Door: Tom Biesmeijer: L Monique Meijer: secretaris Mark van de Vries Allyssia Sevenhuijzen: Voorzitter Paul Richter: L

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Door: Tom Biesmeijer: L Monique Meijer: secretaris Mark van de Vries Allyssia Sevenhuijzen: Voorzitter Paul Richter: L"

Transcriptie

1 Klas L3R Groep twee Door: Tom Biesmeijer: L Monique Meijer: secretaris Mark van de Vries Allyssia Sevenhuijzen: Voorzitter Paul Richter: L

2 Voorwoord Toen we ( Tom, Monique, Alyssia, Mark en Paul ) te horen kregen dat we een werkstuk moesten maken gingen we ons orienteren. We wisten dat Osama Bin Laden een tijdje terug een heel actueel onderwerp was en dat er nu nog over gesproken werd. Zelf wilden we toch al wat meer weten over Bin Laden en daarom besloten we dit onderwerp te nemen. We wilden vooral weten wat zijn rol in het wereldterrorisme was. Dit werd dan dus ook onze hoofdvraag. We wilden ook nog wat kleinere en specifiekere dingen weten en dat werden dus onze deelvragen. We hadden erg veel deelvragen en dus moesten we er een paar uitzoeken. We hadden de volgende geselecteerd. 1. Hoe is hij bij het terrorisme betrokken geraakt? 2. Welke aanslagen heeft hij allemaal gepleegd? 3. Welke rol speelt hij in Al-Qaeda? 4. Wat waren zijn motieven daarvoor en hoe financierde hij die? 5. Wat is er gebeurd op elf september? 6. Hoe verloopt de zoektocht naar Bin Laden? We hebben allemaal een van deze deelvragen voor onze rekening genomen behalve Monique (die heeft er twee). Op al deze vragen proberen wij het antwoord te vinden met behulp van al onze bronnen. Met behulp van al deze deelvragen die we dan gaan beantwoorden kunnen we waarschijnlijk ook onze hoofdvraag beantwoorden.

3 Hoofdstuk 1: De geschiedenis van Osama Bin Laden Door Paul Richter Inleiding Door de aanslag op elf september werd de wereld opgeschrikt en werd ons goed duidelijk gemaakt dat het terrorisme nog lang niet uit de wereld verdwenen is. Na een tijdje werd duidelijk dat Al-Qaeda geleid door de terrorist Osama Bin Laden erbij betrokken was. Nu is de zoektocht naar Osama Bin Laden nog steeds in volle gang. Maar wie is Osama Bin Laden nu eigenlijk en hoe is hij betrokken geraakt bij het terrorisme. Dit heb ik uitgezocht en beschreven in dit hoofdstuk. De onderzoeksvraag De onderzoeksvraag van dit hoofdstuk was: hoe is Bin Laden bij het terrorisme betrokken geraakt? De vader In 1930 besloot Mohammed Bin Laden, de vader van Osama Bin Laden, dat hij meer kon dan in de haven werken. Hij pakte zijn koffers en hij vertrok met een kamelen karavaan uit zijn geboorteplaats Hadramaut in Jemen en ging naar Saoedi-Arabië om daar rijk te worden. Hij kreeg daar zijn eerste baan als metselaar bij Aramco, een Arabisch-Amerikaanse oliemaatschappij, waar hij een riyal per dag verdiende. Een riyal is ongeveer evenveel waard als een paar dubbeltjes. Hij leefde zuinig en spaarde zijn geld op en begon voor zichzelf. In de jaren vijftig kreeg hij bouwopdrachten voor de paleizen van het Huis van Soed ( de leidende clan in Saoedi-Arabië) in Riaad. Zijn grote kans kreeg hij echter toen hij een contract kreeg voor de aanleg van de snelweg die van Medina naar Jedda liep. Begin jaren zestig was hij een rijk man geworden. Mohammed Bin Laden was volgens strenge islamitische regels opgevoed en daar hield hij zich dan ook aan. Hij hield erg van die godsdienstige regels, maar hij hield ook nog ergens anders van: vrouwen. Hij liet regelmatig nieuwe vrouwen komen met wie hij dan trouwde. De tiende of de elfde vrouw was de moeder van Bin Laden. Zij was de ontwikkelde, moderne dochter van een Syrische koopman. Omdat hij veel verschillende vrouwen had, had hij ook een groot nageslacht. De zevende zoon was Osama Bin Laden.

4 Zijn jeugd Osama Bin Laden groeide op tussen grote rijkdommen. Hij was elf jaar toen zijn vader na het neerstorten van zijn helikopter overleed. Dit gebeurde in het jaar Omdat zijn vader streng gelovig was, werd ook hij onderworpen aan een ijzeren discipline en aan strenge godsdienst regels. Hij kreeg les op een school in de stad Jedda. Zijn leraar Engels beschreef Bin Laden als een hele keurige en aardige jongen en zeker geen streber zoals hij dat later zou worden. Osama Bin Laden hoefde niet alleen hard te werken, maar hij had ook regelmatig leuke uitstapjes. Zo ging hij in 1971 naar het Zweedse stadje Falun met zijn familie. Zie de foto op de volgende pagina. Bin Laden is de tweede van rechts. Hij was toen veertien. In het begin van de jaren zeventig was er in het Midden-Oosten een tijd van grote culturele veranderingen. De oorlog met Israël, de olie inkomsten en de toenemende contacten met het Westen, zorgden ervoor dat vele Arabieren hun oude zekerheden eens beter gingen bekijken. Osama werd echter steeds meer aangetrokken tot de extremistische islamitische ideologie. In 1974 ging Osama Bin Laden niet zoals zijn broers en zussen in het buitenland studeren, maar hij ging management en economie studeren op de Koning Abdul-Aziz universiteit. Daar kreeg hij les van Abdullah Azzam, leider van de Hamas (een guerilla beweging die op de westelijke Jordaan oever tegen de Israeli vocht), waar hij grote maatjes mee werd. Osama had vooral belangstelling voor de Islamologische kant van zijn studie. Hij was ook sterk betrokken bij godsdienstige activiteiten daar op school. Hij las en bad voortdurend. Hij legde nuttige contacten met prins Faisal, een lid van de koninklijke familie en het toekomstige hoofd van de Saoedische geheime dienst. In februari 1979 keerde ayathollah Khomeiny (een orthodox islamitisch leider) terug naar Iran waar hij de sjah afzette en de islamitische republiek vestigde. In november bezetten islamitische radicalen de grote moskee in Mekka en verdedigden die tegen de legers van de Saoedische regering. De radicalen werden uiteindelijk verslagen en Bin Laden vond hen een inspiratiebron. Toen in 1979 de Russische troepen Afghanistan binnenvielen zag hij dit ook direct als een aanval op de islam en op hem. Hij besloot toen om samen met zijn inmiddels beste vriend Abdullah Azzam het niet langer over zijn kant te laten gaan en zich te verzetten tegen de Russen.

5 Oorlog Bin Laden was drieëntwintig in de tijd dat de strijd tegen de Russen begon. Hij veranderde van een aardige en slimme jongeman in een goed gerespecteerd leider en hij moest zijn extremistische ideeën nog wel verder ontwikkelen, maar de oorlog in Afghanistan was van doorslag gevende betekenis voor zijn zelfvertrouwen en status. Hij vertrok naar Pakistan met een enorme hoeveelheid aan geld. Hij zette samen met een paar mensen een kantoor op ter ondersteuning van de moejahedien en de Arabische vrijwilligers. Hij was heel vrijgevig en hij deed zelfs schenkingen aan soldaten die in het ziekenhuis lagen. In 1984 hadden Bin Laden en Azzam een huis gehuurd en daar een basis ingericht voor de duizenden strijders die tegen de Russen vochten en dagelijks de stad inkwamen. Hij voorzag deze vrijwilligers van wapens en hij leidde ze op tot echte soldaten. De CIA, de machtige Pakistaanse inlichtingendienst ISI en de Saoedisch geheime dienst stonden dit stilzwijgend toe. Een paar jaar later was deze wijk het middelpunt geworden van het verzet tegen de Russen en alle belangrijke leiders hadden er een kantoor. Bin Laden was ook boos over het verraad van de Arabieren door de Engelsen na WO 1. Hij had ook kritiek op de Saoedische koninklijke familie omdat zij door misbruik aan de macht waren gekomen. Hij richtte ook de organisatie Maktab al-khidimat op die als doel had de Jihad (heilige oorlog) over de wereld te verspreiden. In 1986 begon de oorlog pas echt voor Osama. Hij besloot namelijk om zijn eigen front te vormen en echt te gaan vechten. De hele zomer bevond Bin Laden zich in Jaji waar hij hard vocht en zich aan grote gevaren bloot stelde. Hij was een echte fanaticus geworden en gaf meer om de Jihad dan om zijn eigen leven. Dit fanatisme werd door zijn mannen gedeeld. Er viel aan hem ook helemaal niet te zien dat hij heel rijk was, want zelfs met de allerarmsten at hij en deelde hij een slaapkamer. Na drie jaar hard vechten hadden ze de Russen verdreven. Zie hieronder een plaatje van Osama Bin Laden als aanvoerder van het verzetsleger. In 1989 was de oorlog eindelijk voorbij. De Russen trokken zich verslagen terug uit Afghanistan. De moejahedien vochten nu tegen elkaar en tegen andere Afghanen. Bin Laden hield helemaal niet van deze interne verdeeldheid en ging naar huis waar hij voorzichtig begon aan de oprichting van de terreur beweging Al-Qaeda (waar Tom Biesmeijer het later nog over zal hebben). Hij was toen drieëndertig.

