I N H O U D S O P G A V E

Transcriptie

1 hedendaagse kunstenaars geïnspireerd door Vincent van Gogh voor groep 7 en 8 van het primair onderwijs handleiding bij de tentoonstelling

2

3 I N H O U D S O P G A V E Voorwoord 4 De kunstenaars 5 De lessen 6 Les 1: Vincents webpagina invullen 8 60 min. Les 2: Aan de slag met een praktische opdracht min. Les 3: De tentoonstelling bekijken min. Afsluiting: De tentoonstelling inrichten min. Bijlagen: - Brieffragmenten - Om te kopiëren: Keuze 1 Keuze 2 Keuze 3 tijdsduur klassikaal in groepjes individueel

4 V O O R W O O R D Weet je waar ik vaak aan denk? Aan wat ik je indertijd al zei, dat ik, ongeacht de vraag of ik succes zal hebben, toch geloof dat hetgeen waar ik aan heb gewerkt, voortgezet zal worden. Niet meteen, maar wij zijn niet de enigen die geloven in dingen die echt zijn. Dit schreef Vincent van Gogh in september 1889 in een brief aan zijn broer Theo. De zoekende, tegendraadse Vincent hoopte dat zijn werk er voor de kunst van de toekomst toe zou doen. Of beter, hij ging ervan uit dat zijn zoektocht voortgezet zou worden. In 2011 is het Van Gogh Huis in Zundert gestart met een Artist-in-residence-programma: kunstenaars uit alle windstreken werden uitgenodigd om een tijdje in Zundert te komen werken. Zij traden daarmee in Van Goghs voetsporen en lieten zich inspireren door zijn gedachtegoed en de plek waar hij is opgegroeid. In de educatieve tentoonstelling Vincents web staan drie kunstenaars centraal met werk dat ze in Zundert hebben gemaakt. Door het bekijken van hun kunstwerken zien de leerlingen dat Vincent van Gogh meer dan honderd jaar na zijn dood nog steeds veel invloed heeft op kunstenaars van nu. De educatie bij de tentoonstelling heeft bovendien ten doel dat leerlingen kennismaken met het gedachtegoed van Vincent van Gogh en de wereld eens door zíjn ogen zien. Het door Van Gogh in bovenstaand brieffragment beschreven beeld van de toekomst wordt op deze manier door de leerlingen ingevuld.

5 D E K U N S T E N A A R S H A N K LIN K H A MER Han Klinkhamer is gefascineerd door de natuur in het najaar. In de geest van Van Gogh heeft hij rondgedwaald door het landschap rondom Zundert en zich laten inspireren door de plekken die vroeger ook door Van Gogh zijn waargenomen. Bij het vallen van de avond maakte hij tekeningen op zijn ipad. Het leek hem interessant om met dit moderne gereedschap op een nieuwe manier iets te verbeelden en te communiceren. N Y N K E D E I N E M A Stel dat Van Gogh vandaag leefde, wie zou hij dan uitkiezen voor zijn meesterwerk De aardappeleters? Videokunstenaar Nynke Deinema dacht daarbij aan de Poolse en Roemeense gastarbeiders die op de Zundertse kwekerijen werken. Ze volgde deze arbeiders met haar camera en portretteerde ze terwijl ze hun maaltijden nuttigden. Dit resulteerde onder meer in de video De nieuwe aardappeleters. Daarnaast maakte Deinema installaties met de werkhandschoenen van de arbeiders. JEA N - Y VES A U R ÉG A N Tijdens de laatste maanden van zijn leven schilderde Vincent van Gogh in het Franse plaatsje Auvers-sur-Oise meerdere doeken per dag. Dezelfde uitdaging is de Franse schilder Jean-Yves Aurégan aangegaan tijdens zijn verblijf in Zundert. Niet met het penseel, maar met zijn handen schilderde hij schedels en zelfportretten met olieverf op doek.

