Jaarverslag Steenbokstraat 10 Postbus AC Apeldoorn [T] (055) [F] (055) [E] [I]

Transcriptie

1 Steenbokstraat 10 Postbus AC Apeldoorn [T] (055) [F] (055) [E] [I] Datum 12 mei 2009 Opgemaakt door Financiële en Economische Zaken

2 Inhoudsopgave 1 Algemeen Inleiding Taken Ontwikkelingen Visie Beleid Bestuur Organisatie 4 2 Financieel jaarverslag Inleiding Financieel resultaat Voorstel bestemming resultaat Financiële positie Treasury Balans en toelichting Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstensoorten Exploitatierekening naar kostendragers 40 3 Jaarverslag naar doelen Inleiding Watersysteem Waterketen Algemeen 59 4 Sociaal jaarverslag Afstemmen kerncompetenties met de Visie Belonen op basis van prestaties Binden en Boeien van medewerkers Vergroten wervingskracht Arbo 68

3 4.6 Verzuim Personeelsopbouw In-, door- en uitstroom 69 5 Jaarverslag klachten Ontvangen klachten Registratie meldingen 71 6 Accountantsverklaring 72 7 Vaststellingsbesluit 74 8 Bijlagen 75

4 Blad 1 1 Algemeen 1.1 Inleiding Op grond van de Waterschapswet legt het college van dijkgraaf en heemraden verantwoording af aan het algemeen bestuur over het gevoerde financiële beheer. Ook legt zij verantwoording af over de geleverde prestaties in relatie tot de eerdere (beleids-)voornemens. Dat gebeurt via dit jaarverslag, dat is voorzien van een accountantsverklaring. Het algemeen bestuur stelt het jaarverslag vast. 1.2 Taken Waterschap Veluwe is een zelfstandige overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor de waterkwaliteit, de zorg voor de waterkeringen en de waterhuishouding in zijn werkgebied. Dat werkgebied, aan de oostkant begrensd door de IJssel en aan de westkant door de randmeren, is in totaal circa ha groot. Het telt ongeveer inwoners en omvat onder andere de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Voorst. Waterschap Veluwe biedt werk aan ruim 250 medewerkers. Het hoofdkantoor staat in Apeldoorn. In zijn voor het eerst de belastingen opgelegd door het samen met de waterschappen Vallei & Eem en Zuiderzeeland opgerichte gemeenschappelijke belastingkantoor Tricijn. 1.3 Ontwikkelingen Nederland is het laagste punt van de Rijndelta. Door de grote rivieren stroomt veel water vanuit de rest van Europa. Het klimaat verandert en de zeespiegel stijgt. Door de klimaatverandering zal de kans op wateroverlast en watertekort toenemen. Dat geldt ook voor het gebied van Waterschap Veluwe. Het ophogen van dijken en het sneller wegpompen van water biedt niet langer de enige oplossing. Er is de komende jaren meer ruimte voor water nodig. Dit wordt in Nederland breed onderkend. Om de problematiek gezamenlijk op te pakken hebben rijk, provincies, gemeenten en waterschappen in september 2003 het Nationaal Bestuursakkoord Water ondertekend. In dit document zijn afspraken gemaakt zodat het watersysteem in 2015 aan de veranderde omstandigheden is aangepast. Gemeenten zijn er steeds meer van doordrongen dat waterbeheer een complexe zaak is die in de beleidsontwikkeling een belangrijke plaats moet innemen. Waterschap Veluwe stelt zich in deze bestuurlijke en maatschappelijke context proactief op. Met de provincie Gelderland, de Reconstructiecommissie Veluwe, de negentien gemeenten en de belangengroepen binnen ons werkgebied zijn regelmatig contacten over het beleid

