Nieuwe wegen in de delta. Raden voor Rechtsbijstand. Jaarverslag 2005

Transcriptie

1 Nieuwe wegen in de delta 005 Raden voor Rechtsbijstand Jaarverslag 2005

2 Jaarverslag 2005

3 Voorwoord,, De Raden voor Rechtsbijstand zorgen gezamenlijk voor de organisatie en uitvoering van het stelsel van de gesubsidieerde rechtsbijstand. De verantwoordelijkheid hiervoor is aan de raden opgedragen door de Minister van Justitie. Het stelsel is verankerd in internationale verdragen, de Grondwet en de Wet op de rechtsbijstand. Bovenstaande is niet zo maar een tekst. Dat moge duidelijk zijn. Het zijn regels die de Raden voor Rechtsbijstand op het lijf zijn geschreven. Het is de missietekst van de raden die in november 2005 is vastgesteld. Een duidelijk statement. Hieruit vloeien twaalf artikelen voort in de geest waarvan de organisaties handelen. Centraal in de missie staat de toegang tot recht. Want daar staan we voor. Ook in 2005 hebben we gezorgd dat de rechtsbijstandverleners en de rechtzoekenden weten waar ze moeten zijn. In het licht van de stelselherziening is deze zorg zelfs een plicht geweest. Er zijn letterlijk nieuwe wegen ontstaan met de inrichting van de Juridische Loketten. Nieuwe locaties waar burgers rechtsbijstand kunnen vinden en waarvan ze op de hoogte zijn gebracht. Met de realisatie van loketten is er ook het een en ander veranderd voor de rechtsbijstandverleners. Advocaten kregen te maken met verwijsarrangementen en veel juristen van de Bureaus Rechtshulp zijn advocaat geworden in dienst van nieuw gevormde kantoren. Maar 2005 had meer veranderingen in petto. De voorbereidingen op de invoering van VIValt, de ontwikkeling van de leidraad rechtsbijstand in asielzaken en de opkomst van mediation. Innovaties waaraan we bekendheid hebben gegeven en nog de nodige aandacht aan blijven besteden de komende tijd om een laagdrempelige toegang tot recht te garanderen. Toegang tot recht moet vooral gestimuleerd worden door nieuwe wegen aan te bieden in de geschillendelta. De rode loper gaat uit voor 2005 en de nieuwe wegen in de delta. Raden voor Rechtsbijstand, Drs. J. van Dijk Voorzitter directeurenoverleg

4 Inhoudsopgave 7 Rechtsbijstand en regelgeving 11 Het Juridisch Loket 15 Mediation 19 Asielrechtsbijstand 23 VIValt 27 Wet schuldsanering natuurlijke personen 30 Kwaliteitsregister Tolken en Vertalers 31 Kwaliteit en onderzoek 35 Vernieuwing 39 De raden Bijlagen: Balans en rekening baten en lasten 46 Amsterdam 48 Arnhem 50 Den Bosch 52 Den Haag 54 Leeuwarden 56 Adressen 57 Samenstelling Raden voor Rechtsbijstand

5 De missie van de Raden voor Rechtsbijstand De Raden voor Rechtsbijstand zorgen gezamenlijk voor de organisatie en uitvoering van het stelsel van de gesubsidieerde rechtsbijstand. De verantwoordelijkheid hiervoor is aan de raden opgedragen door de Minister van Justitie. Het stelsel is verankerd in internationale verdragen, de Grondwet en de Wet op de rechtsbijstand. Uitgangspunten in het werk van de Raden: De klant, de rechtsbijstandverlener en de rechtzoekende, staan centraal. 2. Er mogen geen drempels in de toegang tot het recht worden opgeworpen die het verkrijgen van recht belemmeren of illusoir maken. 3. Zorgen voor een goede toegeleiding van gesubsidieerde rechtsbijstand; het Juridisch Loket heeft daarin een belangrijke rol. 4. Het bijdragen aan het in een zo vroeg mogelijk stadium aanbieden van oplossingsrichtingen. 5. Zorgen voor een goede bekendheid van de voorziening. 6. Waar nodig zullen specifieke rechtsbijstandproducten worden ontwikkeld. Mediation is daarvan een voorbeeld. 7. Zorgen voor voldoende advocaten door het stelsel aantrekkelijk te organiseren. 8. De kwaliteit van het aanbod van de rechtsbijstand moet van een hoog niveau zijn. Dit moet inzichtelijk zijn voor rechtzoekenden. 9. Het stellen van specifieke kwaliteitseisen aan de deelname aan het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. 10. Waar mogelijk samenwerken met ketenpartners in de ontwikkeling en uitvoering van beleid. 11. Het zorgvuldig besteden van publieke middelen aan gesubsidieerde rechtsbijstand en bijdragen aan een goede beheersbaarheid en integriteit van die zaken die op basis van deze middelen werken. 12. Volgen van internationale ontwikkelingen op gebied van de toegang tot het recht. In dit verband wordt de samenwerking en afstemming gezocht met andere landen.

