Inspectie van het Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Transcriptie

1 Inspectie van het Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap > Retouradres Postbus GS Utrecht Het College van B&W van de gemeente Ede t.a.v. mw. G. Ligtelijn-Bruins wethouder van onderwijs Postbus HK EDE Locatie Utrecht Park Voorn 4 Postbus GS Utrecht Contact mw.drs. A.M. Nichting inspecteur van het Onderwijs T (088) F (088) a.nichtjng@owinsp.nl Datum 15 mei 2014 Betreft definitief rapport kwaliteit we in de gemeente Ede Onze referentie /0228/AN/ap Uw referentie Kopie aan mw. M. den Otter beleidsmedewerlcer maatschappelijke ontwikkeling Bijlage(n) definitief vve-gemeenterapport Geachte mevrouw Ligtelijn-Bruins, Hierbij ontvangt u het definitieve rapport met daarin ons totaaloordeel over vooren vroegschoolse educatie in de gemeente Ede in 2013 en Ik ga ervan uit dat u betreffende besturen en directies van basisscholen en peuterspeelzalen direct na ontvangst op de hoogte stelt van dit rapport. Ik heb het concept vve-gemeenterapport Ede aangepast overeenkomstig de voorstellen die gedaan zijn in uw brief van 28 april Het gaat daarbij om tekstuele veranderingen. Daarnaast is door een vroegschool (De Zaaier te Harskamp 07MF) alsnog de digitale vve-vragenlijst ingevuld. Daardoor zijn onder 3.1 Resultaten vragenlijst de percentages iets verschoven. De veranderingen zijn echter minimaal en beïnvloeden de eerder getrokken conclusies niet. Vier werkweken na de dagtekening van deze brief wordt het rapport van bevindingen openbaar gemaakt op de website van de inspectie, Mocht u het niet eens zijn met het definitieve rapport, dan kunt u binnen drie werkweken uw zienswijze schriftelijk aan de inspectie kenbaar maken. Uw zienswijze wordt dan als bijlage aan het rapport toegevoegd. ED /3 Pagina 1 van 2

2 Locatie Utrecht Ook ontvangt u bijgaand de definitieve rapporten van de onderzoeken op de locaties. Het definitieve gemeenterapport en de locatierapporten worden na vier weken openbaar gemaakt via de website van de inspectie. Datum 15 mei 2014 Onze referentie /0228/AN/ap Met vriendelijke groet, / iw.drsi.v(.m. Nichting ir\spectéur van het onderwijs Pagina 2 van 2

3 Inspectie van het Onderwijs Ministerie ran Ondcnvijs, Cu/tuur en Wetenschap DE KWALITEIT VAN VOOR GEMEENTE EDE IN 2013 EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE Onderzoeksnummer Datum vaststelling mei 2014 ED /4

4 Inhoud Voorwoord 5 1 Inleiding 7 2 Vve in de gemeente Ede 9 3 De oordelen over de voor- en de vroegscholen 19i9 4 Conclusies 2929 Pagina 3 van 31

5 \/oorwoor(j In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (we). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op we in werking getreden. Voor de periode hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de Inspectie van het Onderwijs in 2013 en 2015 een monitor uitvoert om de kwaliteit van we op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van we in de gemeente Ede in De hoofdinspecteur primair onderwijs, Dr. A. Jonk Pagina 5 van 31

6 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Ede in De opbouw van het rapport is als volgt: Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Ede (paragraaf 2.1). Daarna wordt een overzicht gegeven van de voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 2.2) en van de door de gemeente aangeleverde vvedocumenten (paragraaf 2.3). Tevens geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 2.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Ook de voor- en vroegscholen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ingevuld. In hoofdstuk 3 worden de oordelen van de inspectie over de locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin de eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst). De inspectie heeft in de gemeente Ede vijf voor- en vijf vroegschoollocaties bezocht om de antwoorden te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden ook in dit hoofdstuk toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Hoofdstuk 4, tenslotte, bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Ede. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwil<keld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 31

