerpatienten (Zie Bijlage 1). Sinds 1976 was hij redactiesecretaris van de reeks Cahiers Ouderdom en Levensloop (Bohn, Stafleu, Van Loghum te Houten). Vanaf 1986 (- 1996) is hij hoofdredacteur. Van een aantal cahiers is hij (mede)auteur en/of samensteller. Sinds 1993 (- 2003) is hij redacteur van de Leidraad Psychogeriatrie (Bohn, Stafleu Van Loghum). Hij werkte mee aan diverse video-films, radio- en televisieprogramma's over gehechtheid, ouderdom, dementie en Alzheimer (o.a. als anchorman bij de cursus/serie 'Leven met dementie' van Teleac/NOT). Verder publiceerde Bère Miesen gedichten. Algemene orientatie Als klinisch psycho(geronto)loog heeft Bère Miesen zich bezig gehouden met (neuro)psychologische diagnostiek en (de verwerking van) psychische stoornissen in de ouderdom; vooral bij dementerende ouderen. Zijn orientatie daarop is driëerlei. Op de eerste plaats richt hij zich niet alleen op de cognitieve maar ook op de sociale en affectieve aspecten van het psychisch functioneren van oudere clienten (met en zonder dementie) en van hun sociale systeem. Op de tweede plaats hanteert hij vooral een levensloop/ontwikkelingsperspectief als een (mede)verklaringsachtergrond voor hun gedrag/psychisch functioneren. Op de derde plaats neemt de Gehechtheidstheorie van Bowlby daarbij een belangrijke plaats in. De laatste jaren is daar het denken vanuit een psychotrauma-perspectief bijgekomen. Opleiding - Gymnasium-B: te Kerkrade (Rolduc). - Kand. Psychologie: 1967 KU Nijmegen. - Doctoraal Psychologie: 1970 KU Nijmegen. Hoofdvak: Ontwikkelingspsychologie (Monks); Eerste bijvak: Klinische Psychologie (Van de Loo); Tweede bijvak: Godsdienst- en Cultuurpsychologie (Fortmann); Eerste uitbreiding: Massacommunicatie. - Registratie Klinisch Psycholoog NIP: PsychoMotorPsychotherapie (o.l.v. Al Pesso:) (training/workshops), Amsterdam. - Cursus Neuropsychologie (o.l.v van der Vlugt), Utrecht Beroepsaantekingen NIP (SG en KP en PT): PAOS Microcomputers (Walta en Baarda),Utrecht: Promotie: 1990 KU Nijmegen. Promotores: Prof Dr JMA Munnichs, Hoogleraar Psycho- Gerontologie Vakgroep Sociale Gerontologie/KUN en Prof Dr HM Van der Ploeg, Hoogleraar Medische psychologie/vu A'dam). Titel van de dissertatie: Gehechtheid en dementie. - PDO Psychotrauma A. Schokkende gebeurtenissen: opvang en verwerking (Mittendorf & Wilken) Rino, Utrecht Individuele Leer-/Psychotherapie (Drs A. van Buuren, arts/psychotherapeut Leiden) 1996 heden (met tussenpozen). - Gz Psycholoog (BIG):

3 Werkervaring Vooraf zij vermeld dat hij in 1970 een van de eerste psychologen was die zowel in een verpleeghuis als bij dementerende ouderen ging werken. In de jaren daarna heeft hij mede vorm kunnen geven, zowel aan de klinische als de wetenschappelijke inbreng van de psychologie op beide gebieden, eerst alleen in het verpleeghuis, daarna veelal extramuraal : Verpleegtehuis Hooglaren/Ziekenhuis St. Jan Hooglaren te Blaricum. Lid van de staf van het verpleegtehuis voor demente bejaarden. Het verpleeghuis had 120 bedden. Zijn voornaamste taak was de begeleiding van het verplegend en verzorgend personeel van het verpleegtehuis. Daarbij was hij toegevoegd aan de afdeling acute psychiatrie in oprichting van het algemeen ziekenhuis om gezamenlijk met de psychiater patienten te observeren en te begeleiden. Naast de algemene werkzaamheden van een klinisch psycholoog in het ziekenhuis, heeft hij in deze jaren vooral een begin gemaakt met het ontwikkelen van de (neuro)psychodiagnostiek bij dementie, het betrekken van levensloopgegevens bij de diagnostiek en begeleiding van demente patienten, het opzetten van een multidisplinaire diagnostiek bij verdenking op dementie zowel in als buiten het verpleeghuis (de eerste poliklinische screeningen in nederland), en het geven van lessen psychologie aan de opleiding tot ziekenverzorgende. Bij zijn vertrek werd zijn functie gesplitst: een psycholoog voor het verpleeghuis en een voor de psychiatrie : Psychogeriatrisch Verpleeghuis Sammersbrug te Den Haag. Het verpleeghuis telde 375 bedden en beschikte tevens over een afdeling somatische reactivering en dagbehandeling. Naast al eerder genoemde klinische psychologische werkzaamheden, was een speciale taak om in multidisciplinair teamverband behandelings- en revalidatieplannen op te stellen. In deze jaren heeft hij, naast de voortzetting van eerder genoemde taken, tevens gewerkt aan de ontwikkeling van een half-gestructureerde hetero-anamnese vragenlijst om systematisch levensloopgegevens te verzamelen, aan het "vertalen" van (neuro)psychologische gegevens voor praktisch gebruik op de afdelingen (omgangsbesprekingen), aan het ontwikkelen van communicatiemogelijkheden met ernstig demente patienten, en aan het begeleiden van familieleden zowel individueel als in groepsverband (verliesverwerking). Hij bleef lessen psychologie geven aan de in-service opleiding ziekenverzorgende : Psychogeriatrisch Centrum Stadzicht te Rotterdam. Dit psychogeriatrisch centrum telde 270 bedden, een afdeling dagbehandeling (30 bezoekers), een observatieafdeling en een polikliniek psychogeriatrie. Naast de al eerder genoemde klinisch psychologische werkzaamheden, waren speciale taken: (neuro)psychodiagnostiek in multidisciplinaire teams; onderzoek naar het psychosociaal functioneren van de patienten voor en na opname; selectie- en plaatsingsbeleid (verpleeghuis en dagbehandeling); advisering omtrent behandeling en begeleiding; onderzoek en advisering betreffende leef- en werkklimaat, coaching van de sociotherapeuten; advisering en uitvoering van een functionele begeleiding van bepaalde groepen in de leef- en werkgemeenschap. Naast voorzetting van eerder genoemde taken heeft hij vooral gewerkt aan de stroomlijning (inhoudelijk en organisatorisch) van de poliklinische screeningen, de observatie-afdeling en de dagbehandeling, de ontwikkeling van het gebruik van levensloopgegevens bij de begeleiding (omgang) van de patienten, en begon vooral aandacht te schenken aan belevingsaspecten van de dementerende patient. De tijd die hij voorheen besteedde aan lesgeven, gebruikte hij voor een orientatie op wetenschappelijk onderzoek naar affectieve aspecten van dementie en naar de beleving van de familie : Psychogeriatrisch Centrum Marienhaven te Warmond. In dienst van Marienhaven houdt hij zich op dit moment full-time zowel intra- als extramuraal met het volgende bezig: Multidis-ciplinaire (neuro)psychodiagnostiek bij patienten in het 3

