RAPPORTAGE. FITTEST 55+ Losser

Transcriptie

1 RAPPORTAGE FITTEST 55+ Losser 17 mei 2008

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING FITTEST 55+ LOSSER 2 2. RESULTATEN FITTEST BLOEDDRUK BUIKOMVANG CHOLESTEROL, GLUCOSE EN DIABETES RISICO TEST BODY MASS INDEX (BMI) LENIGHEID KRACHT Knijpkracht Buikspierkracht UITHOUDINGSVERMOGEN SAMENVATTENDE TABEL FITTEST RESULTATEN LEEFSTIJLVRAGENLIJST BEWEGEN VOEDING ROKEN ALCOHOL STRESS (PSYCHISCHE KLACHTEN) SAMENVATTENDE TABEL LEEFSTIJLVRAGENLIJST CONCLUSIE SLOTWOORD 15 Rapportage FITTEST 55+ Losser 1

3 1. INLEIDING De Sportraad Losser (SRL) stelt zich ondermeer ten doel om deelname aan sport en beweegactiviteiten voor inwoners van de gemeente te stimuleren. De rol van de SRL beperkt zich daarbij niet uitsluitend tot adviseur (van de gemeente), meer en meer is zij ook (mede) uitvoerder van projecten. De SRL is voor de doelgroep jeugd betrokken bij een sportkennismakingsproject (het Deventer model ) en voor de doelgroep senioren heeft de SRL begin 2007 contact gezocht met de Sportraad Overijssel over de mogelijkheden tot het organiseren van een fittest naar het model FIT NO FAT in Hengelo. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de organisatie van de FITTEST 55+ op 17 mei 2008 voor inwoners van de gemeente Losser in de leeftijd van jaar. De SRL hoopt dat deze senioren zich, door middel van de persoonlijke benadering, een gratis fittest en de presentatie van de bestaande sport- en beweegmogelijkheden, meer bewust worden van hun leefstijl en zo nodig (meer) gaan bewegen. Naast de SRL als initiator van de fittest, waren de gemeente Losser, de Seniorenraad Losser, de Ziekenhuisgroep Twente en de Sportraad Overijssel belangrijke partners. Vooral op verzoek van de gemeente Losser, als belangrijkste subsidiënt van de test, is deze rapportage opgesteld. Hierin worden de door de deelnemers behaalde resultaten besproken. De uitkomsten zullen waar mogelijk worden betrokken bij het vaststellen van het gemeentelijke sportbeleid voor de doelgroep 55+ in de komende jaren. In combinatie met de evaluatie van de testdag zal de rapportage ook een rol spelen bij de besluitvorming rond een eventueel vervolg op deze eerste test(-dag). 1.1 FITTEST 55+ In de gemeente Losser zijn alle inwoners in de leeftijd van jaar, in totaal 3380 mensen, uitgenodigd voor de FITTEST 55+. In totaal hebben zich ruim 550 mensen (16,25%) aangemeld voor deelname aan de test. Vanwege de opzet/organisatorische beperkingen konden er maximaal 393 worden ingedeeld. Daarvan hebben er uiteindelijk 379 (96% van 393) daadwerkelijk deelgenomen. In deze rapportage zijn de gegevens van 378 deelnemers verwerkt. Voorafgaand aan de FITTEST 55+ werd een leefstijlvragenlijst ingevuld met vragen over bewegen, roken, alcohol, voeding en stress. Tijdens de FITTEST 55+ werden de volgende variabelen gemeten: bloeddruk, buikomvang, cholesterol, glucose, lengte, gewicht, BMI (Body Mass Index), lenigheid van de onderrug, buikspierkracht, knijpkracht en uithoudingsvermogen. Aansluitend op de FITTEST 55+ vond een adviesgesprek plaats en kon men zich aanmelden voor een breed scala aan bewegings- en andere leefstijlactiviteiten. Representativiteit deelnemers Aangezien de deelname aan de FITTEST 55+ vrijwillig was en de deelnemers zichzelf moesten aanmelden, zijn de resultaten van deze FITTEST 55+ niet representatief voor alle 55- tot 65- jarige inwoners van de gemeente Losser. Betrouwbaarheid van de testresultaten De testonderdelen (protocollen, materiaal en normen) zijn valide en betrouwbaar, dat wil zeggen dat de testresultaten een goede indicatie geven van de fitheid en gezondheid van de deelnemers. Rapportage FITTEST 55+ Losser 2

