RABO - Meander Medisch Centrum zorgcongres 30 mei

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "RABO - Meander Medisch Centrum zorgcongres 30 mei"

Nienke Janssens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 RABO - Meander Medisch Centrum zorgcongres 30 mei Dr. A. van de Wiel Dr. P.C. Oldenburg-Ligtenberg Internisten Meander MC

2 diabetes mellitus amersfoort 2013

3 Workshop: de verschillende typen van diabetes mellitus

4 Toetsvragen RABO congres 30 mei 2013

5 diabetes mellitus Auto-immuniteit is bij type 1 diabetes mellitus bij 75% van de patiënten aantoonbaar juist / onjuist

6 diabetes mellitus C-peptide weerspiegelt de β-celmassa van de pancreas juist / onjuist

7 diabetes mellitus Een keto-acidose komt bij type 2 diabetes mellitus niet voor juist / onjuist

8 diabetes mellitus Een MODY behandel je bij voorkeur met insuline juist / onjuist

9 diabetes mellitus Om zwangerschapsdiabetes op het spoor te komen dient zo vroeg mogelijk in de zwangerschap een OGTT te worden verricht juist / onjuist

10 diabetes mellitus Voor de diagnose LADA is het ontbreken van antistoffen een vereiste juist / onjuist

11 diabetes mellitus Het cholesterol van een olifant is hoger dan dat van de mens juist / onjuist

12 de klassieke indeling Type 1: - type 1 - LADA Type 2: - type 2 -MODY - overige vormen

13 s

14 EADV-regiobijscholing voorjaar 2013: Verschillende types Diabetes Mellitus

15 Oorzaken afbraak -cellen Diabetes mellitus type 1

16 Beta- cel massa Fases in de ontwikkeling van type 1 diabetes Glucose normaal Genetische predispositie Normale insuline afgifte Progressief verlies van insuline afgifte Duidelijke diabetes C-peptide aanwezig Geen C-peptide aanwezig Leeftijd (jaren)

afgifte Progressief verlies van insuline afgifte Duidelijke

17 Normaal eilandje van Langerhans temidden van pancreasweefsel

18 Links zijn de alpha cellen aangekleurd (glucagon), rechts de betacellen (insuline)

19 Insulitis: lymfocyteninfiltraten in eilandje (leidend tot type 1 diabetes)

20 Kenmerken Type 1 diabetes mellitus (1)_ = totale destructie β-cellen: absoluut insulinetekort Patiënten < 30 jaar Korte anamnese Snel ontstaand Polydipsie, polyurie (gevolg: gewichtsverlies) Keto-acidose Absoluut insulinetekort, dus insuline-afhankelijkheid Auto-immuniteit in 90% aantoonbaar (auto-antistoffen)

Polydipsie, polyurie (gevolg: gewichtsverlies) Keto-acidose Absoluut

21 Kenmerken Type 1 diabetes mellitus (2) = totale destructie β-cellen: absoluut insulinetekort Associatie met andere auto-immuunziekten: Schildklierziekten (bijv Graves, Hashimoto) vitiligo bijnierschorsinsufficientie (Addison) Coeliakie Auto-imm hepatitis Myasthenia gravis Pernicieuze anemie

22 huidafwijkingen

23 Type 1 diabetes mellitus - oorzaken Auto-immuunprocessen - auto-antistoffen tegen insuline, glutaminezuurdecarboxylase (GAD), tyrosine fosfatases (IA-2 en IA-2β) - meestal 1 of meerdere AL aanwezig bij 85-90% op moment van presentatie - geassocieerd met HLA en bepaalde genen (DQA en DQB) Overige mogelijke factoren * Omgevingsfactoren - Virale infectie? Ontstaan afhankelijk van seizoen met piek in winter - Voeding? Zuivel (koemelk) consumptie geeft verhoogd risico Borstvoeding beschermt mogelijk tegen ontwikkeling diabetes type 1 (onderzocht in TRIGR studie) * Genetische factoren

24 Type 1 diabetes mellitus - vervolg mate van β cel destructie is variabel van snel (bij jonge kinderen) tot langzaam (bij volwassenen) presentatie met keto-acidose vaker bij kinderen en adolescenten volwassenen met rest β celfunctie kan keto-acidose niet voorkomen na jaren insuline niet meer aantoonbaar: laag C-peptide

25 Latent Auto-immune Diabetes of Adults (LADA) Aan discussie onderhevig - T1DM dat op latere leeftijd optreedt? - Traag verlopende auto-immuundiabetes -Antilichamen (GAD) meestal aantoonbaar Vaak patiënt met normale BMI

26 Insuline afhankelijkheid kan door elk proces wat de pancreas aantast: pancreatitis trauma infectie pancreatectomie pancreascarcinoom cystic fibrosis haemochromatosis pancreasfibrosis calciumstenen in de exocriene klieren