6 Vincent van Gogh, Zelfportret, 1887/88 (Parijs), olie/doek, collectie Van Gogh Museum, Amsterdam.

7 D E L E S S E N De tentoonstelling Vincents web blijft minimaal twee weken op school. De volledige lessenserie duurt ca. 3,5 uur en is opgebouwd uit drie lessen. Een groot deel van de tijd zijn de leerlingen zelfstandig bezig. Ter afsluiting van het project wordt op een centrale plek in het schoolgebouw de tentoonstelling ingericht, zodat alle groepen ernaar kunnen komen kijken. De leraren stemmen het gebruik van de tentoonstellingsonderdelen onderling af. De lessen worden elders in deze handleiding uitgebreid omschreven; hier volgt een beknopte omschrijving. O PB O U W Na een korte introductie over Vincent van Gogh gaan de leerlingen in Les 1 zelfstandig in groepjes leven en gedachtegoed van de kunstenaar onderzoeken. Ze doen dit naar aanleiding van de vraag: Stel dat Vincent van Gogh internet had, hoe zou zijn persoonlijke webpagina of Facebookpagina er dan uitzien? Terwijl de leerlingen een digitaal werkblad invullen, verplaatsen ze zich in de kunstenaar. In Les 2 komen invalshoeken aan bod die te maken hebben met de drie hedendaagse kunstenaars die aan de tentoonstelling deelnemen. De leerlingen gaan aan de slag met een individuele, praktische opdracht op een kopieerblad om een uniek, persoonlijk kunstwerk te maken. Tijdens Les 3 worden de kunstwerken uit de tentoonstellingskist bekeken. Met behulp van kijkvragen en foto s leidt de leraar een klassikaal gesprek over deze werken. Ter afsluiting wordt de tentoonstelling op een centrale locatie opgesteld, aangevuld met de werkstukken van de leerlingen uit Les 2. De hele school kan de expositie komen bekijken. In een extra lesonderdeel kunnen de leerlingen zich verplaatsen in een museummedewerker en een bijbehorende taak uitvoeren, zoals reclame maken voor de tentoonstelling of een rondleiding geven.

8 L E S 1 : V I N C E N T S W E B P A G I N A I N V U L L E N 60 min. BENODIGDHEDEN - bronnenkoffer; - digitaal werkblad Vincents webpagina op > vlonder Vincents web ; - computer met internetverbinding per twee leerlingen. Als de school niet over voldoende computers beschikt, kunt u voor alle leerlingen de werkbladen printen. Het digitaal invullen heeft echter als meerwaarde dat leerlingen direct afbeeldingen en informatie vanaf internet kunnen plaatsen. V O O R A F De leraar bereidt zich voor door algemene informatie over leven en werk van Vincent van Gogh te lezen en te bekijken. Tip: Bekijk het filmpje over Vincent van Gogh op Hierin komt beknopt de belangrijkste informatie over Vincent van Gogh aan bod. W E R K W I J Z E Belangrijk! Voor de meeste vragen bij deze lessen geldt dat foute antwoorden niet mogelijk zijn. Iedere leerling heeft bij zo n vraag immers zijn eigen associaties. Het doel is om een goed gesprek te starten. 1. Introduceer Vincent van Gogh in de klas. Stel vragen als: - Wat weten jullie al over Vincent van Gogh? - Wie heeft er wel eens een schilderij van Van Gogh gezien? In het echt? Kun je daar iets over vertellen? - Hoe liet Vincent van Gogh destijds aan anderen weten dat hij een schilderij had gemaakt? - Hoe kunnen kunstenaars vandaag hun werk aan anderen laten zien? (denk aan Twitter en Facebook) - Wie van jullie heeft een Facebookpagina of iets wat erop lijkt? Wat staat er allemaal op jouw pagina? - Stel tot slot de sleutelvraag: Stel dat Vincent van Gogh internet had, hoe zou zijn persoonlijke webpagina er dan uitzien?

9 2. Verdeel de klas in tweetallen. Ieder groepje vult zelfstandig het digitale werkblad Vincents webpagina in op De leerlingen gebruiken hiervoor materialen uit de bronnenkoffer en het internet. Attendeer hen voordat ze aan de slag gaan op de informatie in de bronnenkoffer. 3. Ieder groepje toont zijn eigen pagina op het digitale schoolbord. U kunt de pagina s ook laten printen. Laat elk groepje eventueel een korte presentatie geven. Vincent van Gogh, Zonnebloemen, 1888 (Arles), olie/doek, collectie National Gallery, Londen.