7 Vve in de gemeente Ede De gemeente Ede heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: - Een lijst met de we-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 2.3 Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid : zie paragraaf Ontwikkeling van vve in Ede sinds de bestandsopname In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie een we-bestandsopname uitgevoerd in de vier grote steden. In 2010/2011 zijn de middelgrote steden (de G27) bezocht, waaronder de gemeente Ede. Op de teldatum van 1 oktober 2010 waren er tien basisscholen met >30% gewogen leerlingen van 4 en 5 jaar. In totaal 25 basisscholen telden 15% of meer doelgroepkleuters. Dat was bijna de helft van de basisscholen in de gemeente. De inspectie heeft toen elf basisscholen bezocht. Daarnaast zijn tien peuterspeelzalen en twee kinderdagverblijven bezocht. Het merendeel van de locaties lag in de kern Ede, maar ook in Lunteren, Wekerom, Ederveen en Harskamp zijn voor- en vroegscholen bezocht. Een en ander is terug te vinden in het gemeenterapport dat mei 2011 is vastgesteld. De bevindingen van de inspectie werden breed er- en herkend. De volgende conclusies zijn toen getrokken over het gemeentebeleid: in de gemeente Ede heeft vve een duidelijke plaats in het achterstandenbeleid en de ambities zijn hoog; in de afgelopen periode is veel werk verzet en is beleid ontwikkeld en uitgevoerd om de ambities te realiseren. Uit het rapport blijkt dat het beleid behoorlijk in de steigers staat, maar dat op diverse aspecten aanscherping nodig en mogelijk is; ontwikkelpunten liggen op het terrein van de resultaten, de ouders, de doorgaande lijn en de kwaliteitszorg; daarnaast heeft de inspectie bij andere onderdelen van het we-beleid op gemeenteniveau aandachtspunten geformuleerd. De ambities zijn nog steeds hoog, gezien onder andere 'De Bestuursafspraken G4/G33 - Rijk, Effectief benutten van we en extra leertijd voor jonge kinderen - gemeente Ede van maart 2012' en het gesprek dat met een vertegenwoordiging van de gemeente is gevoerd op 14 oktober In maart 2012 heeft de gemeente Ede bestuursafspraken G33 over het effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen met het Rijk gemaakt. De gemeente heeft in dit kader extra middelen gekregen, in ruil voor het realiseren van specifieke ambities en streefdoelen per Na vertragingen door personeelswisselingen bij de gemeente en verschuivingen in het veld vanwege de veranderde economische situatie (recessie) gaan de ontwikkelingen (sinds halverwege 2013) weer volgens plan. Zo is in januari 2014 het (concept) 'Kwaliteitshandvest WE Gemeente Ede' verschenen, waarin met name afspraken over minimum- en streefdoelen voor 4 jaar en eind groep 2 zijn vastgelegd. Daarnaast staan er voorstellen in om de ouders meer te betrekken bij de (voor)school, de doorgaande lijn te verbeteren en de kwaliteitszorg rond vve op de (voor)scholen verder te ontwikkelen. Pagina 9 van 31

8 Dit kwaliteitshandvest is momenteel onderwerp van gesprek en moet nog vastgesteld worden. 2.2 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Ede Voorafgaand aan de digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht van de vvepeuterspeelzalen en -kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de vve-basisscholen). De onderwijsinspectie heeft met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2012 met het percentage gewichtenleehingen van 4 en 5 jaar dat overzicht indien nodig nader ingevuld: zie tabel 2.2. Hierbij is er van uitgegaan dat scholen die 20% of meer gewichtenkleuters hebben gezien kunnen worden als een 'vroegschool'. Er zijn vragenlijsten gestuurd aan 20 peuterspeelzalen en aan 25 basissciiolen en één speciale basisschool. Tabel 2.2: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Ede. Alle onderstaande locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met * zijn ook bezocht. De (voor)scholen met ** zijn in 2010/2011 bezocht. Voorschool: peuterspeelzaal 't Vlinderveld** Ede (Weistede) De Blokkendoos** Ede* (Weistede) Minik** Ede* (Weistede) Pinokkio** Ede* (Weistede) 't Kruimeltje Ede (Weistede) DoReMi Ede (Weistede) De Veldmuis Ede (Weistede) Pipeloen** Ede (Weistede) Sim Sim** Ede (Weistede) Spetterspat Ede (Welstede) De Wonderkist Ede (Welstede) 't Onderdeurtje Ede (Welstede) Peuterpoort** Ede (Welstede) Vroegschool: Basisschool Al Amana** Ede* 24ER (St.Ede voor Islam.Onderwijs en Opvoeding) De Bongerd** Ede* 19BA (Proominent) NB tevens een vierjaarlijks inspectiebezoek De Zuiderpoort** Ede 18WL (Proominent) Franciscusschool* Ede 12GU (SKOW) Oranje Nassauschool* Ede 13KG (CNS) Toon Hermansschool Ede 17JX (SKOW) Godfried Bomansschool Ede 171_A (SKOW) Panta Rhei Ede 23PR (SKOW) Koning Davidschool Ede 11XK-C2 (SKOW) De Kleine Prins Ede IIXK- Cl (SKOW) Groen van Prinsteren Ede 12JT (CNS) Prins Constantijn Ede IICT (CNS) De Dillenburg Ede 13TF (CNS) Pagina 10 van 31

