Eigentijd. Duidelijk. over pensioen. Anita Witzier zegt waar het op staat. Belangrijk! Is er straks nog wel pensioen voor mij?

Transcriptie

1 Magazine voor deelnemers van Pensioenfonds Zorg en Welzijn maart 2013 Belangrijk! Wijzigingen in pensioenreglement op pag.15 Vraag en antwoord Is er straks nog wel pensioen voor mij? Duidelijk over pensioen Anita Witzier zegt waar het op staat Mijn pensioen Na de scheiding raakte ik mijn baan kwijt

2 Voorwoord Inhoud Inzicht in je pensioen Ik zal er meteen maar duidelijk over zijn. In 2012 was de financiële positie van PFZW goed genoeg om de pensioenen niet te hoeven verlagen en de premie niet te verhogen. Maar dat wil nog niet zeggen dat aan het einde van dit jaar geen maatregelen nodig zijn. U wilt dit misschien helemaal niet lezen, maar het is wel precies hoe we ervoor staan. Duidelijk over pensioen is dan ook het thema van deze. Soms is duidelijkheid over je pensioen heel belangrijk. In de rubriek Mijn Pensioen vertelt de 62-jarige Johan Aikema dat, toen hij wilde stoppen met werken, hij eerst goed heeft uitgezocht wat dit voor zijn inkomen zou betekenen. Dat deed hij samen met één van onze adviseurs. Lisanne Roelofs denkt daarentegen nog helemaal niet aan stoppen met werken, want ze is 29 jaar. Toch wil ook zij graag duidelijkheid over wat haar te wachten staat. Ze vraagt zich namelijk af of er straks voor haar nog wel pensioen is. Verder ging ik op bezoek bij Anita Witzier. Zij won onlangs een prijs voor de duidelijke manier waarop zij communiceert. Het werd een open en eerlijk gesprek over pensioen. Ter voorbereiding op mijn komst, verdiepte Anita zich in haar pensioen. Zo ontdekte ze dat ze een pensioengat had. Met die kennis nam ze maatregelen om dat gat te dichten. Want of het inzicht in je pensioen nu geruststellend is of zorgwekkend, duidelijk is het in ieder geval. Directeur Pensioenfonds Zorg en Welzijn Klip en Soms wil je klaar duidelijkheid over Duidelijk zijn voor je pensioen. Als patiënten en je een huis koopt cliënten, daar zijn 19 bijvoorbeeld. Drie 12 deze vijf deelnemers dagelijks verhalen. persoonlijke mee bezig. Duidelijk over pensioen Helder zijn over wat je doet en waarom. Daar gaat deze editie van over CASH Cees Jol (76) dacht vroeger nooit na over zijn pensioen. Jammer, vindt hij nu. 4 Lezen! Pensioennieuws Het pensioenreglement is veranderd. 15 Mijn pensioen Geen woord Spaans Anita Witzier windt er geen doekjes om. Ze zegt waar het op staat en doet dat in klare taal. Peter Borgdorff gaat bij haar op bezoek. En verder 9 Zo krijgt u inzicht in uw pensioen 10 Vraag & Antwoord Is er straks nog wel pensioen voor mij? 26 Vraag & Antwoord Waarom kan ik mijn autoverzekering wel zelf kiezen maar mijn pensioenfonds niet? 28 Duidelijke pensioenfeiten 29 Nieuwe pensioenregeling 30 Foto-rubriek: Direct (on)duidelijk 2 3

3 Duo & bn Anita Witzier (51) is het boegbeeld van tv-programma Memories. Tijdens een gesprek met Peter Borgdorff (58), directeur van PFZW, komen haar eigen jeugdfoto s op tafel. Maar Anita is ook van de duidelijke taal. Zeg Peter, wat verdien jij eigenlijk? Tekst: Jeroen mei fotografie: Cees Rutten Klare taal van 4 Anita 5