4 psychogeriatrisch verpleeghuis (208 bedden), binnen de dagbehandeling Psychogeriatrie (25 plaatsen), in een aantal verzorgingshuizen in en rond Leiden en bij dementerenden die nog thuis wonen. Psychotherapie van en begeleiding van patienten, van familie, van echtparen en van professionele verzorgenden (individueel of in groepsverband). Ontwikkeling en vormgeving van multidisciplinaire zorg- en behandelplannen. Scholing van medewerkenden van diverse disciplines uit verschillende werksettingen, zoals verpleeghuis, ziekenhuis, verzorgingshuis, RIAGG, wijk- en gezinszorg, etc. Supervisie van (junior)psychologen en stagiaires psychologie. Onderwijs (cursussen "Omgaan met dementie") aan bewoners (leeftijd jaar), personeel, vrijwilligers en directies van verzorginghuizen. In Marienhaven werken nog twee andere psychologen part-time. Sinds enkele jaren heeft het Psychogeriatrisch Centrum Marienhaven de regio verdeeld in drie gebieden: Leiden, Oegstgeest en de Bollenstreek. Op elke regio werkt een multidisciplinair behandelteam. In samenwerking met huisartsen, LUMC en Riagg nemen deze teams zo snel mogelijk na de eerste diagnostiek zowel de patient als de familie in behandeling. Marienhaven garandeert behandeling, begeleiding en zorg tot en met het overlijden van de patient. Het visitekaartje van Marienhaven is dan ook: continuiteit, ongeacht de verandering in woonsituatie. Vanuit Marienhaven is hij vanaf maart 1997 part-time gedetacheerd bij de Vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie aan de Universiteit te Leiden ten behoeve van onderzoek en onderwijs op het gebied van psychische stoornissen in de ouderdom, met name dementie. Dit onderzoek geeft hij vorm middels afstudeerscripties van psychologiestudenten. Zie bijlage Adviseur Psychogeriatrie WZH Verpleeghuis De Strijp-Waterhof in Den Haag. De belangrijkste taak is het begeleiden, (emotioneel) ondersteunen en professionaliseren van alle medewerkers ('van hoog tot laag'), individueel en/of in groepsverband heden: Lector PsychoGeriatrie aan De Haagse Hogeschool. De doelstelling van het LPG is de emancipatie van het werkveld van de psychogeriatrie, met name de zorg voor mensen met dementie. De nadruk ligt op de emancipatie van de (professionele) hulpverleners/ver- zorgenden in een werkveld waarin alle methoden van psychosociale hulpverlening kunnen worden toegepast. Alle betrokkenen - dus ook de persoon met dementie en diens familie moeten in staat worden gesteld om zich onder de impact van de dementie van slachtoffer' tot overlevende' te ontwikkelen. Het LPG wil zich vooral richten op de volgende drie thema's: (1) de vergroting van de waardering voor dit werkveld, c.q. de verbetering van de beeldvorminq erover; (2) de verspreiding van de expertise in de omgang met dementie; en (3) de aanscherping van de kwaliteit van de behandeling, begeleiding en zorg. Het LPG wil dit bereiken middels (1) het tot stand brengen van een continue dialoog met het werkveld, (2) onderwijs en (3) kennisontwikkeling, cq. onderzoek heden: Adviseur Psychogeriatrie WoonzorgCentra Haaglanden Functies - Redactie-secretaris/redactielid Cahiers Ouderdom en Levensloop ( ). Hoofdredacteur Cahiers Ouderom en Levensloop (Houten: Bohn, Stafleu, van Loghum) ( ). Zie Bijlage 2. - Bestuurslid Stichting Ouderdom en Levensloop ( ): "Deze stichting heeft vooral tot doel het stimuleren van publicaties op het gebied van de toegepaste psychogerontologie." - Bestuurslid Verzorgingshuis Rustenborch te Oegstgeest ( ) - Redactielid Leidraad PsychoGeriatrie (Houten: Bohn Stafleu, van Loghum) ( ): (Zie Bijlage 2) 4

5 Lidmaatschappen International Psychogeriatric Association ( heden) Werkgemeenschap Ontwikkelingspsychologie ( heden) NIP ( heden) Sectie Psychologen in de Ouderenzorg ( heden) Vereniging voor Psychogeriatrie ( heden) Nederlandse Vereniging voor Neuropsychologie ( heden) Gerontologische kring Leiden ( ) Stuurgroep Preventieproject Dementie Leiden ( ) Publicaties. Wetenschappelijk (niet in de Nederlandse taal) Miesen B. Attachment theory and dementia. In: Jones & Miesen (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol I. London: Routledge/Tavistock, 1992, p Miesen B. Care-giving in dementia: review and perspectives. In: Jones & Miesen (eds.) Caregiving in Dementia. Research and Applications. Vol I. London: Rout-ledge/Tavistock, 1992, p Miesen BML. Alzheimer's disease, the phenomenon of parent-fixation and Bowlby's Attachment theory. Int J of Geriatric Psychiatry, Vol. 8 (2), 19-93, ,1993. Miesen B. "So blöd bin ich noch lange nicht!". Stuttgart: George Thieme Verlag, 1996, 144 p. Miesen B. Attachment behavior in Dementia: Parent Orientation and Parent Fixation (POPFiD) Theory. In: Pollock GH & Greenspan SI (eds.) The Course of Life Vol VII. Madison: Int. Univ. Press Inc, 1997, p Miesen B. Awareness in dementia patients and family grieving. A practical perspective. In: Miesen BML & Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol II. London: Routledge/Tavistock, 1997, p Miesen B. Care-giving in dementia: the challenge of attachment. In: Miesen BML& Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol II. London: Routledge/Tavistock, 1997, p Miesen B. Leben mit verwirrten alteren menschen. Stuttgart: George Thieme Verlag, 1998, 168 p. Miesen B. Dementia in close up. Understanding and caring for people with dementia. London and New York: Routledge/Tavistock, 1999, 231 p. Miesen B Towards a psychology of dementia care. Awareness and intangible loss. In: Jones GMM & Miesen BML (eds.) Care-giving in dementia. Research and Applications. Vol III. London/New York: Brunner/Routledge, 2004, p Miesen B Care-giving in dementia. An emancipatory challenge. In: Jones GMM & Miesen BML (eds.) Care-giving in dementia. Research and Applications. Vol III. London/New York: Brunner/Routledge, 2004, p Miesen B Psychological cornerstones for a standard of dementia caregiving. In: EDCON group/burns A (eds). Standards in Dementia Care, 2005, London: Taylor & Francis, p Miesen B Attachment theory in dementia: bound from birth? In: Miesen BML & Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol IV. London/New York: Brunner/Routledge, 2006, p. Miesen B Couple group(psycho)therapy in dementia. In: Miesen BML & Jones GMM (eds.) Caregiving in Dementia. Research and Applications. Vol IV. London/New York: Brunner/Routledge, 2006, p. 5