6

7 Hoofdstuk 1 Rechtsbijstand en regelgeving

8 Verbeterde doorstroming Rechtsbijstand en regelgeving Piet Huisman,, rechtzoekenden tevreden over kwaliteit en bereikbaarheid van rechtsbijstand De nieuwe wegen in de delta stromen tezamen in de portefeuille van Piet Huisman, directeur van de Raad voor Rechtsbijstand Leeuwarden. Onder de noemer Rechtsbijstand en regelgeving bespreekt hij de ontwikkelingen in In z n algemeenheid kunnen we stellen dat in het afgelopen jaar onze dienstverlening breder is geworden en daarmee de toegang tot recht verbeterd is stelt hij. Het Juridisch Loket: resultaat is er De oude Bureaus Rechtshulp voldeden niet meer. Vraag en aanbod kwamen niet overeen en de scheidslijn tussen publieke en private functie was onduidelijk. In de nieuwe vorm van het Juridisch Loket is die helder. De omvorming van bureaus naar loket en advocatenkantoor heeft ook in 2005 nog veel van onze tijd en aandacht gekost. Maar het resultaat is er. Op dertig plaatsen in Nederland zijn de loketten inmiddels geopend. Op 21 andere plekken zijn de private advocatenorganisaties van start gegaan. De zakelijke afwikkeling van de stichtingen is bijna afgerond. Uit een eerste peiling vanuit de Monitor blijkt dat rechtzoekenden tevreden zijn over de bereikbaarheid en kwaliteit van de rechtsbijstand van de loketten ondanks de relatieve onbekendheid van deze nieuwe voorziening. Het gebruik is al bijna even groot als bij de voormalige Bureaus Rechtshulp. Van de gebruikers wordt tachtig procent geholpen met informatie en advies. De anderen worden geholpen met een gratis spreekuur bij het loket of een verwijzing naar de advocatuur. Ook de rechtsbijstandverleners zijn positief over de omvorming. Verwijsarrangementen = meer maatwerk Naast het geven van advies en informatie, wijzen de Juridische Loketten de weg naar andere instanties voor recht en bijstand. Ze brengen de rechtzoekende bij de rechtsbijstandverlener. Om de verwijsfunctie goed te kunnen uitoefenen hebben de Raden voor Rechtsbijstand afspraken met advocaten. Deze zijn neergelegd in zogenoemde verwijsarrangementen. Hierin staan zaken als beschikbaarheid en rechtsgebied waarin de advocaten willen werken. Op basis van deze informatie kan de loketmedewerker direct doorverwijzen naar de juiste man of vrouw. We hebben inmiddels verwijsarrangementen afgesloten. Onderdeel van de arrangementen is de lichte adviestoevoeging (LAT). Dit is een vervanging van het verlengde spreekuur en levert meer maatwerk voor zowel rechtzoekenden als rechtsbijstandverleners. Advocaten die met de raden een afspraak hebben over het verlenen van rechtsbijstand, kunnen een LAT aanvragen in zaken waarbij geen verwijzing is geweest vanuit het Juridisch Loket. Een procedure die voor de buitenwacht klantvriendelijk is en de toegang tot recht nog meer moet waarborgen. Snel en slagvaardig met de Quick Scan Dat de rechtzoekende snel duidelijkheid krijgt, zit ingebakken in de naam van de regeling: Quick Scan. Het is een voorziening voor de subsidiering van een medisch deskundigheidsonderzoek. Voornamelijk aangevraagd bij letselschadezaken. De Quick Scan is een duidelijke uitbreiding van onze diensten. Bekeken als weg in de delta, een vernieuwing die een verrijking is van ons pallet. Het is een laagdrempelige slagvaardige dienst die ook voor de man in de straat te begrijpen is. En zijn nut zal bewijzen. Mediation: op de goede weg We hebben inmiddels een jaar of vier geëxperimenteerd met mediation. Het onderwerp staat prominent op de agenda en is enorm gegroeid. Dat heeft ons gebracht op het standpunt dat mediation een aanvulling is voor de diensten van de raden. Alhoewel we feitelijk alleen maar doorverwijzen, natuurlijk. Maar we bemoeien ons wel met de opleiding en bewaking van kwaliteit van de mediators. Voor sommige rechtzoekenden is mediation een regelrechte aanbeveling, omdat ook de emotionele aspecten aan de orde komen in een juridisch conflict. Dat heeft een meerwaarde omdat het er vaak voor zorgt dat mensen later ook weer met elkaar verder kunnen. Een goed alternatief in deze tijden waar de raden over mee willen denken. We zullen de komende tijd de procedures moeten ontwikkelen. We zitten op de goede weg, dat blijkt ook uit de eerste cijfers.

