Thema: Groen. Diemensies. vakgroepsblad Psychologie

Transcriptie

1 Thema: Groen Diemensies vakgroepsblad Psychologie

2 COLOFON Jaargang 43, Editie 3 INHOUDSOPGAVE [DIEMENSIES] is het huisblad van de opleiding Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen en werkt samen met de studieverening VIP. Diemensies verschijnt zes maal per jaar in een oplage van 750 en wordt gratis verspreid. [KOPIJ] ontvangt de redactie bij voorkeur per . Kopij kan ook ingeleverd worden in het postvakje van Diemensies bij de portiersloge of in de VIP kamer. De redactie behoudt zich het recht voor stukken in te korten, fouten te verbeteren en/ of kopij niet te plaatsen. [BESTUUR] [VOORZITTER] Fionneke Bos [EINDREDACTEUR] Tamarinde Haven [PENNINGMEESTER] Phil Hulscher [SECRETARIS/PROMO] Ingrid Hekman [ILLUSTRATIE] Roos Cornelius [FOTOGRAFIE] Ilse Noordhof [LAYOUT] Alexander Meijer Ingrid Hekman Tim Maan VOORWOORD Zijn vuisten met het grijze haar steunden op het blad, het volle gewicht van zijn zware bovenlijf drukte op zijn vuisten, ze kregen een lomp vlechtwerk van aderen. Hij leek een als mens verkleed monster, een vergrijsde gorilla. Zijn mond opende zich als om een gebrul uit te storten Waarschijnlijk zullen slechts weinigen dit prachtige citaat herkennen uit een beroemd boek uit de Nederlandse literatuur, namelijk Karakter van F. Bordewijk. Toen ik hier laatst eens over begon haalden mijn zelfs mijn schrijversvrienden verbaasd hun schouders op. Bordewijk? Dat ken ik niet hoor. Is dat een boek? Psychologiestudenten Prikbord 4 Testpanel 6 Anne Varvik & Alexander Meijer Hé groentje 7 Anne van Vliet Psychologiestudenten en het ik 8 Ruud Wassink Have a nice green day 10 Tamarinde Haven Alles is één 11 Tim Maan Leven na de Psychologie 12 Coosje de Vries & Anne Varvik de Stroop test 13 Roos Cornelius [REDACTIE] Alexander Meijer Anne Varvik Anne van Vliet Carlijn van Munster Coosje de Vries Fionneke Bos Ingrid Hekman Myrthe Scheenen Phil Hulscher Roos Cornelius Rudolf Leermakers Ruud Wassink Tamarinde Haven Tim Maan [ADRES] Psychologisch Instituut Heymans M Grote Kruisstraat 2/ TS Groningen [ ] diemensies.gmw@rug.nl [INTERNET] [TELEFOON] [ 2013] Diemensies Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, op-namen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. Volgens mij lezen we in deze moderne tijd steeds minder vaak, of in ieder geval op een heel andere manier. Slechts weinigen zullen de klassiekers gelezen hebben: Reve, Bordewijk, Mulisch en Vestdijk zijn slechts enkele voorbeelden. We skippen snel het nieuws op nu.nl, lezen statusupdates op Facebook en soms willen we ook nog wel de aankondigingen op Nestor lezen, maar een echt boek? Bekijk het maar, met al die hagelwitte pagina s waar de letters een haast onbegrijpelijke zwarte brij vormen. Lezen associëren we met studieboeken, en die zijn saai. We kijken veel liever TV. Wij bij Diemensies goochelen met woorden, maar zijn eigenlijk nog slechts groentjes in ons schrijverschap in een wereld die steeds minder leest. Wie weet zal ooit een van ons beroemde woorden zoals hierboven neerpennen, en ik vraag me af in wat voor wereld deze woorden terecht zullen komen. Taal is ons belangrijkste communicatiemiddel, maar het gesproken woord neemt steeds vaker de overhand. Zullen we in de toekomst nog iets anders lezen dan de ondertiteling? Het zijn interessante vragen waar nog niemand een antwoord op heeft, net zo min als op de vraag waar onze studie psychologie uiteindelijk toe gaat leiden. Op veel gebieden zijn we misschien nog zo groen als gras, op vele andere waarschijnlijk niet. Hoe dan ook, met deze editie laten we jullie kennismaken met de vele kanten van de kleur GROEN. Je zal je verbazen over hoeveel je met deze kleur kan associëren. Liefs, Fionneke Voorzitter Diemensies p. 8 The Outside Phil Hulscher en het ik Ruud Wassink The outside 14 Phil Hulscher SPOT: VIP-bestuur 16 Tamarinde Haven & Ingrid Hekman Nieuws Faculteit 18 Nieuws Faculteitsraad 19 Poëzie 20 Tim Maan Opiniemensies 21 Fionneke Bos & Ingrid Hekman Kom je buiten spelen? 22 Tim Maan Football and it s practitioners 24 Ruud Wassink Is groen wel zo groen? 25 Ingrid Hekman Studievertraging? Dit kan je er aan doen! 26 Coosje de Vries & Ilse Noordhof Vrachtschip 27 Roos Cornelius Een oude bok lust nog wel een groen blaadje 28 Anne Varvik 2 Jaargang 43 editie 3 p. 14 Tim Maan p. 22 Diederik Stapel: ontsporing 30 Fionneke Bos

3 Prikbord Citaat van de maand Happiness belongs to the self-sufficient. - Aristotle Fun Fact Only about two percent of the world population has green eyes. Green eyes are most commonly found in people with roots from Northern Europe and Nordic countries. Studievereniging Psychologie nieuws Groningen Batavierenrace Het weekend van 26 tot en met 28 april is er weer de Batavierenrace. Ons VIP-team is daarbij ook dit jaar weer aanwezig. Kom ze aanmoedigen en daarna meefeesten! Conference of Behavioral and Social Sciences (CoBSS) Vrijdag 28 februari vond het allereerste Conference of Behavioral and Social Sciences (CoBSS) plaats, een faculteitsbreed congres voor studenten psychologie, sociologie en pedagogiek. Een aantal redactieleden van Diemensies waren ook bij dit congres aanwezig, wat op het laatste moment volledig uitverkocht bleek te zijn. Het werd een dag vol boeiende lezingen van onder andere Trudy Dehue en Bas Haring over Our Unlimited Society, A Challenge for Humanity, het thema van het congres. In de volgende editie meer over dit succesvolle congres, maar de commissie mag zichzelf alvast een schouderklopje geven voor deze interessante, zeer geslaagde dag. Carrièreavond Klinische Psychologie Een carrière als klinisch psycholoog, maar nog geen idee hoe je daar kunt komen? De CaraV organiseert binnenkort een carrièreavond, volledig in het teken van klinische psychologie! Inspirerende sprekers zullen hun verhaal vertellen: over hoe zij gekomen zijn tot waar ze nu zijn, over wat er allemaal mogelijk is met klinische psychologie en hoe zij de dagelijkse praktijk ervaren. Daarna zal er nog even de mogelijkheid zijn om te borrelen met de andere gasten en sprekers! Dus wil jij je oriënteren op het klinische vlak, dan willen wij jou uitnodigen om dinsdag 26 maart naar Huis de Beurs te komen. Hou voor de exacte tijden en prijzen onze posters en flyers in de gaten! humanitas

4 Daarnaast is het zo dat de markt een aantal verschillende kramen telt. Wij hebben slechts een willekeurige combinatie vlees-, kaas- en groentekramen gekozen. Wellicht als men een andere combinatie kiest verkrijgt men een ander resultaat. De steekproef was van beperkte omvang, en zeer beperkte generaliseerbaarheid. Wat verder een rol heeft kunnen spelen was incompetentie van de chef kok, alhoewel men zou kunnen stellen dat fouten die gemaakt zijn van toepassing waren op elk afzonderlijk gerecht. T estpanel Opmerkingen bij de boodschappenlijst De uien waren groter op de markt. De celderij zat net als bij de supermarkt in een plastic zak. Vegetarisch gehakt was niet op de markt te halen. De grana padano kwam in een verpakking van 200 g. bij de supermarkt, maar voor de vergelijking vermelden we hier de prijs per 100 g. Ook hebben we een aantal kruiden gekocht, maar door onhandige hoeveelheden hebben we besloten deze niet te vermelden in de prijsvergelijking. Zij speelden dus wellicht wel een rol in de smaakvergelijking. Ook moet nog het probleem van de plastic borden worden benadrukt. Het zou zo kunnen zijn dat de proefpersonen onbewust, of zelfs bewust, beïnvloed werden door het verschil in presentatie. Wellicht als men het marktgerecht op het plastic bord geserveerd had was de uitslag anders geweest. De gangbare verwachting is echter dat het gerecht gepresenteerd op het keramieken bord als lekkerder zou worden beschouwd. Hoewel de prijsvergelijking natuurlijk honder procent valide en betrouwbaar is, is de wetenschappelijk waarde van de smaaktest vrijwel nihil. Genoeg ruimte voor vervolgonderzoek dus. Zelf zouden wij de lezer adviseren lekker naar de supermarkt te gaan, dat is in ieder geval makkelijker en goedkoper en aan smaak zal je waarschijnlijk niets ontbreken. De mythe van de markt Anne Varvik & Alexander Meijer Uitvoering Vier pannen met vier exact gelijk ogende sauzen, twee vegetarisch, twee met vlees. Twee markt en twee supermarkt. De proefpersonen zaten ongeduldig aan tafel; het was hen absoluut verboden de keuken te betreden. Na wat een verwarrende en ingewikkelde kooksessie bleek schotelden wij elke proefpersoon de twee varianten van de bolognese voor. De hypothese was dat de marktvariant als lekkerste uit de test zou komen, voornamelijk onder de vleeseters. De vegetarische pot had slechts de groenten en de kruiden als variabelen en we verwachtten onder de vega s dus minder eensgezindheid. Wegens gebrek aan keramiek serveerden we het supermarktgerecht op plastic bordjes. Zo konden we ook meteen gemakkelijk bijhouden welk gerecht welke was. mensen al een rustgevende activiteit om gewoon in de natuur te zijn. Product: Pasta bolognese Deelnemers: De markt en de supermarkt (AH Korenbeurs) Locatie: Groningen De geruchten gaan dat een goede student zijn boodschappen doet op de markt. Dat zou goedkoper en lekkerder zijn dan de supermarkt. Maar de kritische psychologiestudent gelooft dit natuurlijk niet zomaar. Dat moet op een wetenschappelijke manier bewezen worden, en dan kan natuurlijk alleen door middel van experiment. Diemensies is zo pro-actief geweest dit voor u uit te zoeken. Resultaten Hé groentje! Steeds meer mensen trekken naar de grote stad waar de meeste banen te vinden zijn. Door deze verstedelijking is er steeds minder groen op straat. Als je mensen een foto voorhoudt van twee straten die verschillen in de mate waarin ze groen zijn willen ze liever in de groene straat wonen en zijn ze ook bereid om daarvoor meer te betalen, terwijl deze straten nog geen honderd meter van elkaar af hoeven te liggen. In een ander onderzoek van Alterra Wageningen University & Research centre (UR) wordt er de conclusie getrokken dat kleinschalig groen een bijdrage levert aan de sociale cohesie. Meer groen in de buurt zou namelijk uitlokken om buiten een wandelingetje te maken of een praatje aan te knopen met de buurman. Groen in de buurt zou volgens het onderzoek mensen beïnvloeden op psychologisch, sociaal en economisch niveau, omdat ze duurdere huizen willen kopen en meer geneigd zijn sociaal contact te zoeken in de buurt Het experiment Om vast te stellen welke van de twee markten de lekkerste producten levert besloten wij bij Diemensies een blinde proefsessie te houden. Wij nodigden onze redactiegenoten uit voor een avond dineren. Het gerecht van onze keuze was simpelweg een pasta bolognese, naar (geen grapje) traditioneel italiaans recept. Zo bereidden wij dus twee pasta s, beiden met hetzelfde recept. Alleen één van de gerechten kende slechts gerechten van de markt, en de ander van de supermarkt. Onder de vier vegetariërs was er slechts één die het markt-gerecht verkoos boven de ander. Onder de drie blind-testende vleeseters was er ook maar één die voor de markt koos. Wij als onderzoekers, bevooroordeeld dat we waren, kozen beiden ook de supermarkt als lekkerste. In totaal is dat dus twee uit negen stemmen voor de markt. De kaas was apart geserveerd (We gaven hen wel de instructie welke kaas bij welk bord hoorde), en deze kwam iets beter uit de peiling: de marktkaas werd door zeven van de negen als lekkerste verkozen. Welkom in de wereld van groene manipulatie Anne van Vliet Hoe kan kleur nou iemand beïnvloeden? Je zal misschien wel eens eerder gehoord hebben van het fenomeen dat een vrouw in een rode jurk aantrekkelijker wordt gevonden dan dezelfde vrouw in een blauwe. Blauw zou koel en afstandelijk overkomen, terwijl rood juist zou prikkelen. Een ander mooi voorbeeld is dat de huizenprijzen een stuk duurder zijn als er in de buurt een stukje groen te vinden is, in vergelijking met grijze, betonnen buurten. De omgevingspsychologie heeft hier ook onderzoek naar gedaan. Het blijkt dat de natuur ons kan helpen wanneer we hogere cognities moeten gebruiken. De natuur heeft een positief effect op complexe taken. Wanneer je deze zomer zou studeren in het stadspark in plaats van je te verstoppen in de UB zou je eerder lastige verbanden op elkaar kunnen zien. Alleen bij simpelere taken kan je beter toch in de UB zitten. Uit een ander onderzoek van de TNO bleek ook dat een planten op kantoor een positief effect hebben op de werknemers. Ze zijn minder snel moe, ontspannen beter en komen zo op betere oplossingen. Kortom, ze worden een stuk productiever van een beetje groen. De manier om te testen of de markt inderdaad goedkoper is is simpel, men koopt een aantal producten in de supermarkt en vergelijkt de prijs met de soortgelijke producten van de markt. Conclusie De mythe van de markt is inderdaad een mythe. Als men uitgebreid gaat koken is het voordeliger, gemakkelijker en lekkerder om boodschappen te doen bij de Albert Heijn. Althans, als je pasta bolognese maakt dan. Onlangs is er een onderzoek gedaan door de Nederlandse Organisatie voor Toegepast. Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) naar de invloed van de kleur van een bepaalde kamer op de creativiteit van de aanwezigen. De kleuren die de onderzoekers hebben uitgekozen waren: blauw, groen en rood. Helaas kwamen er geen bijzondere effecten uit de kleur blauw. Alleen het effect van prikkelend rood was hier inderdaad aanwezig. Dit kwam naar voren doordat de mensen in de rode kamer met de meest creatieve ideeën kwamen en het meest actief waren. Ze genereerden de meeste nieuwe ideeën. Daarbij voelden de mensen zich in de groene kamer het meest op hun gemak en durfden ze hierdoor ook tegen elkaar in te gaan. Boodschappenlijst Markt: Supermarkt (AH): Ui 0,59 Selderij 1,49 Winterpeen 0,69 Groente totaal: 2,75 2,77 Rundergehakt (500 g) 4,25 2,99 Vegetarisch gehakt - 2,39 Grana Padano (kaas) (100 g) 2,30 2,20 Totaal: 9,30 7,96 (10,35 inc. veg.) Discussie Er moet opgemerkt worden dat er nogal wat ontbreekt aan de standaardisatie van het onderzoek. Zo werd er geen vegetarisch gehakt, gedroogde pasta noch tomatensaus verkocht op de markt. Deze producten werden dus allen bij de supermarkt vandaan gehaald en deden dus niet als variabelen mee. Maar natuurlijk is een culinair gerecht niet alleen de som der delen, maar een samenwerking van alle ingedriënten. Of het verschil dus daardwerkelijk te proeven was is moeilijk vast te stellen. Mensen voelen zich dus meer op hun gemak in een groene kamer, maar dit effect generaliseert zich naar meerdere ruimtes dan alleen de opgezette kamers. Mensen voelen zich prettiger in een natuurlijke groene omgeving. Waardoor dit precies zo is, is lastig te verklaren. Zo zou de golflengte van de kleur groen, 530 nanometer (nm), een rol kunnen spelen. Een boom is natuurlijk niet alleen zuiver groen, maar een mengelmoes van allerlei kleuren. Het is voor de meeste Alleen wat is de nu oorzaak van onze voorkeur naar groen? Omgevingspsycholoog Agnes van den Berg beweert dat mensen een duidelijke evolutionaire voorkeur hebben voor een savanneachtige omgeving. Dit zou komen door diepte, halfopenheid en groepjes bomen. Deze zijn perfect om bij te schuilen en waren voordelig voor onze voorouders als ze voedsel gingen zoeken. Stadsparken zijn ongeveer op dezelfde manier opgebouwd. Ze verklaart dat er weinig echte bewijzen voor haar theorie zijn, al zijn er wat onderzoeken geweest die aantonen dat de voorkeur voor groen afneemt met de leeftijd. Dit komt doordat je hoe langer je leeft, hoe meer je je aanpast aan de normen en waarden van de samenleving. Wanneer we jong zijn komt eerder onze natuurlijke voorkeur tot uiting. Kleur en natuur beïnvloeden ons dus op meerdere manieren. Meestal zijn we ons hier niet van bewust, maar onthoud het voor als je de volgende keer weer in de kroeg staat. Een rode jurk kan opeens heel wat meer teweeg brengen dan je eerst had gedacht. 6 Jaargang 43 editie 3 Maart