5 Blad 2 van het waterschap. Daarnaast wordt met provincie, gemeenten en met andere waterschappen actief gezocht naar mogelijkheden tot samenwerking. Wat dit aangaat is ook de invloed van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) al merkbaar. Deze richtlijn, die gericht is op de verbetering van de (ecologische) kwaliteit van het watersysteem, leidt al tot inniger samenwerking tussen de regionale waterpartners. Bij voorkeur ontwikkelt Waterschap Veluwe nieuw beleid interactief, vrijwel alle plannen worden in overleg met tenminste één externe klankbordgroep opgesteld. 1.4 Visie Waterschap Veluwe richt zich op de samenleving en levert daaraan een toegevoegde waarde. Het waterschap wil een transparante, open en op de samenleving gerichte organisatie zijn. Het motto is Samenwerken aan water. In de visie Weloverwogen naar 2015 formuleert Waterschap Veluwe de missie voor de komende jaren als volgt: Waterschap Veluwe is er voor waterveiligheid, waterkwaliteit en waterkwantiteit. Daarbij houdt het rekening met economische, ecologische en agrarische belangen. Waterschap Veluwe voert deze taken uit voor en met de burgers, organisaties en bedrijven vanuit een brede taakopvatting en tegen de laagst maatschappelijk aanvaardbare kosten. Door onze opvatting, professionaliteit, betrouwbaarheid en deskundigheid geldt Waterschap Veluwe als de geaccepteerde en gerespecteerde lokale en regionale waterautoriteit. Waterschap Veluwe fungeert als onafhankelijk regionaal watergeweten en levert deskundig advies bij planvorming door de algemene democratie. In Weloverwogen naar 2015 staan de uitgangspunten voor het handelen van Waterschap Veluwe in de komende jaren. In de Stroomgebieduitwerkingsplannen (SUP s) is het beleid nader uitgewerkt. In is een nieuw waterbeheersplan in concept opgesteld. De zorg voor de waterkwaliteit berust op twee pijlers. De eerste pijler is dat huishoudens en bedrijven geen schadelijk afvalwater lozen op het oppervlaktewater. Om dit te realiseren moeten bedrijven die gezuiverd afvalwater willen lozen, daarvoor een vergunning hebben van Waterschap Veluwe. Waterschap Veluwe controleert of die bedrijven zich aan de voorschriften uit de (Wvo-)vergunning houden. De tweede pijler is het zuiveren van afvalwater op acht zuiveringsinstallaties. Het water dat de installaties verlaat, is zo schoon dat het voldoet aan alle vergunningsvoorschriften en kan zonder grote nadelen worden geloosd op oppervlaktewater. Daarnaast verricht Waterschap Veluwe onderzoek en verbetert watergangen om de kwaliteit van de natte natuur permanent te verbeteren. Om het land tegen overstromingen te behoeden, beheert Waterschap Veluwe de dijken en (zomer-)kaden langs de IJssel en langs de noordwestelijke randmeren.

