SPORTVELDEN SPECIAL SPORTVELDEN

Transcriptie

1 Tekst: Twan Epe SPECIAL SPORTVELDEN 57 SPORTVELDEN SPORTVELDEN SPORTVELDEN SPORTVELDEN De special in Sport FM staat dit keer in het teken van sportvelden. De ontwikkelingen op het gebied van natuurgrasen kunstgrasvelden geeft gemeenten en sportverenigingen steeds meer mogelijkheden om een veld aan te leggen dat bij de behoefte van de vereniging past. In deze special worden twee (recente) ontwikkelingen uitgelicht: één op het gebied van natuurgras- en één op het gebied van kunstgrasvelden.

2

3 SPECIAL SPORTVELDEN 59 KUNSTGRAS EN NATUURGRAS BREED INGEZET De laatste jaren is er veel geïnnoveerd in graszaden om het aantal speeluren op een natuurgrasveld te vergroten. Het aanbrengen van iseed, een voedingscoating met de extra toevoeging van stikstof en fosfaat, op graszaden en het in- en doorzaaien van sportvelden met 4TURF zijn hier voorbeelden van. Niet alleen natuurgrasvelden worden verbeterd, maar ook kunstgrasvelden zijn in ontwikkeling. Het FieldTurf CoolPlay kunstgrasveld is tot 20 C koeler dan traditionele systemen en tijdens warme dagen is de vochtigheid van het veld meer in balans. Dit komt vooral de speltechnische eigenschappen ten goede. Natuur- en kunstgras kan ook heel goed samen, want de laatste anderhalf jaar is de vraag naar hybride-velden gestegen. Het aantal speeluren van een kunstgrasveld wordt geschat op ongeveer 1000 uur tot 1200 uur, terwijl de ISA-normen de speelduur van een natuurgrasveld inschatten op 250 uur. De laatste jaren is er veel geïnnoveerd in graszaden met als gevolg dat de speelduur van natuurgrasvelden inmiddels 350 uur tot 450 uur bedraagt. Natuurgras wordt ook steeds vaker verstevigd met sprieten kunstgras om de speelduur te vergroten tot bijna 700 à 850 uur. De laatste anderhalf jaar is er steeds meer belangstelling ontstaan voor deze zogenaamde hybridevelden. Door natuurgras te verstevigen met kunstgras en de grasmat op tijd goed in en door te zaaien komt de speelduur van het veld in de buurt van kunstgras, zegt Hendrik Nagelhoud van Innoseeds. Daarnaast is het erg belangrijk om natuurgrasvelden vaker door te zaaien.

4

5 SPECIAL SPORTVELDEN 61 iseed Uit proeven blijkt dat zowel op velden waar is doorgezaaid als op velden waar opnieuw is ingezaaid met iseed-graszaad een veel dichtere zode ontstaat in korte tijd, vervolgt Nagelhoud. Graszaad met iseed geeft een sportveld een enorme voorsprong. Dat is een nutrientencoating welke wordt aangebracht op graszaden. Een voedingscoating bestaat doorgaans alleen uit fosfaat, maar de toevoeging van stikstof zorgt voor een snellere doorgroei in de beginfase. Het resultaat hiervan is dat een mat eerder gesloten is, omdat de graszode gemiddeld dertig tot veertig procent meer planten bevat. Dat komt de kwaliteit van het natuurgrasveld ten goede en zorgt er voor dat de grasmat een langere speelduur heeft. Ook is de invasie met straatgras veel minder. 4TURF Een goed gesloten grasmat moet goed onderhouden worden om het natuurgrasveld zo optimaal mogelijk te kunnen gebruiken. Het is belangrijk om een veld vaker door te zaaien dan één keer per jaar tijdens het groot onderhoud. De velden zien er aan het begin van het seizoen vaak goed uit, maar gedurende het seizoen verslechtert de staat van het veld, constateert Nagelhoud. Het is beter om drie of vier keer per seizoen het veld door te zaaien met kleinere zaad-hoeveelheden. Het in- en doorzaaien van sportvelden vindt meestal plaats in periodes wanneer de bodemtemperatuur voldoende hoog is voor een vlotte kieming. In de praktijk is er echter ook de behoefte om de velden door te zaaien in deze koudere perioden. In deze periode, waarin de grasgroei normaal zeer traag verloopt of soms zelfs stilstaat, vindt toch de nodige bespeling plaats. Het gras heeft dan te weinig tijd om zich te herstellen. Een nieuw soort Engels raaigras is 4TURF. Deze grassoort is geschikt voor het doorzaaien van sportvelden onder ongunstige omstandigheden en zorgt voor een sneller herstel van de velden in de koudere perioden, doordat het veel beter kiemt bij lage temperaturen. Doorzaaien zorgt voor een dichtere zode en omdat 4TURF minder stressgevoelig en goed bestand is tegen extensief beheer, kan het verbruik van zowel meststoffen als van gewasbescherming lager zijn dan van een standaard veld. Het gevolg hiervan is dat de onderhoudskosten en milieubelasting lager zijn, waardoor het ook heel duurzaam is.

