De integratie van een telefooncentrale in een virtuele omgeving

Transcriptie

1 Departement Industriële Wetenschappen en Technologie Opleiding Bachelor in de elektronica-ict Afstudeerrichting ICT De integratie van een telefooncentrale Eindwerk aangeboden tot het behalen van het diploma van Bachelor in de elektronica-ict door Bram Cooreman o.l.v. Johan Coudeville, KHBO Chris Vandaele, MMPCS BVBA Maarten Ballière, MMPCS BVBA Academiejaar KHBO Campus Oostende Zeedijk 101 B-8400 Oostende Tel Fax

2 Deze eindverhandeling was een examen. De tijdens de verdediging geformuleerde opmerkingen werden niet opgenomen.

3 Bram Cooreman Pagina 3 Woord vooraf Hierbij zou ik van de gelegenheid gebruik willen maken om alle mensen te bedanken die me bij het realiseren van dit eindwerk hebben geholpen. Daarom mijn oprechte dank aan: De werknemers van het bedrijf MMPCS, en in het bijzonder: o Dhr. Chris Vandaele die me de mogelijk gaf om mijn stage en mijn eindwerk te kunnen realiseren. o Maarten Ballière, die me gedurende mijn hele stage heeft bijgestaan, en mijn opdracht in goede banen heeft geleid. o De mensen van de technische dienst: Steven Vanbelle, Bart Verbrugghe, Nico Vanbiervliet en Tom Vanhoutte, die voor de aangename sfeer in het bedrijf zorgden en voor het delen van hun kennis met mij. o De mensen van de software afdeling: Jens Vermeire, Hannes Claerhout, Koen Mestdagh, Luk Vandevyvere, Nico Sap, Bart Vanbavinckhove en Wouter De Rijck, die hun kennis voor het ontwikkelen van mijn programma wilden delen. De techniekers van Novanet, Raf Quintens, Kurt Vandekerkhof en Kristof Dirkx, die tijdens het configureren van de telefooncentrale en de VOIP provider me uitstekend hebben geholpen. Dhr. Johan Coudeville voor de goede begeleiding en ondersteuning tijdens het uitschrijven van dit eindwerk. Alle docenten die in de loop van de voorbije drie jaar hun kennis naar mij hebben overgebracht. Lien Vercruysse voor de verbetering van deze verhandeling. Mijn ouders voor de financiering van mijn studies.

4 Bram Cooreman Pagina 4 Samenvatting In een bedrijf waar internet en telefonie een grote rol spelen, zal de telefoonrekening hoog oplopen. Om deze kosten te drukken zal dit eindwerk een telefooncentrale voorstellen om in het bedrijfsnetwerk te integreren. Deze telefooncentrale maakt gebruik van de technologie Voice over IP of VOIP. Om te weten wat VOIP juist betekent, zal het eerste deel van dit eindwerk de theoretische achtergrond bespreken. Hierin zullen de gebruikte protocollen en de audio codecs wat nader besproken worden. Verder zullen de eigenschappen en methodes om een kwalitatief gesprek te voeren aan bod komen. In het tweede deel gaan we dieper in op de installatie en configuratie van de telefooncentrale in het bedrijfsnetwerk. Verder zal het programma die het instellen van de IP telefoons makkelijker maakt en de tegengekomen problemen besproken worden. Tot slot zal er een vergelijking gemaakt worden tussen VOIP- en analoog bellen.

5 Bram Cooreman Pagina 5 Inhoud Woord vooraf... 3 Samenvatting... 4 Figurenlijst Tabellen Lijst met afkortingen Inleiding MMPCS Algemeen Stageplaats Virtualisatie Wat is virtualisatie Voordelen van virtualisatie VMware vsphere Hypervisor VOIP Algemeen Delay Processing delay Propagation delay Serialization delay Queuing delay Jitter Protocollen H Session Initiation Protocol Real-time Transport Protocol Audio codecs G.711 codec Bemonstering Kwantisering Uniforme kwantisering... 26

6 Bram Cooreman Pagina Niet-uniforme kwantisering A-wet G.729 codec SIP Kenmerken SIP network elementen SIP berichten SIP conversation INVITE OK SIP canceling conversation Telefonie PSTN PBX of PABX Verschillende softwarematige PBX Grandstream Aastra Digium CX Keuze telefooncentrale Quality of Service Geschiedenis Concept Toepassingen QoS mechanisme Queuing FIFO Priority Queuing Custom Queuing Weighted Fair Queuing CB-WFQ IP-classificatie IP-precedence... 48

7 Bram Cooreman Pagina RSVP protocol Overprovisioning IPsec Security Protocols Authentication Header Encapsulation Security Payload Security Association IPsec modes Lagenstructuur OSI-model Fysische laag (laag 1) Datalink laag (laag 2) MAC adres CSMA/CD Netwerklaag (laag 3) Transportlaag (laag 4) Sessielaag (laag 5) Presentatielaag (laag 6) Applicatielaag (laag 7) Praktische realisatie Bespreking proefopstelling Windows Server met 3CX CX Voordelen Telefoon provisioning Concept Stappenplan Realisatie in 3CX Gebruik van Provisioning Template Provisioning issues Linksys PAP2T RJ-11 en RJ Linksys SPA

8 Bram Cooreman Pagina Cisco router Cisco issues Configuration issues Eindopstelling Vergelijkende studie Besluit Bijlage Registratie Unauthorized Registratie OK INVITE Proxy Authentication Required ACK INVITE Trying Ringing OK ACK BYE OK Bijlage CANCEL Canceling Request Terminated ACK Bijlage Installatie 3CX centrale Wizard General Settings Phone Settings Finalize... 94

9 Bram Cooreman Pagina 9 Extensions General Forwarding Rules Phone Provisioning CXPhone/Assistant Provisioning Other Office Hours PSTN devices General Advanced Outbound Parameters Inbound Parameters DID Linksys SPA VOIP Providers General Inbound Rules Bridges Outbound Rules Digital Receptioniste Ring Groups Call Queues Fax Machines Settings Firewall Checker Company Phonebook Phone Provisioning Network Settings General Advanced System Prompts...111

10 Bram Cooreman Pagina 10 Activate License Provisioning Templates Blacklist Gebruik van Provisioning Template Werken met een bestaande XML-bestand Nieuw bestand maken Gebruik van 3CX assistant Wizard Installatie van VOIP provider Voice mail wijziging Bibliografie...116