4 Peter: Als directeur van PFZW wil ik niets liever dan duidelijk zijn. Jij hebt iets met duidelijkheid, toch? Anita: Nou, ik heb vorig jaar de Duidelijketaalprijs gekregen. Die wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die zich onderscheidt door zijn of haar taalvaardigheid. Ik won m voor mijn werk als presentatrice, vanwege de heldere manier waarop ik een boodschap overbreng. Ik was daar buitengewoon verguld mee, omdat communiceren de essentie is van mijn werk. Peter: Je bent ook ambassadeur van het Reumafonds. Welke rol speelt duidelijkheid daarbij? Anita: Het Reumafonds heeft mij jaren geleden gevraagd om het fonds duidelijker op de kaart te zetten. Ik heb namelijk zelf ook reuma. Reuma is niet zo zichtbaar en het is een ziekte waar de omgeving niet per se iets van merkt. De ene dag gaat het goed en de andere dag heb je verschrikkelijk veel last. Dus het is heel belangrijk om duidelijk te zijn naar je omgeving, omdat mensen er anders niets van snappen en er ook geen rekening mee kunnen houden. Maar dat geldt ook voor jou, Peter, als directeur van het pensioenfonds. Pensioen kan ook verwarrend zijn en dus is duidelijkheid geboden, toch? Hoe schep jij dan in deze onzekere tijd duidelijkheid voor de deelnemers van jouw fonds? Peter: Door altijd voor ogen te houden voor wie ik werk en door zo transparant mogelijk te zijn. En dat op een manier die mensen ook echt begrijpen. Kijk, we beheren 129 miljard euro en hebben 2,5 miljoen deelnemers. Dat zijn zulke grote getallen dat je je er bijna geen voorstelling van kunt maken. Dus zeg ik altijd tegen mezelf: voor wie werk je nu echt? Dat is die medewerker in de kinderopvang of de suppoost in het museum. Of die mevrouw in de thuiszorg, die van adres naar adres fietst, de billen van een ander wast en aan het eind van haar carrière euro per jaar pensioen krijgt. Voor hen ben ik aan het werk. En zij hebben recht om te weten wat ik met hun geld doe. En zij hebben recht op antwoord op hun vragen. Of die nu gaan over de kosten die we maken voor de administratie of het salaris dat ik ontvang. Die laatste vraag krijg ik overigens heel vaak. Anita: Laten we daar dan maar meteen duidelijk over zijn, Peter. Tegenwoordig staan topbestuurders die meer verdienen dan de Balkenendenorm, ter discussie. Wat verdien jij eigenlijk? Peter: Mijn salaris zit net boven de Balkenendenorm. Dat betekent dat ik net iets meer ontvang dan twee ton bruto. Dat is voor de omvang, zwaarte en verantwoordelijkheid van mijn functie geen overdreven salaris, alhoewel ik merk dat mensen het vaak wel veel vinden. Anita: Ik denk dat veel mensen op dit moment duidelijkheid willen over de vraag of dit jaar hun pensioenuitkering naar beneden gaat. Peter: Dat is inderdaad een veel gestelde vraag. Onze situatie was per 1 januari 2013 dusdanig, dat we dit jaar de pensioenen niet hoeven te verlagen. Dat is dus echt goed nieuws, want er zijn heel veel fondsen die dat wel moeten. Anita: Dit jaar, zeg je. Betekent dit dat volgend jaar de situatie anders kan zijn? Peter: Inderdaad, ook daar wil ik duidelijk in zijn. Het is heel lang heel goed gegaan met onze pensioenen, maar tegen de aanhoudende crisis en het feit dat mensen steeds langer leven is het huidige pensioenstelsel gewoonweg niet bestand. Niets in het leven is zeker, ook de hoogte van je pensioen niet. Het is deelnemers overigens wel heel lang voorgespiegeld dat je een gegarandeerd, Peter: Deelnemers hebben recht om te weten wat ik met hun geld doe 6 7

5 Duo Duidelijk & bn Anita: Door te sparen en te beleggen is er straks een extra potje als ik met pensioen ga Hoe ziet uw ideale pensioen eruit? Deel dit met ons op welvaartsvast pensioen zou krijgen. Ik vind dat pensioenfondsen en wij dus ook dat niet goed hebben gedaan. Anita: Wat kunnen deelnemers van PFZW zelf doen? Peter: Bijsparen, bijvoorbeeld, of hopen dat je straks je eigen huis goed kunt verkopen. Maar ook dat is nu onzeker. De beste oplossing is wat langer doorwerken, dat levert heel veel pensioenvoordeel op. Waarmee ik overigens niet zeg dat je fulltime moet blijven werken, parttime kan ook. Want werk je in zorg of welzijn, dan heb je dikwijls een veeleisende en zware baan. Anita: Een tijdje terug werd er in de media bericht over het zogenaamde casinopensioen. Dat zou erop neerkomen dat pensioenfondsen risicovoller willen beleggen om meer rendement te behalen. Kun je als deelnemer van PFZW eigenlijk kiezen hoe je geld wordt geïnvesteerd? Peter: Nee. Dat zou betekenen dat we de totale pensioenpot moeten opdelen in verschillende potjes en dat leidt tot minder rendement. Het uitgangspunt van ons pensioenfonds is dat we met z n allen geld in een grote pot verzamelen, omdat je daarmee de meeste winst kunt maken. We blijven daarom beleggen zoals we dat nu doen. Dat doen we namelijk hartstikke goed. Peter: Heb jij zelf eigenlijk een duidelijk beeld hoe jouw pensioen ervoor staat? Anita: In voorbereiding op dit gesprek heb ik dat uitgezocht. Wat blijkt? Ik heb een pensioengat, omdat ik freelance heb gewerkt voordat ik in dienst kwam bij de KRO. Samen met mijn partner en de bank heb ik een oplossing bedacht. Door te sparen en te beleggen is er straks een extra potje als ik met pensioen ga. Ik kan dan niet dezelfde levenstandaard aanhouden als nu, maar dat vind ik helemaal niet erg. Zolang ik niet hoef te beknibbelen op eten en drinken of de zorg voor mijn hond en zolang ik af en toe op vakantie kan, vind ik het prima. Ik hoef echt niet met een luxe zeiljacht de wereldzeeën te bevaren of in dure hotels te logeren. Het lijkt me juist heerlijk om met een caravan door Europa te trekken. Peter: Dat is wat ik ook wel zeg tegen mensen die denken dat pensioen gepaard moet gaan met goudgele Caraïbische stranden. Als je dat tijdens je werkzame leven niet kon, dan gaat dat ook niet lukken als je met pensioen bent. Wil je dat wel, dan moet je daar extra voor sparen. Thuis bij Anita Nieuwsgierig naar de ontmoeting tussen Anita en Peter? Bekijk dan de video in de iphone-app van, verkrijgbaar in de App Store. Alles weten over uw pensioen? Nieuw! Nieuw! MijnPFZW Een actueel overzicht van uw pensioen vindt u online op Bekijk ook het filmpje met heldere uitleg op Klantenservice We staan elke werkdag van 8.00 tot uur voor u klaar. Bel (030) of mail ons via Facebook Praat mee over pensioen of stel uw vraag op Twitter Blijf op de hoogte van pensioennieuws of stel uw vraag YouTube Bekijk de filmpjes over allerlei pensioenonderwerpen op pensioenroute-app Deze nieuwe app van PFZW geeft u inzicht in de route naar uw pensioen. Boordevol handige tips voor iedereen die straks met pensioen gaat. De app is verkrijgbaar in de App Store (iphone) en Google Play Store (Android). Website Stel een vraag op onze website en vind eenvoudig een passend antwoord op -app Nieuws, vragen en video s met BN ers vindt u in de iphone-app van, verkrijgbaar in de App Store. 8 9