6 Blad 3 Voor de waterhuishouding beheert Waterschap Veluwe een stelsel van sloten, beken en sprengen, alsmede het Apeldoorns Kanaal. Met behulp van stuwen en gemalen voert het waterschap overtollig water af. In droge periodes kan Waterschap Veluwe voor een deel van het gebied water inlaten. In het waterbeheer wordt de trits vasthouden, bergen en dan pas afvoeren zo goed mogelijk doorgevoerd om problemen niet af te wentelen. 1.5 Beleid Het Europees beleid ligt vast in de KRW die een herstel beoogt van de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater als een verbetering van de ecologische situatie. Waterschap Veluwe geeft onder andere invulling aan Europees-, rijks- en provinciaal beleid. Dat rijksbeleid ligt onder meer vast in de Vierde nota Waterhuishouding. Het provinciaal beleid volgt uit het provinciaal waterhuishoudingsplan. De Unie van Waterschappen heeft samen met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat beleid geformuleerd in het rapport Waterbeheer 21ste eeuw. Waterschap Veluwe vertaalt deze stukken in eigen beleid. In 2007 zijn de Stroomgebieduitwerkingsplannen (SUP s) door het bestuur van het waterschap vastgesteld. Deze SUP s zijn de uitwerking van het waterbeleid naar de zeven deelstroomgebieden van het waterschap. Met deze SUP s is een inzichtelijk beeld verkregen van ons opdrachten/taken in de regio. De SUP s zijn tezamen met de uitwerking van het KRW-plan de belangrijkste bouwstenen geweest voor het in opgestelde concept-waterbeheersplan. De Visie 2015 geeft aan hoe Waterschap Veluwe zich wil presenteren en profileren. De Beleidsnota Externe Communicatie is richtinggevend voor het communicatiebeleid naar betrokken bewoners, overheden en organisaties. 1.6 Bestuur Waterschap Veluwe heeft een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur; het college van dijkgraaf en heemraden. In vonden de verkiezingen voor de nieuwe bestuursperiode ( ) plaats. In het nieuwe algemeen bestuur hebben 26 leden plaats: 19 zetels voor de categorie Ingezetenen. Aan de verkiezingen voor deze 19 zetels deden 10 lijsten mee. Uiteindelijk bemachtigden 8 lijsten 2 of 3 zetels. de overige 7 zetels zijn toebedeeld aan de geborgde lijsten, te weten 3 zetels voor de categorieën Overig ongebouwd en Bedrijven en 1 zetel aan de categorie Natuurterreinen. De vorming van een nieuw college van dijkgraaf en heemraden heeft in 2009 plaatsgevonden. Het nieuwe bestuur is op 8 januari 2009 aangetreden.

7 Blad 4 De dijkgraaf, herbenoemd in 2006, is benoemd door de Kroon. Het bestuur kent twee adviescommissies, te weten Water en Financiële en Bestuurlijke Aangelegenheden (F.B.A.). Het dagelijks bestuur heeft mandaat inzake planvaststelling en kredietverlening. Het bestuur heeft hiermee grote slagkracht. 1.7 Organisatie De organisatie staat ten dienste van het bestuur. In haar werkwijze ondersteunt zij de missie en visie van het waterschap. Waterschap Veluwe wil een slanke en krachtdadige organisatie zijn, die zakelijk en kostenbewust werkt. Medewerkers van het waterschap zijn deskundig, flexibel, omgevingsbewust en met een goed gevoel voor een correcte, begripvolle omgang met de burger. In gerichte ontwikkelplannen besteedt het waterschap permanent aandacht aan de verbetering van de organisatie. Daarbij maakt het waterschap gebruik van: kwaliteitsmanagement volgens INK; administratieve organisatie; benchmark zuiveringsbeheer, regulering en waterbeheer; begrotingsvergelijking; permanente scholing.

8 Blad 5 2 Financieel jaarverslag 2.1 Inleiding In een Algemene Maatregel van Bestuur die voortvloeit uit de Waterschapswet zijn de comptabiliteitsvoorschriften voor waterschappen vastgesteld. Deze voorschriften voor waterschappen sluiten aan bij die voor de gemeenten en bij relevante bepalingen uit de wettelijke regelgeving voor de jaarverslaglegging van ondernemingen. Het besluit bevat de algemene voorschriften van begroting, meerjarenraming en jaarrekening. 2.2 Financieel resultaat De opbrengsten en kosten in leiden tot een financieel nadeel van bijna 1,4 miljoen. In de begroting was al rekening gehouden met een onttrekking aan het eigen vermogen ad 3,9 miljoen. Ten opzichte van de begroting is in dus een voordelig resultaat gerealiseerd van bijna 2,5 miljoen. Per kostendrager wordt het financieel resultaat als volgt gespecificeerd: (bedragen in ) Water- Waterkwantiteit Water- Totaal kering kwaliteit Financieel resultaat Incidenteel resultaat voorgaande jaren Totaal resultaat Begrote mutatie eigen vermogen Resultaat ten opzichte van begroting In het financieel resultaat is een positief resultaat begrepen over voorgaande boekjaren ad met betrekking tot belastingopbrengsten. Bovendien is in via de exploitatie een bedrag van aan de algemene reserves toegevoegd met betrekking tot rentetoerekening aan het eigen vermogen. 2.3 Voorstel bestemming resultaat De voorgestelde resultaatbestemming kan als volgt worden toegelicht: de voorgestelde onttrekkingen aan de bestemmingsreserves onderhoud gemalen en achterstallig onderhoud Apeldoorns Kanaal zijn berekend op basis van de betreffende kredietvoorstellen, die al door het algemeen bestuur zijn vastgesteld;

