Dit document bundelt de sectorresultaten van de Vlaamse kringloopcentra. Naast het beleidskader komen ook de thema s sectorstructuur, instroom,

Transcriptie

1 Dit document bundelt de sectorresultaten van de Vlaamse kringloopcentra. Naast het beleidskader komen ook de thema s sectorstructuur, instroom, hergebruik, recyclage, tewerkstelling en financiële resultaten aan bod. Tim Wagendorp SECTORRESULTATEN KRINGLOOPCENTRA 2014

2 Pagina: 1/30 Inhoud VOORWOORD Inleiding Sectorresultaten Vlaamse kringloopsector Biedt circulaire economie nieuwe kansen voor de kringloopsector? Structuur van de kringloopsector Inzameling Hergebruik: haalt de sector de norm? Recyclage en restfractie Tewerkstelling Financieel resultaat Besluit... 30

3 Pagina: 2/30 VOORWOORD KOMOSIE maakt dit jaar voor het eerst een eigen sectorrapport en hanteert daarvoor gegevens die we uit onze sectorspecifieke registratietool ECLIPS hebben gehaald. Tot vorig jaar is dit rapport steeds door de OVAM, in samenwerking met KOMOSIE, opgemaakt. We zijn de OVAM zeer erkentelijk voor die jarenlange samenwerking en voor de steun die ze ook aan de totstandkoming van dit rapport hebben verleend. Zoals u verderop in dit jaarrapport zal vaststellen, zit de sector, na ruim 20 jaar, nog steeds in de lift. Hergebruik is in Vlaanderen populairder dan ooit met ruim 5 miljoen klanten en ruim ton goederen die opnieuw in omloop worden gebracht. Dat is de verdienste van 31 dynamische en innovatieve bedrijven en van de medewerkers die zich dagelijks voluit inzetten. Dat is ook het resultaat van een degelijke inbedding van de sector in de Vlaamse beleidscontext. Diverse beleidsmakers en bedrijven zetten nu in op de circulaire economie. Het vooruitgangsgeloof is circulair aan het worden en dat is een goede zaak. Alleen moeten we er met onze sector op blijven hameren dat circulair consumeren en produceren in de eerste plaats betekent de levensduur van producten verlengen. En daar is nog ruimte voor groei. Met de ambitie om meer hergebruik te realiseren in de volgende planningsperiode moeten we in de sector meer mensen aan het werk kunnen zetten. En daar knelt het schoentje. De laatste jaren kan er te weinig aangeworven worden om nieuwe en innovatieve activiteiten grondig uit te bouwen. De groei werd bijna uitsluitend gerealiseerd door met hetzelfde aantal mensen meer te doen. En daar is de grens stilaan bereikt. De kringloopsector investeert graag in mensen die moeilijk elders aan de slag kunnen. Het is een uitstekende omgeving om werkervaring op te doen, om te integreren in de samenleving en om met extra zelfvertrouwen en ervaring bij reguliere bedrijven aan de slag te gaan. Waarom dan niet voluit inzetten op extra tewerkstelling in deze sector? Met het investeren in sociale tewerkstelling, bespaar je aantoonbaar op andere overheidsuitgaven. Het saldo zal sowieso economisch en maatschappelijk gunstig zijn.

4 Pagina: 3/30 1. Inleiding Met dit rapport willen we de globale sectorresultaten 2014 ter beschikking stellen van de kringloopcentra én van onze belangrijkste stakeholders. Het geeft een overzicht van het beleidskader en van de belangrijkste resultaten van de 31 erkende Vlaamse kringloopcentra op vlak van infrastructuur, inzameling, hergebruik, recyclage & restafval, tewerkstelling en financiën. Waar mogelijk wordt de link gelegd naar concrete acties, sectorondersteuning en beleidswerk van de koepelorganisatie KOMOSIE (in grijze kaders). De inhoud van dit rapport is tot stand gekomen in overleg met de OVAM (Veroniek Lemahieu) en met de leden van de stuurgroep Registratie en Rapportage. WIJZE VAN REGISTRATIE De jaarlijkse rapportering en het gebruik van uniforme gewichtstabellen laten de OVAM en de kringloopcentra de voorbije jaren toe om op een consistente wijze de inzamelgegevens te bundelen, te verwerken en hergebruikpercentages te berekenen. Het jaar na jaar opvolgen van de resultaten geeft inzicht in de ontwikkeling van de kringloopactiviteit in Vlaanderen. Deze resultaten vormen de basis voor de verdere ondersteuning, het nemen van nieuwe initiatieven, het uitbouwen van een netwerk van kringloopwinkels, de verdere verankering ervan in het Vlaams afvalstoffen- en materialenbeleid en het uitstippelen van beleidslijnen en een toekomstvisie die inspelen op nieuwe tendensen. 30 van de 31 kringloopcentra gebruiken het online registratie-instrument ECLIPS om hun logistieke werking op te volgen. Dispatching (planning transporten), verwerking en herstel van goederen, voorraadbeheer, routeplanning, bijhouden klantgegevens, urenregistratie, kassa, rapportage, afvalstoffenregister en de inen uitgaande goederenstroom worden via ECLIPS geregistreerd. De sectorresultaten 2014 zijn op gecentraliseerde wijze uit ECLIPS bijeengebracht. Via een rapportagemodule is KOMOSIE in staat om informatie over de globale goederenstroom (inzameling, hergebruik, recyclage) automatisch op te vragen uit de individuele database van elk kringloopcentrum. In sommige gevallen is de rapportage in ECLIPS nog onvolledig (sommige centra hanteren in 2014 nog niet alle ECLIPS-modules). Waar nodig zijn de sectorcijfers daarom manueel aangevuld. De centra schatten de hoeveelheid goederen op 2 manieren in: het merendeel hanteert een uniforme artikeltypelijst. Deze turflijst bevat een overzicht van alle courant ingezamelde producten en hun respectievelijke gemiddelde gewichten. Deze lijst maakt inherent deel uit van ECLIPS en is door de OVAM erkend. Een minderheid van centra weegt de effectief inkomende goederen en bewaart deze effectieve gewichten in ECLIPS. Het hergebruik wordt op verschillende manieren in kaart gebracht: ofwel door weging (1/31 centra), door registratie van het aantal verkochte stuks aan de kassa (12/31 centra), of mathematisch via de formule beginvoorraad eindvoorraad + instroom recyclage restafval = hergebruik (9/31 centra) of op basis van de winkelomzet (1/31 centra). De uitgaande recyclagefracties en restafval worden meestal door de inzamelaar, handelaar, makelaar gewogen. De centra registreren deze gewogen gewichten in hun uitgaand afvalstoffenregister. De kerncijfers van elk centrum worden door bedrijfsrevisoren gecontroleerd en formeel aan de OVAM gerapporteerd. Dit sectorrapport is op de geattesteerde resultaten gebaseerd.

