LOCOMOTIE Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Rechtsongelijkheid voor lokale politiek Han van t Hof algemeen bestuurslid OSF

Transcriptie

1 Magazine over onafhankelijke politiek LOCOMOTIE Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Rechtsongelijkheid voor lokale politiek Han van t Hof algemeen bestuurslid OSF 53 februari 2014

2 Inhoudsopgave Mensenwerk 3 Colofon 3 Rechtsongelijkheid lokale politiek 4 Gemeenteraadsverkiezingen Dagboek van een voorzitter 8 Wetenschappelijk katern Column: Wetenschappelijk Bureau 9 Gasproblematiek in Groningen 10 Onafhankelijke politiek met subsidie 15 Altijd op de bres voor de taal fan it hert 18 Secretariaat OSF krijgt versterking 22 Han van t Hof uit Zeeland 24 Zieuwent: vernieuwen in gezamenlijkheid 25 Agenda Ledenraad OSF Zaterdag 22 maart Zaterdag 07 september Zaterdag 13 december Steunfractie Senator OSF Zaterdag 22 maart Zaterdag 06 september Zaterdag 13 december uur uur uur uur uur uur Bestuur OSF Zaterdag 22 maart Zaterdag 12 april Zaterdag 24 mei Zaterdag 19 juli Zaterdag 11 oktober Zaterdag 13 december uur uur uur uur uur uur Wetenschappelijk Bureau OSF Zaterdag 12 april uur Zaterdag 19 juli uur Zaterdag 11 oktober uur Ontvang deze Locomotie drie keer per jaar gratis! Aanmelden via: info@osf.nl 2 Locomotie 53

3 Mensenwerk Bijzondere beloningen! Vrijwilligerswerk is uiteraard afhankelijk van personen. Mensen zetten zich geheel belangenloos in voor het goede doel, voor een evenement of voor de politiek. Soms denk ik wel eens dat de vrijwilligers toebehoren aan de steeds langer wordende lijst van met uitsterven bedreigde diersoorten. Want probeer nog maar eens iemand te vinden voor de politiek, die vanuit een algemeen belang een bepaald doel wil dienen. Dat is uitermate lastig. Je vindt wel nog mensen die hun eigen ideaal nastreven, maar voor het algemeen nut liggen de vrijwilligers niet voor het oprapen. Daarom doe ik een klemmend beroep op u om eens extra aardig te zijn voor de vrijwilligers die u kent. Want zonder hen zou ook de politiek er heel anders uitzien! Omdat de uitzondering de regel bevestigd zet ik in dit voorwoord deze keer een aantal mensen in het zonnetje. Gewoon omdat ze dat volgens mij verdienen. De twee mannen links en rechts op de foto zijn voorbeelden van bijzondere vrijwilligers. Adrie Gaasbeek (links) nam recent afscheid van het bestuur van de VPPG. Hij en oud voorzitter Herman Janssen (rechts) werden benoemd tot erelid en kregen van voorzitter Fons Zinken (midden) het VPPG logo in goud opgespeld. Vrijwilligerswerk loont dus, ook zonder beloning. Chris Tiekstra, Hoofdredacteur Colofon Locomotie is een uitgave van het Wetenschappelijk Bureau van de Onafhankelijke SenaatsFractie (OSF) en verschijnt gemiddeld driemaal per jaar. Locomotie biedt vertegenwoordigers uit de onafhankelijke politiek een podium om hun mening uit te dragen. Daarnaast wordt regelmatig verslag gedaan van de activiteiten van de OSF Senator en de ontwikkelingen in de provincies. Uitgever Wetenschappelijk Bureau OSF Hendrik Ten Hoeve Redactieraad Hendrik Ten Hoeve Jabik van de Bij Chris Tiekstra Hoofdredacteur Chris Tiekstra info@t-force.nl Oplage exemplaren Vaste redacteuren Maarten Brorens Dick van Niekerk Columnisten Prof. dr. Kees de Lange Hendrik Ten Hoeve Jabik van der Bij Gastredacteuren Eugène Bisscheroux Fotografie Top Shots Photo Agency BV T-Force Communicatieburo Studio Cyril Opmaak en vormgeving T-Force Communicatieburo Drukwerk Printadvise Nummer 53, februari 2014 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 3

