Onze leerlingen in het derde leerjaar Mundium Niekee Hoe doen ze het in vergelijking met de rest van Limburg?

Transcriptie

1 Onze leerlingen in het derde leerjaar Mundium Niekee Hoe doen ze het in vergelijking met de rest van Limburg? Inventaar 3vo Maastricht, november 2012

2 Inhoudsopgave 1 Het Inventaar-onderzoek 3 2 De opzet van het rapport 4 3 Respons. Wie doen er mee? 5 4 Toetsresultaten. Een vergelijking met de regio Toetsresultaten: de verdeling per opleidingsniveau Sociaal-economische achtergrond. Samenhang met de toetsresultaten Sociaal-economische achtergrond. Uw leerlingen Motivatie. Samenhang met de toetsresultaten Motivatie. Uw leerlingen Zelfvertrouwen. Samenhang met de toetsresultaten Zelfvertrouwen. Uw leerlingen Vertrouwen in de toekomst Schooltevredenheid 29 9 Instroom uit basisonderwijs Toegevoegde waarde school Conclusie 49 2

3 1 Het Inventaar-onderzoek In de voorliggende rapportage vindt u de schoolspecifieke resultaten van het onderzoeksprogramma Inventaar dat afgelopen jaar voor de tweede keer op uw school heeft plaatsgevonden. Dit onderzoeksprogramma is een samenwerking tussen de Limburgse Schoolbesturen Voortgezet Onderwijs en de Universiteit Maastricht en wordt mede mogelijk gemaakt met financiële ondersteuning van de Provincie Limburg (ronde 2010) en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (ronde 2012). De dataverzameling voor deze tweede ronde is uitgevoerd in de maanden maart tot en met juni 2012 onder leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs in de provincie Limburg. De leerlingen zijn getoetst op hun prestaties ten aanzien van wiskunde en lees- en taalvaardgheid. Ook is hun intelligentie getoetst. Naast de toetsen zijn een leerling- en een oudervragenlijst uitgezet. Deze verschaffen informatie over de gezinsachtergrond, persoonlijkheid van de leerling, onderwijsmotivatie, steun in de omgeving, gezondheid, ICT, en burgerschap. Het onderzoek Inventaar past in een algemeen, actueel streven om onderwijsinspanningen een meer opbrengstgericht karakter te geven en daarmee bij te dragen aan de verdere professionalisering van het onderwijsveld. Uiteindelijk staan alle inspanningen rondom Inventaar in dienst van de leerlingen zelf. Hoe beter hun onderwijs, hoe mooier hun toekomst! Wij hopen dat het voorliggende rapport u zal inspireren om het onderwijs op uw school verder te verbeteren. Wij komen graag naar u toe om de resultaten uit dit rapport mondeling toe te lichten en om het nut en de noodzaak van de afzonderlijke elementen van deze rapportage met u te evalueren. Neem gerust contact met ons op om een afspraak in te plannen: Raoul Haenbeukers (r.haenbeukers@maastrichtuniversity.nl) Trudie Schils (t.schils@maastrichtuniversity.nl) Wilt u meer weten over de doelstellingen en opzet van het onderzoek Inventaar, dan vindt u hier ( het uitgebreide verslag. Op vindt u overigens een aantal algemene rapporten over het inventaar onderzoek van 2010 en een aantal presentaties die met die data zijn gegeven. U kunt deze vinden op de pagina publicaties en steeds als het logo van Inventaar ervoor staat, is de bijbehorende publicatie op basis van de Inventaar data. 3

4 2 De opzet van het rapport De structuur van deze rapportage volgt onderstaand schema (figuur 1). Leerlingen gaan na de basisschool naar een middelbare school. Deze leerlingen zijn uiteraard niet allemaal hetzelfde op dat moment. Door onder meer verschillen in achtergrond, intelligentie en karakter lopen ook de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling op dat moment al uiteen. De middelbare school is vervolgens een samenhang van velerlei elementen die de leering verder vormen tot wie hij is en wat hij kan aan het eind van de 3e klas, op het moment van het onderzoek. Dit rapport beschrijft deze opbrengst van het onderwijsproces op uw school. Naast belangrijke cognitieve indicatoren rapporteert dit verslag ook over de sociaal-emotionele ontwikkeling van uw leerlingen en over hun sociaal-economische achtergrond. Daarnaast is onderzocht hoe tevreden leerlingen en ouders zijn met uw school. Om de prestaties van uw school op deze verschillende aspecten te vergelijken met andere scholen wordt expliciet rekening gehouden met de samenstelling van uw leerlingpopulatie: hoe slim zijn uw leerlingen, wat konden uw leerlingen al voordat ze naar de middelbare school gingen en welke achtergrond hebben uw leerlingen? Uiteindelijk kan dan een genuanceerde conclusie volgen over de brede onderwijsopbrengst van uw school in vergelijking tot andere scholen in de regio. Figuur 1: Overzicht verbanden in VO-onderwijs. 4

5 3 Respons. Wie doen er mee? Het Inventaar onderzoek zet expliciet in op het bereiken van 100% van de leerlingpopulatie van 3vo in Limburg en neemt geen genoegen met steekproeven. Bij het nemen van steekproeven is nooit precies duidelijk of de gevonden resultaten daadwerkelijk representatief zijn. Hoewel één schoolbestuur besloten heeft om deze keer niet mee te doen, is de totale deelname dit jaar toegenomen (figuur 2). Binnen de deelnemende schoolbesturen zijn er meer scholen die meedoen. Percentage scholen in inventaar onderzoek Figuur 2: laat het percentage scholen in Limburg zien dat heeft meegedaan aan het onderzoek in 2010 en Dit gestegen enthousiasme onderstreept het belang dat scholen en schoolbesturen hechten aan betrouwbare cijfers en inzichten omtrent de onderwijsopbrengsten van hun school. De veranderde opzet van de toets heeft tot minder afhakers voor de leerlingvragenlijst geleid. De gemiddelde respons op de toetsen wiskunde en lees- en taalvaardigheid is ongeveer gelijk gebleven maar wel met een uur tijdsbesparing. Ten slotte heeft de mogelijkheid tot schriftelijk invullen tot een flinke toename van de respons bij de ouders geleid (figuur 3). Aantal leerlingen (%) Wiskunde Lezen Leerlingvragenlijst Oudervragenlijst Figuur 3: laat de algemene respons zien op de vier onderdelen van het onderzoek in 2010 en Bij deze mooie responscijfers dient vermeld te worden dat dit absoluut ook het resultaat is van de enthousiaste inzet en betrokkenheid van de deelnemende scholen! 5

