LEIP. Dongecentrale LEIP: motor voor energietransitie. dongecentrale IV Landelijk Energie Innovatie Platform. transformatiearchitect

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LEIP. Dongecentrale LEIP: motor voor energietransitie. dongecentrale IV- 2015 Landelijk Energie Innovatie Platform. transformatiearchitect"

Transcriptie

1 LEIP Dongecentrale LEIP: motor voor energietransitie dongecentrale IV Landelijk Energie Innovatie Platform 4 juni 2013 in opdracht van BOEi - Erfgoed in ontwikkeling Transformatieplein - Provada 2013 transformatiearchitect powered by jadearchitecten

2 van nelle fabriek dongecentrale Rotterdam: herontwikkelingen maken gebruik van stedelijke massa Geertruidenberg eo.: gering lokaal draagvlak, gebruikers moet worden aangetrokken van buiten Herbestemming of transformatie van grote industriële complexen valt of staat met de toestroom van nieuwe gebruikers. De met de Dongecentrale vergelijkbare gebouwen zoals de Van Nelle Fabriek of de Maassilo in Rotterdam kunnen leunen op een stedelijke massa. Gebouwen omringd door voldoende gebruikers kunnen vaak omgebouwd worden tot creatieve hotspot. De Dongecentrale mist deze stedelijke massa. Een creatieve fabriek ligt niet voor de hand. De toekomstige gebruikers van de Dongecentrale komen voor het grootste gedeelte van buiten Geertruidenberg, Raamsdonkveer en Oosterhout. zoekgebied gebruikers 2

3 Landschaftspark Duisburg Nord Gasometer Oberhausen Zeche Zollverein Küppersmühle Duisburg De Dongecentrale heeft behoefte aan een functie met een grote gebruikers-reikwijdte. Soortgelijke transformaties zijn te vinden in het Ruhrgebiet. Ieder complex heeft een unieke functie gekregen waarmee specifieke bezoekers worden aangetrokken. Deze gebouwen hebben een combinatie van educatief en recreatief programma. Vanwege hun bekendheid komen bezoekers van buiten het Ruhrgebiet. transformaties met een grote reikwijdte 3

4 utrecht rotterdam Toekomstige gebruikers zullen voornamelijk gevonden kunnen worden in de Drechtsteden, Rotterdam, West-Brabant en tussenliggende gebieden. Utrecht, Eindhoven en Antwerpen liggen weliswaar iets verder weg maar kunnen ook met specifiek programma worden bereikt. drechtsteden s hertogenbosch roosendaal breda tilburg eindhoven antwerpen stedelijke reikwijdte Dongecentrale 4

5 mainport rotterdam 45 industriecluster drechtsteden 20 haven moerdijk 20 haven antwerpen 50 Rondom Geertruidenberg liggen een aantal belangrijke (havengerelateerde) industrieclusters die toekomstige gebruikers kunnen leveren. Gedurende tientallen jaren in haar bestaan vormde de Dongecentrale een middelpunt tussen deze industiegebieden. industrieclusters rondom Dongecentrale 5

6 universiteit utrecht Samenwerking tussen bedrijven en kennisinstituten leidt tot innovaties en kennisuitwisseling. Rondom de Dongecentrale bevinden zich diverse ROC opleidingen, verder weg liggen een aantal grote kennisinstituten. technische universiteit delft technopolis tno 50 universiteit rotterdam 50 rdm campus rotterdam roc dordrecht roc s hertogenbosch roc oosterhout roc breda roc tilburg 50 roc roosendaal green chemistry campus bergen op zoom high tech campus eindhoven technische universiteit eindhoven kennisinstituten rondom Dongecentrale 6

7 De Dongecentrale ligt op een strategische positie in het (stedelijk) landschap. De nieuwe invulling van de centrale kan aanhaken op industrieclusters, toerisme en Brabant als culturele hoofdstad in De Dongecentrale kan worden bereikt via de omliggende snelwegen maar ook via het water. biesbosch 5 25 drunense duinen Brabant Culturele Hoofdstad 2018 strategische ligging Dongecentrale 7

8 decentraal centraal Voor ca wekte iedere fabriek zijn eigen energie op. De energievoorziening was decentraal geregeld. Na ca waren de fabrieken aangesloten op een centrale machine die energie opwekte. De energievoorziening was centraal geregeld, het complex kreeg de naam centrale. van decentraal naar centrale 8

9 belangrijke bron voor werkgelegenheid geertruidenberg en omgeving? decentrale energie dongecentrale I dongecentrale II dongecentrale III amercentrale 1952 decentrale energie natuurlijke bronnen decentrale innovatie energieinnovatie energieinnovatie energieinnovatie energietransitie energietransitie Innovatie staat al van oudsher aan de basis van nieuwe vormen van energievoorziening. Eerst van decentrale naar centrale energieopwekking. Deze energie leverende centrales werden steeds groter tot ze een landelijke of zelfs internationale rol kregen. De centrales werkten hoofdzakelijk met fossiele brandstoffen. Schadelijk voor mens en milieu, en niet onuitputtelijk. Als reactie hierop ontstonden en ontstaan er opnieuw decentrale vormen van energieopwekking. Dit zijn doorgaans natuurlijke vormen van energie, gewonnen uit eindeloze bronnen zoals wind, water en zon. de Dongecentrale was een innovatie Fossiele brandstoffen - zoals bijvoorbeeld olie - raken op, hergebruik van energie is effectiever. De overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame of hernieuwbare energie heet energietransitie. Nederland heeft een plan opgesteld voor energietransitie. Volgens dit plan moet ons land in 2020 één van de duurzaamste landen van Europa zijn. In de overgangsperiode wordt het aandeel conventionele energiebronnen - zoals kolencentrales - steeds verder verkleind, en wordt tegelijkertijd gewerkt om zo veel mogelijk energie te besparen. Het doel is om uiteindelijk tot een volledig duurzame energievoorziening te komen. Energietransitie omvat niet alleen het bouwen van windmolens en dergelijke, maar ook onderzoek naar duurzame technologie, zoals opvang en afvang van CO2 en elektrisch vervoer. Om een kwalitatieve transitie te bewerkstelligen moet er minder energie verbruikt worden en dit kan voornamelijk door het opnieuw lokaal maken van bronnen. Dit wordt energie-afdaling genoemd waarbij dus minder energie wordt gebruikt. Door het gebruik van fossiele brandstoffen wordt momenteel een te grote druk gelegd op het milieu. Alleen door hernieuwbare grondstoffen en energiebronnen te benutten wordt de totale ecologische keten ontlast, dit zou moeten resulteren in een krimp van de voetafdruk die de mens op de aarde achterlaat. Dit vereist dus meer dan alleen een transitie in energie, het vereist een verandering in denken, doen en laten. Bron: uwiki en wikipedia 9