6 62 SPECIAL SPORTVELDEN Van WeTraveld naar hybrideveld Het aantal speeluren van een kunstgrasveld wordt geschat op ongeveer 1200 uur, maar er zijn diverse mogelijkheden om dat aantal uren met natuurgras te naderen. Dat is vooral een kwestie van goed onderhoud plegen, zodat het veld minder snel uitslijt. Ik hoor vaak van spelers dat ze liever op een grasveld spelen dan op kunstgras, omdat ze op natuurgras een goede sliding in kunnen zetten zonder gevolgen. Een hybrideveld is een natuurgrasveld dat is verstevigd met kunstgras, maar daar merkt de sporter niets van, zegt Goof Rijndorp van Bras Fijnaard. Het beheer van een hybrideveld is hetzelfde als dat van een gewoon natuurgrasveld, maar het voordeel is dat een hybrideveld minder uitslijt en er dus minder kale plekken op het veld ontstaan. De kosten van het veld zijn ook ongeveer gelijk aan dat van een gewoon natuurgrasveld, maar het veld gaat wel langer mee. Een hybrideveld is ongeveer zestien jaar te gebruiken. Het aantal speeluren is echter afhankelijk van de lokale situatie en de grondsoort. Een gewoon natuurgrasveld wordt geschat op 250 speeluren, maar door een veld uit te bouwen, kan het langer mee. Een WeTraconstructie kan ongeveer 400 uur mee, maar door een Topdrain sloof daar overheen te leggen, is het veld al 600 uur te bespelen. Als je dat veld inprikt met GrassMaster zijn er zelfs 1000 speeluren op dat veld mogelijk. Het veld wordt bewerkt met Topdrain en heeft als gevolg daarvan een versnelde afvoer van regenwater. Het voordeel is dat een WeTra-veld te upgraden is naar een hybrideveld en het op termijn aanleggen van een hybrideveld is goedkoper dan het aanleggen van een kunstgrasveld. Het veld nadert daarnaast het aantal speeluren van een kunstgrasveld. FieldTurf CoolPlay Een andere duurzame ontwikkeling op het gebied van sportvelden is het kunstgrasveld FieldTurf CoolPlay. Dat is een infilltoepassing op basis van zand, SBR of Cyrogeen, rubber en honderd procent kurk. Het FieldTurf CoolPlay-systeem is toepasbaar in nieuw te bouwen velden, maar ook toepasbaar als infillrenovatie voor kunstgrasvelden die al gerealiseerd zijn. De belangrijkste eigenschap van dit kunstgrasveld is de beheersing van temperatuur, aangezien het veld tot 20 C koeler is dan traditionele systemen. Door de lagere temperatuur is de vochtigheid van het veld in balans, wat de speeltechnische kwaliteit bevordert. Het kunstgrasveld is in de (zomer)zon niet alleen 20 C koeler dan traditionele systemen, maar ook vorstbestendig. FieldTurf CoolPlay draagt bij aan CO2 neutraal bouwen en is honderd procent recyclebaar. De FieldTurf CoolPlay is zeer geschikt om toe te passen bij renovaties van bestaande kunstgrasvelden die met SBR zijn ingevuld. Het veld is prijstechnisch interessant in verhouding tot andere, hoogwaardige, infill-materialen. Door het toepassen van de gepatenteerde infill-mix is geen shockpad nodig, wat een flinke kostenbesparing oplevert. De mix zorgt ook op langere termijn voor het behoud van de sporttechnische eigenschappen. Het veld is FIFA* en FIFA** gekeurd en voldoet aan de eisen van een hoogwaardig kunstgrasveld. Klachten oplossen De twee meest gehoorde klachten over rubber infill zijn dat rubber warmte opneemt en ruikt. Het CoolPlay-veld maakt gebruik van kurk en dat neemt, in tegenstelling tot rubber, geen warmte op. De oppervlakte boven een rubber ingestrooid kunstgrasveld kan oplopen tot boven de 30 C ten opzichte van de luchttemperatuur. Daarnaast ruikt kurk, in tegenstelling tot SBR, niet. FieldTurf CoolPlay is reeds toegepast in de Amsterdam ArenA. De keuze voor dit product is tweeledig, geeft Hendrik Jan de Mari, commercieel directeur van de Amsterdam ArenA, aan. Het systeem is niet alleen gericht op het milieu en duurzaam, maar de sporttechnische eigenschappen van dit systeem zijn ook fantastisch. De Amsterdam ArenA wil in 2014 CO2 neutraal zijn en FieldTurf CoolPlay is een onderdeel om deze doelstelling te realiseren. Naast deze ontwikkeling op het gebied van kunstgras wordt kunstgras ook steeds vaker ingezet in woonwijken. Sport in wijken Sporten in de wijken is een maatschappelijk thema dat steeds vaker terugkomt. Sinds de Johan Cruyff Foundation en de Richard Krajicek Foundation met playgrounds sporten naar de wijken proberen terug te brengen, zijn steeds meer gemeenten overgegaan naar het aanleggen van veilige (multifunctionele) sportvelden, vertelt Hermine Janssens van het wijkplatform Waahuizen Middenhoven uit ervaring. Niet alleen in Amstelveen zijn er inmiddels diverse kunstgrasvelden gerealiseerd, maar in heel Nederland worden er in de wijken steeds vaker kunstgrasvelden aangelegd, zodat kinderen in de wijken kunnen sporten op een veilige manier. Door een kunstgrasveld aan te leggen, wordt het voor kinderen uitdagender om te sporten. De ondergrond komt het spel ten goede en door de afrastering is het sporten veiliger, aangezien er geen stenen langs de kant liggen, zegt Janssens. De kunstgras sportvelden geven gemeenten ook meer ruimte om bewegen te stimuleren en zetten daarmee in op sport als maatschappelijk middel. Behalve jongeren in de buurt, kunnen er in samenwerking met scholen en sportverenigingen activiteiten worden georganiseerd. Leerlingen van de Willem Alexanderschool en De Cirkel kunnen hier met de naschoolse opvang ook gebruik van maken. Een kunstgrasveld in de wijk vergroot de mogelijkheden voor kinderen om op een veilige manier in aanraking te komen met sport.