6 Miesen B Care-giving in dementia: moving ahead together. Review and perspectives. In: Miesen BML & Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol IV. London/New York: Brunner/Routledge, 2006, p. Miesen BML & Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol II. London: Routledge/Tavistock, 1997, 388 p. Miesen B & Jones G. Psychic pain re-surfacing in dementia: from new to old trauma?. In: Hunt L, Marshall M & Rowlings C (eds.) Past Trauma in Late Life. European Perspectives in Therapeutic work with Older People. London: Jessica Kingsley Publishers, 1997, p Miesen B & Jones G (2004) The Alzheimer Caf concept. A response to the trauma, drama and tragedy of dementia. In: Jones GMM & Miesen BML (eds.) Care-giving in dementia. Research and Applications. Vol III. London/New York: Brunner/Routledge, p Miesen BML & Jones GMM (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol IV. London/New York: Brunner/Routledge, 2006, 436 p. Jones G & Miesen B. The need for an interdisciplinary core curriculum for professionals working with dementia. In: Jones & Miesen (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications Vol I. London: Routledge/Tavistock, 1992, p Jones GMM & Miesen BML (eds.) Care-giving in Dementia. Research and Applications. Vol I. London: Routledge/Tavistock, 1992, 481 p. Mills MA, Coleman PG, Jerrome D, Conroy MC, Meade R & Miesen BML. Changing Patterns of Dementia Care: the Influence of Attachment Theory in Staff Training. In: Bornat J, Chamberlay P & Chant L (eds.) Reminiscenc: Practice, skills and settings. London: Open University, School of Health and Social Welfare and University of East London, Centre for Biography in Social Policy 1999, pp Jones GMM & Miesen BML (eds.) Care-giving in dementia. Research and Applications. Vol III. London/New York: Brunner/Routledge, 2004, 438 p Hertogh CMPM, The BAM, Miesen BML & Eefsting JA. (2004) Truth telling and truthfulness in the care for patients with advanced dementia: an ethnografic study in Dutch nursing homes. Social Science & Medicine, 59, Hertogh CMPM, The BAM, Miesen BML & Eefsting JA. (2005) Care and reciprocation. Towards an 'ethic of care' in psychogeriatric nursing home care. Sociology of Health & Illness, (submitted) Wetenschappelijk (in de Nederlandse taal) Miesen B. Poliklinische somato-psychosociale screening van gedragsstoornissen bij oudere mensen. Ned. Ts. Gerontologie, 1974, 5, p Miesen B. Notities over levenslooppsychologie. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1975 (vijfde druk), 75 Miesen B. Gehechtheid en dementie. De ouders in de beleving van dementerende ouderen. Almere/Nijkerk: Versluys/Intro, 1990, 272 p. Miesen B. Dement: zo gek nog niet. Kleine psychologie van dementie. Houten: Bohn, Stafleu, Van Loghum, 1992, 145 p. (derde druk: & Kosmos/Utrecht, 2000) Miesen B. Dementie dichterbij. Een handreiking aan verzorgenden. Houten: Bohn, Stafleu, Van Loghum, 1993, 184 p. Miesen B. Leven met dementie. Besef en ontastbaar verlies. In: Vink & Hoosemans (red.) Gevoelens zijn tijdloos. Belevingsgerichte interventies bij ouderen.(psychologie en ouderen. Deel 4). Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2000, p

7 Miesen B. Mijn leed, mijn lief. Omgaan met gevoelens, ervaringen en emotionele achtergronden bij dementie. Utrecht/Houten: Kosmos Z&K/Van Loghum Slaterus. 2000, 256 p. Miesen B. Gehechtheid bij dementie. Van meet af aan gebonden? In: Allewijn et al. (red.) Leidraad Psychogeriatrie C2. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2000, p Miesen B. Het Alzheimer Café. Utrecht: Kosmos Z&K, 2002, 198 p. Miesen B & Jones G. Psychisch leed dat bij dementie weer boven komt. In: Hunt, Marshall & Rowlings (red.) Trauma s uit het verleden. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 1999, p Miesen B, Allewijn M, Hertogh C, De Groot F, en Van Wettum M (red.) Leidraad PsychoGeriatrie Deel A: Scherper zien. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2003, 698 pp. Miesen B, Allewijn M, Hertogh C, De Groot F, en Van Wettum M (red.) Leidraad PsychoGeriatrie Deel B/C: Beter doen/meer weten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2003, 918 pp. Miesen B. De wereld van het ouder worden en de ouderenzorg Psychogeriatrie in de praktijk, een vak apart. In: Hoetjes B J S en Van der Meule C M A (red.) Wereldstedelingen. Bijdragen over burgerschap uit de lectoraten van de Haagse Hogeschool/TH Rijswijk, 2006, p Miesen B, Liefde voor het leven. Zorg voor mensen met dementie Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2006, 64 p. Miesen B en Hoogeveen F (red.). Psychogeriatrie, een vak om van te houden. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007, 180 p. Hertogh CMPM, The BAM, Miesen BML & Eefsting JA. Je krijgt er zóveel voor terug! Aspecten van een belevingsgerichte ethiek bij dementie. Amsterdam: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), 2004, 160 p. Allewijn M en Miesen B (red.) Zorg om ouderen. Een leidraad voor mantelzorgers. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2006, 500 p Vakliteratuur Miesen B. De opleiding ziekenverzorging beschouwd als raakvlak van patient en leerling. Tijdschrift Bejaarden-, Kraam- en Ziekenverzorging, nov. 1982, 15, nr. 11, p Miesen B. Ouder-orientatie in de ouderdom. Deel I: Een pilot studie bij verzorgingshuisbewoners. Een rapport. Rotterdam, Miesen B. Ouder-orientatie in de ouderdom. Deel II: Bouwstenen voor een theoretisch kader. Een rapport. Rotterdam, Miesen B. Ouder-beleving in de ouderdom. Een pilot studie bij psychogeriatrische clienten. Een rapport. Rotterdam, Miesen B. Thema's en gevoelens in de omgang met dementerende ouderen. In: Miesen B. (red.) Als ik dat geweten had. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1984, p Miesen B. Schets van een werkwijze. In: Miesen B. (red.) Als ik dat geweten had. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1984, p Miesen B. Als ik dat geweten had. In: Miesen B. (red.) Als ik dat geweten had. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1984, p Miesen B. (red.) Als ik dat geweten had. Thema's in de omgang met dementerende ouderen. Een werkboek. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1984 (4e druk) 218 p. Miesen B. De rol van de psycholoog in de psychogeriatrie in Nederland. Vox Hospitii 1985, 9 (4), p Miesen B. (red.) Met het oog op gisteren. Vijftien vrouwen over zichzelf als kind en ouder. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1985, 152 p. 7

8 Miesen B. Bij wijze van inleiding. In: Miesen B. (red.) Wat heet intimiteit. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1986, p Miesen B. (red.) Wat heet intimiteit. Over sexualiteit en ouder worden. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1986, 192 p. Miesen B. (red.) Als ouders dement worden. Over afscheid en adoptie. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1989 (2e druk), 132 p. Miesen B. Introductie. In: Miesen B. (red.) Als ouders dement worden. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1989, p Miesen B. Dement: zo gek nog niet. Denkbeeld Ts. voor Psychogeriatrie, 1992 (4) 2, p Miesen B. Ik voel me blij, ik voel me rot. Gemengde gevoelens van verzorgenden. Denkbeeld Ts. voor Psychogeriatrie, 1993 (5) 1, p Miesen B. Bowlby's gehechtheidstheorie in de psychogeriatrie: een visie op gedrag van dementerenden. In: Blom, Kuin en Hendriks (red.) Ouder Worden '93, Utrecht: NIZW, p Miesen B, De psycholoog als pionier. Laveren tussen missie en passie. In: Vink MT & Falck RP (red.) Psychologie in de ouderenzorg. Een vak apart. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2004, p Miesen B, Streppel A-M en Tjoa P. (red.) Nog even blijven. Ontmoetingen met oudere mensen. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1981 (2e druk), 107 p. Miesen B. & Boukema D. Interviews: mijnheer Spruit, zijn vrouw en de hulp. In: Miesen B. (red.) Als ouders dement worden. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1989, p Miesen B & Kuypers N. Alzheimer Café: educatie en therapie. In: PW Huijbers & MM van Santvoort (red.) Nationaal Gerontologie Congres Ouder Worden 98. Utrecht: NIG , 1998 Houben H, Miesen B en Mol F. De psycholoog in het verpleeghuis. NZR en NIP: Utrecht/Nijmegen, 1974, 12 p. Diesfeldt HFA & Miesen HML. Psychologische diagnostiek en therapeutische bemoeienissen bij oudere patienten. De Psycholoog, XII, 7, 1977,p Houben HMJA, Miesen HML & Mol F. Der Psychologe im niederlandischen Pflegeheim, Altenheim, 17 (1), 3-5, Houben HMJA, Miesen HML & Mol F. Mogliche Aufgaben eines Psychologen in Alteneinrichtungen in der Bundesrepublik, Altenheim, 17 (1), 6-8, Tjoa P. & Miesen B. Vooronderzoek naar verwerkingsmomenten bij verzorgend/verplegend personeel in het psychogeriatrisch verpleeghuis. Een rapport. Rotterdam, Munnichs JMA & Miesen BML (eds.) John Bowlby. Attachment, life-span and old age. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1986, 39 p. Munnichs JMA & Miesen BML. Interview met Dr. John Bowlby. In: Munnichs & Miesen (red.) Gehechtheid in relaties. Cahiers in perspectief. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1987, p Boukema D & Miesen B. Drie portretten. In: Miesen B (red.) Als ouders dement worden. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1989, p Boukema D & Miesen B. Vier portretten. In: Miesen B (red.) Als ouders dement worden. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1989, p Voordracht/paper/roundtable/workshop Wetenschappelijk (niet in de Nederlandse taal) - On the importance of life-span data for the assessment (psychodiagnostics) of psycho-geriatric clients. Paper presented at the XII International Congres of Gerontology, Hamburg, July

9 - The contribution of psychologists in the field of psychogeriatrics. Paper presented at the First International Seminar on Psychogeriatrics. Moorgreen Hospital/Marienhaven. Southampton, Sept Meaning and function of the remembered parents in normal and abnormal old age. Paper presented at the XIIIth International Congress of Gerontology. New York, July Old-time distress? On experience of loss and dementia. (& Verdult). Paper presented at the 3rd Conference on Advances in Preventive Geriatrics. Bratislava, Oct On the importance of life-span data to the assessment of (psycho)geriatric patients. Paper presented at the 3rd Conference on Advances in Preventive Geriatrics. Bratislava, Oct The role and contribution of psycho(geronto)logists in (psycho)geriatrics in the Netherlands. Paper presented at the 3rd Conference on Advances in Preventive Geriatrics. Bratislava, Oct Meaning and function of the remembered parents in (psycho)geriatric patients. Paper presented at the 3rd Conference on Advances in Preventive Geriatrics. Bratislava, Oct Dementia and attachment behavior. An empirical study as to the significance of the remembered parents. Paper presented at the XIV International Congres of Gerontology, Acapulco, June The process of being aware of dementia: exploring theoretical frameworks to understand the process. Paper presented at the 5th Congress