4 Rechtsongelijkheid lokale politiek De rechtsongelijkheid tussen lokale politieke partijen en afdelingen van landelijke partijen blijft bestaan. Was en is het zo dat afdelingen van landelijke partijen gebruikmaken van overheidssubsidies, lokale partijen in bijna alle gemeenten moeten ook anno 2014 nog zelf voor de financiering van hun activiteiten zorgen. Deze rechtsongelijkheid werd nog vergroot met het verplicht invoeren van een giftenreglement voor lokale partijen in het kader van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp), die per 1 mei 2013 in werking trad. Lokale politieke partijen dienen sinds die datum zelf zo n giftenreglement op te stellen. Fons Zinken (Foto: Studio Cyril) Op het eerste gezicht lijkt dat niet onredelijk, aldus Fons Zinken, voorzitter van de Vereniging van Plaatselijke Politieke Groeperingen (VPPG), die een groot aantal lokale politieke partijen vertegenwoordigt, in een persbericht van de vereniging dat kort daarop verscheen. Natuurlijk is het goed dat er volledige openheid is over de financiering van een politieke partij. Daar is geen discussie over. Maar het is natuurlijk vreemd en onwenselijk dat er voor landelijke partijen andere regels gelden. Zij mogen zich gewoon aansluiten bij het centrale giftenreglement van hun landelijke partij. Je kunt grote vraagtekens zetten bij wat dat bijdraagt aan die gewenste openheid. Uit de praktijken die we onlangs in Limburg en bijvoorbeeld in Amsterdam Zuidoost en Rotterdam hebben gezien, blijkt dat landelijke partijen zich amper met lokale afdelingen bemoeien als het gaat om de controle op geldstromen, zo besluit hij zijn pleidooi. Tijdens de Algemene Ledenvergadering van de VPPG, die op 10 mei plaatsvond, werd de nieuwe wet met afkeuring besproken. Fons Zinken hierover: Het gevoel dat er op het ministerie van Binnenlandse Zaken doelbewust grotere rechtsongelijkheid wordt gecreëerd groeit met de dag. Terwijl bij ons de indruk bestond dat de voorgangers van minister Plasterk wél oog hadden voor deze ongelijkheid en ook bereid waren om hier daadwerkelijk iets aan te doen. Ook na haar motie waarin de VPPG een oproep deed om de Wfpp in overeenstemming te brengen met het uitgangspunt dat elke politieke groepering gelijke kansen moet krijgen in financiering en verplichtingen, lijkt er niet veel veranderd. Hoe staat het er nu, bijna een jaar later en zó kort voor de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen voor? De redactie van Locomotie ging het gesprek aan met de voorzitter van de VPPG, Fons Zinken, voor een update uit eerste hand. Locomotie: Meneer Zinken, is er sinds het indienen van genoemde motie in mei 2013 verandering opgetreden in het overheidsbeleid om een einde te maken aan de rechtsongelijkheid? 4 Locomotie 53

5 Fons Zinken: Nee. Onlangs heeft minister Plasterk een wijziging van de Wfpp voorgesteld. De minister heeft zijn standpunt met betrekking tot de subsidiëring van lokale partijen gehandhaafd. Overigens met dezelfde argumentatie. Hij vindt nog altijd dat de gemeenten zelf de lokale partijen moeten subsidiëren. Ik verwijs in deze graag naar een advies van professor Elzinga. Hij schrijft in zijn advies aan de VNG en VPPG dat door de landelijke subsidieregelingen er een zetel hebben in de Provinciale Staten, waterschappen en/of gemeenteraden worden lokale partijen genoemd. Ook provinciale partijen, zoals de FNP en de PvZ, zijn lokale partijen. Streep door de rekening van democratie en gelijke behandeling steeds grotere ongelijkheid van kansen ontstaat op het decentrale niveau. Deze ongelijkheid kan echter niet worden opgelost via decentrale financieringsbronnen, maar moet op landelijk niveau worden afgeregeld en wel in het kader van een aanvulling of bijstelling van de landelijke subsidieregelingen. Ondanks het uitdrukkelijke verzoek van een meerderheid in de Eerste Kamer wordt aan deze ongelijkheid weer niets gedaan. Sterker, bij deze wijziging worden lokale partijen opgezadeld met wettelijke plichten zonder dat daar een financiële vergoeding tegenover staat. Overigens durf ik de stelling aan dat 95% van alle volksvertegenwoordigers deze wetswijziging niet zullen