5 Psychologiestudenten ik en het Ruud Wassink Een veelgehoorde cliché over psychologiestudenten is dat zij naar zichzelf opzoek zijn. Wat impliceert deze zoektocht? Enerzijds dat zij zichzelf kwijt zijn, maar anderzijds dat er ook een plek is waar zij zichzelf weer kunnen vinden. Het vervelende is echter dat het onmogelijk zal zijn de plek van het ik aan te wijzen. Het gaat hier namelijk niet om onze fysieke ik onze fysische bouw maar om de psychologische ik, de ervaring van jezelf. We zijn niet rotsvaste, steenharde individuen die het opnemen tegen de rest van de wereld. We [onze fysieke lichamen] maken deel uit van de wereld, maar als ons lichaam dat doet, zou u zich kunnen afvragen of het ik onze psychologische ik ligt daar immers in besloten dan ook een stukje van die gezamenlijke wereld is. Anderzijds ervaar ik mijzelf niet als iets gradueels, niet als een geleidelijk ontstaan proces maar als iets categorisch verschillend van al dat fysische om ons heen. Ik zal stellig blijven ontkennen dat ik één van de studenten ben die psychologie is gaan doen om te ontdekken wie hij is, maar deze ogenschijnlijke paradoxale gewetensvraag is een tijdlang beangstigend geweest. Als het ik besloten ligt in die fysische wereld vol met rare geestesziekten en gedetermineerde processen, is er dan nog wel een ruimte voor een stukje ik? Precies dat deel van mij dat ervaart dat wat ik ervaar. Hoe vatbaar is zelfs de meest persoonlijke ervaring van het leven voor alle wetmatigheden om ons heen? Hoe abstract dit ook klinkt, in de volgende paragrafen zal ik u meenemen in mijn zoektocht naar een antwoord op deze laatste vraag. Phineas en ik Om helder te krijgen waar ik het over heb is het interessant te beginnen met het onderzoeken waar we de kern van onze existentie [het ik] niet moeten zoeken. In de neuropsychologie zijn verschillende casussen bekend van patiënten die een (al dan niet natuurlijk verlopen) lobotomie en persoonlijkheidsverandering hebben ondergaan. Denk bijvoorbeeld aan spoorwegwerker Phineas Gage ( ) die een persoonlijkheidsverandering had ondergaan nadat een ijzeren staaf zich door zijn frontale kwab had geperforeerd. Het waanzinnige van deze casus is dat Phineas zich anders begon te gedragen na zijn ongeluk, maar op het eerste gezicht nog steeds goed functioneerde. Het bleek echter al snel dat er toch vraagtekens bij zijn functioneren geplaatst mochten worden, want Phineas Gage bleek grote moeite te hebben met plannen, overzicht houden, controle over eigen gedrag, etcetera; allemaal gedragskenmerken tegenwoordig geassocieerd aan activiteit in de frontale kwab. De vraag is echter of Phineas Gage ook een ander persoon is geworden, en dus, een ander ik heeft gekregen. Ik kan hier natuurlijk geen waarheidsgetrouwe uitspraak over doen, maar naar mijn idee is het ik niet veranderd. Phineas Gage kon zich gebeurtenissen van vroeger nog herinneren, en minstens zo interessant, leerde met zijn beperkingen om te gaan (bron: wikipedia); hij accepteerde dat zijn belevingswereld enigszins was veranderd, maar tegelijkertijd identificeerde hij zichzelf nog wel met die belevingswereld dat wil zeggen, het was nog steeds zijn belevingswereld, net als voor het ongeluk. Er zijn geen berichten over Phineas Gage dat hij verdronk in angstaanvallen met als thema dat hij zichzelf had verloren. De ik ervaring hangt dus niet vast aan psychologische karaktereigenschappen. Dat is ook niet zo gek, want stemmingswisselingen horen nu eenmaal bij het leven. Met je verkeerde been uit bed stappen betekent niet meteen dat je een ander mens bent geworden. Als het ik niet in direct verband staat met karaktereigenschappen, waarmee dan wel? Terwijl mijn zoektocht zich vorderde bloemde een nieuw vraagstuk op. Wat als de ik ervaring verbonden zit aan de ervaring van het hier en nu. De ervaring van het hier heeft ongetwijfeld te maken met geheugen functies, want als je geen besef van een ander moment hebt dat moment dat u zich beseft dat u ooit iets anders, en dus op een ander moment iets hebt meegemaakt en dus geen onderscheid tussen ervaringsmomenten kan maken, kan ik mij voorstellen dat het verdomd lastig is om een hier en-nuervaring te hebben. De vraag is echter of een hier-en-nu-ervaring dus de grondslag vormt voor een ik ervaring. De degeneratieve hersenaandoening Alzheimer wordt geassocieerd met het verlies van geheugenfuncties. Het ziekteverloop van deze ziekte kent verschillende stadia waarbij het meest gevorderde stadium, van wat ik heb horen zeggen, inderdaad mag worden gezien als het stadium waarin er geen sprake meer is van een functionerend geheugencentrum. Een minionderzoek naar de degeneratieve hersenaandoening dementie zal dan ook mijn volgende stap zijn in de zoektocht naar het ik. Alzheimer en ik In een aflevering van BBC interviewer Louis Theroux genaamd Extreme Love-Dementia gaat hij op bezoek bij een verzorgingstehuis voor mensen met de ziekte van Alzheimer. Zijn interviewstijl kenmerkt zich door geveinsde onwetendheid en onbevooroordeelde houding. In deze één uur durende aflevering krijgt de kijker niet zo zeer een beeld van de slopende hersenaandoening zelf, maar met name inzicht in hoe patiënten in verschillende stadia van het ziekteproces zich gedragen. Los van het feit dat Louis benadrukt dat het lijkt alsof dichtbetrokkenen meer lijden dan de patiënten zelf 1, krijgt de kijker ruimte een eigen interpretatie te geven aan de menselijkheid van de patiënten. Dus om terug te keren naar de vraag die mij bezighoudt; is er bij deze mensen sprake van de aanwezigheid van het ik? Een volmondige ja! zou tekort doen aan het voorgaande stuk tekst. Wat opviel is dat bij verschillende geïnterviewden, als dichtbetrokkenen zijnde, zij allen nog steeds een bepaalde band hadden met de patiënt. De hoedanigheid van de relatie was bij enkele wel veranderd zo kwam een inmiddels gescheiden vrouw nog steeds bij haar ex-man op bezoek, terwijl deze in het bijzijn van zijn ex-vrouw openlijk met andere patiënten flirtte en stellig ontkende dat ooit sprake was van een relatie tussen de twee maar elke dichtbetrokkene bleef dezelfde persoon herkennen als voor de diagnose. Ik kies hier bewust voor de term persoon, en niet voor een herkenning van persoonlijkheidskenmerken of iets dergelijks, want in hun beleving is de patiënt niet een ander persoon geworden en het ik niet verloren gegaan. Ondanks het verlies van veel geheugenfuncties. Helaas zegt deze observatie niks over het al dan niet wegvallen van een ik ervaring. Zij die ooit mens waren, kunnen ook veranderd zijn in een gedetermineerde input-output box. Maar gezien ook hier geen rapportages zijn van het gradueel verdwijnen van de ik ervaring denk ik dat geheugenfuncties niet noodzakelijke voorwaarden voor die ervaring zijn. In het geval de ik ervaring van de één op de andere dag wegvalt bij Alzheimer patiënten hoeft dat ook geen probleem te zijn, want dat betekent dat die persoon zich van de één op de andere dag niet meer identificeert met het doen en laten van zichzelf. Je hebt, in andere woorden, geen besef dat het ik is verdwenen (dat besef zou alleen het ik kunnen hebben). Voor mij was de meest angstaanjagende gedachte dat het ik dus gradueel wegvalt. De bewuste beleving van het verdwijnen van het ik. Als Alzheimer niet de kern van het ik aantast, of die in ieder geval niet rechtstreeks doorboort, tot welke informatie zal ik mij dan moeten richten om mijn zijns illusie voeding te geven? Tot nu toe heb ik mij bezig gehouden met karakteristieken die niet essentieel zijn voor het ik. In de volgende paragraaf ga ik een poging wagen een constructie van het ik te maken en proberen die zo helder mogelijk over te brengen. Constructie van het ik In de NRC van 4 juni 2012, kwam ik een toereikend artikel tegen met de titel Naar de psycholoog, omdat je verkering uit is. Na een uitgebreide inleiding komt sociaal wetenschapper Spangenberg aan het woord met de interessante stelling dat de manier van opvoeden is veranderd. Een modern kind krijgt al heel vroeg mee dat hij geweldig is. Dat begint bij het moment dat ze thuiskomen met een tekening en hun ouders doen alsof het een Picasso is. Eerder onderzoek van Spangenberg wees al uit dat veel meer jongeren in vergelijking met vijftien jaar geleden zich een bijzonder mens beweren te voelen. Op dit idee voortbordurend ben ik deze wetenswaardigheid gaan koppelen aan mijn zelfbeeld, en inderdaad, ik identificeerde mijzelf met deze ontwikkeling. Van kinds af aan is me verteld dat ik alles kan. Geen berg is me te hoog en geen oceaan is me te diep. Mijn identiteit zit verstrengeld met een wereldbeeld van onbegrensde mogelijkheden. Het ik die de ruimte heeft gekregen een hoop te willen. Dit in tegenstelling tot het ik die slechts de ruimte krijgt, en van jongs af aan daarmee ingepeperd wordt, te denken later iets te moeten. Hoe heeft dit verhaal betrekking op mijn poging het ik te vatten? Om mijn punt duidelijk te illustreren heb ik de metafoor van de bril bedacht. Je kijkt altijd door de glazen van een bril naar de wereld, en de glazen maken dat je op een theoriegeladen manier naar de wereld kijkt. In het bovenstaande geval is er een verandering opgetreden in het type glazen dat iemand gebruikt om naar de wereld te kijken. Hedendaagse jongeren hebben een willen bril (al dan niet bewust) opgezet, en vroeger droeg men wat vaker een moeten bril. In acht genomen dat we een bril hebben opgezet, kunnen we ook gaan kijken naar het ik. Het ik, in mijn constructie, zijn de ogen die door de brilglazen heenkijken. Je doet je ogen open en hebt een bepaalde ervaring, of je doet je ogen dicht en hebt die ervaring niet (niks gradueels aan). Dit deel van het verhaal is eigenlijk niet zo spannend. Het wordt echter spannender als je het idee hebt dat jouw ik meer is dan dat; dat je bij jezelf de illusie hebt gebouwd dat het ik iets anders is. Je kan namelijk ook een ik construeren en daar heel veel waarde aan hechten. Alleen al omdat op je bril staat dat jouw zijnsbeginsel precies dat is waar jij denkt dat jouw kernwaarden liggen. Maar daar aan vooraf gaat dus al de ervaring. Probeer die bril namelijk maar eens af te zetten. Voor mij was dit inzicht heel bevrijdend. Het feit dat ik de in de inleiding gestelde gewetensvraag beangstigend vond komt mijn bril theorie toegepast precies door het feit dat ik al deze vraagstukken bekeek door brilglazen waarop stond dat ik zo bijzonder ben. Als je begint met het idee dat je onaantastbaar bent, en dat idee al 24 jaar met je meedraagt en vervolgens die onaantastbaarheid probeert te rijmen met iets vreselijks als Alzheimer gaat dat in het begin wat moeilijk. Op het moment dat je je bewust wordt van je roze glazen wordt het makkelijker. Alzheimer is nog steeds beangstigend, en een staaf door je frontale kwab wens ik niemand toe, maar deze tegenslagen zijn alleen een tegenslag omdat jij dat vindt. Deze tegenslagen zullen je brilglazen aantasten, maar jouw zijns ervaring des de minder. Doen ze dat toch dat wil zeggen, sluiten zij jou de ogen dan is dat ook goed, want daar kom je dan toch niet achter. 1 Naast deze analyse wil ik u ook graag mededelen dat het mij enorm geruststelde dat het ervaren van deze ziekte geen slopend proces HOEFT te zijn. Het zal, ben ik bang, je houding zijn die zal bepalen hoe je met het verloop van de ziekte om zal gaan. 8 Jaargang 43 editie 3 Maart