6 In figuur 4 ziet u nu de respons van uw eigen school op de vier onderdelen. Ook kunt u de respons van uw school vergelijken met de gemiddelde respons van de overige scholen in de regio en met de gemiddelde respons van de overige scholen in heel Limburg. In 2010 waren er problemen met de digitale afname van de toetsen op uw school. Dit jaar is de respons hoger, mede ook door de aangepaste programmering van de toets waardoor e.e.a. makkelijker verliep op de scholen. Respons Inventaar 2010 Aantal leerlingen (%) Niekee Rest MLb Rest Lb 0.23 Wiskunde Leerlingvragenlijst Lezen Oudervragenlijst Respons Inventaar 2012 Aantal leerlingen (%) Niekee Rest MLb Rest Lb Wiskunde Leerlingvragenlijst Lezen Oudervragenlijst Figuur 4: laat de respons zien op de vier onderdelen van uw eigen school(locatie), van de overige scholen binnen uw regio en van de overige scholen in heel Limburg. De regio s zijn als volgt ingedeeld: Noord- Limburg (postcode ), midden-limburg (postcodes ), Westelijke Mijnstreek (postcodes ), Maastricht/Heuvelland (postcodes ), en de Oostelijke Mijnstreek (postcodes ). Wanneer u voor uw school de responscijfers voor de toetsen en leerlingvragenlijst in detail (naar niveau en klas) wilt inzien, volg dan onderstaande koppelingen. Toets Vragenlijst 6

7 4 Toetsresultaten. Een vergelijking met de regio Dit hoofdstuk beschrijft de toetsresultaten van uw school over beide onderzoeksronden. Figuur 5 presenteert de relatieve, gemiddelde scores van uw school op de drie onderdelen die getoetst zijn. relatieve score vmbo bl/kl 0.94 Intelligentie vmbo gl/tl wiskunde 1.44 relatieve score vmbo bl/kl vmbo gl/tl relatieve score lees- en taalvaardigheid vmbo bl/kl vmbo gl/tl Figuur 5: laat de resultaten van uw school zien op de drie getoetste onderdelen over de verschillende niveaus. Een waarde van 1 geeft dan aan dat uw school op dat onderdeel de gemiddelde school is van de regio. Een score van 0.7 betekent bijvoorbeeld dat de score voor uw school 70 procent is van de gemiddelde score in de regio. 7

8 De score per onderdeel/niveau wordt steeds uitgedrukt in verhouding tot de gemiddelde score in de regio op datzelfde onderdeel/niveau. Beide meetjaren kunnen zo eenvoudig vergeleken worden. Ook geeft deze score gelijk een eerste indicatie van de positie in de regio. Door naar de twee jaren te kijken kunt u een verschuiving van uw relatieve positie op een bepaald terrein zien. Verklaringen kunnen velerlei zijn: het kan zijn dat het 2012 cohort op uw school minder goed scoort in vergelijking met andere 2012 cohorten, maar of dit komt doordat uw school het slechter is gaan doen of andere scholen het beter zijn gaan doen, is niet duidelijk. Daarnaast moet rekening gehouden worden, met name bij de intelligentietest, dat deze in 2010 stroef is verlopen op een groot aantal scholen, waardoor meer leerlingen in 2012 hier beter op zijn gaan scoren. Bij de intelligentietoets ziet u dat de score voor uw school op het vmbo bl/kl onder het gemiddelde van midden-limburg ligt, maar voor het vmbo gl/tl ruim boven het gemiddelde. Bij de wiskundetoets ziet u dat de score op het vmbo bl/kl is gedaald in relatie tot die van andere scholen in de regio en nu op het gemiddelde ligt. De score op het vmbo gl/tl is gestegen ten opzichte van de score van andere scholen in de regio en ligt ver boven het gemiddelde. Ook bij de toets lees- en taalvaardigheid, ten slotte, ziet u een daling van de score op het vmbo bl/kl in vergelijking met de regio, maar zowel op het vmbo bl/kl als gl/tl ligt de score ruim boven het gemiddelde in de regio. 4.1 Toetsresultaten: de verdeling per opleidingsniveau Om meer inzicht te krijgen in hoe de leerlingen het in het derde leerjaar op uw school doen, is het nuttig om in te zoomen op de prestaties van de leerlingen. Om te beginnen de score op de intelligentietoets. De opzet van deze toets was voor alle leerlingen gelijk, ongeacht het opleidingsniveau. Hierdoor kunnen we laten zien hoe de leerlingen zich in termen van de gemeten intelligentie verdelen over de verschillende onderwijsniveaus. Eerst verdelen we de intelligentiescores in kwintielen. Zo komen de 20% slechts-presterende leerlingen in het eerste kwintiel terecht en de 20% best-presterende leerlingen in het vijfde kwintiel. Daarna laten we voor elk onderwijsniveau zien welke fractie van de leerlingen zich in elk van de kwintielen bevindt (figuur 6). De vmbo-leerlingen die in het vijfde kwintiel zitten presteren bijvoorbeeld gemiddeld even goed op de intelligentietoets als de vwo-leerlingen in datzelfde kwintiel. In de onderste figuur ziet u de verdeling van de intelligentiescores van de leerlingen voor uw eigen school (figuur 7). Op uw school zitten op het vmbo bl/kl meer leerlingen in het onderste kwintiel en minder in het tweede kwintiel. Op het vmbo gl/tl zitten juist minder leerlingen in het onderste kwintiel en meer in het bovenste kwintiel. 8