6 Op twee augustus 1990 begon er een nieuwe oorlog. Saddam Hoessein viel Koeweit binnen. Bin Laden bood zich gelijk aan om een leger te vormen en de dictator te verdrijven. Tot zijn grote verbijstering mocht dit niet van de Saoedische regering, maar zou de verdediging van de heilige plaatsen Mekka en Medina overgelaten worden aan de Amerikanen. Bin Laden was hier ontzettend boos over en zweerde wraak op de Amerikanen. Hij zag de aanwezigheid van de Amerikanen als een invasie van heidenen en besloot hier wat tegen te doen. De profeet Mohammed had immers gezegd dat er in Arabië geen twee godsdiensten mogelijk waren. Hij richtte een legertje op en ging weer vrijwilligers trainen. Hierdoor kreeg hij van de regering op zijn kop en werd hem verboden om nog zijn huis te verlaten. In 1990 bood het islamitische Soedan hem een toevluchtsoord aan in hun land. Bin Laden vertrok onder druk van de Saoedische regering naar Soedan, maar hij verklaarde de Amerikanen die in zijn land achterbleven de oorlog. Hij ging wonen in een huis in een rijke buitenwijk van Khartoem samen met zijn vier vrouwen en zijn kinderen. Ook gingen er een aantal trouwe volgelingen mee en liet hij een paar honderd Arabische veteranen komen om een basis te maken voor een grotere organisatie dan de Maktab al-khidimat. Die organisatie heette Laden International. Deze organisatie had nog niets terroristisch, omdat ze eerst weer geld moesten verdienen. Het bedrijf begon met het leiden van boerderijen die pinda s en maïs verbouwden Na een tijdje kreeg Bin Laden ook het monopolie op het verbouwen van sesamzaad, wat erg winstgevend was. Bin Laden begon ook aan andere ondernemingen die minder succesvol waren, maar er bleef toch genoeg geld over om de organisatie Al-Qaeda draaiende te houden. Omdat er nu genoeg geld was, kon er weer gewerkt worden aan een terreurorganisatie. Hij gaf honderdduizend dollar aan de islamisten in Jordanië, er ging geld naar Bakoe om een operatie op te zetten om islamitische strijders naar Tsjetsjenië te verplaatsen en hij richtte ook weer allerlei trainingskampen in. In het begin werden er allemaal aanslagen voorbereid die op niks uit draaiden, er was zelfs sprake van een moordaanslag op de Egyptische president Moebarak. De CIA beschuldigde Al-Qaeda ervan dat ze aanslagen hadden gepleegd die wel succesvol waren zoals de aanslag op de VS ambassade in Nairobi. In 1996 was Soedan het zat en gelukkig voor hen vroegen zijn vrienden van de moejahedien of Osama weer terug wilde keren naar Afghanistan. Terreur Het was 10 oktober 1996 toen Bin Laden voor de eerste keer in de stad Kabul was en voor het eerst een gesprek had met de Taliban, dat een maand eerder Kabul had ingenomen. De Taliban is een extreem islamitisch militieleger. De moedjahedien-commandanten die hem hadden gevraagd om terug te komen naar Soedan waren afgezet en Bin Laden wist dat hij goed moest overkomen bij het nieuwe bewind. Een maand daarvoor had de Taliban leider Mullah Omar, Mohammed Rabanni (zijn tweede man en burgemeester van Kabul) met Bin Laden gepraat om te kijken of zij hem wel konden gebruiken. Hun gesprek was voorzichtig maar vriendelijk. Bin Laden ging niet in op de ideologische meningsverschillen, prees de doelstellingen van de wapenfeiten en bood zijn geldsteun aan. Mohammed Rabanni was verheugd en hij bood op zijn beurt Bin Laden de bescherming van de Taliban aan. Dit was niet zomaar een gesprek, maar dit was de laatste fase van zijn ontwikkeling. Nu hij de bescherming van de Taliban had kon hij de grootste terroristische organisatie opzetten die er bekend was.

7 Om die terroristische organisatie op te zetten had hij wel een paar dingen nodig Bin Laden had dankzij de Jihad tegen de Russen het nodige zelfvertrouwen al, hij had nuttige islamitische contacten en zijn gezag was ook sterk verbeterd. Hij had ook al ervaring met het opzetten van een organisatie zoals Al-Qaeda. Maar militair en strategisch was hij nog niet goed genoeg. Zijn eerste probleem werd al snel opgelost, want er waren overal vrijwilligers die tegen Kashmir in India wilden vechten. Die vrijwilligers werden opgeleid en zo had Bin Laden een leger gevormd. Zijn tweede probleem werd ook opgelost, want in Afghanistan waren er ook genoeg mensen die hem konden helpen op strategisch gebied zoals Ayman al- Zawahiri (een chirurg en een van de oprichters van de grootste Egyptische organisatie al- Jihad) en Mohammed Atef (een militair bevelhebber van de groep) die hem onderwees in de militaire vereisten. Zo had hij alles wat nodig was om de organisatie op te zetten. Na een aantal keren bedreigd te zijn verhuisde Bin Laden naar de voormalige moedjahedien basis Tora Bora hoog in de bergen ten Zuiden van de stad Jalalabad. Na dat hij twee maanden in Tora Bora had gewoond, schreef hij een krantenartikel van twaalf pagina s. In dit artikel stonden allerlei verwijzingen naar de koran en hij dreigde ook met gewelddadige acties tegen de Amerikanen die zich nog steeds in Saoedi-Arabië bevonden. Ook sprak hij voor het eerst over de joodse-christenlijke campagne tegen de moslims en hij zei dat de moslims zich hier tegen moesten verdedigen. Zelf zou hij het goede voorbeeld wel geven. Hier hield hij zich aan en kocht vier Stinger raketten van de moejahedien en liet ze naar islamitische groepen smokkelen. Toen dit complot werd ontdekt, was de regering in Riaad woedend. Gelukkig voor Bin Laden kreeg hij bescherming van de Taliban. Ze gingen dus niet in op de eis om hen uit te leveren. In het begin van 1997 ontdekten de Taliban een complot om Bin Laden te vermoorden. Zij dachten zelf dat dit een Saoedisch complot was. Ze stelden voor dat Bin Laden voor zijn eigen veiligheid naar Kandahar moest verhuizen en dat deed hij. Daar kreeg hij een nog grotere band met het opperbevel van de Taliban door een aantal dingen te doen. 1. Hij kocht enorme hoeveelheden militair materiaal 2. Hij liet moskeeën bouwen en kocht auto s voor de leiders 3. Hij hielp mee met het bouwen van een nieuw huis voor Mullah omar en zijn familie en hij begon met de aanleg van een groot complex om daar te bidden aan het begin van de heilige Ramadan