11 Bram Cooreman Pagina 11 Figurenlijst Figuur 1.1 Bedrijfslogo Figuur 3.1 Jitter Figuur 3.2 Bemonstering van een LF-signaal Figuur 3.3 Verschillende pulse modulatie technieken Figuur 3.4 Kwantiseringsfout bij uniforme kwantisering Figuur 3.5 Kwantiseringsfout bij niet-uniforme kwantisering Figuur 3.6 Kwantisering volgens de A-wet Figuur 3.7 Kwantisering volgens de A-wet Figuur 4.1 SIP conversatie Figuur 5.1 3CX afbeelding Figuur 6.1 Werking Priority Queuing Figuur 6.2 Werking van "Custom Queuing" Figuur 6.3 Werking van "Weighted Fair Queuing" Figuur 7.1 IPsec Security Protocols Figuur 7.2 Authenticatie Header Lay-out Figuur 7.3 Encapsulatie Security Payload lay-out Figuur 7.4 Transport mode pakket lay-out Figuur 7.5 Transport mode fysieke lay-out Figuur 7.6 Tunnel mode fysieke lay-out Figuur 7.7 Tunnel mode pakket lay-out Figuur 8.1 Encapsulatie en decapsulatie van IP pakketten over het netwerk Figuur 8.2 OSI model met bijhorende protocollen Figuur 8.3 Werking van CSMA/CD Figuur 9.1 Proefopstelling Figuur 9.2 Stappenplan om een Cisco SPA525G in te stellen Figuur 9.3 Provisioning van een telefoon in 3CX Figuur 9.4 Provisioning Template Figuur 9.5 Cisco SPA525G Figuur 9.6 Webinterface Cisco SPA525G Figuur 9.7 Refreshing Voice Component Figuur 9.8 Linksys PAP2T Figuur 9.9 RJ-45 en RJ-11 kabel Figuur 9.10 Linksys SPA Figuur 9.11 Toevoegen van DID's Figuur 9.12 Inbound parameter instelling Figuur 9.13 Gebruikte audio codecs Figuur 9.14 Geregistreerde nummers Figuur 9.15 DID/DDI number/mask veld Figuur 9.16 Eindopstelling... 81

12 Bram Cooreman Pagina 12 Tabellen Tabel 2.1 Verschillen in virtualisatieprogramma's Tabel 3.1 Vertragingen bij VOIP Tabel 3.2 Soorten audio codecs Tabel 4.1 Gedetailleerde voorstelling van een VOIP gesprek m.b.v. SIP Tabel 4.2 Uitwerking van een geannuleerd VOIP gesprek m.b.v. SIP Tabel 6.1 IP precedence Tabel 9.1 Pin lay-out van een RJ-45 connectie Tabel 9.2 Pin lay-out van een RJ-11 connectie Tabel 10.1 Vergelijking tussen VOIP en analoog bellen... 82

13 Bram Cooreman Pagina 13 Lijst met afkortingen ACK ARP ADC AH BLF CSMA/CD CB-WFQ CoS Acknowledgement Address Resolution Protocol Analog to Digital Convertor Authentication Header Busy Lamp Fields Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection Class Based Weighted Fair Queuing Class Of Service CS-ACELP Conjugate-structure algebraic-code-excted linear prediction CQ DCE DTE DSP DNS DHCP ESP XML FOIP FTP FIFO FXO FXS FQDN HDLC HTTP ISDN Custom Queuing Data Communications Equipment Data Terminal Equipment Digital Signal Processor Domain Name System Dynamic Host Configuration Protocol Encapsulating Security Payload Extensible Markup Language Fax Over Internet Protocol File Transfer Protocol First In First Out Foreign exchange Office Foreign exchange Subscriber Fully Qualified Domain Name High-Level Data Link Control HyperText Transfer Protocol Integrated Services Digital Network

14 Bram Cooreman Pagina 14 ISO ITU ICMP IETF IP ISP IPBX LAN LF MAC NAT NIC NTP NC OSI OS PC PDA POTS PDF PRA PQ PABX PBX PSTN PAM PCM International Organization for Standardization International Telecommunication Union Internet Control Message Protocol Internet Engineering Task Force Internet Protocol Internet Service Provider Intranet Private Branch exchange Local Area Network Low Frequency Media Access Control Network Address Translation Network Interface Card Network Time Protocol Not Connected Open System Interconnection Operating System Personal Computer Personal Digital Assistant Plain Old Telephone Service Portable Document Format Primary Rate Access Priority Queuing Private Automatic Branch exchange Private Branch exchange Public Switched Telephone Network Pulse Amplitude Modulation Pulse Code Modulation

15 Bram Cooreman Pagina 15 QoS RTP RD RJ RSVP RARP SA SPI SDP SIP SMTP SCTP TCP TD TFTP ToS URL UA UDP VLAN VPN VOIP WFQ Quality of Service Real-Time Protocol Receive Direction Registered Jack Resource Reservation Protocol Reverse Address Resolution Protocol Security Association Serial Peripheral Interface Session description protocol Session Initiation Protocol Simple Mail Transfer Protocol Stream Control Transmission Protocol Transmission Control Protocol Transmit Direction Trivial File Transfer Protocol Type Of Service Uniform Resource Locator User Agent User Datagram Protocol Virtual Local Area Network Virtual Private Network Voice Over Internet Protocol Weighted Fair Queuing

16 Bram Cooreman Pagina 16 Inleiding Over de jaren heen heeft het internet een steeds grotere invloed gekregen op ons leven. Door de toenemende ontwikkeling van de technologie wordt dit ook steeds moeilijker weg te denken. Daarom gaat het eindwerk over een opkomende technologie namelijk Voice over IP of VOIP. Deze technologie zal voor een bedrijf een grote kostbesparende factor worden. Op mijn stageplaats bleek dat deze technologie een goede investering is. Het bedrijf biedt technische ondersteuning zowel via telefoon als via computer. Doordat het bedrijf ook telefonisch ondersteuning biedt, werd de opdracht snel duidelijk. De opdracht was de integratie van een Voice over IP centrale in het bedrijfsnetwerk. Dit is niet de volledige opdracht, omdat er ook een mogelijkheid moest zijn om een verbinding te maken met het privégedeelte van dhr. Chris Vandaele. Op die manier kan er gratis naar de manager gebeld worden. Deze verbinding moet ook voorzien worden van een encryptie zodat de berichten die eventueel worden onderschept niet leesbaar zijn. Een VOIP verbinding heeft het nadeel dat er niet kan gebeld worden naar een noodnummer. Daarom was het ook nodig dat er een analoge lijn geïntegreerd werd in de opstelling. Naast technische ondersteuning voor telefonie schrijft het bedrijf ook software voor kassasystemen. Deze software moet naar de verschillende klanten worden gestuurd. Wanneer dit gebeurt, zal dit problemen met zich meebrengen als er gebeld wordt. Daarom was het ook nodig dat er Quality of Service werd toegepast, zodat het gesprek geen invloed had op elk ander verkeer. Deze thesis is opgedeeld in twee delen: een theoretisch deel en een praktisch deel. Het theoretisch deel bespreekt voornamelijk Voice over IP, Quality of Service en Session Initiation Protocol. In het praktische gedeelte worden de demo-opstelling en de uiteindelijke realisatie in het bedrijfsnetwerk stap voor stap uitgelegd.