9 intelligentie percentage vmbo bl/kl vmbo gl/tl havo vwo e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Figuur 6: laat de verdeling van de intelligentiescores zien van alle leerlingen in Limburg in kwintielen intelligentie percentage vmbo bl/kl vmbo gl/tl e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Figuur 7: laat de verdeling van de intelligentiescores van uw leerlingen zien in kwintielen. Als intelligentie de enige basis zou zijn voor het bepalen van het onderwijsniveau van de leerling, en deze perfect gemeten zou kunnen worden, dan zou de grafiek laten zien dat vmbo bl/kl leerlingen in het 1e en 2e kwintiel zitten en vwo-ers uiteindelijk in het 5e kwintiel. De figuur (figuur 6) laat zien dat dit voor vmbo bl/kl en vwo-leerlingen redelijk opgaat, maar dat er zeker ook vwo-ers zijn die slecht scoren op de intelligentietoets. Deze lage score kan uiteraard komen door lage motivatie om de toets te maken, maar zou ook kunnen betekenen dat het meten van intelligentie niet perfect is of dat intelligentie geen perfecte maatstaf is voor het onderwijsniveau dat een leerling aankan. Er zijn ook vmbo bl/kl leerlingen die in het vijfde kwintiel zitten en dus tot de slimsten behoren. Het kan zijn dat deze te laag zitten en onder hun niveau les krijgen, maar het kan ook zijn dat deze leerlingen niet of nauwelijks over andere vaardigheden beschikken die nodig zijn voor hogere onderwijsniveaus. De figuur laat ook zien dat op het vmbo gl/tl en havo een zeer heterogeen publiek zit als het gaat om de intelligentiescore. Voor wiskunde en lees- en taalvaardigheid zijn de toetsen aangepast aan het onderwijsniveau van de leerlingen, met een aparte toets voor het vmbo bl/kl, een aparte toets 9

10 voor het vmbo gl/tl en een aparte toets voor het havo/vwo. Daarom presenteren we de verdeling van de resultaten voor wiskunde en lees- en taalvaardigheid apart per onderwijsniveau. Hierbij zijn dus eerst per onderwijsniveau de leerlingen in Limburg verdeeld in kwintielen. Figuur 8 laat hieronder de verdeling van uw leerlingen over de wiskundekwintielen zien. Wiskunde vmbo bl/kl percentage Niekee Rest MLb Rest Lb e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel 0.53 Wiskunde vmbo gl/tl percentage Niekee Rest MLb Rest Lb e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Figuur 8: laat de verdeling van de wiskundescores van uw leerlingen zien per onderwijsniveau in kwintielen. Ook in vergelijking tot de rest van uw regio en de rest van Limburg. Op het vmbo bl/kl is er een sterkere polarisatie in de wiskundescores: u heeft meer leerlingen in het eerste en in het vijfde kwintiel. Ze zijn ofwel heel goed in wiskunde, ofwel heel slecht (of hadden geen zin in een toets). Op het vmbo gl/tl zit meer dan de helft van uw leerlingen bij de beste 20 procent van Limburg!! Dat vinden ze vast leuk om te horen.

11 Lees- en taalvaardigheid vmbo bl/kl percentage Niekee Rest MLb Rest Lb e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Lees- en taalvaardigheid vmbo gl/tl percentage Niekee Rest MLb Rest Lb e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Figuur 9: laat de verdeling van de lees- en taalvaardigheidscores van uw leerlingen zien per onderwijsniveau in kwintielen. Ook in vergelijking tot de rest van uw regio en de rest van Limburg. Op uw school zitten meer vmbo bl/kl leerlingen in het midden van de verdeling. Op het vmbo gl/tl ligt de verdeling iets meer naar rechts, zeker in vergelijking met de regionale verdeling. Om de vraag te kunnen beantwoorden of de toetsprestaties op uw school relatief goed of slecht zijn (schooleffectiviteit), moeten we ons afvragen wat er van uw leerlingen eigenlijk verwacht mag worden. Met andere woorden, het gaat om de vraag met wie de leerlingen op uw school logischerwijs vergeleken moeten worden. Een eerste stap hebben we gezet door te differentiëren naar opleidingsniveau. Om een genuanceerd beeld te geven moeten we echter meer informatie in de analyse betrekken dan enkel opleidingsniveau. Uit eerder onderzoek is bijvoorbeeld bekend dat de sociale achtergrond van leerlingen mede bepalend kan zijn voor hun leeruitkomsten (in lijn met figuur 1). We moeten dus in ieder geval ook rekening houden met de sociale achtergrond van uw leerlingen als we antwoord proberen te geven op de vraag of leerlingen op uw school beter of slechter presteren dan vergelijkbare leerlingen op andere scholen. 11

12 5 Sociaal-economische achtergrond. Samenhang met de toetsresultaten Uit eerder onderzoek is gebleken dat de sociale-economische achtergrond van de leerling naast aanleg een belangrijke rol speelt voor hun schoolcarrières. Tabel 1 laat zien dat de scores op de cognitieve toetsen voor autochtone leerlingen iets hoger zijn dan die voor allochtone leerlingen. Er zijn geen verschillen tussen leerlingen die van origine uit Limburg komen en leerlingen die buiten Limburg in Nederland zijn geboren. Intelligentie wiskunde lezen Limburg Elders in Nederland Buitenland Tabel 1: laat de toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg, uitgesplitst naar herkomst leerling, 2010 en 2012 samengenomen. Een ander achtergrondkenmerk dat ertoe doet voor de leerprestaties van leerlingen is het opleidingsniveau van de ouders. Tabel 2 laat de scores zien van de leerlingen op de cognitieve toetsen uitgesplitst naar het opleidingsniveau van de ouders. Op alle toetsen doen leerlingen met hoger opgeleide ouders het beter. Dit effect wordt kleiner naarmate het opleidingsniveau stijgt. Het verschil in toetsscores is het grootst tussen ouders met een mbo-opleiding en een lagere opleiding. Het verschil tussen de scores van leerlingen met hbo-opgeleide ouders en die met wo-opgeleide ouders is het kleinst. Intelligentie wiskunde lezen lbo/vmbo/mavo mbo/havo/vwo hbo wo Tabel 2: laat de toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg, uitgesplitst naar hoogste opleidingsniveau ouders, 2010 en 2012 samengenomen. Een volgend achtergrondkenmerk is de arbeidspositie van de ouders. De onderstaande figuur (figuur 10) laat het percentage werkende vaders en moeders zien voor alle regio s in Limburg. Door beide jaren te presenteren kunnen we ook zien of er verschillen zijn tussen het cohort leerlingen dat in in 3vo zat en het cohort leerlingen dat in in 3vo zat. We zien dat in alle regio s in 2012 meer vaders maar met name meer moeders aan het werk zijn. Het verschil voor moeders is het grootste in Noord- en midden-limburg. Een vergelijking met CBS cijfers kan duidelijk maken of dit daadwerkelijk het geval is of dat er in 2010 meer onnauwkeurigheid was bij deze vraag in de vragenlijst. 12