9 Dribbel** Ederveen (Weistede) Voorschool De Regenboog** Wekerom* (Weistede) St. Chr. Psz Benjamin: voorschool bij 1. De Bron Lunteren 2. De Wegwijzer Lunteren* Voorschool De Valkjes** Lunteren (Weistede) Vragenlijst niet ingevuld Heidehummel Otterio (Weistede) Klein Vossenhol Bennekom (Weistede) NB in 2010/2011 zijn ook 2 kinderdagverblijven (KDV) bezocht: De Mengelmoes** en Pienoo** Kon.Beatrixschool Ede 12AM (CNS) Stadhouder Willem III Ede 06LA (Ver.Scholen Oud- Geref.Gemeente) De Lettertuin (Kernhem) Ede 18WV (Proominent) Het Palet Ede 22KI (Proominent) De Elskamp** Edel9PB (Proominent) Edese Montessorischool Ede 23PV (Proominent) 2 locaties Montessorischool 2 Ede 23PV-C2 (Proominent) Calvijnschool** Ederveen* 07KV (Ver.Opr./Inst.Scholen m/db.ederveen) SmdB** Wekerom 06JV (Ver.St./Inst. Scholen m/db. Wekerom Ruitenbeek** Lunteren 04WM (Ver.St./Inst.Scholen m/db.overwoud bij Lunteren) De Valk** Lunteren (De Valk) 15CF (Ver.St./Inst.Scholen m/db.de Valk bijlunteren) De Zaaier** Harskamp 07MF (Ver.St./Inst.Scholen m/db. Harskamp e.o. SBO De Regenboog te Ede 14RX (CNS) heeft ook een vragenlijst gekregen + Dit keer geen vragenlijst gekregen maar de vorige keer wel bezocht: - Julianaschool**Ederveen IIRC(CNS) Toelichting: Voorafgaand aan het gesprek met de gemeente over vve op 14 oktober 2013 is een voorstel gedaan over voor- en vroegscholen in de gemeente Ede die mogelijk bezocht zouden worden in het kader van de monitoring vve 2013/2014. Pagina 11 van 31

10 Er is allereerst gekeken naar welke voor-/vroegscholen meer dan 15% gewichten-/ doelgroepkinderen hebben. Daarnaast is geprobeerd om zoveel mogelijk een representatieve dwarsdoorsnede van (welzijns- en school-)besturen in Ede mee te nemen. Verder is gepoogd recht te doen aan een zekere spreiding van de locaties binnen de gemeente Ede. Basisscholen die nog geen jaar geleden door de onderwijsinspectie zijn bezocht zoals De Zaaier te Harskamp en de School met de Bijbel te Wekerom, zijn bij deze vvemonitoring niet meegenomen, omdat er voldoende recente informatie voorhanden is. Het aantal van 10 locaties was het maximale aantal. Daarnaast moesten de gekozen locaties een redelijk beeld van vve in de gemeente Ede geven. Eén van de twee voorscholen van Benjamin in Lunteren, die in 2010/2011 nog niet meegenomen konden worden, is nu wel bezocht. In overleg met de gemeente is de volgende keuze gemaakt waarbij één combinatie van een voor- en een vroegschool mogelijk bleek te zijn. 5 peuterspeelzalen (PSZ): 1. Minik Kerkweg EX Ede (Welstede) 13 van de 15 (=87%) peuters behoren tot de doelgroep 2. Pinokkio Industrielaan EL Ede (Welstede) 32 van 32 ( = 100%) peuters behoren tot de doelgroep 3. De Regenboog Dorpsplein AV Wekerom (Welstede) 7 van de 25 ( = 28%) peuters behoren tot de doelgroep 4. Benjamin Postweg BA Lunteren (St.Chr.PSZ Benjamin 15 van de 110 ( = 15%) peuters behoren tot de doelgroep. 5. De Blokkendoos (sinds augustus 2011 met De Bongerd in een nieuw gebouw in de wijk Veldhuizen) Lindenhorst JV Ede (Welstede) 31 van de 32 (=97%) peuters behoren tot de doelgroep. 5 basisscholen (BaO): 6. Al Amana 24ER (Islam.) Ede 22 van de 43 ( = 51%) kleuters hebben een leeriingengewicht 7. Oranje Nassau 13KG (PC) Ede 9 van de 36 ( = 25%) kleuters hebben een leerlingengewicht 8. Franciscus 12GU (RK) Ede 6 van de 37( = 16%) kleuters hebben een leerlingengewicht 9. Calvijn 07KV (Ref.) Ede 16 van de 86 (=19%) kleuters hebben een leerlingengewicht 10. De Bongerd 19BA (OBS) Ede 11 van de 28 ( = 39%) kleuters hebben een leerlingengewicht. NB Voor De Bongerd stond ook een regulier vierjaarlijks inspectiebezoek gepland. Daarom bezochten twee inspecteurs de school (één voor vve die ook psz De Blokkendoos heeft bezocht en één voor het reguliere toezicht op het basisonderwijs). 2.3 Lijst met de we-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Uitvoeringsplan onderwijsachterstanden Beleidskader Jeugd en Onderwijs 2012 gemeente Ede Eindresultaten subsidieafspraken Icare 2013 Dienstverleningsovereenkomst (DVO) inspectie Kinderopvang (KO) en Peuterspeelzalen (PSZ) 2013 Eindresultaten subsidieafspraken Welstede Welzijnsgroep 2013 Verslag en afsprakenoverzicht Klankbordgroep VVE van 10 juli 2013 en van 27 februari 2013 Bestuursafspraken over VVE, schakelklassen en zomerscholen, maart 2012 (Concept) Kwaliteitshandvest WE Gemeente Ede, januari Pagina 12 van 31