begrijpen. Locomotie: Waaraan leidt u dat af en kunt u concrete voorbeelden noemen om onze lezers een beeld te schetsen van deze problematiek? Fons Zinken: Iedereen moet een wet kunnen lezen en begrijpen. Dat is een voorwaarde om uitvoering te geven aan de wet. De minister is er uitstekend in geslaagd om een mistgordijn op te trekken. Voor de kiezers is het duidelijk wat een landelijke, provinciale, lokale en waterschapspartij is. De minister vindt dit verwarrend. Hij komt met nieuwe begripsbepalingen. Alleen de landelijke partijen die een zetel hebben in de Tweede en/of Eerste Kamer zijn politieke partijen. Afdelingen van landelijke partijen die een Bovenlokale partijen zijn landelijke partijen die geen zetel hebben in de Eerste en/of Tweede Kamer. In de zeer uitgebreide toelichting op deze wijziging, worden de begrippen weer door elkaar gehusseld. Deze nieuwe begripsbepalingen komen niet overeen met die in de Kieswet. Die gaat weer over groeperingen. Daaraan heeft de VPPG ook haar naam ontleent. Locomotie: Dat zijn nogal opvallende verschillen. Bestaat bij u de indruk dat de overheid, en meer bepaald het ministerie van Binnenlandse Zaken, tracht de lokale politiek zo op afstand te houden, wellicht omdat ze een bedreiging vormt voor de plaatselijke afdelingen van de (grote) landelijke politieke partijen? Fons Zinken: Volgens deze wijziging kunnen de provinciale en lokale afdelingen van landelijke partijen zich bij de verkiezingen profileren als lokale partij. Daarmee proberen zij de kiezers zand in de ogen te strooien. Een lokale partij is onafhankelijk van provinciale en landelijke partijen. Die onafhankelijkheid is vanuit de integriteit zeer gewenst. Door de verenigingsstructuur van de landelijke partijen, het ons-kent-ons circuit, staat die integriteit van landelijke politieke partijen zwaar onder druk. Kijk maar naar de verklaringen van de ex-burgemeester van Meerssen bij de rechter. Het wordt binnen de landelijke partijen onder andere bij burgemeestersbenoemingen als normaal beschouwd dat partijleden elkaar informeren uit vertrouwelijke vergaderingen. Dat soort praktijken los je niet op met hun afdelingen gelijk te stellen aan een lokale partij. Daarmee schoffeer je ook de lokale partijen. 5

6 Locomotie: Het heeft er alle schijn van dat deze rechtsongelijkheid niet uit de wereld is voor de komende verkiezingen. Bent u van mening dat de lokale politiek door gebrek aan budget schipbreuk leidt omdat ze zich juist hierdoor onvoldoende kan profileren in haar verkiezingscampagnes; ofwel denkt u dat er sprake is van kwade opzet? Elke politieke groepering moet gelijke kansen krijgen in financiering en verplichtingen Fons Zinken: De lokale partijen krijgen door deze ongelijke behandeling veel minder de kans om zich te profileren. De kans is daarom groot dat veel kiezers niet naar de stembus gaan. Met als gevolg dat de kiezers die trouw zijn aan de landelijke partijen meer invloed hebben op de uitslag ten gunste van die landelijke partijen. Er is duidelijk sprake van kwade opzet. Minister Plasterk, de zogenaamde minister van het hele Nederlandse volk, voert bij de gemeenteraadsverkiezingen campagne voor zijn PvdA. Alle andere bewindslieden en Kamerleden doen dat voor hun partij. Dit met als motto voor wat hoort wat. Dat is misleiding van de bevolking met rijkssubsidie. Tevens is dat in strijd met de afgelegde eed van onafhankelijkheid. Helaas worden ze bij deze praktijken fors gesteund door de landelijke en regionale media. Locomotie: Laten we hopen dat de gemiddelde, oplettende kiezer niet voorbij gaat aan deze, op zijn minst kromme spelregels, en gewoon vertrouwt op zijn gezonde verstand, zonder zich van de wijs te laten brengen door de ongetwijfeld laaiend enthousiaste campagnes die de landelijke partijen ons dezer dagen weer zullen voorschotelen. Eugène Bisscheroux 6 Locomotie 53