of the International Psychogeriatric Association. Rome, August Dementia, attachment behaviour and the phenomenon of parent-fixation. Paper presented at the 5th Congress of the International Psychogeriatric Association. Rome, August The Standard Visiting Procedure: a method to observe attachment behaviour in demented persons. Paper presented at the 5th Congress of the International Psychogeriatric Association. Rome, August Care-giving in dementia. Submitted Roundtable presented at the 5th Congress of the International Psychogeriatric Association. Rome, August Alzheimer's disease, the phenomenon of parent-fixation and Bowlby's Attachment theory. Paper presented at the XV International Congres of Gerontology, Budapest, July On the availibility of Bowlby's attachment theory for understanding SDAT patient's behaviour. Contribution to the Invited Roundtable on 'Psycho-social factors in Alzheimer's disease' at the XV International Congres of Gerontology, Budapest, July Psychic pain surfacing in dementia: from new to old sore? Paper presented at the European Colloquium on therapeutic work with the elderly. Stirling (Scotland). June Awareness in Alzheimer's Disease patients: consequences for research and care-giving. Paper presented at the IIIth European Congress of Gerontology. Amsterdam, August Family care-giving in Alzheimer's Disease: coping with a beloved, missing person. Paper presented at the IIIth European Congress of Gerontology. Amsterdam, August Attachment theory and care-giving in dementia. Seminar at the University of Southampton, June Alzheimer Cafe Workshop. 11th Alzheimer Europe Conference. Boekarest 9-12 June Alzheimer's Disease: trauma, drama and tragedy. 2nd Panhellenic Congress of Alzheimer Disease. Thessaloniki, januari Alzheimer Cafe Workshop. 2nd Panhellenic Congress of Alzheimer Disease. Thessaloniki, januari Alzheimer Cafe Life. XIIth Alzheimer Europe Conference 1-4 June 2002 Maastricht. - Alzheimer Cafe Workshop. XIIth Alzheimer Europe Conference 1-4 June 2002 Maastricht (in collaboration with Jones G) - Awareness and intangible loss. Lecture.XIIth Alzheimer Europe Conference 1-4 June 2002 Maastricht. - How to set up and run an Alzheimer Cafe? National Alzheimer Society Headquarters. London 14rth Nov 2002 (in collaboration with Jones G). 9

10 - Care-giving in Dementia: a question of coping with vulnerability.. 13th Alzheimer Europe Conference. Thessaloniki, June The Alzheimer Cafe as a response to the trauma, drama and tragedy: From victim to survivor. 13th Alzheimer Europe Conference. Thessaloniki, June Alzheimer Cafe Workshop. 13th Alzheimer Europe Conference. Thessaloniki, June (in collaboration with Kakoyannis N & Jones G.) - The Development of Alzheimer Cafes in the Netherlands Workshop. 14th Alzheimer Europe Conference. Prague, May (in collaboration with Blom, M) - Couples group(psycho)therapy in Dementia. 15th Alzheimer Europe Conference. Killarney, 9-12 June The Alzheimer Café Concept. 15th Alzheimer Europe Conference. Killarney, 9-12 June Dementia in Psychotrauma Perspective.15th Alzheimer Europe Conference. Killarney, 9-12 June Alzheimer Café s in the Netherlands: a matter of quality. 22 nd Conference of Alzheimer s Disease International (in collaboration with Blom, M). Berlin, October 2006 Wetenschappelijk (in de Nederlandse taal) - Poliklinische somato-psychosociale screening van gedragsstoornissen bij oudere mensen. Een beschrijvende evaluatie van een multidisciplinaire benadering en opzet (Voordracht). Derde Nederlandse Congres voor Gerontologie,sociaal-wetenschappelijke sectie. Jaarbeurs Utrecht. November Gehechtheid en dementie (Voordracht) NIP Congres Amsterdam, October Dementie en onveiligheid: als ouders weer houvast worden. (Voordracht) Gerontologisch Symposium "Ouder worden nu". RAI Congres Centrum. Amsterdam, november Gehechtheid en dementie (Voordracht) Commissie Onderzoek Vakgroep Geneeskunde RU Leiden, febr Dementie bespreekbaar maken voor velen (Voordracht) Internationale Studiedag 'Integratie: grensloze solidariteit', LOBB en Stichting Welzijn Provincie Antwerpen, Den Bosch, juni Gemengde gevoelens bij de hulpverlener (Voordracht)TDL 12de Nationaal Congres 'Zorgdragers in de kou!?' Antwerpen, october Bowlby's gehechtheidstheorie in de psychogeriatrie: een visie op gedrag van dementerenden. (Voordracht) Nationaal Congres Ouder Worden, WTC Rotterdam, november Dement: zo gek nog niet. Over dementie bij bewustzijn.(voordracht) NIP Congres Nijmegen, october Ervaren onveiligheid bij dementie. (Workshop) Forum Onderzoek door Verpleeghuizen, Utrecht, november Dementie als psychotrauma. Lezing. Affligem (Belgie), 22 maart : Dementie: trauma, drama en tragedie. Publieksdag Weten van Vergeten ter gelegenheid van de XIIth Alzheimer Europe Conference 3 Juni Maastricht. - De Psycholoog als pionier: laveren tussen missie en passie. Lezing. Congres Psychologie in de ouderenzorg. Een vak apart. Amersfoort, 19 juni Dementie als psychotrauma. Het Alzheimer Caf: van slachtoffer tot overlevende. (samen met Dr Weverlingh en Dr den Os). In HOVO cursus Geheugenverlies. Leiden 17 december Vakgebied 10