10 In Nederland en daarbuiten wordt volop geëxperimenteerd met nieuwe manieren om duurzaam energie op te wekken. Vroeg of laat vinden deze uitvindingen hun weg naar de consument en dragen zo bij aan de energietransitie. energie-innovatie door experiment 10

11 wat als......de Dongecentrale weer een energiecentrale wordt? 11

12 belangrijke bron voor werkgelegenheid geertruidenberg en omgeving nieuwe werkgelegenheid LEIP decentrale energie dongecentrale I dongecentrale II dongecentrale III amercentrale 1952 decentrale energie natuurlijke bronnen decentrale innovatie dongecentrale IV Landelijk Energie Innovatie Platform energieinnovatie energieinnovatie energieinnovatie energietransitie energietransitie Er wordt volop geëxperimenteerd met alternatieve nieuwe energiebronnen en vormen, maar om echt om te schakelen naar een duurzame samenleving is meer dan alleen een transitie in energie vereist. Het vereist een verandering in denken, doen en laten. En juist hiervoor zien wij een nieuwe rol weggelegd voor de nieuwe Dongecentrale. Het opwekken van energie zal in de nabije toekomst vooral natuurlijk, decentraal en lokaal gebeuren maar op weg hier naar toe is er behoefte aan bundeling van kennis, ruimte voor experiment en onderzoek en publiciteit voor baanbrekende innovaties. De Dongecentrale heeft de ruimte en symboolwaarde om een platform te worden voor energie-innovaties. Het zou het Landelijk Energie Innovatie Platform kunnen worden. Kortweg LEIP. ga voor een uniek programma waar vraag naar is 12

13 LEIP decentrale innovatie dongecentrale IV Landelijk Energie Innovatie Platform 13

14 Functie met grote reikwijdte De Dongecentrale krijgt een functie met een grote reikwijdte die zowel lokaal als landelijk gebruikers aantrekt Programma voldoende groot Het programma is voldoende groot en permanent om aan te sluiten bij de omvang van de centrale Symboolwaarde genereert draagvlak Het nieuwe gebruik bouwt voort op de symboolwaarde en kan mede daardoor rekenen op voldoende draagvlak Flexibel gebruik Het programma kan gefaseerd worden opgezet en dient meerdere gebruikersgroepen Sluit aan bij het karakter van het complex De (start)investeringen blijven beheersbaar door aan te sluiten bij de ruimtelijke kenmerken van de gebouwen uitgangspunten transformatiestrategie 14

15 universiteit utrecht utrecht technische universiteit delft technopolis tno universiteit rotterdam rotterdam Superpositie van de verschillende gebruikers-reikwijdtes laten zien dat de Dongecentrale een centrumpositie kan vervullen voor bedrijven, kennisinstituten en recreanten. mainport rotterdam rdm campus rotterdam industriecluster drechtsteden roc dordrecht haven moerdijk drechtsteden biesbosch roc s hertogenbosch dongecentrale s hertogenbosch roc oosterhout drunense duinen roc roosendaal roosendaal roc breda breda roc tilburg tilburg green chemistry campus bergen op zoom high tech campus eindhoven technische universiteit eindhoven eindhoven haven antwerpen antwerpen reikwijdte Dongecentrale: centrumpositie voor bedrijven, kennisinstituten en recreanten 15

16 ketelhuis machinehal schakelhuis driedeling in volume gevel: staalskelet met metselwerk- en glasvullingen imposante hoogte in ketelhuis en machinehal (introvert) en panorama-zicht vanaf hogere verdiepingen (extrovert) jadekleurig staalskelet uit vakwerken en liggers zware betonnen funderingsplaat geschikt voor zware lasten historische machines verwijzen naar de oorspronkelijke energiecentrale behoud karakteristieke elementen 16

17 imposante afmeting machinehal 17

18 imposante afmeting ketelhuis 18

19 Niet iedere functie is makkelijk in te passen binnen de geldende regels en wetten. Naast het feit dat voor woningen veel kostbare aanpassingen nodig zijn (die ook afbreuk zouden doen aan de ruimtelijke kwaliteit van de meeste gebouwen), ligt deze functie op korte termijn ook niet voor hand in deze omgeving. Beter is te zoeken naar een bestemming die past binnen het gebied en de regelgeving en welke het mogelijk maakt de karakteristieke elementen van de centrale te behouden. zoek naar een bestemming die is in te passen in het gebied 19

20 ketelhuis bvo: 3340 m2 bruto inhoud: m3 vormfactor*: 16,7 filtergebouw bvo: 925 m2 (incl. kelder) bruto inhoud: 5445 m3 vormfactor*: 5,9 machinehal bvo: 1670 m2 bruto inhoud: m3 vormfactor*: 14,8 schakelhuis bvo: 2900 m2 bruto inhoud: m3 vormfactor*: 4,6 woningen bvo: 1335 m2 bruto inhoud: 4150 m3 vormfactor*: 3,1 kantoorgebouw bvo: 1800 m2 bruto inhoud: 7232 m3 vormfactor*: 4,0 Iedere m2 vertegenwoordigd een aantal m3 s. Het ketelhuis en de machinehal hebben relatief weinig vloeroppervlakte ten opzichte van de inhoud. Verhuur voor bijvoorbeeld werkplekken is hier geen optie. Om deze twee gebouwen te kunnen exploiteren is een specifiek programma nodig waardoor mensen van buitenaf aan getrokken worden. Er kan inhoud meeverhuurd worden aan ander programma in het complex, denk aan experimentruimte waar grote hoogte voor nodig is. Om de vormfactor iets gunstiger te maken is het mogelijk om zowel in het ketelhuis als in de machinehal extra vloeren te maken. Het is hierbij van belang de imposante afmetingen van de ruimten te behouden. *vormfactor = ruimtebeslag per m2 bruto vloeroppervlakte oppervlakte vs. inhoud 20