4 2. RESULTATEN FITTEST 55+ De resultaten van de FITTEST 55+ zullen besproken worden voor de totale groep van deelnemers. In verband met de verschillen in normen tussen mannen en vrouwen en leeftijd zijn de gegevens van de totale groep van deelnemers geanalyseerd naar geslacht en leeftijdscategorie. In totaal zijn 182 mannen (48,1%) en 196 vrouwen (51,9%) getest. De gemiddelde leeftijd van de deelnemende mannen was 59 jaar, de jongste was 52 jaar, de oudste 65 jaar. De vrouwen hadden een gemiddelde leeftijd van 59 jaar, waarvan de jongste 54 en de oudste 65 jaar bleek te zijn. In onderstaande grafiek is de leeftijdsopbouw van de deelnemers te zien percentage (%) leeftijd (in jaren) totaal mannen vrouwen Wat betreft de FITTEST 55+-onderdelen, zullen deze per onderdeel besproken worden. Bij deze onderdelen wordt gesproken over normen. De normen zijn voor alle testen, behalve bloeddruk, cholesterol, glucose en BMI geslachtsafhankelijk en voor de testonderdelen lenigheid, kracht en uithoudingsvermogen zijn de normen ook leeftijdsafhankelijk. Bij elk onderdeel zullen de resultaten besproken worden voor mannen en vrouwen apart. Rapportage FITTEST 55+ Losser 3

5 2.1 BLOEDDRUK De bloeddruk wordt gemeten met een elektronische bloeddrukmeter. Bij het meten van een te hoge bloeddruk volgens de norm, werden de deelnemers met een verhoogde bloeddruk doorgestuurd naar de testarts die een herhaalmeting uitvoerde. In dat geval zijn die bloeddrukwaarden gebruikt in de analyse. De gemiddelde bloeddruk (bovendruk) voor de mannen was 145 mmhg, voor de vrouwen was dit 141 mmhg. Een normale bovendrukwaarde ligt rond de mmhg. De gemiddelde onderdruk was 84 mmhg bij de mannen en 83 mmhg bij de vrouwen. De onderdruk is de belangrijkste indicator voor een hoge bloeddruk. De bovendruk stijgt al bij lichte spanning, bijvoorbeeld door (onbewuste) gespannenheid voor de FITTEST 55+. Een bloeddruk die continu te hoog is, kan gevaar opleveren voor de gezondheid. Bij de mannen heeft 72,5% goed gescoord, dat wil zeggen een onderdruk beneden 90 mmhg. De overige 27,6% heeft een te hoge onderdruk (boven 90 mmhg). Van de vrouwen heeft 71,9% een goede onderdruk en 26,5% een te hoge onderdruk (zie tabel 1). De bloeddruk is geen statisch gegeven, de waarde fluctueert gedurende de dag en daarom is de meting tijdens de FITTEST 55+ een momentopname. Een echte diagnose te hoge bloeddruk kan pas gesteld worden na tenminste drie keer meten op verschillende dagen. Tabel 1. Resultaten bloeddruk (onderdruk) Missing values Onderdruk Gemiddeld (SD) 84 (8,96) 84 (8,05) 83 (9,75) Score tov norm Goed (< 90) 273 (72,2%) 132 (72,5%) 141 (71,9%) Onvoldoende ( 90) 102 (27,0%) 50 (27,6%) 52 (26,5%) Bij een ja-antwoord op de PAR-Q, een te hoge bloeddruk en/of een te hoog glucosegehalte werden de deelnemers doorgestuurd naar de testarts. In totaal zijn 230 (60,8%) van de 378 deelnemers (64,8% van de mannen en 57,1% van de vrouwen) bij de testarts geweest. De testartsen hebben 33 (17 mannen en 16 vrouwen) van de 230 (14,3%) deelnemers die ze hebben gezien, doorverwezen naar de huisarts. 2.2 BUIKOMVANG Het meten van de buikomvang is een maat voor het vaststellen van gezondheidsrisico s van overgewicht. Bij een te hoge buikomvang (abdominale obesitas) is er sprake van teveel vetophoping rondom de vitale organen in de buik ( appelvorm ). Abdominale obesitas brengt over het algemeen meer gezondheidsrisico s met zich mee dan wanneer het vet vooral op de heup en dijen zit ( peervorm ). Tijdens de FITTEST 55+ is bij 79 deelnemers de score van de buikomvang niet op het scoreformulier ingevuld, wel is de buikomvangscore (goed, voldoende of onvoldoende) van de Diabetes Risico Test bekend, dus deze is voor 79 deelnemers meegenomen in de analyse. Uit de analyse blijkt dat een grote meerderheid van de deelnemers te hoog scoort. De grenswaarden voor buikomvang zijn af te lezen in tabel 2. Rapportage FITTEST 55+ Losser 4