17 Bram Cooreman Pagina 17 1 MMPCS Figuur 1.1 Bedrijfslogo 1.1 Algemeen In 1996 ontstond MMPCS (Multi Media Personal Computer Systems) als familiaal initiatief. Vanaf 2003 specialiseerde MMPCS zich in het ontwikkelen en installeren van totaaloplossingen voor de retailmarkt. MMPCS heeft nu 18 werknemers. Het is een zeer jong bedrijf. De core business van dit bedrijf is het beheren van kassasystemen en kassa s. Facturatie, back office, stock beheer, kortom alles wat er nodig is voor een goed werkend kassasysteem. Het paradepaardje is de cashbox. Dit is een toestel die al terug te vinden is in slagerijen, bakkerijen, viswinkels... De cashbox zorgt ervoor dat de slager niet meer met geld in aanraking komt als hij zijn klanten bedient. MMPCS houdt zich ook bezig met het beheren van servers. De servers worden ingesteld en beheerd door de mensen van de technische dienst. Ook wordt er VOIP, netwerkbeheer en Virtual Private Network (VPN) verbindingen uitgevoerd. 1.2 Stageplaats Het bedrijf MMPCS, is onderverdeeld inde technische dienst en de software-afdeling. De technische dienst houdt zich vooral bezig met de herstelling van de kassasystemen, servers installeren en netwerken beheren. De software-afdeling schrijft de software voor de verschillende kassasystemen. Ik heb mijn stage gedaan bij de technische dienst. Ik merk dat iedereen zijn eigen specifieke taak heeft in het bedrijf. Mijn coördinatoren waren dhr. Chris Vandaele en Maarten Ballière. Dhr. Vandaele heeft mij de opdracht gegeven voor mijn stage. Maarten was de persoon waar ik bij terecht kon als ik problemen had met de uitvoering van mijn opdracht.

18 Bram Cooreman Pagina 18 2 Virtualisatie Deze verhandeling gaat over de integratie van een telefooncentrale in een virtuele omgeving. Hierbij is het vooreerst van belang te begrijpen wat een virtuele wereld juist is. Hieronder worden enkele aspecten van virtualisatie besproken. Er zal wat verder een korte vergelijking worden gemaakt tussen de verschillende virtualisatieprogramma s. 2.1 Wat is virtualisatie Virtualisatie is een technologie die ervoor kan zorgen dat er meerdere besturingssystemen op één computer kunnen draaien. Elk van deze virtuele machines heeft dus zijn eigen besturingssysteem, bijvoorbeeld: Macintosh, Windows 7, Linux,. Doordat de servers tegenwoordig zo krachtig zijn, kunnen ze gemakkelijk 10 tot 25 virtuele machines bevatten. Elk van deze machines werken dus onafhankelijk van elkaar, zonder dat de andere wordt beïnvloed. Per virtuele machine wordt er een bepaalde capaciteit voorzien. Als een virtuele machine geheugen te kort komt, dan neemt het preseved memory van een andere machine die niet wordt gebruikt. Virtuele machines draaien op een virtuele laag tussen hardware van de fysieke machine en de virtuele machine zelf. Hierdoor maakt het niet uit welke hardware componenten er zich op de fysieke server bevinden. Hierdoor is het gemakkelijker om een virtuele machine over te zetten naar een andere fysieke machine. 2.2 Voordelen van virtualisatie Doordat de virtuele machine onafhankelijk is van de fysieke server, is het gemakkelijk om een virtuele machine over te plaatsen naar een andere fysieke machine. Bij virtualisatie is het eenvoudig om fysiek geheugen bij te plaatsen alsook om het geheugen te vergroten zonder dat er extra instellingen moeten worden aangepast. Ook is het kostenbesparend omdat je maar één fysieke toestel nodig hebt om 10 servers te laten draaien. 2.3 VMware vsphere Hypervisor Voor mijn thesis maak ik gebruik van VMware vsphere Hypervisor. Dit programma wordt in het bedrijf gebruikt om hun reeds bestaande servers te beheren. Als we een aantal virtualisatieprogramma s vergelijken met VMware vsphere Hypervisor, zien we dat VMware er toch altijd wel beter uit komt. Onderstaande tabel toont een de kenmerken van een aantal virtualisatieprogramma s.

19 Bram Cooreman Pagina 19 Kenmerk VMware vsphere Hypervisor Windows Server 2008 Hyper-V R2 Citrix XenServer 5.6 Red Hat Enterprise Virtualization 2.2 Kleine voetafdruk, grootte van het OS Ja, de kern heeft een grootte van ~100MB Neen, de kern heeft een grootte van 3.6GB Neen, de kern heeft een grootte van 1.8GB Ja, gebruikt een aantal Linux OS componenten niet Geavanceerde geheugen beheer Ondersteuning van Cisco Discovery Protocol Ja Neen Neen Neen Ja Neen Neen Neen OS onafhankelijk Ja Neen, maakt gebruik van Windows als beheersysteem Neen, maakt gebruik van Linux als beheersysteem - Hardware drivers Ja, geoptimaliseerd voor verschillende hardware componenten Neen, vooral Windows drivers Neen, Linux drivers Neen, Linux drivers Ondersteunende OS Ja, 65 ondersteunde gast OS Gelimiteerd, enkel 25 gast OS Gelimiteerd, enkel 17 gast OS Gelimiteerd, enkel 5 gast OS (desktop OS wordt niet ondersteund in RHEV voor servers) IPv6 ondersteuning Ja Ja Neen Neen, IPv6 is gedeactiveerd in RHEV Tabel 2.1 Verschillen in virtualisatieprogramma's