5 Pagina: 4/30 In het verleden zijn de gegevens manueel aangeleverd door de kringloopcentra aan KOMOSIE. Voor de rapportage van 2014 worden gegevens rechtstreeks uit de individuele database van elk centrum getrokken. Deze nieuwe en gecentraliseerde rapportage legt individuele verschillen bloot op vlak van ECLIPS-gebruik (niet iedereen gebruikt het registratiesysteem op dezelfde wijze) en beklemtoont de nood aan uniform en correct gebruik van ECLIPS. In het najaar van 2015 werkt KOMOSIE hernieuwde instructies en opleidingen voor de ECLIPS-gebruikers uit, zodat alle medewerkers op de werkvloer op dezelfde wijze registreren en correcties nadien geminimaliseerd kunnen worden. Ook op het vlak van de bepaling van hergebruik wordt gestreefd naar meer uniformiteit. KOMOSIE ondersteunt en begeleidt waar nodig. De revisorcontroles gebeuren in opdracht van de OVAM. Om ook op dit vlak naar meer uniformiteit te streven, wordt samen met de OVAM werk gemaakt van nieuwe, eenvormige en duidelijke instructies voor revisoren. Daarbij wordt gestreefd naar een optimaal gebruik van de rapportagemogelijkheden in ECLIPS. Binnen KOMOSIE ondersteunt een team van mensen de kringloopcentra: - Marleen Vos volgt het beleidsthema sociale tewerkstelling op - Tine Van Rumst is verantwoordelijk voor beleidswerk (samenwerking met gemeentes, ontwikkeling Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen) en het thema textiel - Liesbeth De Schamphelaere staat in voor de communicatie van KOMOSIE en de kringloopcentra - Els Poelmans bewaakt de thema s huisstijl, winkelinrichting, winkelaudits en marketing - Christophe Loubry is verantwoordelijk voor het initiëren en opvolgen van partnerschappen - Hans Pauwels ondersteunt de ECLIPS-gebruikers en volgt het hergebruik van elektrische toestellen op - Jürgen Blondeel is verantwoordelijk voor innovatie en kwaliteitsondersteuning - Tim Wagendorp is verantwoordelijk voor het beleid inzake afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA) en centraliseert en analyseert sectorresultaten Voor meer informatie met betrekking tot dit rapport kan contact opgenomen worden met KOMOSIE: tim.wagendorp@komosie.be - tel

6 Pagina: 5/30 2. Sectorresultaten Vlaamse kringloopsector Biedt circulaire economie nieuwe kansen voor de kringloopsector? Sinds 2012 vormt het Materialendecreet het kader van de gehanteerde prioriteitenladder binnen het Vlaams afvalbeleid (inclusief producthergebruik). Nieuw is de benadering van de circulaire economie, waarbij de focus ligt op het sluiten van de materialenkringloop. Dit kader zal ongetwijfeld kansen bieden voor de kringloopsector. Eerst en vooral willen we het potentieel aan herbruikbare goederen in het kader van de circulaire economie, nog verder optimaliseren. De lokale levensduurverlenging van producten is steeds de eerste stap. Daarnaast kan de sector ook een rol spelen in de verdere ontmanteling en een gerichte uitsortering van ingezamelde producten, dit met de focus op het opnieuw benutten van grondstoffen bij de productie van nieuwe producten. Er zijn eveneens kansen op het vlak van een betere samenwerking tussen de sector, lokale besturen en reguliere actoren. De terugname van meubels en een verdere optimalisering van de inzameling van elektrische toestellen zijn enkele concrete voorbeelden waarbij het kringloopnetwerk een meerwaarde kan betekenen. EEN NETWERK VAN ERKENDE KRINGWINKELCENTRA De werking van de kringloopcentra, van erkenning tot subsidiëring, is verankerd in een erkenningsbesluit. De erkende kringloopcentra rapporteren jaarlijks de resultaten en cijfers over hun werking op vlak van de goederenstroom, de verkoop, het personeel en financiële resultaten. De OVAM werkt sinds een aantal jaren samen met het subsidieagentschap Werk en Sociale Economie en SST voor de uitwisseling van personeelsen bedrijfsgegevens. De erkende kringloopcentra krijgen jaarlijks financiële ondersteuning van de OVAM op basis van het aantal inwoners in hun verzorgingsgebied en het aantal verkochte kilo goederen. Het Uitvoeringsplan voor milieuverantwoord beheer van huishoudelijke afvalstoffen (UMBHA), actieprogramma 6, bepaalt de doelstellingen en ondersteunt de erkende kringloopcentra. Een eerste doelstelling is om 5 kg hergebruik per persoon te realiseren in Deze doelstelling komt in zicht en de sector blijft groeien. Over de jaren wordt ingezet op nieuwe en verfijnde methodes om goederen in te zamelen, zowel via de brengmethode als het ophalen aan huis. De kringloopcentra zijn sterk afhankelijk van de burgers voor het aantal en de kwaliteit van de aangeboden goederen. De inzet van alle medewerkers van de centra bepalen mee het succes en potentieel van de verkoopbare en verkochte goederen. De medewerkers hebben met hun jarenlange ervaring, expertise uitgebouwd op vlak van selectie voor hergebruik en herstel met kennis van materialen. PARTNERSCHAP MET LOKALE BESTUREN Tot en met 2013 was de samenwerking tussen de gemeente en het kringloopcentrum verankerd in de samenwerkingsovereenkomst tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen. Dankzij deze samenwerking krijgen gemeenten extra financiële middelen om de lokale kringloopcentra te ondersteunen. Deze ondersteuning wordt bepaald op basis van het aantal inwoners, de ingezamelde goederen en/of het hergebruik. In 2014 is deze (Vlaamse) samenwerkingsovereenkomst weggevallen. In 2014 is de samenwerking tussen lokale besturen en kringloopcentra verankerd in VLAREMA, zodat de samenwerking binnen een wettelijk kader kan worden gecontinueerd. De vergoeding voor de inzameling is onmisbaar om deze dienst aan de burgers te kunnen garanderen en dekt ook maar een deel van de kosten van inzameling en verwerking van de selectief ingezamelde goederen. De kringloopcentra zijn unieke en erkende partners van de lokale besturen. Per gemeente is doorgaans slechts één kringloopcentrum actief voor de inzameling van herbruikbare goederen. Elk centrum heeft een uniek verzorgingsgebied dat bestaat uit een aantal steden en gemeenten waarin het centrum de inzameling organiseert. De lokale besturen hebben ook een belangrijke rol en taak om preventie van afval en producthergebruik te realiseren.