6 Tabel 2. Grenswaarden voor buikomvang Middelomtrek (in cm) Beoordeling en advies mannen vrouwen <94 <80 probeer op gewicht te blijven (geen verhoogd risico) blijf op gewicht (nog geen verhoogd risico, maar de gevarenzone komt in beeld) 102 en hoger 88 en hoger probeer af te vallen (verhoogd risico) = abdominale obesitas De mannen scoorden met de buikomvang een gemiddelde van 99,0 cm, de vrouwen een gemiddelde van 89,9 cm. Rekening houdend met de grenswaarden heeft 23,1% van de mannen en 13,3% van de vrouwen een goede buikomvang, dus geen verhoogd risico op het krijgen van hart- en vaatziekten, type 2 diabetes mellitus en kortademigheid. Nog geen verhoogd risico (op risicogrens) wordt geconstateerd bij 36,8% van de mannen en bij 29,6% van de vrouwen. Bij 40,1% van de mannen en 57,1% van de vrouwen is de abdominale vetverdeling hoger dan gewenst zou zijn en bestaat er een verhoogd risico (zie tabel 3). Tabel 3. Resultaten buikomvang Missing values Buikomvang Gemiddeld (SD) 94,5 (10,82)* 99,0 (9,56)* 89,9 (10,08)* Score tov norm Goed 68 (18,0%) 42 (23,1%) 26 (13,3%) Voldoende 125 (33,1%) 67 (36,8%) 58 (29,6%) Onvoldoende 185 (48,9%) 73 (40,1%) 112 (57,1%) * gemiddelde en standaarddeviatie op basis van 299 deelnemers (149 mannen en 150 vrouwen) 2.3 CHOLESTEROL, GLUCOSE EN DIABETES RISICO TEST Het cholesterol- en glucosegehalte in het bloed zijn gemeten door analisten van labservices van de Ziekenhuisgroep Twente. Naast deze bloedwaarden is de Diabetes Risico Test afgenomen door de analisten. Tijdens de FITTEST 55+ is het cholesterolgehalte gemeten bij 177 mannen en 185 vrouwen (16 missing values). Bij deze meting wordt het totaalcholesterol gemeten door middel van een vingerprik. In tabel 4 is af te lezen dat bij 46,2% van de mannen en 25,0% van de vrouwen een goed cholesterol is gemeten, dat wil zeggen een cholesterolgehalte onder 5 mmol/liter. Er is sprake van een verhoogd cholesterol bij een waarde tussen 5,0 en 7,8 mmol/liter. Een verhoogd cholesterol is gemeten bij 50,0% van de mannen en bij 66,3% van de vrouwen. Een sterk verhoogd cholesterolgehalte ( 7,8 mmol/l) is gemeten bij twee mannen en zes vrouwen. Van nature kan het cholesterolgehalte sterk schommelen. Een hoge waarde kan daarom een uitschieter zijn. Gezonde voeding en voldoende bewegen kunnen het cholesterolgehalte met circa 10% verlagen. Tabel 4. Resultaten cholesterol Missing values Cholesterol Gemiddeld (SD) - * - * - * Score tov norm Goed (<5) 133 (35,2%) 84 (46,2%) 49 (25,0%) Onvoldoende (5-7,8) 221 (58,5%) 91 (50,0%) 130 (66,3%) Zeer onvoldoende >7,8) 8 (2,1%) 2 (1,1%) 6 (3,1%) * gemiddelde kan niet worden berekend vanwege score lager dan 3,8 (bij 32 deelnemers) en score hoger dan 7,8 (bij 8 deelnemers) Rapportage FITTEST 55+ Losser 5