6 Vraag #1 (van Lisanne) Antwoord #1 Is er nog wel pensioen voor mij als ik eraan toe ben? Fotografie: Onno Kummer/ Janita sassen De pot raakt echt niet leeg, ook al stijgen onze uitgaven door de vergrijzing Karin Bitter manager pensioenbeleid Ralph Schaareman Mark Brussen balansrisicomanager Lisanne Roelofs (29) Lisanne werkt als verpleegkundige op een kraamafdeling. Ze is moeder van twee kinderen en woont in Ede. Haar vraag wordt beantwoord door Mark Brussen en Karin Bitter. Karin: Zeker weten. Met een paar getallen kan ik dat heel duidelijk laten zien. In 2011 gaf PFZW 2,5 miljard euro uit aan pensioenen. We ontvingen vijf miljard euro aan premies plus negen miljard euro aan rendement op beleggingen. Er kwam dus veertien miljard euro binnen, tegenover 2,5 miljard euro uitgaven. Die verhouding is zeer positief. Op deze manier raakt de pot echt niet leeg, ook al stijgen onze uitgaven door de vergrijzing. Natuurlijk is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. De samenleving vergrijst, we leven langer en de economie zit in het slop. Daarom is het goed dat de pensioenleeftijd verhoogd wordt naar 67. En dat we overstappen op een nieuwe pensioenregeling, waarschijnlijk per 1 januari Deze regeling beweegt beter mee, zowel in goede als in slechte tijden. Stel dat de dekkingsgraad dan daalt, bijvoorbeeld omdat de rente nog lager wordt, dan kunnen we met kleine aanpassingen weer zorgen voor een gezond fonds. Nu is het zo dat pensioenfondsen heel lang wachten met het nemen van maatregelen. Dat kan dan ineens een grote aanpassing van het pensioen betekenen. Mark: Ik snap de vraag van jou heel goed. Er zijn veel fondsen die de pensioenen hebben moeten verlagen. PFZW gelukkig niet, maar het is logisch dat je ongerust wordt door dit soort berichten. Dan is het goed om te weten dat fondsen zo n maatregel juist nemen zodat er ook voor toekomstige generaties voldoende pensioen is. Samen pensioen opbouwen is écht slimmer dan individueel sparen. Het levert het meeste pensioen op voor dezelfde euro. Ook een vraag? Stel m op en misschien staat u wel in de volgende

7 Mijn pensioen Inzicht hebben in je pensioen is soms heel belangrijk, blijkt uit de persoonlijke verhalen van deze drie deelnemers. Ik was óp en wilde graag stoppen met werken Heel bewust kozen we een hypotheek waarbij je aflost Wendy Lorier (23) en haar vriend kochten een huis dat past bij hun inkomen, nu en straks. Dit is het! dachten mijn vriend en ik eind 2011, toen we ons droomhuis zagen. Het lukte ons om het te kopen, ook al moest ik op dat moment nog afstuderen. Heel bewust kozen we een hypotheek waarbij je aflost en die ook met één inkomen nog is op te brengen. Niet lang daarna kreeg ik mijn diploma en een vaste baan in de thuiszorg. Dat geeft nu extra zekerheid en financiële ruimte. Maandelijks proberen we een bedrag opzij te leggen als aanvulling op ons pensioen. Door alle berichtgeving in de media zijn we ons er allebei van bewust dat het pensioen helemaal niet meer zo n zekerheid biedt zoals vroeger. We vinden het belangrijk om ook later nog leuke dingen te kunnen doen. En om nú onze financiën goed op orde te hebben. Op termijn willen we graag kinderen.dan is het fijn als één van ons wat minder kan gaan werken. Johan Aikema (62) stopte eerder met werken, maar niet voordat hij inzicht had in zijn pensioen. Al veertig jaar werkte ik in de geestelijk gehandicaptenzorg. Heel mooi werk, maar ik kon het steeds minder opbrengen. In 2002 verloren wij een dochter. Vanaf dat moment viel alles me zwaar. Er volgde een scheiding. Ook nam in die jaren de werkdruk toe, door alle bezuinigingen. Ik was óp en wilde graag stoppen. Maar ik wilde geen grote risico s nemen, en heb alles eerst rustig bekeken met een pensioenadviseur van PFZW. Mijn inkomen zou dalen, maar dat was voor mij acceptabel, zeker omdat mijn huis een soort spaarpot is. Weliswaar is de waarde sinds de recessie gedaald. Ook is het pensioen sindsdien niet meer geïndexeerd, terwijl het leven duurder is geworden. Onlangs bleek dat ik er zelfs behoorlijk op achteruit ben gegaan. Een vervelende tegenvaller, maar vooralsnog hoef ik me geen zorgen te maken. Ik heb niet veel nodig, wil geen auto of dure vakanties. Zolang ik mijn kinderen, kleinkinderen, hond Harry en tuin heb, ben ik dik tevreden