10 brieffragment 1 LES 2 : A A N D E S LA G MET EEN PR A K T IS CH E O PD R A CH T ca. 90 min. BENODIGDHEDEN - 3 ophangborden met afbeeldingen 1, 2 en 3; - de brieffragmenten uit deze handleiding (zie Bijlagen); - de kopieerbladen uit deze handleiding (zie Bijlagen); - voor Keuze 1: potlood, A4-papier, computers met internetverbinding; - voor Keuze 2: potlood, A3-papier, tijdschriften/reclamefolders, scharen en lijm; - voor Keuze 3: potlood, dik (schilders)papier of karton (A3), verf, kwasten, bordjes, bakjes water, kleine spiegels. brieffragment 2 V O O R A F - Hang de ophangborden willekeurig op in het lokaal, met de afbeeldingen naar voren. - Maak ca. 10 kopieën van elk kopieerblad (1, 2 en 3) en zet de benodigde materialen klaar. brieffragment 3

11 W E R K W I J Z E 1. Lees de brieffragmenten uit deze handleiding voor aan de groep of laat ze door leerlingen voorlezen. De leerlingen koppelen ieder brieffragment aan het bijbehorende werk van Van Gogh op het ophangbord: Welke brief hoort bij welk ophangbord?. De leerlingen ontdekken het juiste antwoord door de borden om te draaien. 2. Iedere leerling kiest nu de afbeelding uit die zijn voorkeur heeft (ophangbord 1, 2 of 3). Hij ontvangt een bijbehorende opdracht op een kopieerblad (keuze 1, 2 of 3). 3. De leerlingen werken zelfstandig aan de opdracht op het kopieerblad. De leraar treedt op als begeleider. Laat de leerlingen tijdens het maken van de opdracht goed kijken naar het schilderij van Van Gogh dat in hun opdracht centraal staat. Zie >vlonder Vincents web >Vincents werk. 4. De leerlingen presenteren hun eigen werkstuk aan de groep. Stel de vraag: Hoe zou Vincent deze opdracht gemaakt hebben? Vraag vervolgens eventueel: - Hoe ben je te werk gegaan? Wat heb je gedaan voordat je met de uitwerking begon? - Vincents schilderijen laten vaak een emotie zien. Welk gevoel laat jouw werk zien? - Heb je ook werk van Vincent van Gogh gebruikt als inspiratie? Hoe zie je dit terug?

12 L E S 3 : D E T E N T O O N S T E L L I N G B E K I J K E N 45 min. BENODIGDHEDEN - 3 vitrinekastjes; - digitaal schoolbord; - fotopresentatie ipad-tekeningen van Han Klinkhamer op >vlonder Vincents web > de tekeningen van Han Klinkhamer; - dvd videokunstwerk De nieuwe aardappeleters van Nynke Deinema; - afbeeldingen van schilderijen van Vincent van Gogh en de 3 kunstenaars op >vlonder Vincents web >tentoonstelling/vincents werk. V O O R A F - Zet de drie vitrinekastjes op verschillende locaties in de klas (verspreid over drie tafels). - Zet de link klaar naar de fotopresentatie van de ipad-tekeningen van Han Klinkhamer op Bekijk eventueel de andere foto s. - Zet de dvd met het videokunstwerk alvast klaar voor vertoning op het digitale schoolbord. Tip: de dvd Filosoferen met kinderen over kunst biedt inspiratie om met een groep een filosofisch gesprek aan te gaan over kunst. De dvd is verstuurd naar alle scholen die het project Vincents web ontvangen. W E R K W I J Z E 1. Geef de leerlingen gelegenheid om alle kastjes met kunstwerken rustig te bekijken. 2. Bespreek in een klassikaal gesprek alle werken in de vitrinekastjes. Stel de leerlingen de bijbehorende vragen. Gebruik naar eigen inzicht de achtergrondinformatie en de afbeeldingen op internet.