11 2.4 Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het gemeentelijk vve-beleid. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ("3') beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ('2') als met ('1') afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ('4'). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van haar verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID lal Definitie doelgroepkind la2 Bereik la3 Toeleiding la4 Ouders la5 Integraal we-proqramma la6 Externe zorg la7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen la8 Doorgaande lijn la9 Resultaten Ib Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Ic Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE WE-CONDITIES 2a GGD-rapport 2b Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie. Toelichting: '1' Verbeterpunten met een afspraak Niet van toepassing. '2' la9 Verbeterpunten Resultaten In de eerste plaats was het nodig dat de gemeente afspraken ging maken met de 21 school- en welzijnsorganisatiebesturen over de (leer)resultaten die beoogd worden met WE. Pagina 13 van 31

12 De gemeente heeft daarbij te maken met 18 bevoegde gezagen waaronder 55 (speciale) basisscholen ressorteren van uiteenlopende signatuur en denominatie. De afspraken over de leerresultaten zullen in principe met alle (voor)schoolbesturen moeten worden gemaakt en in elk geval met de besturen die locaties beheren waar doelgroepleerlingen zijn. Afspraken lagen er al voor de te behalen niveaus eind groep 2. Ze zijn nu ook verder uitgewerkt voor vierjarigen. Deze resultaatafspraken lijken voldoende ambitieus, concreet en meetbaar. Er zijn in het concept Kwaliteitshandvest namelijk streef- en minimumdoelen geformuleerd voor de onderdelen visuele en auditieve waarneming, taalvorm, -inhoud en -gebruik, ruimtelijke en tijdsoriëntatie, en ontluikende geletterd- en gecijferdheid. Vanuit het B03-overleg (LEA) is een brede klankbordgroep WE samengesteld die tweemaandelijks bijeenkomt. Daarnaast is een werkgroep Kwaliteitshandvest ingesteld die in januari 2014 met een voorstel, een concept kwaliteitskader is gekomen. Daarin zijn, zoals gezegd, concrete streef- en minimumdoelen voor vierjarigen en doelgroepkinderen eind groep 2 vastgelegd. Onderdelen als het vergroten van de ouderbetrokkenheid, de afstemming van de interne kwaliteitszorg van de vve-locaties, en de monitoring van het vve-beleid moeten echter nog verder uitgewerkt worden. Afspraken over hoe de effectmeting gaat plaatsvinden (hoe bijvoorbeeld gegevens aan de gemeente geleverd gaan worden) moeten in de nabije toekomst gemaakt worden. Daarnaast is dit (concept) kwaliteitskader nog niet door de besturen van voor- en vroegscholen en het college van B&W besproken en goedgekeurd. Ia4 Ouders Een ouderbeleid is nog niet voldoende concreet uitgewerkt. Binnen het vve-beleid zullen afspraken gemaakt en streefdoelen vastgesteld moeten worden om ouders (meer) te betrekken bij de ontwikkeling van hun kind, hen te wijzen op de eigen verantwoordelijkheid versus de rol van voor- en vroegscholen hierbij. Er wordt nu onvoldoende ingegaan op de vraag hoe ouders als partner worden betrokken bij het voorkomen van achterstanden bij kinderen en het bereiken van de afgesproken doelen en resultaten. Het gaat er om zoveel mogelijk ouders thuis ontwikkelingsgerichte activiteiten te laten doen en bij de activiteiten op de (voor)school te betrekken. Hier ligt mogelijk een vervolgopdracht voor de werkgroep Kwaliteitshandvest. la7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen Gemeentelijk beleid op het gebied van de interne kwaliteitszorg is op dit moment beperkt. In het concept kwaliteitshandvest dat nu voorligt wordt rond de visie op kwaliteitszorg in de (voor)scholen het volgende gesteld. 'De (evaluatie van) weelementen en resultaten van vve zullen een integraal onderdeel vormen van het te ontwikkelen kwaliteitshandvest WE.' Ook dit is dus in ontwikkeling onder andere via de werkgroep Kwaliteitshandvest. De gemeente kan de kwaliteitszorg op voor- en vroegscholen stimuleren door te bepalen welke aspecten binnen de kwaliteitszorg op gemeentelijk niveau gemonitord moeten worden. Versnippering moet voorkomen worden bij de afspraken over hoe de vve-instellingen hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen, en hoe zij zich naar de gemeente toe verantwoorden over de kwaliteit van vve. Wel stelt de gemeente momenteel al voorwaarden aan subsidies (Weistede; basisscholen). Pagina 14 van 31