6 Have a nice green day Alles is één Controversies and difficulties among Peruvian drug use and abuse Tamarinde Haven drugs, which is according to Peruvian authorities still disproportionally high. The police lack proper criteria (the law is vague about whether someone qualifies for arrestment) when it comes to arresting, and this makes it even more difficult chocolate capital. This is already successfully happening in San Martin, a little village deep in the Rain Forest. The United Nations even refer to the San Martin model, where cultivation of chocolate was successfully embraced. Now local Een fietsende sjamaanvereerster in het stadspark Tim Maan gesprek af met een high five en ze fietste rustig door. In al haar enthousiasme had ze haar BOBsleutelhanger laten vallen, die nu eens temeer eenzaam op de koude grond achterbleef. Thuis ben ik op Astrid Marx gaan googelen. Ze Do you remember that old punk band from the US? They called themselves green day and may have rocked your teens with songs like Holiday, Boulevard of Broken Dreams, or American Idiot. Want to know why they called themselves Green Day? Because they liked to smoke weed to be creative, bluntly said: they liked being green. Drug policies in America differ greatly from those in the rest of the world. Last summer, I visited Peru. For those uninformed, Peru is world s main producer of cocaine, since it s cultivation of coca leave is more ancient than the Inca culture itself. And even in modern times, the traditional use of the coca leaf has never been criminalized. People use it in everyday life, as tea, or for the harsh mineworkers, to keep themselves active. Tourist benefit from these magical leafs against altitude sickness (since Peru s cultural capital Cusco is located at almost 3000 meters, most of us experience some difficulty adjusting) in their tea, or they get it offered by one of the 100 guides, who, dressed in a rainbow poncho, drinks Inca Cola throughout the day. It must be clear that drinking a few cups of coca tea a day will keep the sickness away. Peruvians are convinced that the leafs are helpful in many ways, and indeed, it doesn t harm you, it may mostly make you a bit too energetic to sleep if you take more than three cups before you go to bed. So don t picture crazy Peruvians or tourists all over the place, on the surface, the whole practice seems harmless. When it comes to export, however, the problem gets more serious. One out of three prisoners in Peru is in jail due to a drug related activity. Especially related to trying to sell the drug. If one is caught while trying to sell you some drugs, criminal code states that a person will have to stay in prison for one to eight years. And over the last 12 years, 60% of crimes were related to to tackle the problem of illegal drug production. Drug dramas in South America can be a trending media topic, but the European cases are as bad if not worse. Only, they are hidden from the media. Meanwhile, Europe is running up for largest cocaine market, US still gold. And it makes the Western people ever richer, since the income of sellers in Europe is over 30 billion Euros. Peruvians farmers receive less than 2% of the price at which a gram of coke is sold on the street. Peru is worlds main producer of cocaine. It s cultivation of the coca leaf is even more ancient than the Inca culture itself. But the problem is bigger than European addiction and poor Peruvian farmers. The Peruvian Communist party, a Mao-oriented guerilla group calling themselves Sendero Luminoso (Spanish for: Shining Path) is financing its activities from coca production. Shining path wants a New Democracy. How new and democratic that may be is to be questioned. Their prisoners are obliged to work in coca fields, it is said, and they finance themselves with drug traffic taxes, and providing peasant farmers of coca with fair prices for the farmers crops. Since Shining Path s founder and leader Guzman was captured in 2002, the organization was less active, but critics suspected them to be working secretly. In 2012, leader at that time, Artemio was captured, and since then, they seem relatively quite. The Peruvian government has been working on banning coca production as much as possible. Although it forms a great part of the NP (national product), they try to stimulate cacao production. It now wants to promote itself as world s farmers there consider Chocolate is the way, and ever more hectares of cacao are appearing. Sadly is, that although local production of coca decreased, the national production increased over the last years, even though policies become stricter and regulations more narrow. Because in coca is money. If the production stays growing in it s current pace, Peru is on its way to replace Colombia as world s primary coca producer. The eradication target of coca increased in 2013, since the current Peruvian president Humala radically changed policy after his appointment. And maybe that is what is needed. Humala enthusiastically spoke about the fact that Artemio was captured. Peru has won., he said. Aware that this is not a case of winning or losing, the mere fact that the rules are tightening around drug use is a good thing. And more chocolate wouldn t do the world any harm. Maybe drugrelated idol Bob Marley could have made a new song No Coca No Cry, and we could all sing along while enjoying some nice piece of chocolate. Dinsdagmiddag, drie uur. Ik was met een vriend aan het hardlopen in het stadspark. De sneeuw was gesmolten en er was weer groen te zien. Na een aantal kilometer liepen we rustig uit op de grote weg die het park doorkruist. Voor ons snelde een hond van rechts naar links op de fiets gevolgd door een wat dikkige vrouw in een zwarte jas. We liepen rustig door, discussiërend over een personage uit een film die ik laatst gekeken had. Een oudere vrouw met grijs haar fietste op ons af. Zonder mijn bril zag ik minder scherp en de vrouw leek op een docente van me. Misschien was het omdat ik haar wat te lang aanstaarde; de vrouw stapte van haar fiets af en begon vol enthousiasme te praten over hoe die hond heerlijk wild kon rennen in het groene gras. Heerlijk toch! Zo n beest, hoe dat zo vol energie weg kan rennen. Prachtig, niet?. Ik maakte een flauwe opmerking over dat mijn vriend en ik dat zo ook weer van plan waren. Ze luisterde niet en begon aan wat een lang en onsamenhangend verhaal zou gaan worden. Terwijl ze aan het vertellen was waren haar ogen wijd open en haar wenkbrauwen opgetrokken. Haar stem was als die van een acteur in een theaterstuk, expressief en vol overtuiging. Haar huid rimpelde bij de verschillende gezichtsuitdrukkingen die ze nodig had bij haar verhaal. De aderen in haar ogen waren door vastklampende tranen bloeddoorlopen. In haar hand had ze een BOB-sleutelhanger en een plastic bloemetje. Ze nam alles mee wat ze op straat vond, zei ze. Haar nagels waren ieder gelakt met de kleuren blauw, wit en zwart. Ze heette Wilma. Ze had een lezing van Astrid Marx bijgewoond, in de bibliotheek. Wilma begon luidkeels over Astrid te vertellen. Ze begon als secretaresse en eindigde als sjamaan. Haar man overlijdt en een week later krijgt ze een miskraam. Alsof dat nog niet genoeg is overlijdt tevens haar therapeut! Ze besluit op zoek te gaan naar de belangrijke vragen in het leven en trekt naar Canada. Naar de Indianen! Wilma sprong van de hak op de tak en vertelde over Astrids trouwfoto s en daarna over een dierentuin in Canada. Prachtige trouwfoto s! Jonge Astrid met een hele knappe kerel ernaast. En die apen, die apen lachen! Wist je dat, dat dieren konden lachen? Ik niet, maar nu wel!. Hoewel het in mijn hoofd krioelde met kritische opmerkingen hield ik mijn mond en glimlachte. Wilma intrigeerde me. Mijn vriend hield het minder goed vol en stond het hele verhaal met gefronste wenkbrauwen naar haar te kijken. Ik kan mijn verhaal niet doen met jou erbij zei Wilma tegen hem, je wilt het verhaal niet horen. Hij ging verderop staan en oefende de handstand op het asfalt tussen de mensen die van hun werk naar huis fietsten. haar man overlijdt en een week later krijgt ze een miskraam Na de lachende apen kon ze niet meer verder. Ze begon te lachen of huilen, ik weet niet precies welke van de twee, en zei dat wat ze wilde vertellen te emotioneel is voor haar om onder woorden te brengen. Maar ze werd een sjamaan? vroeg ik. Ja, en ze heeft internationaal vestigingen opgericht waar ze mensen behandeld. Ze heeft een kracht in haar handen waarmee ze mensen kan genezen. Ik voelde dat het verhaal niet ergens heenging en zei haar gedag. We sloten het verdient haar geld onder anderen als sjamaan, maar ook als coach en consultant. Haar methoden verschillen van huizen energetisch reinigen tot contact maken met geesten. Een soort combinatie tussen Ghost Busters en Char. Volgens Astrid is alles één. Alles in het universum is met elkaar verbonden. Ik nies en ik rol met mijn bureaustoel iets naar achteren. Mijn benedenbuurvrouw schrikt van het geluid en morst thee op haar huiswerk. De vriendin waarmee ze het samen maakt moet terug naar Duitsland als ze het vak niet haalt. Door het onleesbare huiswerk wordt dat nu de realiteit en voilá: iemand gaat het land uit omdat ik nies. Dit soort dingen komen vaak voor zonder dat je ze door hebt, maar betekent dat dan meteen dat het voorbestemd was te gebeuren? Of is er sprake van een eindeloos aantal mogelijkheden waarvan er door een simpele keuze één wordt uitgestippeld? In het laatste geval is juist niet alles één, maar kan een veelheid aan verschillende uitkomsten naast elkaar bestaan tot op een bepaald moment. Denk bijvoorbeeld aan Schrödingers kat, het beroemde gedachte-experiment. Je stopt een kat in een doos met explosieven die met een kans van 50% kunnen ontploffen. Zolang je niet kijkt naar wat er gebeurt in de doos, is de kat zowel levend als dood. Pas als wij kijken wordt er mogelijkheid uitgesloten en lijkt er één realiteit te zijn, één universum, één samenhangend geheel. Pas toen ik besloot te luisteren naar Wilma s verhaal werd het sjamaanverhaal een realiteit. Zonder er bij stil te staan kiezen we voor onszelf een scala aan gebeurtenissen uit, één van de vele mogelijke smaken. Misschien zijn sjamanen dan de mensen die ervoor kiezen dit bewust te doen, zei het via ongebruikelijke middelen. Wat je allemaal wel niet tegenkomt tijdens het hardlopen in het park. Wikipedia : Sjamaan: een sjamaan is een soort priester die in zijn gemeenschap de communicatie met de geestenwereld verzekert en magie aanwendt om zieken te genezen, voorspellingen te doen en gebeurtenissen onder zijn controle te brengen. 10 Jaargang 43 editie 3 Maart

7 was lesgeven aan ziekenverzorgenden die in een Op wie richt Praktijk Holtjer zich voornamelijk? moet ik wat vervelende mediations doen en heb Je zult later in je werk ook dingen tegenkomen die Het leven na de Psychologie In iedere nieuwe editie van Diemensies interviewen we een psycholoog. Anne en Coosje reizen dit keer af naar een praktijk in Stadskanaal: praktijk Holtjer. Wij ondervragen de directrice, Erika Holtjer, naar de problematiek die ze hier behandelen. Praktijk Holtjer streeft naar een dienstverlening waarbij cliënten in hun dagelijkse leven meer geluk en plezier beleven. Wat voor een psycholoog bent u? Coosje de Vries & Anne Varvik Ik ben een GZ-psycholoog (gezondheidspsycholoog) en na mijn opleiding heb ik deze praktijk zelf opgericht. De praktijk bestaat uit een combinatie van psychologie en fysiotherapie. Er werken verschillende psychologen. Mijn werk is erg gevarieerd omdat ik de directrice ben en dus bij veel dingen word betrokken. Hoe ziet uw functie binnen het team eruit? In mijn praktijk zijn voornamelijk psychologen werkzaam (tien) en twee psychiaters. Daarnaast vervullen wij stageplekken voor een aantal studenten in hun master. De psychologen die er werken zijn GZ-psychologen, klinisch psychologen, basispsychologen en kinderpsychologen. We hebben twee mediators in dienst. Mediators doen de intakegesprekken. Van deze mediators is er één een coach die coachingtrajecten doet. Zoals ik al zei is mijn functie erg gevarieerd. Ik doe zelf onder andere de behandelingen, intakegesprekken en zorg voor de financiële zaken. Daarnaast ben ik forensisch mediator. Dit zijn de intake gesprekken op nietvrijwillige basis. Deze cliënten komen in het kader van een gerechtelijke procedure langs. Vaak hebben ze al veel ellende achter de rug en speelt een juridische kwestie een rol. Dit kan bijvoorbeeld een scheiding, kindermisbruik of problemen in het gezin of met het ouderlijk gezag zijn. Deze mensen wordt dan gevraagd of ze een forensische mediation willen. Bij een dergelijk gesprek kun je ze helpen communiceren en het juridisch geschil helpen oplossen. Daarom is juridische kennis vereist in mijn vak. Daarnaast is het belangrijk dat je kennis hebt over het omgaan met conflicten. In deze gesprekken worden dus geen diagnoses gesteld van stoornissen. De gesprekken zijn bedoeld om het conflict of probleem op te lossen. Zodra andere problemen aan de oppervlakte komen kan een andere psycholoog worden ingeschakeld, bijvoorbeeld onze kinderpsycholoog. Dat is het voordeel van het werken in teamverband. Welke afstudeerrichting hebt u gekozen? Ik ben dus GZ-psycholoog, dus heb ik de GZ-opleiding gedaan. Vroeger zag dit er nog iets anders uit, maar de opleiding die ik gedaan heb is vergelijkbaar met de GZ-opleiding van tegenwoordig. Vroeger was het nog iets makkelijker om te worden toegelaten tot een opleidingsplek. Er waren een aantal eisen en praktijkervaringen waar je aan moest voldoen, zoals een verplicht aantal opleidingspunten, en dan was je in principe van een plek verzekerd. Het instromen in de GZ-opleiding is nu wel iets lastiger. Wist u meteen dat u psycholoog wilde worden? Ik wilde in eerste instantie geen psychologie studeren, maar ergotherapie. Vooral de praktische orientatie van deze opleiding trok mij aan. Er was alleen een enorme vraag naar deze studie, dus er waren beperkte opleidingsplekken. Ik ben helaas niet ingeloot, dus ben ik maar Engels gaan studeren. Dat lag me totaal niet. Vervolgens ben ik op zoek gegaan naar een studie die aansloot bij ergotherapie en ik ontdekte dat psychologie bij mij past. Ik ben toen met de opleiding psychologie begonnen met het idee om later in de revalidatie te gaan werken. Hoe verliep uw studieloopbaan? Na mijn GZ-opleiding heb ik veel gedaan bij ontwikkelingspsychologie, en dan voornamelijk projecten met ouderen. Mijn eerste serieuze baan verpleeghuis wilden werken met ouderen of mensen met meerdere aandoeningen. Ik gaf les in de vakken seksuologie, sociologie, omgangskunde en psychologie. In het begin was dat best lastig, maar dit soort vaardigheden leer je gedurende de tijd vanzelf. Daarna heb ik nog een kleine baan bij een zelfstandig gevestigde psychologenpraktijk in Groningen gehad en heb ik bij de RIAGG gewerkt, wat nu onder Lentis valt. Ik ben via de ouderenrichting aan het werk gekomen en heb een tijdje in een verpleeghuis gewerkt en in een ziekenhuis in Stadskanaal. Is de praktijk geworden zoals u voor ogen had? Ik wilde de praktijk steeds verder uitbreiden en in teamverband werken. Ook wilde ik graag multidisciplinair werken, vooral op medisch gebied. Deze praktijk is verder uitgegroeid tot een praktijk die veel groter is dan ik in eerste instantie had verwacht. Hoe verloopt een traject bij u? Ik begin altijd met een intakegesprek waarbij ik samen met de cliënt zijn klacht in kaart breng. Een gesprek begint altijd met het verzamelen van informatie. Wat is de klacht? Wat zijn de omstandigheden? Wat speelt er nog meer in het leven van de cliënt? Dan moeten we bepalen wat de doelen zijn. Een doel kan zijn: Ik wil geen pijn meer. Van daaruit zoek je verder. Wat zou er anders zijn als dit doel bereikt is? Een antwoord kan bijvoorbeeld zijn dat de cliënt dan weer vaker met zijn vrienden kan omgaan. Soms kan het doel al bereikt worden zonder de werkelijke pijn te verminderen, zoals in dit geval de omgang met vrienden. Doelen zijn soms belangrijker dan de classificatie of de behandeling van de cliënt. Het gaat erom dat de belemmeringen die deze doelen tegenwerken worden weggenomen, en dat de cliënt inziet dat doelen niet altijd realiseerbaar zijn en aangepast moeten worden. Het is voor deze cliënt vooral belangrijk dat de pijn niet allesoverheersend is in zijn leven. Zodra de doelen besproken zijn, bespreken we wat voor behandelplan bij deze cliënt past. Denk hierbij bijvoorbeeld aan cognitieve gedragstherapie, mindfulness therapie of acceptance and commitment therapy. Bij deze behandelingen is het belangrijk dat je alles open bespreekt met de cliënt. Ik leg uit wat de mogelijkheden zijn en we kiezen samen een vorm van behandeling, waarbij ik adviserend werk. Het voordeel van dit samenwerkingsverband is dat je de cliënt er actief bij betrekt en een samenwerkingsrelatie aangaat. Een sessie duurt ongeveer een uur en gemiddeld hebben cliënten vijf sessies, maar dit kan ook meer zijn. Het aantal behandelingen wordt beperkt vergoed, tenzij de cliënt het zelf kan betalen. Onze diensten zijn voor iedereen. Naast de reguliere problematiek (depressie, angst- en persoonlijkheidsstoornissen, enzovoorts) behandelen wij mensen die last hebben van chronische pijn. Dit is een onderdeel waarin we ons erg gespecialiseerd hebben. Wij richten ons op kinderen en volwassenen. We zien vooral kinderen met leer-, ontwikkelings- en scheidingsproblematiek. Deze problemen kunnen bijvoorbeeld ontstaan door een echtscheiding van de ouders. Ouders en kind kunnen hier beide in begeleid worden. Dat is het voordeel van het werken in een team. Wat vindt u het leukste aspect van uw werk? Dat wisselt vaak. Mijn baan is erg gevarieerd. Soms ik wel weer zin in iets anders. Of soms heb je vaak een EDMR achter elkaar gedaan, bijvoorbeeld bij een seksueel trauma. Dan zou ik wel weer een mediation willen doen. Eigenlijk vind ik alles leuk en is het vooral de afwisseling die het werk boeiend houdt. Ik doe het al zo lang en zo vaak dat ik me er erg in thuis voel en heel goed weet wat ik wanneer wil doen. Het ondernemersgedeelte vind ik ook leuk, vooral het nadenken over kansen die zich aandienen en veranderingen die ik door zou kunnen voeren. Helaas zitten er ook negatieve kanten aan, zoals alle regels eromheen, contracten afsluiten met zorgverzekeraars en alles wat er bij komt kijken om mensen in dienst te nemen. Wat zou u onze lezers graag mee willen geven? SOULJOY YOGA Hathayoga & Mindfulness Yoga voor beginners en gevorderden. Op de Kraneweg 3 in Groningen bevindt zich Studio Souljoy, opgericht door yogadocente Eva Sacchetto. Eva is een erkende yogadocente, wat inhoudt dat sommige zorgverzekeraars haar lessen vergoeden omdat ze is aangesloten bij de Vereniging voor Yoga docenten Nederland. Iedere dag zijn er Yogalessen, zowel in de ochtend als avond. De les duurt een uur en is een combinatie van krachtige oefeningen en ontspanningsoefeningen, Het trainen van je aandacht zorgt ervoor dat je beter en langer gefocused blijft. Je wordt je bewust van hoe je in het dagelijks leven omgaat met je lichaam en je energie. Vaak uitgeput, gestrest? Kom een proefles meedoen en ontdek hoe je je kracht houdt, leer focussen en voorkom dat je je energie verspild! In voor en najaar organiseert Souljoy Yoga ook een yogaweek naar Zuid Italië en naar Marrakesh! Meer info: Eva Sacchetto souljoy@live.nl je minder leuk vindt en die niet de reden voor jou zijn geweest om psychologie te studeren, maar dat is nu eenmaal niet te voorkomen. In mijn werk voel ik mij vrij om mijn tijd in te vullen zoals ik dat wil, aansluitend bij waar mijn interesse ligt. Als ik ergens meer vanaf wil weten kan ik een cursus doen of me verdiepen in aspecten die me heel erg aanspreken. Het is heerlijk om cursussen te kunnen doen, vakliteratuur te lezen en deze kennis direct toepasbaar te maken in mijn werk. Dat is het mooie van de studie psychologie. Je kunt je altijd blijven ontwikkelen! Mocht je interesse hebben en meer informatie willen, ga dan naar Door: Roos Cornelius 12 Jaargang 43 editie 3 Maart