13 K U N S T WER K EN H A N K LIN K H A MER Achtergrondinformatie In 1880 besloot Vincent van Gogh kunstenaar te worden. Hij besefte dat tekenen de basis voor het schilderen was en wist dat hij hard moest werken om zich het vak eigen te maken. Vanaf toen begon Vincent fanatiek te tekenen in het landelijke Etten waar hij op dat moment woonde. Hij liet zich daarbij vaak inspireren door het landschap van West-Brabant. De kunstenaar Han Klinkhamer is vier weken in Zundert geweest. Daar heeft hij het landschap getekend dat Vincent ook gezien moet hebben. Hij gebruikte daarvoor een digitaal tekenprogramma op een ipad. In veel tekeningen die hij in Zundert heeft gemaakt zitten verwijzingen naar het werk van Vincent van Gogh. Vincent van Gogh, Moeras bij Seppe, 1881 (Etten), pen/papier, collectie: Virginia Museum of Fine Arts, Richmond. Vragen: - Aan welke geur denk je als je de tekening in het kastje ziet? - Wie denkt aan een andere geur? - Wie herkent dit soort landschap? Laat eventueel enkele leerlingen het werk nogmaals van dichtbij bekijken. Vragen: - Met welk materiaal is deze tekening gemaakt? - Stel dat je niet weet dat de tekening op een ipad gemaakt is, kun je dat dan zien? - Lijkt de tekenstijl van deze kunstenaar op de stijl van Vincent van Gogh? Kun je vertellen waarom je dat vindt? Vertoon nu de fotopresentatie met tekeningen van Han Klinkhamer op het digitale schoolbord. Vraag: - Kun je in deze serie tekeningen overeenkomsten ontdekken met het werk van Vincent van Gogh? Tip: vertoon extra afbeeldingen van Vincents werk, bijvoorbeeld via

14 N Y N K E D E I N E M A Achtergrondinformatie Met De aardappeleters wilde Vincent van Gogh een realistisch boerenschilderij maken. Hij wilde de gewone, eenvoudige boeren afbeelden (in plaats van de elite) om te benadrukken dat deze mensen met de handen die ze in de schotel steken, zelf de aarde hebben omgespit en dat zij zo hun eten eerlijk verdiend hebben. Vincent van Gogh, Olijfboomgaard, 1889 (St. Rémy-de-Provence), olie/doek, collectie Van Gogh Museum, Amsterdam. Stel dat Van Gogh vandaag had geleefd, wie zou hij dan uitkiezen voor De aardappeleters? Dit is de vraag die kunstenaar Nynke Deinema zichzelf heeft gesteld. Ze heeft een hele maand Poolse en Roemeense gastarbeiders gevolgd op de Zundertse kwekerijen waar ze werken, en ze geportretteerd tijdens het nuttigen van hun maaltijden. Daarnaast maakte ze installaties met de werkhandschoenen van de arbeiders, als verwijzing naar bovenstaand citaat van Van Gogh. Vertoon de video De nieuwe aardappeleters op het digitale schoolbord. Vragen: - Ben jij wel eens gefilmd tijdens het eten? Hoe vond je dat? En zo niet, hoe zou je het vinden? - Wat voor relatie hebben deze mensen met elkaar? (Denk aan: familie, vrienden) Kun je uitleggen waarom je dit denkt? - Aan welk kunstwerk doet deze video je denken? Leg uit. - Vind je deze video zelf ook een kunstwerk? Waarom wel (of juist niet)? Laat enkele leerlingen de foto in het vitrinekastje van Nynke Deinema van dichtbij bekijken. Vragen: - Wat zie je? - Wat is volgens jou de overeenkomst tussen deze foto en het videokunstwerk dat je net zag? - Ontdek je een overeenkomst tussen de schilderijen van Vincent van Gogh en de foto? - Ziet iemand nog een andere overeenkomst? Vincent van Gogh, Schedel, 1887/88 (Parijs), olie/doek, collectie Van Gogh Museum, Amsterdam. Vincent van Gogh, De aardappeleters, 1885 (Nuenen), olie/doek, collectie Van Gogh Museum, Amsterdam.