9 Blad 6 de onttrekking aan de bestemmingsreserve groot onderhoud dijken bestaat uit de begrote dotatie ad en onttrokken kosten ad De kosten betreffen het herstel van de zwakke plekken in de dijk bij Hoenwaard en het herstel van het dijktalud Kerkhofsdijk; de resterende resultaten per kostendrager worden vervolgens toegevoegd of onttrokken aan de desbetreffende algemene reserve. Het saldo van de bestemmingsreserve onderhoud keermiddelen is toegevoegd aan de algemene reserve waterkeringszorg, aangezien geen verplichtingen meer bestaan voor deze reserve. Het saldo van de bestemmingsreserve installaties Vartech is toegevoegd aan de algemene reserve waterkwaliteitsbeheer. Door voortschrijdend inzicht zijn de installaties toch in gebruik genomen door het waterschap. Daarom zijn de overname kosten opgenomen onder de materiële vaste activa. De stand van de reserves na resultaatbestemming wordt als volgt gespecificeerd: (bedragen in ) Stand Stand Overige mutatie Resultaatbestemming Stand Algemene reserves Waterkeringszorg Waterkwantiteitsbeheer Waterkwaliteitsbeheer Bestemmingsreserves Onderhoud keermiddelen Onderhoud gemalen (waterkwantiteit) Groot onderhoud dijken Achterstallig onderhoud Apeldoorns Kanaal Verwerking afvalstoffen Installaties Vartech Totaal

10 Blad 7 De stand van de algemene en bestemmingsreserves bedroeg per 1 januari 29,5 miljoen. Na resultaatbestemming bedraagt het saldo per ultimo 29,1 miljoen, hetgeen een daling van het eigen vermogen in betekent van 0,4 miljoen. Voor een specificatie van het eigen vermogen wordt verwezen naar de balans, paragraaf en bijlage Financiële positie Ontwikkelingen in het begrotingsjaar Per 1 januari is de nieuwe Waterschapswet in werking getreden, waarbij voor een aantal elementen wordt beschouwd als een overgangsjaar. De wetswijziging reikt instrumenten aan waarmee de rollen van het algemeen bestuur (beleidsbepaling, kaderstelling, controle, vertegenwoordiging en verantwoording) (beter) kunnen worden ingevuld. De invulling van deze rollen van het algemeen bestuur kan vooral plaatsvinden in de volgende verordeningen die verplicht zijn op grond van de nieuwe Waterschapswet: verordening beleids- en verantwoordingsfunctie (artikel 108 van de Waterschapswet). Hiermee geeft het algemeen bestuur het dagelijks bestuur een aantal uitgangspunten voor het financieel beleid en beheer mee en bepaalt zij binnen welke organisatorische kaders het beleid moet worden uitgevoerd; controleverordening (artikel 109), waarmee het algemeen bestuur regelt dat er tijdens de beleidsuitvoering interne en externe controle op het financieel beheer en de financiële organisatie plaatsvindt, waarbij de rechtmatigheid van beide aspecten moet worden getoetst. Op 26 november zijn beide verordeningen vastgesteld door het algemeen bestuur. In de verordening beleids- en verantwoordingsfunctie wordt onder andere voorgeschreven dat het dagelijks bestuur zorg draagt voor beleid ten aanzien van weerstandsvermogen, risicomanagement, reserves en voorzieningen. Op 26 november is dit beleid door het algemeen bestuur vastgesteld. De wijzigingen worden in de beginbalans van de jaarrekening 2009 verwerkt en hebben geen gevolgen voor de exploitatie. Eén van de wijzigingen in de nieuwe Waterschapswet heeft betrekking op de extra aandacht die de wet vraagt voor rechtmatigheid ofwel voor het als waterschap zichtbaar voldoen aan externe en interne regels. Dit betekent dat met ingang van januari 2009 volledig moet worden voldaan aan interne en externe regelgeving en dat

