ONCOLOGISCHE REVALIDATIE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONCOLOGISCHE REVALIDATIE"

Transcriptie

1 ONCOLOGISCHE REVALIDATIE In de klinische hematologische setting Ineke Verhallen - Oncologieverpleegkundige Hematologie UMC Utrecht

2 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Richtlijn Oncologische Revalidatie Problemen in de praktijk Mogelijkheden Verpleegkundige vs Fysiotherapeut Take Home Message

3 INLEIDING Bewegen is in elke fase van een oncologische ziektebeeld mogelijk Bewegen is gunstig voor de patiënt, heeft positieve invloed op fysiek, psychisch, sociaal, maatschappelijk functioneren Hematologische patiënt: 8% hematologie Relatief lange klinische periodes Intensieve behandeling

4 INVLOED VAN BEWEGEN Voeding Gezonde energiebalan s Gedrag Bewegen Fysiek Gewich t Orgaan systeme n Gezon dheid Mentaal - Hart - Vaten - Longen - Lever - Darmen - Afweersystee m

5 RICHTLIJN ONCOLOGISCHE REVALIDATIE Tijdens en na curatieve behandeling en tijdens palliatieve fase Fysieke, Psychische en Sociale revalidatie 60% tot 96% van de patiënten heeft vermoeidheidsklachten Niet gericht op de klinische fase Trainen vs inspanning

6 PROBLEMEN IN DE PRAKTIJK Beleid Omgeving Sociale factoren Individuele factoren Motivatie van de patiënt

7 MOTIVATIE SENSE OF CONTROL Perceptie van controle (sense of control) De gedachten of verwachtingen over de mate waarin acties die je onderneemt kunnen leiden tot het gewenste resultaat. Een verlies of tekort aan sense of control = verminderde motivatie om te gaan bewegen Hoger opgeleid = meer bewegen

8 MOTIVATIE IS VERANDERBAAR Intrinsieke motivatie patiënt vindt bewegen zélf belangrijk en heeft een doel Extrinsieke motivatie je overtuigt de patiënt dat bewegen goed voor hem is

9 INDIVIDUELE FACTOREN Goede voornemens maar... AMOTIVATIE Het interesseert mij niet. GECONTROLEERDE MOTIVATIE (externe) Ik moet van... moeten bewegen GECONTROLEERDE MOTIVATIE (geïntrojecteerd) Anders voel ik me schuldig. AUTONOME MOTIVATIE (geïdentificeerd) Zo bereik ik mijn doelen. willen bewegen AUTONOME MOTIVATIE (geïntegreerd) Het drukt uit wie ik ben. AUTONOME MOTIVATIE (intrinsiek) Ik doe het graag op zich! - + Hoe meer intrinsieke motivatie ( willen bewegen), hoe groter de kans dat het gedrag op lange termijn wordt volgehouden! Kwaliteitscontinuüm van motivatie (Deci & Ryan, 2000)

10 INDIVIDUELE FACTOREN Persoon gaat bewegen vanuit een persoonlijke overtuiging of omdat de activiteit gewoon leuk en uitdagend is. Persoon gaat bewegen omwille van een beloning of schuldgevoel Persoon ziet totaal geen nut om te bewegen Reporter: Why are you doing all that running for no reason? Forrest Gump: I just felt like running

11 MOGELIJKHEDEN Adviezen en voorlichting Infrastructuur en materialen Omgeving Voorlichtingsmateriaal (PID, folder, infotainment) Scholing verpleegkundigen

12 VOORBEELD BEWEEGPLAN

13 INDIVIDUELE FACTOREN Hoe komt je tot meer intrinsieke motivatie? Ondersteuning van de drie (psychologische) basisbehoeften (ABC) Autonomie: een gevoel van vrijheid en keuze VerBondenheid : positieve sociale relaties hebben Competentie: het gevoel iets goed te kunnen

14 VERPLEEGKUNDIGE VS FYSIOTHERAPEUT De verpleegkundige speelt een grote rol bij het motiveren van de patiënt Fysiotherapeut speelt een rol bij beweegproblemen Samenwerking

15 TAKE HOME MESSAGE Oncologische Revalidatie noodzakelijk tijdens de klinische fase Er bestaat geen standaard beweegadvies voor patiënten Individueel beweegplan Randvoorwaarden Motivatie Improvisatie adres:

16 VRAGEN?

17 LITERATUUR Bobbert, M., Osse, J., Savelberg, H.H.C.M., Buiter, B. (2012). Bewegen doet leven: Hoe bewegen onze gezondheid beïnvloedt. Stichting bio- wetenschappen en maatschappij. Backer, d. I., Schep, G., Vreugdenhil, G., Donker, F., Dam, M., & Breda, v. E. (2004). Vermoeidheid na chemotherapie, eerste effecten van een gecombineerd kracht- en duurtrainingsprogramma op de fysieke capaciteit. Medisch Journaal, 33 (4). Battaglini, C., Hackney, A., Garcia, R., Evans, E., Groff, D., & Shea, T. (2009 йил 2-6). The effects of an exercise program in leukemia patients. Integr Cancer Ther., pp Chang, P., Lai, Y., Shun, S., Lin, L., Chen, M., Yang, Y., et al. (2008). Effects of a walking intervention on fatigue-related experiences of hospitalized acute myelogenous leukemia patients undergoing chemotherapy: a randomized controlled trial. J Pain Symptom Manage, 35, Dimeo, F. C., Stieglitz, R.-D., Novelli-Fischer, U., Fetscher, S., & Keul, J. (2008). Effects of Physical Activity on the Fatigue and Psychologic Status of Cancer Patients during Chemotherapy. Cancer, 10 (85). Elter, T., Stipanov, M., Heuser, E., Bergwelt, v. M., Bloch, W., Hallek, M., et al. (2011). Is physical exercise possible in patients with critical cytopenia undergoing intensive chemotherapy for acute leukaemia or aggressive lymphoma. Department of Hematology and Oncology, University of Cologne, Cologne, Germany. Escalante, C. P., & Manzullo, E. F. (2009). Cancer-Related Fatigue: The Approach and Treatment. J Gen Intern Med (24), Haren van IE, T. H.-v., Haren, v. I., Timmerman, H., Potting, C., Blijlevens, N., Staal, J., et al. (2011). Physical Exercise for Patients Undergoing Hematopoietic Stem Cell Transplantation: Systematic Review and Meta-Analyses of Randomized Controlled Trials. Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ Healthcare), Radboud University Nijmegen Medical Centre, Nijmegen, the Netherlands.

18 LITERATUUR IKNL. (2014). Integraal Kankercentrum Nederland. From Integraal Kankercentrum Nederland. (sd). Opgeroepen op 2014, van Jarden, M., Baadsgaard, M., & Hovgaard, D. (2009). A randomized trial on the effect of a multimodal intervention on physical capacity, functional performance and quality of life in adult patients undergoing allogeneic SCT. Bone Marrow Transplant, 43 (9), Jarden, M., Nelausen, K., & Hovgaard, D. (2009). The Effect of a Multimodal Intervention on Treatment-Related Symptoms in Patients Undergoing Hematopoietic Stem Cell Transplantation: A Randomized Controlled Trial. J Pain Symptom Manag, 38 (2), Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. (sd). Opgeroepen op 2013, van KNGF-standaard, Beweeginterventie Oncologie: Merendonk, van, S., Hulsenboom, M. Motivatie, de sleutel tot verandering (2012). Fysiopraxis februari Mishra, S., Schrerer, R., Snyder, C., Geigle, P., Berlanstein, D., & Topaloglu, O. (2012). Exercise interventions on health-related quality of life for people with cancer during active treatment. University of New Mexico, Albuquerque, NM,USA. Paul, K. (2011). Rehabilitation and exercise considerations in hematologic malignancies. Am J Phys Rehabil, 90 (5 Suppl 1), S Stuiver, M., Wittink, H., Velthuis, M., Kool, N., & Jongert, W. (2011). Beweeginterventie Oncologie. Houten: Koninklijk Genootschap voor Fysiotherapie. Wiskemann, J., & Huber, G. (2008). Physical exercise as adjuvant therapy for patients undergoing hematopoietic stem cell transplantation. Bone Marrow Transplant, 4 (41),

19

Muziektherapie in de oncologie

Muziektherapie in de oncologie Muziektherapie in de oncologie Wetenschap en praktijk combineren Tom Abrahams 26 mei 2015 Wat is muziektherapie? Een vorm van vaktherapie Ervaringsgericht Interventies binnen muzikale context Waar wordt

Nadere informatie

EXercise Intervention after Stem cell Transplantation (EXIST):

EXercise Intervention after Stem cell Transplantation (EXIST): EXercise Intervention after Stem cell Transplantation (EXIST): een gerandomiseerd onderzoek naar de effecten van fysieke training op fitheid en vermoeidheid bij patiënten met multipel myeloom of lymfoom,

Nadere informatie

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Energieverdeling & coaching

Energieverdeling & coaching Energieverdeling & coaching Jantina Kroese, MSc/ Ergotherapeut Ruth Kuiper, maatschappelijk werk nov 2017 Indeling Verwachtingen Brainstorm Theorie Interventies maatschappelijk werk en ergotherapie Meetinstrumenten

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

De therapeutische relatie

De therapeutische relatie De therapeutische relatie Klik om tekst toe te voegen In bewegingstherapie bij ouderen met een psychische problematiek Raepsaet Julie, Psychomotorische therapeut, Divisie ouderen OPZ Geel 1 Inhoud 1. Inleiding

Nadere informatie

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht

Nadere informatie

De patiënt houdt een spiegel voor

De patiënt houdt een spiegel voor De patiënt houdt een spiegel voor Emma Schell Kalorama Foundation Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University medical Centre IQ healthcare Kalorama Foundation Nieuwe definitie gezondheid Gezondheid

Nadere informatie

Het optimisme over de successen van

Het optimisme over de successen van oncologische nazorg Kennis uit onderzoek voor het eerst vastgelegd in richtlijn Revalidatie na kanker heeft zin drs. Brigitte Gijsen, programmacoördinator Herstel na kanker, Integraal Kankercentrum Nederland,

Nadere informatie

Cancer prehabilitation, Wat is nieuw aan de horizon?

Cancer prehabilitation, Wat is nieuw aan de horizon? 12 e Post O.N.S. Meeting Cancer prehabilitation, Wat is nieuw aan de horizon? Sophie Bunskoek, verpleegkundig specialist, medische oncologie, UMCG Julie Silver MD, associate professor, Harvard Medical

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Let s motivate the patient

Let s motivate the patient LET S MOTIVATE THE PATIENT Melissa.Ooms@Ugent.be Let s motivate the patient 1. Wat is motivatie? 2. Het belang van motivationele gespreksvoering (MG) 3. Theoretische achtergrond 4. Basisprincipes in MG

Nadere informatie

Waardige zorg voor de kwetsbare mens

Waardige zorg voor de kwetsbare mens Waardige zorg voor de kwetsbare mens Emma Schell Kalorama Foundation Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University medical Centre: Radboud Alzheimer Centre IQ healthcare Kalorama Foundation Waardige

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga -

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - Oncologie multidisciplinair Van verwijzing tot nazorg De komende 20 minuten Voorstellen Doel Oncologie MCA Samen traject doorlopen van een patiente

Nadere informatie

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen?

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Jo.Nijs@vub.ac.be 22-2-2010 1 revalidatie F A S E veilig bewegen = fysieke activiteiten verantwoord uitvoeren correct

Nadere informatie

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.

Nadere informatie

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure 2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens Rumpenerstraat 9 / Postbus

Nadere informatie

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER ONCOLOGISCHE REVALIDATIE De ziekte kanker kan grote gevolgen hebben. Tijdens en na de behandeling kunt u last krijgen van allerlei klachten. Uw conditie

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief Fysieke activiteiten; nieuwe inzichten en innovaties in de revalidatie. nothing to declare 52 jaar, status na icva mei 2014 Thuiswonend Goede cognitie Lopen: FAC 4 Couch potato: overdag veelal inactief

Nadere informatie

Oefenprogramma s en kanker

Oefenprogramma s en kanker 24 mei 2005 Jaarbeurs Utrecht Oefenprogramma s en kanker drs. Agnes Klaren Projectmanager oncologie/ radiotherapie Albert Schweitzer ziekenhuis, Dordrecht Hoofdredacteur Oncologica Opbouw presentatie Risicofactoren

Nadere informatie

Kennishiaten en onderzoek Oncologische revalidatie in Nederland: een overzicht. Dr. Miranda J. Velthuis Adviseur Integraal Kankercentrum Nederland

Kennishiaten en onderzoek Oncologische revalidatie in Nederland: een overzicht. Dr. Miranda J. Velthuis Adviseur Integraal Kankercentrum Nederland Kennishiaten en onderzoek Oncologische revalidatie in Nederland: een overzicht Dr. Miranda J. Velthuis Adviseur Integraal Kankercentrum Nederland Historisch perspectief: onderzoek oncologische revalidatie

Nadere informatie

10 e Post O.N.S. Meeting

10 e Post O.N.S. Meeting 10 e Post O.N.S. Meeting Jeroen-Martijn Plette oncologie verpleegkundige Gelre Apeldoorn Mindfulness en stressreductie in de oncologische zorg 10 e Post O.N.S. meeting Mindfulness Based Stress reduction

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

HR Performancemanagement

HR Performancemanagement HR Performancemanagement MiniMBA HR Dag 5 Prof.dr. Willem van Rhenen Leadership Entrepreneurship Stewardship info@nyenrode.nl +31 (0)346-291 291 www.nyenrode.nl 2 Overzicht Performance Labour > Leadership

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Een kwalitatief onderzoek naar de gepercipieerde (gezondheids)effecten van gezamenlijk tuinieren Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in

Nadere informatie

Zelfmanagement bij kanker

Zelfmanagement bij kanker Zelfmanagement bij kanker Presentatie voor de Werkgroep Fysiotherapie & Oncologie Midden- Nederland 6 november 2012 Dr. Marije van der Lee Programma Wat doet het Helen Dowling Instituut (HDI)? Wat biedt

Nadere informatie

Determinants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica

Determinants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica University of Groningen Determinants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's

Nadere informatie

VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands VU University Medical Center Hematon openingscongres shared decision making P.C.Huijgens 29 maart 2014 VU University Medical Center VU University Medical Center VU University Medical Center VU University

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Op naar een dynamische maat voor gezondheid: Universeel criterium van gezondheid. Kritische transitie

Op naar een dynamische maat voor gezondheid: Universeel criterium van gezondheid. Kritische transitie Op naar een dynamische maat voor gezondheid: Veerkracht! Drs. Sanne Gijzel Arts-onderzoeker, Promovenda Afdeling Geriatrie Sanne.Gijzel@radboudumc.nl Universeel criterium van gezondheid Goede functie verlies

Nadere informatie

For Love or Money? Vrijwilligers motiveren op lange termijn

For Love or Money? Vrijwilligers motiveren op lange termijn For Love or Money? Vrijwilligers motiveren op lange termijn Dr. Jemima Bidee Ontbijtsessies CJP/BILL, 2014 12-12-2014 pag. 1 Intro 12-12-2014 pag. 2 Intro Koecomfort: technologie, benadering Individuele

Nadere informatie

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie? Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

IC door de ogen van een ander

IC door de ogen van een ander IC door de ogen van een ander Cathelijne Ziedses des Plantes 1-2-2016 Inhoud Praktische zaken afgewisseld met ervaringen Voorstellen Onderzoek op de IC Post- Intensive Care Syndroom (PICS) PICS- f Wat

Nadere informatie

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN

RCVRY RUN. Miranda Boonstra RCVRY RUN Miranda Boonstra Borstkanker en hardlopen Exercise to be embedded as part of standard practice in cancer care and to be viewed as an adjunct therapy that helps counteract the adverse effects of cancer

Nadere informatie

Ouderen in beweging: Hoe kunnen we senioren motiveren om meer fysiek actief te worden (en te blijven)

Ouderen in beweging: Hoe kunnen we senioren motiveren om meer fysiek actief te worden (en te blijven) Ouderen in beweging: Hoe kunnen we senioren motiveren om meer fysiek actief te worden (en te blijven) Filip Boen FaBeR Lessen voor de 21 ste eeuw 19/12/2011 Leuven Opwarming Benidorm Bastards hangouderen

Nadere informatie

"Ik heb wat nieuws geleerd en ik kan dat overal doen! De nieuwste inzichten rondom transfer van leren

Ik heb wat nieuws geleerd en ik kan dat overal doen! De nieuwste inzichten rondom transfer van leren "Ik heb wat nieuws geleerd en ik kan dat overal doen! De nieuwste inzichten rondom transfer van leren Kansen voor Kinderen 20 mei 2019 Jolien van den Houten Rianne Jansens Zuyd Hogeschool, CO-OP Academy

Nadere informatie

Roland Disability Questionnaire

Roland Disability Questionnaire Roland 1983 Nederlandse vertaling G.J. van der Heijden 1991 Naampatiënt...Datum:. Uw rugklachten kunnen u belemmeren bij uw normale dagelijkse bezigheden. Deze vragenlijst bevat een aantal zinnen waarmee

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

Is snel starten wel effectief?

Is snel starten wel effectief? Is snel starten wel effectief? Stijn van Merendonk Trainer Motivational Interviewing Elke week 1 tip? @stijnvmerendonk Programma Gedragsverandering Welke uitspraken wil je zeker niet hebben Ambivalentie

Nadere informatie

Oncologische revalidatie

Oncologische revalidatie Oncologische revalidatie Psycho-educatie Titia Dergent - Klinisch psycholoog ZNA Middelheim Wie ben ik? Definitie specifieke, persoonlijke informatieverstrekking informatief + emotiegericht individueel

Nadere informatie

Intensief Onderwijs. Onderwijs waar je van wakker ligt

Intensief Onderwijs. Onderwijs waar je van wakker ligt Intensief Onderwijs Onderwijs waar je van wakker ligt Teun Dekker - Vice-Dean of Academic Affairs - University College Maastricht Fried Keesen - Director of Education - University College Utrecht Leo de

Nadere informatie

Een blik vanuit de bewegingspsychologie. Filip Boen

Een blik vanuit de bewegingspsychologie. Filip Boen Een blik vanuit de bewegingspsychologie Waarom is het moeilijk om sedentairen te activeren? Welke drempels moeten overwonnen worden? En hoe pak je dit best aan? Filip Boen Studiedag FaBeR en ISB Niet-actieve

Nadere informatie

Bewegen tijdens chemotherapie. instructieboekje beweegprogramma Onco-Move

Bewegen tijdens chemotherapie. instructieboekje beweegprogramma Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie instructieboekje beweegprogramma Onco-Move september 2018 Bewegen tijdens chemotherapie instructieboekje beweegprogramma Onco- Move Instructieboekje Dit instructieboekje

Nadere informatie

MOTIVATIE INTRODUCTIE

MOTIVATIE INTRODUCTIE BINNENSTEBUITEN 12 MAART 2015, BÈTAPARTNERS Al meer dan 16 jaar een autoriteit op het gebied van jongerencultuur Jaarlijks contact met duizenden jongeren Research, trends, campagnes, lezingen, trainingen

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Nazorg bij kanker. Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017

Nazorg bij kanker. Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017 Nazorg bij kanker Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017 Programma (Landelijke) ontwikkelingen Cijfers Gezondheid Casus Kankerbehandeling

Nadere informatie

Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie

Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie drs. Brigitte Gijsen, b.gijsen@iknl.nl adviseur productontwikkeling - programmaleider Herstel na kanker, IKNL Inhoud Oncologie: cijfers en ontwikkelingen

Nadere informatie

Vitaliteit en pijn, een lastige combinatie?

Vitaliteit en pijn, een lastige combinatie? Supporting self-help ACT with e-mail counseling Vitaliteit en pijn, een lastige combinatie? Reade 13-06-2013 Prof. dr. Karlein Schreurs Psychologie, Gezondheid en Technologie Revalidatiecentrum Roessingh,

Nadere informatie

De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer

De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer 1 Een praktijkvoorbeeld De verzorgende helpt de bewoner zich aan te kleden en pakt de deodorant. Bewoner: Ga weg

Nadere informatie

Motivatie van leerlingen Motivationeel leerklimaat

Motivatie van leerlingen Motivationeel leerklimaat Gwen Weeldenburg test Test Motivatie van leerlingen Motivationeel leerklimaat Onderwijs is gericht op het leren van leerlingen te optimaliseren door het leren te richten en met name te faciliteren Beoordelen

Nadere informatie

e-exercise bij knie en heup artrose

e-exercise bij knie en heup artrose e-exercise bij knie en heup artrose Ontwikkeling, evaluatie en implementatie Corelien Kloek (TiU, NIVEL, UMCU, HU) Daniël Bossen (HvA), Joost Dekker (VUmc), Dinny de Bakker (TiU, NIVEL), Cindy Veenhof

Nadere informatie

1 Aanbevolen artikel

1 Aanbevolen artikel Aanbevolen artikel: 25 november 2013 1 Aanbevolen artikel Ik kan het, ik kan het zélf, ik hoor erbij Over de basisingrediënten voor het (psychologisch) welzijn Een klassieke motivatietheorie toegelicht

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Het kan helpen om de feiten te kennen; (na)controles en meer Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

Cava in de feedback. Over hoe we cursisten kunnen motiveren in onze feedback. Jan Strybol Joyce Bommer

Cava in de feedback. Over hoe we cursisten kunnen motiveren in onze feedback. Jan Strybol Joyce Bommer Cava in de feedback Over hoe we cursisten kunnen motiveren in onze feedback Jan Strybol Joyce Bommer The point That's not the point, is it? Wat motiveert? Gradaties in motivatie Motivatie bestaat in gradaties:

Nadere informatie

Van Transtheoretisch Model naar de klinische praktijk

Van Transtheoretisch Model naar de klinische praktijk Van Transtheoretisch Model naar de klinische praktijk Cor A.J. de Jong, MD, PhD Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction NISPA nispa.dejong@gmail.com www.nispa.nl Maastricht 9 april

Nadere informatie

The quality of dying: autonomie en begeleiding

The quality of dying: autonomie en begeleiding 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht The quality of dying: autonomie en begeleiding Marieke Schreuder Verpleegkundig specialist UMCUtrecht/IKMN haschreuder@ikmn.nl Inhoud Concept autonomie Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Dia 1. SPEEDPRESENTATIES Deel 3. Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER. Ik heb zo n zin in een biertje. Dia 3

Dia 1. SPEEDPRESENTATIES Deel 3. Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER. Ik heb zo n zin in een biertje. Dia 3 Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 3 Dia 2 MARIELLE BRENNINKMEIJER Ik heb zo n zin in een biertje Dia 3 Dia 4 Ik heb zo n zin in een biertje! Real time zelf gerapporteerde craving naar alcohol tijdens de ambulante

Nadere informatie

Dr. An Bogaerts PortaAL Expertisecentrum voor Gezond Bewegen KU Leuven

Dr. An Bogaerts PortaAL Expertisecentrum voor Gezond Bewegen KU Leuven Motiveren van niet-actieve senioren wat is de rol van de bewegingsambassadeur? Dr. An Bogaerts PortaAL Expertisecentrum voor Gezond Bewegen KU Leuven PortaAL Poort naar een Actieve Levensstijl Expertise

Nadere informatie

WORKSHOP Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat

WORKSHOP Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Partner in de Hogeschool-Universiteit Brussel - Huart Hamoirlaan 136-1030 Brussel WORKSHOP Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat Joris Lambrechts Hans

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

Drempels en drijfveren voor participatie. Niet participanten cultuur. Niet participanten cultuur (2) Niet sporters

Drempels en drijfveren voor participatie. Niet participanten cultuur. Niet participanten cultuur (2) Niet sporters Drempels en drijfveren voor participatie Niet participanten cultuur 73% van de respondenten bezocht de laatste 6 maanden geen theater 74% ging niet naar een concert in deze tijdsperiode Sofie Beunen (Steunpunt

Nadere informatie

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee 2 ele Programma Prostaatkanker: gevolgen voor patient en partner Kunnen informatiebijeenkomsten hierbij helpen?

Nadere informatie

In beweging! Oncologische revalidatie. Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015

In beweging! Oncologische revalidatie. Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015 In beweging! Oncologische revalidatie Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015 Welkom Is bewegen belangrijk? Vermoeidheid en andere klachten bij kanker

Nadere informatie

Waar kunt u heen als u kanker hebt?

Waar kunt u heen als u kanker hebt? Oncologiecentrum Waar kunt u heen als u kanker hebt? www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waar kunt u terecht als u kanker hebt?... 3 Overzicht hulpverleners binnen het Catharina Kanker Instituut... 3 Extern...

Nadere informatie

Hoe help je leerlingen. hún motivatie. te (her)vinden

Hoe help je leerlingen. hún motivatie. te (her)vinden Hoe help je leerlingen hún motivatie te (her)vinden Programma Methodiek Ervaren Theorie Oefenen Overzicht Jóúw motivatie? Theorie Motivatie Oefening Wat deed je goed? Uitwisselen Theorie Feedback Samenvatting

Nadere informatie

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving

Cognitive Bias Modification (CBM): Computerspelletjes tegen Angst, Depressie en Verslaving Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving Mike Rinck Radboud Universiteit Nijmegen Cognitieve Vertekeningen bij Stoornissen "Cognitive Biases" Patiënten

Nadere informatie

Medisch specialistische Oncologische Revalidatie Wie, wat, waar en hoe?

Medisch specialistische Oncologische Revalidatie Wie, wat, waar en hoe? Medisch specialistische Oncologische Revalidatie Wie, wat, waar en hoe? Dr. Casper van Koppenhagen, Revalidatiearts, afdeling RF&S UMC Utrecht 1 mei 2017 Wie ben ik? Juvenalis, Satire X Een gezonde geest

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds

Nadere informatie

Motivatie van de recreationele loper

Motivatie van de recreationele loper Motivatie van de recreationele loper een introductie in de zelfdeterminatietheorie Jeroen Meganck Jeroen@spoc.be S.P.O.C. KU Leuven 6/10/2013 (c) Jeroen Meganck, 2013 1 Inhoud Rationale Definities Motivatie

Nadere informatie

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis 12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en

Nadere informatie

Persoonsgegevens. Naam. Adres. Postcode en woonplaats. Telefoon

Persoonsgegevens. Naam. Adres. Postcode en woonplaats. Telefoon Persoonsgegevens Naam Adres Postcode en woonplaats Telefoon Heeft u deze Behandelwijzer gevonden? Neemt u dan alstublieft contact op met de eigenaar. 1 Inhoudsopgave Pagina Persoonsgegevens 1 Allergie

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam

Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam Van Meerten et al, 2008 Veel voorkomende klachten Fysiek Voedingsgerelateerd;

Nadere informatie

Fysieke revalidatie van oncologische patiënten

Fysieke revalidatie van oncologische patiënten Fysieke revalidatie van oncologische patiënten DR. ERIC VAN BREDA MEDISCH SPORTFYSIOLOOG UNIVERSITEIT MAASTRICHT Revalidatie na kanker De richtlijn oncologische revalidatie Is vooral gericht op klachten

Nadere informatie

Invloed van fysieke training op vermoeidheid tijdens behandeling van kanker; meta-analyse van klinische trials*

Invloed van fysieke training op vermoeidheid tijdens behandeling van kanker; meta-analyse van klinische trials* Onderzoek Invloed van fysieke training op vermoeidheid tijdens behandeling van kanker; meta-analyse van klinische trials* Miranda J. Velthuis, S. Carla Agasi-Idenburg, Elsken van der Wall, Geert Aufdemkampe

Nadere informatie

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Richtlijn Oncologische revalidatie

Richtlijn Oncologische revalidatie Richtlijnen Richtlijn Oncologische revalidatie Jan-Paul van den Berg, Miranda J. Velthuis, Brigitte C.M. Gijsen, Eline Lindeman, Marjolein A. van der Pol en Harry F.P. Hillen Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr

Nadere informatie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie

Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be VIGeZ April 2013 1 Growth 7% Eén van de

Nadere informatie

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts EBM Wetenschappelijke uitkomsten uit klinisch relevant prognostisch, diagnostisch en therapeutisch onderzoek. Kennis, ervaring, persoonlijke waarden en verwachtingen van de dokter zelf. De individuele

Nadere informatie

Function Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot

Function Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot Function Focused Care in het ziekenhuis Ontwikkeling en eerste ervaringen pilot Carolien Verstraten RN MSc Janneke M. de Man-van Ginkel RN PhD, Silke Metzelthin PhD, Marieke Schuurmans RN PhD & Basic Care

Nadere informatie

Diversiteit in de zorg

Diversiteit in de zorg www.otiz.be Diversiteit in de zorg EXPO60+ 9 oktober 2015 Josephine Roos & Wim Sucaet www.otiz.be Overzicht Diversiteit in de zorg: - Diversiteit: Wat? Belang? - Zelfdeterminatietheorie als kapstok - Organisatiecultuur

Nadere informatie

Forensischezorg: circuit of kortsluiting?

Forensischezorg: circuit of kortsluiting? Forensischezorg: H. Beeuwsaert I. Cogneau J. De Ridder DG EPI Dienst Gezondheidszorg Gevangenissen Forensische zorg: Het is moeilijk goed te doen als geïnterneerde. Van zodra je een stap verkeerd zet,

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 CVA: focus op de onzichtbare gevolgen en gedrag Ingrid Brands, MD, PhD Revalidatiearts Blixembosch De impact Stroke: 78% has cognitive complaints

Nadere informatie

Nationaal AYA Jong & Kanker Platform

Nationaal AYA Jong & Kanker Platform Nationaal AYA Jong & Kanker Platform www.aya4net.nl Kanker gerelateerde vermoeidheid Een aanhoudend, subjectief gevoel van uitputting gerelateerd aan kanker of aan de behandeling ervan, dat interfereert

Nadere informatie

Oncologische Revalidatie bij ouderen Ontwikkeling van de richtlijn Geriatrische Oncologische Revalidatie

Oncologische Revalidatie bij ouderen Ontwikkeling van de richtlijn Geriatrische Oncologische Revalidatie Oncologische Revalidatie bij ouderen Ontwikkeling van de richtlijn Geriatrische Oncologische Revalidatie Leerdoelen U maakt kennis met de richtlijn Geriatrische Oncologische Revalidatie en deelt kennis

Nadere informatie

STARTNOTITIE AMSTERDAMS NETWERK ONCOLOGISCHE ZORG IN DE EERSTE LIJN

STARTNOTITIE AMSTERDAMS NETWERK ONCOLOGISCHE ZORG IN DE EERSTE LIJN STARTNOTITIE AMSTERDAMS NETWERK ONCOLOGISCHE ZORG IN DE EERSTE LIJN Missie & visie Het Amsterdams Netwerk Oncologische Zorg (ANOZ) heeft de volgende visie: Patiënten met kanker krijgen een zo optimaal

Nadere informatie

Waardenloze Gesprekken

Waardenloze Gesprekken Waardenloze Gesprekken houvast door Socratisch Motiveren Martin Appelo 2-10-2014 Herkent u dit? Of dit? Hoe vaak heeft u gedoe over verandering? Waarom veranderen mensen niet (duurzaam) Als u zo doorgaat

Nadere informatie

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama Verpleegkundig specialist oncologie ziekenhuis Bernhoven Oss/Veghel Inhoud

Nadere informatie

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem

Kanker en Sport. To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport To Exercise or NOT? Prashant Komdeur, sportarts SMC Papendal, locatie Sint Maartenskliniek Nijmegen SMC Papendal, Arnhem Kanker en Sport Inleiding Kanker en Sport Effecten van bewegen,

Nadere informatie

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.

Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo. Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.nl Waarom mensen niet? Dus wat kun je doen? Ze weten niet

Nadere informatie

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Drs. A.M. Karsch, anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Drs. G. Hesselmann, oncologieverpleegkundige, epidemioloog UMCU Wat is pijn? lichamelijk

Nadere informatie