11 - Dementia: Trends in care-giving. Workshop presented at the 50th Int. Convention of the Int. Council of Psychologists. Amsterdam, July Over de betekenis van de hetero-anamnese voor het poliklinisch testpsychologisch onderzoek bij psychogeriatrische clienten. Een kwestie van overweging van methode (Lezing). NIP Congres. Nijmegen. Oktober Notities over thema's in de omgang met psychogeriatrische patienten. Lezing ter gelegenheid van een symposium georganiseerd door de KVV R'dam: De toekomst van de opleiding ziekenverzorging. De Doelen Rotterdam, voorjaar Als ouders weer houvast worden. (Lezing). Trefcentrum Derde Leeftijd. Antwerpen, Geheugen en gehechtheid (Lezing) Alzheimer Stichting Bunnik, Menselijkerwijs, dit is zoveel meer dan een blijvende liefde. Co-referaat ter gelegenheid van het openbaar college door Ilse Warners, Zeist, maart Met recht ontheemd? (Lezing) Studiedag Psychogeriatrie "Een wankel evenwicht". 't Spant Bussum, september Op zoek naar houvast (Workshops) Alzheimer symposium/alzheimerstichting 10 jaar. Thema: Onbetaald en onbetaalbaar, vrijwilligers rond dementie. Eindhoven, maart Op zoek naar houvast (Lezing) Symposium Snoezelen, Amsterdam, november Dementie als psychotrauma. Studiedag Ouder worden met de oorlog. ICODO: Utecht, juni Dementie als psychotrauma. Workshop Studiedag sectie Ouderen: Systeemdynamiek bij ouderen. Amersfoort, december Voordrachten ter gelegenheid van: Themadag 'Als ik dat geweten had' in de RAI Amsterdam voor de stichting Opleiding Verzorgende en Dienstverlenende Beroepen (OVDB), November Themadag 'Als ik dat geweten had' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, Januari Symposium 'Gehechtheid, ouderdom en levensloop' ter gelegenheid van 10 jaar Cahiers Ouderdom en Levensloop in de Jaarbeurs Utrecht, November Themadag 'Als ik dat geweten had. Afscheid en adoptie' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, December Themadag 'Als ik dat geweten had. Afscheid en adoptie' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, Maart Themadag 'Nog even blijven' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, December Onderwijs 1991: Dementie: Geheugen en Gehechtheid in het kader van Nascholing Artsen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. 1991: Colleges "Psychologische aspecten van veroudering" in de blokcursus Veroudering 4e jaars Geneeskunde. 1991: Colleges "Psychogeriatrie" binnen het blok Patient Gezondheid 1ste jaars Geneeskunde heden: Lezingen in Verpleeg- en Verzorgingshuizen : voor Aorta 'Consultants voor de Zorgsector' te Nieuwegein (voormalig K&V) een vijftigtal workshops (duur twee dagen; 25 deelnemers per keer) onder de titels "Inzicht en uitzicht met Dementie" en "Dementie van dichtbij" voor een verscheidenheid aan disciplines, op verschillende plaatsen in het land: o.a. Zwolle, Nieuwegein, Rotterdam, Den Haag, Venray, en Breda.Ook als in-service workshop in Verpleeg- en Verzorgingshuizen in de regio Leiden/Bollenstreek, de Haarlemmermeer, en elders: Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Amsterdam, Leerdam, Heerde, Terborgh, Beekbergen, Nijmegen, Sliedrecht, Bergen op Zoom, Den Haag, Winsum, Appingendam, Nieuwegein, Eindhoven, Hoogeveen, Groningen, Zuidhorn, Haarlem, Arnhem, Gouda en Oud-Bijerland : workshops Dementie voor de Haagse Hogeschool aan 3de en 4de jaars studenten. 11

12 : Docent Cursus Levensloop en Dementie in het kader van de Postdoctorale Beroepsopleiding tot Klinisch Psycholoog NIP, RINO Utrecht : Docent Psychogerontologie en Psychogeriatrie in het kader van de Verpleegkundige Vervolgopleiding Klinische Geriatrie AZU Utrecht : Hoorcolleges en vaardigheidsonderwijs Psychotrauma aan 4de jaars studenten Vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie RU Leiden : Colleges Dementie in het kader van Psychopathologie aan 1e, 3de en 4de jaars studenten Vakgroep Klinische Psychologie RU Leiden; en aan 4 e jaars studenten Medicijnen in het kader van Blokcursus Geriatrie, Gerontologie en Verpleeghuisgeneeskunde heden: Coordinator (en docent) van het Cursusonderdeel 'Specifieke Doelgroepen: psychische stoornissen in de ouderdom' als onderdeel van de opleiding GezondheidsZorgpsycholoog Centrale RINO groep Utrecht/Stichting PDO-GGZ Leiden Rotterdam heden: Trainer en supervisor Gespreksleider/Kroegbaas Alzheimer Cafe/ Alzheimer Nederland te Bunnik Begeleiding doctoraal studenten (stage en (onderzoeks)scriptie) Vanaf 1970 meer dan honderd studenten vooral van de Universiteit Leiden, voorheen ook van de RU Utrecht, KU Nijmegen en RU Groningen. (Zie Bijlage 3 voor recente scripties) Organisatie en inhoudelijke verantwoordelijkheid van congressen, seminars, etc. Wetenschapplijk De 'Mariënhaven' PsychoGeriatrie Seminars ( ): Doel is om middels eigen deskundigheid kennisoverdracht te bevorderen zowel regionaal als nationaal over Capita selecta in de Psychogeriatrie 1.The care of the elderly mentally infirm in UK. September Factoren die het gedrag van oude mensen bepalen: beoordelingsproblemen. April Psychogeriatrische patienten en hun huisarts. Oktober Problemen rond operaties in de ouderdom. Mei Wetenschappelijk onderzoek binnen verpleeghuizen: hoe kan dat? Oktober Psychogeriatrie en sociale omgeving. April Psychogeriatrie in het onderwijs. Oktober Dagbehandeling psychogeriatrie. Oktober Dementie in wetenschappelijk perspectief. Consequenties voor de praktijk. Mei Eerste ervaringen met validation als omgangsmethode in de psychogeriatrie. Oktober Gehechtheid en dementie. Mei Dement: zo gek nog niet. Oktober Dementie dichterbij. November 1993 Vakgebied -Themadag 'Als ik dat geweten had' in de RAI Amsterdam voor de Opleiding Verzorgende en Dienstverlenende Beroepen (OVDB), November Themadag 'Als ik dat geweten had' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, Januari Symposium 'Gehechtheid, ouderdom en levensloop' ter gelegenheid van 10 jaar Cahiers Ouderdom en Levensloop in de Jaarbeurs Utrecht, November