13 Percentage Noord- Limburg Percentage werkenden Midden- Limburg Westelijke mijnstreek Maastrichtheuvelland Oostelijke mijnstreek vader werkt 2010 vader werkt 2012 moeder werkt 2010 moeder werkt 2012 Figuur 10: laat het percentage werkende vaders en moeders zien voor de verschillende regio s in de provincie Limburg voor 2010 en Tabel 3 en tabel 4 laten zien hoe de prestaties van de leerlingen op de cognitieve toetsen variëren met de arbeidsmarktpositie van de ouders. De verschillen in prestaties zijn niet heel groot. Over het algemeen zijn de leerprestaties van leerlingen hoger als de vader onbetaald werk of het huishouden doet of als moeder het huishouden of iets anders doet. De leerprestaties van leerlingen met een werkloze moeder zijn lager. Er kan een relatie zijn met de tijd die ouders thuis aan de begeleiding van de leerstof van hun kind kunnen besteden 1 Intelligentie wiskunde lezen werk werkloos / werkzoekend ziek / arbeidsongeschikt onbetaald werk huishouden anders Tabel 3: laat de toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg, uitgesplitst naar arbeidspositie vader. Intelligentie wiskunde lezen werk werkloos / werkzoekend ziek / arbeidsongeschikt onbetaald werk huishouden anders Tabel 4: laat de toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg, uitgesplitst naar arbeidspositie moeder. 1 Bovenstaande tabellen zeggen niks over causaliteit. Er kunnen ook andere factoren aan ten grondslag liggen die beide variabelen beïnvloeden. Dat kan alleen duidelijk worden met behulp van een regressieanalyse waarin meerdere variabelen zijn opgenomen (zie bijvoorbeeld uit de vorige ronde Inventaar Schils, T. (2011), Leerlingen in het voortgezet onderwijs: hoe slim zijn ze, paragraaf Toetsscores en sociale achtergrond, pp , Kaans rapport K ( Kaans: Universiteit Maastricht. 13

14 5.1 Sociaal-economische achtergrond. Uw leerlingen Het vorige hoofdstuk laat zien dat cognitieve leerprestaties samenhangen met de sociaaleconomische achtergrond van leerlingen. Om genuanceerde uitspraken te kunnen doen over schooleffectiviteit is het daarom van belang te weten hoe de leerlingpopulatie op uw school is samengesteld in termen van sociaal-economische achtergrond. Aan leerlingen en hun ouders is gevraagd waar zijzelf, hun vader, hun moeder en hun grootouders zijn geboren. Figuur 11 toont de herkomst van de leerlingen op uw school. Op uw school zitten meer leerlingen die zelf of waarvan de ouders van buitenlandse komaf zijn. Leerling Moeder Vader Niekee Rest MLb Rest Lb Niekee Rest MLb Rest Lb Niekee Rest MLb Rest Lb Percentage Percentage Percentage Limburg Buitenland Elders in Nederland Figuur 11: laat de herkomst van de leerlingen op uw school zien, 2010 en 2012 samengenomen. Figuur 12 toont het opleidingsniveau van de hoogst opgeleide ouder. Op uw school zitten meer leerlingen met gemiddeld opgeleide ouders. Als we echter alleen kijken naar scholen in uw regio met alleen vmbo gl/tl hebben deze gemiddeld 40 procent gemiddeld opgeleide ouders. Uw school zit daarboven en heeft met name minder hoog opgeleide 14

15 ouders. Opleidingsniveau Ouder Fractie Niekee Rest MLb Rest Lb Lage opleiding Hoge opleiding Gemiddelde opleiding Figuur 12: laat het opleidingsniveau van de ouders van leerlingen op uw school zien. Een lage opleiding is vmbo of lager, een gemiddelde opleiding is mbo, een hoge opleiding is hbo of hoger, 2010 en 2012 samengenomen. Figuur 13 toont de arbeidsmarktpositie van de ouders van de leerlingen op uw school. Vader Moeder Niekee Rest MLb Rest Lb Niekee Rest MLb Rest Lb Percentage Percentage werk arbeidsongeschikt huishouden werkloos onbetaald werk anders Figuur 13: laat de arbeidsmarktpositie van de ouders van leerlingen op uw school zien (2012). De arbeidsparticipatie van de vaders is vergelijkbaar met die elders, maar vaders geven 15

16 daarnaast vaker aan onbetaald werk te verrichten. Vaders werken ook vaker fulltime. De arbeidsparticipatie van moeders is lager dan die elders en moeders geven vaker aan arbeidsongeschikt te zijn. Figuur 14 toont het aantal uren dat de ouder werkt indien deze werkt. Vader Moeder Niekee Rest MLb Rest Lb Niekee Rest MLb Rest Lb Percentage Percentage volledige (32+ uur) baan deeltijd baan 1-12 uur deeltijd baan uur Figuur 14: laat het aantal uren werk van de ouders van leerlingen op uw school zien (2012). Figuur 15 toont het verwachte publiek op uw school zoals ingeschat door de directie van uw school via de directeurenvragenlijst. 16

17 verwacht publiek score Niekee Rest Limburg Stadsbevolking Etnische minderheden Kansrijke milieus Hoogbegaafden Plattelandsbevolking Kansarme milieus Extra zorgbehoeften Figuur 15: laat het door de directie verwachte publiek zien op uw school (directievragenlijst). Score loopt van 1 = ondervertegenwoordiging tot 3 = oververtegenwoordiging. 2 = in evenwicht Tot slot van deze paragraaf over sociale achtergrond is het interessant te kijken hoe de scores op de cognitieve vaardigheidstesten zouden zijn gegeven de sociale achtergrond van uw leerlingen. Daartoe is eerst een regressie uitgevoerd voor alle scholen in het onderzoek om te kijken hoe de relatie tussen sociale achtergrond en toetsscores is. Daarna is de score voor wiskunde en lees- en taalvaardigheid voor alle individuele scholen voorspeld op basis van deze schatting. Dit is steeds de eerste balk in figuur 16. De tweede balk laat de werkelijke prestatie zien die door de leerlingen op uw school is geleverd. 17