8 Hij deelde de vrijwilligers in twee groepen. De gewone vrijwilligers kregen een standaard infanterie training. De beste vrijwilligers mochten Bin Laden ontmoeten waar ze lichamelijk en Wat nog belangrijker was, was dat hij een systeem maakte om in de bestaande trainingskampen de elite te verplaatsen naar Al-Qaeda. De administraties verdeelden de geestelijk werden getest, gevechtservaring opdeden en tenslotte werden opgeleid tot echte terroristen. Vanaf het einde van 1997 gebruikte hij zijn geld en reputatie om leiders van over de hele wereld aan zich te binden. In februari 1998 voelde hij zich sterk genoeg om een fatwa uit te vaardigen. Deze fatwa was een boodschap waarin stond dat het de moslimplicht was om de Amerikanen en hun bondgenoten en zelfs hun burgers te doden. Kort daarna zei Bin Laden dat er spoedig een radicale actie zou plaatsvinden. Aanslagen Op zeven Augustus 1998 om elf uur hield Bin Laden zich aan de belofte dat er een radicale actie plaats zou vinden. Een autobom was ontploft in de stad Nairobi. Hierdoor waren een Amerikaanse ambassade, een kantoorpand en een instituut voor secretaressen verwoest. Hierbij vielen 213 doden een 4600 gewonden. Bijna tegelijkertijd ontplofte er ook in Tazania een bom bij een Amerikaanse ambassade die elf mensen het leven kostte. Dertien dagen na de aanslagen namen de Amerikanen wraak door met kruisraketten een paar trainingskampen te verwoesten. De moslimwereld was woest en Bin Laden verscheen op het toneel. Omdat de moslims boos waren op Bin Laden ontkende hij elke betrokkenheid bij de aanslag in Nairobi. Ook zij de Taliban dat Bin Laden verdwenen was. Niemand geloofden hen echter. In werkelijkheid was Bin Laden in een boerderij bij Hadda. Daar werd zijn leven overheerst door veiligheidsmaatregelen. In 1999 en 2000 werd de Westerse wereld steeds weer opgeschrikt door aanslagen en dreigementen die allemaal aan Bin Laden werden toegeschreven. Toen de Amerikanen een beloning op zijn hoofd zetten werden honderd-roepie biljetten verspreid in Afghanistan met zijn hoofd erop. Hij ontkende opnieuw alle betrokkenheid bij aanslagen. In juni liet Bin Laden een video zien waarin hij allemaal spectaculaire gebeurtenissen aankondigde. Ook vertelde wapenhandelaars dat Bin Laden nu was overgegaan tot de koop van andere grond raketten. Ook kocht Bin Laden allerlei lichte wapens die hij dan aan de Taliban gaf. Inmiddels was er een nieuw vliegveld aangelegd zodat er elke nacht weer nieuwe voorraden aankwamen. Al-Qaeda was klaar voor actie. Toen de aanslag op elf september kwam, wist niemand waar Bin Laden was. Wel weten we dat hij beschermd werd door een elite van soldaten. Amerika was bang en boos en elke avond gingen honderden vliegtuigen op zoek naar hem.

9 Conclusie Voordat ik aan dit werkstuk begon had ik voor mezelf een deelvraag gemaakt. Hoe zag de geschiedenis van Bin Laden eruit en hoe is hij bij het terrorisme betrokken geraakt. Na het maken van dit hoofdstuk van het werkstuk kan ik deze deelvraag beantwoorden. Bin Laden was in het begin van zijn een leven een aardige jongen die tussen de rijkdommen opgroeide. Hij had nog niks van een fanaticus. Toen Bin Laden niet in het buitenland ging studeren maar gewoon in eigen land kreeg hij belangstelling voor de godsdienstige kant van zijn studie en hij werd erg godsdienstig. Toen de Russen het land binnenvielen voelde hij ook dat hij de plicht had om zijn land te verdedigen. In het begin leverde hij alleen wapens aan strijders. Toen na de oorlog met de Russen, Irak het land aanviel werd hij woedend dat hij niet voor zijn vaderland mocht vechten, maar dat de Amerikanen dat zouden doen. Toen de oorlog was afgelopen bleven de Amerikanen in Afghanistan en Bin Laden zwoer wraak op de Amerikanen. Hij richtte een bedrijf op en hij begon ook strijders op te leiden. Toen hij wat later de bescherming van de Taliban kreeg begon hij alle strijders op te leiden en kocht wapens voor die strijders. Daarna begon hij met het bereidden van aanslagen zoals die op elf september. Bronnen Ik heb gebruik gemaakt van een aantal bronnen. Ik heb verschillende tijdschriften gebruikt en internet. Internet Ik heb ook gebruik gemaakt van tijdschriften: Vrij Nederland HP de Tijd Elsevier Ik heb ook een paar artikelen uit het Algemeen Dagblad en de Volkskrant gelezen, maar dat heb ik niet echt gebruikt, Tom wel.

10 Hoofdstuk 2: De terroristische acties van Bin Laden Door Monique Inleiding Osama Bin Laden heeft veel terroristische acties gepleegd, of hij heeft ze verzonnen en door anderen laten uitvoeren. In dit hoofdstuk staat wat hij allemaal heeft gedaan.volgens de VS is het netwerk van Bin Laden (al Quaida, opgericht in 1988) betrokken geweest bij 18 terroristische acties. De Onderzoeksvraag De onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is: Welke terroristische acties heeft Bin Laden gepleegd of bij welke was hij betrokken? De terroristische acties Omdat in 1980 ongeveer de Sovjets in Saoedi-Arabië binnenvielen, was Bin Laden daar weggegaan. Toen de Sovjets weg waren (1989) kwam hij weer terug en kwam in een groep die tegen de koning was. Later vluchtte hij weer uit Saoedi-Arabië en ging naar Soedan. Daar mocht iedereen heen die islamitisch was. Er kwamen daar veel terroristische dingen.in 1981 was een aanval op Johannes Paulus II, op 7 augustus 1988 werd Mohammed Odeh opgepakt omdat hij met een vals paspoort naar Afghanistan wilde gaan. Het was een aanhanger van Bin Laden en hij werd ervan verdacht dat hij de aanslagen gepland had. In 1992 was er een aanslag in Jemen, die bedoeld was voor Amerikaanse soldaten, maar er kwamen alleen 2 Oostenrijkse mensen om. Dit was de eerste aanslag waar Bin Laden bij hoorde. In 1993 werkte Bin Laden met Soedan mee aan het maken van chemische wapens en probeerde nucleair materiaal te krijgen. Op 3 en 4 oktober 1993 werden er 18 Amerikaanse soldaten vermoord, Bin Laden had de mensen getraind die dat gedaan hadden. In 1993 was er een aanval op het World Trade Center, daarvan werd Bin Laden ook verdacht. Maar in 1995 was men erachter gekomen dat Pamzi Yousef er verantwoordelijk voor was, Bin hielp hem wel met het financieren van de aanvallen. Ook in 1995 werd geprobeerd de Egyptische president Hosni Mubarak te vermoorden, Bin Laden was daar verdacht van. In 1996 na de aanslag op een huis van Koning Abdul Aziz in Dhahran was Bin Laden ook verdacht. In 1996 was er ook een aanval in Riyad, met 6 doden, daarvan werd Bin Laden nog niet beschuldigd. Hij zei zelf ook dat hij het niet gedaan had maar hij vond het wel een goede aanval.vier Saoediers kregen de schuld. Ze werden onthoofd en vlak voordat ze doodgingen zeiden ze dat het idee was van (ze waren geïnspireerd door) Bin Laden. Ook in 1996 tekende Bin een verdrag voor een heilige oorlog (Jihad). Hij wilde Amerikaanse soldaten uitschakelen.

11 In november 1997 was in Luxor (Egypte) een aanslag op toeristen, daarbij kwamen 58 mensen om. Bin Laden financierde ook de aanslagen in Kenia en Dar-es-Salaam in Daarbij kwamen ongeveer 250 mensen om, waarvan 12 Amerikanen. In 2000 was er een aanslag op het schip de U.S.S Cole bij Jemen en er werd gedacht dat Bin Laden daar ook verdacht van was. Op 11 september was er opnieuw een aanslag op het WTC, vliegtuigen vlogen ertegenaan (erdoorheen). Er waren veel slachtoffers en Bin Laden zou erachter zitten. Hij zat niet in een vliegtuig maar hij had het wel bedacht. Bin Laden pleegt de aanvallen omdat hij Mekka, Medina en Jeruzalem wil bevrijden van Amerikaanse invloeden en hij wil de leider van de moslimgemeenschap zijn. Op de landen die daartegen zijn, pleegt hij aanvallen. Maar het zou ook kunnen zijn dat hij psychische problemen heeft door zijn jeugd. Bin Laden heeft de aanslagen niet helemaal zelf gepleegd, maar hij huurde er mensen voor in of hij betaalde de aanslagen voor mensen die hem vroegen of hij wilde helpen. Nu is Bin Laden een tijdje niet meer zo actief geweest maar het is zeker dat hij ooit nog een aanval zal plegen. Conclusie Bin Laden heeft veel aanvallen gefinancierd, de meeste aanvallen waren gericht op Amerika. Hij financierde ze omdat hij veel geld had en hij wilde graag helpen met aanvallen op de VS. Hij werkte met zijn netwerk Al-Quaida, dat netwerk pleegde de aanvallen. Nu is Bin Laden nog niet klaar met zijn terroristische acties want hij is nog niet gevonden en hij zal niet vanzelf stoppen. Bronnen De gebruikte bronnen zijn:

12 Hoofdstuk 3: Bin Ladens motieven voor zijn aanslagen, de middelen die hij daarbij gebruikt en de financiering van zijn aanslagen Door Mark van de Vries Inleiding Osama Bin Laden is na de aanval op de Twin Towers wereldberucht geworden. Wat zijn de motieven voor iemand om zoiets wreeds en slechts te doen? In dit hoofdstuk ga ik dit onderzoeken. Doelvragen Ik had een paar doelvragen gesteld die met de aanslagen van Bin Laden te maken hadden. Dit waren: Wat waren de motieven voor zijn aanslagen, welke middelen gebruikte hij daarbij en hoe financierde hij die aanslagen? De motieven Osama Bin Laden was de 17e zoon van een rijke vader, en werd van jongs af aan streng Islamitisch opgevoed. Tijdens de Russische invallen in Afghanistan van 1980 steunde hij de verzetsstrijders, de moedjahedien, ofwel heilige soldaten. In 1984 bouwde hij een gastenverblijf in Pakistan, waar hij nieuwe soldaten ging trainen voor de Jihad (heilige oorlog). In 1988 richtte hij al-qaida op. Nadat de Russen zich in 1989 terugtrokken, ging Bin Laden terug naar zijn moederland Saoedi-Arabië. al-qaida had nu zijn hoofdkwartier in Osamas gastenverblijf in Pakistan. Maar de oorlog was echter nog niet over. In Afghanistan maakten de rebellen de buurt onveilig. De rebellen streden eerst tegen de door Moskou gesteunde Afghaanse regering, en later tegen elkaar. In Saoedi-Arabië hield Osama ondertussen openbare lezingen, waarin hij verhaalde over de foutheid van de Saoedische regering en de overwinning in Afghanistan, waardoor hij zich bijzonder impopulair maakte bij de Saoedische regering. Deze legde hem dan ook een reisverbod op. De regering werd helemaal boos toen hij probeerde opnieuw strijders voor een Jihad te verzamelen, en Osama Bin Laden moest vluchten. Hij ging naar Pakistan, maar ook daar bleef hij niet lang. Hij ging linea recta door naar Afghanistan. In Afghanistan probeerde hij de strijdende rebellen tegen hun gezamelijke vijand te keren, maar dit mislukte, en hij moest vluchten, nadat er verscheidene pogingen waren geweest hem te vermoorden. Dit keer vluchtte hij naar Soedan. Hier begon hij bouwbedrijven op te richten, die deels als financering, deels als dekmantel voor zijn Jihad-strijders-fokprogramma diende. Hier vestigde hij ook het hoofdkwartier van al-qaida. Doordat Soedan zo n streng-islamitisch land was, werd Osama Bin Laden door de regering gesteund. In 1993 bevroor de Saoedische regering zijn tegoeden en in 1994 trok het land zijn Saoedische staatsburgerschap in. Osama richtte toen zijn politieke tak (de ARC) op. In 1996 werd Soedan gedwongen Osama Bin Laden het land uit te zetten, die vervolgens weer naar Afghanistan trok. Sindsdien zit Osama in Afghanistan, van waaruit hij al zijn acties beraamd, waaronder ook de aanslag op het WTC. Osama Bin Laden pleegt deze daden omwille van zijn geloof. Velen denken dat Heilige oorlogen iets van het verleden zijn, maar die mensen vergissen zich jammerlijk. En het is niet eens zo ver van onze deur (Ierland).

13 Mensen die vechten, omwille van het geloof, zijn God zelf uit het oog verloren. Staat er niet immers in de Bijbel: Heb uw naasten lief en Gij zult niet doden en Gij zult de Naam van God niet ijdel gebruiken? Bronnen Boek Osama Bin Laden s al-qaida, schrijver: Yonah Alexander en Michael S. Swetnam, Uitgever: Tirion, ISBN-nummer: , Jaar uitgave: 2001, aantal bladzijdes: 160 De middelen Inleiding Welke wapens gebruikt Bin Laden in zijn heilige oorlog tegen de niet-moslims? Dit heb ik uitgezocht. Bin Ladens strijdkracht zit hem in terreur. Zelfmoordacties, kapingen, enz. De mensen die bijv. met een vliegtuig een gebouw rammen, of zichzelf opofferen, doen dit uit overtuiging van hun geloof. Hun hoogste doel is zichzelf geven voor het vaderland en hun god. Ze hebben niks te verliezen, want meestal is hun familie dood, wat hun zo gevaarlijk maakt. al-qaida is ook op zoek naar massavernietigingswapens zoals kernwapens en biologische wapens. In Soedan zou de groep ook chemische stoffen hebben geproduceerd. Biologische wapens zouden misschien weleens het grootste gevaar kunnen opleveren, aangezien er vele dodelijke ziektes zijn die zonder enige moeite zouden kunnen worden verspreid en, als er geen antimiddel tegen wordt gevonden, in no-time een hele stad kunnen platleggen. Ook autobommen zijn een favoriet wapen van al-qaida. Autobommen werden gebruikt bij de eerste aanslag op het WTC, bij een aanslag op een door Amerikanen geleid opleidingscentrum in Saoedi-Arabië en bij de aanslag op de Khobar Towers. Bin Laden gebruikt niet alleen geweld om macht te krijgen. Hij zit ook in de politiek, en probeert met campagnes nieuwe leden voor zijn beweging te verkrijgen. Deze leden traint hij dan in speciaal daarvoor opgerichte kampen. In dat opzicht is hij net Hitler; hij speelt in op de gevoelens van de mensen. al-qaida pleegt een aanval, waarna Amerika terugslaat. Ze sturen een paar raketten, maar soms vliegt zo n ding weleens de verkeerde kant op, recht op een stad af. De mensen in zo n stad worden dan boos, gaan roepen dat Amerika slecht is, en gaan meedoen met al- Qaida. Deze pleegt weer een vergeldings-aanval, en het hele gedoe begint opnieuw. En aangezien al-qaida geen raketten kan of mag bezitten, stelen ze gewoon een vliegtuig, en doen ze daar hetzelfde mee. Je kan het vergelijken met een kat en muis spelletje; Amerika de grote logge kat, en al-qaida de snelle, behendige muis.

14 Osama Bin Laden gebruikt veelal terreur in zijn oorlog tegen de niet-gelovers. En dat blijkt het ergste wapen te zijn. Bronnen Boek Osama Bin Laden s al-qaida, schrijver: Yonah Alexander en Michael S. Swetnam, uitgever: Tirion, ISBN-nummer: , Jaar uitgave: 2001, aantal bladzijdes: 160

15 Interview met Osama Bin Laden Inleiding Er zijn een aantal interviews geweest met Bin Laden, waarin hij zijn gedachtegang uiteenzet. Om nu een goed beeld te geven van hoe Osama er zelf over denkt, heb ik dit hoofdstuk gemaakt. Op de vraag: Ontkent u dat u en uw volgers bezig zijn met terrorisme? zegt hij dat het terroriseren van mens(en) niet correct is, mits ze onschuldig zijn. Hij zegt, dat je dieven, rovers en criminelen wel mag terroriseren voor het welzijn van eigen volk. Elk volk heeft een eigen beschermingsmacht, politie, leger, e.d. Elk volk gebruikt deze veiligheidsmensen om anderen te terroriseren, als deze anderen hun eigen volk in gevaar brengen. Hij zegt dat Amerika de volken van het Midden-Oosten en Allah bedreigt, en dat ze daarom terroristische aanslagen plegen. Door Amerika te straffen zetten we vele dingen recht, zegt hij. Mensen die ons volk aanzetten tot agressie moeten worden gestraft. Amerika staat boven aan de lijst van agressiescheppers tegen de Moslims. Hij noemt de afslachting van Moslims in Palestina en spreekt over de V.S. die pas actief werd toen de Moslims tegenaanvallen gingen inzetten. Hij beschuldigd de V.S. er verder van dat het hun alleen om de olie gaat. Hij zegt, dat hun religie word aangevallen en hun mensen worden vermoord. Hij zegt, dat als ze iets van protest hiertegen hebben, ze meteen terroristen worden genoemd. Op de vraag Welke boodschap heeft u voor de westerse wereld? zegt hij, dat de mensen Allah en Mohammed moeten respecteren, en niet tegenwerken. Hij grijpt terug op de aanval op de Khobar-towers, en zegt dat dit een waarschuwing is voor de regeringen die meededen aan de Golfoorlog, de aanval op het heilige land. Hij zegt dat de westerse propaganda met uitspraken als vrede en gerechtigheid de mensen een verkeerd beeld geven van wat er werkelijk aan de hand is, en dat de overheden compleet tegenovergesteld handelen. De aanhoudende drang van de westerse regeringen om de Moslims te bestoken met aanvallen, heeft geleid tot de terroristische aanvallen. Sommigen zijn soms zo gedreven door haat jegens Amerika, dat ze in de V.S. zelf opereren. De V.S. en de westerse regeringen dragen zelf de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van hun aanval op Moslims. De haat jegens joden is, volgens hem, diep geworteld, en dus ook de Joden moeten het ontgelden. Zijn antwoord op de vraag Hoe komt het dat er zo n vertekend beeld van de Moslims, de Islam en hun strijders is, antwoord hij, dat dit beeld zo is geschetst door de Joden en de mensen in de Verenigde Staten. Hij zegt, dat de leiders van Amerika en andere landen door de Joden zijn gechanteerd, waardoor ze nu tegen de Islam en de Moslims vechten. Ze hebben deze mensen op zo n manier weergegeven, dat er een haat tegen de Moslims is ontstaan. De waarheid is, volgens hem, dat de hele Islamitische wereld het slachtoffer is van internationaal terrorisme, gecreëerd door de Amerikanen. Hij zegt, dat de Moslims in landen leven, van welk de heilige plaatsen en symbolen, de rijkdom en de grondstoffen zijn geplunderd. Hij zegt, dat het logisch is, dat ze zo reageren tegen de bezetters van hun land. Osama antwoord op de vraag Wat is je boodschap aan alle strijders die op het moment strijden tegen de vijanden van de Islam, dat het goed is om de Amerikanen te bestrijden. Hij zegt, dat ze voor elke Amerikaan of Jood die ze doden, beloond zullen worden door Allah. Hij zegt, dat je beter je bezig kunt houden met het afslachten van Amerikanen en Joden, dan je tijd verkwisten aan andere dingen.