15 J E A N - Y V E S A U R É G A N Achtergrondinformatie De zelfportretten die Vincent van Gogh tijdens zijn laatste jaren maakte, zijn meer gericht op emotie dan op perfecte gelijkenis. Ze geven ons een kijkje in zijn karakter en gevoelsleven. Het kleurgebruik geeft weer wat Van Gogh denkt en voelt. De manier waarop hij de dikke, ongemengde verf op de doeken zet, geeft blijk van een heftige, spontane beweging. Vooral gedurende zijn laatste maanden schilderde hij zo meerdere doeken per dag. De Franse schilder Jean-Yves Aurégan is in Zundert dezelfde uitdaging aangegaan. Niet met het penseel, maar met zijn handen maakte hij meerdere doeken per dag met (ongemengde) olieverf op doek. Laat enkele leerlingen het schilderij van Jean-Yves Aurégan van dichtbij bekijken en eraan ruiken. Links en rechts van de vitrinekast zitten openingen waar de leerlingen de olieverf goed kunnen ruiken. Vincent van Gogh, Zelfportret, 1889 (St. Rémy-de-Provence), olie/doek, collectie Musée d Orsay, Parijs. Vragen: - Waar doet de geur van het schilderij je aan denken? Vind je dat lekker ruiken? - Hoe is het schilderij gemaakt, denk je? Waar kun je dat aan zien? Laat de groep het schilderij van een afstand bekijken. Vragen: - Wat heeft de schilder precies geschilderd? - Ziet iemand iets anders? Of: wie ziet meer? - Hoe zou de schilder zich gevoeld hebben toen hij dit schilderde? Wat zou hij die dag meegemaakt kunnen hebben? - Welk schilderij van Vincent van Gogh zou je naast dit schilderij hangen? Leg uit waarom. Tip: vertoon extra afbeeldingen van Vincents werk, bijvoorbeeld via

16 A F S L U I T I N G : D E T E N T O O N S T E L L I N G I N R I C H T E N 15 min. DUUR LESSUGGESTIE: NAAR EIGEN INZICHT BENODIGDHEDEN - 3 vitrinekastjes; - ophangzeil; - de in Les 2 gemaakte werkstukken; - ophangmagneetjes; - evt.(geprinte) afbeeldingen van schilderijen van Vincent van Gogh. V O O R A F - Zet een tafel op een centrale locatie in de school, bijvoorbeeld de aula of een handvaardigheidslokaal. Plaats alle vitrinekastjes op deze tafel. - Hang het ophangzeil op achter de kastjes (zie foto). W E R K W I J Z E Laat leerlingen zelf enkele werkstukken uit Les 2 aan het zeil bevestigen met behulp van de ophangmagneetjes. Stimuleer ze om ook bijbehorende schilderijen van Vincent van Gogh uit te printen en op te hangen. Tip: niet alle werkstukken kunnen opgehangen worden aan het zeil. Laat de leerlingen eventueel zelf een selectie maken en presenteer de overige werkstukken in een mapje, dat u bij de expositie legt.

17 L E S S U G G E S T I E Verdeel de leerlingen van de deelnemende groepen 7 en 8 in groepjes. Geef ieder groepje een rol als museummedewerker met een bijbehorende taak. T ECH N IS CH E D IEN S T Medewerkers van de technische dienst zorgen voor alle praktische zaken rondom de opbouw van een tentoonstelling, zoals het plaatsen van spotjes (licht), tafels, ophangzeilen en vitrines. CO N S ER VA T O R / A S S IS T EN T - CO N S ER VA T O R EN De conservator bepaalt wat er in een tentoonstelling te zien is en waar elk werk moet worden gehangen. Hij wordt ondersteund door assistenten. Laat de leerlingen eventueel zelf nadenken over extra onderdelen die ze kunnen laten zien (zoals beeldmateriaal over Vincent van Gogh). E D U C A T I E V E D I E N S T De educatief medewerkers schrijven teksten voor de museumbezoeker waarin wordt verteld waar de tentoonstelling over gaat. Laat dit groepje eventueel ook nadenken over mogelijke manieren om informatie over te dragen aan bezoekers (bijvoorbeeld via een audiotour). R O N D LEID ER S De rondleiders presenteren de tentoonstelling aan de bezoekers. Ze bepalen vaak in samenwerking met de educatieve dienst vooraf welke informatie ze tijdens de rondleiding zullen geven en hoelang de rondleiding duurt. M A R K E T I N G M E D E W E R K E R S De marketingmedewerkers maken reclame voor de tentoonstelling. Dit kan op allerlei manieren: denk aan een folder, poster of reclamefilmpje. Het doel is zo veel mogelijk mensen naar de tentoonstelling te laten komen. Laat dit groepje ook nadenken over een creatieve uiting. M E D E W E R K E R P R E N C O M M U N I C A T I E De medewerker PR en communicatie is woordvoerder voor de pers. Hij schrijft een persbericht met informatie over de tentoonstelling dat verschijnt in de krant of als nieuwsbericht op een (lokale) tv-zender, en op internet (bijvoorbeeld in de sociale media).