18 wiskunde Score vmbo bl/kl Niekee Rest MLb Rest Lb Score vmbo gl/tl Niekee Rest MLb Rest Lb Voorspelde score Werkelijke score lees- en taalvaardigheid Score vmbo bl/kl Niekee Rest MLb Rest Lb Score vmbo gl/tl Niekee Rest MLb Rest Lb Voorspelde score Werkelijke score Figuur 16: laat de voorspelling van de toetsscores zien op basis van leefijd, geslacht, herkomst, opleidingsniveau hoogst opgeleide ouder en arbeidsmarktpositie moeder. Deze data zijn voor beide jaren samengenomen omdat er zo een nauwkeurigere schatting gegeven kan worden. U ziet dat op uw school de werkelijke score voor wiskunde en lees- en taalvaardigheid op beide onderwijsniveaus hoger is dan de voorspelde score op basis van de sociale achtergrond van uw leerlingen. U zag nu dus of de verwachte score voor de leerlingen op uw school op basis van hun sociaal-economische achtergrond anders is dan de werkelijke score van de leerlingen op uw school. Hiermee komen we al een stukje richting een uitspraak over de effectiviteit van uw school. Er zit echter nog een stap voor. Een ruwe schatting van de mate waarin uw school beter of slechter presteert in toetsscores is een regressie van die toetsscore (totaal voor wiskunde en lees-en taalvaardigheid) met alleen een dummy voor uw school als verklarende variabele in de regressie. Met een dergelijk model verklaren we ongeveer 6% van de verschillen in toetsscores tussen leerlingen in Limburg. De relatieve grootte van het geschatte effect van uw schooldummy in het model levert dan informatie over de relatieve prestatie van uw school in termen van toetsscores. Deze schooldummies hebben we op de horizontale as van onderstaande figuur (figuur 17) 18

19 uitgezet. U ziet dat er behoorlijk wat spreiding is tussen de scholen. De scholen rond de nul zijn gemiddelde scholen wat betreft toetsscores. Scholen met een negatieve waarde hebben duidelijk minder hoge toetsscores en scholen met een positieve waarde duidelijk hogere scores. U kunt in de figuur ook zien waar uw school zich bevindt in deze verdeling (uiteraard alleen voor de onderwijsniveaus die op uw school worden aangeboden). Ondertussen weten we dat scholen verschillen in de sociaal-economische achtergrond van hun leerlingen. Ook weten we dat om een genuanceerd beeld te kunnen geven van de cognitieve prestaties van uw school, we hiermee rekening moeten houden. Daartoe voeren we opnieuw een regressie uit, maar nu met schooldummies plus de sociaal-economische achtergrond van de leerlingen (geslacht, leeftijd in maanden, herkomst leerling en opleiding en arbeidsmarktpositie ouder) als verklarende variabelen. Met dit model verklaren we ongeveer 8% van de verschillen in toetsscores tussen leerlingen in Limburg. Dit levert opnieuw schattingen op voor de relatieve effecten van de schooldummies op toetsscores. Deze schattingen zijn uitgezet op de verticale as van figuur 17. U ziet opnieuw spreiding in de relatieve effecten van scholen op de toetsscores van Limburgse leerlingen. De punten op de diagonale lijn geven aan dat het relatieve effect van de school op toetsscores met en zonder controle voor sociaal-economische achtergrond gelijk blijft. De meeste scholen zitten dichtbij die lijn. Dit komt omdat de scholen niet louter leerlingen met eenzelfde achtergrond trekken. Deze correctie heeft daarom een beperkt effect (ook de toename in verklaringskracht van het model van 6 naar 8 procent is klein). Toch zien we ook enkele scholen boven of onder de diagonaal. Voor de scholen boven de lijn betekent dit dat de relatieve prestatie van deze school na controle voor achtergrond beter is dan zonder controle voor sociale achtergrond. Ofwel: de effectiviteit van de betreffende school wordt onderschat als er geen rekening wordt gehouden met de sociale achtergrond van de leerlingen op de school. Voor de scholen onder de diagonaal geldt het omgekeerde. U kunt in deze figuur twee interessante bevindingen voor uw school ontdekken. De eerste is dat correctie voor sociaal-economische achtergrond wel wat uitmaakt voor de conclusie over de relatieve prestatie van uw school op de cognitieve vaardigheidstoetsen van de leerlingen. Op het vmbo bl/kl ligt het puntje van uw school iets onder de diagonaal: de bijdrage van uw school wordt overschat als niet wordt gecorrigeerd voor de sociale achtergrond van de leerlingen. Op het vmbo gl/tl ligt het puntje van uw school iets boven de diagonaal: de bijdrage van uw school wordt onderschat als niet wordt gecorrigeerd voor de sociale achtergrond van de leerlingen. De tweede is dat de bijdrage van uw school hoger is dan die van de gemiddelde school. De toetsscore voor het vmbo bl/kl is 0.03 punten hoger die van de gemiddelde school met een vergelijkbare leerlingpopulatie in termen van achtergrond, die op het vmbo gl/tl 0.12 punten. 19

20 Effect school, controle voor sociale achtergrond leerling vmbo bl/kl Effect school, alleen controle voor middelbare school Limburgse scholen Als geen effect Uw school Effect school, controle voor sociale achtergrond leerling vmbo gl/tl Effect school, alleen controle voor middelbare school Limburgse scholen Als geen effect Uw school Effect school, controle voor sociale achtergrond leerling havo Effect school, alleen controle voor middelbare school Limburgse scholen Als geen effect Effect school, controle voor sociale achtergrond leerling vwo Effect school, alleen controle voor middelbare school Limburgse scholen Als geen effect Figuur 17: laat de toegevoegde waarde van uw school zien met en zonder correctie voor sociale achtergrond. Op de horizontale as: schatting van schooleffect met alleen schooldummies. Op de verticale as: schatting van schooleffect met schooldummies, herkomst, leeftijd en geslacht en opleiding en arbeidsmarktpositie ouders (2010 en 2012 samengenomen). 20