7 Het glucosegehalte is ook door middel van een vingerprik gemeten. De norm voor een gezond glucosegehalte is in niet-nuchtere toestand < 7,8 mmol/liter. De meerderheid van de deelnemers (96,7%) scoorde op deze test goed. 5,3% scoorde onvoldoende, dat wil zeggen een glucosegehalte tussen 7,8 en 11 mmol/liter. Bij één man en twee vrouwen is een sterk verhoogd glucosegehalte gemeten (zie tabel 5). Tabel 5. Resultaten glucose Missing values Glucose Gemiddeld (SD) 5,75 (1,42) 5,85 (1,50) 5,65 (1,35) Score tov norm Goed (<7,8) 354 (96,7%) 164 (90,1%) 190 (96,9%) Onvoldoende (7,8-11) 20 (5,3%) 16 (8,8%) 4 (2,0%) Zeer onvoldoende (> 11) 3 (0,8%) 1 (0,5%) 2 (1,0%) In het kader van de landelijke Kijk op Diabetes -campagne is in deze FITTEST 55+ de Diabetes Risico Test afgenomen bij de deelnemers. De test meet of men mogelijk al diabetes heeft en daarnaast ook het risico om binnen nu en 5 jaar diabetes te krijgen. Bij een score van 10 en hoger wordt het advies gegeven de huisarts te consulteren. Uit tabel 6 is af te lezen dat van de deelnemers 34,7% een iets verhoogd risico en 41,5% een verhoogd risico op diabetes heeft. Van deze deelnemers lopen mannen relatief iets meer risico dan vrouwen (zie tabel 6). Tabel 6. Resultaten Diabetes Risico Test Missing values DRT totaalscore Gemiddeld (SD) 9,14 (3,91) 9,03 (3,76) 9,25 (4,04) Score tov norm Normaal risico (<7) 90 (23,8%) 41 (22,5%) 49 (25,0%) Iets verhoogd risico (7-10) 131 (34,7%) 67 (36,8%) 64 (32,7%) Verhoogd risico ( 10) 157 (41,5%) 74 (40,7%) 83 (42,3%) 2.4 BODY MASS INDEX (BMI) De Body Mass Index (BMI), ook wel Quetelet Index (QI) genoemd, is een maat voor een gezond gewicht. De BMI wordt berekend door het gewicht (kg) te delen door de lengte (m) in het kwadraat. De norm voor een gezond gewicht ligt bij een BMI tussen 18,5 kg/m 2 en 25 kg/m 2. Bij een BMI kleiner dan 18,5 kg/m 2 spreekt men van ondergewicht, ligt de BMI tussen de 25 kg/m 2 en 30 kg/m 2 dan spreekt men van overgewicht en bij een BMI boven de 30 kg/m 2 van ernstig overgewicht of obesitas. De gemiddelde BMI die gemeten is, is bij de mannen 26,5 kg/m 2 en 25,8 kg/m 2 bij de vrouwen. Bij de mannen heeft 35,2% een normaal gewicht, 0,5% ondergewicht, 53,8% overgewicht en 10,4% ernstig overgewicht. Bij de vrouwen heeft 48,0% een normaal gewicht, 0,5% ondergewicht, 38,8% overgewicht en 12,8% ernstig overgewicht (zie tabel 7). Tabel 7. Resultaten BMI Missing values BMI Gemiddeld (SD) 26,13 (3,45) 26,46 (3,21) 25,82 (3,63) Score tov norm Gezond gewicht (18,5-25) 158 (41,8%) 64 (35,2%) 94 (48,0%) Ondergewicht (<18,5) 2 (0,5%) 1 (0,5%) 1 (0,5%) Overgewicht (25-30) 174 (46,0%) 98 (53,8%) 76 (38,8%) Zwaar overgewicht (>30) 44 (11,6%) 19 (10,4%) 25 (12,8%) Rapportage FITTEST 55+ Losser 6

8 2.5 LENIGHEID Tijdens de FITTEST 55+ is gekeken naar de beweeglijkheid/lenigheid van de wervelkolom in combinatie met de lengte van de bilspieren en de hamstrings. De test die dit meet, is de zit-en-reik test. De mannen scoorden gemiddeld 26,1 cm en de vrouwen gemiddeld 32,0 cm. De norm van deze test is leeftijdsafhankelijk. Rekening houdend met de leeftijdscategorieën, heeft van de mannen t.o.v. de norm 20,3% zeer goed, 17,6% goed, 24,2% voldoende, 19,2% onvoldoende en 17,0% zeer onvoldoende gescoord. Bij de vrouwen heeft 20,4% zeer goed gescoord, 23,0% goed, 23,0% voldoende, 13,8% onvoldoende en 14,8% zeer onvoldoende (zie tabel 8). Tabel 8. Resultaten lenigheid onderrug Missing values Lenigheid rug Gemiddeld (SD) 29,1 (8,77) 26,1 (8,97) 32,0 (7,51) Score tov norm Zeer goed 77 (20,4%) 37 (20,3%) 40 (20,4%) Goed 77 (20,4%) 32 (17,6%) 45 (23,0%) Voldoende 89 (23,5%) 44 (24,2%) 45 (23,0%) Onvoldoende 62 (16,4%) 35 (19,2%) 27 (13,8%) Zeer onvoldoende 60 (15,9%) 31 (17,0%) 29 (14,8%) Slechte lenigheid, al of niet veroorzaakt door verkorte spieren, is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van chronische klachten aan het bewegingsapparaat. Middels het doen van een aantal eenvoudige oefeningen en door dagelijks te rekken en voldoende te bewegen is de lenigheid goed te verbeteren. 2.6 KRACHT In de FITTEST 55+ worden twee krachtonderdelen gemeten; de knijpkracht en de buikspierkracht Knijpkracht De knijpkracht meet de statische kracht van de hand en onderarm. De knijpkracht wordt gemeten door de handknijpdynamometer met de voorkeurshand zo hard mogelijk te knijpen. De mannen hadden een gemiddelde knijpkracht van 41,82 kgf en de vrouwen van 23,17 kgf. De norm van deze test is leeftijdsafhankelijk. Rekening houdend met de leeftijdscategorieën, heeft van de mannen t.o.v. de norm 3,8% zeer goed, 8,8% goed, 10,4% voldoende, 24,7% onvoldoende en 51,1% zeer onvoldoende gescoord. De scores bij de vrouwen zijn respectievelijk 4,1%, 2,0%, 5,6%, 15,3% en 71,4% (zie tabel 10). Rapportage FITTEST 55+ Losser 7