8 The outside Phil Hulscher Around 1800 Franz Joseph Gall introduced his method of phrenology, which was used to study one s personality. He thought that there were 27 parts in the brain that determined one s personality. A phrenologist studies the outside of the head with the top of his fingers to find a bump or a dent in the skull. When there was a bump, this area was strongly developed, if there was a dent, this area was underdeveloped. His theory was not popular in France. The Catholic Church rejected it, since it was not in harmony with religion. In addition to the church, Napoleon Bonaparte also declared Gall s phrenology wrong. In England, however, the theory was much more popular, though it was preferably used to prove that the prevailing class was the superior one, in contrast to the colonized people. Later in the nineteenth century Cesare Lombroso used Gall s phrenology to support his theory of the criminal man, who is born as one. In addition to Gall s phrenology he used parts of Darwin s evolutionary theory as well. With the aid of these theories, Lombroso proved that criminals were inferior to honest people, women were inferior to men and whites were superior to blacks. Though all his theories, as it appears now, are completely misplaced, he is considered the founder of criminology. Lombroso was especially interested in the physical appearance of the criminal and he thought you could see that someone was a criminal just by looking at his skull and his face. Also he studied the self-expression of the criminal man, which can be seen in written letters, drawings, graffiti and tattoos. Although the theories of Gall and Lombroso have been proven wrong, it is interesting that they tried to study the mind and personality from the outside. This idea that you can derive personality characteristics from one s physical appearance or one s behavior is quite interesting and still used, at least the second one. Thankfully we do not think we can determine one s personality from one s appearance anymore. So, deriving aspects of one s personality from one s behavior we still do. It is used in many ways and various experiments. We observe the behavior of a child in the Stranger Situation test from Mary Ainsworth. We either indirectly or directly ask in an interview or in a paper-and-pencil test what we would do in a situation where we have a quarrel with a person: would we avoid or approach the person? This research (i.e. the indirectly or directly observing of behavior) is found reliable in the psychology and is historically seen as one of its fundamental pillars. Lombroso studied the self-expression of the criminal man by studying for instance his writings and tattoos. Self-expression is also a form of behavior. Think about the bumper stickers we have on our cars or the writings on t-shirts for example. Self-expression clearly differs from the idea of physical appearance, because one does not choose the size of one s nose, fingers or forehead. But we choose to express ourselves in a certain way, whether it is conscious or unconscious. For example, if one wants to look intelligent one can buy glasses. And these glasses are the result of the behavior of selfexpression, one has to go looking for the glasses, one has to buy them, one has to wear them, etcetera. Another example could be one s bedroom that can be a total mess with clothing all over the floor, empty cups of coffee all over the desk, but this does not necessarily mean the person in question wants to express a form of messiness. The first example is one of conscious self-expression where the latter one is unconscious self-expression. Both examples are very interesting, because you can ask yourself what kind of a person this is. Why does he want to look intelligent? Is it because he actually feels foolish and tries to compensate this with wearing glasses? Is the person in the messy room a disorganized one? Is he reckless? Or even careless? Or maybe just to busy to clean up his room once in a while? Bedrooms and voting Personality and social psychologist Sam Gosling has written a book and has published many articles on the subject of snooping, which is the prying into the private affairs of others. Basically it s more or less looking around in someone s house, office, bedroom, etcetera. And in doing so he tries to connect a certain object, self-expression or device with certain personality characteristics. In one study he searched the rooms of conservative and liberal voters. He found that conservative bedrooms tended to have more flags, calendars and sports posters. Besides that, they were neater and the room was better lighted, they had more ironing boards and cleaning supplies. In the liberals bedroom there was a greater variety of books and CDs. There was more art; there wore cultural memorabilia and maps of other countries. The same traits were found in the offices of the conservatives and liberals. Gosling studied the mind from the outside; in this case it was the bedrooms and offices. And he asked himself, what could this room tell me about this person? The idea of course lies in the fact that people who score high on a certain personality trait act in such a way that it manifests itself in their environment. One could say that people with certain characteristics make certain choices. For instance someone who scores high on extraversion wears more brightly colored t-shirts than someone who scores high on introversion. The same can account for one s living room; the extraverted person probably has more people over, so there might be more chairs to sit on. At least that s the idea of extracting personality characteristics out of someone s environment or self-expression. With today s (f)mri-scanner it is possible to see the brain. This has brought tremendous knowledge for research. However, there is some criticism that this type of scanning is in fact modern phrenology. There are several reasons, but the main reason is that it follows the same procedure as phrenology does: ascribing certain characteristics to a certain area of the brain. The brain which can be seen by an (f)mri-scanner is in that way an outing of physical appearance. There is even something as the serial killer brain, which is literally the brain of a serial killer in an MRI-scan. So the differences between them and normal people can become clear. In what way does a normal brain differ from the brain of a serial killer? Does the brain react in a different way to certain stimuli? These are all very interesting questions. However, danger lies in the deriving of characteristics from pictures of the (physical) brain, especially when these pictures are derived from many subjective calculations. Is this not exactly the same thing that Gall and Lombroso were doing? Maybe it is slightly different in the sense that they were looking at the person from the outside and that we can now look into the person from the outside. But is still the physical appearance that we use. For Gall and Lombroso it was the skull from the outside and for us it is the brain on the inside. Although his theory and research were misused for this purpose by the prevailing class, Gall probably did not have the intention to prove that some people are superior to others. In contrast, Lombroso had more or less the intention to prove that some are inferior to others. To support his view he (mis)used several theories, Darwin s evolutionary theory for instance. Darwin probably did not have this in mind when he wrote On the Origin of the Species. Many theories and ideas have been used to suppress people or to justify that some persons are worth more than others. Historically mostly of this was done by judging persons from the outside, on their physical appearance, for example the Aryan race with the blue eyes and the blond hairs. We have seen that there is clearly a difference between physical appearance and behavior or self-expression. And today thankfully most people do not think that you can classify persons by the shapes of their noses or the color of their skin or hair. Though it is possible that even theories based on behavior or self-expression can be misused in certain ways. Likewise MRI-scans could be used in this way: I am sorry your prefrontal cortex is not totally developed, you are not allowed to vote. Maart

9 Bishakha: Van tevoren hadden veel mensen gewed bezig en hadden ook s avonds nog verschillende Met welke andere besturen hebben jullie de Hoe is jullie contact met de actieve leden? bestaan van de VIP af. Veel weten zelfs niet eens wat SPOT Tamarinde Haven & Ingrid Hekman In de SPOTlights: het nieuwe VIP-bestuur De SPOT is een vernieuwde rubriek (eerder de POT) waarin iedere editie iemand in de schijnwerpers wordt gezet. Diemensies interviewt deze keer Marlotski (secretaris), Moeder Gans (voorzitter), Quinie (penningmeester), Yolo (bedrijfscontacten), Will.I.Am (interne contacten) en Bishi (externe contacten). We worden uitgenodigd te eten in het VIP-hok, de plek waar het bestuur de meeste tijd doorbrengt. We drinken, al wachtend op de andere bestuursleden die de Albert Heijn leegkopen (wat overigens typerend is voor dit bestuur), vast een alcoholvrije Chardonnay. Deze fles staat op het VIP-hok, als tegenhanger van alle wijn met alcohol. Allemaal gekregen tijdens onze constitutieborrel., vertelt Quirine met een glimlach. Het bestuur is nog maar net officieel, zij zijn één over wie er zou gaan overgeven, of beter gezegd, wie dat als eerste zou doen. Uiteindelijk heeft de helft overgegeven! Hoe kwamen jullie erbij om bestuur te gaan doen? Margriet: Je wordt benaderd, in eerste instantie zeg je ook nee. Maar dan ga je erover nadenken. Een paar weken later bellen ze nog een keer. William: Het leek mij al wel leuk om te doen maar ik dacht: tja, hoe groot is de kans Marlotte: Ik weet nog dat Bishakha en ik het er op de excursie naar Krakau over hadden. Maar toen overwogen we het nog niet serieus. Margriet: Ik had er een paar jaar geleden al over nagedacht en wilde het eigenlijk nog steeds. Quirine: Van het vorige bestuur vertelde iemand me ook dat je in één bestuursjaar meer leert dan tijdens je gehele bachelor. Natuurlijk wel andere dingen, maar het is echt leerzaam. Zo n Kandidaatsbestuurperiode, is dat intensief? Marlotte: Toen hebben we elkaar wel echt leren kennen [Veel gelach] Yolinde: Je krijgt ontzettend veel nieuwe informatie vanuit je eigen functie en daarnaast moet je ook nog samenwerken. En daarnaast zijn we ook wel verschillende persoonlijkheden. activiteiten. Yolinde: Toen mij werd gezegd dat ik mijn vakkenpakket maar moest bijstellen, dacht ik eerst: Hoezo, dat zal toch wel meevallen? Nee, dat valt niet mee. Margriet: Je wordt ermee wakker en je gaat ermee slapen. Valt dat ook te merken in je eigen sociale leven? Bishaka: Nu met de tentamens zijn er niet zoveel activiteiten en is het wat rustiger. Je merkt wel dat je de prioriteit geeft aan je echte vrienden. Yolinde: Het moet nu ook meer vanuit de ander komen, want je denkt er soms echt niet aan. Margriet: Ja, je moet echt plannen. Vroeger hoefde dat nooit, of niet in die mate. Yolinde: Toen ik aan het begin van het bestuursjaar aan kwam met een gewone agenda werd er door het oude bestuur meteen gezegd: Gooi die maar weg, daar red je het niet mee. En dat was ook zo. Nu heb ik een grote agenda waarin alles per uur genoteerd kan worden. Wij allemaal trouwens. Quirine: Ik heb ook vaak afspraken moeten afzeggen doordat er dingen tussendoor kwamen. Marlotte: Maar gelukkig hebben we elkaar! William, hoe is het nou om de enige man én enige buitenlander te zijn? beste klik? Yolinde: Met meerdere besturen wel, maar we hebben nog niet zoveel borrels gehad, we zijn immers pas sinds december bestuur. Sommige activiteiten worden ook met andere verenigingen gedaan, zoals het CoBSS in samenwerking met ODIOM en Sociëtas, en Zwemfest met Idun en Ubbo. Wat is in het VIP hok nou echt typerend voor jullie? Marlotte: Ik denk snoep en rommel. We bellen elkaar altijd op als we in de Albert Heijn staan: Hoi, kan ik nog wat meenemen? En veel consticadeautjes, zoals een hamsterkooi. Er moet altijd iemand van het bestuur naar iedere VIP-activiteit toe. Welke activiteit is jullie tot nu toe het meeste bijgebleven? Quirine: We hebben er nog niet zoveel gehad, vooral omdat nu de tentamenperiode is, maar als KB wel. Marlotte: Ja, als KB ons eigen kerstdiner en het moorddiner. Quirine: We hebben allemaal een paar commissies waar we verantwoordelijk voor zijn, mee vergaderen en waar we contact mee houden. Het is een klein vast groepje dat hier op het VIP-hok komt en die ken je dan natuurlijk goed. Dat komt vooral de komende tijd nog wel. Bishaka: Omdat we nog maar kort bestuur zijn, herken je nog niet alle gezichten van de actieve VIPpers. Wat zijn jullie speerpunten en doelen als bestuur? Margriet: We zijn veel bezig met internationalisering, binding en de jaarverschuiving. De jaarverschuiving is vorig jaar al in gang gezet; meer binding tussen de leden en internationalisering is wat wij zelf als bestuur willen bereiken. Hoe willen jullie meer binding en internationalisering bereiken? Quirine: Nou Will, vertel! William: Het is eigenlijk heel simpel, we willen dat ook alle internationale mensen weten wat de VIP is. Veel buitenlandse studenten weten niet van het een studievereniging inhoudt. We houden nu onder andere pre-general members meetings, een soort voorbereiding op de Algemene Leden Vergadering (ALV) waar we uitleggen waar de ALV over zal gaan. Ook zijn er bij de ALV Engelse sheets aanwezig. Verder zijn we vooral bezig met een grotere informatievoorziening over de studievereniging bij de internationale studenten. Kunnen jullie per bestuurslid een paar typerende eigenschappen noemen? Marlotte: Onhandig, nieuwsgierig, strikt, netjes, lief, behulpzaam. Margriet: direct, humoristisch, eerlijk, principledriven, doet altijd haar best. Quirine, lief, kan ook direct zijn, soms rustig en soms heel enthousiast; veel lachen. Yolinde: hyperactief, chaotisch, enthousiast, grappig, gebruikt leuke Engelse woordjes, werkt hard. William: nuchter, kan dingen mooi verwoorden, kan goed de aandacht krijgen, lief, standvastig. Bishakha: heel leuk en hard lachen, serieus met werk, consequent, empatisch, meest volwassen. van de weinige decemberbesturen. Het VIP-hok ziet er gezellig rommelig uit. We bestellen wraps van de Taco Mundo, absoluut een aanrader. Als het bestuur Quirine: Klopt, maar daarom vullen we elkaar ook aan. William: Het is niet zo erg als mensen denken, en, het is best leuk. Het geeft toch meerwaarde, het is net iets beter dan wanneer je weer met alleen zes zich op de banken en bureaustoelen die het hok rijk is geïnstalleerd heeft, kunnen we van start. Je leert wel veel over jezelf zeggen ze. Wat heb je zoal over jezelf geleerd? vrouwen zou zijn denk ik. Misschien is het nu een beetje meer onder controle allemaal. [Gelach] Yolinde: Je merkt dat je meer aankunt, je leert echt Margriet: Will is absoluut een stabiliserende factor. Wat een leuke bestuursfoto, alle dames in broek, multitasken. Ik draag nu ook altijd een to-do boekje William: De enige internationale student zijn is dat kan dus tegenwoordig ook? bij me, omdat je het anders gewoon vergeet, of s handig want het geeft je insider informatie. [Volmondig: Ja! ] Margiet: Dat was een bewuste nachts niet meer kan slapen. keuze, slechts twee van ons hebben een rokje even overwogen. Vanuit het vorige bestuur werd het ook aangeraden een broek te doen. Je wordt meer serieus genomen en het is veel praktischer. Plus het is minder koud. Marlotte: Er zijn door het jaar heen veel feestjes en consti s en je hebt minder tijd om te sporten. Er is dus een riciso dat je wat dikker wordt, maar zolang je geen nieuwe maatpak hoeft te kopen, kan het nog door de beugel. Hoe was jullie eigen consti? [Gelach en veelbetekenende blikken] Margriet: Heel erg leuk! Quirine: Het is mij echt tegengevallen hoe erg ik stress, normaal heb ik dat nooit zo. Vooral in het begin had ik hier veel last van. Het is ook andere stress dan bij een tentamen, dat is iets voor een vak, dit is voor jezelf, voor de hele vereniging; het moet echt af. Margriet: Je wordt ook vanzelf eerlijk tegen elkaar, je wordt geconfronteerd met dingen die minder zijn aan anderen en aan jezelf. Hoeveel tijd ben je er nou per week mee kwijt? Bishaka: Dat verschilt heel erg per week. In de KB periode vond ik het echt heel zwaar, we waren overdag Hoe kom je op je functie terecht, solliciteer je daar specifiek voor of word je ingedeeld? William: Je mag je eerste keuze aangeven, maar het is maar de vraag of je die ook krijgt. Ik ben de enige die op zijn eerste keus zit. Bishakha: Klopt, maar ze vragen je ook wel wat je echt niet wil, en niemand heeft iets wat ie echt niet wilde, toch? [Kijkt vragend rond] Margriet: Nee, niet wat ik écht niet wilde Maar ik moest wel even schakelen Marlotte: Het oude bestuur weet ook beter wat de functies inhouden, en ze kijken heel erg naar hoe je bent en wat daar bij past. 16 Jaargang 43 editie 3 Maart