13 -Themadag 'Als ik dat geweten had. Afscheid en adoptie' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, December Themadag 'Als ik dat geweten had. Afscheid en adoptie' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, Maart Themadag 'Nog even blijven' in de Jaarbeurs Utrecht voor de OVDB, December Video en media Schmeink K. & Miesen B. Als ik dat geweten had. In opdracht van de OVDB te Maarn, (video) Van Mastrigt H, Munnichs JMA & Miesen B. John Bowlby. Attachment, life-span and old age. In opdracht van de Stichting Ouderdom en Levensloop, 1986 (video) Miesen B & Brik M Nog even blijven. In opdracht van de OVDB te Maarn, (video) Leven met dementie`teleac/not. 7 TV uitzendingen van 25 minuten. Bere Miesen was hierin anchorman, samensteller, (lid van de) eindredactie, en presentator. Wekelijks uitgezonden in het najaar Deze serie werd uitgeroepen tot Teleac's beste multimediale project van Het werd herhaald in voorjaar 2000, najaar 2000, zomer 2002 en najaar Deze programma s zijn opgenomen in het Alzheimer Café in Leiden seizoen 1998/1999. Op dit moment zijn in Nederland meer dan 125 Alzheimer Café s actief, 20 in Belgie (Vlaams en Frans), 20 in Engeland, en enkele in Frankrijk, Italie, Griekenland, Duitsland, Denemarken, Australie, en USA.. Bijlage 1: Onderscheiden met de Psychogeriatrieprijs 1995 van de Vereniging voor Psychogeriatrie: "Bère Miesen is reeds 25 jaar als psycholoog werkzaam in de psychogeriatrie; in die tijd heeft hij mede vorm gegeven aan de inbreng van de psychologie in dit werkveld. Hij is een 'uitdrager', iemand die zijn kennis graag wil delen met een breder publiek. Hij is altijd gefascineerd geweest door het gedrag van dementerende ouderen. Zijn grote verdienste is dat hij dit gedrag heeft beschreven als normaal menselijk gedrag, als een reactie op gevoelens van onveiligheid die het gevolg zijn van het ziektebleed dementie. Hij is nog steeds een gedreven man. Een van zijn grote verdiensten is dat hij betrokkenheid bij de zorgverlening combineert met wetenschappelijke onderbouwing van zijn observaties en bevindingen. En dat is juist wat de psychogeriatrie nodig heeft. Met de toekenning van de Psychogeriatrieprijs 1995 wilde de VPG hem een stimulans geven om op de ingeslagen weg voort te gaan." In 2000 ontving hij de Ter Haar-penning van Alzheimer Nederland: "Bère Miesen heeft in artikelen en boeken beschreven dat dementerende mensen zich tot in een ver stadium van hun ziekteproces bewust zijn van hetgeen hen overkomt. Deze konklusie is uitgangspunt geworden voor het in leven roepen van het Alzheimer Caf: een ontmoetingsplaats voor patienten, partners, familieleden, hulpverleners en andere belangstellenden, met het doel voorlichting te geven over medische, maar ook psychosociale aspecten van dementie. Door met elkaar in gesprek te zijn, kunnen de bezoekers gevoelens met elkaar delen en wordt voorkomen dat men in een isolement raakt. Het ideeengoed van Miesen en de praktische inspanningen van leden van de Alzheimer Vereniging Zuid-Holland Noord hebben geleid tot een vruchtbare samenwerking en navolging van dit initiatief in meerdere plaatsen in ons land. In het afgelopen jaar is daar de belangstelling van Teleac/NOT nog bijgekomen. De programmamakers vond in het Cafe een geschikte formule om hun programmadoelstellingen te verwezenlijken. De kijkcijfers getuigden van grote belangstelling voor dit onderwerp. Bere Miesen vormt in de serie het boegbeeld. Doordat hij goed gebruik heeft gemaakt van de publiciteit van de serie, door de vruchtbare samenwerking met alle betrokkenen en door de professionaliteit van Teleac/NOT is een belangrijke bijdrage geleverd aan het bespreekbaar maken van de ziekte dementie. De herhaling van de serie versterkt dit alles nog extra." 13

14 In 2002 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau vanwege zijn werk voor Alzheimerpatienten: Dan wil ik nu het woord richten tot een man die zich in zijn vakgebied, de psycho- en gerontologie, bijzonder heeft onderscheiden en daarbij ook nog een taboe heeft doorbroken. Iemand die vanuit zijn vakgebied iets waardevols in gang heeft gezet: de heer Miesen. U werkt al vanaf 1982 als klinisch psycholooog in het Psychogeriatrisch centrum Mariënhaven. Uw beroep vervult u met al uw inzet maar het is niet alleen dáárvoor dat u bijzondere lof ontvangt. U staat in de schijnwerpers omdat u vanuit uw werk tot het inzicht kwam dat demente mensen méér nodig hebben dan professionele hulp alleen. Dement worden is voor veel mensen een schrikbeeld. De ziekte voltrekt zich in een sluipend proces. Het is een langzaam verergerende aandoening; een progressieve ziekte die nauwelijks af te remmen is. Mensen die beginnen te dementeren beseffen veel eerder dan wij soms in de gaten hebben wat hen overkomt. Dat besef maakt hen bijzonder kwetsbaar. U realiseerde zich hoe zwaar die periode is en hoe eenzaam de weg die dementerende mensen moeten gaan. Dat geldt, zij het op een andere manier, ook voor hun familieleden. Hoé zwaar dat proces precies is, daar kunnen we slechts naar raden. Maar mede dankzij u, mijnheer Miesen, weten hulpverleners en u en ik van dat sluipende begin van dementie inmiddels veel meer. Ik noem één van uw bekendste boeken: Dement: zo gek nog niet uit In lijn met de uitoefening van uw vak en in het verlengde van uw literaire bijdragen, nam u samen met anderen het initiatief tot het opzetten van het Alzheimer Café. Een café voor Alzheimer-patiënten en hun familieleden. Het bijzondere van dit café is het taboe dat ermee doorbroken wordt. Dementerende patiënten nemen hier weer aan het leven deel, en wel op een manier die tot voor kort voor onmogelijk werd gehouden. Mensen met Alzheimer blijken gesprekspartner voor elkaar te kunnen zijn en zij krijgen binnen de context van het psycho-geriatrisch centrum een stuk van het vroegere leven terug. Voor hun familieleden is het een verademing gelijkgestemde zielen te ontmoeten; mensen die met dezelfde problemen worstelen als zijzelf. Nederland kent inmiddels 10 Alzheimer Cafés en ook in het buitenland zijn er initiatieven in die richting genomen. Binnenkort wordt het Europees Alzheimer Congres in Maastricht gehouden en het Alzheimer Café zal er de nodige aandacht krijgen, daar twijfel ik niet aan. Mijnheer Miesen, vanwege de maatschappelijke relevantie en de internationale uitstraling van uw werk heeft het Hare Majesteit de Koningin behaagd, u te benoemen tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. (Minister Borst, ) Bijlage 2: Redactie-secretaris/redactielid Cahiers Ouderdom en Levensloop ( ). Hoofdredacteur Cahiers Ouderom en Levensloop (Houten: Bohn, Stafleu, van Loghum) ( ): "De Cahiers Ouderdom en Levensloop (COL) gaan uit van de volgende gedachte. Ouderdom is geen op zichzelf staande zaak. Oude mensen worden niet oud geboren. Ze zijn oud geworden. Eerst