Pagina 2 van VA10.01 Stigas Verzuim jaaranalyse 2014 Versie: 01 Datum:

Transcriptie

1 Analyse Ziekteverzuim In het Agrarisch en Groen Bedrijf Jaaroverzicht 2014 In opdracht van SAZAS Stigas, april 2015 E. de Graaff, medewerker Service- en Contractmanagement A. de Rooij, medisch adviseur Stigas Stigas Versie 2.0 Pagina 1 van 25

2 Pagina 2 van 25

3 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1. Inleiding Ziekteverzuim agrarische en groene sectoren Omvang verzuim in absolute getallen Ziekteverzuimpercentage Meldingsfrequentie Gemiddelde verzuimduur Nadere analyse ziekteverzuim en interventies Verzuim per agrarische bedrijfstak Verzuim naar grootte van het bedrijf Verzuim naar ziektebeeld Kort-en langdurig ziekteverzuim Verzuim naar leeftijd Inzet interventies Het tweede ziektejaar Ontwikkeling tweedejaars ziekteverzuimpercentage Bedrijfsongevallen Ziekteveruim als gevolg van een bedrijfsongeval Arbeidsgebonden factoren in relatie tot bedrijfstak jaar Conclusies en aanbevelingen 20 Bijlage 1: Samenstelling sectoren.. 21 Bijlage 2: Definities kengetallen ziekteverzuim 21 Bijlage 3: Definitie vangnetgevallen (recht op ziekengeld) 21 Bijlage 4: Overige tabellen.. 22 Pagina 3 van 25

4 SAMENVATTING Het verzuimpercentage (eerste plus tweedejaars ziekteverzuim) is gedaald van 3,49% in 2013 naar 3,44% in Het eerstejaarsverzuim steeg met tweehonderdste procent (2,89%). Het tweedejaarsverzuim bereikte het laagste percentage van de afgelopen vier jaar (0,55%). Het ziekteverzuimpercentage in Nederland bedroeg 3,8% in De meldingsfrequentie, het gemiddeld aantal ziekmeldingen per werknemer in 2014, bedroeg 0,26. In 2013 was dat 0,29. De meldingsfrequentie is laag. Overigens moet bedacht worden dat minder ziekmeldingen bij een gelijkblijvend verzuim automatisch een toename van de gemiddelde ziekteduur tot gevolg heeft. De duur van het ziekteverzuim neemt toe met het stijgen van de leeftijd. Verzuim van de leeftijdscategorie t/m 25 jaar duurt gemiddeld drie en een halve week, verzuim van de leeftijdscategorie jaar gemiddeld ruim vier weken en verzuim in de categorie ouder dan 56 jaar gemiddeld vijf en halve week. Pagina 4 van 25

5 1. INLEIDING Voor u ligt de analyse ziekteverzuim over het kalenderjaar In deze analyse vindt u de kengetallen ziekteverzuim van de agrarische en groene sectoren. De verzuimanalyse heeft als doel trends te ontdekken zodat tijdig actie genomen kan worden op de juiste onderwerpen. De analyse is geen boekhoudprogramma om schade te berekenen omdat uitgegaan wordt van kalenderdagen (het weekend wordt meegerekend) en van fulltime werkdagen. Hierdoor is vergelijking met de landelijke CBS overzichten mogelijk. In 2014 was Stigas in staat om veel werknemers tijdens hun ziekte terug te begeleiden naar werk. Een team van 12 vaste bedrijfsartsen en 11 re-integratieadviseurs, in deeltijd werkend voor Stigas, staat klaar om de begeleiding op zich te nemen. Daarnaast is er een groep van vaste vervangers. Werkgevers hebben deze begeleiding en de gederfde loonkosten verzekerd bij SAZAS. SAZAS heeft er alle belang bij dat dit kosteneffectief gebeurt. Dit jaarverslag geeft een beeld hoe de sector dit uitvoerde. Extra aandacht is besteed aan het gedeeltelijk herstel, de interventies en terugkeren naar werk. De sector Land en Tuinbouw valt in Nederland op om zijn lage verzuimpercentage. In uitgaven van de overheid komt dit geregeld naar voren. Pagina 5 van 25

6 2. ZIEKTEVERZUIM AGRARISCHE EN GROENE SECTOREN Op basis van datum ziekmelding, datum herstelmelding, en de personele sterkte worden drie kengetallen berekend: het ziekteverzuimpercentage, de meldingsfrequentie en de gemiddelde verzuimduur. Uitgegaan wordt van een maximale verzuimduur van twee jaar en van 365 kalenderdagen per jaar. Bij een schrikkeljaar zoals in 2012 is uitgegaan van 366 kalenderdagen. De verzuimcijfers worden berekend exclusief werknemers in de vangnetregeling (zwangere) en conform de CBS-standaard. Deze gaat uit van kalenderdagen. In bijlage 2 vindt u de definities van de kengetallen. 2.1 OMVANG VERZUIM IN ABSOLUTE GETALLEN 2013 Verzuimde 2013 Beschikbare kalender 2014 Verzuimde 2014 Beschikbare kalender kalenderdagen (werknemer)dagen kalenderdagen (werknemer)dagen In 2014 bedroeg het totale aantal verzuimde dagen van de bij SAZAS aangesloten bedrijven kalenderdagen (84% eerstejaars en 16% tweedejaars verzuimdagen). In 2013 was dat (82% eerstejaars en 18% tweedejaars ziektedagen). Het gemiddeld aantal bij SAZAS verzekerde kalenderdagen in 2014 (van bedrijven met een ArboVitale contract) ligt 3,5% lager dan dat van ZIEKTEVERZUIMPERCENTAGE 2014 Het verzuimpercentage is het percentage werkbare dagen, dat verloren is gegaan wegens ziekteverzuim. Tabel 1 toont het eerste- en tweedejaars ziekteverzuimpercentage over Tabel 1: Ziekteverzuim agrarische en groene sectoren eerste plus tweede ziektejaar Agrarische sector 1 e ziektejaar 3,15% 3,12% 2,87% 2,89% Agrarische sector 2 e ziektejaar 0,63% 0,70% 0,62% 0,55% Agrarisch totaal 3,78% 3,82% 3,49% 3,44% Nederland 1 e ziektejaar*) 4,2% 4,0% 3,9% 3,8% *) Bron: CBS / Jaarenquête Ziekteverzuim en Kwartaalenquête Ziekteverzuim. CBS neemt alleen het eerstejaars ziekteverzuim waar op basis van een steekproef. Het verzuimpercentage (eerste plus tweedejaarsverzuim) daalt van 3,49% naar 3,44%, berekend volgens de CBSstandaard. Het tweedejaars ziekteverzuim bereikte het laagste percentage van de afgelopen vier jaar. Figuur 1: Verzuim agrarisch t.o.v. Nederland Pagina 6 van 25

7 Deelherstel Zodra werkzaamheden loonwaarde krijgen geeft de werkgever dit door aan SAZAS als percentage deelherstel. Een analyse, gericht op beheersing van de schadelast en waarbij gerekend wordt in gedeeltelijke kalenderdagen, toont een daling van 15% van het verzuimpercentage in het jaar 2014 van 3,44% naar 2,91% (jaar 2013 van 3,49% naar 2,95%). Het ziekteverzuim van de bij SAZAS aangesloten bedrijven met een ArboVitale contract is laag in vergelijking met andere industriële sectoren. CBS komt op met het onderstaande overzicht verzuimpercentage. De agrarische sector steekt gunstig af ten opzichte van andere sectoren. Bij het verzuimcijfer voor Landbouw, bosbouw en visserij moet wel de volgende kanttekening worden geplaatst. Het CBS stelt eigen cijfers vast uit de agrarische sector en sector visserij en maakt geen gebruik van de SAZAS cijfers om reden dat gelegenheidswerkers en scholieren niet in het bestand zitten. De door CBS gepresenteerde cijfers betreffen alleen het eerstejaars ziekteverzuimpercentage. Het eerstejaars ziekteverzuimpercentage wordt bepaald aan de hand van een steekproef. De populatie Landbouw, bosbouw en visserij bestaat uit zo n bedrijven. Hiervan zijn 900 bedrijven geselecteerd voor de steekproef. Bedrijven met 200 werknemers of meer vallen altijd binnen de steekproef van CBS. 2011* 2012* 2013* e kwartaal* e kwartaal* e kwartaal* e kwartaal* Alle economische activiteiten 4,2 4,0 3,9 4,0 3,7 3,5 4,0 3,8 Landbouw, bosbouw en visserij 3,0 2,8 2,7 2,4 2,3 2,5 2,9 2,5 Bouwnijverheid 4,0 3,8 3,9 3,7 3,4 3,9 3,7 Nijverheid en energie 4,9 4,7 4,5 4,5 4,3 4,1 4,7 4,4 Commerciële dienstverlening 3,4 3,2 3,2 3,2 3,0 2,9 3,2 3,1 Niet-commerciële dienstverlening 2014* 5,1 4,9 4,8 4,9 4,5 4,3 4,9 4,7 Bron CBS Pagina 7 van 25

8 2.3 MELDINGSFREQUENTIE De meldingsfrequentie (MF), ook wel verzuimfrequentie genoemd, is het gemiddeld aantal ziekmeldingen per werknemer. In 2014 bedroeg deze 0,26. In 2013 was deze 0,29. De meldingsfrequentie is laag. De werkelijke meldingsfrequentie zal in de agrarische sector wat hoger liggen omdat werkgevers niet alle (kortdurende) ziektegevallen doorgeven. Figuur 2: Meldingsfrequentie per kwartaal De meldingsfrequentie in 2014 is de laagste in de reeks van De meldingsfrequentie stijgt in de wintermaanden en daalt in de zomermaanden. Het is waarschijnlijk dat als onderdeel van het bedrijfsbeleid, het snelle contact na de verzuimmelding vanuit de verzuimdesk hieraan bijdraagt. Een lage meldingsfrequentie is een teken dat de werknemers zich niet snel ziek melden. Pagina 8 van 25

9 2.4 GEMIDDELDE ZIEKTEDUUR De gemiddelde ziekteduur eerste ziektejaar is in 2014 met 2,6 kalenderdagen gestegen ten opzichte van Het betreft hier zoals gebruikelijk de beëindigde ziektegevallen. De totale verzuimduur (eerste plus tweede ziektejaar) van de afgeronde verzuimgevallen komt uit op een gemiddelde van 47,0 kalenderdagen ( ,5 kalenderdagen en ,1 kalenderdagen). Inclusief deelherstel komt de gemiddelde verzuimduur over het eerste plus tweede ziektejaar uit op 41,0 kalenderdagen ( ,9 kalenderdagen en ,8 kalenderdagen). Het betreft hier een stijging van 4,1 kalenderdagen ten opzichte van de gemiddelde verzuimduur in 2013 maar is vergelijkbaar met het jaar 2012 toen er ook geen griepgolf heeft plaatsgevonden. In paragraaf 4 van deze rapportage wordt verder ingegaan op langdurig zieke werknemers. Figuur 3: Ziekteduur in kalenderdagen naar leeftijd De gemiddelde ziekteduur in het eerste ziektejaar stijgt in bijna elke leeftijdscategorie. In 2013 waren er veel kortdurende griepgevallen waardoor de gemiddelde verzuimduur automatisch korter uitviel. Hoe ouder de werknemer, hoe langer de verzuimduur. Pagina 9 van 25

10 3. NADERE ANALYSE ZIEKTEVERZUIM EN INTERVENTIES 3.1 VERZUIM PER AGRARISCHE BEDRIJFSTAK Hieronder wordt een overzicht gegeven van het eerstejaars ziekteverzuim van de belangrijkste agrarische deelsectoren, voor zover bij SAZAS aangesloten en met een contract bij ArboVitale. Tabel 2: Ziekteverzuim eerste ziektejaar agrarische deelsectoren in 2012, 2013 en 2014 SAZAS Ziekteverzuimpercentage Meldingsfrequentie Ziekteverzuimduur Mechanisch loonwerk 2,8% 2,78% 2,66% 0,20 0,20 0,19 34,5 36,7 35,7 Glastuinbouw 3,1% 2,89% 3,33% 0,26 0,28 0,27 32,1 28,7 32,6 Veehouderij 2,9% 2,80% 2,78% 0,24 0,25 0,21 34,1 32,3 32,8 Hoveniers, groenvoorziening 3,9% 3,45% 3,49% 0,45 0,43 0,41 24,6 22,6 24,3 Paddenstoelenteelt 2,6% 2,47% 1,88% 0,18 0,13 0,15 35,9 36,5 35,2 Akkerbouw 2,5% 2,42% 2,28% 0,24 0,22 0,14 29,5 27,5 38,5 Bollenteelt 2,2% 2,16% 1,96% 0,17 0,17 0,15 32,1 32,8 32,8 Bollenhandel 3,0% 3,09% 2,72% 0,36 0,40 0,38 24,3 20,6 16,2 Fruitteelt 1,2% 1,85% 1,51% 0,10 0,10 0,08 34,7 45,0 46,8 Gemengd bedrijf 3,1% 2,97% 2,15% 0,26 0,28 0,21 32,1 30,0 27,4 Bos en Natuur 4,9% 3,99% 3,86% 0,54 0,61 0,55 26,9 17,5 20,4 Vollegrondsteelt 2,0% 2,03% 1,34% 0,11 0,12 0,10 45,2 41,0 37,2 Boomkwekerijen 2,3% 2,07% 2,51% 0,18 0,20 0,18 37,2 28,2 39,9 Bedrijfsverzorging 4,5% 3,56% 5,25% 0,51 0,50 0,68 22,8 20,5 22,8 Overige bedrijven 5,7% 4,60% 4,41% 0,48 0,51 0,45 35,2 25,4 28,3 Totaal 3,1% 2,87% 2,89% 0,28 0,29 0,26 30,0 27,1 29,7 De Vollegrondsteelt heeft het laagste verzuimpercentage in 2014 (1,34%). Het hoogste ziekteverzuimpercentage komt voor bij de Bedrijfsverzorging (5,25%), gevolgd door Overige bedrijven (4,41%) en Bos en Natuur (3,86%). Het ziekteverzuim in de grotere sectoren zoals Glastuinbouw en Hoveniers, groenvoorziening valt in 2014 hoger uit dan in De meldingsfrequentie in de sectoren Bedrijfsverzorging en Bos en Natuur is tweemaal het gemiddelde en verdient daarom extra aandacht. Pagina 10 van 25

11 3.2 VERZUIM NAAR GROOTTE VAN HET BEDRIJF Hoe groter het bedrijf hoe hoger het verzuim. Dit is ook een landelijk beeld in andere sectoren. Een verklaring voor het lagere verzuim in de kleinere bedrijven wordt gezocht in sociale controle, binding met het bedrijf, variatie van het werk. Daarentegen hebben grotere bedrijven meer mogelijkheden om werknemers aangepast werk aan te bieden waardoor terugkeer naar werk gemakkelijker kan plaatsvinden. Ruim een kwart van de spoor 2 trajecten (bij langdurig ziekteverzuim zoeken naar ander werk bij een andere werkgever) wordt aangevraagd door de bedrijven met 5 tot 9 werknemers en slechts 4% door de grootste bedrijven. Bedrijven met een structureel hoog verzuim zijn geselecteerd voor deelname aan het project Verzuim onder de Duim Het hoogste punt van de blauwe staaf van figuur 3 is in 2014 bijna 6%. Dit lag in 2013 eveneens op bijna 6% en in 2012 op 8%. Deze bedrijven krijgen extra aandacht vanuit Stigas en SAZAS in de vorm van overleg en advisering. In de hoogste categorie gaat het om negen bedrijven die sinds 2014 allen van Stigas een uitgebreide bedrijfsgerichte verzuimanalyse ontvangen. Figuur 4: Ziekteverzuimpercentage eerste ziektejaar en meldingsfrequentie naar grootte van het bedrijf in 2014*) *) Berekening op basis van het gemiddeld aantal werknemers in 2014, definitie zie bijlage 2. De CBS-indeling naar bedrijfsgrootte is gehanteerd. Pagina 11 van 25

12 3.3 VERZUIM NAAR ZIEKTEBEELD Uit het oogpunt van preventie is het belangrijk om inzicht te hebben in de gezondheidsklachten die leiden tot ziekteverzuim. Kortdurend verzuim komt doorgaans niet bij de bedrijfsarts maar bij de re-integratieadviseur en krijgt daardoor geen diagnosecode. Figuur 5 en tabel 3 laten zien hoe het verzuimpercentage van 2,9% is opgebouwd. Het gaat niet om een onderlinge verhouding van de ziektebeelden maar om het aantal ziektedagen dat elke diagnose heeft gekost. Klachten aan rug en ledematen bepalen voor 43,8% van het totale verzuim en blijven de belangrijkste.diagnose categorie. (2013: 41,2% en 2012: 43,6% ) In onderstaande figuur en in tabel 3 wordt uitgebeeld wat het aandeel is van elke diagnose groep aan het ziekteverzuimpercentage. Figuur 5: Ziekteverzuim naar diagnose Tabel 3: Opbouw ziekteverzuimpercentage eerste ziektejaar naar diagnose in 2014 Diagnoses Ziekteverzuimpercentage % Dagen % Gevallen Overige klachten bewegingsapparaat 0,91% 31,3% 11,2% Rugklachten 0,36% 12,5% 4,8% Psychisch 0,40% 13,8% 4,5% Overige diagnoses 0,17% 6,6% 2,5% Hartvaatstelsel 0,15% 5,1% 1,5% Zenuwstelsel 0,13% 4,3% 1,4% Spijsvertering 0,13% 4,3% 1,5% Urinewegen 0,08% 2,9% 1,0% Luchtwegen 0,07% 2,3% 0,9% Geen diagnose vanwege kort verzuim 0,49% 16,9% 70,7% Totaal 2,89% 100,0% 100,0% 43,8% van alle ziektedagen in het eerste ziektejaar hebben te maken met klachten aan rug en ledematen. Dit onderstreept het belang van het tijdig inzetten van ergonomische hulpmiddelen, het doorbreken van het machogedrag bij zwaar lichamelijk werk, het bewust maken van jonge medewerkers, het motiveren van middenkader om toe te zien op naleving, het belang van voorlichting en van het gericht werkplekonderzoek en advies op het moment dat fysieke klachten de oorzaak zijn van het (dreigend) verzuim. Pagina 12 van 25

13 3.4 KORT- EN LANGDURIG ZIEKTEVERZUIM 12,6% van alle ziektegevallen duurde langer dan 13 weken (2013: 11,6%, 2012: 12,9%) en maakten samen 74,7% (2013: 75,7%, 2012: 76,7%) van alle verzuimde dagen uit. 3,0% van de ziektegevallen is langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt. (2013: 3,2%, 2012: 3,3%) Figuur 6: Percentage kort en langdurig verzuim in 2014 Een relatief kleine groep bepaalt een groot deel van de verzuimdagen. Van belang is daar veel begeleiding en reintegratie mogelijkheden aan te wijden. Een grote groep met kort verzuim heeft weinig invloed op de totale ziektecijfers maar is erg storend voor het werkproces op het bedrijf. Figuur 7: Werknemers die 6 weken of langer uitvallen hebben gezondheidsklachten zoals aangegeven in onderstaande figuur. Pagina 13 van 25

14 3.5 VERZUIM NAAR LEEFTIJD Het hoogste ziekteverzuimpercentage is te vinden in de leeftijdscategorie vanaf 56 jaar en ouder (5,4%). In tabel 4 en figuur 8 wordt dit weergegeven. In verband met de noodzaak om langer door te werken wordt aandacht voor vitaliteit, leeftijdsbewust personeelsbeleid en duurzaam werken steeds belangrijker. Tabel 4: Verzuim naar leeftijd in 2014*) Gemiddelde verzuimduur Meldingsfrequentie Ziekteverzuimpercentage Leeftijd t/m 25 jaar 21,9 25,7 0,17 0,15 1,2% 1,2% jaar 22,0 23,7 0,30 0,28 2,2% 2,2% jaar 27,2 30,2 0,32 0,28 3,1% 3,0% jaar 31,7 31,8 0,33 0,30 3,9% 3,8% 56 jaar en ouder 31,9 38,9 0,37 0,33 5,1% 5,4% *) De leeftijdsverdeling is gebaseerd op de leeftijd aan het eind van de verslagperiode. Figuur 8: Eerstejaars ziekteverzuimpercentage naar leeftijd in 2013 en 2014 Van de totale SAZAS populatie waarvoor Stigas samen met ArboVitale de verzuimbegeleiding doet, is in ,1% van de werknemers 56 jaar en ouder. In 2013 was dat 11,4% en in 2012 bedroeg dat 10,4%. De gemiddelde leeftijd van de SAZAS verzekerde werknemers stijgt daarom gestaag en was in ,1 jaar, in ,4 jaar en in ,9 jaar. In het jaar 2014 komt de gemiddelde leeftijd uit op 38,3 jaar. De cijfers over de leeftijdsverdeling vindt u in bijlage 4 tabel 15. Pagina 14 van 25

15 Figuur 9: Leeftijdsverdeling werknemers per deelsector in 2014 In figuur 9 wordt de leeftijd van de werknemers per deelsector in 2014 aangegeven. In de sectoren Bos en Natuur, bollenhandel, bedrijfsverzorging en in de sector overige bedrijven (waaronder KI-bedrijven, weefselkweekbedrijven en sorteerbedrijven), werken minder dan 10% jonge werknemers. In deze vier sectoren werken ook relatief gezien meer oudere werknemers. Dit heeft op de sector bollenhandel na uiteraard zijn invloed op de verzuimcijfers. Instroom van jongere werknemers en aandacht voor leeftijdsbewust personeelsbeleid en de zwaarte van het werk in deze sectoren lijkt van groot belang en wordt ook opgepakt door deze sectoren. De cijfers hierover vindt u in bijlage 4 tabel INZET INTERVENTIES Als onderdeel van de verzuimbegeleiding in zowel het eerste als tweede ziektejaar werden 432 interventies ingezet. Het betreft hier 4 fysieke trajecten, 26 psychische trajecten, 29 combi trajecten, 128 spoor twee trajecten, 23 mediation, 17 bedrijfsmaatschappelijk werk en 205 arbeidsdeskundige onderzoeken. Daarnaast zijn er in 2014 voor SAZAS 154 werkplekonderzoeken (WPO's) uitgevoerd, waarvan 12 preventief. Bij 43 werkplekonderzoeken was sprake van een onderzoek naar een ernstig bedrijfsongeval. Pagina 15 van 25

16 4. HET TWEEDE ZIEKTEJAAR 3,0% van alle ziektegevallen is langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt. In het eerste ziektejaar wordt er alles aan gedaan om werknemers op een verantwoorde manier terug te laten keren naar eigen werk. Dit betekent dat degenen die langer ziek blijven ook kampen met ernstige en complexe problemen. In totaal gaat in 2014 het om 255 werknemers. Toch gaat meer dan de helft (53,7%) van hen weer aan de slag in 2014 en bereikten 118 werknemers (46,3% van hen) na 2 jaar ziekte einde wachttijd. Ruim een derde (34,7%) die de einde wachttijd bereikten was 56 jaar en ouder. De 118 werknemers die de 1ste WIA-dag bereikten zijn door het UWV beoordeeld. Hiervan zijn 33 werknemers minder dan 35% arbeidsongeschikt, 20 werknemers 35%-80% LGU (loongerelateerde uitkering), 19 werknemers 80%-100% IVA (inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten), 24 werknemers 80%-100% LGU, 3 werknemer geen sprake van loonverlies, 4 werknemers hervat per einde wachttijd in eigen of ander werk, 1 werknemers geen recht op WIA aanvulling i.v.m. WAO uitkering, 5 werknemer loondoorbetaling werkgever, 1 werknemer vrijwillige loondoorbetaling werkgever van 3 maanden en van 8 werknemers hebben wij nog geen beslissing mogen ontvangen. Figuur 10: Aantal werknemers in het tweede ziektejaar naar deelsector In alle deelsectoren komen langdurig zieken voor, vooral in de grote sectoren. In de glastuinbouw komt circa 57% van de langdurig zieke werknemers niet meer aan de slag binnen 2 jaar bij de eigen of bij een andere werkgever. Voor de hoveniers en groenvoorziening komt dit uit op circa 36%. Pagina 16 van 25

17 4.1. ONTWIKKELING TWEEDEJAARS ZIEKTEVERZUIMPERCENTAGE Tabel 5: Ontwikkeling tweedejaars ziekteverzuimpercentage per deelsector Bedrijfstak Mechanisch loonwerk 0,65% 0,60% 0,51% Glastuinbouw 0,85% 0,75% 0,75% Veehouderij 0,53% 0,46% 0,58% Hoveniers, groenvoorziening 0,84% 0,66% 0,54% Paddenstoelenteelt 1,56% 0,76% 0,80% Akkerbouw 0,69% 0,48% 0,43% Bollenteelt 0,66% 0,65% 0,41% Bollenhandel 0,46% 0,24% 0,42% Fruitteelt 0,25% 0,30% 0,27% Gemengd bedrijf 0,47% 0,57% 0,27% Bos en Natuur 0,32% 0,71% 0,95% Vollegrondsteelt 0,55% 0,58% 0,22% Boomkwekerijen 0,41% 0,41% 0,40% Bedrijfsverzorging 0,97% 0,91% 0,80% Overige bedrijven 1,25% 1,13% 0,60% Totaal 0,70% 0,62% 0,55% Het langdurig verzuim in de sectoren hoveniers en mechanisch loonwerk blijft dalen.. De afgelopen twee jaar heeft er in het algemeen een daling plaatsgevonden van het tweedejaars ziekteverzuimpercentage. Aandacht voor de langdurige verzuimgevallen bij terugkeer naar werk in de vorm van interventies, deelherstel, werkplekonderzoek, scholing en dergelijke, schijnt zijn vruchten af te werpen. Pagina 17 van 25

18 5. BEDRIJFSONGEVALLEN Ernstige bedrijfsongevallen leiden tot langdurig ziekteverzuim. In de onderstaande overzichten wordt inzicht gegeven in het aandeel dat bedrijfsongevallen hebben op het ziekteverzuim. Dodelijke ongevallen, ongevallen met zelfstandigen en met gezinsleden en ongevallen zonder ziekteverzuim maar met bedrijfsschade vallen hier buiten dit overzicht. 5.1 ZIEKTEVERZUIM ALS GEVOLG VAN EEN BEDRIJFSONGEVAL Tabel 6: Totaal aantal verzuimgevallen als gevolg van bedrijfsongevallen in 2014 Soort ongeval Doorlopende verzuimgevallen uit Bedrijfsongevallen met eerste ziektedag in Totaal aantal lopende verzuimgevallen in 2014 voorgaande jaren 2014 Bedrijfsverkeersongevallen Overige bedrijfsongevallen Totaal In 2014 hebben er in totaal 142 ernstige bedrijfsongevallen met ziekteverzuim, plaatsgevonden. In 2013 waren dat er iets meer bedrijfsongevallen uit 2012 zijn beëindigd in het tweede ziektejaar in bedrijfsongevallen gebeurden in 2013 maar droegen bij aan het ziekteverzuim in Deze ernstige bedrijfsongevallen gebeurden in de sectoren zoals in tabel 7 aangeven. Tabel 7: Aantal lopende en nieuwe bedrijfsongevallen met verzuim per deelsector in 2014 Jaar 2014 Aantal Bedrijfsongevallen Bedrijfstak Doorlopende verzuimgevallen uit Bedrijfsongevallen die ontstaan zijn in voorgaande jaren 2014 Mechanisch loonwerk Glastuinbouw Hoveniers, groenvoorz Veehouderij Boomkwekerijen 2 8 Akkerbouw 3 7 Bollenteelt 4 6 Fruitteelt 1 2 Gemengd bedrijf 1 4 Bos en Natuur 4 Vollegrondsteelt 4 Bedrijfsverzorging 1 6 Overige bedrijven 1 1 Totaal Veehouderij valt op door relatief veel bedrijfsongevallen. Het eerstejaars ziekteverzuimpercentage als gevolg van bedrijfsongevallen was 0,17% Pagina 18 van 25

19 6. ARBEIDSGEBONDEN FACTOREN IN RELATIE TOT BEDRIJFSTAK JAAR 2014 Door de Stigas-bedrijfsarts wordt aangegeven of er sprake is van arbeidsgebonden factoren of (vermoedelijke) beroepsziekte In 2014 zijn er 77 vermoede beroepsziekten gemeld bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Tabel 9: Aantal gemelde beroepsziekten per deelsector in 2014 Jaar 2014 Bedrijfstak Vermoede beroepsziekten die gemeld zijn bij NCvB in 2014 Mechanisch loonwerk 1 Glastuinbouw 28 Veehouderij 6 Hoveniers, groenvoorz. 26 Paddenstoelenteelt 2 Akkerbouw 2 Bollenteelt 1 Fruitteelt 2 Boomkwekerijen 3 Bedrijfsverzorging 4 Overige bedrijven 2 Totaal 77 Verder werd in 2014 nog 344 keer in het registratiesysteem aangegeven dat het verzuim beroeps gerelateerd is. Het gaat dan om ziekteverzuim waarbij het werk in beperkte mate bijdraagt aan het niet genezen van de klachten. Pagina 19 van 25

20 7. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Verzuimpercentage: Het verzuimpercentage in 2014 over het eerste plus tweede ziektejaar komt uit op 3,44% (2,89% + 0,55%). Dit is lager dan dat van 2013 met 3,49%. Rekening houdend met deelherstel, daalt het percentage in 2014 naar 2,91% (2013 2,95%). De afgelopen jaren is het afspreken van deelherstel met succes gestimuleerd. CBS geeft aan dat het ziekteverzuim in heel Nederland daalt. In 2013 was het verzuim het laagste van de afgelopen jaren. Tweedejaarsziekteverzuim: Het gaat hier altijd om complexe situaties van werknemers die in economisch ongunstige tijden weer bij de eigen of andere een werkgever aan de slag willen. In totaal gaat het in 2014 om 255 werknemers. Toch gaat 53,7% (137 werknemers) van hen weer aan de slag in 2014 en bereikten 46,3% (118 werknemers) van hen einde wachttijd na 2 jaar ziekteverzuim. Bedrijfsongevallen: in 2014 gebeurden er 142 ernstige bedrijfsongevallen met verzuim of blijvend letsel tot gevolg (in het jaar 2013: 149). Na ernstige bedrijfsongevallen wordt een werkplekonderzoek uitgevoerd met aanbevelingen om herhaling van zo n ongeval bij het zelfde of soortgelijk bedrijf te voorkomen. Belangrijk is aandacht te blijven geven aan de veiligheid op de bedrijven. Hier valt direct ziekteverzuim te voorkomen. In de sectoractiviteitenplannen 2015 van diverse sectoren zoals mechanisch loon en hoveniers is opgenomen om ongevallen te analyseren en bekendheid te geven aan preventie. Zonder bedrijfsongevallen zou het verzuimpercentage 0,17% lager uit zijn gevallen. Vergrijzing en langer doorwerken: het percentage oudere werknemers (56 jaar en ouder) laat de afgelopen vier jaar een stijgende trend zien. In 2014 was dat 12,1%, in 2013 was dat 11,4%, in 2012 was dat 10,4% en in 2011 nog 10,1%. Het is een stijging die invloed heeft op het ziekteverzuim mede omdat in deze leeftijdscategorie een stijging van het eerstejaars ziekteverzuim is te zien van 5,09% in 2013 naar 5,41% in De belangrijkste oorzaak van ziekteverzuim is de klacht aan het bewegingsapparaat. Om hier meer aandacht aan te besteden heeft iedereen in de oudste leeftijdscategorie met ziekteverzuim door het bewegingsapparaat bij het eerste spreekuurcontact direct een afspraak met de bedrijfsarts. Deze zal zo mogelijk de diagnose stellen en beoordelen of de behandeling adequaat is ingezet met voldoende aandacht voor het werk. Verder wordt via de aanpak VerzuimOnderDeDuim (VODD) de koppeling gelegd met het project Werken aan Morgen, dat door Stigas als onderdeel van het Sectorplan Agrarisch en Groen vanaf najaar 2014 wordt uitgevoerd. Ziekteverzuim door klachten van het bewegingsapparaat: deze blijven het belangrijkste aandeel (44%) in het totaal ziekteverzuim, ook bij werkenden op oudere leeftijd. Aandacht voor preventie, onder andere als het gaat om leefstijl, ergonomie, werkplekonderzoek, aandacht voor werkhouding, taakroulatie, pauzes en vakantiedagen respecteren, gebruik van hulpmiddelen en voorlichting blijven belangrijk. Hoog verzuimende bedrijven: Het verzuimpercentage van de groep grootste bedrijven blijft hoog en komt evenals vorig jaar uit op 5,9%. Door middel van de aanpak VODD wordt intensief aandacht besteed aan verzuimpreventie dat moet leiden tot een lager verzuim in het komende jaar. In 2014 hebben 183 bedrijven deelgenomen. Stigas biedt sinds 2014 de 100-plus bedrijven die bij SAZAS zijn aangesloten jaarlijks een uitgebreide verzuimanalyse. Pagina 20 van 25

21 Bijlage 1: Samenstelling sectoren Samenstelling bedrijfstakken naar bedrijfstaknummer: 1. Mechanisch loonbedrijven: 1413, Handmatig loonbedrijven: Glastuinbouw: 1124, 1125, 1129, 1141, Veehouderij: 1201, 1202, 1203, 1204, 1205, 1206, 1207, 1230, 1231, 1232, 1233, 1240, 1241, 1242, 1243, 1250, 1251, Hoveniers e.a: 1411, Paddenstoelenteelt: Akkerbouw: 1101, 1102, 1103, 1111, 1112, 1113, 1160, 1165, Bollenteelt/-handel: 1122, Fruitteelt: Gemengd bedrijf: 1301, Bosbouw: Vollegrondsteelt: 1121, 1126, 1127, Boomkwekerijen: Bedrijfsverzorgingsdiensten: Overige bedrijven: 1145, 1150, 1412, 1420, 1450, 1460, 1465, 1470, 1480, 1501, 5020, 10301, Bijlage 2: Definities kengetallen ziekteverzuim Berekeningswijze verzuimcijfers: Het ziekteverzuimpercentage wordt als volgt berekend: Het totaal aantal verzuimde kalenderdagen in de verslagperiode gedeeld door het aantal beschikbare kalenderdagen in de verslagperiode (op basis van het aantal werknemers) x 100. De meldingsfrequentie per jaar wordt berekend door het aantal ziekmeldingen in het verslagjaar te delen door het gemiddeld aantal werknemers in het verslagjaar en dit getal vervolgens te vermenigvuldigen met: het totaal aantal dagen per jaar gedeeld door het totaal aantal dagen in de verslagperiode. (het gemiddeld aantal werknemers wordt berekend door het totaal aantal beschikbare kalenderdagen van alle werknemers samen in de verslagperiode te delen door het aantal dagen in de verslagperiode) De gemiddelde verzuimduur wordt berekend door het totaal aantal afgeronde ziektedagen te delen door het totaal aantal in de verslagperiode beëindigde ziektegevallen. (De afgeronde ziektedagen zijn het totaal aantal verzuimde kalenderdagen per beëindigd ziektegeval). Bijlage 3: Definitie Vangnetgevallen (recht op ziekengeld of een uitkering via de Wet Arbeid en Zorg) In de volgende situaties bestaat recht op ziekengeld of een uitkering via de Wet Arbeid en Zorg: 1. Bij ziekte als gevolg van zwangerschap of bevalling a. tijdens het reguliere bevallingsverlof (16 weken rond de bevalling); b. als de ziekte tijdens de zwangerschap voor het reguliere bevallingsverlof een direct gevolg is van de zwangerschap; c. als de ziekte na het reguliere bevallingsverlof een direct gevolg is van de zwangerschap of bevalling. 2. Herintredersregeling (artikel 29B Ziektewet) Als een werknemer direct voorafgaand aan een dienstbetrekking als arbeidsgehandicapte wordt aangemerkt, bestaat bij ziekte in een periode van vijf jaar na indiensttreding recht op ziekengeld. 3. Bij ziekte in verband met orgaandonatie. Pagina 21 van 25

22 Bijlage 4: Overige tabellen Tabel 11: Trend eerstejaars ziekteverzuimpercentage van overige klachten bewegingsapparaat per deelsector in 2012, 2013 en 2014 ZVP overige klachten bewegingsapparaat 2012 ZVP overige klachten bewegingsapparaat 2013 ZVP overige klachten bewegingsapparaat 2014 Mechanisch loon 0,07% 0,08% 0,11% Glastuinbouw 0,18% 0,17% 0,21% Veehouderij 0,10% 0,08% 0,11% Hoveniers, groenvoorz. 0,21% 0,17% 0,19% Paddenstoelenteelt 0,01% 0,01% 0,02% Akkerbouw 0,03% 0,03% 0,04% Bollenteelt 0,04% 0,04% 0,03% Bollenhandel 0,02% 0,01% 0,00% Fruitteelt 0,01% 0,02% 0,01% Gemengd bedrijf 0,04% 0,04% 0,02% Bos en Natuur 0,03% 0,02% 0,02% Vollegrondsteelt 0,05% 0,03% 0,02% Boomkwekerijen 0,05% 0,05% 0,06% Bedrijfsverzorging 0,05% 0,04% 0,02% Overige bedrijven 0,07% 0,04% 0,04% Totaal 0,97% 0,83% 0,91% Tabel 12: Verzuimde dagen, en gevallen naar duur in 2014 Duurcategorie % Dagen % Gevallen Tot 2 weken 6,4% 64,7% 2-6 weken 6,8% 13,4% >6-13 weken. 12,2% 9,2% >13-35 weken 24,1% 7,8% >35-52 weken 11,9% 1,8% > 52 weken 38,7% 3,0% Pagina 22 van 25