20 Bram Cooreman Pagina 20 3 VOIP In dit hoofdstuk worden de algemene kenmerken, de mogelijke vertragingen, de gebruikte protocollen en de verschillende audio codecs die bij VOIP gebruikt zijn, besproken. 3.1 Algemeen Voice over Internet Protocol (VOIP) is een communicatie protocol die ervoor zorgt dat geluidspakketten en multimediasessies verspreid kunnen worden via het internet. Dit gebeurt aan de hand van IP-pakketten. VOIP systemen gebruiken sessies om het starten en stoppen van telefoongesprekken te controleren. Ook controleert het welke audio codecs er worden gebruikt om het gesprek over een netwerk te kunnen versturen. Deze codecs zijn afhankelijk van de implementatie van het VOIP systeem. 3.2 Delay Wanneer er gebruik wordt gemaakt van VOIP in een netwerk, ondervinden de pakketten heel wat vertragingen. Om te weten hoe deze vertragingen behandeld kunnen worden, moet er eerst bepaald worden welke vertragingen er kunnen voorkomen. Om te weten hoeveel een VOIPgesprek mag vertraagd worden om nog verstaanbaar over te komen, zijn er een aantal normen opgelegd door het International Telecommunication Union (ITU). Tabel 3.1 toont aan wanneer een gesprek niet meer acceptabel is. Bereik in ms Beschrijving Acceptabel voor de meeste toepassingen Acceptabel als de beheerders bewust zijn van de vertragingen en de impact op de kwaliteit van het gesprek Boven 400 Niet meer acceptabel Tabel 3.1 Vertragingen bij VOIP De belangrijkste oorzaken van vertragingen zijn: processing delay propagation delay serialization delay queuing delay

21 Bram Cooreman Pagina Processing delay Processing delay wordt veroorzaakt door de verwerkingssnelheid van de verschillende toestellen om een VOIP pakket te verwerken. De processor snelheid van de router, switch en ook de gebruikte audio codec zullen de processing delay mee bepalen. Indien een router ook pakketverwerking moet uitvoeren, zoals bijvoorbeeld Network Address Translation (NAT), zal dit ook vertragingen opleveren. Als er gebruik wordt gemaakt van de audio codec G.729, dan zal er per sample 10 ms vertraging gegenereerd worden. In een pakket zitten er twee audio samples, dus zal dit een vertraging van 20 ms opleveren. Er wordt nog eens 5 ms toegevoegd omdat er nog een voorspelling gebeurt door de codec. Er zal dus in totaal 25 ms vertraging op het pakket zitten, die veroorzaakt is door de audio codec Propagation delay Propagation delay is een term die verschillende betekenissen kan hebben afhankelijk van de context, bijvoorbeeld netwerk, elektronisch verkeer of een fysische kabel. In het algemeen gaat het over de tijdsduur die een bepaalde toepassing nodig heeft om zijn bestemming te bereiken. Propagation delay kan bepaald worden door middel van een formule: d/s. Waarbij d gelijk is aan de snelheid van de elektronen in een koperen kabel of glasvezel, en waarbij s gelijk is aan de lichtsnelheid (± m/s). Een oplossing voor deze vertraging bestaat er niet echt, want dit is afhankelijk van het gebruikte medium. Daarom zal de gebruiker het snelste medium gebruiken dat voor handen is Serialization delay Serialization delay of transmission delay is de tijd die nodig is om data te versturen over een kabel. Dit is afhankelijk van de grootte van de datapakket en van de bitsnelheid van de kabel. Door de huidige bitsnelheid van de kabels kan er vanuit gegaan worden dat deze vertraging verwaarloosbaar is Queuing delay Wanneer er in een pakket geschakelde netwerkomgeving wordt gewerkt kan een pakket onderworpen zijn aan de queuing delay. Dit is een vertraging die ontstaat doordat er een overvloed aan pakketten toekomen op een interface. Hierdoor moet de interface al de pakketten opslaan in een queue of wachtrij. Naargelang de ingestelde prioriteit, zal een pakket meer of minder vertraging hebben. De verschillende queuing mechanismes en prioriteit instellingen worden verder besproken in hoofdstuk 6 Quality of Service.

22 Bram Cooreman Pagina Jitter Jitter is het tijdsverschil die ontstaat tussen het moment wanneer een pakket verwacht wordt en de uiteindelijke aankomst van het pakket. Dit is een typisch probleem bij pakket geschakelde netwerken. Jitter wordt veroorzaakt doordatinformatie opgesplitst wordt in verschillende pakketten en elk van deze pakketten via een andere weg zijn bestemming kan bereiken. Hierdoor moeten de verschillende pakketten eerst in de juiste volgorde worden geplaatst vooraleer ze verder kunnen verwerkt worden. Jitter Figuur 3.1 Jitter Figuur 3.1 toont dat de rode 1 normaal op hetzelfde moment moet aankomen als de zwarte 1, maar eigenlijk pas later aankomt. Het verschil tussen beide heet jitter. Dit kan opgelost worden door te werken met een jitter buffer, of door gebruik te maken van Quality of Service, zie hoofdstuk Protocollen VOIP gebruikt zowel proprietary als open protocollen. Een aantal voorbeelden zijn: H323, Session Initiation Protocol (SIP), Real-time transport Protocol (RTP), Session Description Protocol (SDP). H323 is één van de eerste protocollen die toegepast werd voor VOIP. Deze is wereldwijd verspreid en wordt gebruikt om grote afstanden te overbruggen H.323 H.323 is een ITU-T standaard die bedoeld is voor het versturen van audio, video en data over het internet. H.323 wordt wereldwijd gebruikt voor Voice over IP. Deze standaard bestaat uit verschillende protocollen, die elk de H.323 standaard ondersteunen. Omdat tijdens de verdere bespreking van deze thesis niet verder gebruik wordt gemaakt van de H.323 standaard, wordt dit niet verder besproken.

23 Bram Cooreman Pagina Session Initiation Protocol Session initiation protocol (SIP) is een signalisatie protocol, wereldwijd gebruikt voor multimedia communicatie sessies, zoals voice en video. Dit kan gebruikt worden voor het opzetten, afbreken en onderhouden van zowel unicast als multicast sessies. SIP behoort tot de Application layer protocol, die onafhankelijk is van de transport layer. Het kan zowel transport control protocol (TCP), user datagram protocol (UDP) als stream control transmission protocol (SCTP) ondersteunen. Dit is een tekst gebaseerd protocol. SIP wordt verder nog uitgebreider besproken Real-time Transport Protocol Real-time Transport Protocol (RTP) is een protocol die audio en video over het internet verzendt. In communicatiesystemen wordt RTP toegepast bij het gebruik van streaming media zoals applicaties voor telefonie en video conferentie. RTP is ontwikkeld door de Audio-Video Transport Working Group van het Internet Engineering Task Force (IETF). RTP wordt gecombineerd met andere protocollen zoals H.323 en RTSP. De standaard RTP maakt gebruik van RTP en RTCP. RTP verstuurt audio en video, terwijl RTCP controle data verstuurt samen met QoS parameters. De voornaamste toepassingen van RTP zijn end-to-end en real-time verkeer. Dit protocol zorgt voor jitter-compressie en detectie van in verkeerde volgorde aankomende pakketten. RTP was bedoeld om verschillende multimedia formaten te ondersteunen. Het is ook mogelijk om nieuwe audioformaten toe te voegen zonder dat het RTP formaat gewijzigd wordt. Omdat de informatie die specifiek nodig is voor bepaalde toepassingen niet aanwezig is in de standaard RTP-header, wordt dit meegegeven met de RTP profielen en payload formaten. 3.5 Audio codecs Tijdens een VOIP gesprek worden er natuurlijk ook geluidspakketten verstuurd. Om de verschillende audio signalen te kunnen versturen, moet er een codec worden gebruikt. Om te weten hoe de sampling van een geluidssignaal gebeurt, wordt de werking en de verschillende methodes, signalen en coderingsmethodes kort uitgelegd. Een audio codec zorgt voor de compressie/decompressie van digitale geluiden. RTP maakt gebruik van verschillende codecs om audio te verwerken. De volgende codecs worden gebruikt bij het SIP protocol. Tabel 3.2 toont de verschillende audio codecs die ondersteunt worden door de gebruikte VOIP telefooncentrale.