13 1 c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau In Ede wordt de kwaliteit van vve ten minste één keer per jaar geëvalueerd onder andere op basis van de onderzoeken van de onderwijsinspectie en GGD, en evaluaties van de betrokken instellingen. Daarmee is aan criterium a van deze indicator voldaan, maar is er nog niet voldoende sprake van systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau. Kanttekening hierbij is dat de onderwijsinspectie de vve-locaties niet jaarlijks bezoekt en de GGD slechts enkele aspecten van vve eenmaal per jaar onderzoekt. De basis waarop de evaluatie steunt is dus smal, mede omdat het evalueren nog niet gebeurt op basis van resultaten. Uitgewerkte streefdoelen voor de ontwikkeling van doelgroepkinderen van 2-6 jaar ontbraken immers tot voor kort. Een onderbouwde effectmeting was dan ook tot nu toe niet mogelijk. Binnen de gemeente Is men nu bezig de systematische evaluatie en verbetering van vve op (voor)schoolniveau goed te regelen. Vervolgens zal dit ook op gemeentelijk niveau uitgewerkt worden. De aanzetten zijn dus gegeven, maar het ontbreekt nog aan rapportages met onderbouwde conclusies over de effecten van het vve-beleid en met daaraan gekoppelde verbeterpunten voor de perioden daarna. Ook is nog niet duidelijk door wie/hoe deze gegevens verzameld en verwerkt gaan worden. '3' Voldoende 1 a 1 Definitie doelaroeoklnd De doelgroep wordt niet alleen bepaald door het leerlingengewicht. Er zijn voor de vve-peuterspeelzalen aanvullende criteria bepaald. De (twee) vvekinderdagverblijven die in 2010/2011 bezocht zijn hanteren een afwijkende definitie. Op de basisscholen is er de systematiek van de gewichtenleerlingen. Verdere harmonisatie van de definitie van de doelgroep is gewenst, ook met het oog op de registratie en de monitoring op de basisschool. De doelgroepdefinitie voor de voorscholen is niet veranderd. En de taalontwikkeling blijft in de vroegscholen ook een van de belangrijkste aandachtspunten. Via het project Kijken en Doen (vroegscholen) en een tutorensysteem probeert men de zorg op maat zowel in de voor- als in de vroegscholen te verbeteren. Er zijn geen kinderdagverblijven (KDV) met doelgroepplaatsen, wel worden daarover gesprekken gevoerd en doen leidsters mee met de scholingen (voor taalniveau 3 o.a.). Eén en ander heeft te maken met het gegeven dat er een verschuiving van het aantal kinderen zichtbaar is tussen KDV en PSZ. Ouders kiezen (vanwege het financiële aspect ook) voor andere vormen van opvang en/of sturen hun kinderen pas naar de opvang als ze ouder zijn. Dat wil zeggen dat kinderen in plaats van als baby soms pas als bijna kleuter binnenkomen. Zo zijn er nu wachtlijsten op sommige peuterspeelzalen, ten koste van kinderdagverblijven. Daarnaast is men in de gemeente bezig om naast Welstede en St. Benjamin zo nodig en/of mogelijk ook andere aanbieders van kinderopvang bij vve te betrekken, zoals Happy Kids, Jenny's Kinderopvang, Bijdehandjes, Jotum en Vlinderbos. Een probleem bij (voor)scholen met een streek-/regiofunctie kan zijn dat volgens het concept kwaliteitshandvest de doelgroep zich beperkt tot 'kinderen die binnen de gemeentegrenzen van Ede woonachtig zijn'. Pagina 15 van 31