7 OSF steunt onafhankelijke politiek Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Misschien zag u de nieuwe tv-spot van de OSF al op uw regionale zender. Met deze spot wil de Onafhankelijke Senaatsfractie de onafhankelijke politiek een hart onder de riem steken in de strijd om de raadszetels. Kies op 19 maart bij de gemeenteraadsverkiezingen voor een lokale partij. Stem op uw regionale, onafhankelijke partij. Want onafhankelijke politiek staat dichter bij de burger. Met deze woorden trekt de voice-over de aandacht van de kijker en wordt meteen duidelijk waarover deze nieuwe spot gaat. Aanleiding om deze spot te laten maken, was voor de OSF om de lokale, onafhankelijke partijen in Nederland een steuntje in de rug te geven op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart aanstaande. Een vorm van ondersteuning die ze overigens goed kunnen gebruiken als het erom gaat het electoraat kort en bondig te informeren over het belang van een lokale stem op een regionale, onafhankelijke partij. Stem lokaal in het stemlokaal - dat is het motto van deze spot! Politiek dichter bij de burger brengen Veel mensen onderschatten dat belang nogal eens en laten zich, vaak in het heetst van de verkiezingsstrijd, nog al te gemakkelijk overhalen om hun stem uit te brengen op een landelijke partij. Maar landelijke partijen hebben in tegenstelling tot regionale en lokale partijen vaak een centraal programma, waarbij de belangen van de burgers in de Nederlandse provincies en regio s niet aan de orde komen. Zeker in een tijd waarin de landelijke politiek steeds een afwachtende houding aanneemt, is het zaak het ijzer te smeden als het heet is in een poging zelf het heft in handen te nemen. Al bij de vorige raadsverkiezingen van 2010, zo is uit onderzoek gebleken, ging ruim 23 procent van de stemmen naar de lokale partijen. Hoe staat het er anno 2014 voor? Valt daadwerkelijk te verwachten dat de welhaast besluiteloze opstelling van de regering de kiezer ertoe beweegt de proteststem van vier jaar geleden in maart van dit jaar om te buigen in een bewuste keuze voor de lokale politiek? En bestaat de kans dat de landelijke politiek als gevolg daarvan voorbijgestreefd wordt? Duidelijk is inmiddels wel dat burgers bij lokale verkiezingen een voorkeur hebben voor lokale partijen. Landelijke campagne voor lokale politiek De nieuwe tv-spot die nog tot eind februari op alle lokale tvzenders van Nederland te zien is, onderstreept eens temeer het belang van plaatselijke politiek. In Fryslân wordt de spot uiteraard in het Frysk uitgezonden. Ons doel is om de onafhankelijke politiek dichter bij de burgers te brengen. Stem daarom op uw plaatselijke politieke partij. Eugène Bisscheroux 7

8 Dagboek van een voorzitter Partijdiscipline versus Vrije Politiek Velen zullen zich de beelden van Jeanine Hennis-Plasschaert, toen nog Kamerlid voor de VVD, op 15 november 2012 nog herinneren. Een Kamerlid dat schippert, twijfelt en lijdt in het openbaar, zoals de Volkskrant het destijds uitdrukte. Van Hennislasschaert werd verlangd dat ze net als de rest van haar fractie, tegen een motie stemmen zou stemmen die het kabinet opriep een einde te maken aan weigerambtenaren: gemeentemedewerkers die vanwege hun geloof geen homostellen willen trouwen. Dat was nu eenmaal zo afgeproken met de SGP, misschien wel op de achterbank van de dienstauto van Rutte. Dit is slechts één van de vele voorbeelden van partijdiscipline waar politici tegen aan kunnen lopen in hun politieke loopbaan: je moet ergens vóór zijn waar je het absoluut mee oneens bent of omgekeerd ergens tegen zijn wat je eigenlijk graag gerealiseerd zou zien. Het heeft dit jaar een aantal leden van de fractie van de Partij van de Arbeid doen besluiten er mee te kappen. Je kunt een zekere bewondering voor deze mensen moeilijk onderdrukken: ze doen hun eigen idealen tenminste geen