24 Bram Cooreman Pagina 24 Coderingsmethode Snelheid (kbps) Vertraging (msec) Framelengte (msec) Speex G.711 PCM GSM-FR G ilbc Tabel 3.2 Soorten audio codecs MOS-score G.711 codec Spraak- en audiosignalen zijn analoog, terwijl een datanetwerk digitaal is. De overgang van analoog naar digitaal gebeurt door een Analog-to-Digital Convertor (ADC). Dit proces om van analoog naar digitaal te gaan of een Pulse Code Modulation (PCM) wordt gedaan in 3 stappen. - bemonsteren - kwantisering - codering Tijdens de kwantisering kan er compressie van het spraak signaal worden toegepast. De compressie van de spraaksignalen is belangrijk voor de instelling van Quality of Service. Zie hoofdstuk Bemonstering Het bemonsteren van een Laag Frequent signaal (LF) houdt in dat de waarde van een analoog signaal gemeten wordt op bepaalde tijdstippen, die op een constant tijdsinterval van elkaar liggen. Dit wordt ook een Pulse Amplitude Modulation of PAM-signaal genoemd. De samplefrequentie moet minstens twee maal zo groot zijn als de hoogste frequentie die in het LF-signaal voorkomt. Bij een spraaksignaal is de maximale frequentie 4000Hz, dus de samplefrequentie moet dan gelijk zijn aan 8000Hz. Dit moet gerespecteerd worden om geen verlies te hebben van het LF-signaal. Deze eis wordt besproken in de sample-theorie van Shannon.

25 Bram Cooreman Pagina 25 Figuur 3.2 Bemonstering van een LF-signaal Het bemonsteren van de LF-signaal gebeurt door middel van een Sample-and-Hold schakeling. Een nieuwe waarde wordt pas opgenomen als de Analog to Digital Convertor of ADC zich op de volgende trap bevindt van de overeenkomstige digitale code van de huidige sample. Het signaal dat gebruikt wordt, moet een zo kort mogelijke pulsduur hebben Kwantisering Kwantiseren is het omzetten van de amplitudes van het PAM-signaal naar een digitale waarde N. De waarden worden bij het coderen omgezet in een n-bit code. De waarde van n is afhankelijk van het aantal kwantiseringsintervallen i die worden gebruikt. N wordt door onderstaande formule berekend. N = ²log i In het geval dat i gelijk is aan 256, dan is n gelijk aan 8. Elke sample krijgt een kwantiseringswaarde toegekend die het dichtste bij de amplitude ligt. Als de sample een slechte waarde krijgt, ontstaat er kwantiseringsruis. Deze kwantiseringsruis verlaagt de signaal-ruisverhouding van het signaal. De kwaliteit van het signaal neemt af naarmate de kwantiseringsruis toeneemt. Om de kwantiseringsruis te verminderen, moet je het aantal intervallen verhogen. Hierdoor daalt het verschil tussen het ingangssignaal en de kwantiseringswaarde.

26 Bram Cooreman Pagina 26 Het aantal codes zal ook verhoogd moeten worden volgens de stijgende kwantiseringswaarden. Doordat een spraaksignaal kleine amplitudes heeft, wordt er niet-lineaire kwantisering toegepast. Onderstaande figuur toont de verschillende pulse modulatie technieken. Figuur 3.3 Verschillende pulse modulatie technieken Uniforme kwantisering Bij uniforme kwantisering wordt het ingangssignaal in gelijke kwantiseringsintervallen onderverdeeld. Per interval is er één gekwantiseerde waarde. De kwantiseringsruis is voor zowel kleine als voor grote ingangssignalen even groot. Dit heeft als gevolg dat de signaal-ruisverhouding daalt wanneer het niveau van het ingangssignaal ook daalt. Figuur 3.4 toont de kwantiseringsfout bij uniforme kwantisering. Figuur 3.4 Kwantiseringsfout bij uniforme kwantisering

27 Bram Cooreman Pagina Niet-uniforme kwantisering Bij niet-uniforme kwantisering wordt het ingangssignaal in ongelijke kwantiseringsintervallen verdeeld. Deze intervallen worden groter naarmate het ingangssignaal groter wordt. Dus, de kwantiseringsruis wordt groter naarmate het ingangssignaal stijgt. De signaal-ruisverhouding blijft dus constant voor alle signaalniveaus. Figuur 3.5 toont de kwantiseringsfout bij niet-uniforme kwantisering. Figuur 3.5 Kwantiseringsfout bij niet-uniforme kwantisering A-wet De A-wet is een voorbeeld van niet-uniforme kwantisering. Bij een niet-uniforme kwantisering wordt het bemonsterd analoog signaal gecomprimeerd door een logaritmische transformatie. Door middel van de logaritmische compressie wordt er sterker gecomprimeerd naarmate de amplitude stijgt. Met behulp van G.711 zijn de PAM-signalen gekwantiseerd door gebruik te maken van een 13-segments compressiekarakteristiek, deze compressiekarakteristiek wordt ook wel de A-wet genoemd.

28 Bram Cooreman Pagina 28 Figuur 3.6 Kwantisering volgens de A-wet Figuur 3.7 Kwantisering volgens de A-wet Bovenstaande figuren tonen de voorstelling van kwantisering volgens de A-wet. In totaal zijn er 13 segmenten. Elk segment is opgedeeld in 16 niveaus. Het 7 de segment bevat 4 onderverdelingen met elk 16 niveaus. Dit komt doordat de meeste informatie van de menselijke stem zich bij lage amplitudes bevindt. Er zijn in totaal 256 niveaus, 128 kwantiseringsniveaus voor de positieve en negatieve niveaus. Hiervoor zijn er dus 8 bits nodig. Totaal niveaus = (4 x 16 niveaus) + (12 x 16 niveaus) = 256 (segment 7) (andere segmenten) Er zijn dus 256 kwantiseringsintervallen, bijgevolg worden deze gecodeerd met 8 bits. n = ²log 256 = 8 Het meest significante bit (met de hoogste waarde) is het tekenbit en heeft de waarde 1 voor positieve waarden en 0 voor negatieve waarden. De volgende 3 bits worden gebruikt voor de aanduiding van het segment en de laatste 4 voor de 16 stappen binnen elk segment. Figuur 3.7 toont hoe het 8 bit codewoord wordt afgeleverd.