21 programma gebruikers programma gebruikers programma gebruikers opbrengsten uitgaven uitgaven opbrengsten instandhouding complex kost ca. 2,3 milj. tijd FASE 1 Het complex wordt in stand gehouden met het nodige onderhoud en veilig gemaakt voor een tijdelijk gebruik. Er wordt intensief gewerkt aan het creëren van publiciteit voor de Dongecentrale. Het doel is delen van het complex nu al in gebruik te nemen waardoor waarde ontstaat. Immers een leegstaand gebouw is minder waard dan een gebouw in gebruik. Voor de tijdelijke programma s zijn geen grote investeringen nodig. Idealiter zijn de aangetrokken programma s kostendekkend. FASE 2 Het is van belang een goed vestigingsklimaat te scheppen waardoor investeerders worden aangetrokken. Ruimtes worden geschikt gemaakt voor verhuur op projectbasis en permanent gebruik. Ondersteunend programma, zoals een restaurant, vindt een plek in het complex. Het unique sellingpoint is het aanbieden van onderzoeksfaciliteiten. Gebruikers profiteren van de stroom bezoekers om hun innovaties onder de aandacht te brengen bij een groot publiek. FASE 3 Door de publiciteit en de onderzoeksfaciliteiten wordt de Dongecentrale steeds meer een begrip binnen energieminnend Nederland. Kennisinstituten en innovatieve bedrijven werken intensief samen. De overheid, het bedrijfsleven en de kennisinstituten investeren in nog betere faciliteiten. Bedrijven vestigen zich permanent. FASE 4 Op het nabij gelegen terrein hebben nieuwe bedrijven zich gevestigd, kinderen leren al spelenderwijs over het opwekken van energie. Lokale ondernemers hebben een nieuwe bron van inkomsten. De werkgelegenheid in de regio is opmerkelijk verbeterd. De nieuwe Dongecentrale is de motor voor energietransitie - hét Landelijke Energie Innovatie Platform. opbrengsten vs. uitgaven 21

22 bedrijven & instituten energieinnovatie recreanten energierecreatie zelfvoorzienend publiciteit verhuur op projectbasis explorelab kennisinstituten ondernemers verkoop / verhuur gebouwdelen innovatief kenniscentrum start enecotour aanbieden onderzoeksfaciliteiten platform voor bijeenkomsten toevoegen oppervlakte educatieve kennisuitwisseling kolendiner uit je eigen stad restaurant lever je energie in (sport) energie museum Landelijk Energie Innovatie Platform (LEIP) rondleiding energie historie opzet museum door oudmedewerkers wek je eigen energie op energie inspiratiecentrum kost + Energie levert + Energie meerdere dragers van het plan 22

23 Genereer publiciteit voor de Dongecentrale door de ruimte (tijdelijk) te benutten voor initiatieven van buitenaf. Initiatieven die de plek kunnen versterken, bijvoorbeeld door het inzetten van de lege ruimtes rond het complex of de imposante afmetingen binnen in de centrale. aanjaag-programma (vaak tijdelijk) 23

24 Laat mensen kennis maken met de energiehistorie en vooral de energietoekomst. Wat ligt achter ons en waarom is het zo gegaan. Hoe staat het er nu voor en waar moeten we met z n allen aan werken voor de toekomst. Transitie vereist een verandering in denken, doen en laten. Dit is de nieuwe rol van de Dongecentrale. energierecreatie 24

25 Biedt onderzoeksfaciliteiten aan. Verhuur ruimte op projectbasis. Maak het laagdrempelig. Initiatieven zonder groot startkapitaal krijgen de mogelijkheid zich te ontplooien. De spin-off ontstaat op het moment dat de Dongecentrale ook zorgt voor een podium, een platform om nieuwe ideeën voor een groter publiek te ontsluiten. energie-innovatie door bedrijven en kennisinstituten 25

26 Hoor de wind waait door de rietjes Luidruchtige windmolenparken zijn achterhaald. Door rietjes verandert een wolkenkrabber in een geruisloze windenergiecentrale. De Strawscraper is een voorstel om de Söder Torn in Stockholm met veertien verdiepingen te verhogen en het gebouw te voorzien van duizenden rietjes. Het plan van Belatchew Arkitekter verandert een nietszeggende toren in een stadse energiecentrale waarbij de wind het werk doet. De rietjes in het concept zijn gemaakt van een composiet met piëzo-elektrische eigenschappen, wat inhoudt dat de positieve en negatieve elektrische ladingen in de piëzo-elektrische kristallen in het materiaal gescheiden zijn. Doordat de rietjes buigen in de wind worden de kristallen vervormd. Daarmee wordt elektrische spanning gegenereerd. Een licht briesje is al genoeg om de rietjes te laten buigen. Zo ontstaat een façade die constant in beweging is en lijkt het statische gebouw te ademen. De oplossing is ook nog eens zo goed als stil, in tegenstelling tot windmolens die een behoorlijke impact kunnen hebben op de omgeving. Bovendien passen de rietjes op nieuwe, maar ook op bestaande gebouwen. De energie die opgewekt wordt, kan dan direct in het gebouw gebruikt worden. Bron: Bright Zonnecellen komen uit de printer Australische wetenschappers zijn erin geslaagd om zonnecellen te printen op een plastic, flexibel A3-vel. De zonnecellen zijn tien keer groter dan eerder geprinte cellen en kunnen (op termijn) ook op andere materialen, zoals staal en glas, worden geprint. De organische fotovoltaïsche cellen produceren 10 tot 50 watt per vierkante meter. Volgens het onderzoeksteam van het Victorian Organic Solar Cell Consortium (VICOSC) biedt het printen van zonnecellen op zo n grote schaal veel mogelijkheden. De zonnecellen kunnen bijvoorbeeld verwerkt worden in reclame-uitingen om lampen en andere interactieve elementen van stroom te voorzien. We kunnen ze zelfs in laptoptassen verwerken om te zorgen voor noodstroom, vertelt wetenschapper Scott Watkins. Onderzoeker David Jones denkt veel groter. Op termijn kunnen we de zonnecellen lamineren op de ruiten van wolkenkrabbers. Door gelijk op materialen als staal te printen, zijn we in staat de cellen ook in dakmaterialen te verwerken. Bron: Trouw Google neemt startup zwevende windturbines over Google heeft het bedrijf Makani Power overgenomen. Zij hebben een techniek ontwikkeld waarbij door middel van een zweefvliegtuigje groene energie wordt opgewekt. Zoekmachine Google investeerde eerder $15 mln ( 11,6 mln) in het Amerikaanse Makani Power, maar heeft de startup nu volledig overgenomen. Het project zal worden gevestigd onder de innovatieve tak, Google X. Makani is blij met de overname: De timing kon niet beter, nu vorige week de eerste vlucht met de Wing 7 is voltooid. Het opwekken van groene energie is een van de grootste kwesties in de wereld op dit moment. Google probeert hier al jaren aan bij te dragen, zegt Astro Teller van Google X. De technologie van Makani Power heeft de deur naar een nieuwe mogelijkheid voor het winnen van groene stroom geopend. Google heeft de middelen om meer tests uit te voeren, zodat de techniek verder kan worden ontwikkeld. Duurzame energie De techniek lijkt soortgelijk te zijn als die van het Nederlandse bedrijf Ampyx Power. De kleine vliegtuigjes vangen wind op terwijl ze in de lucht zweven. Door de windkracht wordt energie opgewekt, dat via een kabel naar een op de grond staande stroomgenerator wordt gebracht. Dankzij deze methode kunnen de minivliegtuigen tot wel tien keer de snelheid van de actuele windsnelheid ontvangen. Het is nog niet bekend wanneer de zwevende windturbines op de markt worden gebracht. Ampyx Power schat dat de duurzame energie van hun Power Plane in 2016 kan concurreren met goedkope energie van kolencentrales. Bron: Duurzaam Bedrijfsleven Kijk ook eens op energyfuture.nl en laat je inspireren! ter inspiratie 26