16 Op de vraag U komt uit een rijk gezin, maar vecht nu aan de frontlinies. Hoe komt dit? antwoordt hij, dat dit moeilijk is om te begrijpen voor de mensen die niet in Allah geloven. Hij zegt, dat in zijn religie Allah centraal staat. Allah heeft hen gemaakt om hem te aanbidden en hen getrouw te maken met zijn religie. Ook heeft hij hen gemaakt om heilige oorlogen te voeren en ervoor te zorgen dat zijn woord het beste is, en dat van de niet-gelovigen het minste. Hij zegt dat ze geloven dat dit hun taak is, die ze hoe dan ook moeten uitvoeren, ondanks het gebrek aan geld. Hij zegt dat de Westerse mensen en de niet-gelovigen in de Arabische wereld economische factoren mede de schuld geven van hun heilige ontwaking. Hij zegt dat dit niet zo is, dat het komt door het verlangen om te vechten voor Allah, dat mensen zich bekeren tot de Islam en bereid zijn te sterven voor hun geloof. Hij zegt dat achtergrond niet uitmaakt in de heilige strijd voor Allah, en noemt als voorbeeld Afghanistan en Bosnië. Zijn antwoord op de vraag De Amerikanen hebben een prijs op je hoofd gezet, vele miljoenen. Stoort dit u? is, dat het hem niet echt uitmaakt. Hij zegt, dat de Amerikanen een prijs zetten op het hoofd van iedereen, die opkomt voor zijn geloof, zijn rechten of zijn rijkdom, en dat hij zich liever bezig houdt met Allah en de heilige oorlog. Hij zegt, dat het hem niet uitmaakt wat de Amerikanen geloven. Wij als Moslims geloven dat onze jaren op aarde eindig zijn en voorbestemd. Hij zegt, dat ook al spande de hele wereld tegen de Moslims samen, ze hen niet klein zouden krijgen totdat hun tijd gekomen was. Hij zegt dat wat de Amerikanen ook doen, ze hen niet kleinkrijgen, want Allah staat aan hun zijde. Op de vraag Op wie richt u uw woede, het leger of andere mensen?, antwoord hij dat Allah hen heeft gezonden om het land van Moslims, vooral het schiereiland van Arabië, te verdedigen tegen de niet-gelovigen. Hij zegt dat Amerika zich na de Tweede Wereldoorlog erg oneerlijk ging opstellen tegen de mensheid als geheel, maar met name tegen de Moslims. De Amerikanen zijn het begonnen en dat moet worden vergolden met op dezelfde manier, voornamelijk als het gaat om vrouwen en kinderen. Hij zegt, dat degenen, die het niet uitmaakten of het nou om militaire doelwitten of burgergebouwen ging, de Amerikanen waren. Hij noemt als voorbeeld Hiroshima en Nagasaki. Hij vraagt of die bommen het verschil weten tussen militair en burger. Hij zegt dat Amerika geen religie heeft, die zegt dat het hele naties kan uitroeien. Hij zegt, dat de grootste terroristen en dieven in de wereld van vandaag de Amerikanen zijn, en noemt hun positie tegen de Moslims in Palestina walgelijk. Hij zegt, dat er daarom geen verschil is tussen het Amerikaanse leger en de Amerikaanse burgers, en dat ze allemaal moeten worden uitgeroeid.

17 Osama Bin Laden denkt dat zijn gevecht voor Allah al zijn wrede daden rechtvaardigdt. Dat hij daardoor ongestraft een vliegtuig in een flat kan boren. Zijn gedachtegang wijkt nogal af van de waarheid. Bronnen Financiering Inleiding Een terroristisch netwerk als al-qaida kost veel geld om te onderhouden. Daarnaast bouwt Osama Bin Laden ook nieuwe kampen en trainingscentra. Hoe komt hij aan het geld om dit alles te financieren? De aanslagen en activiteiten van al-qaida worden voornamelijk betaald door Osama. Dit houdt bijv. in de vlieglessen van de mensen die in het World Trade Center zijn gevlogen. Ook de trainingskampen e.d. worden door Osama gefinancierd. Bin Laden betaalt dit alles van o.a. het familiekapitaal van de Bin Laden Groep (zo n 270 à 300 miljoen dollar). Toen Bin Laden naar Soedan trok, zette hij daar ook diverse bedrijven op waaronder een houdstermaatschappij genaamd Wadi al-aqiq, een bouwbedrijf genaamd al-hijrah, een landbouwbedrijf Themar al- Moebaraka, een investeringsmaatschappij Taba Investeringen, een leerbedrijf Looierij Khartoem en een transportbedrijf met de naam Qoedarat Transport Onderneming. Deze bedrijven dienden deels als inkomstenbron, deels als dekmantel. Deze bedrijven hebben hem een aardig zakcentje opgeleverd, omdat hij veel bouwprojecten van de Soedanese regering kreeg. Door deze bedrijven heeft hij ook bijna het alleenrecht op de export van sesam- en maïsproducten. Al-Qaida gebruikt deze bedrijfstak ook voor de inkoop van explosieven, wapens en chemicaliën alsmede voor het transport van terroristen. Ook uit de rest van de wereld krijgt al-qaida steun voor het voeren van de Jihad. Dit geld komt uit verschillende bronnen in het Midden-Oosten. De regering van Saoedi-Arabië heeft in 1999 ook nog een groep Islamitische geestelijken opgespoord die 50 miljoen dollar zouden hebben overgemaakt in de vorm van aalmoezen aan Osama Bin Laden. Men denkt ook dat al-qaida geld heeft binnengekregen via de Dubai Islamic Bank in Dubai, die wordt beheerd door de Verenigde Arabische Emiraten. Ook Khalid Bin Mahfoez, een rijke Saoedische bankier, is aangehouden wegens het witwassen van geld voor Bin Laden. Verder komt er ook geld van berovingen en andere persoonlijke donaties bij al-qaida binnen. Het geld komt dus vooral van Osama Bin Laden en de donaties uit de hele Moslimse wereld. Bronnen Boek Osama Bin Laden s al-qaida, schrijver: Yonah Alexander en Michael S. Swetnam, uitgever: Tirion, ISBN-nummer: , Jaar uitgave: 2001, aantal bladzijdes: 160

18 Hoofdstuk 4: Ramp 11 september 2001 Door Allyssia Sevenhuijsen Inleiding Ik ga u wat vertellen over de ramp van 11 september. Nadat wij de deelvragen hadden gemaakt, hebben wij ze verdeeld. Ik kreeg de deelvraag: Wat is er gebeurd op 11 september? Daar ga ik u nu wat over vertellen en ik hoop dat u plezier heeft bij het lezen. De aanslag Een mooie nazomerdag dag lijkt het te worden op 11 september New Yorkers gaan als altijd naar hun werk, naar school, laten de hond uit, beginnen de dag. Maar dan krijgt de luchtverkeersleiding van New York een melding van een kaping. Geen groot alarm. Vliegtuigkapingen komen vaker voor en lopen 99 van de 100 keer met een sisser af. Vandaag loopt het anders, als na 10 minuten niet word gereageerd door de vliegtuigcrew op oproepen van de toren beginnen de luchtverkeersleiders zich zorgen te maken uur. In New York gaat het leven gewoon zijn gangetje, het is mooi weer en veel mensen zijn aan het werk, ook in het World Trade Center in de wijk Manhattan.Een minuut later om precies 8.45 uur wordt New York wakker geschud door een hels kabaal. Het gekaapte vliegtuig heeft zich in een van de twee torens geboord. De schok is groot. Het lijkt een film. Als brandweer, ambulance en politie arriveren wordt het drama nog groter: een tweede toestel boort zich in de andere toren. Nu is wel duidelijk dat het om terroristische aanslagen gaat... Na iets minder dan drie kwartier stort er een derde toestel neer, dit keer op het Pentagon, het Amerikaanse Ministerie van Defensie. Er worden zo snel mogelijk veiligheidsmaatregelen getroffen, alle wegen worden afgesloten rond New York, heel het luchtruim van Amerika wordt gesloten en het Witte Huis, het Capitool én het Ministerie van Buitenlandse Zaken worden geëvacueerd, want men vreest dat er ook vliegtuigen op één van deze gebouwen zou kunnen gaan crashen. En dan nu alle gebeurtenissen van 11 september 2001 op een rijtje in chronologische volgorde: uur => Een vleigtuig boort zich in een van de torens van het WTC in New York uur => Een tweede toestel boort zich in de andere toren uur => President Bush spreekt voor het eerst vanuit Saratoga (Florida). Een nationale tragedie, het gaat om terroristische aanslagen uur => luchtruim in VS gesloten