9 VIValt verbreedt doelstelling In het kort gezegd is VIValt een snellere, simpelere en betrouwbaardere procedure voor het aanvragen van een toevoeging. Een verbetering omdat de verificatie van gegevens op een centraal punt plaatsvindt. Klanten en advocaten kennen minder administratieve lasten. De raden worden zelf verantwoordelijk voor de controle van de persoonsgegevens van de rechtzoekenden bij de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) of de Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV). En ook dat is prima. Hoe groot de winst wordt voor de raden door de invoering van VIValt is mede afhankelijk van het aantal peiljaarverleggingen dat wordt aangevraagd. Deze aanvraag voor vermindering van draagkracht, is nog niet verwerkt in onze prognoses. Feit is dat het een extra check oplevert, een extra keer dat we door de gegevens moeten. Ik denk dat de opbrengst van VIValt in tachtig procent van de toevoegingsaanvragen duidelijk merkbaar is. In de overige gevallen blijft het voorlopig een proces waar men rekening moet houden met minstens twee weken doorlooptijd. Toch kunnen we concluderen dat deze stroom in de delta een goede wijze is om onze dienstverlening te verbreden. Hoofdrechtsgebieden waarop toevoegingen zijn afgegeven in absolute aantallen en geïndexeerd Rechtsterrein Aantal Index Aantal Index Aantal Index Straf Personen- en familierecht Vluchtelingenrecht Vreemdelingenrecht Verbintenissenrecht Arbeidsrecht Sociale verzekeringen Sociale voorzieningen Huurrecht Bestuursrecht Woonrecht Onbekend of foutief ingevuld Ambtenarenrecht Faillissementsrecht Erfrecht Fiscaal recht Goederenrecht Totaal Geen vraaguitval door duurder recht De gestegen kosten van gesubsidieerde rechtsbijstand voor de rechtszoekende hebben niet geleid tot een substantiële verandering in de vraag. Dit blijkt uit cijfers in de monitor gesubsidieerde rechtsbijstand 2005 en onderzoek dat het Sociaal Cultuur Planburo in opdracht van de Raden voor Rechtsbijstand heeft uitgevoerd. De kostenstijging is veroorzaakt doordat de eigen bijdrage voor rechtsbijstand door een advocaat met 35 procent is verhoogd, de tegemoetkoming bij meervoudig gebruik is verlaagd en de griffierechten zijn verhoogd. Van de Nederlanders die in de afgelopen twee jaar een juridisch probleem hadden, maar geen gebruik maakten van rechtsbijstand geeft dertien procent aan dat de prijs daarvoor de reden is. Er is een opvallend verschil tussen Nederlanders die al dan niet recht hebben op gesubsidieerde rechtsbijstand; vier procent van de rechthebbenden tegenover zeventien procent van de niet-rechthebbenden geeft de kosten als reden voor het niet-gebruik. Ontwikkeling vraag en aanbod In de periode is het aantal advocaten dat op toevoegingbasis werkt constant gebleven. Het aantal toevoegingen is in dezelfde periode met 20 procent gestegen. Dit heeft onder andere als gevolg dat het gemiddelde aantal toevoegingen dat per jaar aan een individuele rechtsbijstandverlener wordt afgegeven in de periode met 21 procent is gestegen. Op termijn worden echter geen problemen verwacht startende rechtsbijstandsverleners doen meer zaken