27 wo 4 april vr 6 april za 7 april t/m 30 juli wo 11 april za 14 & zo 15 april ma 16 april do 19 april za 21 april zo 22 april wo 25 april vr 27 april di 1 & wo 2 mei vr 4 mei za 5 & zo 6 mei wo 9 mei za 12 & 13 mei do 17 mei za 19 mei zo 20 mei wo 23 mei do 24 t/m zo 27 mei za 26 & zo 27 mei ma 28 mei t/m 30 augustus vr 1 juni za 3 juni wo 6 juni za 9 & zo 10 juni di 12 t/m do 14 juni do 14 juni za 16 juni zo 17 juni wo 20 juni do 21 juni vr 22 juni za 23 & zo 24 juni za 23 juni evenement: Seminar Getijden- en Golfenergie, kansen voor de Nederlandse maritieme industrie evenement: Debat over de energie van de toekomst expositie: 100 jaar energie in Nederlandse huishoudens lezing: De propeller is terug van weggeweest, TU Delft rondleiding: Dongecentrale vroeger en nu (mogelijkheid tot verlenging naar Amercentrale) evenement: Opening explorelab TUdelft en TUeindhoven rondleiding: Week rondleiding over de energieinspiriatieroute workshop: Maak je eigen huis energiezuinig, JADE architecten rondleiding: Weekend rondleiding over de energieinspiriatieroute lezing: Het gaat lukken. Energietransitie in Nederland, Jan Rotmans evenement: Opening uitbreiding Nederlands Energiemuseum evenement: Seminar Zonne-energie 2018 met interessante praktijkcases evenement: Energiek ondernemersontbijt regio Brabant rondleiding: Amercentrale, de toekomst lezing: Op weg naar betere verbinding tussen energievoorziening en eindgebruikers, TNO rondleiding: Dongecentrale vroeger en nu (mogelijkheid tot verlenging naar Amercentrale) rondleiding: Week rondleiding over de energieinspiriatieroute workshop: Wek je eigen energie op (alleen voor kinderen van 3 t/m 6 jaar) rondleiding: Weekend rondleiding over de energieinspiriatieroute lezing: Getijstroom uit Oosterscheldekering, Tocardo International BV expositie: 3e wereldtentoonstelling voor duurzame en schone energie ism Energy Valley Groningen rondleiding: Amercentrale, de toekomst expositie: Een jurk van melk, kleding gemaakt van restproducten evenement: Energiek ondernemersontbijt regio Brabant evenement: Energie voor energie, 6 uur spinningmarathon workshop: Maak je eigen huis energiezuinig, JADE architecten rondleiding: Dongecentrale vroeger en nu (mogelijkheid tot verlenging naar Amercentrale) evenement: European Energy Conference (E2C) 2018 rondleiding: Week rondleiding over de energieinspiriatieroute workshop: Haal meer uit uw elektrische auto rondleiding: Weekend rondleiding over de energieinspiriatieroute lezing: Amercentrale op naar 100% biomassa, Essent workshop: Maak kennis met de nieuwe duurzaamheidsmaatregelen in het bouwbesluit 2018, SBR workshop: Toetsing energieprestatie van gebouwen met opnameprotocollen, Duurzaam gebouwd rondleiding: Amercentrale, de toekomst evenement: Dance Energy Special op de sustainable dancefloor agenda april-mei-juni

28 ketelhuis tentoonstelling van oude en nieuwe energie, ruimte voor evenementen, kleine lokale voorzieningen, panorama energieplatform filtergebouw aanlegplaats waterrecreanten, trouwlocatie, brasserie, ruimte voor evenementen schakelhuis test, onderzoek en presentatie door kennisinstituten en bedrijven woningen test, onderzoek en presentatie door kennisinstituten en bedrijven stadsmoestuin parkeren innovatiepark machinehal kinder leer- en doecentrum, testlaboratorium kantoorgebouw test, onderzoek en presentatie door bedrijven en bedrijven innovatiepark parkeren positie programma 28

29 educatie & inspiratieroute educatie & inspiratieroute Gebruikers worden met elkaar verbonden door een route met een educatieve en inspirerende functie. De route loopt zowel langs de onderzoeksruimten, die hoofdzakelijk door bedrijven en kennisinstituten gebruikt worden, als door de meer publieke of recreatieve voorzieningen zoals het LEIP lab, het energieplatform en de sportschool. Vanaf de educatie- en inspiratieroute zijn de historische machines en de nieuwste energieinnovaties te zien. educatie & inspiratieroute 29

30 de nieuwe Dongecentrale LEIP: motor voor energietransitie Dongecentrale filmzaal lezingentheater restaurant LEIP presentatieen overlegruimten energiewinkel en dansstudio energieleverende sportschool eventuele extra vloeren werkplekken onderzoeksfaciliteiten innovatiepark LEIP experimenteer-, expositie- en evenementenhal LEIP lab testruimten facilitaire ruimten publiek waterpaviljoen stadsmoestuin ketelhuis tentoonstelling van oude en nieuwe energie, ruimte voor evenementen, kleine lokale voorzieningen, panorama energieplatform machinehal kinder leer- en doecentrum, testlaboratorium schakelhuis test, onderzoek en presentatie door kennisinstituten en bedrijven kantoorgebouw test, onderzoek en presentatie door bedrijven en bedrijven filtergebouw aanlegplaats waterrecreanten, trouwlocatie, brasserie, ruimte voor evenementen positionering programma 30

31 ketelhuis tentoonstelling van oude en nieuwe energie, vrije ruimte voor evenementen, kleine lokale voorzieningen, panorama energieplatform machinehal kinder leer- en doecentrum, testlaboratorium voor kennisinstituten en bedrijven schakelhuis test, onderzoek en presentatie door kennisinstituten en bedrijven Dongecentrale LEIP - Landelijk Energie Innovatie Platform 31

32 LEIP experimenteer-, expositie- en evenementenhal 32

33 LEIP energieplatform en restaurant 33

34 LEIP lab 34

35 Na 60 jaar leegstand is deze bunker in Hamburg getransformeerd naar een vreedzaam gebruik voor mens en milieu: de Energiebunker. Het moet een symbool worden voor energie. Het voormalige oorlogspand wordt omgebouwd tot een innovatieve energiecentrale die schone elektriciteit uit o.a. biomassa produceert voor de aangrenzende wijk. Op het dek in een van de ronde silo s bevindt zich een restaurant en informatiecentrum met uitzicht over de stad. ter inspiratie - energiebunker Hamburg 35