19 09.43 uur => Een passagiersvliegtuig stort neer op het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon uur => Witte Huis en Capitool geëvacueerd uur => Ministerie van Buitenlandse Zaken geëvacueerd uur =>De zuidelijke toren van het WTC stort in uur => Een deel van het Pentagon stort in. Op hetzelfde moment stort er wéér een toestel neer, dit keer bij Pittsburgh in Pennsylvania uur => Er wordt gebeld naar 911, de alarmcentrale in Amerika: Er staat een autobom voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington. Dat blijkt onzin te zijn uur => Alle federale gebouwen in Washington geëvacueerd. 17:20 uur => Het derde gebouw van het World Trade Center met zijn 47 etages Building 7, stort in uur => Een uur later wordt de Afghaanse hoofdstad Kabul gebombardeerd. Het Pentagon ontkent betrokken te zijn bij deze aanslag. Uren gaan voorbij, op de televisie is niets anders meer te volgen dan het nieuws rond de vliegtuigaanslagen. Herhaling na herhaling wordt uitgezonden op onze televisieschermen en die van de rest van de wereld. Steeds weer boren de vliegtuigen zich in het WTC. Om 20:55 uur horen we weer rechtstreeks iets vanuit Amerika. President Bush houdt een derde toespraak op de televisie. Hij zegt onder andere: De terroristische aanslagen hebben duizenden mensenlevens duivels beëindigd. Ruim 200 mensen zijn de dood tegemoet gesprongen vanaf het WTC. De hitte of rookontwikkeling konden ze niet meer aan, de angst om verbrand te worden, of wat dan ook. Eerst dacht men dat er slechts tientallen mensen gesprongen waren. Uit naderonderzoek bleken dat er ruim 200 geweest te zijn Vooral uit de noorderlijke toren sprongen veel mensen, mensen zagen ze in complete groepen springen, een overgetelijk iets zagen ze vlak voor hun neus gebeuren. Sommige sprongen in hun eentje, of met zijn tweeen, en soms in hele groepen hand in hand de dood tegemoet...

20 Pennsylvania Het vierde toestel dat een jaar geleden werd gekaapt, stortte neer in Pennsylvania. Het had 44 inzittenden aan boord en stortte neer nadat passagiers kennelijk hadden gepoogd de vier kapers te overmeesteren. De kapers beoogdenwaarschijnlijk een overheidsgebouw in Washington te treffen. Hoe de kapers vrijspel kregen Een maand voor de ramp van 11 september 2001 geeft de Russische president Poetin via zijn inlichtingendiensten een waarschuwing aan Amerika dat terroristen aanvallen op Amerikaanse regeringsgebouwen plannen. Russische officieren zeggen tegen hun collega's van de CIA dat 25 terroristen opgeleid werden om vliegtuigen te kapen en die in zelfmoordacties te pletter te doen vliegen. Maar Amerika trok zich er niets van aan. In een interview zegt Poetin later: 'Ik was stomverbaasd over de reactie van Washington. Ze haalden hun schouders op en zeiden: "Wat wilt u dat we daaraan doen? We kunnen niets doen want de Taliban willen bin Laden niet uitleveren".' Ook vier andere buitenlandse inlichtingendiensten waarschuwden Amerika: de Egyptische, de Israëlische, de Franse en de Duitse. De laatste zei letterlijk tegen de CIA: Terroristen uit het Midden-Oosten zijn van plan passagiersvliegtuigen te kapen om daarmee belangrijke symbolen van de VS aan te vallen. Zo volgen er nog meer waarschuwingen. Alleen de FBI vindt dat er te weinig redenen zijn om de zaak verder te onderzoeken. Er komen ook waarschuwingen van binnenuit. Op 17 augustus 2001 arresteert de Immigratiedienst van de staat Minnesota de 33-jarige in Frankrijk geboren Marokkaan Zacarias Moussaoui. De man volgt vlieglessen aan de Pan Am International Flight Academy in Eagan, een voorstadje van Minneapolis. Enkele lesgevers van die school hebben tegen de FBI gezegd dat het gedrag van Moussaoui heel vreemd was. Hij had zich ingeschreven voor een cursus om met een Boeing 747 jumbojet te leren vliegen. Het inschrijvingsgeld van dollar heeft hij cash betaald. Hij zegt tegen zijn leraren dat hij niet wil leren opstijgen of landen; het enige dat hij wil leren is een vliegtuig besturen in de lucht. De instructeur en de adjunct-directeur van de school vinden dat allemaal nogal vreemd en bellen de FBI. Dat moeten ze zes keer doen. De laatste keer zegt de instructeur aan de telefoon: ' Maar u weet toch dat een vol kerosine getankte Boeing 747 als een bom gebruikt kan worden?' Uiteindelijk pakt de Immigratiedienst Moussaoui dan toch op omdat zijn papieren niet in orde zijn. De plaatselijke FBI ondervraagt de man en vindt dat nader onderzoek nodig is. De agent die het onderzoek leidt, rapporteert aan het FBI-hoofdkwartier dat hij de rechter om een bevelschrift zal vragen om een huiszoeking te doen en om de harde schijf van de computer van Moussaoui te onderzoeken. De agent schrijft dat het vermoedelijk om een kaper gaat 'die van plan was met een vliegtuig in het World Trade Center te vliegen'. De agent krijgt daar geen toestemming voor, want er is onvoldoende bewijs. Op 26 augustus 2001 meldt de Franse inlichtingendienst aan de FBI dat Moussaoui banden heeft met bin Laden en zijn netwerk. Er gebeurt nog steeds niks. Alleen stelt FBI en CIA één ploeg samen die de zaak moet onderzoeken. Die concludeert snel: er zijn geen bewijzen tegen Moussaoui. Pas na 11 september wordt Moussaoui overgebracht van een gevangenis van de Immigratiedienst naar een FBI-gevangenis. Later lekt uit dat de FBI enkele uren na de aanslagen van 11 september dan toch een huiszoeking heeft verricht. De politie vindt documenten die Moussaoui in verband brengen met de kapers van 11 september en met Ramzi Binalshibh, een luitenant van Osama bin Laden.

21 Als de agenten in Minnesota hun onderzoek naar Moussaoui hadden mogen verrichten, zouden ze gestoten zijn op die links en dan hadden ze de aanslagen van 11 september vermoedelijk kunnen voorkomen, moet zelfs de grote baas van de FBI, Robert Mueller, toegeven. Het is hoogst verwonderlijk dat de CIA en de FBI al deze waarschuwingen niet ernstig genomen hebben. De inlichtingendiensten antwoorden: maar wie kon zich nu indenken dat kapers vliegtuigen als raketten zouden gebruikt hebben? Condoleezza Rice, de nationale veiligheidsadviseur van president Bush, valt hen bij: 'Ik denk dat niemand had kunnen voorspellen dat deze mensen een vliegtuig zouden kapen, het in het World Trade Center zouden jagen en dan een ander vliegtuig zouden kapen en dat in het Pentagon zouden boren.' De verklaring klopt niet met de inhoud van de waarschuwingen: die hadden het klaar en duidelijk over vliegtuigen die gebruikt werden als bommen om gebouwen, symbolen van de Amerikaanse macht, aan te vallen. De verklaring klopt ook niet met een stukje voorgeschiedenis: in januari 1995 doorzoekt de Filipijnse politie in Manilla een huis waar voordien brand is uitgebroken. Het huis blijkt bewoond door drie mannen. Een van hen is Ramzi Ahmed Yousef, de man die mee verantwoordelijk is voor de bomaanslag op het World Trade Center in De politie vindt tijdens de huiszoeking een plan waarin staat dat het de bedoeling is elf passagiersvliegtuigen te kapen, ze te doen ontploffen of in gebouwen te laten vliegen zoals in het hoofdkwartier van de CIA in Langley en het World Trade Center in New York. Yousef en de twee andere mannen die in het huis woonden, staan bekend als adjudanten van Osama bin Laden. In september 1999 schrijft een commissie van de bibliotheek van het Amerikaanse Congres een rapport gericht aan de Nationale Veiligheidsraad. De commissie baseert zich op gegevens uit het verleden en op de studie van terroristische groeperingen en meldt: 'Zelfmoordpiloten van het martelarenbataljon van Al-Qaeda zouden vliegtuigen kunnen doen crashen tegen het Pentagon, het hoofdkwartier van de CIA of tegen het Witte Huis.' Er zijn wel mensen die dit alles zeer ernstig nemen. Minister van Justitie John Ashcroft bijvoorbeeld. De nabestaanden van de slachtoffers reageren woedend. La-Shwan Clark, die haar man verloor: 'Ik word misselijk van dat nieuws. Ik voel me diep gekwetst. Onze regering wordt verondersteld ons te beschermen maar ze liet ons vallen als een baksteen.' De CIA, FBI en de regering wisten wie, wat, waar en hoe. Alleen de precieze datum ontbrak. En de communicatie was niet goed. Bovendien hadden ze geld en mensen te kort. In de Verenigde Staten maakt president Bush van 11 september gebruik om de budgetten van de CIA en de FBI sterk te verhogen. De CIA en de FBI krijgen tegelijk ook meer bewegingsvrijheid: de grenzen van wat ze wettelijk mogen, schuiven steeds verder naar het oneindige op.