9 Tabel 10. Resultaten knijpkracht Missing values Knijpkracht Gemiddeld (SD) 32,2 (12,16) 41,82 (8,33) 23,17 (7,28) Score tov norm Zeer goed 15 (4,0%) 7 (3,8%) 8 (4,1%) Goed 20 (5,3%) 16 (8,8%) 4 (2,0%) Voldoende 30 (7,9%) 19 (10,4%) 11 (5,6%) Onvoldoende 75 (19,8%) 45 (24,7%) 30 (15,3%) Zeer onvoldoende 233 (61,6%) 93 (51,1%) 140 (71,4%) Buikspierkracht De buikspierkracht is gemeten door middel van de 1-minuut sit-up test. Deelnemers moesten zoveel mogelijk goed uitgevoerde sit-ups doen in 1 minuut. Deze test laat een hoog aantal missing values (32) zien. Een reden hiervoor is de relatief hoge prevalentie van rugklachten bij de deelnemers. Het hebben van rugklachten was een exclusiecriterium voor deelname. De mannen scoorden op deze test een gemiddelde van 37 sit-ups in 1 minuut en de vrouwen een gemiddelde van 32 sit-ups. De norm van deze test is leeftijdsafhankelijk. Rekening houdend met de leeftijdscategorieën, heeft de meerderheid van zowel de mannen (80,8%) als de vrouwen (78,6%) zeer goed gescoord ten opzichte van de norm (zie tabel 11). Tabel 11. Resultaten buikspierkracht Missing values Buikspierkracht Gemiddeld (SD) 35 (11,87) 37 (11,60) 32 (11,73) Score tov norm Zeer goed 301 (79,6%) 147 (80,8%) 154 (78,6%) Goed 18 (4,8%) 8 (4,4%) 10 (5,1%) Voldoende 18 (4,8%) 13 (7,1%) 5 (2,6%) Onvoldoende 5 (1,3%) 3 (1,6%) 2 (1,0%) Zeer onvoldoende 4 (1,1%) 1 (0,5%) 3 (1,5%) Onze huidige leef- en werksituatie zorgt ervoor dat we letterlijk aan het verslappen zijn. In het dagelijks leven is het noodzakelijk om geregeld aan sport te blijven doen (of meer te bewegen), wil men genoeg kracht behouden om zonder klachten te kunnen functioneren. Rapportage FITTEST 55+ Losser 8

10 2.7 UITHOUDINGSVERMOGEN Het uithoudingsvermogen is gemeten met de Åstrand fietsergometrietest. Deze test werd begeleid door fysiotherapeuten van het Zorg- en Fitcentrum. Tijdens deze test wordt er 6 minuten gefietst op een fietsergometer, waarbij de belasting wordt opgebouwd naar gelang het tempo van de stijging van de hartfrequentie. De computer berekent aan de hand van de gemiddelde hartfrequentie in de laatste 2 minuten en de behaalde belasting een waarde voor het uithoudingsvermogen (VO 2 max). In totaal hebben 328 deelnemers de fietstest uitgevoerd (50 missing values). Exclusiecriteria waren knieklachten, gebruik van Bètablokkers en/of advies van testarts. De mannen hadden een gemiddelde VO 2 max van 34,4 ml/o 2 /kg/min en de vrouwen een gemiddelde VO 2 max van 33,5 ml/o 2 /kg/min. De norm van deze test is leeftijdsafhankelijk. Rekening houdend met de leeftijdscategorieën, scoort van de mannen t.o.v. de norm 18,1% zeer goed, 7,7% goed, 37,4% voldoende, 18,1% onvoldoende en 7,7% zeer onvoldoende. Bij de vrouwen heeft 15,8% zeer goed, 21,4% goed, 30,1% voldoende, 14,8% onvoldoende en 2,6% zeer onvoldoende gescoord op deze test (zie tabel 12). Tabel 12. Resultaten uithoudingsvermogen Missing values Uithoudingsvermogen Gemiddeld (SD) 34,0 (7,93) 34,4 (8,54) 33,5 (7,28) Score tov norm Zeer goed 64 (16,9%) 33 (18,1%) 31 (15,8%) Goed 56 (14,8%) 14 (7,7%) 42 (21,4%) Voldoende 127 (33,6%) 68 (37,4%) 59 (30,1%) Onvoldoende 62 (16,4%) 33 (18,1%) 29 (14,8%) Zeer onvoldoende 19 (5,0%) 14 (7,7%) 5 (2,6%) Bij vele activiteiten is een goed uithoudingsvermogen van belang. Denk bijvoorbeeld aan boodschappen doen, traplopen, fietsen, tuinieren. Het is ook erg belangrijk voor hart, bloedvaten, longen en spieren en in het verlengde daarvan de algehele fitheid. Rapportage FITTEST 55+ Losser 9