29 Bram Cooreman Pagina G.729 codec G.729 is een audio compressie algoritme dat spraak comprimeert in pakketten van 10 milliseconden. Dit algoritme noemt het CS-ACELP, de afkorting is Conjugatestructure algebraic-code-excted linear prediction. De codec zorgt er dus voor dat een 64 kbps PCM-signaal wordt gecomprimeerd naar een 8 kbps signaal.deze techniek comprimeert elk spraaksignaal zonder dat het gesprek eronder lijdt. De G.729a codec wordt het meeste gebruikt omdat dit een minder complexe opbouw heeft. Deze codec heeft een vertraging van 15 milliseconden, 10 milliseconden voor de framelengte en 5 milliseconden vertraging omdat de codec een voorspelling doet. De G.729 codecs worden meestal toegepast in de vorm van software die op DSPprocessoren geladen wordt.

30 Bram Cooreman Pagina 30 4 SIP Er zijn verschillende soorten VOIP protocollen, die het gesprek tot stand kunnen brengen. Eén van deze protocollen is SIP, dit hoofdstuk zal de verschillende kenmerken van SIP uitleggen. 4.1 Kenmerken SIP staat voor Session Initiation Protocol. Zoals eerder besproken is dit een op tekst gebaseerd protocol. Dit wil zeggen dat alle initiaties in leesbare tekst worden verzonden. SIP is vergelijkbaar met het http request/response model. Elke transactie bestaat uit een client die een request stuurt naar een bepaalde service op een server. SIP gebruikt veel van deze header-velden zodat het een leesbaar formaat is. SIP clients gebruiken TCP of UDP op poortnummers 5060 of 5061 om verbinding te maken met een SIP server. Poort 5060 wordt het meest gebruikt voor niet geëncrypteerd verkeer, terwijl poort 5061 gebruikt wordt voor geëncrypteerd verkeer met een transport layer security. De voice en video streamcommunicatie die gebruikt worden in SIP applicaties worden getransporteerd/verwerkt via een andere applicatie protocol, het Real-time transport protocol(rtp). SIP is gemaakt voor het opstellen van de functies van netwerkelementen die dienen voor een proxy-server en een user agent. Deze zorgen voor de verbinding met een bepaald nummer en deze zorgen ervoor dat telefoon rinkelt en dat er een bezettoon of de telefoon rinkelt. Door het gebruik van SIP is het ook mogelijk om een receptioniste te gebruiken. Dit wil zeggen dat een ingesproken tekst kan gebruikt worden om een bepaalde persoon te bereiken. Dit is bijvoorbeeld zo in een callcenter van Belgacom. Wanneer SIP wordt gebruikt om te communiceren, kan de eindgebruiker ook de naam zien van de persoon die hem belt. Maar dit is enkel mogelijk indien de andere gebruiker ook SIP gebruikt om te communiceren. 4.2 SIP network elementen SIP User agents (UAs) zijn de eindgebruikers, zoals telefoons, multimedia hoofdtelefoons, PC s, PDA s, Deze zijn in staat om de SIP sessie te starten en te onderhouden. De User Agent Client initieert het bericht, de User Agent Server beantwoordt het bericht.

31 Bram Cooreman Pagina 31 SIP Registrar Servers zijn databases die de locatie van alle UA s, binnen een bepaald domein, bevatten. In een SIP bericht worden deze servers aangesproken om de IP-adressen van de gebruikers en andere informatie die belangrijk is voor de SIP Proxy server op te nemen. SIP Proxy Servers accepteren sessieaanvragen die gemaakt zijn door een SIP UA en zal de SIP Registrar raadplegen om de UA s adres informatie te krijgen. Als de UA ontvanger zich in hetzelfde domein bevindt, zal de sessie direct worden doorgestuurd, anders zal deze eerst naar de Proxy Server worden gestuurd waar de andere UA zich bevindt. SIP Redirect Servers zorgen ervoor dat de SIP Proxy Servers de SIP sessies kunnen doorsturen naar een extern domain. 4.3 SIP berichten SIP is een op tekst gebaseerd protocol, vergelijkbaar met HTTP. Er zijn twee soorten SIP berichten namelijk: requests en responses. De eerste regel van een request is een methode, die enerzijds bevat welk type request het is en anderzijds ook de Request-URI, die bepaalt naar waar de request moet worden gezonden. De eerste regel van de response is de response code. Er zijn verschillende methoden voor de SIP request: REGISTER : initiëren van het huidige IP-adres en URL van wie de UA een gesprek wil ontvangen. INVITE: starten van een mediasessie tussen de UA s. ACK: bevestiging van de berichtuitwisseling. CANCEL: stoppen van de huidige request. BYE: stoppen van de sessie tussen twee gebruikers die in gesprek zijn. OPTIONS: vraagt om de informatie van de beller of deze capabel is voor het gesprek te starten. Er zijn ook verschillende types van SIP responses: Provisional (1xx): request wordt ontvangen en verwerkt. Success (2xx): het gesprek is goed ontvangen, begrepen en aanvaard. Redirection (3xx): verdere acties moeten worden ondernomen om de request te kunnen voltooien. Client Error (4xx): request bevat syntaxfouten en kan niet worden voldaan door de server. Server Error (5xx): de server kan niet voldoenn aan een geldige request. Global Failure (6xx): de request kan niet worden beantwoord door een server.

32 Bram Cooreman Pagina 32 Figuur 4.1 SIP conversatie 4.4 SIP conversation Om een VOIP gesprek tot stand te brengen moeten er eerst verschillende berichten worden verzonden. Deze berichten zorgen voor het tot stand brengen, in stand houden en het verbreken van het telefoongesprek. Onderstaande tabel toont de berichten die worden verzonden om een VOIP gesprek tot stand te brengen.