vanuit de totale levensloop krijgt de ouderdom zijn unieke plaats en waarde. Zo kan delevensloop worden tot een levensplan: een plan voor de toekomst, de ouderdom, waaraan wij, als oude(re)n van morgen, nu al gestalte kunnen geven. De COL willen laten zien dat wij in de omgang met anderen de levensloop, waarvan de ouderdom een deel is, op een unieke, individuele wijze kunnen beinvloeden. De COL zijn afgestemd op de werkers in het veld van de gezondheidszorg, van het maatschappelijk werk en van de gezinszorg; kortom, op allen die werkzaam zijn in het welzijnswerk en hen die daartoe de opleidingen verzorgen en daaraan vorm geven." Redactielid Leidraad Psychogeriatrie (Houten: Bohn, Stafleu, van Loghum) ( ): "De Leidraad Psychogeriatrie (LPG)is een wegwijzer voor iedereen die werkzaam is op het terrein van de ouderenzorg waar psychogeriatrische problematiek een rol speelt. De LPG wordt uitgegeven in drie banden, elk bestaande uit een aantal boeken. Per band wordt de psychogeriatrische problematiek vanuit een bepaalde invalshoek beschreven. In Band A: "Scherper zien", gaat het om het herkennen van gedrag dat problemen geeft. De verschillende achtergronden van dat gedrag worden beschreven. In Band B: "Beter doen", worden verschillende onderzoeken en behandelmogelijkheden toegelicht. Band C: "Meer weten', biedt een theoretische onderbouwing van de onderwerpen die in Band A en B worden behandeld. Zo ontstaat een helder overzicht (in circa 20 boeken) van de bestaande kennis op het gebied van de psychogeriatrie die in de praktijk van belang is." Bijlage 3: 14

15 Overzicht (begeleiding van) onderzoek, via scripties (R)Universiteit Leiden (vanaf 1995): Petra Dekker. Ouderoriëntatie en tijdelijke ouderfixatie bij niet demente volwassenen en ouderen. Doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Leiden, mei Fokje de Groot-de Jong. Dementie en gehechtheid. Separatiereakties bij partners van dementerende ouderen. Doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Leiden, juni Wilma Melissant. Gevangen in herhaling?! Een onderzoek naar nazorg en recidive bij exgedetineerden. Doctoraalscriptie. Leiden: september Boudien Flapper. Dementie, gehechtheid en de psychomotorische therapie van Pesso. Doctoraalscriptie Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Bewegingswetenschappen: Bewegingsagogiek, 1998 Maaike Verheul. Denken aan ouders. Een onderzoek naar de betekenis van ouderorientatie, ouderbeleving en ouderfixatie bij dementerende ouderen. Doctoraalscriptie. Leiden: januari Mammate Yahyaoui. Mijn ouders leven nog! Ontwikkelen en valideren van een vragenlijst over denken aan ouders bij dementerende ouderen. Doctoraalscriptie. Leiden: februari Angela van der Torre. Bibliotherapie bij depressieve oudere RIAGG-clienten. Doctoraalscrip tie. Leiden: april Petra Huybrechtse & Christine Kouwenhoven. Coping met dementie. Een onderzoek naar het effect van echtpaarcounseling bij partner en patient. Doctoraalscriptie. Leiden: mei 2000 Mik de Horn. Besef van de ziekte van Alzheimer. Een onderzoek van de literatuur en een aanzet tot het ontwikkelen van een meetinstrument. Doctoraalscriptie. Leiden: december Mayonne Krouwer. Gehechtheid en coping met dementie. Een exploratief onderzoek naar de rol van gehechtheid op het effect van echtparen-counseling. Doctoraalscriptie. Leiden: februari 2001 Barbara de Groot & Nitsa Kakoyannis. De partner centraal. Een exploratief onderzoek naar de samenhang tussen psychisch welzijn, gehechtheid en sociale steun. Doctoraalscriptie.Leiden: juni 2001 Judith van Staalduinen. Hou me vast. Een onderzoek naar de toepasbaarheid van Pesso-oefeningen bij demente bejaarden. Doctoraalscriptie. Leiden: maart 2002 Arpana Oudshoorn. Hersenactiviteit zonder vingerafdruk? Een exploratief onderzoek naar gezichtsherkenning bij dementie: fysiologische metingen, gecontroleerd door gedragsbeoordeling. Doctoraalscriptie. Leiden: mei Judith Zijp. 'Mijn moeder? Mijn moeder is een engel.' Een longitunaal onderzoek naar het denken aan de ouders bij mensen met dementie. Doctoraal scriptie: augustus Melanie de Weger. Leefstijl of traditionele zorg? Een onderzoek bij dementerende ouderen naar het verschil in gedrag bij een (on)veilige gehechtheid. Doctoraalscriptie. Leiden: januari

16 Liselotte van Wunnik. Ervaringen met het Alzheimer Cafe. De relatie tussen gehechtheid van mantelzorgers en het ervaren nut van het bezoek aan het Alzheimer Cafe. Bachelorproject. Leiden juni 2004 Sandra Hazebroek. Ervaren belasting in de zorg voor mensen met dementie. Een onder zoek naar de invloed van gehechtheid op de ervaren emotionele belasting bij allochtone en autochtone verzorzenden. Doctoraalscriptie. Leiden: november Safaa Ayadi. Phonological impairment in Alzheimer's disease. Doctoraalscriptie. Leiden: augustus Hanneke van Oers. "Mijn vrouw is mijn baken". Een exploratief onderzoek naar de besefscontext van personen met dementie en hun partners. Doctoraalscriptie. Leiden: october 2005 Kitty Sanches. Dementie, depressie en gehechtheid na verhuizing. Een onderzoek naar de betrouwbaarheid en validiteit van de Depressie-Observatie-Lijsr-Lozerhof (DOLL) en het effect van een verhuizing. Doctoraalscriptie. Leiden: october 2005 Mirjam de Boer. Coping with early-stage Alzheimer. De invloed van ziektebesef van geheugenproblemen en copingstrategieën op het ervaren psychisch lijden bij de beginfase van Alzheimer. Doctoraalscriptie. Leiden: december 2005 Ronald Threels. Aan de wieg van het Alzheimer Café. Een pilot onderzoek naar ervaringen met een nieuwe psychosociale interventie. Doctoraalscriptie. Leiden: september 2006 Nazanin Sadeghpour Waar voelt het veilig? Een onderzoek bij mensen met dementie in een leefstijl en een traditioneel verpleeghuis. Doctoraalscriptie Leiden: februari 2007 Nadine Jans. Sharing Experiences in Early-Stage Alzheimer Disease. The effects of attending support groups on subjective suffering and awareness. Doctoraalscriptie Leiden: zomer