8 Mijn pensioen Niet lang na de scheiding raakte ik mijn baan kwijt Pensioen- Nieuws Brigit Appeldoorn (46) scheidde van haar man. Dat veranderde haar pensioensituatie aanzienlijk. Zo n beslissing komt niet uit de lucht vallen. Maar als het dan echt zover is, is dat toch zeer ingrijpend, ook voor je kinderen. Onze eerste prioriteit was om samen goede afspraken te maken over onze twee zonen, toen 13 en 16. De financiën kwamen daarna aan de orde, met hulp van een scheidingsbemiddelaar. Toen we trouwden, werd via huwelijkse voorwaarden vastgelegd dat we bij scheiding zouden afzien van aanspraken op het partnerpensioen. Je realiseert je op dat moment de consequenties niet. Toen leek dat verstandig. Niet lang na de scheiding raakte ik onverwachts mijn baan als P&O-manager in een ziekenhuis kwijt. Een lelijke tegenvaller, ook financieel. Ik besef dat ik een buffer moet aanleggen voor later, maar eerst moet ik een goed basisinkomen opbouwen. Sinds enige tijd ben ik voor mezelf begonnen, als HR-professional en relatie- en scheidingscoach. Ik heb dus van mijn eigen ervaringen mijn werk gemaakt. Tekst: Monique de Ligney Fotografie: Janita sassen Maart 2013 Het is belangrijk dat u de volgende pagina s even goed leest. Er is wat veranderd in uw pensioenreglement. PS: U kunt dit katern ook uitscheuren en bewaren 14 15

9 Duo & bn Pensioennieuws Gewijzigd pensioenreglement In 2013 is uw pensioenreglement op enkele punten gewijzigd. De belangrijkste drie wijzigingen leest u op deze pagina. Heeft u vragen over de wijzigingen? Neem dan contact op met de klantenservice (030) Het complete reglement vindt u op Meer mogelijkheden voor zelfstandigen Bouwt u niet langer pensioen op bij PFZW en werkt u nu als zelfstandige? Dan kunt u tot maximaal tien jaar uw pensioenopbouw bij PFZW vrijwillig blijven voortzetten. Eerst kon dat tot maximaal drie jaar. Voorwaarde is wel dat u winst uit onderneming heeft. Versoepeling voorwaarde voor vrijwillige voortzetting Tot dit jaar kon u alleen uw pensioenopbouw vrijwillig voortzetten tot drie jaar voor uw pensioen inging. Deze beperking vervalt als u kunt aantonen dat u nog steeds inkomsten uit arbeid heeft, of dat u om medische redenen niet meer in staat bent om te werken. Dit geldt ook voor de vrijwillige voortzetting van maximaal tien jaar voor zelfstandigen. Meer informatie over vrijwillige voortzetting vindt u op Klein pensioen afkopen Een klein pensioen is een pensioen dat lager is dan 451,22 bruto per jaar. Dat was altijd al het geval maar het staat nu duidelijker in het reglement. Afkopen wil zeggen dat u niet elke maand een beetje pensioen krijgt, maar in één keer een groter bedrag. Daarna ontvangt u niets meer van PFZW. Neemt u uw ouderdomspensioen of FLEXpensioen eerder op? Dan kunt u uw pensioen alleen afkopen als uw pensioenopbouw twee jaar daarvoor is gestopt. Dit is een wettelijke voorwaarde die voor de duidelijkheid nu ook in het pensioenreglement is opgenomen. U kunt een klein pensioen alleen afkopen binnen één maand na ingang van het pensioen. Meerdere kleine pensioenen bij elkaar kunnen samen een groter pensioen opleveren. Het is dan wel handig als u een overzicht heeft van het pensioen of de pensioenen die u tijdens uw loopbaan heeft opgebouwd. Ga voor een overzicht van uw totale pensioen naar Datum ouderdomspensioen wijzigt nu nog niet Sinds 1 januari 2013 ontvangt u uw AOW van de overheid een volle maand na uw 65ste verjaardag. Het is belangrijk om te weten dat de ingangsdatum van uw ouderdomspensioen van PFZW in 2013 niet wijzigt. Uw ouderdomspensioen gaat in op de eerste dag van de maand waarin u 65 jaar wordt. Pensioenen die zijn gekoppeld aan een Anw-, WIA- of WAO-uitkering lopen dus ook niet langer door. Veranderingen 2014 De overheid heeft besloten de AOW-leeftijd geleidelijk te verhogen naar 67 jaar. PFZW zal vanaf 1 januari 2014 de pensioenregeling hierop laten aansluiten. Dat heeft gevolgen voor de datum waarop uw ouderdomspensioen ingaat en de leeftijd waarop u eerder kunt stoppen met werken. Verhoging leeftijd ouderdomspensioen Als u doorwerkt tot uw AOW-leeftijd, gaat uw ouderdomspensioen vanaf 1 januari 2014 in op de dag dat u uw AOW-leeftijd bereikt. Dat sluit naadloos aan op de ingangsdatum van het AOW-pensioen van de overheid. U ontvangt uw pensioen dus standaard iets later. Maar het pensioen dat u vanaf dat latere moment gaat ontvangen, is wel iets hoger. Bereikt u in 2014 de AOW-leeftijd? Dan ontvangt u ongeveer zes maanden daarvoor van ons een formulier waarmee u uw pensioen kunt aanvragen. U kunt uw AOW-leeftijd berekenen op Verhoging leeftijd eerder stoppen Als u eerder wilt stoppen of minder wilt gaan werken, dan kan dat natuurlijk. Wel verandert vanaf 1 januari 2014 de leeftijd waarop u op z n vroegst pensioen kunt opnemen. Dat wordt namelijk gekoppeld aan de AOW-leeftijd: op z n vroegst maximaal vijf jaar voordat u uw AOW-leeftijd bereikt. Bent u op dit moment tussen de 55 en 60 jaar en wilt u eerder stoppen dan uw AOW-leeftijd minus 5 jaar? In 2013 is dat nog mogelijk. Vraag dit dan zes maanden voor de gewenste ingangsdatum bij ons aan. Meer informatie vindt u op BETAALKALENDER Bent u met pensioen? Dan ontvangt u in 2013 uiterlijk op de onderstaande data uw pensioen op uw bankrekening 23 maart 25 april 18 mei (vakantiegeld) 25 mei 22 juni 25 juli 24 augustus 25 september 25 oktober 23 november 21 december Vanaf juni gaan wij over op IBAN. Dat doen we heel zorgvuldig. Mocht er toch iets misgaan met uw uitbetaling, neem dan contact op met onze klantenservice