18 C O L O F O N Een uitgave van Kunstbalie 2012 Samenstelling: Kunstbalie i.s.m. Vincent van Gogh Huis Zundert Tekst: Esther Leenders, consulent beeldende kunst Redactie: Laura van Campenhout Vormgeving: Huub van Deijck Met dank aan de deelnemende kunstenaars van het Artist-in-residence -project, Vincent van Gogh Huis Zundert en Van Gogh Brabant. Ontbreekt er materiaal in dit project of zijn er onderdelen beschadigd? Meld dit in een aan relatiebeheer@kunstbalie.nl. Vul de evaluatie van dit project in op > mijn kunstbalie (bruine balk bovenin) > servicedocumenten. info@kunstbalie.nl

19 B I J L A G E N B R I E F F R A G M E N T E N F R A G M E N T 1 We zijn samen nogal veel uitgeweest, verscheiden malen o.a. naar de hei bij Seppe, naar de zoogenaamde Passievaart, een groot moeras. Aldaar heeft Rappard een groote studie geschilderd (1 meter bij 50) waarin veel goeds was. Overigens heeft hij een stuk of 10 kleine sepia s gemaakt, ook in t Liesbosch. Terwijl hij aan t schilderen was heb ik een penteekening gemaakt van een andere plek in t moeras alwaar veel waterlelies groeijen (bij den Roozendaalschen weg). Etten, eind juni 1881, aan Theo van Gogh. F R A G M E N T 2 En tevens, waar b.v. t schilderij waar ik aan doende ben anders is dan lamplichten als Dou of van Schendel is t niet overbodig welligt er eens op te wijzen hoe een van de mooiste dingen van de schilders dezer eeuw is geweest, het schilderen van DONKER dat toch kleur is. Nuenen, dinsdag 21 april 1885, aan Theo van Gogh. F R A G M E N T 3 Ze zeggen en dat geloof ik graag dat het moeilijk is jezelf te kennen maar het is evenmin eenvoudig jezelf te schilderen. Zo werk ik op het ogenblik aan twee zelfportretten bij gebrek aan een ander model want het is hoog tijd dat ik wat aan de figuur ga doen. Aan het ene ben ik begonnen op de eerste dag dat ik op was, ik was mager en lijkbleek. Maar daarna ben ik er weer een begonnen, een driekwart tegen een heldere, achtergrond. St. Rémy-de-Provence, donderdag 5 en vrijdag 6 september 1889, aan Theo van Gogh.

20 K E U Z E 1 In 1880 besloot Vincent van Gogh kunstschilder te worden. Hij wist dat hij hard moest vechten om het vak te leren. En hij besefte dat hij, voordat hij kon gaan schilderen, goed moest leren tekenen. In de lente van 1881 maakte hij veel tekeningen (studies) van het landschap rondom het dorp Etten. O P D R A C H T Wat is jouw lievelingslandschap? Maak een tekening van deze plek op de computer. S T A P P E N P L A N STAP 1 Maak aantekeningen over jouw lievelingslandschap. Vul in: - Waar ben je het liefst? Aan zee, in het bos, in de bergen of ergens anders? Hoe voel je je daar? In welk seizoen kom je er graag? Vincent van Gogh, Moeras bij Seppe, 1881 (Etten), pen/papier, collectie: Virginia Museum of Fine Arts, Richmond. STAP 2 STAP 3 STAP 4 STAP 5 STAP 6 Zoek op internet plaatjes met voorbeelden van dit landschap. Maak met behulp van deze afbeeldingen met potlood DRIE VERSCHILLENDE SCHETSEN (STUDIES). Ga op internet en open de website Zoek de vlonder Vincents web en klik op de link Teken je droomlandschap. Heb je het tekenprogramma geopend? Oefen nu eerst de mogelijkheden voordat je begint. Maak een tekening van jouw landschap. - Trek van links naar rechts een rechte streep: hoog, laag of in het midden van het scherm. Dit is de horizon. - Teken nu de andere onderdelen van het landschap: iets wat ver weg staat, teken je klein; iets wat dichtbij staat, teken je groot. - Gebruik de tekeningen van Vincent van Gogh als inspiratie. - Niet tevreden? Wis de handeling en begin opnieuw! Print de tekening of verstuur deze naar je adres. Tijd over? Maak nog twee tekeningen van hetzelfde landschap en zorg ervoor dat ze niet hetzelfde zijn.