7 SPECIAL SPORTVELDEN 63 Ilyas El Mansouri en Badr Oufkir wonen in de wijk Nieuw Waldeck (Den Haag) en zij zien de voordelen van een trapveldje in de wijken ook. Oufkir: Wij hebben bij de gemeente een presentatie gegeven om een stenen trapveldje te vervangen voor een kunstgrasveldje, omdat we af en toe in een andere buurt op kunstgras spelen, maar dat is ver weg en daardoor niet altijd bereikbaar. Op kunstgras voetballen is veel veiliger dan op stenen en veel jongeren kampen met overgewicht. Door sportfaciliteiten aantrekkelijker te maken, zullen zij sneller gaan sporten. De kunstgrasvelden worden veel beter bezocht dan stenen trapvelden, dus kunstgrasvelden in wijken dragen wel degelijk bij aan het stimuleren van sporten onder jongeren. Trapveldjes worden over het algemeen intensief gebruikt. In vergelijking met normale voetbalvelden is de betreding per vierkante meter veel hoger. Bij kunstgras voor voetbalvelden van verenigingen gelden andere eisen van bij kunstgras voor trapveldjes zegt Hugo de Vries van GreenFields. Het kunstgras van een voetbalveld moet zoveel mogelijk lijken op natuurgras, zowel qua speeleigenschappen als qua uiterlijk. Bij trapveldjes ligt dat echter anders. Het is veel belangrijker dat het zo lang mogelijk bespeelbaar is, omdat de belastbaarheid enorm is. Het type kunstgras dat voor dit soort projecten vaak wordt gebruikt, is de GreenFields FT XP 32nf. Dit product is een combinatie van verschillende vezels. De hoogste vezel is een gefibrilleerde vezel van 32 millimeter. De tweede vezel is korter en dient als ondersteunende vezel. De bal rust daardoor gedeeltelijk op de hogere vezel, zodat de voetballer nog tussen de bal en het gras kan komen, vertelt De Vries. De kunstgrasvezels worden geproduceerd door TenCate en zij beschouwen de XP als de meest slijtvaste vezel. Diverse wetenschappelijke testen hebben dat zelfs bewezen en wereldwijd liggen er honderden trapveldjes met deze vezel. Een faciliteit die veilig is, spoort aan tot meedoen en geeft kinderen de kans om in de wijk te sporten.