10 10 De grootste absolute stijging heeft plaatsgevonden op het terrein van het strafrecht in de aansluiting tussen vraag en aanbod. Er zijn geen rechtzoekenden die zeggen dat zij geen gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand omdat zij geen beschikbare rechtsbijstandverlener konden vinden. Wel geeft een groter percentage rechtzoekenden aan dat zij moeite hadden om een beschikbare rechtsbijstandverlener te vinden. In een in 2003 gehouden enquête zei elf procent dat zij het moeilijk vonden een beschikbare advocaat te vinden. De cijfers van 2005 worden voor wat betreft de hoofdrechtsgebieden vergeleken met die van Sinds 2003 is het totale aantal afgegeven toevoegingen flink gestegen. Dit heeft onder andere als consequentie dat er nog maar op vijf van de zeventien rechtsterreinen sprake is van een absolute daling van het aantal toevoegingen. De grootste absolute dalingen hebben plaatsgevonden op het gebied van het vluchtelingenrecht en het vreemdelingenrecht, waarbij zich ten opzichte van 2004 een lichte stijging voordoet. De daling op het gebied van de sociale verzekeringen is zowel absoluut als relatief gezien kleiner en wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoog aantal in 2003 ten opzicht van de jaren daarvoor. Bij de andere twee kleinere dalers - bestuursrecht en arbeidsrecht - is het beeld wisselend vanaf 2003 en de daling niet constant. De grootste absolute stijging heeft plaatsgevonden op het terrein van het strafrecht. Deze kan verklaard worden uit de investeringen in het opsporingsbeleid die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden in de politie- en justitieketen. De tweede grote stijging heeft plaatsgevonden op het terrein van de sociale voorzieningen, na faillissementsrecht het op één na grootste, gevolgd door het personen- en familierecht. Rechtsbijstandverleners Eind 2005 stonden er advocaten bij de balie ingeschreven, waarvan 47 procent in dat jaar ook gesubsidieerde rechtsbijstand verleende. Vergeleken met 2000 is het aantal advocaten dat gesubsidieerde rechtsbijstand verleent gelijk gebleven, terwijl het aantal advocaten dat bij de balie staat ingeschreven met 22 procent is gestegen. Deze tegengestelde tendensen hebben als gevolg dat het percentage advocaten dat gesubsidieerde rechtsbijstand verleent ten opzichte van alle advocaten in de periode met tien procent is gedaald. Door de verplichte audit heeft een aantal van de rechtsbijstandverleners het stelsel verlaten. Aantal rechtsbijstandsverleners dat in de jaren daadwerkelijk gesubsidieerde rechtsbijstand verleende (de actieve rbv-ers) ressort Den Bosch Arnhem Den Haag Amsterdam Leeuwarden Aantal advocaten dat in de jaren daadwerkelijk gesubsidieerde rechtsbijstand verleende en het aantal advocaten dat bij de balie is ingeschreven. Aantal verleners Aantal bij de balie Percentage t.o.v. gesubsidieerde ingeschreven advocaten alle bij de balie rechtsbijstand* ingeschreven advocaten * dus exlusief deurwaarders en mediators (Bron aantal bij de balie ingeschreven advocaten: jaarverslag NOvA 2006) Gemiddeld aantal toevoegingen per actieve rechtsbijstandverlener Gemiddelde Index