21 6 Motivatie. Samenhang met de toetsresultaten Inzicht in de motivatie van leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs kan nuttig zijn als het gaat om het opsporen van leerproblemen, afstroom of zelfs potentiële vroegtijdige schoolverlaters. Daarom is motivatie een belangrijk onderdeel van het onderzoek. Zowel aan de leerlingen zelf als aan hun ouders, zijn een aantal stellingen voorgelegd waarmee hun motivatie ten aanzien van school en leren in het algemeen is gemeten (zie figuur 18). Motivatie bij de leerlingen is gemeten aan de hand van de volgende stellingen (allen zo getransformeerd dat hogere score = hogere motivatie): Ik stop met deze school zonder hem af te maken Ik haal eerst mijn diploma op school Ik ga alleen nog maar doorleren omdat het moet Zodra het kan, stop ik met leren Ik ga liever werken dan leren Ik ga een vak leren maar buiten school Ik ben nog erg gemotiveerd om door te leren Ik ga interessante dingen leren Ik ga nog doorleren omdat ik het leuk vind Ik ga nog heel lang doorleren Zodra ik een baan kan krijgen, stop ik met school De schoolhouding van de leerling in de oudervragenlijst is gemeten aan de hand van de volgende stellingen: Zoon/dochter doet op school zijn/haar uiterste best Zoon/dochter is lui op school, gedemotiveerd Zoon/dochter wil steeds de beste zijn Zoon/dochter vindt presteren op school onbelangrijk Zoon/dochter is erg met de toekomst bezig in een positieve zin Zoon/dochter is meer met andere dingen bezig dan met de school Figuur 18: geeft de stellingen weer die gebruikt zijn om schooltevredenheid te meten. In het algemeen wordt een positieve relatie gevonden tussen de motivatie en leerprestaties van leerlingen 2. Figuur 19 laat de relatie tussen motivatie zoals ingevuld door de leerlingen (a) en ouders (b) en hun cognitieve leerprestaties zien in Limburg. Er is een duidelijk positieve correlatie te zien: de meest gemotiveerde leerlingen zijn ook de leerlingen die het beste scoren op de toetsen wiskunde en lees- en taalvaardigheid. De minst gemotiveerde leerlingen hebben lagere scores. 2 Schils, T. (2011), Leerlingen in het voortgezet onderwijs: hoe slim zijn ze, paragraaf Toetsscores en emotionele ontwikkeling, pp. 14, Kaans rapport K ( pdf), Kaans: Universiteit Maastricht. 21

22 Motivatie en Toetsscore Relatieve score minst meest gemotiveerde leerlingen gemotiveerde leerlingen wiskunde lezen (a) laat het verband tussen schoolmotivatie zoals gerapporteerd door de leerlingen en toetsscores zien. Schoolhouding en Toetsscore Relatieve score minst gemotiveerde leerlingen meest gemotiveerde leerlingen wiskunde lezen (b) laat het verband tussen schoolhouding van de leerlingen zoals gerapporteerd door de ouders en toetsscores zien. Figuur 19: Houding en toetsscores: alle leerlingen in Limburg Deze grafiek zegt nog niets over een causaal effect tussen motivatie en schoolprestaties. Om te zien of verhoging van de motivatie daadwerkelijk leidt tot een verhoging van de leerprestaties is experimenteel onderzoek nodig. Een voorbeeld van zo n experiment loopt momenteel op een aantal scholen in Limburg en zal een belangrijke bijdrage gaan leveren aan conclusies op dit terrein. 6.1 Motivatie. Uw leerlingen Hoe gemotiveerd zijn de leerlingen op uw school? Figuur 20 laat de gerapporteerde motivatie door leerlingen (a) en ouders (b) zien voor uw school in 2010 en Deze motivatie is uitgezet op een schaal van 0 tot 1. De motivatie is doorgaans hoger voor leerlingen van hogere onderwijsniveaus. De gemiddelde score in Limburg op motivatie door leerlingen in 2010 was 0.69 voor vmbo bl/kl, 0.72 voor vmbo gl/tl, 0.72 voor havo en 0.78 voor vwo. In 2012 waren deze scores respectievelijk 0.69, 0.72, 0.73 en

23 De motivatie is gemiddeld genomen over de twee cohorten gelijk gebleven. Voor ouders geldt dat de gerapporteerde motivatie in 2010 lager was dan die in 2012, maar opgemerkt moet worden dat de respons op de oudervragenlijst in 2010 een stuk lager lag dan die in 2012 dus mogelijk hadden we in 2010 meer te maken met een selectieve ouderrespons. De gemiddelde motivatie door ouders in 2010 was 0.66 voor vmbo bl/kl, 0.66 voor vmbo gl/tl, 0.67 voor havo en 0.73 voor het vwo. Voor 2012 waren deze scores respectievelijk 0.71, 0.73, 0.75 en Motivatie Score (0-1) vmbo bl/kl vmbo gl/tl 0.76 (a) laat de schoolmotivatie zien zoals gerapporteerd door de leerlingen op uw school. Schoolhouding Score (0-1) vmbo bl/kl vmbo gl/tl (b) laat de schoolhouding van de leerlingen zien zoals gerapporteerd door de ouders op uw school. Figuur 20: Houding en toetsscores: uw leerlingen. De door de leerling gerapporteerde motivatie is ruim bovengemiddeld in vergelijking met de andere scholen in Limburg. De door de ouders gerapporteerde motivatie is op het vmbo gl/tl flink hoger in 2012 en daar ook ruim bovengemiddeld. Figuur 21 laat zien in welke kwintielen de leerlingen op uw school zitten qua motivatie. 23

24 Hiertoe is de motivatie van alle Limburgse leerlingen, per onderwijsniveau, in kwintielen verdeeld. Gemiddeld zit dan 20% van de leerlingen in elk kwintiel. Op het vmbo bl/kl op uw school zitten leerlingen met name net iets links van het midden van de verdeling en op het vmbo gl/tl zitten ze vrij gespreid over alle kwintielen, met een piek in het vijfde kwintiel. Verdeling Motivatie Percentage vmbo bl/kl vmbo gl/tl e kwintiel 2e kwintiel 3e kwintiel 4e kwintiel 5e kwintiel Figuur 21: laat de verdeling van schoolmotivatie van de leerlingen zien op uw school naar onderwijsniveau in kwintielen. In de directeurenvragenlijst is gevraagd of er momenteel speciale proramma s lopen op uw school ter stimulering van de motivatie van leerlingen. 45 procent van de directeuren geeft aan dat er momenteel een dergelijk programma loopt. Figuur 22 laat zien dat deze programma s meestal aan het begin van de onder- of bovenbouw lopen (jaar 1, 3 en 4). Zo geeft 70 procent van de directeuren aan dat een dergelijk programma in jaar 1 of jaar 4 loopt. motivatieprogramma's Percentage Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Figuur 22: laat het gebruik van motivatieprogramma s zien op scholen naar leerjaar. 24