22 Pavit, de chef van de CIA-spionnen, zegt: 'Op 10 september 2001 hadden wij meer mensen en middelen tegen Osama bin Laden ingezet dan tegen welke andere uitdaging ook.' Op 4 september 2001 reist generaal Ahmad voor een tegenbezoek naar de VS. Op 9 september wordt commandant Ahmad Shah Masoed van de Afghaanse Noordelijke Alliantie vermoord. De Noordelijke Alliantie laat onmiddellijk weten dat de moord het werk is van de ISI, de geheime dienst van generaal Ahmad. Desondanks en ook al weten de Amerikanen dat de ISI uitstekende relaties heeft met de Taliban en met Osama bin Laden, worden de besprekingen met generaal Ahmad gewoon voortgezet. De generaal heeft een onderhoud met directeur Tenet van de CIA en met officieren van het Pentagon. Op 11 september zit Ahmad om 8.30 uur aan de ontbijttafel met senator Bob Graham en afgevaardigde Porter Goss. Graham is de voorzitter van de senaatscommissie die toezicht zou moeten houden op de inlichtingendiensten, zoals Goss dat is voor het Congres. Goss en Graham zijn goede vrienden van Tenet. De broodjes smaken en de koffie is lekker, tot de secretaris van Graham hem in het oor fluistert dat een aanslag gepleegd is op het World Trade Center. Graham en Goss vertrekken halsoverkop. The Times of India bericht dat de generaal in contact stond met Mohammed Atta, de vermoedelijke leider van de kapers van 11 september. De Indiase veiligheidsdiensten hebben de Verenigde Staten een rapport gestuurd waarin zou bewezen worden dat Mohammed Atta dollar van generaal Ahmad zou gekregen hebben via een tussenfiguur, de genaamde Ahmad Umar Sayeed. De Indiase veiligheidsdiensten weten dat omdat ze de telefoon afluisterden van deze Sayeed die in 1994 betrokken was bij de kaping van een lijnvliegtuig van Indian Airlines. Musharaff zet zijn vriend af als chef van de ISI. Het dekseltje valt weer op het potje, niemand spreekt nog over de nauwe band tussen de Amerikaanse geheime diensten en luitenant-generaal Mahmud Ahmad, noch over de as CIA-ISI-Taliban-bin Laden. Kenden ze de kapers niet? De CIA en de FBI hebben het Amerikaanse volk en de wereldopinie willen doen geloven dat ze geen vat kregen op het netwerk van bin Laden en dat ze haast geen namen van Al-Qaedaleden kenden. De feiten spreken dat tegen. Op 12 september al geeft de FBI een lijst vrij van 19 verdachten, ook al blijkt later dat de naam van een aantal verdachten niet eens voorkomt op de passagierslijsten! Dat is wel een bijzonder straffe prestatie in de veronderstelling dat voor 11 september niemand iets wist. Op die elfde september, staande voor het rokende Pentagon, zegt generaal Wesley Clark, de voormalige opperbevelhebber van de Navo: 'Dit is het werk van Osama bin Laden.' CIA en FBI weten op 11 september officieel van niets, er is nog geen enkel onderzoek verricht, FBI en CIA gaan gewoon meteen op jacht. En... binnen een paar dagen weten ze ongeveer alles. Ze zeggen dan dat ze het bestaan van directe banden kunnen bewijzen tussen de vermoedelijke leider van de kapers, Mohammed Atta, en het Al-Qaeda netwerk van bin Laden. Ze zeggen dat de kapers voordat ze naar de VS kwamen, al samenwoonden in Duitsland. Ze weten wie wanneer de Verenigde Staten binnenkwam en waar iedereen verbleef vanaf de dag van aankomst in de VS tot 11 september.

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld

Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld In meer dan dertig landen in de wereld is er oorlog. Wereldwijd zijn er dus miljoenen kinderen die een oorlog meemaken. Vraag 1. Kun je drie landen noemen

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

3. Waarom zijn er zoveel mensen in het huis? 4. Wat wil Mohammed doen?

3. Waarom zijn er zoveel mensen in het huis? 4. Wat wil Mohammed doen? Lees het verhaal over de profeet Mohammed. Dit is het huis van Mohammed. Hij leefde rond het jaar 600. Mohammed woonde in Mekka. Mohammed was een profeet. Een profeet is een wijze man. Het is druk in het

Nadere informatie

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Spreekbeurt. Pakistan

Spreekbeurt. Pakistan Spreekbeurt Pakistan Hoofdstad: Islamabad Taal: Urdu, Engels en Punjabi Inwoners: Er wonen bijna 200 miljoen mensen in Pakistan Religie: Moslims (96%), christenen (4%) Pakistan ligt in Azië en grenst aan

Nadere informatie

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school. Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Afghanistan docentenhandleiding

Afghanistan docentenhandleiding Afghanistan docentenhandleiding Docentenhandleiding Inhoud De situatie in Afghanistan wordt in het nieuws ondergesneeuwd door andere conflicten. Toch gaat daar de strijd voort. Bijna elke week zijn er

Nadere informatie

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Arigato opdrachtenblad Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Lesuurpakket Arigato Thema s: oorlogsverleden; mensenrechten; vergeven; herdenken. Verdiepingsopdrachten:

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer

Nadere informatie

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951 Leven in veiligheid Niemand laat zonder reden zijn familie, vrienden en bezittingen achter. Vluchtelingen kunnen niet anders. De situatie in hun eigen land is te gevaarlijk om er te blijven. Ze vluchten

Nadere informatie

Enkele vragen aan Kristin Harmel

Enkele vragen aan Kristin Harmel Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt

Nadere informatie

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 22 januari 2015 Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

JEREMIA, DE MAN VAN TRANEN

JEREMIA, DE MAN VAN TRANEN Bijbel voor Kinderen presenteert JEREMIA, DE MAN VAN TRANEN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Jonathan Hay Aangepast door: Mary-Anne S. Vertaald door: Erna van Barneveld Geproduceerd door:

Nadere informatie

Bram Vrielink en Jim Bloemen 2de

Bram Vrielink en Jim Bloemen 2de Bram Vrielink en Jim Bloemen 2de INHOUDSOPGAVE Ontstaansgeschiedenis terrorisme.. 3 Terroristische organisaties. 4 Doel terroristische organisaties. 6 Werkwijze terroristische organisaties 7 Kaart terroristische

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen

Nadere informatie

Abdul Fatah al-sisi 90% is moslim, 10% is christen

Abdul Fatah al-sisi 90% is moslim, 10% is christen Hoofdstad: Regeringsleider: Godsdienst: Taal: Caïro Abdul Fatah al-sisi 90% is moslim, 10% is christen Arabisch Egypte in de Bijbel Egypte wordt heel vaak genoemd in de Bijbel. Abraham en de zonen van

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert'

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' DOSSIER 4 UUR NIEUWSBREAK Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' Door: Irene de Zwaan 05/09/13, 16:07 YOUTUBE. Koos van Dam tijdens een optreden in Pauw&Witteman. NIEUWSBREAK

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Toespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1

Toespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1 Toespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1 Beste mensen, De meimaand is een mooie maand. Mei betekent zon en voorjaar, het betekent weer buiten kunnen zitten. Maar de maand mei betekent ook denken

Nadere informatie

7,8. Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

7,8. Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni keer beoordeeld. Geschiedenis Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni 2011 7,8 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Voor het laatste semester van dit schooljaar hebben we de opdracht gekregen om een werkstuk te gaan maken

Nadere informatie

F r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot

F r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie

Nadere informatie

Er zijn drie manieren waarop men de toekomst probeert te voorspellen.