geweld aan. Over het algemeen hebben de gevestigde landelijke politieke partijen hun mensen vaak goed in de hand en hebben ze weinig desidenten in hun gelederen. En als het zich wel voordoet dan probeert men dat zoveel mogelijk buiten de publiciteit te houden. Het CDA heeft daar enkele jaren geleden nog veel last van gehad toen twee mensen zich onder de partijdiscipline onderuit probeerden te worstelen. Het is hen slecht bekomen: exit Koppejan en Ferrier. Partijdiscipline staat in schril contrast met de opvattingen van de zogenaamde Vrije Politiek. Op één van onze bestuursvergaderingen van de OSF in de afgelopen periode hebben we een gesprek gehad met een vertegenwoordiger van deze stroming. De kern van hun opvatting is het afschaffen van partijdiscipline. Per onderwerp bepaal je als politicus je standpunt. Dat kan afwijken van de andere leden van je fractie. Voor het college van een gemeenteraad betekent het dat je vantevoren niet de fracties mee moet krijgen voor een bepaald besluit maar de individuele raadsleden. Er kunnen daardoor wisselende coalities ontstaan, dwars door de partijen heen. Er is dan ook geen sprake meer van een coalitie die op alle onderwerpen vier jaar lang een zelfde programma gaat uitvoeren. Toegegeven moet worden dat het idee van de Vrije Politiek het zo gewenste dualisme bevordert, maar tegelijk bleken onze bestuursleden nog heel wat obstakels te signaleren. De gedachte achter de beweging is natuurlijk onafhankelijke politiek in optima forma. Of de idealen van deze groep enthousiate mensen ooit werkelijkheid zullen worden zal de toekomst leren. Het politieke systeem is als een olietanker: het verandert slechts langzaam van koers. Wie geïntesseerd is kan de gelijknamige site bezoeken. De pagina begint met een verhelderend animatiefilmpje. (Foto: Topshots) Jabik van der Bij Voorzitter OSF 8 Locomotie 53

9 Column (W b ) Verkiezingen, best wel belangrijk Wetenschappelijk Bureau Er staan ons dit jaar twee verkiezingen te wachten. Eerst op 19 maart voor de gemeenteraad, daarna op 22 mei voor het Europees parlement. Over het eerste maakt iedereen zich natuurlijk al druk, over het tweede horen we niet veel, maar natuurlijk hebben de kranten ons wel de ruzie binnen de Europese fractie van de PvdA uitgebreid gemeld. Welke van beide verkiezingen wordt nu eigenlijk het meest belangrijk? Dat is geen makkelijke vraag. De gemeenteraad staat dichtbij ons en moet in de komende raadsperiode al de decentralisaties verwerken die haar door het rijk zijn opgelegd, inclusief alle bezuinigingen die daar in zijn verwerkt. Dat is een zware opgave, vooral nu jeugd- en ouderenzorg grotendeels gemeenteverantwoordelijkheid worden en er nog steeds heel veel niet echt duidelijk wil worden. Het Europees Parlement is juist ver weg. Maar er wordt zo veel in Brussel geregeld dat regeringen intussen bij bijna ieder onderwerp rekening moeten houden met Europese wetgeving die de mogelijkheden van zelfstandig optreden beperkt. Dat het Europees Parlement ook belangrijk is begint duidelijker te worden dan het lang geweest is. In feite zijn het trouwens vooral de partijen die weinig van Europa moeten hebben die daar de aandacht op vestigen. De PVV wil naar Brussel om tegen de Europese Unie en tegen de euro te wezen en streeft daarbij naar een Europa-brede alliantie van anti-europa partijen. Blijkbaar (iedereen neemt dat tenminste aan!) is de stemming in veel Europese landen, en ook in Nederland (?), zo tegen Europa en zo voor de eigen-statelijke onafhankelijkheid, dat er een flinke electorale winst in zit voor Geert Wilders en zijn bondgenoten. En juist dát kon de Europese verkiezingen deze keer toch wel eens heel belangrijk maken. Want een Europees Parlement dat de voortgang van het Europese project zou kunnen ontregelen is niet zonder risico s. De Europese Unie pakt wel eens iets aan waar ze beter van af zou kunnen blijven, maar in het algemeen komt Europese wetgeving voort uit het feit dat de staten op eigen houtje een probleem niet meer aankunnen omdat de schaal van het probleem groter is dan de schaal van de staat. Staten vragen daarom in de regel zelf om Europese regelgeving en alle regelgeving wordt ook door diezelfde staten besloten. Ook al doen ministers graag of zij door Europa gedwongen worden, de werkelijkheid is natuurlijk andersom. Nederland moet al in het voorjaar zijn begroting voor het volgende jaar aan de Europese Commisssie voorleggen, maar dat is zo geregeld omdat juist Nederland dit beslist zo wilde, uit angst voor mogelijk onverantwoordelijk gedrag van zuid-europese regeringen. En dit door de staten gewilde Europa werkt! Nog steeds en ondanks alle kritiek. Er zijn nog steeds landen die heel graag lid willen worden omdat het grote Europa stabiliteit biedt waar een enkel land dat niet meer kan. En er zijn nog steeds landen die mee willen doen aan de euro, ook al heeft die een crisis-periode doorgemaakt. Letland heeft per 1 januari die euro (Foto: Topshots) ingevoerd, Litouwen zal nog volgen. Twee landen met een harde eigen valuta, weinig overheidsschulden en een sterk ontwikkelende economie. En de nadelen? Een invasie van Roemenen en Bulgaren? Nederland is één van de grootste investeerders in die landen, dus wij verdienen in ieder geval al aan hun landen. En als wij er zelf eens voor zouden zorgen dat immigranten fatsoenlijk gehuisvest worden en een normaal Nederlands loon krijgen, dan zijn al heel veel problemen opgelost. Laten we ons niet verkijken: de Europese verkiezingen zijn echt belangrijk. Het politieke effect er van is misschien wel belangrijker dan dat van de gemeenteraadsverkiezingen. Deze keer misschien zelfs wel véél belangrijker! Hendrik ten Hoeve Locomotie wetenschappelijk bureau 53 9

10 Gasproblematiek in Groningen Jan Lambers (Foto: TopShots) Leendert van der Laan (Foto: TopShots) Jan Lambers 71 jaar; van huis uit econoom; werkte jarenlang in diverse functies bij onder meer de Gasunie; voor de PvhN doet hij onderzoeken en hij vervult er de functie van webredacteur. Leendert van der Laan (42 jaar; financieel dienstverlener en huisvader; was in 2002 mede-oprichter van de PvhN, waar hij woordvoerder is). Hoe snel het kan gaan Locomotie 51 (juni 2013) besteedde uitvoerig aandacht aan de problematiek rond aardgaswinning in Groningen middels een gesprek met twee actieve leden van de Partij voor het Noorden: Jan Lambers en Leendert van der Laan. Kern van hun betoog was de constatering dat Groningen wel de lasten (aardbevingen, gronddalingen, schade aan gebouwen), maar niet de lusten (slechts 1% van een deel van de aardgasbaten gedurende een beperkte periode komt in deze provincie terecht) krijgt. Bovenal echter spraken beiden hun grote verbazing uit over het feit dat de Groningers nauwelijks tot actie bereid waren en ogenschijnlijk alles gelaten over zich heen lieten gaan. Nauwelijks een half jaar later is de situatie geheel anders. Massaal en krachtig is de bevolking van het aardgaswinningsgebied in opstand gekomen. Verantwoordelijk minister Henk Kamp (EZ) krijgt felle kritiek te verduren en er vinden op grote schaal massaal bezochte demonstraties plaats. De Groningers zijn woedend en steken dat niet (meer) onder stoelen of banken. Vanwaar ineens deze ogenschijnlijk plotselinge en radicale omslag in de houding van de bevolking van Noord-Oost Groningen? Wederom dus een ontmoeting met Jan Lambers en Leendert van der Laan. 10 Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 53

11 Het gasbesluit van Henk Kamp De winning van aardgas in Groningen wordt de komende drie jaar gericht verminderd. De komende vijf jaar komt in totaal bijna 1,2 miljard euro beschikbaar voor het versterken van gebouwen, huizen en infrastructuur en om de leefbaarheid van het gebied te verbeteren. Ook wordt er geïnvesteerd in de regionale economie. Met Groningse provinciale en gemeentelijke bestuurders is afgesproken de maatregelen gezamenlijk verder uit te werken en de regio daarbij intensief te betrekken via een zogeheten dialoogtafel. koudste dagen voldoende gas beschikbaar is.voor schadeherstel en preventie van huizen, gebouwen en infrastructuur wordt 850 miljoen euro gegarandeerd en gereserveerd. duurzame energie. Het verbeteren van het regionaal economisch perspectief wordt uitgewerkt door een zogeheten Economic Board die zal bestaan uit ondernemers uit de regio. Dat besluit heeft minister Henk Kamp van Economische Zaken vrijdag 17 januari in Groningen toegelicht. Om de veiligheid te vergroten van de mensen die boven het gasveld in Groningen wonen, verminderen we de productie in het meest risicovolle gebied en begrenzen we de totale productie, aldus Kamp. Daarnaast nemen we maatregelen om schade zoveel mogelijk te voorkomen en het proces van schadevergoeding optimaal te laten verlopen. Ook gaan we, in samenwerking met betrokken partijen, de leefbaarheid in het gebied vergroten en het regionaal economisch perspectief verbeteren. Het besluit is een reactie op een plan van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de gaswinning voor de komende jaren en is gebaseerd op veertien onderzoeksrapporten en verschillende adviezen van onder meer Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). De productie in het meest risicovolle gebied (rondom Loppersum) wordt de komende drie jaar met tachtig procent verminderd. De totale gasproductie uit het Groningerveld wordt voor de jaren 2014, 2015 en 2016 begrensd op respectievelijk 42,5, 42,5 en 40 miljard m3. De productie in 2013 bedroeg bijna 54 miljard m3. Hiermee volgt het kabinet de strekking van het advies van SodM. De productie op de boorlocaties rondom Loppersum wordt niet helemaal gestopt om er voor te zorgen dat er ook op de Onder meer in Middelstum vond een protestdemonstratie plaats. (Foto: Maarten Brorens) NAM gaat onder meer voor eind volgend jaar vijftienduizend huizen inspecteren om de meest kwetsbare huizen te versterken. Ook komt er een fonds van 15 miljoen euro voor speciale situaties. Uit dit fonds kunnen in uitzonderlijke omstandigheden bijdragen aan achterstallig onderhoud en opkoop van huizen worden betaald. Daar waar nodig worden dijken versterkt. Daarnaast stelt NAM tien miljoen euro beschikbaar voor het bouwkundig versterken van nog te bouwen huizen en gebouwen. Er komt ruim 180 miljoen euro beschikbaar voor maatregelen die de leefbaarheid in het gebied vergroten en het regionaal economisch perspectief verbeteren. Wat betreft leefbaarheid valt te denken aan het herstructureren van woningvoorraad en winkelvoorzieningen, het aanleggen van snel internet in landelijk gebied en het stimuleren van lokale opwekking van Huiseigenaren komen in aanmerking voor maatregelen die de waarde van hun huis kunnen vergroten. Daarbij valt te denken aan woningisolatie en andere energie-besparende maatregelen. Hiervoor is de komende vijf jaar 125 miljoen euro beschikbaar. Het accent ligt hierbij op huizen in het risicogebied. Huizenverkopers die geconfronteerd worden met een waardedaling als gevolg van de aardbevingen komen, onder voorwaarden, in aanmerking voor schadevergoeding. De details van de regeling worden door NAM verder uitgewerkt. Opstand Groningers gevoed door besluit Kamp en ondergang Aldel PvhN betreurt geringe actiebereidheid kopte een artikel in nummer 51 van Locomotie in juni Jan Lambers en Leendert van der Laan uitten hun grote zorgen over de aardbevingen naar aanleiding van de gaswinning, maar vonden 11