33 Bram Cooreman Pagina Request: REGISTER (5060) > (5060) Status: 401 Unauthorized (5060) < (5060) Request: REGISTER (5060) > (5060) Status: 200 OK (5060) < (5060) Request: INVITE (5060) > (5060) Status: 407 Proxy Authentication Required (5060) < (5060) Request: ACK (5060) > (5060) Request: INVITE (5060) > (5060) Status: 100 Trying (5060) < (5060) Status: 183 Ringing (5060) < (5060) Status: 200 OK (5060) < (5060) Request: ACK (5060) > (5060) RTP Data ( ) < > ( ) Request: BYE (5060) > (5060) Status: 200 OK (5060) < (5060) SIP: Request: REGISTER sip:sip.voxbox.be:5060 SIP: 401 Unauthorized SIP: Request: REGISTER sip:sip.voxbox.be:5060 SIP/SDP: Status: 200 OK, with session description SIP/SDP: Request: INVITE with session description SIP: Status: 407 Proxy Authentication Required SIP: Request: ACK SIP/SDP: Request: INVITE with session description SIP: Status: 100 Giving a try SIP/SDP: Status: 183 Session Progress, with session description SIP/SDP: Status: 200 OK, with session description SIP: Request: ACK sip: @ :5060 RTP Data SIP: Request: BYE sip: @ :5060 SIP: Status: 200 OK Tabel 4.1 Gedetailleerde voorstelling van een VOIP gesprek m.b.v. SIP.

34 Bram Cooreman Pagina 34 Er zullen hieronder een aantal berichten besproken worden, maar de volledige conversatie is te vinden in bijlage INVITE Onderstaande voorbeeld toont een INVITE bericht. Dit bericht wordt gebruikt om een gesprek tot stand te brengen. Er zal nu een korte uitleg volgen over de betekenis van de verschillende lijnen. INVITE SIP/2.0 Via: SIP/2.0/UDP :5060;branch=z9hG4bK-d8754z- 5f18f53e424c224b-1---d8754z-;rport Max-Forwards: 70 Contact: To: From: Call-ID: ODUyODdiZTExZjEyODhiMWE0Yzk5NjY0ODZhYzlhMzQ. CSeq: 1 INVITE Allow: INVITE, ACK, CANCEL, OPTIONS, BYE, REGISTER, SUBSCRIBE, NOTIFY, REFER, INFO, MESSAGE Content-Type: application/sdp Supported: replaces User-Agent: 3CXPhoneSystem Content-Length: 274 Remote-Party-ID: " "<sip: @sip.voxbox.be:5060>;party=calling De eerste regel van het bericht heet de Request-Line. Deze lijn wordt gebruikt door de centrale om de desbetreffende actie te ondernemen. INVITE sip: @sip.voxbox.be:5060 SIP/2.0 INVITE is de methode die bepaald welke actie er moet worden gedaan. De vervolgens wordt de request-uri gegeven. Dit bevat de gebruikersnummer gevolgd door de server zijn IP adres of FQDN, gevolgd door het poortnummer. user@server:5060 De laatste parameter duidt de SIP versie aan. De volgende parameters worden in de header velden aangepast: Via: SIP/2.0/UDP :5060;branch=z9hG4bK-d8754z- 5f18f53e424c224b-1---d8754z-;rport Dit veld bevat het lokaal IP adres van de server waarvan de antwoorden kunnen komen. Max-Forwards: 70 Dit is het maximum aantal hops die de request mag hebben vooraleer het de ontvanger bereikt. Het aantal hops vermindert bij elke keer dat de

35 Bram Cooreman Pagina 35 request een toestel passeert. Dit is nodig om geen oneindige lussen te creëren in het netwerk. Contact: Dit veld bevat de SIP URI die een directe route bevat naar de beller. Dit bevat de gebruikersnaam en het IP adres of de FQDN van de server. To: Dit veld bevat de display name ( ), en het SIP URI veld From: Dit veld bevat de display name (Software) en bevat ook het SIP URI veld In dit veld staat er ook nog een tag, dit is een pseudo-random sequentie nummer dat toegevoegd is door de SIP applicatie. Deze tag werkt als een nummer die de beller identificeert. Call-ID: ODUyODdiZTExZjEyODhiMWE0Yzk5NjY0ODZhYzlhMzQ Dit is nummer is uniek aan een gesprek. Dit nummer is een combinatie van de telefoons, IP adres en een pseudo-random tekst. CSeq: 1 INVITE Dit nummer bevat een getal en de naam van de methode. Wanneer een gesprek start wordt het eerste bericht gegeven door een random nummer. Hierna wordt elk bericht dat volgt, vermeerderd met één. Dit veld wordt gebruikt voor de detectie van verloren pakketten. Allow: INVITE, ACK, CANCEL, OPTIONS, BYE, REGISTER, SUBSCRIBE, NOTIFY, REFER, INFO, MESSAGE Dit veld bevat de mogelijke berichten die kunnen verstuurd worden. Content-Type: application/sdp Dit veld bevat de omschrijving van de body van het bericht. Dit wordt niet weergegeven.

36 Bram Cooreman Pagina 36 Supported: replaces Dit veld is afhankelijk van de instellingen van de provider en toont aan welke opties er ondersteund worden. User-Agent: 3CXPhoneSystem Dit veld geeft aan welk toestel er wordt gebruikt om een gesprek te initiëren. Content-Length: 274 Dit is het aantal bytes die het bericht bevat. Remote-Party-ID: Dit veld bevat de display name van de beller, alsook het nummer van de beller. Er volgt ook nog een party element. Dit element toont aan wat de beller aan het doen is, in dit geval bellen.

37 Bram Cooreman Pagina OK Onderstaande voorbeeld toont een ACK bericht. Er zijn heel wat velden gelijklopend met een INVITE bericht, daarom worden enkel de verschillen uitgelegd. SIP/ OK Via: SIP/2.0/UDP :5060;received= ;branch=z9hG4bKd8754z-912a5c39fc4f984f-1---d8754z-;rport=5060 Record-Route: <sip: ;lr=on;ftag=72435e7f> From: To: Call-ID: ODUyODdiZTExZjEyODhiMWE0Yzk5NjY0ODZhYzlhMzQ. CSeq: 2 INVITE User-Agent: Integrics Enswitch Allow: INVITE, ACK, CANCEL, OPTIONS, BYE, REFER, SUBSCRIBE, NOTIFY Supported: replaces Contact: <sip: @ :5060> Content-Type: application/sdp Content-Length: 307 De eerste regel wordt de Status line genoemd. SIP/ OK : Deze regel toont aan dat er SIP versie 2 wordt gebruikt. De statuscode is 200 met als antwoord OK. Via: SIP/2.0/UDP :5060;received= ;branch=z9hG4bKd8754z-912a5c39fc4f984f-1---d8754z-;rport=5060 Er kunnen meerdere Via velden zijn, maar in dit geval is er maar één Via veld. Dit komt omdat er per element dat het INVITE bericht passeert, er een identificatienummer wordt toegevoegd aan het Via veld. Het eerste IP adres is het IP adres van de telefooncentrale die het bericht verstuurt. Dan volgt het IP adres van de proxy server die gebruikt wordt om het bericht naar het juiste toestel te sturen.vervolgens wordt er een branch toegevoegd die het zelfde is als de branch van een INVITE bericht. Daarna wordt de poortnummer toegevoegd. To: " "<sip: @sip.voxbox.be:5060>;tag=as5bdefd53 Het To veld bevat nu een extra element namelijk tag. De tag stelt de op gebelde gebruiker voor. Contact: <sip: @ :5060> Het Contact veld bevat nu het exacte nummer van de ontvanger. Hierdoor moet de beller in het vervolg niet meer de proxy server raadplegen om de ontvanger te bereiken.

38 Bram Cooreman Pagina SIP canceling conversation Het tot stand brengen van een VOIP gesprek is niet hetzelfde als het annuleren van een VOIP gesprek. Daarom toont tabel 4.2 de werking van een geannuleerd gesprek Request: INVITE (5060) > (5060) Status: 100 Trying (5060) < (5060) Request: CANCEL (5060) > (5060) Status: 200 canceling (5060) < (5060) Status: 487 Request Terminated (5060) < (5060) Request: ACK (5060) > (5060) Status: 200 OK (5060) < (5060) SIP/SDP: Request: INVITE with session description SIP: Status: 100 Giving a try SIP: Request: CANCEL sip: @sip.voxbox.be:5060 SIP: Status: 200 canceling SIP: Status: 487 Request Terminated SIP: Request: ACK sip: @sip.voxbox.be:5060 SIP: Status: 200 OK Tabel 4.2 Uitwerking van een geannuleerd VOIP gesprek m.b.v. SIP. De volledige uitwerking van het geannuleerd gesprek is te zien in bijlage 2.

39 Bram Cooreman Pagina 39 5 Telefonie Dit hoofdstuk zal de verschillende telefoonsystemen en telefooncentrales bespreken. 5.1 PSTN Public switched Telephone network, dit is een wereldwijd gebruikt telefonienetwerk. Een PSTN netwerk is een circuit-switched telefoonnetwerk. Dit bestaat uit telefoonkabels, glasvezelkabels, satelliet verbindingen,. PSTN gebruikt ITU-T standaarden en telefoonnummers om te communiceren. Een PSTN lijn heeft een bandbreedte van 64 kbit/s. Het spraaksignaal wordt gedigitaliseerd op 8 khz (8 bits PCM) en gaat digitaal over een PSTN lijn volgens de G.711 codec. Enkel de eindpunten zijn analoog (POTS), hoewel er ook digitale (ISDN) eindpunten zijn. 5.2 PBX of PABX Een Private Automatic Branch exchange (PABX of PBX) is een telefooncentrale die door een bedrijf privé wordt gebruikt. Het is vergelijkbaar met een huistelefooncentrale, maar er kan een groter aantal toestellen aangesloten worden. Vroeger werd een telefooncentrale handmatig bediend. Maar tegenwoordig wordt dit automatisch gedaan. Door het gebruik van een PBX moeten de telefoons niet langer verbonden zijn met het publieke telefoonnetwerk (PSTN). Er kunnen niet alleen telefoons verbonden worden met een PBX, maar ook met een faxmachine, met modems of andere communicatietoestellen. Deze toestellen worden extensions genoemd. Een PBX wordt gebruikt om interne telefoongesprekken te verbinden. Er zijn ook een aantal buitenlijnen ( trunks ) voorzien om naar een ontvanger buiten het bedrijf te bellen. Het ISDN-protocol wordt gebruikt om de verschillende datakanalen vast te leggen. Er zijn een aantal datakanalen die worden gebruikt voor spraak. Dit zijn een of meer signaleringskanalen. Deze kanalen worden gebruikt voor het opzetten of afbreken van de verbindingen. Er bestaat een primary rate, dit wil zeggen dat 30 gesprekken en de bijhorende signalering over twee paren gaan. Dit wordt ook wel een 30B+D of Primary Rate Access PRA genoemd. Het tegenovergestelde is basic rate, 2B+D of een BA (= 2 kanalen), waarbij twee gesprekken over één paar gaan. Tegenwoordig is er ook een VOIP PBX. Hierbij is het mogelijk om te bellen via het internet. Dit heet ook wel IP-PBX. De meeste IP-PBX systemen kunnen zowel met traditionele buitenlijnen als met een externe VOIP verbinding werken. Een IPBX wordt in het bedrijf geplaatst. Het voordeel is dat met IPBX ook gebruik gemaakt wordt van andere elektronische communicatiemiddelen zoals .

40 Bram Cooreman Pagina Verschillende softwarematige PBX Er zijn op de markt verschillende softwarematige PBX telefooncentrales. Daarom zal er een korte bespreking van de verschillende PBX systemen volgen. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen de verschillende PBX systemen aan de hand van het gebruikersaantal. Namelijk, voor thuisgebruikers en voor kleine tot middelgrootte bedrijven. De telefooncentrales die gebruikt worden voor thuisgebruikers zijn: Grandstream, Aastra en D-link.Voor kleine tot middelgrootte bedrijven zijn er: Digium, 3CX en trixbox.de opgegeven voorbeelden zijn de meest gekende of meest voorkomende softwarematige telefooncentrales. Hierna volgt een korte uitleg over een aantal systemen Grandstream Grandstream is ontwikkeld voor een bedrijf met maximum 30 werknemers. Het voordeel dat Grandstream met zich mee draagt, is dat het ingebouwde telefoonaansluitingen heeft om aan een bestaande analoge telefooncentrale te koppelen. Grandstream maakt gebruik van een Linux OS om zijn toestellen te configureren. Een van de samenwerkende partners is 3CX Aastra Net als Grandstream richt Aastra zich op de thuisgebruikers of kleine bedrijven. Een Aastra systeem heeft 6 FXO (POTS lijnen) en 2 FXS poorten (analoge lijnen of fax machines) waardoor het de bestaande analoge telefooncentrale kan vervangen. Aastra wordt ook ondersteund in een 3CX centrale Digium Digium is een toestel gemaakt door Asterisk en werd ontwikkeld voor middelgrootte bedrijven met een 100-tal gebruikers. Asterisk werkt met Linux OS, maarheeft als nadeel dat het niet uitbreidbaar is indien er meerdere gebruikers bijkomen CX 3CX is een op Windows gebaseerd telefooncentrale, daardoor is er geen kennis nodig van Linux. Er bestaat al een gratis versie van 3CX die het mogelijk maakt om de software al eens te testen, vooraleer er wordt overgegaan naar een volledige versie. 3CX ondersteunt een grote verscheidenheid aan hardware componenten zoals bij sommige systemen werd vermeld.