10 Duidelijk Heeft u vragen? Bel de klantenservice 1 2 Meestgestelde vragen De afgelopen tijd kreeg onze klantenservice deze vragen het meest gesteld. Wat is de factor A en waar vind ik die? De factor A is het bedrag waarmee uw ouderdomspensioen per jaar hoger wordt, kortom uw pensioenaangroei. U heeft de factor A nodig bij het invullen van uw belastingaangifte. U kunt ermee uitrekenen hoeveel lijfrente u maximaal kunt aftrekken. De factor A vindt u op de laatste pagina in uw Uniform Pensioenoverzicht. U vindt uw pensioenaangroei ook terug op MijnPFZW onder het tabblad Mijn Pensioen. Ga naar Waar kan ik een kopie jaaropgave vinden? U vindt uw jaaropgave terug op MijnPFZW onder het tabblad Mijn overzichten. Sinds dit jaar kunt u ook inloggen op MijnPFZW met uw DigiD. Heeft u geen internet? Neem dan telefonisch contact op. Dan kunnen wij u een kopie van uw jaaropgave toesturen. De jaaropgave is een overzicht van uw pensioenuitkeringen en bevat alle gegevens voor uw belastingaangifte. Bewaar alle jaaropgaven, de Sociale Verzekeringsbank kan hier om vragen. Klip en klaar Vijf portretten van deelnemers die in hun werk alles op alles zetten om duidelijkheid te verschaffen voor de mensen met wie ze werken. Stap over op digitaal Het jaarlijkse Uniform Pensioenoverzicht (UPO) versturen we u per post. Wist u dat er ook een digitale versie beschikbaar is? U vindt deze in MijnPFZW. Wilt u voortaan uw UPO alleen nog digitaal ontvangen? Klik dan in MijnPFZW onder Mijn profiel op Ik wil mijn pensioenoverzicht digitaal ontvangen. Ga naar Met DigiD op MijnPFZW Wist u dat u tegenwoordig heel gemakkelijk kunt inloggen op MijnPFZW met uw DigiD-account? Wel zo handig, want u hoeft nu geen aparte inloggegevens aan te maken en te onthouden. Zo heeft u alle actuele gegevens over uw pensioen en uw laatste Uniform Pensioenoverzicht altijd bij de hand en kunt u uw zaken eenvoudig zelf online regelen. Ga naar Meer info vindt u op onze website of bel de klantenservice (030) Illustraties: Robert Vulkers Fotografie: Pim Ras 18 19

11 Duidelijk Duo & bn Op schrift Stijn Bornewasser (47) Psychologe bij Interapy in Amsterdam Bouwt pensioen op bij PFZW sinds 2008 Stijn verhelpt psychische klachten via online therapie. Nee, we bieden geen online zelfhulp aan, zegt ze stellig, we zijn een erkende tweedelijns zorgaanbieder. Cliënten kunnen bij ons terecht voor een behandeling van bijvoorbeeld een depressie, burnout of misbruik. Die behandeling bestaat uit een reeks persoonlijke, geschreven opdrachten voor de cliënt, twee per week. Daarmee wordt de patiënt zich gaandeweg bewust van de oorzaak van zijn klachten. Hij leert gedachtes herkennen en actie te ondernemen. Omdat Stijn alleen op schrift contact heeft, is het zaak de opdracht duidelijk te verwoorden. Ik leg uit waarom hij een bepaalde oefening moet doen en vooral ook wat het effect is van de therapie. Als de cliënt de oefening heeft gedaan, schrijft hij me terug hoe hij die heeft ervaren. Aan de hand daarvan geef ik hem dan een nieuwe opdracht. Aan het eind van de behandeling moet hij dan zelf de problemen aankunnen die op zijn pad komen. Meer dan taal Quirine Moes (25) Logopedist bij Logopediepraktijk Haarlem-Zuid Bouwt pensioen op bij PFZW sinds 2011 Quirine helpt jonge kinderen die problemen hebben met spraak- en taalverwerving, lees- en spellingsproblemen en kinderen met dyslexie. Quirine: In onze praktijk werk ik met kinderen vanaf drie jaar oud. Sommige praten niet of nauwelijks. Een half uur per week ga ik dan met ze aan de slag om ze taal te ontlokken, soms door gewoon met ze te spelen. Tijdens zo n sessie heeft Quirine speciale aandacht voor de ouders. Eigenlijk maak ik medetherapeuten van ze. Het is belangrijk dat zij thuis goed met hun kind communiceren. Bijvoorbeeld door op ooghoogte met ze te spreken, de juiste vragen te stellen en goed naar hun kind te kijken. Want duidelijk communiceren heeft met veel meer te maken dan met taal alleen