10 // Follow us: April-Mei 2013 // // Nieuws Faculteit Nieuws Faculteitsraad Master your Talent De studentgeleding van de faculteitsraad GMW Vernieuwde entree Heymansgebouw en De studenten van de faculteitsraad bestaan NEXT Zijn er verder nog vragen/opmerkingen/goede Op 25 maart 2013 organiseert de faculteit GMW Master your Talent. Van vijf tot negen uur zijn er lezingen over de verschillende masters die de faculteit aanbiedt. Op de informatiemarkt die in de kantine van de faculteit georganiseerd wordt, kun je vragen stellen aan de studieadviseurs van de verschillende opleidingen. Ook bij andere faculteiten worden voorlichtingsbijeenkomsten gehouden in het kader van het masterevent Master Your Talent. Meer informatie over de masteropleidingen van GMW en van de andere faculteiten, het rooster van Master your Talent en over de wijze van aanmelden vind je vanaf begin maart op Verkiezingen voor Universiteitsraad en Faculteitsraad Van maandag 6 mei tot en met dinsdag 21 mei 2013 worden de universitaire verkiezingen 2013 gehouden. Alle studenten mogen in die periode hun stem uitbrengen voor zowel de studentgeledingen van de Universiteitsraad als van hun Faculteitsraad. bestaat uit negen studenten die verdeeld zijn over twee partijen: Partij StudentBelangen (PSB) en Studenten voor GMW (SvGMW). De faculteitsraad GMW vergadert iedere maand met het faculteitsbestuur over het onderwijs, de financiën, de faciliteiten en allerlei andere onderwerpen die op de faculteit spelen. Naast de studentengeleding bestaat de faculteitsraad uit een vertegenwoordiging van het personeel van de faculteit. Ook voor de personeelsgeleding vinden er in mei verkiezingen plaats. De leden van de Universiteitsraad worden ook gekozen uit de beide geledingen binnen de universiteit: het personeel en de studenten. Beide geledingen zijn met elk twaalf personen vertegenwoordigd. De studentengeleding bestaat momenteel uit drie fracties: Studenten Organisatie Groningen (SOG, 7 leden), Groninger Studentenbond (GSb, 1 lid) en Lijst Calimero met 4 leden. nieuw studielandschap Rond de Hortustuin zijn het komende jaar flink wat bouwprojecten. Het meest in het oog springende project is de nieuwbouw aan de Grote Rozenstraat. Hier zal een gebouw verrijzen met werkplekken voor studenten en medewerkers. Voor studenten komen er verschillende studielandschappen met uitzicht op de Hortus. Gelijk opgaand aan de nieuwbouw worden ook de panden Grote Rozenstraat 15 en 17 en het Boumangebouw (Sociologie) gerenoveerd. Het een en ander moet gereed zijn in de zomer van Ook in het Heymansgebouw zullen bouwactiviteiten zijn. Zo wordt de entree geheel gerestyled. Om de overlast zoveel mogelijk te beperken vinden de werkzaamheden zoveel mogelijk in de zomer plaats. uit twee partijen: PSB en SvGMW. Beide partijen zijn al vanaf september 2012 hard aan het werk om de belangen van de studenten te vertegenwoordigen. Iedere maand vergaderen we met het faculteitsbestuur over het onderwijs, de financiën, de facilities en allerlei andere onderwerpen die op onze faculteit spelen. Wil je meer weten? Neem dan contact met ons op! Innovatieplannen Met het rapport nominaal = normaal van de Erasmus Universiteit Rotterdam is de discussie over het jaarklassen- en cohortsysteem nog steeds in volle gang en hebben we het tijdens de vergaderingen bijna nergens anders over. Bij Pedagogische Wetenschappen zal komend studiejaar of het jaar daarop een systeem worden ingevoerd dat iedereen 60 punten moet halen, anders kan hij niet door naar het volgende jaar. Als dit bevalt zal het facultair breed ingevoerd worden. We zijn nog lang niet zo ver, er is momenteel nog een literatuuronderzoek gaande voordat besloten kan worden hoe en wanneer het plan definitief uitgevoerd gaat worden. We zetten ons als studentengeleding van de FR in om de schade voor studenten zo min mogelijk te laten zijn en laten onze mening daarbij duidelijk horen. De posters van NEXT zijn wijd en zijd verspreid over verschillende faculteiten, en is vast niet aan je aandacht ontschoten. De komende periode zullen studenten van heel de universiteit er steeds meer van zien, omdat het iedereen aangaat: NEXT is een overkoepelende naam voor alles aangaande stages, beroepsperspectieven, sollicitaties, en loopbaanbegeleiding. Wil je meer weten? Loop dan eens langs bij de NEXT-office in de UB, daar kunnen ze al je vragen op dat gebied beantwoorden. Inschrijving tentamens Waar studenten van Pedagogische Wetenschappen zich vorig jaar voor zowel de cursus als het bijbehorende tentamen afzonderlijk dienden in te tekenen, worden dit jaar de studenten die zich aangemeld hebben voor een vak automatisch ingeschreven voor het tentamen (Inschrijven = meedoen = beoordelen). Dit zal, naar verwachting, minder administratieve rompslomp met zich meebrengen voor de onderwijsadministratie, de docenten en de studenten. Het lijkt in het eerste semester goed verlopen te zijn, maar daar is momenteel nog niets concreets over te zeggen. Het betreft namelijk een beperkte tentamenperiode en de uitkomsten van de evaluatie tot nu toe zullen sterk bepaald worden door de verhouding tussen verplichte- en ideeën? Neem dan contact op met PSB of SvGMW. PSB: psm.gmw@rug.nl Hannah Bijlsma Jessica Boer Dennis Ensing Roel Kleijkamp Iris Linneman SvGMW: svgmw.gmw@rug.nl Lasse Henrichsen Siebren Huitema Nausikaa Reimers Cobie Jeanne Poppinga Deze ontwikkelingen maken deel uit van een keuzeonderdelen. Bij de opleidingen Psychologie groter geheel: de innovatieplannen. Deze plannen en Sociologie is het overigens nog wel de oude zijn gemaakt om op de faculteit de rendementen regeling: je moet je daar voor zowel het vak als omhoog te schroeven en zo veel mogelijk het tentamen apart inschrijven. Als aan het einde studenten binnen een bepaald termijn van een van dit studiejaar blijkt dat het een positief effect diploma te voorzien. Verdere informatie over heeft, zal het facultair breed ingevoerd worden: deze innovatieplannen zal binnenkort gegeven houd je mail en nestor dus goed in de gaten! worden door het faculteitsbestuur en door een informatiebijeenkomst van PSB. 18 Jaargang 43 editie 3 Maart

11 over herfst en winter Langzaam maar edelmoedig laat ze haar groenen gaan Traag daalt de verkleurde jeugdigheid af naar de humusvloer Trots en kaal vormt ze een kerkhof in de koude Poëzie Tim Maan Opiniemenies In de Opiniemensies stellen we elke editie aan een aantal studenten of faculteitsmedewerkers een vraag binnen het thema. Deze keer is het thema groen en wij wilden wel eens weten wat de opvattingen daarover zijn. Fionneke Bos & Ingrid Hekman Verlaten voor even Gerust voor altijd Berlijnse graffiti in Berlijn komt s nachts de graffiti tot leven Vakantie uit blik Tropische paradijzen Ingeblikte ideeën Kant en klaar verpakt en van de folder op de deurmat tot leven gekomen in kleine bamboehutjes, rijen naast elkaar gemaakt om alles te vergeten liggen onder de palmbomen verder niks men trekt het blik open en even spartelt de vakantie plezierig naar buiten in een licht tropisch briesje waarna het vluchtig op de lauwe grond dood neervalt Anonieme zesdejaars sociologiestudent, volgt nog een tweede mysterieuze studie. Wat is het eerste waar je aan denkt bij het woord groen? Ja pfffff, wat is dit voor vraag? Ehh, ja heel suf. Een weiland. Of een dildo. Cup-a-soup. Oké, maar wat voor vraag zou jij dan willen stellen? Oh dit is leuk, nu draaien we het dus om. Net zoals als je bij Pauw en Witteman zou zitten en hij zegt: Nou vertel, waar gaan we het eens over hebben? Haha. Maar vertel, waarom dacht je nou aan een weiland? Nee, dat kan ik echt niet zeggen. Nu maak je ons wel heel nieuwsgierig. Als je het niet zegt, mag je niet anoniem in de Diemensies. Oké mijn vrijheid is ook meteen weg. Goede interviewers zijn jullie. Haha! Hmm... eens even een goed verhaal verzinnen. Nee, we willen natuurlijk wel het echte verhaal horen. Omdat we dat heel leuk vinden natuurlijk. Het is een zeer gewilde rubriek om redenen die je zelf wel zult begrijpen. Aha, nou bedankt hoor! Ik zat eigenlijk te wachten op het moment dat zou blijken dat het voor een onderzoek of een grap was, maar het was allemaal serieus dus. Bloedserieus. Ingrid and Linda from Germany, both in second year Psychology Waar denk je als eerste aan bij het woord groen? We don t speak Dutch. Oh, we re sorry. What is the first thing you think about when I say the word green? Linda: I think about traffic lights. Trees. A trash bin. Ingrid: grass in the garden, my bag, hope. Why would you think about hope? Ingrid: in high school I had arts, and I learned that green is the colour of hope. Or it also could be blue. I m not sure anymore. Wat zegt dat over jou dat je hier als eerste aan denkt? Anoniemo: nou die groene broek zegt natuurlijk geen zak, maar de biohoek en de natuur Ik ga wel vaak de natuur in om te wandelen. Jij dan, Anoniema? Wat zegt het over jou dat jij als eerste aan bomen denkt? Anoniema: Ik denk dat dat zegt dat ik wel van de natuur houd. Kun je zeggen dat je van bomen houdt? Dat zou raar zijn. Anoniemo: Ik fiets wel eens van de Jumbo naar huis, en dan staat er langs de weg een boom die een dik gezwel heeft. Dan denk ik wel even: Ah, arme boom. Anoniema: Haha, dat heb ik niet. Hoogstens denk ik eens: wat een mooie boom, of wat een lelijke boom. En, Anoniemo, je had het net over de biohoek bij de AH. Zegt dat wat over jou? Anoniemo: Ik let er wel op dat ik biologische producten koop, maar ik ben niet biologisch. Het hangt eigenlijk vooral van mijn portemonnee af. Maar ik zou mezelf niet biologisch noemen. Ik vind het namelijk altijd zo vervelend als mensen opscheppen over hoe biologisch ze zijn, dat is echt irritant. kronkelend op het grijze beton rondend binnen de vierkante panelen zij zijn een ademsnak een prille kreet in een stormachtig onthaal bloeddruppels van tolerantie lichten op in het neonlicht Oké oké. Ik zocht een adres op Google Maps, en toen stond daar geen huis maar zag ik alleen een foto van een weiland. Dus dat adres klopte niet. [In een poging van onderwerp te veranderen, die helaas slaagde] Maar wat is dit, stellen jullie jezelf eens voor. Normaal gesproken stelt de interviewer zich ook voor, toch? En wat zijn jullie functies? Masterstudent en docente Psychologie Wat is het eerste waar je aan denkt bij het woord groen? Anoniema: bomen Anoniemo: natuur, maar eigenlijk ook de biohoek bij de AH, en mijn nieuwe groene broek die trouwens echt prima zit. Anoniema, hoe biologisch ben jij dan? Anoniema: Ik let er eigenlijk niet zo op. Ik ben ook niet zo rijk. Anoniemo: Voor de arme biologische student: bij de Aldi is biologisch gehakt en niet-biologisch gehakt even duur. het leven van de graffiti, een kier van licht naar het hart van de stad Wij zijn Fionneke en Ingrid, voorzitter en secretaris/promo. Dus jullie hebben wel een leuke en drukke functie allebei. Waarom doen jullie dan dit soort taakjes in de kantine? 20 Maart