28 type 2 diabetes mellitus pima indiaan genetische aanleg omgevingsfactoren

29 Wat is type 2 diabetes? Een progressieve metabole ziekte gekenmerkt door Insuline resistentie Type 2 diabetes -cel disfunctie

30 Percentage Bètacelfunctieen insulinegevoeligheid Bètacelfunctie Insulinebehoefte DM Jaren 9

31 genetische observaties prevalentie bij bepaalde ethnische groepen verhoogd ondanks zelfde leefomgeving (pima indianen, hindoestanen, afro-americanen) 39% van alle type 2 diabeten heeft tenminste een ouder met de aandoening bij homozygote tweelingen is de concordantie ruim 90% eerste graads familielid van een patiënt met type 2 heeft gedurende het leven een 5-10 x verhoogd risico op type 2 diabetes mellitus t.o.v. iemand zonder een belaste familie

32 omgevingsfactoren dieet, overgewicht, inflammatie (rol van adipocyten) intra-uteriene ontwikkeling geneesmiddelen

33 diabetes type 2 volgt overgewicht

34 kinderen en overgewicht

36 vetweefsel verdeling

37 Complexe dyslipidemie TG, klein LDL HDL Insulineresistentie het metabole syndroom rol van viscerale vet Endotheliale dysfunctie Systemische inflammatie Gestoorde fibrinolysis Viscerale obesitas geen beweging Insulineresistentie Atherosclerosis Hypertensie DM2/IGT/IFG Hormonale stoornissen

38 diabetes mellitus type MODY definitie types diagnostiek behandelstrategie

39 maturity onset diabetes of the young niet insuline afhankelijke diabetes mellitus optredend op jonge leeftijd (<25 jaar) erft autosomaal dominant over geen antilichamen tegen pancreas componenten vormt 2-5 % van de diabetes populatie verschillende subtypen bepaald door de aard van het genetisch defect genetisch defect beïnvloedt m.n. de β cel ontwikkeling en de insuline afgifte en niet de insuline werking

41 diagnostiek en behandeling

43 diabetes gravidarum definitie incidentie diagnostiek behandeling

44 diabetes gravidarum Definitie: stoornis is de koolhydraat stofwisseling resulterend in hyperglycemie in verschillende gradaties, die tijdens de zwangerschap voor het eerst manifest wordt of voor het eerst wordt ontdekt ( pre-existente type 1 of 2)

45 stress / steroïd geassocieerde diabetes mellitus Stress - myocard infarct - intensive care - ernstige infecties Steroïden - Cushing - exogenen corticosteroïden

46 take home messages van alle patiënten met diabetes mellitus heeft ruim 90% een niet primair insuline afhankelijke vorm hiervan heeft het merendeel type 2 wat geassocieerd is met een verhoogd cardiovasculair risico denk bij jonge mensen met een type 2 en een sterk belaste familie aan MODY screening op diabetes gravidarum is zeer wenselijk en behandeling voorkomt perinatale complicaties stress / steroïden gerelateerde diabetes mellitus vereist doorgaans behandeling met insuline

47 diabetes mellitus Auto-immuniteit is bij type 1 diabetes mellitus bij 75% van de patiënten aantoonbaar juist / onjuist

48 diabetes mellitus Auto-immuniteit is bij type 1 diabetes mellitus bij 75% van de patiënten aantoonbaar onjuist

49 diabetes mellitus C-peptide weerspiegelt de β-celmassa van de pancreas juist / onjuist

50 diabetes mellitus C-peptide weerspiegelt de β-celmassa van de pancreas juist

51 diabetes mellitus Een keto-acidose komt bij type 2 diabetes mellitus niet voor juist / onjuist

52 diabetes mellitus Een keto-acidose komt bij type 2 diabetes mellitus niet voor onjuist

53 diabetes mellitus Een MODY behandel je bij voorkeur met insuline juist / onjuist

54 diabetes mellitus Een MODY behandel je bij voorkeur met insuline onjuist

55 diabetes mellitus Om zwangerschapsdiabetes op het spoor te komen dient zo vroeg mogelijk in de zwangerschap een OGTT te worden verricht juist / onjuist

56 diabetes mellitus Om zwangerschapsdiabetes op het spoor te komen dient zo vroeg mogelijk in de zwangerschap een OGTT te worden verricht juist

57 diabetes mellitus Voor de diagnose LADA is het ontbreken van antistoffen een vereiste juist / onjuist

58 diabetes mellitus Voor de diagnose LADA is het ontbreken van antistoffen een vereiste onjuist

59 diabetes mellitus Het cholesterol van een olifant is hoger dan dat van de mens juist / onjuist

60 diabetes mellitus Het cholesterol van een olifant is hoger dan dat van de mens onjuist

Vergelijkbare documenten

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen Geen conflicterende belangen voor deze presentatie Eelco de Koning