12 Duidelijk Duo & bn Zicht op herstel Sander Wigchert (36) Optometrist bij Oogziekenhuis Zonnestraal in Amersfoort Bouwt pensioen op bij PFZW sinds 2000 Een optometrist is de poortwachter van de oogheelkunde, legt Sander uit. Bij Oogziekenhuis Zonnestraal is de optometrist vaak de eerste persoon bij wie de patiënt terecht komt met zijn klacht. Op basis van onderzoek bepaalt hij hoe die klacht kan worden verholpen. Soms zijn oogdruppels afdoende of soms moet een oogarts de klacht verder behandelen. Sanders werk als optometrist bestaat uit meer dan alleen het onderzoeken van de klacht en het bepalen van de juiste behandeling. Het is belangrijk dat de patiënt inziet wat er aan de hand is en begrijpt wat de behandeling inhoudt. Voor het welslagen van de behandeling, is dat essentieel

13 Duidelijk Communicatie redt levens Egbert Zuidhof (36) Ambulancechauffeur bij Connection Ambulancezorg CAZ in Alkmaar Bouwt pensioen op bij PFZW sinds 2008 Een ambulancechauffeur heeft met veel regels en protocollen te maken. Hoe te bewegen in het verkeer, hoe te handelen in noodsituaties, hoe te communiceren met de verpleegkundige en hoe met de meldkamer. En moet altijd het hoofd koel houden. Egbert: Van de meldkamer horen we wat we zullen aantreffen op de plek waar we naartoe gaan. Hoe beter voorbereid we zijn, hoe beter we kunnen helpen. Maar de duidelijkste informatie komt toch van de patiënt zelf. Ter plekke bepaalt de verpleegkundige wat er moet gebeuren. Egbert assisteert. We praten veel onderling. En dankzij de portofoon aan mijn riem sta ik in direct contact met de meldkamer. Bijvoorbeeld om de brandweer erbij te roepen, of een extra ambulance. Of om te vertellen dat we de patiënt gaan vervoeren. Er zijn heel veel regels. Het hele proces valt of staat met communicatie. Die moet echt glashelder zijn, anders kunnen de gevolgen enorm zijn. Eerlijke aanpak Anneloes Bal (29) Projectleider bij het Dr. Leo Kannerhuis in Nijmegen Bouwt pensioen op bij PFZW sinds 2008 Bij het Dr. Leo Kannerhuis weten ze alles van autisme. Als je deze aandoening hebt, praat je niet gemakkelijk over hoe je je voelt. Het is dan niet eenvoudig om aan je behandelaars uit te leggen waar je behoefte aan hebt en of je vindt dat de behandeling aanslaat. Daarom gebruiken ze op het Dr. Leo Kannerhuis een zogeheten behandelmonitor, vertelt Anneloes. Een paar keer per jaar werken we een uitgebreide vragenlijst af. Daarbij komt niet alleen de cliënt aan het woord, maar ook het behandelteam, de ouders en docenten. Zo ontstaat een duidelijk beeld van de ontwikkeling die een cliënt doormaakt. Anneloes vindt deze aanpak wel zo eerlijk. Het zou gek zijn als je zo intensief met elkaar bezig bent en niet het effect meet van de behandeling

14 Vraag #2 (van Aart) Antwoord #2 Waarom kan Omdat keuzevrijheid zou kunnen leiden tot uitstel ik mijn autoverzekeraar wel zelf kiezen, maar mijn pensioenfonds niet? Fotografie: SpeEr fotografie / Janita sassen / Onno Kummer Roos Vermeij Tweede Kamerlid voor PVDA Ellie van Soelen cao-onderhandelaar bij Nu91 en pensioenfondsbestuurder PFZW Aart van der Hoest (49) Aart woont in Berkel en Rodenrijs en werkt als fysiotherapeut bij Argos Zorggroep in Schiedam. Hij is getrouwd en vader van twee kinderen. Zijn vraag wordt beantwoord door Roos Vermeij en Ellie van Soelen. Ellie: Het korte antwoord luidt: het is de wet. Dat is jaren geleden, in 1949, door een minister zo bepaald. Het werd indertijd de grote verplichtstelling genoemd. Die bepaalt dat deelname aan het pensioenfonds verplicht is voor alle werkgevers in een bedrijfstak. En dus ook voor de werknemers. De basis is collectiviteit, het delen van risico s, en solidariteit. De werknemer en werkgever betalen samen de premie volgens een verdeelsleutel die in de CAO s is vastgelegd. Doordat zoveel mensen meedoen, zijn de kosten per deelnemer laag. Als het niet verplicht zou zijn, zou bijvoorbeeld de werkgever de verantwoordelijkheid niet hebben te investeren in dit uitgestelde loon. Dat is de solidariteit van de werkgever met de mensen die werken in een bepaalde sector. Roos: Naast dat het in Nederland nu eenmaal zo is geregeld dat elke sector zijn eigen pensioenfonds heeft, is de verplichtstelling belangrijk. Een autoverzekering sluit je af met een ander doel, namelijk je op korte termijn verzekeren. Met de verzekeraar spreek je af: jij verzekert mijn auto, en dat is het dan. Een pensioen moet je echt opbouwen. Keuzevrijheid daarin zou kunnen leiden tot uitstel. Eerlijk gezegd: als ik geen woordvoerder zou zijn op het gebied van pensioen, weet ik niet of ik mij zou verdiepen in mijn oude dag. Het voordeel van ons pensioenstelsel is dus dat je opbouwt op het moment dat je er totaal niet mee bezig bent, omdat je in een levensfase zit waarin je andere dingen aan je hoofd hebt. Stel dat alle jongeren en ook de ouderen eruit zouden stappen? Dan stort het stelsel in en zou er geen vermogen zijn om mensen na hun pensionering te betalen. Ook een vraag? Stel m op en misschien staat u wel in de volgende