11 Hoofdstuk 2 Het Juridisch Loket 11

12 Het nieuwe Juridisch Loket slaat brug 12,, Peter van den Biggelaar De rode loper ging in 2005 uit voor de Juridisch Loketten. Na jaren van onderzoek, plannen maken, voorbereidingen treffen, zijn ze op dertig plaatsen in Nederland gevestigd. Als je de hele omvorming van Bureaus Rechtshulp naar Juridisch Loketten bekijkt, is 2005 een overgangsjaar geweest, vertellen Peter van den Biggelaar en Merlijn van den Wittenboer. Zij hebben zich beziggehouden met de opzet, invulling en uitrol van de Juridisch Loketten. We hebben de omvorming officieel afgerond en ondertussen de laatste puntjes op de i gezet. al met al zijn er geen noemenswaardige knelpunten geweest en ook niet meer te verwachten Met de opening in juni 2004 van het eerste Juridisch Loket in Breda hadden de loketten al een gezicht gekregen. Maar nu in 2005 alle dertig vestigingen voorzien zijn van een adres en telefoonnummer, is de metamorfose van het stelsel compleet. Peter van den Biggelaar, directeur van de Raad in Den Bosch en binnen de raden portefeuillehouder Stelselwijziging, is tevreden over het proces. De grote lijn ligt er. De medewerkers van de vroegere Bureaus Rechtshulp hebben een plek gekregen en ook de transitie naar zelfstandige advocatenkantoren is goed verlopen. De burgers weten ons te vinden en zijn goed te spreken over de dienstverlening. Al met al zijn er geen noemenswaardige knelpunten geweest en ook niet meer te verwachten. Merlijn van den Wittenboer, projectleider van de centrale project organisatie vult aan: Natuurlijk was er in het begin weerstand tegen de stelselwijziging. Zeker vanuit de organisaties. Logisch als je bedenkt dat veel medewerkers lang bij de Bureaus Rechtshulp hebben gewerkt, dat bijvoorbeeld functies verdwenen en ze opnieuw moesten solliciteren. Dat is niet zomaar iets. We hebben er met elkaar uitgebreid over gesproken. Gecommuniceerd op alle niveaus. En dat heeft z n vruchten afgeworpen. De meest fervente tegenstanders zijn inmiddels overtuigd voorstander en zien de voordelen van deze structuur. Het idee om een scheiding aan te brengen tussen de publieke en private functies, is verwezenlijkt. Het proces is transparant geweest, om dat modewoord maar eens te gebruiken. Als we terugblikken, zien we dat de raden de omslag goed hebben opgepikt. Er is bij mijn weten geen vakgebied dat zo snel een zo grote verandering zo soepel heeft doorlopen. Daar kunnen we met z n allen trots op zijn. Nieuwe jas De Juridisch Loketten zijn opgezet met het idee een publieke organisatie te vormen waar burgers direct en gratis kunnen

13 Verwijsarrangementen Eén van de doelen van de stelselherziening is om de verwijzing van cliënten vanuit het Juridisch Loket naar de advocatuur goed te regelen. In 2005 hebben de raden hiertoe met advocaten verwijsarrangementen afgesloten. Onderstaand het aantal verwijsarrangementen per 31 december Ressort Den Bosch advocaten kantoren Breda Den Bosch Tilburg Eindhoven Maastricht Roermond de juridisch loketten zijn een nieuwe jas die nog even moet wennen Ressort Den Haag Rotterdam Den Haag/Leiden Dordrecht Zeeland Ressort Amsterdam Utrecht/Amersfoort Alkmaar Haarlem/Zaanstad Amsterdam Ressort Leeuwarden Leeuwarden Groningen Assen Merlijn van den Wittenboer Ressort Arnhem Arnhem Zutphen Zwolle Almelo Vanaf 1 januari 2006 kunnen advocaten met wie een arrangement is afgesloten ook buiten het Juridisch Loket om een Lichte Advies Toevoeging aanvragen. aankloppen met hun juridische vragen. Een spreekuur bijvoorbeeld speelt in op deze wens. Het verstrekken van informatie en advies is een functie van het loket. Daarnaast vervult het loket een intermediaire rol en verwijst ze door naar andere instanties. In directe relatie met deze stelselwijziging, zijn zogenoemde verwijsarrangementen ingevoerd. Dat zijn afspraken die wij maken met rechtsbijstandverleners over onder meer de beschikbaarheid en het rechtsgebied waarin zij werken, legt Peter van den Biggelaar uit. Een systeem waarmee we onder andere de kwaliteit bewaken. De loketmedewerker kan op deze manier efficiënt doorverwijzen en in een aantal regio s zelfs direct een afspraak maken. Boter bij de vis voor de rechtsbijstandzoeker. Het loket kan hiermee voldoen aan zijn doorverwijsfunctie. We hebben inmiddels afspraken met 3600 rechtsbijstandverleners door het hele land. Een aantal en spreiding waarmee we ruim kunnen voldoen aan de vraag. Merlijn van den Wittenboer vat de ontwikkeling in 2005 als volgt samen: De Juridisch Loketten zijn een nieuwe jas die nog even moet wennen. We zullen het komende jaar nog bezig zijn met het verbeteren van diverse zaken. Dat zijn details. Kinderziekten horen er bij. Daarnaast gaat in 2006 een voorlichtingscampagne van start die nog duidelijker maakt dat het Juridisch Loket de plek is waar burgers moeten zijn als ze een juridisch probleem hebben. Het is een nieuw pad dat de toegang tot recht waarborgt. Dat blijven we verbeteren en onderhouden. boter bij de vis voor de rechtsbijstandszoeker 13