12 Kom je buiten spelen? over vergeten oerdriften naar het wild De uitspraak Run, Forrest, run! blijkt niet alleen hardnekkig te zijn, maar is vanuit overlevingsoogpunt ook incorrect. Wil je overleven, dan moet je STOPpen. STOP is een acroniem voor Stop, Think, Observe en Plan. Alleen door je hoofd koel te houden en je zijn om even van alle mensen af te zijn. Veel mensen zullen het met me eens zijn dat het ontzettend bevrijdend is om bijvoorbeeld ergens in de Schotse hooglanden een tentje op te zetten, terwijl een blikje witte bonen in tomatensaus staat te pruttelen op een uitzicht of een slanker lichaam. Vaak blijkt dat je dan nog veel verder kunt dan je voor mogelijk hield. Je kunt nog tien keer verder lopen en nog tien keer langer zonder eten. We zijn als Westerse mensen vergeten dat we het kunnen, omdat we het niet meer stappen logisch te doordenken kom je uit de meest klein gasstelletje. Toch is dit een gek idee. Waarom nodig hebben. En door de grenzen op te zoeken van Tim Maan Daar hang je dan, vastgeklampt aan de bijna verticale bergwand. Je hebt je stevige bergschoenen aan en een warme trui om je middel. Wel stom dat je niet aan handschoenen hebt gedacht, die scherpe rotsen halen je handpalmen open. Gelukkig is de zon al aan het opkomen en heb je geen zaklamp meer nodig bij iedere stap. Ietwat onhandig kronkel je om de stomende zwavelgaten heen op weg naar de top. En ja hoor! Eindelijk zit je dan bovenop die verdomde vulkaan, handen en benen versleten, nacht zonder slaap, maag zonder eten. En als de zon boven een tweede horizon van wolken is uitgestegen mag je weer terug. Avontuur, risico, overleven. Momenten waarop ons denken en doen één worden en alles om ons heen even niet bestaat. Het zit in onze natuur, het geeft ons voldoening. Het is dan ook niet verwonderlijk dat uitzonderlijke overlevingsverhalen veel aandacht krijgen. Neem de film The Way Back, waarin het verhaal van zeven vluchtelingen wordt verteld. In de tweede wereldoorlog werden krijgsgevangenen van de Sovjet-Unie opgesloten in Goelags, gelegen in het verre Siberië. Wilde je ontsnappen dan stond je een flinke wandeling te wachten. De zeven vluchtelingen waagden het erop en zijn vanuit Siberië naar India gelopen, het enige aangrenzende land waar de Sovjet-Unie destijds geen rechtsmacht had. Ze liepen meer dan zesduizend kilometer door toendra, woestijn en gebergten om vrij te zijn. Hoewel het waarheidsgehalte van het verhaal ter discussie staat, bestaat er geen twijfel over dat men dit een episch verhaal vindt. Maar ook verhalen waarin het minder goed afloopt doen het goed. Christopher McCandless trekt in de winter naar Alaska en bivakkeert daar voor een flink aantal weken. Hij leeft van zijn rijst, het wild dat hij schiet en de planten in zijn omgeving. Hij snakte naar het simpele leven, weg van de drukte en de verwachtingen die spelen in de Westerse maatschappij. Als hij in de lente besluit terug naar huis te gaan, is de rivier die hij in de winter overstak minstens tweemaal zo groot geworden. De stroming is te sterk om doorheen te komen. Christopher zit vast en sterft een hongersdood. Als je net zo n hopeloze romanticus bent als ik zal het je niet behagen te weten dat hij met een degelijke kaart had kunnen zien dat er acht kilometer verderop een primitieve kabelbaan was waarmee hij de rivier over had kunnen steken. Verhalen zijn leuk en aardig, maar sommigen willen het zelf beleven. Degenen die deze drang pas op latere leeftijd hebben gekregen en de padvindersfase hebben overgeslagen, zijn aan hun lot overgelaten. Tenminste, dat was zo voor er survival manuals werden geschreven en je via de televisie werd doodgegooid met survivalprogramma s. Iedere halve zool die de drang heeft zichzelf in de nesten te werken ergens in de rimboe kan tegenwoordig gebruik maken van handige tips. Nu ben ik zo n halve zool en ik wil graag een van de belangrijkste tips die mijn gids te bieden heeft met jou, de lezer, delen. levensbedreigende situaties. Je zou denken dat als je al dit soort tips and tricks uit dergelijke overleefgidsen meester bent je het wel redt. De serie Alone in the wild, uitgezonden op Discovery Channel in de zomer van 2011, bewijst het tegendeel. Een overlevingsexpert werd als onderdeel van een weddenschap in een natuurreservaat gedropt en moest het zo lang mogelijk zien uit te houden. Hij kreeg een camera mee en moest zijn overleefavontuur zelf opnemen. Telefoneren mocht alleen als het om een noodkreet ging. Het wilde leven ging hem aardig goed af. Voedsel, vuur, onderdak, hij had alles geregeld. Natuurlijk was het vermoeiend iedere dag opnieuw urenlang voor zijn basisbehoeften op pad te gaan, maar hij redde het. Plots, na een aantal weken, hield hij het niet meer. Hij had menselijk contact nodig. Hij miste zijn vriendin, vrienden, ouders, en belde de hulplijn. Een uur later kwam een vliegtuig hem ophalen. Zonder sociaal contact houd je het dus niet lang vol. Voor een kortere periode kan het echter erg prettig willen we zo graag ontsnappen? We hebben een veilige omgeving voor onszelf gecreëerd in de loop der eeuwen. Een warm huis, voedsel te koop op loop- of fietsafstand, waarom wil je daarvan weg? Het is niet logisch om daaruit te willen ontsnappen. En dat klopt. Het is niet logisch, louter natuurlijk. Alle mensen die nu leven stammen af van de groep mensen die duizenden jaren geleden kon overleven. Diezelfde oerdriften om door te zetten bezitten we nog steeds, maar kunnen we in de hedendaagse maatschappij niet altijd uiten. Volgens redactielid Alexander Meijer is dat een van de oorzaken van de depressie die zich tegenwoordig in grote getale voordoet, en daar zou hij best wel eens gelijk in kunnen hebben (zijn artikel is te vinden in de derde editie van de 42e jaargang; De andere kant van de medaille is dat we gewend zijn aan comfort. Het is fijn om niet op jacht te hoeven en om gewoon met je pinpas een pond gehakt af te rekenen. Zo nu en dan moeten we daar echter uit om iets beters dan comfort te bereiken, zoals een mooi wat we mentaal en fysiek aankunnen, wordt ons oergeheugen weer even opgefrist. Er zijn mensen die deze grenzen voor hun beroep opzoeken. Zo beslaat de Nederlandse officierenopleiding meerdere oefentrajecten waarbij je uithoudingsvermogen op de proef wordt gesteld. Vijf dagen zonder slaap terwijl je moet rennen, lopen en roeien. Acht dagen zonder eten terwijl je achterna wordt gezeten door mannen met honden, om daarna urenlang te worden ondervraagd. Ik ben blij dat de dienstplicht is opgeheven, want deze opleiding is niet voor iedereen weggelegd. Wel denk ik dat het goed is om zo nu en dan uit de comfortzone te stappen en te voelen wat Rousseau bedoelde met de primitieve fase van de mens: leven in groepen, meer ontwikkeld dan de brute holbewoners, maar nog onaangeraakt door egoïsme en gemakzucht. Als je je in deze toestand bevindt voel je hoe het is om alles wat je bent te zijn op één moment. Pas dan proef je hoe lekker water is.

13 Football and it s practitioners: are they different? Ruud Wassink You either like, or you don t like football. There are some that argue they like to play football but do not like to watch it (and vice versa), but I can tell you that these kinds of people actually don t specifically like to play football. They like to go out and have fun. Whether it is with a football or with a basketball, with a volleyball or a korfball, again, they just don t mind. However, there is one question that bothers me and others, for why do some have this interest and some not? I myself am a football lover, while half of my friends are not. Explaining them that I have to watch a football game tonight instead of going out is like telling them that I prefer to drink water instead of a nice cold beer. Before I will answer what it means to enjoy watching football, I will first examine the psychology behind it, that is, I will try to grasp what football does to people. The psychology behind the average football lover is twofold. First, there are the people who are normally ambitious, hard working men and of course, emancipated as I am, there are a few women that watch football too, and the same basic rules apply to them. These workaholics stop being ambitious and hard working when it comes to (watching) a football game. In other words, they tend to use football as a relaxation method. These relaxation moments are normally accompanied with tense screaming, aggression, swearing and binge drinking. I know this does not sound good, however, it is not football that triggers these behaviors. You can test this by pulling them into another relaxation environment, for instance, yoga, and you will see that they start showing the same behaviors. It is the nature of the beast, so to say. The second kind of people use football as an intellectual enterprise. You can recognize these kind of people when they are having a party. At a certain moment during the festivities, a small group of men (I have actually never seen women participating in these events) gather and share their common interest. This sharing is usually accompanied with creative utterances and memorable synopses. More interestingly (though striking), this breed of football analysts have stopped decades ago with playing football, so the anecdotes are either rehearsed every week, or renewed and based upon a football match of last week. I would not like to call these people less intelligent or anything, however, the fact that they do gather at every party and, based upon the increase of volume of their voices, do tend to be emotionally engaged with their own, and others football analysis, makes me think they have less interest in things commonly associated with intelligent activity. Another factor related to football I would shortly like to point out is that professional football players themselves do not stand out in intelligent behavior. The way they grab their knee after being tackled often reminds me of how I once fell off my bike when I was six. 1 Continuing cycling after being hit by a car and being tumbled into barbed wire shows more character. 2 You might have started wondering why I am this interested in intelligent behavior? Well, I ve got the feeling that people who enjoy watching or playing football are often regarded as less intellectual. This might be true, but I would like to point out that this is probably a statistical bias. There are more more lower educated people than higher educated people, thus, depending on what you associate with less intelligent behavior (you probably take yourself as a reference point), chances are high that you encounter relatively more people that like football also score lower on IQ. Besides, why would an intellectual be interested in seeing a bunch of non-intellectuals running behind a ball? Taking into account this statistical population bias, some people might still argue that football attracts less intelligent behavior or encourages football proponents to stop thinking. The footballas-relaxation group does not distinguish itself in favoring a healthy way of life while the other group seems to regard analyzing football as a mental sport. But again, I do not think we can blame football itself for this. As shown when I was discussing the ins and outs of the relaxation group, they just need some thing to release stress. However, I am more committed with the second group, for I fear that football is a big need to them in order to satisfy a great, fundamental need for human life. What if there was not any football match to think about? Would they have stopped thinking at all? Or maybe worse, they might get engaged in analyzing other sports like korfball. Whatever the case would be, I think that football is doing a great job in providing excellent mental challenges for them. What does it mean to enjoy watching a football game? As argued in the previous paragraphs, football is not an end, but a means to an end. You don t watch football because it corresponds to a nice feeling inside of you. It is not like an orgasm. Football provides a way to satisfy a need, a need different from just watching football. When aware of this function of football, you might look with more respect at those who like it. You cannot determine a man s personality upon his decision to watch, or participate in a football match. Football is more like a coping strategy. What is more interesting, after reading this short essay you might even want to give football a chance yourself and see whether it can satisfy a need you have been suppressing for so long. 1 In addition, football players grabbing their knees also has striking resemblances with a famous scene from the animation series Family guy. Try typing in family guy knee hurt on YouTube and you will see what I mean. 2 I m referring to the crash of Johnny Hoogerland in the Tour de France of Is groen wel zo groen? Ingrid Hekman Overal om je heen zie je advertenties die groene producten aanprijzen. Ook de angst voor het broeikaseffect is duidelijk in de media aanwezig. Neem een koelkast met energielabel A, zie die zielig kijkende ijsberen op de smeltende poolkappen, rijd in een elektrische auto, en denk tijdens dit alles vooral aan de toekomst van je kinderen. De wetenschap is druk bezig met het zoeken naar oplossingen voor dit soort problemen. Dit is van groot belang, maar er zijn bedrijven die slinks op deze groenbehoefte inspelen. Zijn deze (vaak duurdere) groene producten wel daadwerkelijk milieubewuster? Volgens de ANWB is de elektrische auto een en al geweldig: minder CO2, geen stikstofoxiden, geen fijnstof, minder geluidshinder en geen accijns op stroom. Praktische nadelen als lange laadtijden en een gebrekkig aantal oplaadpalen en de hierbij horende range anxiety (angst dat het voertuig niet genoeg energie heeft om de volgende oplaadpaal te bereiken) worden verzwegen. Was dit maar alles. Het blijkt dat zelfs de milieuvriendelijke voordelen in twijfel getrokken kunnen worden. De ANWB meldt dat from well to wheel tot wel 35% minder CO2- uitstoot geproduceerd wordt dan bij een auto met een verbrandingsmotor. Als onwetende en goedgelovige burger ga je er dan van uit dat de elektrische auto dus daadwerkelijk milieuvriendelijker is. Waarom zou de overheid hier anders zoveel subsidies voor uittrekken? CO2 is echter niet het enige dat van belang is als je het over milieuvervuiling hebt. Een studie van de Technische Universiteit in Trondheim (Noorwegen) toont aan dat de productie van een elektrische auto twee keer zoveel energie vergt dan die van een conventionele auto. Met name de winning van metalen die nodig zijn voor de fabricage van de accu heeft verzuring en grondwatervervuiling tot gevolg. Ten slotte is het gebruik van schaarse metalen drie keer zo hoog als bij conventionele auto s. Een elektrische auto kan dus nog zo energiezuinig zijn als hij eenmaal rijdt, maar als de productie-uitstoot vele malen hoger ligt, kan je je afvragen of de elektrische auto nog wel zo milieuvriendelijk is. Verder wordt de verminderde CO2-uitstoot alleen bereikt onder een aantal voorwaarden. Ten eerste moet er groene stroom gebruikt worden. Stroom voor deze auto s komt echter vaak nog uit kolencentrales. Wanneer deze stroom wordt gebruikt is het rijden in een elektrische auto volgens de auteurs zelfs contraproductief: er komen drie tot vier keer zo veel toxische stoffen vrij als bij auto s met een verbrandingsmotor. Deze vervuilende stroom wordt vooral in China nog veel gebruikt voor elektrische auto s (80%). In Europa wordt meer groene stroom gebruikt. Maar op groene stroom rijden is niet genoeg. Dit brengt ons bij de tweede voorwaarde: de broeikasgasuitstoot is lager dan bij een auto met verbrandingsmotor, maar dit hangt wel af van het aantal gereden kilometers: pas bij kilometer worden 17 tot 29% minder broeikasgassen uitgestoten. Je kan dan wel een mooie groene auto hebben, maar als je niet op groene stroom rijdt of niet genoeg gereden kilometers hebt, ben je het milieu juist extra aan het bevuilen. Deze nadelen betekenen echter niet dat we de elektrische auto af moeten schrijven; integendeel. Het is een ontwikkeling die van groot belang is, maar die nog lang niet zo ideaal is als men denkt. Er moeten twee zaken voor de consument veranderen om goede milieuvriendelijke producten te kunnen kopen. Ten eerste is meer onderzoek naar milieuvriendelijke producten belangrijk, omdat er dan steeds minder vervuilende versies ontwikkeld kunnen worden. Ten tweede moeten de bedrijven eerlijk zijn over alle groene voor- en nadelen van hun producten. Dan kan iedereen zelf een afweging maken over hoe groen je wilt zijn en op welke manier. In deze context is het belangrijk dat de stimulering van productie van elektrische auto s hand in hand moet gaan met aandacht voor de vergroening van de stroomopwekking en de milieuvriendelijke winning van metalen. Wanneer je milieubewust wilt zijn is niet alleen een elektrische auto van belang. Ook vroegtijdige vervanging van koelkasten, vriezers en drogers kan voor het milieu aantrekkelijk zijn. Milieu Centraal (een voorlichtingsorganisatie over milieu en energie) adviseert bij koelkasten om ze vanaf een jaar of vijf te gaan vervangen. Het oude apparaat moet dan wel een gemiddeld energielabel hebben en worden vervangen door een nieuw exemplaar van het zuinigste label. Wanneer je echter financieel voordeel wilt hebben, is het aan te raden om na twaalf jaar je koelkast vervangen. Milieuvriendelijkheid is ook bij koelkasten de dure optie, aangezien je vaker een nieuwe koelkast moet kopen. Voor bedrijven is deze hoge vervangingsratio winstgevender. Gert Spaargaren, hoogleraar milieubeleid aan de Wageningen Universiteit, zet echter vraagtekens bij de milieuvriendelijke effecten van een snelle vervanging van koelkasten. De verbetering van de koelkasten over de jaren heen is marginaal. Daarnaast wordt een oude onzuinige koelkast niet, zoals men denkt, altijd netjes verwerkt en gerecycled. Een deel wordt verscheept naar Nigeria, wordt daar opgelapt en de onzuinige koelkast wordt gewoon weer gebruikt. Elektrische auto s zijn duurder en een koelkast vaak vervangen is ook prijzig. Bij zowel auto s als koelkasten is de milieubewuste optie dus het duurst. De milieubewustheid van deze prijzige keuzes valt echter te betwijfelen. Informatie op websites verschilt vaak van elkaar. Bedrijven met verschillende belangen verkondigen verschillende verhalen, soms ook uit onwetendheid. Betrouwbare informatie over de milieuvriendelijkheid van producten is schaars. Maar wat moeten we nou dan met al die groene producten? Is dan de conclusie dat je maar gewoon moet doen wat goed voor je portemonnee is, want geen enkele informatiebron heeft gelijk? Ik denk dat het in ieder geval al een heel stuk helpt dat je jezelf er bewust van bent dat er groene producten bestaan die niet per se 100% milieubewust zijn. Wanneer je groene producten koopt, zoek dan wat informatie over wat de voor- en nadelen van dit product zijn voor het milieu. Zo weet je zeker dat je duurdere auto wel echt beter is voor het milieu in plaats van voor andermans portemonnee. 24 Jaargang 43 editie 3 Maart