15 Duidelijk Een pagina vol feiten over pensioenen. Da s lekker duidelijk. 1,5x In het nieuws Op deze pagina leest u meer over actuele pensioenonderwerpen. Kijk voor het laatste nieuws op onze site euro was het totale vermogen van PFZW eind december In uit Overzee In China is de pensioenleeftijd voor vrouwen 55 en voor mannen 60 jaar. Een gemiddeld pensioen bedraagt er omgerekend 76 euro per maand. (Bron: miljoen mensen krijgen nu of in de toekomst pensioen van PFZW. Het aantal aangesloten werkgevers bedraagt ruim Kost dat? De uitvoerings- en administratiekosten en de kosten van vermogensbeheer van PFZW zijn 3 cent van iedere euro die aan premie binnenkomt. Van alle wereldburgers hebben Nederlanders het meeste pensioengeld gespaard: alles bij elkaar 909 miljard euro. Dat is ruim 1,5 keer zoveel als het inkomen dat Nederlanders samen in een jaar verdienen. Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en de VS volgen op gepaste afstand. Jaarlijks komt er bij PFZW zo n 5 miljard euro aan premies binnen en keren we 2,5 miljard euro aan pensioen uit. 25% versus 75% 25% van een PFZW-pensioen is afkomstig uit ingelegde premie. De overige 75% komt uit het rendement op beleggingen en investeringen. Kijk op voor meer feiten Nieuwe pensioenregeling Om de pensioenen in de toekomst betaalbaar te houden, moet ons pensioenstelsel veranderen. Daarom werken we achter de schermen aan een nieuwe pensioenregeling. Een update. Onlangs deed het bestuur van PFZW een voorstel voor die nieuwe regeling. De Pensioenraad, die bestaat uit deelnemers, pensioengerechtigden en werkgevers, staat achter dit voorstel en adviseert het verder uit te werken. De nieuwe pensioenregeling staat voor een duidelijk, doelgericht en duurzaam pensioen. Dat zich aanpast aan de omstandigheden van dat moment. Een pensioen dus met evenveel dimensies als het leven zelf. - Duidelijk: u weet altijd waar u staat De nieuwe pensioenregeling vangt financiële tegenvallers tijdig op en beweegt mee met een stijgende levensverwachting. Als de situatie daarom vraagt, grijpen we in. Dat klinkt erger dan het is. Want juist omdat we sneller ingrijpen, zijn de schommelingen minder heftig. Wel gebeurt het vaker. Dus geen onverwachte grote verlagingen ineens, maar wel kleine verlagingen verdeeld over de jaren. U komt niet voor grote verrassingen te staan. - Doelgericht: gericht op waardebehoud Het is onze ambitie om uw pensioen jaarlijks aan te passen aan de stijging van de lonen in de sector zorg en welzijn. Dat kan alleen als we blijven beleggen. Ja, daar zit een zeker risico aan. Maar niet meer dan nu. En het sluit aan bij hoe u er tegenaan kijkt. Meer dan de helft van u heeft aangegeven dat risico te willen lopen in ruil voor een pensioen dat er voor zorgt dat u straks op dezelfde manier kunt leven als nu. - Duurzaam: met het oog op de toekomst De nieuwe pensioenregeling verdeelt goede en slechte tijden tussen werkenden en gepensioneerden. En tussen jong en oud. De ene generatie draait niet op voor de welvaart van de andere. Een combinatie van collectiviteit en solidariteit; samen delen van lusten en lasten. Een duurzaam pensioen, generatie op generatie. Meer weten? De komende tijd werken we de nieuwe pensioenregeling uit. We verwachten dat deze in 2014 of 2015 ingaat. Wilt u meer weten over hoe de nieuwe regeling eruit komt te zien? Kijk dan op Nu niet verlagen Op 31 december 2012 was de dekkingsgraad 101%. Dit betekent dat we op koers zitten van het herstelplan. We hoeven nu geen verlaging van de pensioenen en extra premieverhoging aan te kondigen. We zijn op de goede weg, maar we zijn er nog niet. Eind 2013 moet onze financiële positie namelijk volledig zijn hersteld. De dekkingsgraad van 31 december 2013 is daarvoor het meetmoment. Pas dan is het zeker of PFZW in 2014 echt geen ingrijpende maatregelen hoeft te nemen. Meer over de financiële situatie van PFZW vindt u op Verklaard: koopkracht Koopkracht geeft aan hoeveel u kunt kopen met uw inkomen en dus ook met uw pensioen. Als de kosten van boodschappen, vaste lasten en belastingen sneller stijgen dan uw inkomsten, daalt uw koopkracht. Omgekeerd gaat uw koopkracht omhoog als de kosten minder stijgen dan uw inkomsten. Sinds 2010 daalt de koopkracht in Nederland. De verwachting is dat de koopkracht nog tot 2015 zal blijven dalen. Behoud van koopkracht is een belangrijk uitgangspunt in de nieuwe pensioenregeling van PFZW. We streven ernaar om elk jaar uw pensioen mee te laten stijgen met de lonen in de sector zorg en welzijn. Maar dat kan alleen als er voldoende geld in de pensioenkas zit