Er zijn drie manieren waarop men de toekomst probeert te voorspellen. Een waarmerk De meeste mensen zijn benieuwd naar wat de toekomst zal brengen.vooral in spannende en angstige tijden, zoals onze tijd, is er veel vraag naar wat er staat te gebeuren. Er zijn drie manieren

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Het World Trade Center (wat ik voor de rest even afkort als WTC) bestond uit 5 gebouwen; SHEET PLATTEGROND + PLAZA 1) noordelijk toren

Het World Trade Center (wat ik voor de rest even afkort als WTC) bestond uit 5 gebouwen; SHEET PLATTEGROND + PLAZA 1) noordelijk toren Spreekbeurt door een scholier 2774 woorden 7 april 2004 6,9 399 keer beoordeeld Vak Nederlands Ik wil mijn spreekbeurt houden over de aanslagen van 11 september De reden waarom ik het hierover ging doen

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

Bij wie waren David en zijn mannen toen de oorlog tussen de Filistijnen en Israël begon?

Bij wie waren David en zijn mannen toen de oorlog tussen de Filistijnen en Israël begon? David door koning Achis weggestuurd en God geeft David een tik op de vingers. Bij wie waren David en zijn mannen toen de oorlog tussen de Filistijnen en Israël begon? 1 Samuel 29:2 2 De stadsvorsten van

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict

Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict Werkstuk door T. 1373 woorden 12 december 2014 7 63 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Tussen wie gaat het conflict en wat is de kern van het conflict?

Nadere informatie

5,5. Spreekbeurt door een scholier 2591 woorden 16 september keer beoordeeld. Nederlands

5,5. Spreekbeurt door een scholier 2591 woorden 16 september keer beoordeeld. Nederlands Spreekbeurt door een scholier 2591 woorden 16 september 2002 5,5 485 keer beoordeeld Vak Nederlands De gebeurtenissen op 11 september Dood aan de Amerikanen, is wat veel Islamieten roepen. Zelfs in Nederland

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde.

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Dames en heren, Het is een mooie gewoonte om een boom te planten om een ingrijpende

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Aanslag op Amerika 11 september

Praktische opdracht Geschiedenis Aanslag op Amerika 11 september Praktische opdracht Geschiedenis Aanslag op Amerika 11 september Praktische-opdracht door een scholier 2340 woorden 5 februari 2003 6,3 391 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Dinsdag 11 september

Nadere informatie

Voor wie er nog mocht aan twijfelen

Voor wie er nog mocht aan twijfelen Voor wie er nog mocht aan twijfelen Ze zijn hier en wij moeten er mee leren leven. Joepie! Intussen zetten de idioten van de EU de nationale regeringen onder druk om de visumplicht voor Turken af te schaffen!

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Voorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike

Nadere informatie

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood?

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Jozefs broers bij de onderkoning. Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Genesis 42:1-2 1 Toen Jakob zag dat er koren in Egypte was, zei Jakob tegen zijn zonen: Waarom kijken jullie

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 44 (09-11)

De Bijbel open 2013 44 (09-11) 1 De Bijbel open 2013 44 (09-11) Als ouders zondigen, dan worden hun kinderen daarvoor gestraft. Is dat zo? Dat kan toch niet waar zijn. Toch lijkt dat wel zo te staan in Deut. 5:9 en Ex. 20:5. In deze

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Het is niet voor het eerst dat Europa door extreem terreurgeweld wordt geraakt.

Het is niet voor het eerst dat Europa door extreem terreurgeweld wordt geraakt. MdV, De terreur in Parijs heeft in heel Europa afschuw gewekt. Nietsontziende moslimradicalen hebben met hun aanslagen op Charlie Hebdo en op de Joodse supermarkt onze westerse samenleving in het hart

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert JACOB DE BEDRIEGER

Bijbel voor Kinderen. presenteert JACOB DE BEDRIEGER Bijbel voor Kinderen presenteert JACOB DE BEDRIEGER Geschreven door: E. Duncan Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Kerr en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Nora Kansas. Het gebeurde op een maandagochtend. Hét. Datgene waarnaar we allemaal op zoek zijn. Liefde. Op een maandagochtend.

Nora Kansas. Het gebeurde op een maandagochtend. Hét. Datgene waarnaar we allemaal op zoek zijn. Liefde. Op een maandagochtend. Nora Kansas Het gebeurde op een maandagochtend. Hét. Datgene waarnaar we allemaal op zoek zijn. Liefde. Op een maandagochtend. Mijn moeder noemde maandag altijd de Dag van de hartaanval, omdat op die dag

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Dit boekje is van. Doodgewone Helden

Dit boekje is van. Doodgewone Helden Dit boekje is van Doodgewone Helden Echte helden! Je kent ze misschien wel van tv. Ze kunnen vliegen, ze kunnen mensen redden uit brandende gebouwen en ze vechten tegen slechteriken. Iedereen heeft zo

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN

DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN ECHTE HELDEN! JE KENT ZE MISSCHIEN WEL VAN TV. ZE KUNNEN VLIEGEN, ZE KUNNEN MENSEN REDDEN UIT BRANDENDE GEBOUWEN EN ZE VECHTEN TEGEN SLECHTERIKEN. IEDEREEN HEEFT ZO

Nadere informatie

Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam

Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt door een scholier 1817 woorden 6 juni 2007 6,5 164 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1. Inleiding Ik doe mijn eindpresentatie over de Islam. Eerst wilde

Nadere informatie

Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Waarheen trok Abraham en zijn gevolg?

Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Waarheen trok Abraham en zijn gevolg? Abraham in Gerar. Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Genesis 20 Waarheen trok Abraham en zijn gevolg? Genesis 20:1 1 Abraham trok vandaar naar het Zuiderland en woonde tussen Kades en Sur, en hij

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 1000 n. Chr.) 3.4 De islam in Europa. Allah. Het ontstaan en de verspreiding van de islam.

Tijd van monniken en ridders (500 1000 n. Chr.) 3.4 De islam in Europa. Allah. Het ontstaan en de verspreiding van de islam. 570 n Chr Profeet Mohammed geboren in Mekka 610 n Chr Openbaringen Allah via de aartsengel Gabriël, De woorden worden opgeschreven in de Koran 622 n Chr Vlucht Mohammed naar Medina, begin islamitische

Nadere informatie

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19 Enkele reis Europa Ali (27 jaar): In Irak zou niet meer Naam: Ali Leeftijd: 27 jaar Komt uit: Irak Woont in België: 3,5 jaar Ik ben kunstenaar. Ik maak kalligrafieën. Dat zijn teksten met mooi versierde

Nadere informatie

Neem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.

Neem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven. Doel B: Relatie met Jezus de Koning : studenten ontwikkelen zich, vanuit een persoonlijke overtuiging, als leerling, vertrouweling en toegewijde volgeling van Jezus op elk terrein van hun leven. Doel van

Nadere informatie

Jo Van Damme GUERNICA. Een zoon, een vader, een reis

Jo Van Damme GUERNICA. Een zoon, een vader, een reis GUERNICA Jo Van Damme GUERNICA Een zoon, een vader, een reis Voor mijn eigen vader 2013 Jo Van Damme & Uitgeverij Vrijdag Jodenstraat 16, 2000 Antwerpen www.uitgeverijvrijdag.be Omslagontwerp en illustraties:

Nadere informatie

Nieuwe Golfoorlog in de maak?

Nieuwe Golfoorlog in de maak? Taak actualiteit Nieuwe Golfoorlog in de maak? De Eerste Golfoorlog was een oorlog tussen Irak en Iran van 1980-1988 en is genoemd naar het zeegebied van de Perzische Golf, omdat zich daar een belangrijk

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Het verhaal van William Booth

Het verhaal van William Booth Lesmateriaal bij Het verhaal van William Booth Inhoudsopgave Geroepen om te dienen woordzoeker 3 Graaf in het verhaal! 4 Graaf dieper 5 Gods weg doolhof 6 Nieuw leven interview 7 Het Leger des Heils verspreid

Nadere informatie

GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden:

GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Relaties halen het beste in je naar boven Les 1 GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Lees met elkaar de volgende hoofdstukken en laat iemand opschrijven

Nadere informatie

De geschiedenis van Jihad

De geschiedenis van Jihad De geschiedenis van Jihad Het is opvallend dat de supporters van islam zowel in de reguliere media als op de sociale media zich in alle mogelijke bochten wringen om toch maar hun islamofiele illusies overeind

Nadere informatie

HC zd. 6 nr. 32. dia 1

HC zd. 6 nr. 32. dia 1 HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

God verlost Israël van de Amalekieten.

God verlost Israël van de Amalekieten. Verhalen uit het Oude Testament 30 God verlost Israël van de Amalekieten. Bijbelgedeelte: Exodus 17:8-16 Hoofdthema s God is Heerser (Hij heeft de volledige controle over alles, altijd) God is almachtig

Nadere informatie