14 14 Draai gevonden Op 11 april 2005 werd ons Juridisch Loket geopend. De overgang daar naar toe, vanuit het oude Bureau Rechtshulp, is soepel verlopen. Dat is mede te danken aan de prima ondersteuning die de Raad voor Rechtsbijstand bood. Een daarvoor aangestelde projectmanager nam ons veel werk uit handen. Inmiddels hebben we onze draai gevonden in een prachtig nieuw pand. Wel heeft het een tijdje geduurd voordat de mensen ons wisten te vinden. In het begin kwam maar de helft van het gebruikelijke aantal mensen bij ons aan het nieuwe loket. Het oude Bureau Rechtshulp zat bij de mensen goed in het hoofd. Daarom hebben we veel werk gemaakt van voorlichting over het loket. We moeten naar de situatie toe dat mensen die wakker liggen van een probleem direct denken: Ik moet naar het Juridisch Loket. (Henriëtte Reinstra, vestigingsmanager van het Juridisch Loket in Leeuwarden)

15 Hoofdstuk 3 Mediation 15

16 Mijlpaal voor mediation,, Een niet te missen nieuwe weg in de delta van rechtsbijstand. Dat is het beeld dat blijft hangen na het gesprek over mediation met Madeleine Leers. In het afgelopen jaar hebben we belangrijke stappen voorwaarts gezet en een belangrijke mijlpaal bereikt. 16 Madeleine Leers onderwerp moet af van softe imago Madeleine Leers is manager beheer bij de Raad Den Bosch en heeft de ontwikkelingen op het gebied van mediation vanuit de Raden voor Rechtsbijstand gecoördineerd: Vanuit verschillende projecten is ervaring opgedaan met het oplossen van conflicten via een neutrale conflictbemiddelaar, oftewel mediation. Die ontwikkelingen waren positief en hebben geleid tot de huidige stand van zaken. Mediation heeft een duidelijke plek binnen het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand gekregen. Tot april 2005 konden de raden het nog niet structureel aanbieden. Nu is het ingebed in het reguliere aanbod. Vooralsnog lijkt het aanbod aan te sluiten op de vraag. De mediators die deelnemen, zijn gecertificeerd en dienen aan specifieke inschrijvingsvoorwaarden te voldoen Hiermee wordt de kwaliteit van de mediators gewaarborgd. Er zijn drie manieren waarop rechtsbijstandzoekers bij mediators terechtkomen: Rechtzoekenden kunnen zich rechtstreeks wenden tot mediators, er is verwijzing mogelijk door de rechterlijke macht of het Juridisch Loket kan mensen wijzen op de mogelijkheden tot mediation. In 2005 zijn er 134 succesvolle verwijzingen door het Juridisch Loket gedaan. De teller voor het aantal gestarte pogingen om mediation tot stand te brengen stond eind december op 783. We kunnen tevreden zijn over de resultaten. Een andere factor die nog van invloed zal zijn, is de uitbreiding van het aantal loketten dat, zoals wij dat noemen, mediation-operationeel wordt. Eind 2005 waren er bij twintig Juridisch Loketten speciale mediation-functionarissen actief. In 2006 zullen alle loketten zo iemand in huis hebben. Het aantal mediations uit de markt (partijen gaan rechtstreeks naar een mediator, zonder verwijzing door het Juridisch Loket of de rechterlijke macht) blijft nog relatief achter.