25 7 Zelfvertrouwen. Samenhang met de toetsresultaten Naast motivatie is zelfvertrouwen ook een belangrijke motor voor leerprestaties 3. Aan leerlingen is gevraagd zichzelf te beoordelen op een groot aantal vaardigheden. Deze kunnen in drie groepen worden onderverdeeld: sociale of feminiene vaardigheden, instrumentele of masculiene vaardigheden, en ict-vaardigheden (zie figuur 23). Opgemerkt moet worden dat de beoordeling die de leerling zichzelf op deze terreinen geeft, sterk gerelateerd kan zijn aan wat hij/zij ervaart in zijn/haar omgeving. Bijvoorbeeld een leerling met ouders die thuis ingewikkelde zaken op de computer doen, kan zichzelf lager beoordelen ten aanzien van zijn ict-vaardigheden dan een leerling wiens ouders de computer niet kunnen bedienen. Dit betekent niet perse dat de leerlingen ook daadwerkelijk verschillende ict-vaardigheden bezitten in absolute termen. Waardering voor sociale vaardigheden is gemeten door de leerlingen te vragen zich te beoordelen op de volgende stellingen: Tekenen, schilderen of muziek maken Schrijven zonder fouten Iemand troosten Omgaan met andere leerlingen Je concentreren Luisteren naar iemand die het moeilijk heeft Leuke kleren uitzoeken en er leuk uitzien De instrumentele vaardigheden zijn beoordeeld op basis van de volgende stellingen: Eigen mening geven Winnen bij ruzie Hoofdrekenen Mijn zin krijgen Discussiren Het nieuws volgen De leiding nemen De ICT-vaardigheden zijn beoordeeld op basis van de volgende stellingen: Chatten / Msn-en Word Excel Internetten voor school (alleen 2012) Internetten voor de lol (alleen 2012) Whatsappen/pingen op de smartphone (alleen 2012) Computerspellen (alleen 2012) Figuur 23: geeft de stellingen weer die gebruikt zijn om het niveau van sociale, instrumentele en ictvaardigheden te meten. 3 Schils, T. (2011), Leerlingen in het voortgezet onderwijs: hoe slim zijn ze, paragraaf Toetsscores en emotionele ontwikkeling, pp , Kaans rapport K ( pdf), Kaans: Universiteit Maastricht. 25

26 Figuur 24 laat de relatie tussen de zelfbeoordeling van de sociale vaardigheden en de toetsscores zien en figuur 25 die tussen de zelfbeoordeling van de instrumentele vaardigheden en de toetsscores. Er is tot op zekere hoogte een positief verband tussen het gerapporteerde zelfvertrouwen en de scores bij wiskunde en lees-en taalvaardigheid. Ook is te zien dat heel veel zelfvertrouwen ook weer niet goed is voor de leerprestaties. Dit zijn waarschijnlijk de leerlingen die de neiging hebben zichzelf te overschatten bij het beoordelen van hun vaardigheden. sociale vaardigheden en toetsscores relatieve score minste meeste zelfvertrouwen zelfvertrouwen wiskunde lezen Figuur 24: laat het verband tussen beoordeling sociale vaardigheden door leerlingen en hun toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg. instrumentele vaardigheden en toetsscores relatieve score minste zelfvertrouwen zelfvertrouwen meeste wiskunde lezen Figuur 25: laat het verband tussen beoordeling instrumentele vaardigheden door leerlingen en hun toetsscores zien voor alle leerlingen in Limburg. 7.1 Zelfvertrouwen. Uw leerlingen Figuur 26 laat de zelfbeoordelingen zien van de leerlingen op uw school per onderwijsniveau. De verschillen in de gemiddelde scores zijn klein, maar niettemin interessant. Over het algemeen geven de leerlingen op uw school zichzelf een hoger cijfer voor al hun vaardigheden, met uitzondering van de instrumentele vaardigheden bij de leerlingen op 26

27 het vmbo gl/tl, daar is het cijfer lager dan dat van andere leerlingen in de regio. zelfvertrouwen vmbo bl/kl cijfer Niekee Rest MLb Rest Lb soc. vaardigh. ict-vaardigheden instrum. vaardigh. zelfvertrouwen vmbo gl/tl cijfer Niekee Rest MLb Rest Lb soc. vaardigh. ict-vaardigheden instrum. vaardigh. Figuur 26: laat de zelfbeoordeling van de diverse vaardigheden van uw leerlingen zien per onderwijsniveau. Ook in vergelijking tot de rest van uw regio en de rest van Limburg. Hebben de 3vo-leerlingen in 2012 nu meer of minder zelfvertrouwen dan die in 2010? Figuur 27 laat het verschil zien tussen het cohort 2012 en dat in Er is overigens wel een verschil in hoe de vaardigheden zijn gemeten in de twee jaren. In 2010 is een vijfpuntsschaal gebruikt variërend van dikke onvoldoende (1) tot dikke voldoende (5). Deze is nu omgezet naar een tienpuntsschaal. In 2012 is de leerling gelijk om een rapportcijfer tussen 1 en 10 gevraagd. Gemiddeld zien we een stijging van de zelfbeoordeling van 6.6 naar 7.2 voor sociale vaardigheden, van 6.6 naar 6.8 voor de instrumentele vaardigheden en van 7.2 naar 7.5 voor de ICT-vaardigheden. 27

28 zelfvertrouwen cijfer sociale vaardigheden ict-vaardigheden instrumentele vaardigheden Figuur 27: laat het verschil in gerapporteerde vaardigheden zien tussen het cohort 2012 en dat in In Zuid-Limburg hebben we voor een groot deel van de leerlingen een vergelijkbaar onderzoek gedaan in groep 8, waar de leerlingen ook gevraagd is zichzelf te beoordelen op hun sociale en instrumentele vaardigheden. In het algemeen zien we een stijging van de sociale vaardigheden van 6.3 naar 7.0 en van de instrumentele vaardigheden van 6.0 naar 6.7. Er is hier een duidelijk verschil zichtbaar tussen jongens en meisjes (figuur 28). De jongens rapporteerden lagere sociale vaardigheden in groep 8 en verbeteren deze met 13.7 procent. De meisjes rapporteerden hogere sociale vaardigheden en verbeteren deze met 8.5 procent. Bij de instrumentele vaardigheden is het omgekeerde zichtbaar. De jongens rapporteerden hogere vaardigheden in groep 8 en verbeteren deze met 12.4 procent terwijl meisjes op een lager niveau zaten in groep 8 en zich met 16.4 procent verbeteren. Met andere woorden: de scores tussen jongens en meisjes zijn minder verschillend in 3vo dan in groep 8. zelfvertrouwen Cijfer jongen meisje sociale vaard. g8 instrumentele vaard. g8 sociale vaard. 3vo instrumentele vaard. 3vo Figuur 28: laat de gerapporteerde vaardigheden zien voor jongens en meisjes in groep 8 en 3vo. 28