36 Dongecentrale LEIP entreegebied 36

37 Dongecentrale LEIP innovatiepark 37

38 de toekomst: verkocht! terrein voor energieke bedrijven 38

39 transformatie & transformatiearchitect Transformatie is een belangrijke opgave voor de toekomst, en terecht: bestaande gebouwen bieden tal van mogelijkheden voor hergebruik. JADE architecten is gespecialiseerd in het transformeren van gebouwen en gebieden. Om antwoord te kunnen geven op vragen omtrent leegstand en om inzicht te geven in de mogelijkheden van herontwikkeling hebben wij de service Transformatiearchitect.nl opgezet. Een gebouw in gebruik heeft een grotere waarde dan een leegstaand gebouw. Als een leeg gebouw een nieuw gebruik krijgt, wordt de waarde vergroot. De schoonheid, stevigheid en bruikbaarheid van gebouwen maakt het mogelijk ze te transformeren en daarmee hun levensduur te verlengen. Transformatie resulteert in het ombuigen van een waardedaling of leidt zelfs tot een waardevermeerdering van het vastgoed of gebied. Een getransformeerd gebouw krijgt opnieuw betekenis voor zijn omgeving en voor de nieuwe gebruikers. Wanneer een locatie weer goed gebruikt wordt, brengt dit nieuwe voorziene of onvoorziene ontwikkelingen in de directe omgeving op gang. De nadruk in de werkwijze van Transformatiearchitect ligt op het benutten van bijzondere gebouwkenmerken voor een toekomstig gebruik. Transformatiearchitect verkent de unieke mogelijkheden en geeft een beeld van de toekomstwaarde. Wij ontwerpen en ontwikkelen duurzame transformaties waardoor de levensduur van gebouwen wordt verlengd, ze een rol blijven spelen in de samenleving en hun waarde wordt behouden of vergroot. Elke transformatieopgave, elk proces, elke opdrachtgever is anders en verdient een gericht onderzoek en een persoonlijke benadering. JADE architecten heeft hier de kennis en ervaring voor, maar doet dit niet alleen. Per project wordt een team van specialisten samengesteld. Wij geloven in de synergie van een multidisciplinaire samenwerking. BIM-technieken maken communicatie en uitwisseling van informatie eenvoudig, snel, inzichtelijk en efficiënt. Bestempel samen met Transformatiearchitect een gebouw of gebied voor de toekomst en kom er achter voor welke nieuwe functies het geschikt is geef het een tweede kans door ruimte te geven aan nieuwe initiatieven match het met de gebruikersvraag vanuit de markt geef het betekenis voor de buurt verander een bestaand object in een duurzame parel krijg inzicht in de toekomstwaarde buig waardevermindering om naar waardevermeerdering en neem gefundeerde beslissingen voor de toekomst Wat kan transformatiearchitect voor u betekenen? 39

40 LEIP ongecentrale II ecentrale III amercentrale 1952 decentrale energie natuurlijke bronnen decentrale innovatie dongecentrale IV Landelijk Energie 4 juni 2013 in opdracht van Innovatie BOEi - Erfgoed Platform in ontwikkeling Transformatieplein - Provada 2013 energieinnovatie energieinnovatie energietransitie energietransitie transformatiearchitect powered by jadearchitecten ir. Eelco Dekker +31 (0) ir. Ernst de Jager +31 (0) info@jadearchitecten.nl transformatiearchitect.nl jadearchitecten.nl Proveniersstraat 43b 3033 CH Rotterdam colofon 40

Connecting the energy

Connecting the energy Connecting the energy Zonne-energie gratis laten gebruiken Energie besparen Softs concept. Een uniek idee Al jaren wordt er gesproken over verduurzaming. Maar woorden omzetten in daden is waar veel initiatieven

Nadere informatie

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke

Nadere informatie

Wat is voor ons duurzaam bouwen? Hoe kunnen wij daaraan bijdragen? Wat kunnen wij daaraan bijdragen?

Wat is voor ons duurzaam bouwen? Hoe kunnen wij daaraan bijdragen? Wat kunnen wij daaraan bijdragen? Wat is voor ons duurzaam bouwen? Duurzaam bouwen is het op milieubewuste wijze ontwikkelen van de gebouwde omgeving, die de wensen van gebruikers en veranderingen in tijd kan verwerken. Hoe kunnen wij

Nadere informatie

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014

Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014 Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014 Dames en heren, [Intro] Europa begint in Groningen. Zéker als het

Nadere informatie

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE. Thema Tijdelijke toekomst

JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE. Thema Tijdelijke toekomst JAARGANG 21 NUMMER 2 MAART 2014 MAGAZINE Thema Tijdelijke toekomst Sharing economy verovert vastgoed Interview met Bianca Seekles Nieuwe leaseaccounting: klaar voor de toekomst? Inhoud 6 4 Lectori Salutem

Nadere informatie

Feeding the world with solar power.

Feeding the world with solar power. Feeding the world with solar power. inteqnion-solar.com Zonne-energie. Duurzame energiebron van de toekomst. De markt voor energievoorziening is volop in beweging. Fossiele brandstoffen als gas en olie

Nadere informatie

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren Caspar Boendermaker & Peter van Dommele BNG Bank & Cablean Opbouw Onze ervaring met ESCo s ESCo+ Made In, By & For Business concept past in heel Nederland

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

Energizing the city: Almere energy axis

Energizing the city: Almere energy axis Inhoud Energizing the city: Almere energy axis... 3 Van Noord/West naar Zuid/Ooost... 4 Energie die stroomt door de as... 5 Focus on knowledge & education... 6 Focus on innovation & experiments... 7 Focus

Nadere informatie

Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas

Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven

Nadere informatie

werk en onderzoek op niveau

werk en onderzoek op niveau ERIBA Groningen werk en onderzoek op niveau Project ERIBA Locatie Groningen Opdrachtgever UMCG/ Rijksuniversiteit Groningen Functioneel/ Ruimtelijk PvE ICS adviseurs Het ERIBA-gebouw markeert de eerste

Nadere informatie

Maakbaar toerisme in het Ruhrgebied

Maakbaar toerisme in het Ruhrgebied Maakbaar toerisme in het Ruhrgebied BEELDVERHAAL Thijs Konijnendijk Het Ruhrgebied heeft de afgelopen decennia belangrijke sociaaleconomische veranderingen ondergaan. De economie van het gebied dreef tot

Nadere informatie

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik ENGIE Infra & Mobility De daad bij het woord, de techniek bij de plannen Over een aantal jaren ziet de energievoorziening in Nederland er geheel anders