14 altijd een afspraak te maken! Wat kan je nog meer aanraden? gezien dan, verkeerde informatie en dat is natuurlijk soms is het ook leuk om te horen voor een student Studievertraging? Dit kan je er aan doen! Kan je tentamens herkansen in de zomer? Nee, dat kan gelukkig niet meer. Ik vind dat ook een goede zaak, omdat studenten daardoor ook vakantie hebben en even rust kunnen krijgen. Bovendien zou een herkansing in de zomer alleen maar kunnen leiden tot het meer uitstelgedrag. Waardoor gaan studenten sneller en beter studeren denk je? Vorig Als een student twijfelt om langs te komen, dan raad ik ze aan om altijd langs te komen! Daarnaast heb ik de ervaring dat studenten zeggen dat ze hebben gehoord dat.. of dat andere studenten zeggen dat en dat het verhaal dat ze dan hebben gehoord niet klopt. Op zich is dat niet erg, maar soms kan een student al heel veel stress krijgen door, achteraf erg zonde. Ik raad aan om altijd eerst uit te zoeken of die verhalen kloppen, bijvoorbeeld door het lezen van de studiegids of te kijken op www. rug.nl/gmw/ vraagenantwoord. Ten slotte wil ik ook wel vertellen dat het niet altijd nodig is om een vraag te hebben of een probleem, dat hij of zij goed bezig is! Afspraak maken met de studieadviseur? Bel met de onderwijsbalie: Korte vraag: dagelijks spreekuur van 11:00-12:00 uur (kijk op de deuren wie er spreekuur heeft). jaar heb ik gemerkt dat de dreigende langstudeerboete studenten meer aanzette om hun studiegedrag eens Interview met Berber Munstra Coosje de Vries & Ilse Noordhof instanties, zoals het studenten service centrum waar allerlei handige cursussen voor studenten worden gegeven. Soms kan een studieadviseur al helpen door goed onder de loep te nemen. Andere regelingen zoals het bindend studieadvies helpen naar mijn idee ook om studenten sneller en beter aan het studeren Vrachtschip We hebben een interview met Berber Munstra, studie adviseur psychologie, aan de faculteit van GMW. Er zijn veel studenten die vertraging oplopen tijdens de studie. En wat moet je dan doen? Het antwoord is simpel: een afspraak maken bij een studie adviseur. Er zijn binnen psychologie vier studie adviseurs aan het werk. Wanneer je zelf al je problemen wilt oplossen bij het leren, dan vergeet je dat er altijd wel iemand een luisterend oor te bieden. Verder kan alleen een gesprek over de studieplanning al heel veel inzicht geven waardoor een student weer aanknopingspunten ter verbetering heeft. Wat kan een student doen bij veel stress bij het leren? Als een student veel stress heeft bij het leren, dan kan het helpen om hierover te praten en een aantal zaken te krijgen. Niet alleen door externe regelingen gaan studenten meer studeren, er zijn ook studenten die opeens een interne motivatie hebben om snel af te studeren. Soms zijn studenten ook opeens (meer) geïnspireerd en weten ze wat ze met de opleiding willen, dat helpt vaak om sneller en beter te studeren. Wie kan je nog meer helpen plannen naast de studieadviseur? is die je kan helpen. op een rijtje te zetten. Studenten zeggen soms tegen Dat hangt natuurlijk af van de problemen of vragen mij Ik wil zoveel mogelijk doen. Naar mijn idee waarmee een student zit. Het studenten service Wat moet een student doen wanneer hij zakt, en waar kan een studieadviseur bij helpen? Als een student een tentamen niet heeft gehaald dan probeer ik samen met een student erachter te komen waarom een tentamen niet gelukt is. Er kunnen heel veel verschillende oorzaken zijn waarom een tentamen niet wordt gehaald. Als er geen overduidelijke redenen zijn waarom een tentamen niet is gelukt (overmacht redenen bijvoorbeeld), dan is het vaak heel handig om de studie aanpak van een student beter te bekijken. Dan blijkt vaak dat de student veel meer tijd in het studeren kan en moet steken. In andere gevallen kunnen de studieadviseurs (Libbe kooistra, Laura Ballato, Sietske Weide en ik) ondersteuning bieden in de vorm van bijvoorbeeld een aangepaste studieplanning, een melding studievertraging of een doorverwijzing naar een studentenpsycholoog. Waar kan een studieadviseur nog meer bij helpen, behalve het maken van een planning? Een studieadviseur kan op vele manieren een student helpen. Soms kan ik heel praktisch helpen. Als een student bijvoorbeeld moeite heeft met vroeg opstaan, dan maak ik soms wel de afspraak dat de student zich elke ochtend even komt melden. Ook kan een studieadviseurs doorverwijzen naar andere is dit niet een haalbaar doel, en vermindert de stress wellicht door een concreter doel te stellen (bijvoorbeeld: voor vak X wil ik deze week 100 bladzijdes hebben gelezen en voor vak Y 75 bladzijdes). Soms kan je ook op andere manieren iets tegen de stress doen, door bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen of rustgevende middelen te gebruiken. Concretere doelen stellen vermindert de stress Wanneer raad je studenten aan om een afspraak te maken bij een studieadviseur? Ik raad studenten aan om een afspraak te maken bij een studieadviseur als ze vertraging oplopen of denken op te lopen, als ze problemen hebben met leren, als ze vragen hebben, of als ze twijfelen om langs te komen. Voor vertraagde studenten kunnen studieadviseurs een aangepaste studieplanning maken, een aangepaste BSA-norm aanvragen, of bijvoorbeeld een melding studievertraging maken. Een afspraak bij een studieadviseur kan om vele redenen handig zijn, dus bij twijfel raad ik aan om centrum biedt goede en nuttige cursussen aan voor studenten. Mochten studenten bijvoorbeeld disciplineproblemen hebben dan zijn daar zogenaamde studie ondersteuningsgroepen die hulp kunnen bieden. Er zijn plannen om deze training ook door de faculteit aan te bieden. Verder zijn er wel studenten die een eigen coach hebben, of die bijvoorbeeld samen met andere studenten een studiegroepje oprichten. Is hulp bij de studie nog belangrijker voor een student met ADHD of ADD? Zeker weten! Juist bij deze studenten is structuur en overzicht erg belangrijk. Een studieadviseur kan ondersteunen door bijvoorbeeld te helpen bij het maken van overzichtelijke planningen en tijdsindelingen. Roos Cornelius Zoals ik het drie jaar geleden wel ludiek vond om naast mijn studie psychologie ook de kunstacademie in de avond te doen, vond ik het een paar maanden geleden wel ludiek om me op te geven voor een uitwisselingsprogramma. Twee maanden geleden hoorde ik voor het eerst dat ik mijn Groningse huis en haard zou verlaten om een half jaar de schone kunsten te gaan bestuderen aan het Hunter College, in New York City. In de naam der Ludiekheid was mijn plan uiteraard om daar niet via de reguliere weg te komen. In de twintigste eeuw emigreerden vele Europeanen per schip naar het westelijk halfrond, om daar, zoals ons allen bekend, een nieuw leven op te bouwen. Net als de immigranten uit de vorige eeuw was mijn plan om Amerika per schip aan te doen, zodat na dagen van blauwe golven zo ver het oog reikte, de toorts van de Lady of Liberty langzaam aan de horizon zou opdoemen. Nu gaan er natuurlijk iedere week cruiseschepen die kant op, maar die optie viel meteen af: te decadent en bovendien niet bepaald milieuvriendelijk. Vrienden tipten mij dat er weleens jonge backpackers meereisden op vrachtschepen in Zuid-Afrika. U hoort het goed, vrachtschepen. Rauwer kun je het niet krijgen. Afijn, het idee is duidelijk: ik zou mij verschansen in de scheepshut van een vrachtschip. Google raadde mij Cargo Ship Cruises aan, maar voor de prijs die zij vroegen voor een simpele hut op een vrachtschip kun je drie keer first class op een neer vliegen, dus besloot ik de persoonlijke aanpak te gebruiken. Dit soort dingen vereist een zekere zorgvuldigheid, dus had ik een lange lijst gemaakt van rederijen die gevestigd zijn in Groningen en Rotterdam. Dit leverde een volle woensdagmiddag interessante en hoogst vermakelijke gesprekken op met scheepvaartlui uit heel Nederland en Duitsland (ik heb zelfs een mevrouw uit Hamburg aan de lijn gehad), maar vooralsnog geen plek voor een arme student op een schip naar Amerika. Mocht je nog een keer per schip een reis willen maken; Rederij Seatrade, gevestigd in Groningen, neemt graag voor een spotprijs een student mee op een van hun schepen, maar zij vervoeren alleen bananen en vis naar Australië en Zuid-Amerika (en dat leek mij een wat grote omweg). Ook de Duitse rederij NSB (Niederelbe Schiffahrtsgesellschaft, ik verzin dit niet) verscheept passagiers, maar voor een hoge prijs. De keus was uiteindelijk om me te verstoppen in een container of toch gewoon het vliegtuig te nemen. Ik moet zeggen, met pijn in mijn zeemanshart, dat ik dan toch het luchtruim prefereer. 26 Jaargang 43 editie 3 Maart