12 het uitermate vreemd dat de bewoners De Aldel werd in de jaren zestig gesticht van het bedreigde gebied niet massaal in omdat het voor haar stroomvoorziening opstand kwamen. De Groningers lijken gebruik kon maken van het goedkope wel horig, verzuchtte Van der Laan. Groningse aardgas. Aldel was een behoorlijke energieslurper en verbruikte net zoveel Amper een half jaar later lagen de kaarten er totaal anders bij. Vrijwel dagelijks trokken stroom als de hele stad Groningen. landelijke nieuwsmedia naar het noorden Uiteindelijk moest dit bedrijf telkens om verslag te doen van steeds grimmiger hogere prijzen voor het gas betalen en wordende protestacties. De Groningers zijn een geplande directe electriciteitslijn met vastberaden en pikken het niet langer. Duitsland - waar goedkoper geleverd zou Vanwaar ineens deze omslag? kunnen worden - kwam er niet, omdat de overheid geen overbruggingskrediet wilde Lambers en Van der Laan zien verschillende verstrekken. oorzaken: Kamp had begin 2013 aangekondigd onderzoeken te laten uitvoeren en in Eind december ging voor Aldel de stekker december zouden de resultaten bekend eruit. Leendert: En omdat minister Kamp worden gemaakt. Dat is uiteindelijk verantwoordelijk wordt gehouden voor vertraagd en het werd januari. Er werd zowel het gas als het krediet voor Aldel gevreesd dat de winningsconcessie voor dat er niet kwam, werd van hem verwacht de NAM gecontinueerd zou worden, dus dat hij er alles aan zou doen om de fabriek dat ze weer vijf jaar zouden mogen boren. open te houden. Dit als gevolg van bevingen zwaar beschadigde pand in het plaatsje Doodstil. (Foto: Maarten Brorens) Kamp op het kabinetsbesluit bovenop kwam. Demonstraties op verschillende plekken in de provincie vonden steeds frequenter plaats en trokken allengs grotere aantallen deelnemers. Social media werden ingezet om mensen te mobiliseren en Leendert constateert tevens dat groeperingen als Groninger Bodem Beweging en Schokkend Groningen strijdlustiger en militanter worden. De media springen er dan op in, vergroten het soms uit en dat heeft dan tot gevolg dat steeds meer Groningers tot het besef komen dat het zo niet langer kan en hun stem laten horen. Eerst ons gas, toen ons huis, nu ons werk Inmiddels zijn er zo n meer dan schadeclaims ingediend, maar vooral heerst nu angst onder de bewoners van het winningsgebied. Grote vrees voor de volgende klap. Jan Lambers: Tegen het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen in - zo snel en zo veel mogelijk verminderen - heeft de NAM in 2013 de productie nog eens met 15 procent verhoogd. Ook dat heeft veel kwaad bloed gezet. Ik heb het wel eens vergeleken met een actie van vliegtuigfabrikant Boeing. Er was bij het type Dreamliner een klein probleem geconstateerd met accu s. Men hield alle vliegtuigen aan de grond totdat het probleem was opgelost en daarna mochten ze weer vliegen. Nou, dat had hier in Groningen ook moeten gebeuren. De staat heeft dat niet gedaan en geeft zo blijk van minachting voor het lot van de Groninger bevolking. Voeg daarbij het feit dat Kamp aanvankelijk ontkend heeft dat de huizenprijzen in het gaswinningsgebied gedaald zijn. Huizen zijn in feite nu onverkoopbaar en als ze van de hand gaan is dat tegen een veel lagere prijs dan de aanvankelijke marktwaarde. Intussen ging aluminiumsmelter Aldel in Delfzijl failliet, een bedrijf met 400 werknemers, terwijl daarmee tevens een aantal bedrijven dat afhankelijk is van de Aldel - in totaal praten we hier ook over 400 arbeidsplaatsen - getroffen werd. De FNV riep terecht: Eerst ons gas, toen ons huis, nu ons werk. Dus dat feit heeft de actiebereid in hoge mate verstrekt, waar dan nog eens de door de bevolking weggehoonde toelichting van Leendert proeft dat de politiek inmiddels bijna volledig besmet is. Goed, de PvhN en de SP misschien wat minder, maar verder worden alle partijen met argwaan bekeken, zelfs de PvdA die van oudsher in Groningen een grote aanhang heeft. 12 Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 53