21 K E U Z E 2 In 1885 schilderde Vincent van Gogh De aardappeleters in het dorp Nuenen. De boeren in deze omgeving werkten hard, maar ze waren erg arm. Hun avondeten bestond uit aardappelen en koffie: een eenvoudige maaltijd dus. Door deze mensen te schilderen, laat Vincent zien dat hij ze de moeite waard vond en bewondering voor ze had. O P D R A C H T Met wie eet jij thuis de warme maaltijd? Eten jullie wel eens een aardappelgerecht? Maak een collage van jouw aardappeleters. S T A P P E N P L A N STAP 1 Maak aantekeningen over jouw warme maaltijd. Vul in: Vincent van Gogh, De aardappeleters, 1885 (Nuenen), olie/doek, collectie Van Gogh Museum, Amsterdam. - Wie zitten er aan tafel? Wat of wie vind je de moeite waard om af te beelden? Waar komt het licht vandaan? Welke kleuren hebben de tafel: de muur: de kleding: STAP 2 STAP 3 STAP 4 STAP 5 Maak met potlood EEN SCHETS (STUDIE). Tekenwaar iedereen zit en de kamer waar gegeten wordt. Maak de plek waar WEINIG LICHT valt donkergrijs met je potlood. Zoek plaatjes uit tijdschriften die te maken hebben met jouw aantekeningen en schets: personen, eten, voorwerpen en kleuren. Knip of scheur de plaatjes uit. Maak op een wit vel papier een collage (knip- en plakwerk). - Knip uit je verzameling plaatjes de vormen uit die je wilt gebruiken. - Begin met de achtergrond (de kamer). - Plak een plaatje pas vast als je zeker weet dat het daar goed ligt. Kun je voor sommige voorwerpen of personen niet de juiste plaatjes vinden? Teken deze op een apart vel papier. Knip ze uit en plak ze op.

22 K E U Z E 3 Vincent van Gogh had een moeilijk leven, met veel onrust, liefdesverdriet en geldzorgen. Omdat hij geen geld had voor een model, maakte hij veel zelfportretten. Schilderen was voor hem een manier om te vertellen wat hij voelde. In sommige zelfportretten kun je dit goed zien. Maar zijn humeur is niet alleen af te lezen aan zijn gezichtsuitdrukking. Vooral de felle kleuren en heftige, snelle manier van schilderen laten zijn emoties van dat moment zien. O P D R A C H T Iedereen is wel eens verdrietig, verliefd, boos of blij. Maak een zelfportret waarop je je humeur ziet. S T A P P E N P L A N STAP 1 Maak aantekeningen over de emotie die je wilt laten zien. Vul in: Vincent van Gogh, Zelfportret, 1889 (St. Rémy-de-Provence), olie/doek, collectie Musée d Orsay, Parijs. - Welke emotie kies je? Welke kleuren vind je bij dit gevoel horen? Welke manier van schilderen vind je erbij horen? Welke voorwerpen kun je op het schilderij erbij schilderen? (bijvoorbeeld een hoed of kwast) Waarom dit voorwerp? STAP 2 STAP 3 STAP 4 STAP 5 Bekijk jezelf in een spiegel. Probeer verschillende gezichtsuitdrukkingen uit. Maak met potlood eerst EEN SCHETS van deze uitdrukking op het papier of karton. Meng eerst een paar kleuren voordat je begint met schilderen. Maak bijvoorbeeld groen feller door er wat geel door te mengen. Kleuren worden donkerder of lichter met een beetje zwart of wit erbij. Maak na elke kleur je penseel goed schoon. Schilder eerst alle onderdelen van het portret (gezicht, haar, achtergrond) in verschillende kleuren. Zorg dat er GEEN LEGE PLEKKEN overblijven. In de tijd van Vincent van Gogh was schilderen in streepjes of puntjes populair. Is alle verf opgedroogd? Schilder streepjes of puntjes OVER de opgedroogde verf heen. Verschillende kleuren streepjes of puntjes naast elkaar zorgen voor een bijzonder effect.

23

24