16 Mijn foto Informatie Colofon Op deze pagina vindt u handige informatie over PFZW. Voor meer info zie onze website EIGENTIJD Veertiende jaargang, nummer 1 Maart Op alle mogelijke manieren proberen we elkaar dingen duidelijk te maken. Maar lang niet al die aanwijzingen zijn even duidelijk. Dat blijkt wel uit de foto s die u ons stuurde. Kijk voor nog meer foto s op facebook.com/pfzwpensioen Stuur uw foto op! 3 7 Wilt u helpen om deze rubriek in de volgende editie van te vullen? Houd dan onze website, e-nieuwsbrief en Facebook-pagina in de gaten voor de volgende foto-opdracht! Direct (on)duidelijk 1 Gerard Olthof 2 Marius Hutten 3 J. Van Zetten 4 Johan Snel 5 Stéphanie Borger 8 6 Els Rutten 7 José Bonet 15 8 Martijn van Dijken 9 9 E.G.H.M. Hosli 10 Karlijn 16 Stoelinga 11 Daatje Bergman-van t Hof 12 Roelof van der Eijk 13 Loes Rosdorff-Poncin 14 Jacqueline van de Pol 15 Gerard Veurink 16 Ed Drooggelman 13 Heeft u een klacht? Laat het ons weten! Het kan zijn dat u niet tevreden bent over PFZW. Geef uw klacht aan ons door. Dat is voor ons belangrijk, omdat het helpt onze dienstverlening verder te verbeteren. U kunt uw klacht op verschillende manieren kenbaar maken: via het klachtenformulier op telefonisch via onze klantenservice of schriftelijk. Alle contactgegevens vindt u op deze pagina. OVER EIGENTIJD PFZW vindt het belangrijk u goed te informeren over alles wat met uw pensioen te maken heeft. Op onze website vindt u daarom uitgebreide informatie over de pensioenregeling. Ook kunt u zich aanmelden voor de informatieve e-nieuwsbrief via Uit onderzoek blijkt dat de meeste deelnemers ook graag schriftelijke informatie ontvangen. Daarvoor is onder meer het magazine. Misschien denkt u dat het maken en versturen van een magazine veel duurder is dan het sturen van een brief. Toch is dat niet zo, omdat de verzending van brieven in een hoger btw-tarief valt dan verzending van een tijdschrift. Gezien de grote oplage van de verzending, maakt dit een aanzienlijk verschil. KLANTENSERVICE Postbus 117, 3700 AC Zeist info@pfzw.nl (030) bereikbaar op werkdagen tussen 8.00 en uur Download de app van! Nieuw! pensioenroute-app Heel veel handige informatie en tips over uw naderende pensioen in de nieuwe app van PFZW. Verkrijgbaar in de App Store (iphone) en Google Play Store (Android). MijnPFZW Wilt u online inzicht in uw persoonlijke pensioensituatie of zien welke gevolgen uw keuzes hebben op uw pensioen? Gebruik dan MijnPFZW, uw persoonlijke pensioenomgeving. Kijk op Nieuw! Facebook-app van Praat mee over pensioen en bekijk de filmpjes met BN ers in de Facebook-app van Twitter Mis nooit meer interessant nieuws of stel een vraag Youtube Bekijk filmpjes over de meestgestelde pensioenvragen op is een uitgave van Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het blad verschijnt in de maanden maart, juli en oktober en wordt onder deelnemers verspreid in een oplage van meer dan een miljoen exemplaren. HOOFDREDACTIE Saskia Oostema CONCEPT & REALISATIE ZB Communicatie & Media bv ART DIRECTION ZB/Janita Sassen MET MEDEWERKING VAN: Patricia Hamilton, Mettina Jager, Matthijs van Unen e.a. LITHOGRAFIE Grafimedia, Amsterdam DRUKWERK Roto Smeets, Weert VERSPREIDING Sandd VRAGEN Heeft u vragen over de bezorging van? Bel Sandd (055) REACTIES Pensioenfonds Zorg en Welzijn,, Postbus 117, 3700 AC Zeist. INTERNETSITE EIGENTIJD VOOR MENSEN MET EEN LEESHANDICAP is er ook in gesproken vorm (Daisy cd-rom). Hieraan zijn geen kosten verbonden. Aanmelden kan via de klantenservice (030) ISSN Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten ontleend worden. Bij de samenstelling van dit nummer is de redactie met de grootst mogelijke zorg te werk gegaan. Echter, cijfers en/of informatie kunnen in voorkomende gevallen reeds tijdens de productieperiode achterhaald zijn

17 ash Laatstverdiende salaris: euro netto Pensioen: 207 euro netto Pensioen inclusief AOW: euro netto Cees Jol (76) Zo n dertig jaar, tot aan mijn pensioen, heb ik gewerkt als internationaal reisleider. Ik maakte reizen in West-Europa, maar ook naar landen in Noord-Afrika. In die dertig jaar heb ik nooit pensioen opgebouwd. Ik wist er ook weinig van af en heb nooit de juiste informatie over pensioen gekregen. Mijn pensioen is gebaseerd op slechts twee van de banen die ik heb gehad: bij Stichting Thuislozenzorg Nederland en Stichting Revalidatie Zuid-Holland. Op mijn 62ste kreeg ik een burn-out en ben ik gestopt met mijn werk als reisleider. De drie jaar tot mijn AOW heb ik kunnen overbruggen met mijn spaargeld. Ook nu leef ik voor een groot gedeelte van dat geld; ik ben dan ook blij dat ik er altijd aan heb gedacht om geld opzij te zetten. Daarvan kan ik af en toe nog een schilderij kopen en een paar keer per jaar op vakantie naar Malaga. Vroeger verkocht ik als bijverdienste soms nog mijn boeken. Inmiddels doet iedereen dat via Marktplaats, dus nu geef ik ze maar gewoon weg. Mijn advies: verdiep je goed in je pensioen en controleer of je voldoende hebt opgebouwd. Fotografie: Winand stut 32