29 7.2 Vertrouwen in de toekomst Een ander aspect van zelfvertrouwen is de mate van vertrouwen dat het diploma gehaald wordt van de huidige, dan wel van een toekomstige, opleiding. Figuur 29 laat de verwachtingen zien van uw leerlingen in 3vo met betrekking tot het behalen van een diploma van verschillende onderwijsniveaus. Ook kunt u weer de vergelijking maken met uw regio en de rest van Limburg. toekomstvertrouwen vmbo bl/kl score Niekee Rest MLb Rest Lb Kans dipl. vmbo bl/kl Kans 4-jarig mbo Kans 2-jarig mbo toekomstvertrouwen vmbo gl/tl score Niekee Rest MLb Rest Lb Kans dipl. vmbo gl/tl Kans 4-jarig mbo Kans 2-jarig mbo Figuur 29: laat de verwachting van leerlingen op uw school zien op het behalen van een diploma voor verschillende opleidingen. Ook in vergelijking tot de rest van uw regio en de rest van Limburg. 8 Schooltevredenheid Via vensters voor verantwoording wordt elk jaar op uw school gemeten hoe tevreden de leerlingen en hun ouders zijn over uw school. Deze rapportcijfers worden aan u teruggekoppeld en enkel uitgesplitst naar onderwijsniveau. Wij zijn dit jaar met Vensters 29

30 voor Verantwoording een samenwerking aangegaan en nemen sinds dit jaar de stellingen over in onze vragenlijst. Wij laden de gegevens dan in het systeem van Vensters voor Verantwoording en komen dan voor uw school automatisch op het web komen staan 4. Dit betekent dat scholen deze niet meer zelf hoeven af te nemen, hetgeen ook tijd bespaart. Daarnaast is een voordeel dat wij de stellingen verder kunnen uitsplitsen naar achtergrondkenmerken van de leerlingen. Dat zullen wij in dit rapport doen. Tabel 5 laat de resultaten voor leerlingtevredenheid zien per onderwijsniveau voor uw school, de andere scholen in de regio en die in Limburg. Deze laatste vergelijking is al een stapje verder dan wat vensters voor verantwoording laat zien. De tabel spreekt verder voor zichzelf. De tabellen 6, 7 en 8 laten een uitsplitsing van de rapportcijfers voor uw school zien, steeds per onderwijsniveau, naar geslacht, opleidingsniveau van de ouders en naar het prestatieniveau van de leerlingen (de rapportcijfers van de slechtst en best presterende leerlingen op de cognitieve vaardigheidstoetsen). Ook aan ouders zijn stellingen voorgelegd over de schooltevredenheid. Tabel 9 laat de algemene rapportcijfers zien per onderwijsniveau en tabel 10 splitst de ouders op naar hun opleidingsniveau. Ook hebben we enkele aanvullende stellingen voorgelegd aan de leerlingen om meer het gevoel van veiligheid op school te meten. Tabel 11 geeft de waardering van de leerlingen voor de betreffende stellingen weer. Het betreft hier een vijfpuntsschaal waarbij 1 staat voor helemaal niet mee eens en 2 voor helemaal mee eens. We splitsen de resultaten weer uit naar geslacht en opleidingsniveau ouders. 4 Op dit moment zijn we druk bezig met het testen van de dataverbinding met VvV. Zodra dit klaar is worden de gegevens gepubliceerd in de schoolvensters. Dit is even los van wat organisaties zoals Kwaliteitsscholen ed. doen, daarmee werken wij (nog) niet samen. 30

31 31 vmbo bl/kl vmbo gl/tl Schl Reg. Limb. Schl Reg. Limb. Ik voel me veilig op school De sfeer op school is prettig De docenten behandelen mij met respect Op school gelden duidelijke regels De variatie in de manier van lesgeven is groot De docenten leggen goed uit Ik leer veel van de docenten De docenten houden rekening met wat ik wel en niet kan Ik word voldoende uitgedaagd om mijn best te doen op school Ik ben tevreden over mijn mentor Ik weet bij wie ik op school terecht kan met mijn problemen Als het nodig is, krijg ik extra begeleiding Ik word geholpen bij het maken van belangrijke studiekeuzes Docenten vertellen duidelijk hoe mijn resultaten zijn Ik word geïnformeerd over dingen die voor ll. belangrijk zijn De mening van leerlingen telt mee op deze school Tabel 5: laat de schooltevredenheid van de leerlingen op uw school zien naar onderwijsniveau in vergelijking tot regio en Limburg.

32 32 vmbo bl/kl vmbo gl/tl jongen meisje jongen meisje Ik voel me veilig op school De sfeer op school is prettig De docenten behandelen mij met respect Op school gelden duidelijke regels De variatie in de manier van lesgeven is groot De docenten leggen goed uit Ik leer veel van de docenten De docenten houden rekening met wat ik wel en niet kan Ik word voldoende uitgedaagd om mijn best te doen op school Ik ben tevreden over mijn mentor Ik weet bij wie ik op school terecht kan met mijn problemen Als het nodig is, krijg ik extra begeleiding Ik word geholpen bij het maken van belangrijke studiekeuzes Docenten vertellen duidelijk hoe mijn resultaten zijn Ik word geïnformeerd over dingen die voor ll. belangrijk zijn De mening van leerlingen telt mee op deze school Tabel 6: laat de schooltevredenheid van de leerlingen op uw school zien naar onderwijsniveau en geslacht.

33 33 vmbo bl/kl vmbo gl/tl laag midden hoog laag midden hoog Ik voel me veilig op school De sfeer op school is prettig De docenten behandelen mij met respect Op school gelden duidelijke regels De variatie in de manier van lesgeven is groot De docenten leggen goed uit Ik leer veel van de docenten De docenten houden rekening met wat ik wel en niet kan Ik word voldoende uitgedaagd om mijn best te doen op school Ik ben tevreden over mijn mentor Ik weet bij wie ik op school terecht kan met mijn problemen Als het nodig is, krijg ik extra begeleiding Ik word geholpen bij het maken van belangrijke studiekeuzes Docenten vertellen duidelijk hoe mijn resultaten zijn Ik word geïnformeerd over dingen die voor ll. belangrijk zijn De mening van leerlingen telt mee op deze school Tabel 7: laat de schooltevredenheid van de leerlingen op uw school zien naar onderwijsniveau en opleidingsniveau ouders.