11 Blad 8 door middel van het uitvoeren van interne controleplannen wordt nagegaan of dit ook gebeurt. In zijn voorbereidingen getroffen om vanaf 2009 rechtmatig te werken. Als gevolg van de kredietcrisis is eind ophef ontstaan over de uitgezette gelden van Nederlandse overheden bij buitenlandse banken. Waterschap Veluwe heeft geen gelden uitstaan. Wel is in het kader van de Cross Border Lease een aantal deposito s afgesloten (zie de toelichting in paragraaf ). Hierover wordt echter geen risico gelopen, omdat het deposito s bij de Rabobank, Nederlandse Waterschapsbank en Amerikaans schatkistpapier betreft Weerstandsvermogen In de Waterschapswet wordt het begrip weerstandsvermogen geïntroduceerd. Het weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de financiële positie van het waterschap is. Dit is van belang als er zich een financiële tegenvaller voordoet. Voor het beoordelen van het weerstandsvermogen is inzicht nodig in de omvang en de achtergronden van de risico s en in de aanwezige weerstandscapaciteit. Door het algemeen bestuur is besloten dat de weerstandscapaciteit van Waterschap Veluwe wordt gevormd door de algemene reserve (exclusief het deel voor tariefsegalisatie) en de bestemmingsreserves groot onderhoud dijken en verwerking afvalstoffen. Per 31 december bedraagt de weerstandscapaciteit 4,8 miljoen. Op dit moment wordt gewerkt aan een inventarisatie van de risico s, waarbij de risico s ook worden gekwantificeerd. Daarna kan een oordeel worden gegeven over de toereikendheid van het weerstandsvermogen Investeringen In de begroting is een bedrag van 27,6 miljoen opgenomen inzake brutoinvesteringen (inclusief 1 miljoen inzake investeringen in installaties van de Waterlandstichting) en een bedrag van 8,1 miljoen inzake subsidies. De begrote netto-investeringen in bedragen dus 18,5 miljoen (exclusief investeringen Waterlandstichting). In de loop van het jaar is voor alle begrote investeringen een krediet aangevraagd bij het algemeen bestuur. De gerealiseerde netto-investeringen in bedragen 14,6 miljoen, dit betekent dat 79 % van de begrote investeringen is gerealiseerd. Ten opzichte van de begroting is 3,9 miljoen minder geïnvesteerd: in zuiveringstechnische werken is netto 1 miljoen meer geïnvesteerd als gevolg van doorloop van projecten uit 2007 (onder andere slibontwatering, deelstroombehandeling en installaties Vartech);

