Gesprekstraining van partners van mensen met afasie

Transcriptie

1 B3 Spagaat in de praat Gesprekstraining van partners van mensen met afasie Sandra Wielaert, Mphil, logopedist Rijndam revalidatiecentrum PhD candidate, Universiteit van Manchester, UK Credits Financier: Revalidatie Nederland Promotors: Dr K. Sage, Universiteit van Manchester Dr M. van de Sandt-Koenderman, Rotterdam Neurorehabilitation research / Erasmus MC/ Rijndam revalidatiecentrum 1

2 Overzicht Plaats van partnertraining in afasietherapie Kenmerken van conversatie Casus Peter & Sylvia ImPACT; enkele 1e bevindingen... Kernpunten Een gesprek is een dynamische interactie tussen personen. Afasie vergt aanpassing van alle gespreksdeelnemers PACT is een theoretisch onderbouwde en gestandaardiseerde methode om partners van (en) cliënten met afasie te trainen Logopedisten en koppels die deelnamen aan ImPACT tonen zich enthousiast en tevreden over PACT 2

3 ICF & klassieke afasietherapie CVA Afasie Persoonlijke factoren Praten / begrijpen Gesprek voeren Externe factoren Maar... Succesvolle communica>e vraagt om dynamische interac.e tussen conversa>e partners Na ontstaan van afasie moeten beide partners een nieuwe balans zoeken in hun gesprekken Booth & Swabey, 1999; Kagan et al., 2001; Cunningham & Ward, 2003; Sorin- Peters, 2004; Simmons- Mackie et al., 2010; Wilkinson, 2010; Blom Johansson et al., 2012; McGurk & Kneebone, 2013; Blom Johansson et al.,

4 ICF & conversatietraining CVA Afasie Praten / begrijpen Persoonlijke factoren Gesprek voeren Externe factoren Communicatie: transactie 4

5 Communicatie: samen bouwen aan betekenis Communicatie: interactie, sociaal aspect 5

6 Innovatie Lock, Wilkinson & Bryan, 2001 Theore>sch onderbouwde en gestandaardiseerde methode voor partner conversa>e training Wielaert & Wilkinson, 2012 Kenmerken van een gesprek Volgens Conversatieanalyse 1. Beurtwisseling 2. Problemen en herstel 3. Gespreksonderwerp 6

7 1. Beurtwisseling Snelle wisseling Conversational flow is belangrijk Bij lange pauze verlies je de beurt PACT Probleem en herstel Iemand geeft een probleem aan Nee, dat bedoel ik niet... Wat zeg je?...dat zei Kees, eh ik bedoel Jan Iemand lost het probleem op Oh, bedoel je vrijdag? Dat we overmorgen weg gaan 7

8 Probleem en herstel Voorkeur bij gezonde sprekers Zelf probleem signaleren Zelf probleem oplossen PACT 9 3. Gespreksonderwerp Gesprekspartner Gedeelde kennis Van heden en verleden Gedeelde context Waar gesprek plaats vindt Eerder over gesproken PACT 18a 8

9 Nieuwe balans PACT 19a Spagaat in de praat Verlies van gesprekspartner / eigen onzekerheid in de communica>e Partnerrol Streven naar gelijkwaardigheid / behoud partnerschap Therapeutenrol Partner past zich aan Partner faciliteert afa>sche partner 9

10 Dus... Ra>onale PACT: Succesvolle communica>e vraagt om dynamische interac>e tussen conversa>e partners Na ontstaan van afasie moeten beide partners een nieuwe balans zoeken in hun gesprekken Casus Peter en Sylvia Sylvia, 40 jaar, docente MBO Amnestische afasie, 1 jaar post onset Woordvindingsproblemen, Startproblemen Peter, 41 jaar, grafisch vormgever Sylvia bezoekt polikliniek wanneer PACT start 10

11 Casus Peter & Sylvia Basis van PACT: video opnamen thuis Language exercises for dinner Bauer & Kulke, 2004 Geobserveerde patronen Pre PACT Peter stelt veel vragen om gesprek gaande te houden Sylvia toont nauwelijks initiatief Peter stelt regelmatig testvragen Peter stelt vooral gesloten vragen Goed beurtgedrag; Peter lange beurten en Sylvia korte beurten Sylvia lacht op een kinderlijke manier wanneer gesprek stilvalt Vroeger was Sylvia de prater 11

12 Doelen / wensen van Peter Dat Sylvia meer initiatief toont in gesprek beginnen en gaande houden Dat we over meer onderwerpen kunnen praten Dat Sylvia meer naar mijn gevoelens kan vragen Doelen / wensen van Sylvia Dat Peter mij meer tijd geeft om iets te zeggen 12

13 PACT met Peter & Sylvia 7 sessies, waarvan 6 met Peter en 1 samen Conversaties en de invloed op je relatie Probleem & herstel Omgaan met stiltes Gespreksonderwerpen en balans Opname na de PACT 13