11 2.8 SAMENVATTENDE TABEL FITTEST 55+ Voor het overzicht zijn de resultaten van FITTEST 55+ in een tabel gezet (zie onderstaande tabel 13). Deze tabel geeft het percentage van de deelnemers weer dat goed, voldoende en onvoldoende scoort t.o.v. de Nederlandse richtlijnen. Ook de gemiddelden en de normen (voor de gemiddelde leeftijd) zijn opgenomen in een kolom (de scores zeer goed en zeer onvoldoende zijn meegerekend onder scores goed en onvoldoende). Tabel 13. Samenvattende resultaten van de FITTEST 55+ voor de 378 deelnemers Mannen (n=182) Vrouwen (n=196) Goed (%) Voldoende (%) Onvoldoende (%) Gemiddelde Norm Goed (%) Voldoende (%) Onvoldoende (%) Gemiddelde Norm Bovendruk (mmhg) 33,5 66,5 145 < ,9 54,6 141 < 140 Onderdruk (mmhg) 72,5 27,6 84 < 90 71,9 26,5 83 < 90 Cholesterol (mmol/l) 46,2 51,1 - < 5,0 25,0 69,4 - < 5,0 Glucose (mmol/l) 90,1 9,3 5,9 < 7,8 96,9 3,0 5,7 < 7,8 BMI (kg/m 2 ) 35,2 64,7 26, ,0 52,1 25, Diabetesrisico (pnt) 22,5 36,8 40,7 9,03 < 7 25,0 32,7 42,3 9,25 < 7 Buikomvang (cm) 23,1 36,8 40,1 99,0 < 94 13,3 29,6 57,1 89,9 < 80 Lenigheid onderrug (cm) 37,9 24,2 36,2 26,1 > 27,5 43,4 23,0 28,6 32,0 >31,5 Knijpkracht (kgf) 12,6 10,4 75,8 41,8 >50,5 6,1 5,6 86,7 23,2 >32,5 Buikspierkracht (aantal/1 min) 85,2 7,1 2,1 37 >18,5 83,7 2,6 2,5 32 >11 Uithoudingsvermogen (ml/kg/min) 25,8 37,4 25,8 34,4 >35,0 37,2 30,1 17,4 33,5 >33,0 Rapportage FITTEST 55+ Losser 10

12 3. RESULTATEN LEEFSTIJLVRAGENLIJST Voorafgaand aan de FITTEST 55+ hebben de deelnemers de leefstijlvragenlijst ingevuld. Deze leefstijlvragenlijst bestaat uit vragen over bewegen, voeding, roken, alcohol en stress. Er zijn deelnemers die een aantal vragen van de vragenlijst niet hebben ingevuld, waardoor de percentages van de resultaten niet altijd opgeteld op 100% uitkomen. De onderstaande leefstijlvragenlijstresultaten worden per thema en vraag besproken. 3.1 BEWEGEN 1. Kent u de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB)? Van de 378 deelnemers die antwoord op deze vraag hebben gegeven, geeft 56,9% aan de NNGB te kennen. Meer vrouwen dan mannen zijn op de hoogte van de NNGB. 2. Hoeveel dagen in de week (vrije tijd en werk) beweegt u minimaal 30 minuten matig intensief (activiteiten zoals stevig fietsen en wandelen)? De deelnemers zijn gemiddeld 5 dagen in de week minimaal 30 minuten matig intensief bezig. Van de deelnemers voldoet 68,8% aan de NNGB (zie tabel 14). Tabel 14. NNGB Totaal Mannen Vrouwen NNGB n % n % n % Voldoet ( 5 dgn/week) , , ,4 Voldoet niet (< 5 dgn/week) , , ,6 In vergelijking met de ObiN-cijfers (Monitor Bewegen en Gezondheid , geïntegreerd in de Monitor Ongevallen en Bewegen in Nederland, oktober 2005) blijkt dat de deelnemers vaker voldoen aan de NNGB dan de landelijke cijfers laten zien (zie tabel 15). Tabel 15. OBiN-cijfers vs. FITTEST 55+ cijfers Voldoen aan NNGB OBiN (%) FITTEST 55+ (%) geslacht Man 50,0 69,2 Vrouw 51,3 68,4 leeftijd , , ,4 68, ,9 -* Sport Wel sporter 52,7 75,4 Niet sporter 48,5 57,2 Chronische aandoening Ja 47,1 62,5 Nee 51,6 74,7 * te kleine n om te vergelijken met andere leeftijdscategorieën 3. Welke sport(en) beoefent u, hoe vaak in de week en hoe lang per keer? Van de 378 deelnemers doet 63,5% aan sport (54,9% van de mannen en 71,4% van de vrouwen. Wandelen, zwemmen, fitness, tennis en fietsen zijn de meest beoefende sport- en beweegactiviteiten. Gemiddeld wordt er 1,93 keer per week gesport, met een gemiddelde duur van 68 minuten per keer. Rapportage FITTEST 55+ Losser 11