Nadere informatie

Stichting Fashion for Good Beleidsplan

Stichting Fashion for Good Beleidsplan Stichting Fashion for Good Beleidsplan Oktober 2017 TABLE OF CONTENTS Doel... 2 Belangrijkste activiteiten... 3 Ons Bestuur... 4 Financiering... 5 Budget en bestaande financiering... 5 Dit beleidsplan

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' 'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende

Nadere informatie

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland VERBINDT VERSTERKT VERTEGENWOORDIGT BRABANT ZEELAND IS HET STERKSTE ONDERNEMINGSNETWERK VAN UW REGIO. We hebben een voortrekkersrol in vernieuwing en innovatie,

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Concepten voor de Weg naar de Toekomst

Concepten voor de Weg naar de Toekomst Concepten voor de Weg naar de Toekomst 18 maart 2009 Het Transforum De weg is een knooppunt van kennisinstituten op het gebied van infrastructuur, milieu- en energietechnologie en omgeving (landschapsinrichting,

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019 Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin

Nadere informatie

Dat kan beter vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Dat kan beter vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/82623 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Huur kantoorruimte op Daam Fockemalaan 22 te Amersfoort 90 per vierkante meter per jaar

Huur kantoorruimte op Daam Fockemalaan 22 te Amersfoort 90 per vierkante meter per jaar Huur kantoorruimte op Daam Fockemalaan 22 te Amersfoort 90 per vierkante meter per jaar Aanbiedende partij: MVGM Bedrijfshuisvesting Email: jwa.koevermans@mvgm.nl Telefoon: 033-4605300 Website: http://www.mvgm.nl

Nadere informatie

Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is

Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is.. en een verdienmodel krijgt door de duurzame verbinding met de samenleving en de economie Het draait om de samenleving en de economie

Nadere informatie

Transformatie Tapijnkazerne. Dialoogavond Tapijn

Transformatie Tapijnkazerne. Dialoogavond Tapijn Transformatie Tapijnkazerne Dialoogavond Tapijn 10-03-2014 Agenda bijeenkomst 19:00-19:10u 19:10-19:40u 19:40-19:55u 20:00-21:15u 21:15-21:30u Opening door wethouder van Grootheest Presentatie gemeente

Nadere informatie

TE KOOP. Bijeenkomstgebouw met dienstwoning. BEST Johannes Verleunstraat 23/25 Vraagprijs: k.k.

TE KOOP. Bijeenkomstgebouw met dienstwoning. BEST Johannes Verleunstraat 23/25 Vraagprijs: k.k. TE KOOP Bijeenkomstgebouw met dienstwoning Hierbij wordt aangeboden een eigentijds bijeenkomstgebouw met appartement, gelegen in Best. Best is een gemeente in de provincie Noord-Brabant. BEST Johannes

Nadere informatie

Solarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel

Solarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel Solarpark Hengelo NL Greenlabel Solarpark Hengelo _ introductie Locatie: Partners: Zutphen IJssel Hengelo (GLD) Doetinchem Solarpark _ Nieuw? Combineren! NL Greenlabel Solarpark Het NL Greenlabel Solarpark

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012

Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012 Speech van commissaris van de koningin en voorzitter RvT Energy Valley Max van den Berg, inspiratiemiddag Enexis, Dwingeloo, 7 september 2012 Dames en heren, [Inleiding] Mensen die op inspiratie wachten

Nadere informatie

Sustainable solutions from a multidisciplinary approach

Sustainable solutions from a multidisciplinary approach Sustainable solutions from a multidisciplinary approach Infrastructures & Mobility Delft Research Initiatives Delft Research Initiatives Energie, Gezondheid, Infrastructuren & Mobiliteit, en Leefomgeving

Nadere informatie

Perspectief voor de Achterhoek

Perspectief voor de Achterhoek Perspectief voor de Achterhoek 1 Perspectief voor de Achterhoek Aanleiding Op 23 september organiseerde De Maatschappij met Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek een interactieve bijeenkomst met als doel

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

ENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland

ENERGY INNOVATION PARK Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland Alkmaar - Nederland ENERGY INNOVATION PARK Ruimte voor innovatie en groei Uw bedrijf tussen internationale spelers in de energie branche. Kavels te koop tussen 2.000 en 27.000 vierkante

Nadere informatie

Les De productie van elektriciteit

Les De productie van elektriciteit LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De productie van elektriciteit Werkblad Doe de stekker in het stopcontact en je hebt licht, geluid, beeld, beweging... Allemaal dankzij elektriciteit. Maar waar komt dat

Nadere informatie

De Cleantech Regio Stedendriehoek 1 daagt uit!

De Cleantech Regio Stedendriehoek 1 daagt uit! Stedendriehoek 1 daagt uit! Eo Wijers-prijsvraag 2014-2015 1 Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen eo wijers-stichting voor ruimtelijke kwaliteit in de regio Stedendriehoek daagt

Nadere informatie

Smart Grid. Verdiepende opdracht

Smart Grid. Verdiepende opdracht 2015 Smart Grid Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over het onderwerp Smart Grid. Pagina 1 Inhoud 1. Smart Grid... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 8 Pagina

Nadere informatie

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business

Nadere informatie

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,

Nadere informatie

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Startnotitie Energietransitie. November 2018 Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie

Nadere informatie

PV-velden: kwantiteit met oog voor ruimtelijke kwaliteit

PV-velden: kwantiteit met oog voor ruimtelijke kwaliteit PV-velden: kwantiteit met oog voor ruimtelijke kwaliteit Erik Mol Duurzaamheidscoördinator gemeente Bronckhorst Solarpark De Kwekerij te Hengelo Gld. 18 november 2015 Solarpark De Kwekerij Aanleiding/randvoorwaarden:

Nadere informatie

Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg

Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg In dit document geven we de foto s weer van gesprek 1, in de volgorde zoals die zijn opgehangen. De tekst die er bij staat is een weergave

Nadere informatie

Kantoorruimte vanaf 208 m 2

Kantoorruimte vanaf 208 m 2 Zwaanstraat 31, Innovation Power House te Eindhoven Kantoorruimte vanaf 208 m 2 Representatief, recentelijk gerenoveerd kantoorgebouw met lab en ontwikkelingsruimte. Omschrijving Algemeen HORECA Op de

Nadere informatie

Clean Tech Delta. Innovative solutions to climate and energy challenges

Clean Tech Delta. Innovative solutions to climate and energy challenges Clean Tech Delta Innovative solutions to climate and energy challenges De New Green Deal voor innovatie en schone technologie in de regio Rotterdam-Delft Clean Tech Delta gezamenlijk innovatie en schone

Nadere informatie

Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM NCLG Achterhoek 21 april 2016

Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM NCLG Achterhoek 21 april 2016 Presentatie Guus Ydema, directeur AGEM NCLG Achterhoek 21 april 2016 Inhoudsopgave presentatie 1. Energietransitie: besparing, opwekking, ruimte 2. AGEM, stand van zaken 3. Programma Zon op Erf De urgente

Nadere informatie

Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft

Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft Satish K. Beella, René van Someren september 2008 Inhoudsopgave Introductie 3 Schematisch overzicht transportpreventie (goederen)

Nadere informatie

Leegstand. Probleem of kans?