7 Pagina: 6/30 KOMOSIE werkt in samenspraak met VVSG / Interafval in 2013 een nieuw contractueel kader uit voor de samenwerking tussen gemeentes en kringloopcentra en stelt dit ter beschikking van de kringloopcentra. Daarbij worden globale samenwerkingsvormen en financieringsmodellen ter beschikking gesteld waarmee de kringloopcentra en gemeentes zelf aan de slag kunnen voor de opmaak van hun onderlinge contracten. Daarnaast zet KOMOSIE via beleidswerk in op een degelijke inbedding van de rol van de kringloopcentra (zowel in VLAREMA, als in het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen (UMBHA) dat in 2015 vernieuwd wordt. Sinds 2014 is het ook mogelijk dat lokale besturen ondersteund worden bij de realisatie van innovatieve projecten voor het duurzaam materialenbeheer op lokaal niveau. De centra kunnen via deze weg samen met lokale overheden participeren in de projecten en nieuwe jobs en potentieel voor hergebruik uittesten. VAN AFVAL NAAR MATERIALEN De koepel en de leden ondersteunen en nemen deel aan de acties uit het Vlaams Materialenprogramma (VMP). Dit focust op een aantal belangrijke materialenketens uitgewerkt in hefbomen waarin verschillende actoren actief zijn en een cruciale rol spelen. Het VMP brengt zowel de reguliere en non-profitsector als ook de overheden en onderzoekscentra samen om circulaire economie en duurzaam materialenbeheer in Vlaanderen kracht bij te zetten. Het VMP biedt kansen voor de kringloopcentra als erkende partner in de ketens. KOMOSIE overlegt regelmatig met de OVAM en andere stakeholders op vlak van het afval- en materialenbeleid: - OVAM: overleg met betrekking tot de kringloopsector, overlegplatform huishoudelijk afval, KMOoverlegplatform, consultatie als stakeholder bij opmaak nieuwe regelgeving - Kabinet Leefmilieu - Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) en Interafval - Recupel (afstemming inzameling en hergebruik van elektrische toestellen; communicatie) - FEBEM (samenwerking met reguliere actoren) REGISTRATIE VIA ECLIPS In 2014 is het registratiesysteem ECLIPS het officiële en enige registratie en rapportagemiddel voor de kringloopcentra. De OVAM ondersteunt deze tool inhoudelijk en financieel. Dit is een belangrijke stap in de professionalisering en in het uniformiseren van de registratie en rapportage van de goederenstroom. Voor de OVAM is efficiënte, volledige, uniforme en transparante rapportage belangrijk om de doelstellingen te kunnen evalueren en nieuwe opportuniteiten en knelpunten te detecteren, dit om het beleid bij te sturen. KOMOSIE zet in 2014 sterk in op het gebruik van ECLIPS als registratie-instrument. In samenspraak met de centra wordt geïnvesteerd in de verdere uitbreiding en verbetering van de functionaliteit van het online registratiesysteem. Concrete aanpassingen zijn de koppeling met externe kassasystemen, een module om winkelresultaten te vergelijken en een rapportagemodule om sectorresultaten te centraliseren. Daarnaast zet KOMOSIE in op ondersteuning voor ECLIPS-gebruikers (zowel individueel als in groep).

8 aantal (-) SECTORRESULTATEN 2014 Pagina: 7/ Structuur van de kringloopsector In 2014 bestaat de kringloopsector uit 31 individuele en autonome bedrijven, waarvan het merendeel sociale werkplaatsen. Elk centrum heeft een welomlijnd verzorgingsgebied: een verzameling van steden en gemeenten waar het kringloopcentrum goederen mag ophalen en verkopen. Er is een grote verscheidenheid tussen de verschillende centra. Deze verscheidenheid betreft zowel de centra zelf (activiteiten, aantal winkels, personeel ) als het werkingsgebied (grootte, landelijk versus stedelijk ). De verdeling van deze werkingsgebieden is historisch gegroeid uit de opeenvolgende oprichtingen en overeenkomsten. Aantal kringloopcentra en kringloopwinkels Evolutie 1995 tot # centra # winkels jaartal Jaar Aantal kringloopcentra Aantal bediende inwoners Aantal bediende gemeenten Gemiddeld aantal inw/verzorgingsgebied

9 Pagina: 8/30 De voorbije 7 jaar zijn er geen noemenswaardige wijzigingen binnen de bestaande structuren. Het aantal kringloopcentra blijft in 2014 constant. Sommige centra bereiden intensievere vormen van samenwerking en fusies voor. Verwacht wordt dat hierdoor het aantal actieve centra in 2015 zal dalen. Deze samenwerking streeft vooral naar meer efficiëntie en optimale inzet van personeel en financiële middelen. Samenwerken kan zowel op logistiek als op bedrijfsmatig vlak. De gemiddelde omvang van een verzorgingsgebied neemt langzaam toe. Een doorsnee verzorgingsgebied telt inwoners. De inzameling van herbruikbare goederen en het aantal inwoners per verzorgingsgebied zijn gerelateerd. Overzicht van het aantal centra, winkels en het aantal inwoners bediend per kringloopcentrum. Jaar Aantal winkelpunten Aantal inwoners per winkelpunt Eind 2014 bedraagt het aantal winkelpunten 124. Het aantal winkels per kringloopcentrum kan sterk uiteenlopen. Sommige centra werken erg lokaal en beschikken over slechts één winkel, andere hebben tot 9 winkels verspreid over de verschillende gemeentes in hun verzorgingsgebied. De verschillen in het aantal winkels zijn te wijten aan de individuele bedrijfskeuze: meestal is het aantal winkels aangepast aan de omvang van het verzorgingsgebied en de lokale vraag naar herbruikbare producten. Daarnaast speelt ook het belang van een winkel als brengpunt voor herbruikbare producten een rol. Gemiddeld bedient een winkelpunt inwoners. Het merendeel van de winkels verkoopt een breed gamma aan productgroepen. KOMOSIE biedt kringloopcentra ondersteuning bij hun winkelbeleid: - Opmaak van winkelplannen - Opvolging van de resultaten van de winkels. Een werkgroep winkelbeleid met verantwoordelijken uit verschillende centra vergelijken hun winkelresultaten aan de hand van een set van winkelparameters (zoals gemiddelde verkoopprijs, omzet per vierkante meter vloer- en rekoppervlakte). - De kwaliteit van de winkelpunten wordt opgevolgd via interne en externe audits. Daarbij ligt de nadruk op de winkelervaring van de klant. Resultaten worden ter beschikking gesteld van de verschillende centra; waar nodig wordt individueel of in groep ondersteuning geboden op specifieke domeinen (zoals winkelinrichting, etalages ).