14 laz Bereik In 2010/2011 gold: 'Het streven van de gemeente is om - conform de landelijke doelstelling - in % van de doelgroep te bereiken. Uitgaande van de schatting van 450 doelgroepkinderen komt dat neer op 410 kinderen. Dit realiseert de gemeente niet; het bereik is namelijk ongeveer 50%. Ook gezien de uitbreiding van het aantal vvepeuterspeelzalen en -kinderdagverblijven lijkt een ambitieniveau van 70% in 2011 haalbaar. De gemeente stimuleert voorscholen in het buitengebied, met name bij basisscholen met een christelijke identiteit om ook die doelgroep te bereiken. Ten tijde van de bestandsopname hadden twee basisscholen plannen om met een voorschool te starten. Dat zou betekenen dat er - met uitzondering van Harskamp - in alle buitendorpen een voorschool is. Het is nog weinig inzichtelijk hoe het bereik op wijkniveau en in de buitengebieden is.' Het bereik is nog steeds niet optimaal: in principe zijn er genoeg plaatsen (550) maar met name omdat ouders vanuit religieuze overwegingen niet voor enige vorm van voorschoolse opvang kiezen, is er onvoldoende bereik. Op 10 oktober 2012 waren er 420 doelgroeppeuters, waarvan er 241 werden bereikt, 179 (ruim 43% dus niet). In 2013 zouden 300 doelgroeppeuters gebruik moeten maken van een vveplaats. Dat is nog niet het geval. Zie verder het Beleidskader Jeugd en Onderwijs 2012 en de Bestuursafspraken G4 en G33 van maart NB In het concept kwaliteitshandvest worden bij de maatregelen om het bereik verder te vergroten de buitengebieden niet expliciet genoemd. Dit zou gezien het bereik en het gemeentelijk beleid in deze wel in de lijn der verwachting liggen. Ia3 Toeleidina In 2010 zijn de procedures en afspraken geactualiseerd, waarmee de consultatiebureaus een belangrijke rol en duidelijke positie hebben in de signalering en verwijzing van kinderen naar een vve-peuterspeelzaal. De coördinerende taak van de gemeente met betrekking tot de voorlichting aan ouders kon worden versterkt. Het consultatiebureau (CB) speelde en speelt hierbij nadrukkelijk een rol. Enige vertraging om de toeleiding effectiever te laten verlopen, is ontstaan omdat het CB een nieuw digitaal registratiesysteem heeft ingevoerd. Daarnaast kostte het tijd om in de praktijk "alle neuzen dezelfde kant" op te krijgen. Dit is intussen gelukt. De toeleiding verloopt beter. Zie ook de (subsidie)afspraken met Icare bijvoorbeeld. In de buitengebieden heeft men de indruk dat er nog steeds "doelgroepkinderen aan de aandacht ontglippen". Er zijn daar wel activiteiten uitgevoerd die zijn opgenomen bij de pilots toeleiding, onder andere in Ederveen. Daarnaast is het de bedoeling dat er in de nabije toekomst consulenten werkzaam zijn in vijf aandachtswijken en in de dorpen. Het bereik van de reformatorische gezinnen ligt echter nog niet op 50%, maar neemt wel toe. De buitengebieden blijven aandachtspunt (zie ook hiervoor bij bereik). 1 a5 Integraal vve-prooramma Afspraken over het gebruik van een observatiesysteem en een aanbod dat aan de vve-vereisten (minimaal aandacht voortaal, rekenen, motoriek en sociaalemotionele ontwikkeling) voldoet, waren al vastgelegd. Er zijn nu ook voorstellen gedaan (concept kwaliteitshandvest) dat het aanbod minimaal de streefdoelen moet bevatten. Pagina 16 van 31