13 4. Vindt u dat u voldoende aan lichaamsbeweging doet? Op deze vraag heeft 75,1% met ja geantwoord (47,2% man en 52,8% vrouw). 5. Heeft u een ziekte/chronische aandoening of andere klacht(en) (bijvoorbeeld een blessure) waarmee u rekening moet houden als u gaat sporten/bewegen? Van de deelnemers geeft 48,7% aan een chronische aandoening te hebben. Van de 184 deelnemers met een chronische aandoening is 49,5% man en 50,5% vrouw. De meest voorkomende chronische aandoeningen zijn rugklachten, knieklachten en reumatische aandoeningen. 6. Wilt u meer gaan bewegen/sporten? Van de 378 deelnemers wil 34,9% meer gaan bewegen (52,3% man, 47,7% vrouw). 7. Wat weerhoudt u er tot nu toe van meer te bewegen/sporten? Op deze vraag is het meeste geantwoord met geen tijd, lichamelijk niet in staat en geen zin en druk met werk. 3.2 VOEDING 8. Hoeveel dagen in de week ontbijt u 's morgens? De ruime meerderheid van de deelnemers (96,8%; 47,5% man en 52,5% vrouw) ontbijt elke dag. 9. Hoeveel dagen in de week eet u een warme maaltijd? De ruime meerderheid van de deelnemers (87,6%; 49,8% man en 50,2% vrouw) eet elke dag een warme maaltijd. 10. Hoeveel dagen in de week eet u 200 gram (4 opscheplepels) groenten of meer? Iets meer dan de helft van de deelnemers (59,0%; 46,6% man en 53,4% vrouw) eet elke dag 200 gram groenten of meer. 11. Hoeveel dagen in de week eet u 2 stuks fruit of meer? Van de deelnemers eet 62,7% (42,2% man en 57,8% vrouw) elke dag 2 stuks fruit. 12. Let u op het soort vetten (verzadigd of onverzadigd) dat u eet? 80,4% van de deelnemers (44,7% man en 55,3% vrouw) let op het soort vet in het eten. 13. Vindt u dat u gezond eet? De meerderheid van de deelnemers (94,7%; 48,0% man en 52,0% vrouw) vindt dat hij/zij gezond eet. 14. Wilt u uw eetpatroon verbeteren? Van de 378 deelnemers wil 14,6% (50,9% man en 49,1% vrouw) zijn/haar eetpatroon veranderen. 15. Wat weerhoudt u er tot nu toe van uw eetpatroon te veranderen? De mensen die hun eetpatroon willen veranderen, hebben dit tot nu toe niet gedaan om de volgende meest voorkomende redenen: geen zin en mijn omgeving. Rapportage FITTEST 55+ Losser 12

14 3.3 ROKEN 16. Rookt u? Het aantal rokers onder de deelnemers is 14,3% (14,3% van de mannen én van de vrouwen). Landelijk ligt het percentage rokers op 19,0%. 17. Wilt u stoppen met roken? Van de 54 rokers wil 59,3% stoppen met roken (69,2% van de mannen en 50,0% van de vrouwen). 18. Wat weerhoudt u er tot nu toe van te stoppen met roken? Meest genoemde redenen die hen tot nu toe ervan weerhoudt te stoppen, zijn: niet gemotiveerd, geen zin en mijn omgeving en lukt niet. 3.4 ALCOHOL 19. Drinkt u meer of minder dan 2/3 glazen alcohol per dag? Van de deelnemers drinkt 92,1% (86,3% van de mannen en 97,4% van de vrouwen) geen/minder dan 2 à 3 glazen alcohol per dag. 20. Wilt u minder alcohol gaan drinken? Slechts 2,6% van de 378 deelnemers geeft aan minder alcohol te willen drinken. 21. Wat weerhoudt u er tot nu toe van minder alcohol te drinken? De 10 deelnemers die minder alcohol willen drinken, geven als belangrijkste reden die hen tot nu toe daarvan weerhoudt te stoppen gewoonte/gezelligheid. 3.5 STRESS (PSYCHISCHE KLACHTEN) 22. Heeft u overwegend een sombere of geïrriteerde stemming? Van de 378 deelnemers antwoordt 8,7% met ja, 88,4% met nee en 2,9% met soms. 23. Wordt u door angst of paniek gehinderd in uw dagelijks leven? Van de 378 deelnemers geeft 2,6% ja, 95,8% nee en 1,6% soms als antwoord. 24. Bent u gespannen of heeft u moeite met genieten of ontspannen? 14,6% antwoordt met ja, 81,5% met nee en 4,0% met soms. 25. Bent u overwegend moe of heeft u moeite met concentreren en onthouden? 16,9% antwoordt met ja, 79,6% met nee, 3,4% met soms. Psychische klachten Totaal Mannen Vrouwen n % n % n % Antwoord met nee Sombere stemming , , ,8 Angst/paniek in dagelijks leven , , ,4 Gespannen/moeite met ontspannen , , ,1 Moe/moeite met concentreren , , ,6 Rapportage FITTEST 55+ Losser 13