12 Blad 9 lagere investering herstel de Grift ( 1,7 miljoen) door minder uitgaven en meer subsidieontvangsten; vooruit ontvangen subsidie project Ruimte voor de Rivier ad 1,5 miljoen; lagere investeringen beekherstel ( 1 miljoen); projecten ecologische verbindingszones deels niet uitgevoerd ( ) in verband met subsidieperikelen; begrote investeringen in sluizen Apeldoorns Kanaal ad 1 miljoen worden onttrokken aan bestemmingsreserve. Uit bovenstaande blijkt dat in minder is geïnvesteerd in integrale waterbeheerprojecten. Aangezien het kwaliteitsdeel van deze investeringen ineens wordt afgeschreven, zijn de afschrijvingslasten in 1,3 miljoen lager dan begroot. Per 31 december bedraagt het totaal krediet van alle lopende projecten 168,3 miljoen, waarvan tot en met een bedrag van 140,7 miljoen is besteed. Het restant krediet, dat vanaf 2009 uitgegeven zal worden, bedraagt 27,6 miljoen EMU-saldo Een belangrijke afspraak is dat het EMU-tekort ( overheidstekort ) van een lidstaat in principe niet meer mag bedragen dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Waterschappen mogen in tijden van nood een maximaal tekort van 0,05% van het BBP hebben. Op basis van het aandeel in de netto-kosten (peildatum 2004) bedraagt het maximum aandeel van Waterschap Veluwe hierin 2,5%. Bij een dreigende overschrijding van het overheidstekort op landelijk niveau kan de minister van Financiën beheersingsmaatregelen nemen. De minister kan eveneens een eventuele Europese boete doorberekenen aan decentrale overheden. Deze maatregelen worden vooraf in bestuurlijk overleg besproken. Volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) bedraagt het BBP in 594 miljard. Dit betekent dat het maximaal toegestane EMU-tekort voor Waterschap Veluwe 7,4 miljoen bedraagt. Het werkelijke EMU-tekort in bedraagt 7,7 miljoen (zie bijlage 6). De overschrijding van zal geen consequenties hebben, omdat het nationale EMU-saldo volgens het CPB in uitkomt op 1,3% BBP. 2.5 Treasury Rentevisie Het jaar zal de geschiedenisboeken ingaan als een van de meest turbulente jaren ooit. De kredietcrisis, begonnen in 2007, woekerde aanvankelijk vooral onderhuids

13 Blad 10 door. Het leek vooral een probleem van de financiële sector. Zeker in ons land werd de reële economie in eerste instantie niet of nauwelijks geraakt. Uiteindelijk groeide de Nederlandse economie volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek in het hele jaar met 2%. Deze groei is duidelijk minder dan in de voorspoedige jaren 2006 en 2007 maar ligt in de buurt van de groeicijfers van 2001, 2004 en In het treasuryjaarplan is de verwachting uitgesproken dat de rentestand voor een geldlening met een looptijd van 10 jaar per ultimo rond de 4,82% zou bedragen. Na een onstuimig jaar bedraagt de rente per ultimo 3,67%, waarboven banken nog een opslag rekenen. De prognose in het treasuryjaarplan voor het rentepercentage van een kortlopende geldlening bedroeg 4,43% per 31 december. Het daadwerkelijk rentepercentage per ultimo bedraagt 2,86% Liquiditeitsverloop Op 1 januari bedraagt het saldo in rekening courant 7 miljoen negatief. Dit tekort neemt langzaam toe gedurende de eerste maanden van en resulteert eind april in een liquiditeitstekort van 11 miljoen. Vanaf mei daalt het liquiditeitstekort gestaag (mede door het afsluiten van twee geldleningen en belastingontvangsten). Per ultimo heeft Waterschap Veluwe een liquiditeitsoverschot van 2,4 miljoen. Het verwachte liquiditeitstekort volgens het treasuryjaarplan bedraagt per ultimo 27,7 miljoen. Het verschil ten opzichte van de daadwerkelijke liquiditeitspositie wordt veroorzaakt door: het aantrekken van twee geldleningen voor een totaalbedrag van 12,5 miljoen: op 1 april maart een lening ad 7,5 miljoen. Het rentepercentage bedraagt 4,555 %, aflossing vindt jaarlijks plaats in 20 gelijke termijnen; op 1 juni een lening ad 5 miljoen. Het rentepercentage bedraagt 4,595 %, aflossing vindt jaarlijks plaats in 15 gelijke termijnen; storting van een lening ad 10 miljoen op 30 december (overeengekomen stortingsdatum 1 januari 2009); lagere investeringen dan begroot. In het treasuryjaarplan is gerekend met begrote netto-investeringen in ad 16,1 miljoen (exclusief investeringen Waterlandstichting). De gerealiseerde netto-investeringen in bedragen 14,6 miljoen. Naast het afsluiten van twee geldleningen is gedurende het jaar met kort geld gefinancierd conform de uitgangspunten voor het treasurybeleid in het treasuryjaarplan.