Leegstand. Probleem of kans? Leegstand. Probleem of kans? Leegstand. Van probleem naar kans! Problemen Kansen pakken en problemen Kansen aanpakken Bedreiging leefbaarheid, verpaupering, vandalisme Middel om te komen tot stedelijke

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Raadsakkoord energietransitie. April 2019 Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie

Nadere informatie

Welcome. the future. Future Center Wageningen

Welcome. the future. Future Center Wageningen Welcome to the future Future Center Wageningen Welcome to the Future Op een historische plek in Nederland, het voormalig stadion De Wageningse Berg, wordt gewerkt aan een uniek concept. Een concept dat

Nadere informatie

De juiste partners voor uw innovaties

De juiste partners voor uw innovaties De juiste partners voor uw innovaties Een project van: Ondernemer met innovatieplan Juiste partner(s) Kennis Financiering Ondernemers Overheid Onderzoekers Onderwijs Innovatief idee verdient partnerschap

Nadere informatie

Workshop House of Tomorrow Today

Workshop House of Tomorrow Today Workshop House of Tomorrow Today Ontsnap eens uit het peloton! 1. Teken uw keten(s) eens uit, vanaf grondstoffen (aanbod) t/m eindgebruiker (vraag). 2. Genereer probleem-klant combinaties. 3. Selecteer

Nadere informatie

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI AMBACHT VAKMANSCHAP TECHNOLOGIE s-hertogenbosch HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI We staan aan het begin van een nieuw maaktijdperk. Wereldwijd wordt het belang van het maken en creatieve ambachten voor

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

regelgeving gericht op decentrale energieopwekking of opslag van duurzame energie.

regelgeving gericht op decentrale energieopwekking of opslag van duurzame energie. Toespraak van commissaris van de Koning en voorzitter Raad van Toezicht Energy Valley Max van den Berg, nieuwjaarsreceptie Energy Valley, Groningen, 9 januari 2014 Dames en heren, Mooi dat we vandaag weer

Nadere informatie

Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt

Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt Analyse Structureel aanbod op de Nederlandse kantorenmarkt DO Research 1 Structureel aanbod op de kantorenmarkt Het aanbod van kantoorruimte in Nederland loopt nog altijd op. In totaal wordt momenteel

Nadere informatie

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert

Nadere informatie

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Route naar een Duurzame Energievoorziening Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei

Nadere informatie

Beleidsplan stichting Duurzaam Heino

Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Inhoudsopgave 1. Doelstelling... 3 2. Inleiding... 4 3. Wat is duurzaamheid?... 5 4. Lange termijn perspectief (..2030)... 6 5. Actieprogramma... 7 6. Financiële paragraaf...

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam

Nadere informatie

COÖPERATIEF WONEN DE EENDRACHT

COÖPERATIEF WONEN DE EENDRACHT COÖPERATIEF WONEN DE EENDRACHT Concept B &B RECREATIELOFT LOFT WONINGEN TUIN STEIGERWONINGEN Concept De Eendracht is een prachtig industrieel gebouw dat we willen transformeren naar Cooperatief woongebouw.

Nadere informatie

Energieakkoord voor duurzame groei

Energieakkoord voor duurzame groei Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord

Nadere informatie

Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk

Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk Exclusief de projecten die meegenomen worden in het Rijkscontract (deze zijn apart hiervan uitgebreider toegelicht) Volgnum Mobiliteit 1 Verruiming sluis

Nadere informatie

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft?

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Netwerkbedrijf Endinet, de werkgever met energie Maar liefst 416.000 klanten in Zuidoost Brabant krijgen via kabels en leidingen van Endinet stroom

Nadere informatie

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,

Nadere informatie

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid Duurzaamheid in : kansen en inspiratie Het s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid Leefomgeving Dit project draagt bij aan een gezond woon- en werkklimaat

Nadere informatie

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad als beleving

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad als beleving Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad als beleving Erfgoed is in de nieuwe erfgoednota een breed begrip; de cultuurhistorie van Leiden uit zich op

Nadere informatie

SLAAKHUYS ONDERZOEK HERONTWIKKELING De Fabriek gaat weer werken!!

SLAAKHUYS ONDERZOEK HERONTWIKKELING De Fabriek gaat weer werken!! SLAAKHUYS ONDERZOEK HERONTWIKKELING De Fabriek gaat weer werken!! MEI Architecten en Stedenbouwers 1 Historie 2 Historie 3 Foto s PWS + WSA presentatie 15.01.2009 4 Stedelijke ligging 5 Concepting I Concepting

Nadere informatie

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties Erfgoed is in de nieuwe erfgoednota een breed begrip; de cultuurhistorie

Nadere informatie

architectuur stedenbouw landschap

architectuur stedenbouw landschap Kerckebosch Wifi Hotspot Zeist Wifi hotspot CAMPUS - concept Projectteam Paul Kersten / Jakob Grambow / Gijs Wolfs / Thijs van der Zouwen / Mieke van der Arend i.s.m. plant-e / energyfloors/ A&F / Meander

Nadere informatie

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken; INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal

Nadere informatie

Energie. 1 Conclusies. Energiebesparing en duurzame energie in de Drechtsteden

Energie. 1 Conclusies. Energiebesparing en duurzame energie in de Drechtsteden Energie Energiebesparing en duurzame energie in de Drechtsteden De gemeenten in de regio Drechtsteden werken samen aan klimaat- en energiebeleid. Ingezet wordt op energiebesparing en toename van gebruik

Nadere informatie

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30 Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere

Nadere informatie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0) Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:

Nadere informatie

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard Rotterdam, 12 september 2017 peter.wolbert@engie.com, tel. 06-52368101 Integratie van twee bedrijven (mei 2016) ENGIE: een bedrijf in transitie

Nadere informatie

Low Budget Hostel Tivoli 2by4-architects

Low Budget Hostel Tivoli 2by4-architects Low Budget Hostel Tivoli by-architects Min. Park TOEGANKELIJKHEID TIVOLI Dit voorstel laat een flexibel groeimodel zien waarbij het eindbeeld niet gefixeerd wordt. Het is een model waarbij het budget hotel

Nadere informatie

Subsidieregelingen voor energieinnovaties. infra. Nationaal consortium Zon op Infra 14 maart 2019 Bert Janson