10 Pagina: 9/ Inzameling De totale inzameling van herbruikbare goederen bedraagt in ton. De positieve evolutie van de voorbije jaren wordt verder gezet: we kennen een stijging met 5,8 % ten aanzien van VAN WAAR KOMEN AL DIE GOEDEREN? Onderstaande tabel toont het belang van de verschillende inzamelkanalen. 39 % van de totale inzameling wordt naar het kringloopcentrum gebracht door de klanten (32 % in 2011); 25 % van de inzameling gebeurt op afroep, d.w.z. ophaling aan huis op vraag van de klant (32 % in 2011). De voorbije jaren is een lichte verschuiving merkbaar: het aandeel brengende klanten stijgt ten aanzien van de inzameling op afroep. Dit is wellicht een effect van de verschillende brengersacties die de sector de voorbije jaren heeft georganiseerd. Hierbij worden niet alleen inwoners opgeroepen om herbruikbare producten te brengen; brengende klanten worden ook expliciet voor hun gift bedankt.

11 Pagina: 10/30 Kanaal Aandeel Gebracht door inwoners 39 % Inwoners op afroep 25 % Integrale inzameling AEEA containerpark 12 % Hergebruik containerpark 5 % Integrale inzameling AEEA elektrohandel 3 % Container textiel op straat 3 % Container textiel containerpark 2 % Huis aan huis textiel 2 % Inboedelservice 2 % Onderlinge stroom 2 % AEEA extern FOS 2 % Externe diensten 2 % Bedrijf 1 % SELECTIEF VERSUS INTEGRAAL De OVAM deelt de kringloopcentra in 2 groepen in: de klassieke (5) en de ruimerwerkende (26) centra. Een klassiek kringloopcentrum focust op de systematische inzameling, sortering en verkoop van goederen met het oog op hergebruik (= selectieve inzameling). Deze centra zijn erkend voor producthergebruik en zijn geen handelaars of makelaars van afvalstoffen. De activiteiten uit deze inzameling, zoals sorteren, controleren en beperkte herstelactiviteiten, behoren eveneens tot de basiswerking en zijn niet onderhevig aan Vlarema. Basisvoorwaarde is dat de goederen met een visuele voorselectie worden ingezameld met als doel het hergebruik van producten. Sommige kringloopcentra ontwikkelen extra activiteiten i.f.v. producthergebruik, zoals een hergebruikscentrum voor elektrische toestellen of een sorteercentrum voor textiel. Ze zetten vaak intenser in op de inzameling van deze herbruikbare fracties. Dergelijke ruimerwerkende centra maken gebruik van integrale inzameling van bijvoorbeeld textiel en AEEA via huis-aan-huisinzameling en containers waarbij de goederen niet vooraf geselecteerd worden. 75 % van de totale inzameling gebeurt op selectieve wijze, 25 % op integrale wijze. Deze verhouding vormt de voorbije jaren een constante in de sector. Bij integrale inzameling worden goederen zonder voorafgaande selectie op hergebruik ingezameld. Deze activiteiten beschouwt de OVAM dan ook als afvalactiviteiten waardoor deze centra zowel voor inzameling als opslag en verwerken moeten voldoen aan de milieujuridische voorwaarden. De integrale inzameling van textiel gebeurt in afspraak met de betrokken gemeenten en intercommunales en verloopt via straatcontainers, textielcontainers op recyclageparken en huis aan huis inzameling. Hier zijn zowel private commerciële als caritatieve organisaties actief. Bij textielinzameling is er ook een onderscheid tussen de kwaliteit van de inzamelkanalen. De praktijk leert dat de kwaliteit van hetgeen de klanten zelf brengen de beste is. Integrale inzamelwijzen zoals textielcontainers op straat, containers op recyclageparken en huis-aan-huisinzameling hebben een lager hergebruikpercentage. Voor voldoende toevoer van herbruikbaar textiel is het belangrijk om op de verschillende inzamelkanalen in te zetten.

12 inzameling (ton) SECTORRESULTATEN 2014 Pagina: 11/ Selectieve en integrale inzameling van herbruikbare goederen Evolutie 1995 tot , Integraal + Selectief Integraal Selectief jaartal De integrale inzameling van AEEA is specialistenwerk. 10 grote hergebruikcentra en 6 middelgrote ateliers specialiseren zich in het vakkundige herstel van elektrische toestellen. Elk toestel wordt er volgens dezelfde procedures en kwaliteitsafspraken getest, hersteld en winkelklaar gemaakt. De inzameling van elektrische toestellen gebeurt vaak op integrale wijze en heeft een meervoudig doel: - Inzameling van herbruikbare elektrische toestellen. - Jobcreatie (inzameling en herstel): de tewerkstelling op vlak van inzameling, herstel en verkoop van AEEA bedraagt zo n 250 personen op sectorniveau. - Dienstverlening aan lokale besturen, intercommunales en Recupel: inzameling en uitsorteren van AEEA op containerparken of bij detailhandelaars. De kwaliteit van de ingezamelde elektrische toestellen hangt in sterke mate af van het inzamelkanaal. De herbruikbaarheid van de inzameling op containerparken is meestal lager: toestellen zijn vaak al beschadigd tijdens de opslag of het transport. Inzameling bij detailhandelaars en op fijnmazige overslagstations is van betere kwaliteit: het gaat hierbij meestal om toestellen die vakkundig vervoerd worden door de eindhandelaar (wanneer een klant een nieuw toestel aanschaft, neemt de leverancier het oude gratis mee terug). In het algemeen is het belangrijk om zo dicht mogelijk bij de bron (de eindgebruiker) producten in te zamelen. Hoe meer manipulaties er gebeuren met het product, hoe groter de kans op beschadigingen. Omwille van de efficiëntie van inzameling, richten de betrokken centra zich vooral op inzamellocaties waar relatief grote aantallen kwalitatief AEEA beschikbaar zijn. De toegang tot deze kanalen gebeurt in samenspraak met Recupel. Daarbij worden verschillende inzamelwijzen gebruikt:

13 Pagina: 12/30-8 centra fungeren als regionaal overslagstation en centraliseren het AEEA uit bijvoorbeeld containerparken of collega kringloopcentra in hun regio. Hun aandeel van de integrale inzameling bedraagt ongeveer ton. - 4 centra zijn in Vlaams-Brabant actief als Recupel-onderaannemer voor de inzameling van elektra aangeboden door eindverkopers (fijnmazig overslagstation). Samen met Recupel is er in 2014 ingezet op gerichte communicatie-acties op vlak van de inzameling van herbruikbaar AEEA. Recupel on tour is een inzamel- en PR-actie waarbij kringloopcentra, samen met lokale intercommunales en Recupel, de burger oproepen om AEEA in te zamelen en hen informeren over het belang van hergebruik. Deze actie gaat door in verschillende Vlaamse steden. Recycleergem is een wedstrijd waarbij gemeentes via de geijkte inzamelkanalen (detailhandelaars, recyclageparken en kringloopcentra) worden opgeroepen om zoveel mogelijk AEEA in te zamelen. Daarbij worden de bestaande inzamelkanalen extra in de schijnwerpers geplaatst. Dergelijke acties leiden niet enkel tot extra inzameling, maar versterken ook de naamsbekendheid van de sector en onderstrepen het belang van hergebruik. KOMOSIE zet in op beleidswerk inzake AEEA. Er wordt niet alleen regelmatig afgestemd met de OVAM over de inzameling van elektrische toestellen, maar ook over de hergebruikcriteria. Deze set van kwaliteitsvereisten, waaraan een hergebruikcentrum en herbruikbare toestellen moet voldoen, is in samenspraak met KOMOSIE ontwikkeld. KOMOSIE-leden worden in de werkgroep code goede praktijk AEEA betrokken bij de uitbouw van een sectorspecifiek kwaliteitskader voor het herstel van elektrische toestellen. De uitrol hiervan is gepland in 2015 en KOMOSIE is als belangrijke stakeholder actief betrokken bij de uitwerking van de AEEA-wetgeving in Vlaanderen. Een ander domein waarover KOMOSIE overlegt met de OVAM zijn de milieujuridische vereisten voor de inzameling en het hergebruik van AEEA. Het juridische kader met betrekking tot de registratie als inzamelaar, handelaar en makelaar alsook het bijhorende kwaliteitsborgingsysteem voor bedrijven die gevaarlijke afvalstoffen inzamelen, wordt besproken met de OVAM en vertaald in een praktische leidraad voor kringloopcentra. De concrete uitrol hiervan is in 2015 gepland. Er is regelmatig overleg met Ressources (Waalse koepel van kringloopcentra) en Recupel. Daarbij worden communicatieacties besproken, wordt de inzameling van AEEA via Recupelkanalen opgevolgd en wordt de uitwisseling van technische kennis mogelijk gemaakt. Het wettelijk kader voor de inzameling en hergebruik via Recupel zit ingebed in VLAREMA, de milieubeleidsovereenkomst AEEA, als in een ministerieel besluit (vermoedelijke uitrol eind 2015). De samenwerking tussen de kringloopcentra en Recupel wordt geformaliseerd in een Raamovereenkomst (tussen KOMOSIE en Recupel). Op Europese schaal is KOMOSIE een belangrijke partner voor het hergebruik van AEEA. Verschillende lidstaten staan op het punt om hergebruikcentra op te starten (dit wordt verplicht in de Europese AEEA wetgeving). Ze komen hiervoor in Vlaanderen inspiratie opdoen. Op Europese schaal worden verschillende normen en richtlijnen voor de inzameling, hergebruik en recyclage van AEEA uitgewerkt. Waar nodig adviseert KOMOSIE via de Europese koepelorganisatie Rreuse.

14 Pagina: 13/30 WELKE PRODUCTEN WORDEN INGEZAMELD? Onderstaande tabel geeft een overzicht van de ingezamelde fracties. De onderlinge verhoudingen tussen de verschillende fracties wijzigen weinig of niet op sectorniveau. Er zijn dan ook geen belangrijke wijzigingen op vlak van inzamelingen. In gewicht vormen meubelen en AEEA de belangrijkste ingezamelde fracties (respectievelijk 29 % en 28 % van de totale inzameling). Inzameling (ton) % AEEA groot wit % AEEA koel/vries % AEEA overige % AEEA televisie/monitoren % Boeken muziek multimedia % Doe het zelf % Gastoestellen en overig % Huisraad % Meubelen % Textiel % Vervoersmiddelen % Vrije tijd % TOTAAL % Het hoge aandeel meubelen kan verklaard worden door: - Meubelen vormen een productgroep met veel potentieel voor hergebruik. - Meubelen zijn omvangrijke producten. Klanten geven deze makkelijk aan de sector omdat het moeilijk is om deze via andere kanalen af te voeren. De gratis ophaling speelt in op een concrete vraag. Grofvuil is een alternatief afvoerkanaal, maar is meestal betalend. Binnen de sector moeten onverkoopbare meubelen regelmatig geweigerd worden. - Meubelen wegen letterlijk erg door. Door hun hoge gemiddelde gewicht, nemen ze makkelijk een hoog aandeel van de totale inzameling in. Globaal gezien blijft ook de inzameling van elektrische toestellen constant. Het grootste deel hiervan wordt in opdracht van Recupel en lokale intercommunales ingezameld. In beide gevallen heeft het kringloopcentrum geen rechtstreekse invloed op de aangeboden hoeveelheden. Enkel hetgeen door het inzamelpunt wordt aangeboden, wordt ingezameld. Het aandeel televisies en monitoren daalt de voorbije jaren. Het aandeel oude (en zware) televisies wordt kleiner en kleiner en er is weinig vraag naar dergelijke producten. Bij sommige centra is de aanvoer van herbruikbare flatscreens onvoldoende om te voldoen aan de vraag in de winkel. Op sectorniveau is vooral de fractie overige (OVE) belangrijk. Het gaat daarbij om kleine elektrische toestellen die makkelijk kunnen getest worden op functionaliteit en waarvoor een grote marktvraag bestaat. Doorheen de jaren neemt het relatieve belang van deze fractie toe.

15 Pagina: 14/30 INZAMELING PER GEMEENTE Jaar kg/inw kg/inw < kg/inw < kg/inw < kg/inw kg/inw > totaal Bijgevoegde tabel geeft een overzicht van de inzameling per inwoner. Daarbij worden de 308 gemeentes ingedeeld volgens 5 categorieën. De resultaten geven een indicatie van het succes van de lokale inzameling. Beide hoogste groepen (gemeentes met veel inzameling van herbruikbare producten) nemen toe aan belang; het aantal gemeentes met weinig tot geen inzameling daalt. De middelste categorie blijft grosso modo constant. Vanzelfsprekend is dit een erg positieve evolutie. KOMOSIE zal samen met de OVAM de concrete verklaringen van de onderlinge resultaten per gemeente onderzoeken. Daarbij kan zowel het al dan niet ontbreken van een samenwerkingsovereenkomst tussen het gemeentebestuur en het lokale kringloopcentrum, het openen van een nieuwe Kringwinkel (fungeert als brengpunt), het starten van nieuwe inzamelmethodes (bv. textielcontainers, inboedelservice ) als eventuele registratiewijze van de brengende klant (gebrachte goederen kunnen in functie van de lokale overeenkomsten zowel op postcode van de klant, als postcode van de winkel geregistreerd worden) een verklaring zijn. Het is de bedoeling om op termijn de sector nauwgezet te monitoren en waar mogelijk de inzameling in de minst scorende gemeentes te verbeteren.

16 Pagina: 15/ Hergebruik: haalt de sector de norm? 5 HIER GEBEURT HET! Het voorbereiden voor hergebruik vormt naast de sociale tewerkstelling één van de speerpunten van de sector. 45 % of ton van de totale inzameling krijgt een nieuw leven in één van de Kringwinkels. Dit cijfer stijgt evenredig met de inzameling. Dit is positief: de extra inspanningen op vlak van de inzameling leiden tot extra hergebruik. De focus ligt vooral op hier. De kringloopsector zet volop in op lokaal hergebruik: producten worden hier ingezameld en krijgen hier een nieuw leven. Daarbij werken ze met medewerkers van hier en bieden ze kwalitatieve producten aan klanten die hier wonen. Het hergebruik per inwoner vormt een belangrijke indicator voor de kringloopsector. De OVAM heeft een streefdoel van 5 kg/inw voor eind 2015 vooropgesteld. Momenteel behaalt de sector 4,71 kg / inw. Wanneer de trend van de voorbije jaren wordt geëxtrapoleerd, is het streefdoel van 5 kg / inw haalbaar in KOMOSIE werkt actief mee aan de opmaak van het nieuwe uitvoeringsplan huishoudelijke afvalstoffen. Dit plan biedt de sector een werkingskader voor inzameling en hergebruik op lokaal vlak. In dit plan wordt, in samenspraak met de sector, het nieuwe streefdoel van 7 kg / inwoner vooropgesteld voor De inbedding van de hergebruikdoelstelling geeft de sector legitimiteit. Het vormt een kader om lokale samenwerkingen uit te werken en partnerschappen met reguliere bedrijven te initiëren en onderstreept de rol van de kringloopsector als formele partner voor de inzameling van herbruikbare producten.

17 hergebruik (kg / inwoner) SECTORRESULTATEN 2014 Pagina: 16/30 Evolutie van hergebruik per inwoner ,5 4 3,5 3,28 3,14 2,81 2,88 3,23 3,35 4,20 4,2 4,00 3,81 3,68 4,53 4,71 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 0,96 0,64 0,72 0,44 1,44 1,79 2,47 2, jaartal WAT VERKOOPT? Onderstaande tabel geeft het hergebruik, het relatieve aandeel in het totale hergebruik en het hergebruikpercentage weer per fractie. Bij de inzameling hebben elektrische toestellen en meubelen het belangrijkste gewichtsaandeel; bij de winkelverkoop zijn meubelen (42,9 %), vrije tijd (16,4 %) en huisraad (11,7 %) de belangrijkste producten. Textiel vormt met 9,3 % een 4 e belangrijke groep. AEEA maakt in totaal 7,5 % uit van de winkelverkoop. Hergebruik (kg) Aandeel in verkoop (%) Hergebruikpercentage Groot wit ,2 % 14 % Koel vries ,0 % 9 % OVE ,8 % 14 % TVM ,6 % 4 % Boeken ,5 % 31 % Doe het zelf ,3 % 62 % Huisraad ,7 % 70 % Meubels ,9 % 68 % Textiel ,3 % 30 % Vervoersmiddelen ,0 % 47 % Vrije tijd ,4 % 87 % Gastoestellen ,4 % 62 % Totaal ,0 % 45 % Het hergebruikpercentage is sterk afhankelijk van de productgroep en het inzamelkanaal. Integraal ingezamelde fracties zoals AEEA en textiel scoren natuurlijk minder.

18 Pagina: 17/30 Het hergebruikpercentage voor AEEA ligt veel lager dan het algemeen gemiddelde (8 %). Dit lage hergebruikpercentage is makkelijk te verklaren: elektrische toestellen worden vakkundig hersteld, getest en winkelklaar gemaakt. Enkel de beste toestellen zijn geschikt voor hergebruik. Toestellen ondergaan een selectie op hergebruik. Deze eerste visuele controle legt de focus op de volledigheid van toestellen (al dan niet beschadigd) en op de leeftijd. Slechts één op drie geselecteerde toestellen is effectief herstelbaar. Waar AEEA één van de voornaamste productgroepen is op vlak van inzameling, vormt het slechts een beperkt aandeel van de winkelverkoop. Wanneer de integrale inzameling uit de globale cijfers worden verwijderd, blijkt dat het hergebruik van alle andere productgroepen samen ongeveer 57 % bedraagt. STIJGEND HERGEBRUIK In 2014 stijgt het hergebruik met ton en bedraagt ton. Deze stijging van het hergebruik heeft verschillende verklaringen: - Vanzelfsprekend leidt de stijging van de globale inzameling tot extra hergebruik. De sector legt tijdens de inzameling continu de focus op herbruikbaarheid. Waar mogelijk gaat de sector partnerschappen aan om extra inzamelkanalen, extra verkoop of extra naambekendheid te bereiken. - De toenemende populariteit van 2 de hands. Het aantal verkopen stijgt elk jaar. De kringloopsector investeert continu in communicatie op Vlaams en lokaal niveau. - De financiële crisis zorgt ervoor dat mensen op zoek gaan naar betaalbare producten. - Ondanks de geringe toename van de tewerkstelling, slagen de centra er toch in om meer hergebruik te realiseren. Dit is te verklaren omdat verschillende (middel)grote organisaties intensief inzetten op de verbetering van hun interne werking.