17 Bespaard Ik ben gespecialiseerd in echtscheidingsbemiddeling, met name bij de omgangsregeling voor kinderen. Regelmatig krijg ik cliënten die zijn doorverwezen door het Juridisch Loket. Mensen die daar in veel gevallen kwamen omdat ze hun conflict voor de rechter wilden uitvechten. Totdat ze gewezen werden op mediation. Fijn dat het daardoor geen vechtscheiding hoeft te worden. De kans op een prettig contact op de lange termijn is zo een stuk groter. Vooral voor kinderen is dat heel belangrijk. Op het Juridisch Loket wordt ingeschat of een kwestie geschikt is om met behulp van een mediator op te lossen. Ik vind dat dit goed gebeurt. Ik krijg zelden mensen in mijn praktijk waarbij ik denk dat mediation niet werkt. Alleen op de betaling heb ik een aanmerking. De Raad voor Rechtsbijstand vergoedt maximaal acht uur mediation. Dat is vaak te kort om een zaak tot een goed einde te brengen. Mijn suggestie is om het aantal uren naar boven bij te stellen. Meer uren vanuit de raden betekent meer ruimte voor ons om zaken tot een goed einde te brengen. Een goede, in harmonie bereikte omgangsregeling kan de kinderbescherming een hoop tijd besparen. 17 (Eef van Creij, mediator)

18 dit jonge eendje zou tot een mooie zwaan moeten uitgroeien Imago De klank die mediation heeft, lijkt nog een vreemde in de wereld van rechtsbijstand. Madeleine Leers beaamt dat. Het moet vanzelfsprekender worden om bij een conflict niet direct naar de advocaat of rechter te stappen. Om als burger zelf verantwoordelijkheid te nemen en naar oplossingen te zoeken. Het is een omslag in denken die past bij de huidige tijd. Het onderwerp staat niet voor niets in de politieke belangstelling. Mediators zelf moeten ook harder aan de weg timmeren. Mediation moet af van het softe imago. Daarvoor is het nodig dat mediators zich actiever op de markt begeven. Zich laten zien en acquisitie plegen. Genen Dat er nog volop werk aan de winkel is, lijkt onnodig te zeggen na een klein jaar van implementatie. Alhoewel het onderwerp al jaren op de agenda staat, is in 2005 pas de definitieve stap gezet. Nu moet mediation nog in de genen van een een ieder zitten. Niet alleen bij de rechtzoekenden, maar vooral ook in de organisaties zelf. Ook bij de Raden voor Rechtsbijstand. De medewerkers zien mediation nog als een vreemde eend in de bijt van de toevoegpraktijk. Dit jonge eendje zou tot een mooie zwaan moeten uitgroeien, besluit Madeleine Leers. Mediators Op 1 april 2005 zijn de nieuwe inschrijvingsvoorwaarden voor mediators in werking getreden. Alle bij het Nederlands Mediation Instituut gecertificeerde mediators werden door de raden en de gerechten uitgenodigd om zich via de Toetsingscommissie Mediation in te schrijven bij de raad van het ressort waarin zij kantoor houden. Onderstaand het aantal mediators per hofressort. Ressort Aantal mediators Leeuwarden 38 Arnhem 99 Amsterdam 170 Den Haag 39 Den Bosch