14 Blad 11 In bijlage 8 is de staat van herkomst en besteding van middelen weergegeven. Deze geeft een overzicht van de bronnen waaruit in financieringsmiddelen beschikbaar zijn gekomen (herkomst) en van de bestedingen die daaraan in deze periode zijn gegeven Renterisiconorm (exclusief Waterlandstichting) Het renterisicobeheer omvat het beheersen van risico s die voortvloeien uit de mogelijkheid dat in de toekomst de rentelasten van het vreemd vermogen hoger zullen zijn dan een bestuurlijk wenselijk geacht niveau of het in meerjarenraming en begroting geraamde niveau. De renterisico s op de vaste schuld worden volgens de wet FIDO ingekaderd middels de renterisiconorm. Deze norm is 20% van het totaal aan vaste schuld van het waterschap bij aanvang van desbetreffend jaar. Indien de herfinanciering (laagste bedrag van nieuw aangetrokken schuld en betaalde aflossingen) boven deze norm uitkomt worden er risico s gelopen die niet acceptabel zijn volgens de wet FIDO. Uit onderstaande tabel blijkt dat de renterisiconorm in niet is overschreden. (bedragen x 1.000,--) 2007 Renterisico s vaste schuld Nieuw aangetrokken schuld Nieuw verstrekte leningen Netto nieuw aangetrokken schuld Betaalde aflossingen Bedrag aan herfinanciering = totaal renterisico Renterisiconorm (Wet FIDO) Totaal vaste schuld begin jaar Renterisiconorm relatief % % Renterisiconorm absoluut Toets renterisiconorm Renterisico Renterisiconorm Ruimte (+)/overschrijding (-)

15 Blad Kasgeldlimiet Volgens de wet Financiering decentrale overheden (FIDO) mag maximaal 23% van de totale lasten van de begroting met kortlopende geldleningen of via krediet in rekeningcourant worden gefinancierd. Hierdoor wordt het renterisico beperkt. De gemiddelde netto-vlottende schuld per kwartaal (vlottende korte schuld minus vlottende middelen op de eerste dag van iedere maand in het desbetreffende kwartaal) mag de kasgeldlimiet niet overschrijden. Uit onderstaande tabel blijkt dat de kasgeldlimiet in niet is overschreden en dat het waterschap zelfs ruimschoots onder de norm is gebleven. (bedragen x 1.000,--) 1 e kwartaal 2 e kwartaal 3 e kwartaal 4 e kwartaal 1. Kasgeldlimiet Omvang vlottende korte schuld / - vlottende middelen Toets kasgeldlimiet (1 -/- 2) Leningportefeuille Mutaties in leningportefeuille Bedrag (x 1.000,--) Gemiddelde rente Stand per ,85% Nieuwe lening Nieuwe lening Reguliere aflossing Stand per ,77% Het gemiddelde rentepercentage wordt berekend als de verhouding tussen de rentelasten ten opzichte van de stand van de aangetrokken leningen per 31 december. De lening per 1 januari 2009 ad 10 miljoen is door de bank al gestort op 30 december Beleggingenportefeuille (exclusief Waterlandstichting) De leningen u/g worden gespecificeerd in paragraaf De beleggingenportefeuille van het waterschap per ultimo bestaat voornamelijk uit verstrekte leningen aan medewerkers ad 6,6 miljoen, grotendeels bestaande uit hypotheken. Met ingang van 1 juni 2005 is deze hypotheekregeling vervallen.

16 Blad 13 In heeft Waterschap Veluwe een bedrag ad ontvangen inzake dividend op de aandelen in de Nederlandse Waterschapsbank Kasbeheer Bij de Nederlandse Waterschapsbank gold in een maximum rekening courant krediet van 12,4 miljoen. De maximale kredietlimiet bij de Postbank bedroeg om de betalingen van de salarissen te kunnen waarborgen. Het gezamenlijke bedrag inzake krediet in rekening courant is gelijk aan de voor bepaalde kasgeldlimiet. In is dit rekening courant krediet niet overschreden.

17 Blad Balans en toelichting Balans per 31 december voor resultaatbestemming (bedragen x 1.000,--) Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen Materiële vaste activa Algemene reserves Financiële vaste activa Bestemmingsreserves Te bestemmen exploitatiesaldo Vlottende activa Liquide middelen Voorzieningen Vorderingen Overlopende activa Langlopende schulden Vlottende passiva Kortlopende schulden Overlopende passiva Totaal Totaal

18 Blad Waarderingsgrondslagen Grondslagen voor waardering van activa en passiva en bepaling van het resultaat. Activa en passiva Activa en passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, tenzij in deze toelichting anders is vermeld. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs; de jaarlijkse afschrijving bedraagt voor: kosten reorganisatie: jaarlijks 10% van de historische kostprijs; kosten informatieplannen: jaarlijks 20% van de historische kostprijs; overig: jaarlijks 25% van de historische kostprijs. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op basis van historische kostprijs, verminderd met de eventueel ontvangen subsidie. Bij de afschrijvingen wordt rekening gehouden met eventuele duurzame waardeverminderingen. Er wordt lineair afgeschreven met uitzondering van de afschrijvingen van het kantoorgebouw. Hierop wordt annuïtair afgeschreven. Op grond wordt niet afgeschreven. De gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn: Waterkering: 60 jaar bouwkundig 30 jaar voorbereiding 30 jaar keermiddelen 10 jaar Gis/Legger 5 jaar toetsing Waterkwantiteit: 30 jaar 10 jaar Gis/Legger 8 jaar materieel Waterkwaliteit: 40 jaar transportleidingen 30 jaar overige investeringen Kantoorgebouw: 25 jaar bouwkundig 10 jaar eerste inrichting

19 Blad 16 De bijdrage voor waterkwaliteit in integrale projecten (bijvoorbeeld beekherstel) wordt ineens afgeschreven en in de exploitatie verantwoord. Vanaf 2009 wordt een nieuw afschrijvingsbeleid gehanteerd conform de nota Waardering en afschrijving vaste activa. Financiële vaste activa Deelnemingen zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs. De overige financiële activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen De voorzieningen zijn tegen nominale waarde opgenomen. Uitzondering hierop vormt de voorziening voor pensioenen, waarbij de actuariële methode wordt gehanteerd. Grondslagen voor resultaatbepaling De kosten zijn bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Op aanschaffingen in het verslagjaar wordt als volgt afgeschreven: Voor zuiveringstechnische investeringen vanaf de werkelijke datum van ingebruikname. Voor investeringen in waterkwantiteit en waterkering vanaf 1 juli.

20 Blad Materiële vaste activa (bedragen in ) Profiel Boekwaarde Boekwaarde Gemalen waterkwaliteit Gemalen waterkwantiteit Gronden Huisvesting Overige bedrijfsmiddelen Overige materiële activa Vervoermiddelen Watergangen Waterkeringen Zuiveringsinstallaties Slibverwerkinginstallaties Werk in uitvoering Activa Waterlandstichting Totaal Voor een specificatie van de materiële vaste activa wordt verwezen naar bijlage 1. Werken in uitvoering De werken in uitvoering worden als volgt gespecificeerd (bedragen in ): e trap Harderwijk Apeldoorn 3 e gistingtank Deelstroombehandeling Apeldoorn Onderhoudprojecten sector Watersysteem Atex maatregelen Ruimte voor de Rivier Slibontwatering Apeldoorn Overige projecten Totaal Het negatieve saldo van het project Ruimte voor de Rivier wordt veroorzaakt doordat de ontvangen subsidie hoger is dan de investeringen die tot eind zijn gedaan. Dit zal worden rechtgetrokken in 2009.