19 Pagina: 18/30 Het totale hergebruik wordt door de OVAM gedefinieerd als de som van de winkelverkoop, de magazijnverkoop van herbruikbare goederen aan externe partners en de export van herbruikbare goederen. De OVAM-subsidies voor hergebruik zijn enkel voor de lokale winkelverkoop van herbruikbare producten. De prioriteit van de sector ligt bij lokaal hergebruik in Vlaanderen; 98 % van het hergebruik wordt gerealiseerd door de rechtstreekse verkoop aan particulieren in één van de kringloopwinkels. Slechts een klein aandeel herbruikbare producten wordt verkocht aan andere organisaties. In 2014 is er geen export van herbruikbare producten. De kringloopcentra hebben de voorbije jaren samen met KOMOSIE een gezamenlijke communicatie en huisstijl ontwikkeld. Via verschillende acties en initiatieven wordt gewerkt om het netwerk verder te verbeteren. De focus ligt daarbij zowel op inzameling als op hergebruik: - De Kringwinkel top of mind maken bij de Vlaming voor het geven van herbruikbare producten. Hiertoe worden jaarlijks verschillende communicatie-acties georganiseerd. Deze richten zich bijvoorbeeld op het in de bloemetjes zetten van de brengende klanten, het communiceren over het bijzondere aanbod van kwalitatieve producten, het bewaken van de gemeenschappelijke huisstijl en het organiseren van audits van de winkelervaring via mystery shoppers. Daarbij hanteren externe auditoren een standaard vragenlijst tijdens een winkelbezoek. De focus ligt vooral op de wijze waarop de klant z n winkelbezoek ervaart. In 2014 ondergaan 121 winkels een audit; de gemiddelde score is 77,8 %. Waar nodig worden centra met minder goede scores gevraagd een verbeterplan op te maken of wordt er specifieke ondersteuning door KOMOSIE geboden. In 2014 is een opleiding winkeluitstraling georganiseerd. - Opstarten van partnerschappen op vlak van PR en inzameling. De sector zoekt voortdurend nieuwe partnerschappen die de centra toelaten om bijkomende herbruikbare producten in te zamelen en/of om de sector meer naamsbekendheid te geven. - Eén van de partnerschappen die in 2014 is gestart, is de inzameling van herbruikbare meubels via Ikea. Daarbij worden Ikea klanten opgeroepen om herbruikbare meubels mee te brengen tijdens hun bezoek aan hun Ikea filiaal. Het lokale kringloopcentrum is op de parking aanwezig tijdens afgesproken tijdstippen. De eerste ervaringen zijn echter nog niet helemaal bevredigend. De bestaande afspraken worden nu herbekeken en de focus wordt gelegd op meer tijdelijke inzamelacties. De samenwerking op vlak van de terugname van bedrijfsmeubilair en zitbanken bij Ikea klanten wordt wel als positief ervaren. - In 2014 is een partnerschap aangegaan met Colora: Colora-winkels en kringloopcentra vermelden elkaar via de eigen communicatiekanalen en er worden gezamenlijke acties opgestart. Daarbij worden herbruikbare producten tijdens workshops gepimpt met Colora-materialen. KOMOSIE heeft hiervoor een draaiboek uitgewerkt waarmee kringloopcentra lokaal aan de slag kunnen. De ervaringen zijn ook hier positief!

20 Pagina: 19/ Recyclage en restfractie Iets meer dan de helft van de totale instroom is niet lokaal herbruikbaar, maar is wel nog relevant als grondstof. Voor de verdere verwerking wordt samengewerkt met reguliere recyclagebedrijven. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste afgevoerde fracties ton (ongeveer 6 % van de totale inzameling) is niet herbruikbaar of recycleerbaar en wordt afgevoerd als grofvuil of restafval.

21 Pagina: 20/30 Afvoer recyclage (ton) Relatief aandeel (%) AEEA % Hout % Keramiek % Metaal % Papier % Textiel % Glas % Andere % Grof vuil % Restafval % TOTAAL % De belangrijkste recyclagefractie is AEEA. Dit kan verklaard worden door: - Bij de inzameling van elektrische toestellen is het onmogelijk een toestel bij de klant uitgebreid te screenen. Er wordt een eerste grove selectie op hergebruik toegepast; verdere controles en tests gebeuren door gespecialiseerd personeel in een hergebruikcentrum. Er is relatief veel inzameling nodig om voldoende verkoopbaar elektra te kunnen aanbieden. - Zoals reeds vermeld in het hoofdstuk inzameling, werken enkele centra in opdracht van Recupel of een lokale intercommunale. Ze zamelen op integrale wijze AEEA in. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen al dan niet herbruikbaar. Daarbij gaat het om relatief grote hoeveelheden integraal ingezameld materiaal waarvan het merendeel in opdracht van Recupel wordt gesorteerd en afgevoerd voor recyclage. Daarnaast vervolledigen de fracties textiel (14 % van de afvoer) en hout (13 %) de top 3. Deze onderlinge verhoudingen wijzigen weinig gedurende de laatste jaren. Belangrijke wijzigingen treden enkel op bij grote nieuwe projecten. Zo is een verhoging van het aandeel AEEA te merken sinds de opstart van de fijnmazige inzameling in opdracht van Recupel in Vlaams-Brabant. Voor de afvoer van de verschillende recyclagefracties wordt uitsluitend gewerkt met de door de OVAM erkende inzamelaars, handelaars en makelaars. Afvoer recyclage en restafval 2014 Grof Vuil; 1% glas; 1% Restafval; 10% textiel; 14% AEEA; 46% papier; 6% metaal; 5% keramiek; 1% hout; 13% andere; 3% AEEA andere hout keramiek metaal papier textiel glas Grof Vuil Restafval

22 Pagina: 21/30 Sommige centra zetten in op upcycling. Ze hergebruiken verschillende materialen om nieuwe producten (zoals handtassen, meubels, dienbladen ) te vervaardigen. Opnieuw ligt daarbij de focus op milieu (afvalpreventie) en sociale tewerkstelling. Gezien de nog beperkte omvang wordt over deze activiteiten momenteel niet afzonderlijk gerapporteerd.

23 SECTORRESULTATEN 2014 Pagina: 22/ Tewerkstelling Zoals reeds eerder gesteld, is naast het realiseren van hergebruik, het creëren van werkgelegenheid voor laaggeschoolde, langdurig werkzoekenden en personen uit maatschappelijk kwetsbare groepen een belangrijke doelstelling van de kringloopcentra. Kringloopcentra bieden werk aan personen die op de reguliere arbeidsmarkt weinig tot geen kansen hebben. Ze bieden opleiding en vorming aan en bevorderen de kans op een job in de reguliere arbeidsmarkt. De sociale tewerkstelling is eveneens een officiële doelstelling van de OVAM. Het streefdoel is voltijdse betaalde medewerkers tegen Het aantal betaalde statuten voor de doelstelling bedraagt VTE waaronder doelgroep, omkadering en arbeidszorg. Artikel-60-werknemers en vrijwilligers zijn niet inbegrepen in de OVAM-doelsteling. De OVAM neemt enkel de door het centrum betaalde statuten in rekening voor de doelstelling. De sector stelt ook onbezoldigde werknemers en vrijwilligers te werk of personeel waarvan de volledige loonkost niet door de centra worden gedragen. De doelgroep bestaat vooral uit laaggeschoolden en langdurig werklozen. De ervaring leert dat vandaag doorstroming in de praktijk slechts weggelegd is voor een beperkt aantal mensen In 2014 stelt de sector voltijds equivalenten (5 132 personen) tewerk, en dit via verschillende statuten zoals sociale werkplaats, arbeidszorg, werkervaring en artikel 60. De totale tewerkstelling bestaat voor ongeveer 20 % uit omkaderend personeel.

24 Pagina: 23/30 Deze personen staan in voor het management van de organisatie en voor de begeleiding van de medewerkers. 80 % van het personeel zijn doelgroepmedewerkers. Ze staan in voor eerder uitvoerende taken op vlak van inzameling, sortering, winkelklaar maken, herstellen en verkoop van goederen. De sociale tewerkstelling gebeurt in verschillende statuten: Sociale werkplaats 5 jaar werkloos < lager secundair Multiple problematiek Aparte vzw 1/5 omkadering Financiering: grotendeels Vlaams, deels federaal Finaliteitstewerkstelling Artikel 60 > 2 jaar werkloos Niet in orde met regelgeving en sociale zekerheid Tewerkstelling bij OCMW of derde Tijdelijke duur Invoegbedrijf > 2 jaar werkloos, < hoger secundair Vennootschapsvorm Tijdelijke en degressieve subsidie Doel: invoegen in reguliere economie Werkervaring / WEP+ > 2 jaar werkloos 1 jaar tewerkstelling Via werkervaring en trajectbegeleiding doorstromen naar reguliere economie LDE > 2 jaar werkloos 1/10 omkadering Klaverblad-financiering Doorstroming: inspanningsverbintenis REM OP DE TEWERKSTELLING De laatste jaren is er weinig tot geen toename van de sociale tewerkstelling. Dit is te wijten aan het beperkte budget dat bij de subsidiërende overheid wordt vrijgemaakt voor bijkomende aanwervingen. Artikel-60-medewerkers vormen met 892 VTE maar liefst 22 % van het personeelsbestand. Art. 60 laat toe dat een OCMW een tewerkstelling kan aanbieden aan een persoon die recht heeft op een leefloon of andere financiële steun. De voorbije jaren vormde de toestroom van artikel-60-medewerkers een belangrijke verademing voor de sector. In 2014 is er echter een daling van het aantal artikel-60- medewerkers merkbaar. Een mogelijke verklaring zijn de besparingen die lokale OCMW s opgelegd krijgen. Waar vroeger middelen van hogerhand werden ter beschikking gesteld, zijn de OCMW s momenteel meer afhankelijk van hun eigen bestaande budgetten. Het kost de centra ook meer moeite om toestroom via het OCMW te realiseren. In vele gevallen staan de centra ook zelf in voor de omkadering van deze medewerkers. Een meer gecoördineerde aanpak van de artikel-60-tewerkstelling met aandacht voor gepaste begeleiding, opvolging van het aantal medewerkers, type jobs en eventuele doorstroommogelijkheden is dan ook wenselijk.

25 werkgelegenheid (aantal & VTE) SECTORRESULTATEN 2014 Pagina: 24/30 Werkgelegenheid in personen en VTE Evolutie 1995 tot jaartal Personen Voltijdsequivalenten Deze stagnering van de sociale tewerkstelling vormt een belangrijk knelpunt voor de ontwikkelingsmogelijkheden van de centra. De tewerkstellingsstop hindert niet alleen de natuurlijke groeimogelijkheden, maar maakt vaak de opstart van nieuwe innovaties op het domein van o.a. materialenbeleid moeilijk. De geplande hervormingen in het kader van het maatwerkdecreet en de kwaliteit van de toestroom van geschikte arbeidskrachten vormen de komende jaren een belangrijk aandachtspunt. Overzicht van het aantal voltijdsequivalenten van 2011 tot en met Jaar Aantal centra Betaalde krachten Doelgroep Omkadering Niet betaalde krachten Artikel Arbeidszorgmedewerkers Vrijwilligers Andere Totaal Jaarlijkse groei % 6,08 3,16 1,73 0,6 Jaarlijkse groei #

26 Pagina: 25/ Financieel resultaat 1 VOOR 1 De totale bedrijfsopbrengsten bedragen 117 miljoen euro in 2014 en bestaan uit eigen opbrengsten en externe subsidies. De eigen opbrengsten worden gerealiseerd uit: - de winkelverkoop van herbruikbare goederen bedraagt 45,5 miljoen euro in 2014 (38 % van de globale opbrengsten); - vergoedingen voor dienstverlening (inzameling) en verkoop van recyclagefracties (20,9 miljoen euro 18 % van de globale omzet). Daarnaast ontvangt de kringloopsector subsidies: - voor sociale tewerkstelling (50,3 miljoen euro; 43 % van de globale omzet); - milieudoelstellingen (< 1 miljoen euro; 1 % van de globale omzet). In globaliteit bedraagt het netto resultaat 6,5 % van de totale bedrijfsopbrengsten; dit bedrag wordt opnieuw in sociale tewerkstelling geïnvesteerd.

27 Pagina: 26/30 Globale inkomsten kringloopsector 2014 (117,6 mio ) 20,9; 18% 50,3; 43% 45,4; 38% 1; 1% recyclage & dienstverlening winkelverkoop subsidie milieu subsidie tewerkstelling DE KOST VAN HERGEBRUIK Gemiddeld gezien brengt de verkoop van herbruikbare producten 1,5 euro / kilogram op. Het is positief dat de kringloopsector in staat is om via de eigen activiteiten (inzameling en verkoop) zelf aanzienlijke financiële middelen te genereren. Er is echter ook een aanzienlijke kost verbonden aan het lokale hergebruik. Centra voorzien transport, personeel, sorteren en herstellen producten en huren magazijn- en winkelruimte. Deze globale kost voor de inzameling van herbruikbare goederen bedraagt 3,6 euro / kg hergebruik. Om onze maatschappelijke rol op vlak van hergebruik correct te realiseren, blijft voldoende financiële ondersteuning noodzakelijk. Omwille van het gevoerde (financiële) beleid van de diverse bevoegde overheden is de voorbije jaren een verschuiving merkbaar in de verhouding tussen subsidies en eigen inkomsten. De totale inkomsten van de kringloopsector bestaan in 2014 voor meer dan de helft (56 %) uit eigen middelen; aangevuld met subsidies voor sociale tewerkstelling en milieu / hergebruik (44 %). We merken echter een stagnering van de externe ondersteuning: zowel op vlak van milieu als op vlak van sociale tewerkstelling zijn er onvoldoende middelen om de rol en natuurlijke groei van de kringloopsector op vlak van lokaal hergebruik te ondersteunen. Het aandeel van de eigen inkomsten neemt de laatste jaren aan belang toe. Vanzelfsprekend kunnen deze verhoudingen verschillen van centrum tot centrum. Het is positief dat de kringloopcentra in staat zijn om extra eigen middelen te genereren uit de inzameling en hergebruik van goederen, maar extra externe steun blijft noodzakelijk om de globale kosten te dekken. Jaar Totale Aandeel subsidie subsidies tov totale ( 000) inkomsten % % % %