14 Geobserveerde patronen Post PACT Peter stelt meer reeële vragen (minder testvragen) Peter stelt meer open vragen Peter heeft meer minimale beurten Sylvia is actiever in het gesprek Sylvia geeft meer tegengas Kinderlijke lachen is afgenomen Stem klinkt steviger Evaluatie met Peter & Sylvia Peter durft stiltes te laten vallen Peter neemt korte ( minimale ) beurten om Sylvia te stimuleren Sylvia heeft meer tijd om wat te zeggen Sylvia geeft meer informatie Sylvia stelt meer vragen, deels ingeslepen bij logopedie Er komt meer variatie in de onderwerpen 14

15 PACT doelen Bewust maken huidige conversatiestijl Bewust maken van keuzes die er zijn in voeren van gesprekken (bij afasie) Oefenen en toepassen nieuwe strategieën Ervaringsleren Kolb, 1984; Lock et al., 2001; Sorin-Peters, 2004; Purdy & Hindenlang, 2005 Evidence partnereducatie na CVA Interven>e is meest effec>ef Individuele behoe]en Gericht op gedrags verandering Ac>eve deelname Rodgers et al.,1999; Kalra et al., 2004; Smith et al., 2009; Paul & Sanders, 2010 Communica>e training; systema>c reviews Simmons- Mackie et al., 2010; Cherney et al.,

16 ImPACT Doel 1 feb feb 2014 Implementatie van PACT in de reguliere zorg van 10 deelnemende centra Aardenburg, Doorn Blixembosch, Eindhoven Het Roessingh, Enschede Rijndam, Rotterdam RVE noord, Schiedam St. Maartenskliniek, Nijmegen 7. Trappenberg, Huizen 8. Laurens Antonius AIJ, Rotterdam 9. st Groenhuysen, Roosendaal 10. st Volckaert, Dongen Implementatie: teamwerk 16

17 ENKELE VOORLOPIGE RESULTATEN Evaluatie: partners (n=35) Tevreden: gemiddeld 8! Waarderen praktische informatie, op maat en het oefenen Wordt vervolgd... 17

18 Logopedisten: Kijk op communicatie veranderd? (n=16) 8 Aantal LG Likert schaal 1= heel erg mee oneens 7= heel erg mee eens Videobeelden versus klinische indruk 4% zelfde 25% beetje anders 19% anders heel anders 44% 18

19 Evaluatie Logo s Je Je moet met PACT gewerkt hebben om het uit te kunnen leggen Door PACT richten we de therapie anders in PACT heeft mijn kijk op communicatie veranderd Samenvatting Gesprekspartners hebben invloed op elkaars bijdragen in een gesprek Bij afasie moeten alle gespreksdeelnemers een nieuwe balans zoeken PACT is een theoretisch onderbouwde en gestandaardiseerde methode Vertrekpunt voor verdere ontwikkeling van afasietherapie op participatieniveau 19

20 Vragen? DANK VOOR UW AANDACHT References Blom Johansson, M., Carlsson, M., Östberg, P. & Sonnander, K. (2012). Communication changes and SLP services according to significant others of persons with aphasia. Aphasiology, 26(8), Blom Johansson, M., Carlsson, M,. Östberg, P. & Sonnander, K. (2013). A multiple-case study of a family-oriented intervention practice in the early rehabilitation phase of persons with aphasia. Aphasiology, 27(2), Booth, S. & Swabey, D. (1999). Group training in communication skills for carers of adults with aphasia. International journal of language and communication disorders, 34(3), Cherney, L., Simmons-Mackie, N., Raymer, A., Armstrong, E. & Holland, A. (2013). Systematic review of communication partner training in aphasia. International Journal of Speech-Language Pathology, early online, Cunningham, R. & Ward, C. (2003). Evaluation of a training programme to facilitate conversation between people with aphasia and their partners. Aphasiology, 17(8), Kagan, A. (1998). Supported conversation for adults with aphasia: methods and resources for training conversation partners. Aphasiology.12, Kalra, L., Evans, A., Perez, I., Melbourn, A., Patel, A., Knapp, M. & Donaldson, N. (2004). Training carers of stroke patients: randomised controlled trial. British Medical Journal, (328), Lock, S., Wilkinson, R. & Bryan, K. (2001). Supporting partners and people with aphasia in relationships and conversation (SPPARC). Oxon: Speechmark. McGurk, R. & Kneebone, I. (2013). The problems faced by informal carers to people with aphasia after stroke: a literature review. Aphasiology, 27(7),

21 References contin. Paul, N. & Sanders, G. (2010). Applying an ecological framework to education needs of communication partners of individuals with aphasia. Aphasiology, 24(9), Rodgers, H., Atkinson, C., Bond, S., Suddes, M., Dobson, R. & Curless, R. (1999). Randomized controlled trial of a comprehensive stroke education program for patients and caregivers. Stroke, (30), Simmons-Mackie, N., Raymer, A., Armstrong, E., Holland, A. & Cherney, L.R. (2010). Communication partner training in aphasia: a systematic review. Archives of Physical and Medical Rehabilitation, (91), Smith, J., Forster, A. & Young, J. (2009). Cochrane review: information provision for stroke patients and their caregivers. Clinical rehabilitation,(2), Wielaert, S. & Wilkinson, R. (2012). Partners van Afasiepatiënten Conversatie Training (PACT). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Wilkinson, R. (2010). Interaction focused intervention: a conversation analytic approach to aphasia therapy. Journal of interactional research in communication disorders, 1(1),