Diner Omgevingswet: de juridische dimensie Toezicht en handhaving als nagerecht

Transcriptie

1 Titeldia Diner Omgevingswet: de juridische dimensie Toezicht en handhaving als nagerecht Prof. mr. G.A. van der Veen Advocaat AKD Rotterdam Hgl. milieurecht Rijksuniversiteit Groningen Omgevingsweb 3 december 2015 Inhoudsopgave Toezicht en handhaving als nagerecht 1. De bevindingen van de RvS over handhaving ea Wat komt verder nog op tafel? VTH Bestuurlijke boete 4. Enkele korte opmerkingen 5. Afdronk 1

2 Bevindingen RvS 1. Bevindingen RvS in de advisering voorafgaand aan de indiening van het wetsvoorstel waren nogal sobertjes van aard: Belangrijke voorschriften over rechtsbescherming en handhaving zijn niet in het wetsvoorstel opgenomen. 2. Bovendien toonde het wetsvoorstel niet, bij welke bestuurslaag de handhavingstaak lag 3. Toezicht en handhaving zijn dus in meerdere opzichten het nagerecht 1. Doorgaans al sluitstuk van regulering/vergunningverlening (artikel Michiels) 2. Hier het sluitstuk van het menu van de Omgevingswet; toezicht en handhaving worden gedurende de maaltijd nog bepaald en bereid. 4. Was dus vrij klein onderdeel van onderzoek RUG (Kamerstukken II 2014/15, 33962, nr. 14) 3 1. Hoofdstuk 5 van de Awb; de algemene bepalingen voor toezicht en handhaving door het bestuur blijft staan 2. Een aantal bepalingen in H18 Omgevingswet, ontleend aan de Wabo, op het terrein van het bestuursrechtelijke toezicht en de bestuursrechtelijke handhaving 3. H18 is ontleend aan de Wabo en vormt dus geen herbezinning op het systeem of de bestuurlijke bevoegdheidsverdeling; handhaving is vaak een taak van het vergunningverlenende bestuur, dus van het gewone bestuur en niet van het OM 1. Discussies OM of bestuur (artikel Biezeveld/Stové) 2. Discussies over de meest passende bestuurslaag 3. Voorbeeld oratie zorgplichten > bij een goede ramp komt ieder bestuur wel weer aan bod 4 2

3 1. Artikel 18.1: De bestuursrechtelijke handhavingstaak omvat: a. het houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze wet, met inbegrip van het verzamelen en registreren van gegevens die hiervoor van belang zijn, b. het behandelen van klachten over de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze wet, en c. het opleggen en ten uitvoer leggen van een bestuurlijke sanctie vanwege enig handelen of nalaten in strijd met het bepaalde bij of krachtens deze wet. 2. Artikel 18.2: De toedeling van de handhavingstaak: 5 1. Bij algemene regels: bestuursrechtelijke handhavingstaak berust bij het bij of krachtens paragraaf voor die activiteit aangewezen bevoegd gezag. 2Bij omgevingsvergunning: bestuursrechtelijke handhavingstaak bij het bij of krachtens paragraaf voor die omgevingsvergunning aangewezen bevoegd gezag. 4. In de overige gevallen berust de bestuursrechtelijke handhavingstaak bij het college van burgemeester en wethouders van de gemeente waarbinnen de activiteit geheel of in hoofdzaak wordt verricht, tenzij die taak bij algemene maatregel van bestuur is opgedragen aan een ander bestuursorgaan. 1. Artikel 18.7 (bevoegdheid binnentreden woning): Een krachtens artikel 18.6 aangewezen toezichthouder is bevoegd met medeneming van de benodigde apparatuur een woning te betreden zonder toestemming van de bewoner, voor zover hem deze bevoegdheid in het besluit tot aanwijzing is toegekend. 2. De in het eerste lid bedoelde bevoegdheid wordt in een besluit tot aanwijzing alleen toegekend voor zover het toezicht op de naleving van een bij of krachtens deze wet gesteld voorschrift dit vereist, gelet op de door dat voorschrift beschermde belangen. 2. Iedere aangewezen toezichthouder heeft de bevoegdheid dus. 2. Artikel (bevoegdheid intrekken begunstigende beschikking) Het bevoegd gezag kan een beschikking geheel of gedeeltelijk intrekken als in strijd met die beschikking of met de voor de activiteit waarvoor de beschikking is gegeven, geldende regels is of wordt gehandeld ( ) 6 3

4 1. De handhavingsplicht van de Afdeling bestuursrechtspraak blijft bestaan 1. Geen wettelijke verankering, ook niet in de taakomschrijving van artikel 18.1 c, maar ook geen afbreuk beoogd 2. De door de opsteller van de MvT uitgesproken gedachte van vertrouwen over en weer 1. Privaat toezicht, private kwaliteitsborging (artikel Oostdijk); model bouwregelgeving 2. Gedachte van neerleggen van verantwoordelijkheden daar waar deze thuishoren (en dan lijkt de premisse dat ze ergens anders thuishoren, dan bij de overheid) 7 Wat komt verder nog op tafel? 1. Afdeling 18.3 kwaliteitsbevordering en afstemming; gaat bij Invoeringswet bevatten: 2. VTH : Verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving 1. Kamerstukken I, , EK vergadering 1 december Par. 5.2 (nieuw) Wabo: kwaliteitsbevordering en samenwerking 3. Door omgevingsdiensten 4. Regels omtrent taakuitoefening bij verordening of bij AMvB (artikel 5.6) 5. Bij AMvB ook regels over (oa) strategische en programmatische uitvoering en handhaving (artikel 5.7) 6. Coördinatie door GS (artikel 5.9) 7. AMvB Basistakenpakket (BOR) 8 4

5 Wat komt verder nog op tafel? 1. Par gereserveerd voor de bestuurlijke boete 2. Regering wachtte onderzoek RUG naar handhaving af, maar reserveerde wel vast paragraaf voor bestuurlijke boete, terwijl dat onderzoek neigt naar bestuurlijke strafbeschikking (p. 554) 3. Bestuurlijke boete is buiten het omgevingsrecht vrij algemeen aanvaard instrument 1. Aanwijzing beboetbaar feit nodig (artikel 5:4 Awb) 2. Dus via lijst of anderszins > alles wat ook via bestuursdwang/dwangsom aan te pakken is? 4. Boetemaxima bepalen 5. Wie wordt bevoegd gezag > aansluiten bij rest H18 en dus bij het reguliere bestuur? 9 Enkele korte opmerkingen 1. Wetgeving komt op wel orde, via de Omgevingswet, VTH en Invoeringswet (bestuurlijke boete) 2. Wetgeving is ene kant van de medaille; uitvoering is de andere, de bestuurlijke kant 3. Wetgeving poogt ook wel de bestuurlijke kant te vangen, met name via VTH, via diverse kwaliteitscriteria ea., maar de vraag is en blijft uiteraard of dat oplossingen biedt voor gevallen als bijvoorbeeld 1. Chemie-Pack, 2. Odfjell, 3. Parkeerdek Tiel 10 5

6 Promotie Afdronk Ober? 6