Subsidieregelingen voor energieinnovaties. infra. Nationaal consortium Zon op Infra 14 maart 2019 Bert Janson Subsidieregelingen voor energieinnovaties Zon op infra Nationaal consortium Zon op Infra 14 maart 2019 Bert Janson inhoud Doel beschikbare subsidie regelingen Urban Energy regeling HER-regeling DEI+ Demonstratie

Nadere informatie

Bedrijvenvereniging De Hoef 3.0 BIJEENKOMST - DINSDAG 20 november 2012. Locatie: Brasserie The Wing

Bedrijvenvereniging De Hoef 3.0 BIJEENKOMST - DINSDAG 20 november 2012. Locatie: Brasserie The Wing Bedrijvenvereniging De Hoef 3.0 BIJEENKOMST - DINSDAG 20 november 2012 Locatie: Brasserie The Wing Agenda: 16.15 uur Opening/toelichting programma 16.20 uur Algemene Ledenvergadering - verantwoording 2012

Nadere informatie

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Energietransitie Papierketen De ambities binnen Energietransitie Papierketen: Halvering van het energieverbruik per eindproduct in de keten per

Nadere informatie

Gas geven voor duurzame energie

Gas geven voor duurzame energie Gas geven voor duurzame energie Programma Programma Thema Thema Workshops Workshops Lokatie Lokatie Gelders Gelders netwerk netwerk voor voor duurzame duurzame energie energie Uitnodiging Netwerkbijeenkomst

Nadere informatie

Visiedocument. Educohof Podium voor duurzame leefomgeving. Presentatie versie

Visiedocument. Educohof Podium voor duurzame leefomgeving. Presentatie versie Visiedocument Educohof Podium voor duurzame leefomgeving Presentatie versie Courante communicatie, sponsoring, fondswerving Teylingerweg 35 2114 EG Vogelenzang T 020 716 5274 E nicole@courante.nl 13 augustus

Nadere informatie

Energietransitie in het Brabantse landschap. maart 2019

Energietransitie in het Brabantse landschap. maart 2019 Energietransitie in het Brabantse landschap maart 2019 Hoe ziet de avond eruit? 19:30 uur Kennismaken en energiequiz 19:45 uur Toelichting Energie in Brabant 20:00 uur Samen aan de slag 21:30 uur Afronding

Nadere informatie

ASPIRAVI. Windpark Assenede

ASPIRAVI. Windpark Assenede ASPIRAVI Windpark Assenede SAMEN GEDREVEN DOOR DE WIND WINDPARK ASSENEDE Windpark Assenede: Projectlocatie Projectkenmerken Timing / planning van de werken Investeer mee via Aspiravi Samen cvba Aankoop

Nadere informatie

LAAT DE WIND WAAIEN

LAAT DE WIND WAAIEN LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd

Nadere informatie

LESMODULE OVER WINDENERGIE

LESMODULE OVER WINDENERGIE YOUNG ENERGY PROJECT - STUDENTEN LESMODULE OVER WINDENERGIE Inhoudsopgave Instructiebladen Les 1 Module windenergie, Instructieblad 1.1 4 Les 1 Ontdek, Instructieblad 1.2 5 Les 2 Onderzoek, Instructieblad

Nadere informatie

Visie bedrijventerrein Kranenburg. Groningen VISIE KRANENBURG GRONINGEN 1

Visie bedrijventerrein Kranenburg. Groningen VISIE KRANENBURG GRONINGEN 1 Visie bedrijventerrein Kranenburg Groningen Dracht kranenburg - 1904-2016 VISIE KRANENBURG GRONINGEN 1 COLOFON Opdrachtgever: VBGW Groningen Door: Donkergroen Ontwerp & Advies Postbus 145 8600 AC Sneek

Nadere informatie

De stad als onderneming?

De stad als onderneming? IkZitopZuidZ id De stad als onderneming? Willem Sulsters & Hidde van der Veer Conferentie Kansrijk ondernemen in de krachtwijken Rotterdam, 14 oktober 2009 IkZitopZuid Wie zijn wij? IZoZ is een privaat

Nadere informatie

Maak optimaal gebruik van uw dak. lnvesteer in zonne-energie met SunPower

Maak optimaal gebruik van uw dak. lnvesteer in zonne-energie met SunPower Maak optimaal gebruik van uw dak lnvesteer in zonne-energie met SunPower Hoe werkt het? Verhoog uw inkomsten met zonne-energie 1 SunPower-zonnepanelen Tot voor enkele jaren was een investering met het

Nadere informatie

Inleiding. Onderzoeksvraag, aanpak en doelstelling Overzicht resultaten Conclusie Algemene toepasbaarheid Vragen

Inleiding. Onderzoeksvraag, aanpak en doelstelling Overzicht resultaten Conclusie Algemene toepasbaarheid Vragen Programma 14:00 Inloop en ontvangst 14:15 Boekuitreiking aan de deelnemers 14:30 Presentatie van de resultaten 15:00 Vragen en opmerkingen 15:15 Uitwisselen ervaringen tussen de steden, discussie 16:00

Nadere informatie

Purpose, action, impact!

Purpose, action, impact! Purpose, action, impact! Accelereren naar een duurzame toekomst Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum 1931, s-hertogenbosch Het Nationaal Sustainability Congres Dé jaarlijkse mijlpaal voor duurzame

Nadere informatie

Lean Innovation Network

Lean Innovation Network Innovation Lab Transitie naar een duurzame samenleving Lean Transformation, Leiderschap en Duurzaamheid Aluminium Delfzijl B.V. Datum : donderdag 5 maart 2009 Adres : Oosterhorn 20-22 9936 HD Delfzijl

Nadere informatie

Ruimte voor innovatie en samenwerking

Ruimte voor innovatie en samenwerking Ruimte voor innovatie en samenwerking Kantoor of werkruimte huren in dit karakteristieke industriele pand? Ga naar: www.gebouw-n.nl Nog 6000 dynamische high tech m2 beschikbaar Gebouw N Haaksbergerstraat

Nadere informatie

Where technology innovation creates business

Where technology innovation creates business Where technology innovation creates business Inhoudsopgave Ondernemen en kennis delen 2 Over Science Port Holland - Technopolis 4 Duurzaamheid 6 Faciliteiten 7 Ondernemen en kennis delen Dat is Science

Nadere informatie

Nieuwsbrief Energie april 2013

Nieuwsbrief Energie april 2013 b6agina 1 van 6 Nieuwsbrief Energie april 2013 Inhoud Nieuws Duurzame energieveiling van start Nieuwe visie ontwikkeling biogas Algen en zeewier: hoe duurzaam is de productie? Kwaliteitsborging helpt bij

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie