Voor de paboopleider. Werkvorm 10: voor de opleider (1) Verleden en heden
|
|
- Jelle de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkvorm 10: voor de opleider (1) Leren mensen van de Oorlog? De Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog zijn binnen het geschiedenisonderwijs bij uitstek onderwerpen waarbij gepleit wordt voor een koppeling tussen verleden en heden. Kinderen kunnen niet alleen leren over oorlog en vervolging, maar leren ook van deze geschiedenis. Deze werkvorm gaat over het maken van een zinvolle verbinding tussen het verleden en de leefwereld van de leerling. Als vorm is gekozen voor het filosofisch gesprek, omdat het een werkvorm is die aansluit bij een grote vraag zoals leren mensen van de oorlog? De werkvorm In deze werkvorm leren pabo-studenten om te gaan met een grote vraag, namelijk: Leren mensen van de oorlog? Studenten kunnen aan de hand van fotomateriaal de belangrijkste argumenten voor en tegen op een rij te zetten. Onderling oefenen zij zich in het voeren en leiden van een filosofisch gesprek. Er is bijzondere aandacht voor de rol van de docent als gespreksleider. Een (kleine) groep studenten kan zelfstandig de opdrachten in ongeveer 30 minuten uitvoeren. De stappen zijn: Voor de paboopleider Mensen zitten op de grondwetbank voor de Tweede Kamer in Den Haag, 3 september ANP/MARTIJN BEEKMAN 1. Een instapoefening met de acht foto s. 2. Gesprek van over de vraag: Leren mensen de oorlog? 3. Analyse van het gesprek en het noteren van aandachtspunten voor docenten. 4. Bedenken van een opdracht voor leerlingen om het filosofisch gesprek af te ronden. Doelen De studenten > kunnen aangeven waarom zij het belangrijk vinden dat er in de lessen over de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog aandacht wordt besteed aan de relatie tot het heden; > zijn in staat om twee argumenten voor en twee argumenten tegen de stelling mensen leren van de oorlog te bedenken; > oefenen zich in het voeren en begeleiden van een filosofisch gesprek met leerlingen van groep 7 en 8; Tip: Bekijk met de studenten als introductie op het onderwerp de filmclip De oorlog als norm (2 min 47 sec) NPS, De Oorlog, aflevering 9. Zie: > zijn in staat om een opdracht te bedenken voor leerlingen waarin de relatie verleden heden centraal staat.
2 Werkvorm 10: voor de opleider (2) Het materiaal Bij deze werkvorm hoort het volgende materiaal: > Werkbladen voor studenten; > Acht losse foto s met een bijschrift op de achterzijde; > Een kaart met Ja en een kaart met Nee. Voor de paboopleider Tip: Gebruik post-its om begrippen aan de foto s te koppelen, bijvoorbeeld vrijheid, herdenken, democratie of discriminatie. Syrische kinderen lopen door de stad Deir Ezzor, 23 januari De burgeroorlog in Syrië heeft sinds het ontstaan van het conflict in 2011 al meer dan slachtoffer geëist. AFP PHOTO/AHMAD ABOUD Filosoferen in het basisonderwijs In een filosofisch gesprek denken leerlingen en docent gezamenlijk na over een conceptuele vraag. Het zijn die vragen en/of gespreksonderwerpen waarin de betekenis op de voorgrond staat en de feiten op de achtergrond. Een voorbeeld van een filosofische vraag is: Waarom worden er herdenkingen gehouden? Een feitelijk vraag over hetzelfde onderwerp is: Wanneer worden de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging herdacht? Bij een filosofisch gesprek gaan de leerlingen met elkaar in dialoog. Het gaat erom dat de leerling kennis opdoet van begrippen en zich bewust is van zijn/haar manier van spreken, bijvoorbeeld door het benoemen van oorzaak-gevolgrelaties. De leerlingen verdiepen zich in het onderwerp om zo gezamenlijk meer kennis en (spreek)vaardigheden op te doen. Meningsvorming en uiting spelen in het gesprek niet of nauwelijks een rol. De docent heeft in het filosofisch gesprek een faciliterende rol, zijn/haar mening doet er niet toe. Enkele tips bij het leiden van een (filosofisch) gesprek: > Voorbereiding; kies een onderwerp en verdiep je erin, houd rekening met voorkennis en gespreksvaardigheden van de leerlingen en zorg dat alle benodigde materialen klaar liggen. > Inleidende opdracht; introduceer het onderwerp bijvoorbeeld met behulp verhaal, filmclip of object. > Vraagstelling; neem een vraag als start van het gesprek, laat kinderen nadenken en eventueel eerst hun gedachten in tweetallen op papier zetten, ga open in gesprek met leerlingen, laat je eigen mening achterwege, en neem vooral de tijd om het gesprek te voeren. > Verdieping; stel vervolgvragen om verdieping in het gesprek aan te brengen, blijft zo dicht mogelijk bij het onderwerp. > Afronding; bedenk een aansprekende opdracht waardoor leerlingen reflecteren op wat zij in het gesprek ontdekt en geleerd hebben. Wil je meer weten over filosoferen met leerlingen? Lees dan Filosoferen doe je zo. Leidraad voor de basisschool Band 2 voor groep 5 t/m 8 (Rob Bartels en Marja van Rossum, 2009).
3 Werkvorm 10: voor de studenten (1) Leren mensen van de Oorlog? De Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog zijn binnen het geschiedenisonderwijs bij uitstek onderwerpen waarbij gepleit wordt voor een koppeling tussen verleden en heden. Vaak is het doel dat kinderen niet alleen leren over oorlog en vervolging, maar ook leren van deze geschiedenis. Maar hoe maak je als docent een zinvolle verbinding tussen het verleden en de leefwereld van de leerling? In deze werkvorm ga je aan de hand van de vraag Leren mensen van de oorlog? oefenen in het voeren van een filosofisch gesprek. Met deze werkvorm is het mogelijk om: > aan te geven waarom het belangrijk is dat er in de lessen over de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog aandacht wordt besteed aan de relatie tot het heden; > twee argumenten voor en twee argumenten tegen de stelling mensen leren van de oorlog te bedenken; > te oefenen in het voeren en begeleiden van een filosofisch gesprek; > een opdracht te bedenken voor leerlingen over de relatie verleden heden. Voor de pabostudenten Nederlandse soldaten bereiden VN-missie voor in Mali, januari ANP/MINISTERIE VAN DEFENSIE Filosoferen in het basisonderwijs In een filosofisch gesprek denken leerlingen en docent gezamenlijk na over een conceptuele vraag. Het zijn die vragen en/of gespreksonderwerpen waarin de betekenis op de voorgrond staat en de feiten op de achtergrond. Een voorbeeld van een filosofische vraag is: Waarom worden er herdenkingen gehouden? Een feitelijk vraag over hetzelfde onderwerp is: Wanneer worden de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging herdacht? Bij een filosofisch gesprek gaan de leerlingen met elkaar in dialoog. Het gaat erom dat de leerling kennis opdoet van begrippen en zich bewust is van zijn manier van spreken, bijvoorbeeld door het benoemen van oorzaak-gevolgrelaties. De leerlingen verdiepen zich in het onderwerp om zo gezamenlijk meer kennis en (spreek)vaardigheden op te doen. Meningsvorming en uiting spelen in het gesprek niet of nauwelijks een rol. De docent heeft in het filosofisch gesprek een faciliterende rol, zijn/haar mening doet er niet toe. Wil je meer weten over filosoferen met leerlingen? Lees dan Filosoferen doe je zo. Leidraad voor de basisschool Band 2 voor groep 5 t/m 8 (Rob Bartels en Marja van Rossum, 2009).
4 Werkvorm 10: voor de studenten (2) Wat gaan jullie doen? In deze werkvorm leer je om te gaan met een grote vraag, namelijk: Leren mensen van de oorlog? De acht foto s zijn bedoeld als introductie-opdracht. Daarna oefenen jullie in het voeren en leiden van een filosofisch gesprek. Er is bijzondere aandacht voor de rol van de docent als gespreksleider. 1. Leg kaartjes met Ja en Nee met voldoende ruimte ertussen op een grote tafel, zodat tussen de kaartjes een (denkbeeldige) meningslijn ontstaat. Beantwoord bij elke foto de vraag Leren mensen van de oorlog? en leg deze op de meningslijn. Discussieer met elkaar over jullie keuzes. Je mag op de achterkant kijken als je meer informatie over de foto wilt. ANP/JERRY LAMPEN 2. Lees gezamenlijk het kader Filosoferen in de klas op werkblad (1) en de tips rechtsonder. Bespreek met elkaar je ervaringen in het voeren van een (filosofisch) gesprek in de klas. 3. Wijs een gespreksleider aan en ga met elkaar in gesprek over de vraag: Leren mensen van de oorlog? Neem ten minste vijf minuten de tijd voor het gesprek en vijf minuten voor vervolgvragen (de verdieping). Maak in je betoog gebruik van de foto s. 4. Wat zijn belangrijke inzichten van jullie gesprek en hoe zou je dat naar een les voor groep 7 en 8 over deze vraag kunnen vertalen? Maak een lijst van ten minste vijf aandachtspunten. 5. Het zoeken van twee nieuwe aanvullende foto s is een manier om het gesprek af te ronden en na te bespreken. Bedenk gezamenlijk een andere opdracht voor leerlingen van groep 7 en 8 om het filosofisch gesprek af te ronden. Het materiaal Bij deze werkvorm hoort het volgende materiaal: > Werkbladen voor studenten; > Acht losse foto s met een bijschrift op de achterzijde; > Een kaart met Ja en een kaart met Nee. Schrijfactie van Amnesty International in Amsterdam, december Enkele tips bij het leiden van een (filosofisch) gesprek: > Voorbereiding; kies een onderwerp en verdiep je erin, houd rekening met voorkennis en gespreksvaardigheden van de leerlingen en zorg dat alle benodigde materialen klaar liggen. > Inleidende opdracht; introduceer het onderwerp bijvoorbeeld met behulp verhaal, filmclip of object. > Vraagstelling; neem een vraag als start van het gesprek, laat kinderen nadenken en eventueel eerst hun gedachten in tweetallen op papier zetten, ga open in gesprek met leerlingen, laat je eigen mening achterwege, en neem vooral de tijd om het gesprek te voeren. > Verdieping; stel vervolgvragen om verdieping in het gesprek aan te brengen, blijft zo dicht mogelijk bij het onderwerp. > Afronding; bedenk een aansprekende opdracht waardoor leerlingen reflecteren op wat zij in het gesprek ontdekt en geleerd hebben.
5 Werkvorm 10: voor de opleider (3) Voor d-e pabo r opleide AFP PHOTO/AHMAD ABOUD ANP/MARTIJN BEEKMAN Photo by Bennett Raglin/WireImage AFP PHOTO/BORIS HORVAT Samenvatting: Leren mensen van de Oorlog? Docenten staan naast een met hakenkruizen besmeurde muur van hun middelbare school in Agde (Frankrijk). Onbekenden hebben in de nacht van 3 op 4 september 2008 de school beklad met meer dan 40 hakenkruizen en andere racistische teksten. Demonstratie tegen het homohuwelijk in New York op de eerste dag dat het voor homo s en lesbiennes mogelijk is om een burgerlijk huwelijk te sluiten, 24 juli De ongeveer 50 leden van de Westboro Baptist Church voeren geregeld actie tegen homo s in de Verenigde Staten. Mensen zitten op de grondwetbank voor de Tweede Kamer in Den Haag, 3 september De 45 meter lange zitbank is een monument voor de Nederlandse Grondwet waarop de tekst is aangebracht van artikel 1: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Syrische kinderen lopen door de straten in de stad Deir Ezzor om eten bij hun families te brengen, 23 januari Het aantal slachtoffers van de burgeroorlog in Syrie is sinds het ontstaan van het conflict in 2011 opgelopen tot zeker De situatie in Syrië is zo chaotisch dat de Verenigde Naties begin 2014 aan hebben gegeven geen exacte aantallen slachtoffers te kunnen geven.
6 Werkvorm 10: voor de opleider (4) ANP/JERRY LAMPEN ANP/JERRY LAMPEN AFP PHOTO/LOUISA GOULIAMAKI ANP/MINISTERIE VAN DEFENSIE Samenvatting: Leren mensen van de Oorlog? Nederlandse kwartiermakers in Mali, als onderdeel van de VN-missie Minusma, 13 januari De soldaten bereiden in dit Afrikaanse land de komst voor van ruim 350 Nederlandse soldaten. Leden van de Gouden Dageraad, een Griekse extreem-rechtse partij, tijdens een demonstratie in Athene op 1 februari De rechts-extremisten zijn bijeen om een incident tussen Griekenland en Turkije om het Imia-eiland (1996) te herdenken. Schrijfactie van Amnesty International, ter gelegenheid van 65 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, 10 december De actie in Amsterdam maakt onderdeel uit van een schrijfmarathon Write for Rights in 80 landen. De vroegere Servische politiegeneraal Vlastimir Djordjevic in de rechtszaal van het Joegoslavië-Tribunaal, 27 januari Hij werd in eerste aanleg veroordeeld tot 27 jaar cel (2011), wegens zijn rol bij massale moorden op en deportaties van etnische Albanezen. Begin 2014 is de politiegeneraal Djordjevic in sommige aanklachten door de rechters alsnog onschuldig bevonden. Zijn straf is verminderd tot 18 jaar cel.
Voor de paboopleider. Werkvorm 2: voor de opleider (1) Anne Frank Tijdlijn
Werkvorm 2: voor de opleider (1) Het persoonlijke verhaal en de historische context Anne Frank is het bekendste slachtoffer van de Holocaust. Haar levensverhaal biedt een venster op de geschiedenis van
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 4: voor de opleider (1) beeldgebruik
Werkvorm 4: voor de opleider (1) Beelden van de Jodenvervolging in de les Bij deze werkvorm is een aantal foto s, casussen en adviezen verzameld om studenten te laten nadenken over het gebruik van beelden
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie
Werkvorm 9: voor de opleider (1) Hoe kun je reageren op discriminatie op school? Iedereen in het onderwijs krijgt er vroeg of laat mee te maken: vooroordelen en discriminatie. Het is zaak om hier goed
Nadere informatieLesbrief Theater Dakota
Lesbrief Theater Dakota In de film #Niet Gemeen Bedoeld! vertellen kinderen van drie scholen uit Wateringse Veld hun gedachten en ervaringen met social media en pesten. Kijk de film samen met je klas.
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 5: voor de opleider (1) rollen
Werkvorm 5: voor de opleider (1) Het gebruik van in de klas In deze werkvorm maken studenten kennis met vier en leren zij deze toepassen in onderwijssituaties. De indeling met de vier geeft handvatten
Nadere informatieAFP PHOTO / Oliver Lang. Een arts in een verpleeghuis in Doetinchem draagt een hoofddoek.
Werkblad 1 FILMCLIP: POLITIEAGENT MET TULBAND Wat vind jij? Mag een politieagent tijdens z n werk een tulband dragen? Bedenk voor beide standpunten argumenten. Schrijf deze argumenten op. OPDRACHTEN: VERSCHILLENDE
Nadere informatieOp Ontdekking vmbo werkschrift Docentenhandleiding
Op Ontdekking vmbo werkschrift Docentenhandleiding Het stripboek In de strip ontvouwt zich tegen de achtergrond van de Duitse bezetting het verhaal van het gezin van Dort. De hoofdpersonen en hun keuzes
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatiePlatform Mensenrechteneducatie WERKBLADEN - 2
INTRODUCTIELES OP MIJN RECHTEN = JOUW RECHTEN De snelle mensenrechtenquiz Vul de vragen snel in zonder al te lang na te denken. Je krijgt er maar drie minuten voor! 1) Geef je eigen definitie van een mensenrecht.
Nadere informatieOp Ontdekking havo-vwo werkschrift Docentenhandleiding
Op Ontdekking havo-vwo werkschrift Docentenhandleiding Het werkschrift Het werkschrift is gemaakt ter verdieping van de stof in de strip De Ontdekking. De hoofdpersonen en hun keuzes tijdens de oorlog
Nadere informatieVooroordelen blijf bij jezelf!
HANDLEIDING Vooroordelen blijf bij jezelf! Lesgeven over stereotypen, vooroordelen en discriminatie aan studenten op het mbo. Inleiding pag 3 Samenvatting werkvormen pag 4 Doelgroepen pag 4 Doelen pag
Nadere informatieKaart Naam Handleiding
Lesbrief Dialoog Lesoverzicht In deze les wordt de gespreksvorm Dialoog geïntroduceerd. De les is gebaseerd op een aantal kaarten uit de kinderkennisbank. In het overzicht hieronder kun je zien welke.
Nadere informatieThema: De watersnoodramp. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: De watersnoodramp Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan
Nadere informatieChina Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Nadere informatieAAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT
OKTOBER 2018 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? PowerPoint Per groepje twee werkbladen met opdrachten van verschillende landen DE WERKVORM IN HET KORT Eerst leg je aan de hand van een PowerPointdia uit
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 6: voor de opleider (1) Anne Frank in groep 5 en 6
Werkvorm 6: voor de opleider (1) Hoe kun je lesgeven over Anne Frank in groep 5 en 6? De bezoekers van het Anne Frank Huis worden steeds jonger. In 2009 kwamen er 13.000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieWorkshop: Oorlog in beeld
Woord vooraf Beelden zijn in ons dagelijks leven niet meer weg te denken. Veel historische gebeurtenissen van de 20 e eeuw staan middels beelden in ons geheugen gegrift. Of het nu gaat om de val van de
Nadere informatieDe introductievideo De four freedoms van Franklin D. Roosevelt o Bekijk de video hier:
DE VIER VRIJHEDEN IN BEELD KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM In deze werkvorm ontdekken de leerlingen wat de four freedoms (vier vrijheden) van president Franklin D. Roosevelt zijn. De leerlingen beantwoorden
Nadere informatieDescartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers
Descartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers Centrum voor Kinderfilosofie Postbus 403 1800 AK Alkmaar Tel: 072-51 83 584 Coördinatoren: Marja van Rossum, e-mail: marja.vanwijk@inholland.nl Rob Bartels,
Nadere informatieEen poster voor een goed doel maken
Een poster voor een goed doel maken Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Een reclameposter voor maken voor een zelfbedacht goed doel. instructieles oefenles Lesdoel: Leerlingen kunnen
Nadere informatieWerkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard.
Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard. Doel: Eén van jullie groep gaat opschrijven wat jullie al weten over De Tweede Wereldoorlog (bekend). Daarna schrijven jullie op wat jullie graag willen weten over
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieTitel Nederlandse troepen in Srebrenica
Nederlandse troepen in Srebrenica Hoe zorg je voor vrede in moeilijke tijden? Korte lesomschrijving Leerlingen verwerven in deze les informatie over de burgeroorlog in Joegoslavië. Ook onderzoeken ze de
Nadere informatieLes 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 2 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen leren wat een faculteit is Leerlingen leren meer over de faculteiten op de Radboud Universiteit Leerlingen leren om een
Nadere informatieVoor de opleider WERKVORM 5: VOOR DE OPLEIDER (1) ROLLEN
WERKVORM 5: VOOR DE OPLEIDER (1) ROLLEN Slachtoffers, daders, helpers en omstanders In deze werkvorm maken docenten (in opleiding) kennis met vier rollen en leren zij deze toepassen in onderwijssituaties.
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieLes 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Nadere informatieWe vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs.
We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema s: Natuur en milieu, Mediawijsheid, Ondernemend Onderwijs en financiële educatie en Burgerschap Jongeren voorbereiden op hun actieve
Nadere informatieWerkvorm 1: "Je laatste Whatsapp, Sms, Ping of Tweet"
Werkvorm 1: "Je laatste Whatsapp, Sms, Ping of Tweet" Doel: Leerlingen komen in gesprek over hun persoonlijke leefwereld Vanaf A2/ F1 Vertel je gesprekspartner gedurende een /twee minuten over je laatste
Nadere informatiedocentenhandleiding Ellis & Bernie docentenhandleiding - 3/2/2016
1 docentenhandleiding Ellis & Bernie is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over twee joodse jongeren in de Tweede Wereldoorlog. Een project voor VMBO scholen over discriminatie en vervolging. INHOUD
Nadere informatieDOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken.
DOE MEE! - LESBRIEF VOOR DOCENTEN - Het is tijd voor een nieuwe vorm van herdenken. DE NATIONALE JONGERENHERDENKING Op 4 mei herdenken we in aanwezigheid van het koningshuis, politici en vertegenwoordigers
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieHet is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs.
Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs Beknopte versie 1 Inhoudsopgave Doelgroep... 2 Algemene leerdoelen...2 Opzet van
Nadere informatieHandleiding en opgaven niveau AA. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau AA Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad AA (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7)
Nadere informatieMeningsvorming: jij en vluchtelingen
Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit
Nadere informatieIk geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:
Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende
Nadere informatieLeerstofoverzicht Lezen in beeld
Vaardigheden die bij één passen, worden in Lezen in beeld steeds bij elkaar, in één blok aangeboden. Voor Lezen in beeld a geldt het linker. Voor Lezen in beeld b t/m e geldt het rechter. In jaargroep
Nadere informatieAlgemene inleiding. Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas
Thema Overgewicht 1 Algemene inleiding Maak het onbespreekbare bespreekbaar met Jouw Stad in de Klas Het lespakket 'Overgewicht' bestaat uit 4 lessen en iedere les duurt ongeveer een uur. Het doel is om
Nadere informatieBeeldverslag van een Haagse wijk
Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Nadere informatieNATIONALE HERDENKING NATIONALE VIERING
4 en 5 mei NATIONALE HERDENKING OP 4 MEI EN OP 5 MEI Elk jaar herdenken we op 4 mei de gevallenen van de Tweede Wereldoorlog en vieren we op 5 mei de bevrijding. Er zijn steeds minder mensen in Nederland
Nadere informatieHandleiding Introductieles Annes Dagboek
De les bestaat uit drie uitdagende activiteiten: > woordweb > filmclip met kijkopdracht > citaten: gebeurtenissen en woorden > actuele betekenis: interview met Otto KERNDOELEN In de lessen besteedt u aandacht
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieInhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14
Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?
Nadere informatieKiesWijzer. een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs
KiesWijzer een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs Inleiding Met veel plezier presenteert Intermijn de les KiesWijzer. Uw leerlingen staan in het nieuwe schooljaar weer voor grote keuzes. Welk
Nadere informatieTijdzones. geschiedenis. In dit thema verdiepen kinderen zich in een van de tijdvakken. onderstaand filmpje bekijken over het maken van een digitale
geschiedenis Tijdzones Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Tijdlijn In dit thema kiezen de kinderen een tijdvak uit om zich verder in te verdiepen. Voor dit tijdvak staat de volgende hogere
Nadere informatieeigen woonplaats Oorlog: geschiedenis in de geschiedenis monumenten hebben te maken met oorlogen? Welke oorlogen
geschiedenis Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Introduceren thema Oorlog:
Nadere informatieAan de slag met het. Leren Inhoud Geven
Aan de slag met het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven Het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven is een handvat om de dialoog te voeren over de ontwikkeling naar een lerende organisatie. Door hierover
Nadere informatieProDemos. voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen
ProDemos voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen 1 Inhoud workshop 1. Wat is ProDemos? 2. Wat doen wij voor docenten maatschappijleer? 3. Leuke en actieve werkvormen voor
Nadere informatieGebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.
Titel Vruchtentaart Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Leerkracht:
Nadere informatieGELOVEN IN DE WERELD LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS TOT ZIENS IN 0NS MUSEUM! GELOVEN IN DE WERELD PAG > 1
PAG > 1 GELOVEN IN DE WERELD VOORTGEZET ONDERWIJS LESBRIEF WAAR GELOOF JIJ IN? Overal in de wereld geloven mensen. Ze geloven in goden, natuurkrachten, voorouders of geloven juist dat dit allemaal niet
Nadere informatie12. Leerstof samenvatten
12.1 Samenvatten van tekst(gedeelt)en doel Hoofdzaken uit een tekst halen en samenvatten in steekwoorden wanneer kern les(senserie) groepssamenstelling individueel, tweetallen voorbereiding: - De leerling
Nadere informatieThema: Wereldwijd internet via ballonnen
Thema: Wereldwijd internet via ballonnen Handleiding en opgaven niveau A2 Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules (zie www.nieuwsrekenen.nl bij Basismateriaal ). Benodigd materiaal
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Beroepen
Leerkrachtinformatie Lesduur: 50 minuten (klassikaal) DOEL De leerlingen maken kennis met verschillende beroepen die te maken hebben met energie beroepen techniek, Techniek Ambassadeur, classificeren BENODIGDHEDEN
Nadere informatieOnderwijssociologie & Diversiteit
Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com
Nadere informatie200 JAAR STATEN-GENERAAL
200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte
Nadere informatieT W E E D E W E R E L D O O R L O G i n p e r s p e c t i e f
1 Tijdens de lessen over de Tweede Wereldoorlog heb je geleerd over Anne Frank. Een joods meisje dat met haar familie ondergedoken zat in het Achterhuis op de Prinsengracht in Amsterdam. Anne hield een
Nadere informatieOntwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO
Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde
Nadere informatieGesprekshandleiding samen beslissen voor chronische zieken
Gesprekshandleiding samen beslissen voor chronische zieken De meeste cliënten willen meebeslissen over de zorg en de behandeling die zij ontvangen. Wilt u Wilt u samen beslissen? dat ook? Deze gesprekshandleiding
Nadere informatieThema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van
Nadere informatieProjectintroductie e. Projectintroductie les 1
Projectintroductie les 1 Projectintroductie e Doel: De leerlingen ontdekken wat zij al weten over de Schelde. Ook ontdekken ze dat er soms andere belangen liggen vanuit deze thema s Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieDe lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden.
De lamp Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden. De lamp Met lampen is het als met schoenen; ze zijn vanzelfsprekend en je ziet ze overal. Pas als de stroom een keer uitvalt, merk
Nadere informatiede koude oorlog geschiedenis Tijdens de Koude Oorlog stonden er twee grote machtsblokken kinderen. Maak dan gebruik van het werkboekje (zie bijlage).
geschiedenis de koude oorlog Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Koude Oorlog In dit thema staat de volgende hogere orde denkvraag centraal: Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen
Nadere informatieOorlogsbron van de Maand MEI 2017
ALGEMEEN Oorlogsbron van de Maand MEI 2017 De Oorlogsbron van de Maand is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf
Nadere informatieInstapmodule Niveau AA
Instapmodule Niveau AA Instapmodule ter voorbereiding op Nieuwsrekenen in het S(B)O: Geleid probleemoplossen augustus 2012 www. nieuwsrekenen.nl Inhoudsopgave Gebruikswijzer... 3 Deel 1: Samen... 4 Deel
Nadere informatieIntroduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:
Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieIk heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.
Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Onderstreep
Nadere informatieLesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?
Lesbrief: Bewust sociaal Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Zonder dat we het door hebben worden we steeds asocialer. Dit
Nadere informatieTheater/Bioscoop De Nieuwe Kolk
Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Les 2 Cameratechnieken en Logo maken Les 1 Cameratechnieken en logo maken Samenvatting van de les De leerlingen leren in deze les hoe reclames
Nadere informatiePrettige en niet prettige aanrakingen
Kriebels in je buik Prettige en niet prettige aanrakingen 1 Prettige en niet prettige aanrakingen Groep 3 50 min Begrippen Prettig, onprettig, dwingen, overhalen, grenzen aangeven, hulp bij problemen,
Nadere informatieThema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: de mosasaurus Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan
Nadere informatieTweede wereldoorlog:
geschiedenis Tweede wereldoorlog: Een bekende Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: een bekende Introduceren thema Tweede Wereldoorlog: een bekende
Nadere informatieWat doe jij op de eerste schooldag in 2015???
Wat doe jij op de eerste schooldag in 2015??? ROC in verandering Doel van de structuurverandering: goed, kleinschalig en betrokken onderwijs organiseren/faciliteren Nu overgangsfase van een oude, naar
Nadere informatieThema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: de mosasaurus Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan
Nadere informatieDrie massagraven voor de Nederlandse kust
Nederlandse kust geschiedenis van Learning by Action en Stichting De Noordzee deze les werd mogelijk gemaakt door het Prins Bernard Cultuurfonds Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze De leerlingen
Nadere informatieDUUR WAT HOE MATERIAAL
DUUR WAT HOE MATERIAAL 0.00 5 min Intro begeleiders Introductie thema agressiehantering Doelen simulatiespel Toelichting rollen Introduceer jezelf en het spel Introductie begeleiders Nodig deelnemers uit
Nadere informatieTweede wereldoorlog:
geschiedenis Tweede wereldoorlog: Auto s en wegen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: auto s en wegen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:
Nadere informatiePolitiek in Nederland
Politiek in Nederland Dit werkboek is van Klas M. VAN SON, DE CSV/ HET PERRON, Spoorlaan 11-13, Veenendaal. Beste leerling, Dit is jouw werkboek Politiek in Nederland. Over een paar jaar mag jij ook stemmen
Nadere informatieChecklist Presentatie geven 2F - handleiding
Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatiekinderrechten Aardrijkskunde kinderrechten gehoord? Met welke kinderrechten hebben zij te
Aardrijkskunde kinderrechten Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Kinderrechten In dit thema staat de volgende hogere orde denkvraag centraal: Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen
Nadere informatieInstructie: Landenspel light
Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieDeze les levert een bijdrage aan kerndoel 3 voor rekenen: De leerlingen leren omgaan met tijd in alledaagse situaties.
15. Op welke dag valt de 15 e van deze maand? Leeftijdsgroep Kerndoel Leerstofonderdeel Doel van de les Ongeveer 12-16 jaar Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 3 voor rekenen: De leerlingen leren
Nadere informatieResultaat van een eerlijke verdeling in de vorm van deel van een geheel naar deel van een aantal.
Titel Chocolade Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Resultaat van een eerlijke verdeling in de vorm van deel van een
Nadere informatieMeetkunst. Les 2 Van kunst naar ruimte. Weergeven op schaal en in perspectief
Meetkunst Les 2 Van kunst naar ruimte Weergeven op schaal en in perspectief Kunst laat vaak een interpretatie van de werkelijkheid om ons heen zien. Soms lijkt een schilderij heel echt ; sommige kunstenaars
Nadere informatieWijsneuzen in de klas
Werkvorm 1 Wijsneuzen in de klas Algemene omschrijving In deze werkvorm staat het filosoferen met kinderen over levensbeschouwelijke onderwerpen aan de hand van het boek God Adonai Allah centraal. Het
Nadere informatieA Stoffen B Energie C Giftig/schadelijk Stap 1 1A 1B 1C Stap 2 2A 2B 2C Stap 3 3A 3B 3C
Duurzaam Denken- Duurzaam Doen De hele kringloop - docent Inleiding Een brandstof is goed of slecht voor het milieu. Door deze opdracht kijken leerlingen verder. Ze kunnen zeggen op welke manier de brandstof
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:
Nadere informatieEEN JONGE NAVEL? De Vloer Op Jr. in de klas
EEN JONGE NAVEL? De Vloer Op Jr. in de klas Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: 60+ minuten Benodigdheden: beamer/digibord (internet),
Nadere informatieEen politieke partij oprichten
Een politieke partij oprichten Korte omschrijving werkvorm Verdeel de leerlingen in groepjes van vier. Ieder groepje richt een politieke partij op. Elke partij mag acht standpunten kiezen. Vijf standpunten
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieHandleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A1 Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7)
Nadere informatieVoor de docentenopleider
Werkvorm: voor de opleider (1) Hoe kun je een gesprek over discriminatie begeleiden? Is het erg als leerlingen elkaar aanspreken met homo of als een collega in de docentenkamer een grap maakt over de afkomst
Nadere informatieJ L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -
Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert
Nadere informatie