8

9 Tekst & beeld: Kragten SPECIAL SPORTVELDEN 65 Een voorziening afgestemd op het gebruik Het nieuwe trainingsveld Bij de inrichting van een nieuw sportpark of de grondige renovatie van een bestaand sportpark wordt vaak eerst gekeken naar de benodigde capaciteit. Hierbij wordt gekeken naar de wedstrijdcapaciteit en naar de trainingscapaciteit. Het aantal benodigde wedstrijdvelden ligt vast en de minimaal benodigde afmetingen moet worden gerespecteerd. Maar is dit ook nodig voor trainingsvelden? Een belangrijk onderdeel van een training is de wedstrijdsimulatie. Kortom, trainen in de omgeving die gelijk is aan die waarin je de competitie met de tegenstander aangaat. Echter voor andere trainingsonderdelen, denk aan looptraining, krachttraining en behendigheid is het niet De definitie van een sportveld is een terrein ingericht voor sport. In de praktijk is het echter vaak een terrein ingericht voor één specifieke sport met de daarbij behorende afmetingen. Is dit nou echt noodzakelijk en kunnen we onze beperkte ruimte niet slimmer en efficiënter inzetten? noodzakelijk om deze uit te voeren op een sportvloer met wedstrijdafmetingen. Inzetbaarheid vergroten In veel gevallen kan het verplaatsen van deze trainingsonderdelen de inzetbaarheid van de trainingsvelden vergroten. Door de intensieve bewegingen op een klein deel van de sportondergrond en of de belasting van meerdere mensen op dezelfde plek te vermijden op je trainingsveld, zal deze veel langer in het seizoen bespeelbaar blijven. Dit geldt niet alleen voor natuurgras maar zeker ook voor kunstgras. Kijk maar eens direct langs de zijlijn waar keer op keer de grensrechters lopen. Hier zie je een versnelde slijtage van het herstellingsvermogen van de kunstgrasvezel door repeterende belasting op dezelfde locatie. Wanneer bij een herinrichting gekeken wordt naar de mogelijkheden, wordt er helaas nog veel gekeken naar wedstrijdafmetingen voor de trainingsvelden. Nu zijn, afhankelijk van de vereniging, één of twee trainingsvelden op wedstrijdafmetingen natuurlijk nodig. Maar de andere benodigde trainingsruimte kan ook gezocht worden in een ruimte met een andere afmeting en/of andere vorm. Door hiermee al in een vroeg stadium rekening te houden kun je door slim in te richten, goede positionering en toevoegingen van sportinrichtingen de ideale trainingsruimte maken, die ingericht is voor de zware belasting. Bewegingsprikkel Natuurlijk is het niet zo dat hier nog niet mee wordt gewerkt door de verenigingen, denk aan keepershoeken en looptrainingen in het bos. Door trainingen te geven in een speciaal daarvoor ingerichte ruimte of in een andere omgeving (bos/andere sportondergrond) wordt immers naast een effectieve training ook een bewegingsprikkel gegeven aan de sporter. Het anders bewegen op een andere ondergrond geeft een uitdaging en helpt een sporter om zich in de wedstrijdsituatie te onderscheiden. Een ander goed voorbeeld voor een andere trainingsomgeving is om een verbinding te maken met de omgeving; dit kan een park zijn of een woonwijk. Uw sportomgeving wordt hierdoor groter en de maatschappelijke betrokkenheid is ook veel beter zichtbaar. Om het optimale te bieden voor uw sporters is het van belang om in een vroeg stadium na te denken op welke wijze u uw accommodatie wilt vormgeven. Mogelijk is een is traditionele inrichting het beste voor uw sporters, echter is het altijd goed om eens vanuit een andere kant te kijken.