15 Een oude bok... lust nog wel een groen blaadje Anne Varvik Op 12 januari 2012 zorgde een artikel in het AD over de relatie tussen staatssecretaris Henk Bleker (58 jaar) en een NRC-journaliste (26 jaar) voor nogal wat ophef. Naast de ethische vraag of een economisch journaliste bij een landelijke krant wel een relatie zou mogen hebben met een staatssecretaris op economische zaken, werd er vooral gesproken over het opmerkelijke leeftijdsverschil van 32 jaar. In roddelblaadjes, zoals de Privé en de Story, krijgen de stellen waarin de man een groot aantal jaren ouder is dan de vrouw vaak de meeste aandacht en zijn deze stellen vaker op de voorpagina te zien. Dit zou het blad interessanter maken voor de lezer omdat er vaak shocking reacties op een dergelijk showbizzkoppel volgen. Waarom wordt er bij menigeen een wenkbrauw opgetrokken bij het opmerken van een liefdesrelatie tussen twee mensen met een groot leeftijdsverschil? Is dit terecht? Dat mannen vaak jongere vrouwen als partner kiezen is ook vanuit het biologische perspectief te verklaren: mannen zijn zo goed als hun hele leven vruchtbaar, en vrouwen zijn dat maar een bepaalde periode. Mannen voelen zich aangetrokken tot jonge, aantrekkelijke en gezond uitziende vrouwen. Logisch, want dat vergroot de kans op gezond nageslacht. Vanuit het oogpunt van de vrouwen is het ook niet zo gek, want we weten dat vrouwen gemiddeld genomen meer waarde hechten aan status (en geld) dan aan uiterlijk. Aangezien mannen op leeftijd meer status hebben verworven dan jongere mannen is het helemaal niet zo gek dat vrouwen op oudere mannen azen, toch? Moderne tijd Voor ons is dit misschien een beetje een ouderwets beeld van de liefde tussen man en vrouw. Tegenwoordig, en met name in de Westerse cultuur, gaat het in eerste instantie niet om het krijgen van kinderen of het behalen van status. (Voor de meeste mensen dan.) In de eerste plaats heb je een relatie omdat je van je partner houdt. Sinds de strijd voor emancipatie van vrouwen in de jaren 60 en 70 zijn vrouwen op de meeste vlakken zo goed als gelijk aan mannen. Vrouwen stellen zich niet meer onderdanig op tegenover mannen, maken hun eigen beslissingen en kiezen zelf wie ze aan de haak willen slaan. Misschien dat voor veel mensen het beeld van een man een veel jongere vrouw naast zich daarom niet meer in de moderne tijd past. Mannen hebben niet meer de jonge vrouwen voor het uitkiezen. Vrouwen willen een aantrekkelijke jonge man, geen gerimpelde oude klepzeiker. Het andere uiterste Het andere uiterste is dat er ook steeds meer stellen zijn waarin de vrouw juist ouder is dan de man. Over dit soort koppels zijn ook negatieve klanken te horen, zoals de jongemannen die in de bladen als toyboys worden bestempeld en vrouwen die er van verdacht worden in een midlifecrisis te zitten. Toch klinkt dit naar mijn mening wat onschuldiger en kan het koppel waarin de man veel ouder is dan de vrouw wel eens een stuk meer ophef veroorzaken. Kijk naar Clint Eastwood en Dina Ruiz, en Woody Allen met Soon-yi Previn, beiden met een leeftijdsverschil van 35 jaar. Het ontbreken van verontwaardiging over deze stellen kan te maken hebben met het feit dat een relatie, waarin een vrouw een groot aantal jaren ouder is dan haar partner, over het algemeen niet zo serieus wordt genomen. Eén van de theorieën is dat het bij deze vrouwen alleen maar om de seks zou gaan en dat de mannen vallen op het verzorgende aspect van deze vrouwen. Oftewel: De mannen zoeken vervanging voor hun moeder. Dit idee komt van Freud, die met het Oedipuscomplex kwam, waarin de instinctieve erotische binding tussen een zoon en zijn moeder centraal staat. jongere vrouw hebben, zoals het tegengaan van het ouderdomsgevoel of bewondering willen krijgen van andere mannen, maar de vrouw is inmiddels zo geëmancipeerd dat ze er zelf voor kan kiezen een relatie te maken of te breken. Misschien heeft ze daarin zelfs al wel meer macht dan de man. Ik denk dat een liefdesrelatie tussen twee mensen, waarbinnen een groot leeftijdsverschil bestaat, júist binnen de moderne tijd past. Iedereen is vrij om een partner te kiezen en daarom zijn er stellen waarbij er 2, 10 of 40 jaar leeftijdsverschil zit tussen de man en de vrouw, of andersom. We zouden nog wel 100 redenen meer kunnen bedenken waarom een vrouw een relatie zou willen met een veel jongere man, of waarom een man zo graag een groen blaadje als vriendin wil. Maar ik denk niet dat het erg is dat de mannen die met een veel jongere vrouw gaan een bepaald motief hebben gehad om voor een jongere vrouw te kiezen. En waarschijnlijk zijn ze gewoon verliefd op elkaar geworden, net zoals dat bij de meeste stellen zonder opmerkelijk leeftijdsverschil gaat. Dus waarom zouden we niet ophouden met kritiek leveren en ze samen lekker gelukkig laten zijn? Een stukje geschiedenis In vroegere tijden in onze westerse cultuur en vandaag de dag nog steeds in andere culturen, is het voor een man de normaalste zaak om met een veel jongere vrouw te trouwen. De mannen hadden een dominante rol in de samenleving, stonden boven de vrouwen en waren de baas in het gezin. In bepaalde Oostbloklanden wordt niet raar opgekeken als een man van 50 met een vrouw van 18 rondloopt, hoewel het te betwijfelen valt of in deze gevallen wordt gehandeld uit vrije wil. Onvolledige emancipatie? Dat een relatie tussen een man met een veel jongere vrouw gevoelig ligt heeft misschien ook te maken met de angst voor een nog steeds niet volledige vrouwenemancipatie. Maar die gedachte lijkt inmiddels ook alweer ouderwets. Zoals eerder genoemd, vrouwen in de moderne Westerse cultuur hebben inmiddels op bijna alle gebieden net zoveel macht als mannen. Het kan best zo zijn dat deze mannen om de verkeerde redenen een relatie met een veel Referenties Redactie van het AD. (2012). Henk Bleker heeft relatie met NRC-journaliste. Algemeen Dagblad. Afroz, T. (2009). Social explanation of Oedipus complex. TMC Academic Journal, 4, Jaargang 43 editie 3 Maart

16 Deze artikelen bieden vaak een simpel, maar wereldschokkend inzicht dat intuïtief goed aanvoelt, zonder allerlei ingewikkelde voorwaarden voor wanneer gedrag wel of niet plaatsvindt. Maar hoezeer Stapel het ook probeerde, het bleef hem maar niet lukken. Zelfs als ik alles uit de kast haalde, vond men het vaak maar zozo. Niet sterk genoeg, niet interessant genoeg, niet vernieuwend, veel te ingewikkeld. Ik was niet goed genoeg. de NRC en de Volkskrant, concluderen daarom dat Ontsporing een boek is van een narcist, die zichzelf nogmaals extra in de publiciteit wil plaatsen. Zie mij, lees mij, oordeel over mij. Toch is Ontsporing meer dan alleen een narcistisch, ongeloofwaardig verhaal. In zijn laatste hoofdstuk werpt Stapel wel degelijk een interessante vraag op, die wij als toekomstige wetenschappers allemaal serieus zouden moeten nemen. Stapel beschuldigt de commissie Levelt van karaktermoord. De commissie beschrijft namelijk niet alleen de omvang van de fraude, maar geeft daarnaast een karakteranalyse waarin Stapel wordt afgeschilderd als een kille, berekende meestermanipulateur. Stapel merkt ironisch op dat de commissie misschien zelf een klassieke Stapel-fout heeft gemaakt: veel verhaal, weinig data. De media nemen deze karakterschets snel over en de kans dat Stapel ooit nog aan een baan komt, is hiermee tot onder nulpunt gereduceerd: welk instituut zal ooit zijn naam nog willen verbinden aan één van de grootste fraudeurs van de sociale psychologie? Zijn honger naar het succes dat hij na jaren onderzoek nog niet bereikt had, dreef hem tot de eerste aanpassingen in een databestand. Driftig beschrijft hij hoe zijn gegevens nét niet het gewenste resultaat bereikten, en dat de verleiding in zijn eenzame studeerkamer plotseling wel erg groot werd. Het voelde heel verkeerd, beschrijft hij, maar tegelijkertijd was de wereld weer mooi geworden. Stapel creëerde alleen resultaten die iedereen logisch voorkwamen. Ik bracht goed nieuws, maakte het leven mooi. Wat logisch leek was waar. Op den duur begon hij niet alleen resultaten aan te passen, maar ook complete onderzoeken uit zijn mouw te schudden. Om ontdekking te voorkomen, liet hij zijn ruwe data nooit aan collega s zien en deed hij het liefst alles zelf. Ik was het niet (alleen), het was de wetenschap Stapel gelooft heilig in sociaalpsychologische theorieën. Zijn hoofdstukken begint hij vaak met opzienbarend sociaalpsychologisch onderzoek, wat steeds maar weer blijft benadrukken hoe belangrijk de omgeving is voor het sturen van gedrag. Sterker nog, Stapel beweert regelmatig dat de omgeving veel belangrijker is in het sturen van gedrag dan stabiele persoonlijkheidstrekken. De tekst op de achterkant beweert dat Stapel niet natrapt, niet beschuldigt en zijn eigen straatje niet schoonveegt, maar de impliciete boodschap die door het gehele boek klinkt is dat Stapel zelf de boosdoener niet was, maar de loeizware publicatiedruk die hem boven het hoofd hing. Deze boodschap wordt veel explicieter gemaakt in de laatste hoofdstukken van het boek. Hierin beschrijft hij hoe een toxische combinatie van bepaalde persoonlijkheidstrekjes en de wetenschappelijke omgeving tot zijn frauduleuze gedrag heeft geleid. Stapel heeft het gevoel dat hij niet de eerste en zeker niet de enige is die hiertoe in staat is. IK BRACHT GOED NIEUWS, MAAKTE HET LEVEN MOOI Wat het geval Stapel ons kan leren Het is makkelijk om die ene rotte appel in de fruitschaal te dehumaniseren: hij hoort niet bij ons, hij was al verdorven voor hij in de schaal kwam te liggen en al het andere fruit in de schaal is nog wel gezond. Toch is het belangrijk om het verhaal van Stapel in bredere context te zien en vraagtekens te plaatsen bij ons wetenschapsbedrijf. Niet iedere wetenschapper wordt een Stapel onder de zware publicatiedruk, en het gedrag van Stapel is ook absoluut niet goed te praten. Maar toen Stapel eenmaal daar was, was het wel erg makkelijk om wat cijfertjes te veranderen. Waarom heeft Stapel zo lang door kunnen gaan met zijn fraude? Is het nu niet juist belangrijk dat we Stapel niet als de eenzame zondebok zien, maar dat we gaan onderzoeken hoe we toekomstige Stapels kunnen voorkomen? Als er iets is dat het geval Stapel laat zien, is het dat we kritisch moeten kijken naar hoe het wetenschapsbedrijf werkt en dat we manieren moeten ontwikkelen om fraude tegen te gaan. Het gaat wat ver om net als de commissie Levelt te concluderen dat de sociale psychologie in het geheel heeft gefaald, maar we kunnen op z n minst reflecteren op wat beter kan. Boek van een gevallen fraudeur Fionneke Bos het is voor vertekeningen door de onderzochte. Toch ben ik benieuwd wat Stapel ter verdediging zal aanvoeren, en vol verwachting sla ik het boek open. Diederik Stapel schudde ons in 2011 allemaal wakker: de grootschalige fraude die hij als wetenschappelijk onderzoeker pleegde was van ongekende proporties. De commissie Levelt, die onderzoek deed naar de omvang van zijn fraude, concludeerde uiteindelijk dat hij met ten minste 55 van zijn 130 wetenschappelijke publicaties had geknoeid. Hij deed de sociale psychologie op haar grondvesten schudden, terwijl de hele wereld zich afvroeg hoe zo n vooraanstaand onderzoeker, met zijn fantastische onderzoeksresultaten, zo n misstap heeft kunnen begaan. Ruim anderhalf jaar later, in november 2012, brengt Stapel na lang stilzwijgen een eigen boek uit, Ontsporing, dat naar eigen zeggen probeert te verklaren hoe hij zo hoog kon stijgen en zo dramatisch diep kon vallen. Is dit een excuus naar de maatschappij wiens vertrouwen hij geschonden heeft, of een laatste roep om aandacht van een van zijn voetstuk gevallen narcist? Direct blijkt dat Stapel een meesterlijke schrijver is: het boek leest vlot door en met zijn humoristische beschrijvingen van een jonge Stapel dwingt hij meteen sympathie af. Hij vertelt hoe hij het liefst acteur of regisseur had willen worden, maar ook hoe hij er achter kwam dat hij daar nooit goed genoeg voor zou zijn. Hij was te onzeker en had teveel bevestiging van anderen nodig. Deze conclusie is toch lichtelijk ironisch als je beseft dat dezelfde man later tientallen bevriende collega s, promovendi en internationale wetenschappers voor de gek heeft weten te houden. Na lang twijfelen kiest Stapel voor psychologie in Amsterdam. Daar raakt hij direct gefascineerd door legendarische sociaalpsychologische theorieën en experimenten, zoals de autoriteitsexperimenten van Milgram. Na zijn studie blijft hij aan de universiteit verbonden, ditmaal als onderzoeker en universitair docent. Hoe Stapel ontspoorde Aan het begin van zijn boek beschrijft hij dat opeens alles wat er in zijn leven gebeurd is belangrijk is om te kunnen verklaren wat hij heeft gedaan. Hij probeert dat zelf te doorgronden: zo beschrijft hij dat hij zich altijd minder heeft gevoeld dan zijn twee broers en zus, dat hij faalde in het acteren, te graag wilde scoren en kickte op applaus. Hij werd een publicatiejunk. Maar volgens Stapel zijn dit hooguit factoren die kunnen bijdragen aan de belangrijkste oorzaak. De wetenschap, die snel scoren beloont en bewierookt, heeft ervoor gezorgd dat zijn drang naar applaus uitvergroot werd. Stapels eerste onderzoekjes waren te complex en daardoor niet interessant, hij sprak altijd in de achterkamertjes op de congressen en werd hij nooit aangesproken op zijn onderzoek. Hierdoor bleef hij zitten met het gevoel dat hij niets had bijgedragen aan de wetenschappelijke literatuur. Ik sla met gemengde gevoelens het boek dicht. Ik betrap mezelf erop dat alles wat ik in zijn boek lees, interpreteer als de leugens van iemand die zichzelf in een positiever daglicht wil stellen. Ik dwing mezelf een onbevooroordeelde kijk aan te nemen, Stapels boek te overdenken zonder meteen te oordelen. Ontsporing is misschien een sensatieboek, geschreven door een gevallen fraudeur, maar ook een schrijnend voorbeeld van een man die zich aan een laatste strohalm probeert vast te klampen. Als er iets is dat het geval Diederik Stapel ons leert, is het dat we kritisch moeten zijn op het wetenschapsbedrijf waar we later zelf in terecht kunnen komen. Hoe slecht het gedrag van Stapel ook was, het toont op pijnlijke wijze aan hoe vaag de grens tussen fantasie en werkelijkheid is. Een eerste dilemma ontstaat bij het kopen van het boek. Wil ik een fraudeur wel belonen voor zijn foute gedrag? Praat ik daarmee niet indirect zijn gedrag goed, ben ik hierdoor niet een sensatiezoeker eerste klas? Ik besluit dat ik mijn honger naar een verklaring wel móet stillen; als een ware psycholoog zoek ik naar de redenen achter gedrag. Natuurlijk weten we allemaal dat zelfrapportage niet de meest betrouwbare informatie oplevert, vatbaar als Tussen de luchtige jeugdverhalen door klinkt een verbitterde, wrokkige Stapel: hij laat geen gelegenheid onbenut om kritiek te uiten op de wetenschap die in zijn ogen ontspoord is. Geduldig legt hij uit hoe de wetenschap werkt, dat het daar niet gaat om gedegen en zorgvuldig onderzoek, maar om snel en goedkoop scoren. Zijn visie op de wereld, namelijk dat bepaald gedrag alleen optreedt onder een groot aantal voorwaarden, strookte niet met de beste artikelen in toptijdschriften. Stapel gebruikt veel loze kreten die zouden moeten aantonen dat hij vreselijk veel spijt en berouw toont, maar die daardoor extra benadrukken hoe inhoudsloos die kreten zijn: ik walg van mezelf, ik wilde stoppen maar ik kon het niet, ik had de verkeerde afslag genomen en was vervolgens keihard door blijven rijden, zonder om te kijken. Sommige recensies, van bijvoorbeeld 30 Jaargang 43 editie 3 Maart

17 K.NL PORT AL VANAF 29 EURO INCLUSIEF SKIPAS! HUSK.NL WINTERSPORT AL VANAF 29 EURO INCLUSIEF SKIPAS!