19 419 Hoofdstuk 4 Asielrechtsbijstand

20 Nieuwe wegen Asielrechtsbijstand ontwikkeld,, Voor de portefeuille Asielrechtsbijstand was 2005 een goed ontwikkeljaar. Met een leidraad en onderzoek naar de eigen werkwijze als resultaat. En een nieuwe directeur die zijn takenpakket aan een frisse, kritische blik onderwierp. Duidelijke kwaliteitnormen zijn noodzakelijk in dit gecompliceerde rechtsgebied, met een kwetsbare groep mensen, een krimpende markt en een kritische buitenwacht, aldus portefeuillehouder Jan Wijkstra. moeten voldoende professionele advocaten beschikbaar zijn. Asielrechtsbijstand heeft een aantal stappen gezet om de kloof tussen vraag en aanbod te overbruggen. Advocaten konden zich op kosten van de raad naar andere rechtsgebieden als familie- en arbeidsrecht laten omscholen. Daarnaast hebben we in de Aanmeldcentra de werkroosters aangepast. Van belang is natuurlijk dat het voor een advocaat lonend moet zijn om zijn professie te onderhouden. We doen ons uiterste best de betere advocaten op deze markt te houden. Zodat de kwaliteit gewaarborgd blijft. 20 Jan Wijkstra De rechtshulp aan asielzoekers is een grillige markt Enthousiast blikken directeur Jan Wijkstra en beleidsmedewerker Edwin Borghs terug op Een belangrijke stap vooruit is de leidraad die in de loop van 2004 en 2005 is ontwikkeld. Deze zorgt voor een duidelijk protocol waaraan asieladvocaten kunnen worden getoetst. Ook is afgelopen jaar een start gemaakt met verschillende onderzoeken naar onze manier van werken. Dat is hard nodig om een stap vooruit te kunnen zetten, zegt Jan Wijkstra. Hij legt uit: Om nieuwe wegen in de delta te bevaren, moeten we de hoofdstromen verbeteren en zicht krijgen op kleine vertakkingen. Werken aan een transparante, meetbare en objectieve asielrechtsbijstand. We moeten nog een aantal flinke stappen zetten, maar de aanzet is gegeven in Grillige markt De rechtshulp aan asielzoekers is een grillige markt, vertelt directeur Wijkstra. De afgelopen jaren is het aantal asielzoekers in ons land drastisch gedaald. Tot een paar jaar geleden kwamen er jaarlijks asielzoekers ons land binnen. In 2005 waren het er minder dan Niemand kan het asielverloop voorspellen. We hebben de indruk dat het laagste punt is bereikt en het aantal asielzoekers weer aantrekt. In het geval van sterke stijging in de toekomst, Stichtingen gebundeld In 2005 is de fusie van de drie Stichtingen Rechtsbijstand Asiel (SRA) gerealiseerd. De Stichting is door de scheefgroei tussen vraag en aanbod aanzienlijk gekrompen. De SRA heeft in 2005 haar nut bewezen in de organisatie van de rechtsbijstand en is door alle betrokken partijen, van de Nederlandse Orde van Advocaten tot de Immigratie- en Naturalisatiedienst, in die rol geprezen, vertelt Edwin Borghs. De SRA heeft belangrijke logistieke en administratieve taken, waaronder het bewaken en doorgeven van dossiers, het regelen van tolken en inwinnen van informatie om uitspraken van de IND te toetsen. De IND heeft vaak een voorsprong als het gaat om informatie, en de SRA doet er alles aan om die achterstand in te halen. Equality of Arms is het streven: gelijke middelen voor beide procespartijen. De Stichting Rechtsbijstand Asiel heeft naast haar taak als organisator ook een juridische taak. Ze heeft zelf juristen in dienst die asielrechtsbijstand verlenen. In het verleden heeft de SRA bewezen snel te kunnen meegroeien met de stijgende vraag. Maar juist in deze tijden van krapte rijst de vraag of de SRA als rechtsbijstandvoorziening nog wel nodig is. In 2006 staat een evaluatie op de rol. Jan Wijkstra: Net als in de evaluatie van 2003, wordt de rechtsbijstandtaak van de SRA gewogen op kosten, flexibiliteit, continuïteit en kwaliteit. Waarschijnlijk liggen de accenten nu anders dan in Daarom overwegen we sterk om publiek en privaat niet langer binnen deze stichting te verenigen en de rechtsbijstand helemaal terug te brengen naar de markt. Hier zullen we in 2006 voorstellen over doen aan de Minister van Justitie.