15 3.6 SAMENVATTENDE TABEL LEEFSTIJLVRAGENLIJST Voor het overzicht zijn de resultaten van de leefstijlvragenlijst in een tabel gezet (zie onderstaande tabel 16). In de tabel staan de percentages van de deelnemers (totaal, mannen en vrouwen) met betrekking tot de verschillende leefstijlvragenlijstonderwerpen (bewegen, roken, alcohol en voeding). Tabel 16. Samenvattende resultaten van de leefstijlvragenlijst van de 378 deelnemers (in %) Vraag Antwoord Totaal (%)* Man (%)* Vrouw (%)* Bekendheid met NNGB ja 56,9 51,1 62,2 nee 43,1 48,9 37,8 Voldoen aan NNGB ja 68,8 69,2 68,4 nee 31,2 30,8 31,6 Sportbeoefening ja 63,5 54,9 71,4 nee 36,5 45,1 28,6 Chronische aandoening ja 48,7 50,0 47,4 nee 51,3 50,0 52,6 Voldoende lichaamsbeweging ja 75,1 73,6 76,5 nee 24,3 25,8 23,0 Van plan meer te gaan bewegen ja 34,9 37,9 32,1 nee 61,9 57,1 64,8 Roken ja 14,3 14,3 14,3 nee 85,7 85,7 85,7 Stoppen met roken (% van rokers) ja 59,3 69,2 50,0 nee 29,6 19,2 39,3 Alcoholconsumptie: geen/minder dan 2/3 glazen per dag ja 92,1 86,3 97,4 nee 7,9 13,7 2,6 Elke dag ontbijten ja 96,8 95,6 98,0 nee 3,2 4,4 2,0 Elke dag warme maaltijd ja 87,6 90,7 84,7 nee 12,4 9,3 15,3 Elke dag 200 gram groenten ja 59,0 57,1 60,7 nee 41,0 42,9 39,3 Elke dag 2 stuks fruit ja 62,7 54,9 69,9 nee 37,3 45,1 30,1 Let op vet ja 80,4 74,7 85,7 nee 17,5 23,6 11,7 Gezond eten ja 94,7 94,5 94,9 nee 3,7 3,8 3,6 Eetpatroon veranderen ja 14,6 15,4 13,8 nee 81,5 78,6 84,2 * Het totale percentage kan minder zijn dan 100% vanwege missing values (onbeantwoorde vragen). Rapportage FITTEST 55+ Losser 14

16 4. CONCLUSIE FITTEST 55+ De deelnemers aan de FITTEST 55+ hebben, gemiddeld gezien, goed gescoord op: 1. Bloeddruk 2. Glucose 3. Buikspierkracht De scores op de volgende onderdelen vragen extra aandacht: 1. Overgewicht / buikomvang: het percentage mensen met overgewicht en/of een te hoge abdominale vetverdeling is hoog. 2. Cholesterol: 35,2% van de deelnemers heeft een goed cholesterol en 58,2% een verhoogd cholesterol. De deelnemers met een verhoogd cholesterol kunnen zelf het gehalte verlagen door een gezondere leefstijl aan te nemen (gezonde voeding en voldoende bewegen). 3. Lenigheid: op het testonderdeel zit&reik wordt nog veel onder de norm (onvoldoende) gescoord. Lenigheid is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van rugklachten en en andere klachten aan het bewegingsapparaat. 4. Knijpkracht: Meer dan driekwart van de deelnemers (81,4%) scoort onder de norm. Voldoende spierkracht is essentieel om klachtenvrij te kunnen blijven functioneren. 5. Uithoudingsvermogen: zowel bij de mannen als de vrouwen is er gemiddeld te weinig boven de norm gescoord. Bij de mannen scoort nog 25,8% onder de norm en bij de vrouwen is dit nog 33,5%. FITTEST 55+ leefstijlvragenlijst Uit de resultaten van de leefstijlvragenlijst komt naar voren dat: 1. deelnemers (nog) te weinig volgens de NNGB bewegen. De bekendheid met de NNGB moet groter worden. Na analyse blijkt ook dat mensen met overgewicht minder voldoen aan de NNGB dan mensen zonder overgewicht; 2. 48,7% van de deelnemers een chronische aandoening / klachten heeft; 3. 34,9% van de deelnemers meer wil gaan sporten en bewegen; 4. iets meer dan de helft van de deelnemers voldoende fruit en groenten eet, maar nog ongeveer 40,0% te weinig fruit en groenten per dag eet; 5. 14,3% van de deelnemers rookt; 6. de meerderheid van de deelnemers alcohol drinkt met mate (volgens norm). 5. SLOTWOORD In deze rapportage staan interessante gegevens over de fitheid en gezondheid van Losserse inwoners. Hopelijk zet deze rapportage u in beweging! Indien er na het lezen van dit verslag vragen zijn ontstaan, kunt u contact opnemen met Sportraad Overijssel. Sportraad Overijssel info@sportraadoverijssel.nl Rapportage FITTEST 55+ Losser 15