15 Daarnaast wil men het aanbod effectiever maken door te streven naar meer afstemming tussen voor- en vroegscholen in deze. Hoe dit gaat gebeuren is nog niet duidelijk. Ia6 Externe zorg In 2010/2011 constateerde de inspectie dat de gemeente de externe zorgstructuur (keten) nog onvoldoende in beeld gebracht had, in elk geval voor de professionals in de voorscholen. Er zijn intussen afspraken gemaakt bijvoorbeeld wat betreft het project Kijken en Doen (voor 2-4 jaar) en de Voorleesexpress. Bij de vroegscholen zijn er al langer goede contacten met bijvoorbeeld ZAT/CJG. Deze contacten breiden zich nu uit naar de voorscholen onder andere via de tutors/individuele kindbegeleiders en de wecoaches. Het beleid is intussen dat elke school een ondersteuningsteam heeft dat zorg draagt voor de arrangementen binnen de school en voor de eventuele verwijzing naar externe hulp. Volgens de bestuursafspraken met het Rijk van maart 2012 zouden er in 2013 twee schakelklassen in Ede zijn en zou er op tien groepen gewerkt worden met aanvullende taaiprojecten. In 2015 zou dat zijn teruggebracht tot twee schakelklassen en vijf groepen met aanvullende taaiprojecten. Op dit moment zijn er zeven schakelklassen waar leerlingen maximaal een jaar in groepen van circa 15 leerlingen (extra) onderricht in de Nederlandse taal krijgen. De schakelklas bij de Calvijnschool in Ederveen is fulltime, die in Bennekom, Wekerom, De Valk en Ede zijn parttime (20 uur per week). Daarnaast is er een nieuwkomersklas (aangehaakt bij Proominent) in Ede. Bijna alle scholen maken verder gebruik van de tutoring, waarbij via gerichte observaties onderwijs op maat (maatwerk) geleverd kan worden. Ia8 Doorgaande lijn In 2011 was de doorgaande lijn tussen voor- en vroegschool nog niet voldoende tot stand gekomen en/of gewaarborgd. Omdat in Ede vrij weinig voorscholen inpandig waren bij een basisschool (of brede school), er vaak op voor- en vroegschool met verschillende programma's werd gewerkt en er nauwelijks vve-coördinatie was, waren in feite ook niet de voorwaarden aanwezig om een goede doorgaande lijn te bewerkstelligen. Afspraken over het volgen en overdragen van de kinderen moesten ook nog uitgewerkt worden. Op gemeentelijk niveau zou bepaald moeten worden welke elementen van de doorgaande lijn noodzakelijk en haalbaar zijn en hoe die gerealiseerd (en geëvalueerd) kunnen worden. Intussen zijn er binnen Ede afspraken gemaakt over het overdragen van de kindgegevens van voor- naar vroegschool en over een warme overdracht van zorgkinderen. Er liggen op het punt van een goede doorgaande lijn ook voorstellen op tafel via het concept kwaliteitskader en er zijn binnen Welstede/Spelenderwijs we-coaches aangesteld die dit onder andere als aandachtspunt hebben. De coördinatie (een voorwaarde voor een goede doorgaande lijn volgens de gemeente) ligt bij een drietal mensen van de gemeente die over onderwijs en welzijn gaan. Een en ander gebeurt in nauw overleg met alle we-betrokkenen via het B03-verleg, het OOGO, de Klankbordgroep vve, de Kwaliteitshandvestgroep en overleggen met ZAT's etcetera, zodat er steeds voldoende draagvlak Is. Pagina 17 van 31

16 Ib Vve-coördinatie op oemeenteliik niveau Na een periode van ziekte en personeelswisselingen heeft de gemeente haar rol als regievoerder weer opgepakt en coördineert zij de uitwerking van het vve-beleid (zie hierboven bij la). Zij betrekt hierbij in toenemende mate de LEA-partners. In de LEA is vve bijvoorbeeld een vast agendapunt. Afstemming van (de agenda's van) de verschillende overleggen zoals van het passend onderwijs en het platformoverleg van schooldirecteuren gebeurt steeds vaker. Condities De condities zijn over het algemeen in orde. De inspectie heeft waardering voor de inspanningen die door de gemeente en de (voor)schoolorganisaties zijn verricht om essentiële vve-voorwaarden te realiseren, onder meer op het gebied van personele bezetting, scholing, certificering, het programma en de tijd. Het gegeven dat aan deze condities wordt voldaan draagt bij aan de beoogde goede (voor)schoolse educatie. Aan de bestuursafspraken die hierover gemaakt zijn met het Rijk in maart 2012 wordt nog niet altijd helemaal voldaan (zie de bestuursafspraken Ede - Rijk over WE, schakelklassen en zomerscholen van maart 2012). Onder andere zouden er per 1 augustus 2013 voor 4 fte's leidsters met een hbo-niveau zijn aangesteld op 24 vve-groepen. Er is een bezetting van 3 fte gerealiseerd. Deze leidsters worden op 7 vve-groepen ingezet. Verder hebben alle bij vve betrokken leidsters een scholing voor taalniveau 3 gedaan. Intussen is op een zestal leidsters na het examen taalniveau 3 met goed gevolg afgelegd. Er zijn 53 leidsters geslaagd, volgens afspraak zouden dat er minimaal 30 moeten zijn. 2a De gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt Ede voldoet aan de conditie dat de GGD toezicht houdt op de basiskwaliteit van de voorscholen. Er zijn afspraken gemaakt met de GGD voor jaarlijkse controle op het voldoen aan de kwaliteitseisen van de vve-locaties: de gemeente heeft van de Inspectie Kinderopvang de A-status gekregen. Zie verder de Dienstverleningsovereenkomst inspectie Kinderopvang en Peuterspeelzalen De inspectie publiceert jaarlijks een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peterspeelzalen wordt uitgevoerd: 2b Er is een gemeentelijk subsidiekader De gemeente Ede heeft een subsidiekader voor de aanbieders van voorschoolse educatie in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Om in aanmerking te komen voor de subsidie verplichten de aanbieders zich om te voldoen aan de voorwaarden van de wet op de Kinderopvang en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Op dit moment wordt officieel alleen vve aangeboden op de peuterspeelzalen/voorscholen van Welstede/Spelenderwijs en Stichting Christelijke PSZ Benjamin. Er zijn nog geen aanvullende voorwaarden in dit subsidiekader opgenomen. '4' Voorbeeld voor anderen Niet van toepassing. Pagina 18 van 31

17 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 2.2 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van we. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het vve-waarderingskader. Elke voor- en vroegschool heeft een eigen zelfrapportage teruggekregen. Paragraaf 3.1 bevat een overzicht van de resultaten van de vragenlijst. In paragraaf 3.2 worden de resultaten van de locatiebezoeken door de inspectie besproken. Een overzicht van de eigen waarderingen van alle vve-locaties is naar de gemeente gestuurd. 3.1 Resultaten vragenlijst De antwoorden van de locaties op de vragen in de vragenlijst zijn conform de werkinstructie van de Inspectie van het Onderwijs vertaald naar waarderingen van een indicator. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om oordelen die door de inspectie zijn gegeven. In de onderstaande tabel staan deze waarderingen weergegeven in percentages van het totaal aantal vve-locaties in de gemeente. Het percentage waarderingen per indicator is niet altijd 100 procent, omdat op sommige locaties geen waardering is gegeven, bijvoorbeeld omdat het antwoord op vragen ontbrak. Bij de tabellen volgt een toelichting. Bij de bestandsopname in 2010/2011 zijn in totaal 23 voor- en vroegscholen onderzocht. De vragenlijsten zijn in 2013 verstuurd naar 20 voor- en 25 vroegscholen. De toelichting gaat met name over de verschuiving van oordelen nu (uit de vragenlijsten) ten opzichte van oordelen uit de bestandsopname in 2010/2011. Tabel 3.1a De waardering van de indicatoren: Condities CONDITIES AO.1 Recent en compleet GGD-rapport* 100 A2 Groepsgrootte* 100 A3 "Dubbele bezetting" A4.1 Voldoende vve-tijd per week* 100 A5.2 Opgeleide leidsters* 100 A5.3 Nederlands spreken* A5.4 Vve-qeschoolde leidsters ^ A5.5 Jaarlijks opleidingsplan* 100 De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen. 1 Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst. In 2010/2011 voldeden bijna alle twaalf onderzochte voorscholen aan de onderdelen van het aspect condities die specifiek zijn voor de voorscholen. Enkele voorscholen voldeden niet aan de vereiste vve-tijd van tien uur per week of vier dagdelen (indicator A4.1). Intussen voldoen de 20 bevraagde voorscholen allemaal aan deze indicator. In 2013 beheersen echter niet alle pedagogisch medewerkers de Nederlandse taal voldoende. Bij indicator A5.3 zijn de eisen aangescherpt, een zestal medewerkers heeft het vereiste examen niet met goed gevolg afgelegd. In 2010/2011 voldeed een deel van de 23 (voor)scholen niet aan de eis van de dubbele bezetting (indicator A3). Op enkele van de 11 vroegscholen ontbrak deze dubbele bezetting en/of waren de kleutergroepen niet relatief klein. Dat is ook in 2013 het geval: op twee van de vijf onderzochte vroegscholen is de dubbele bezetting nog een verbeterpunt. Pagina 19 van 31

18 Op ongeveer de helft van de locaties waren de leidsters/leraren in 2010/2011 ontoereikend geschoold voor het vve-programma (indicator A5.4). Het percentage was op de vroegscholen wat lager dan op de voorscholen. Het percentage onvoldoende op de voorscholen kwam vooral door het relatief grote aantal vervangingen en/of omdat nieuwe leidsters bezig zijn met een opleiding. Dat geldt in 2013 nog steeds. Tabel 3.1b. De waardering van de indicatoren: Ouders OUDERS BI Gericht ouderbeleid 93 7 B2 Vooraf info aan ouders over vve^ B3 Intake B4 Thuis vve-activiteiten^ B5 Vve-participatie van ouders op voor- en vroeqschool B6 Info aan ouders over ontwikkeling kind^ B7 Rekening houden met thuistaal ^ Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst. In 2010/2011 zijn er binnen het aspect ouders meerdere verbeterpunten vastgesteld voor zowel de voor- als de vroegscholen. In 2013 is er volgens de voor- en vroegscholen nog steeds sprake van meerdere verbeterpunten. Het rekening houden met de thuistaal (indicator B7) werd drie jaar geleden nog als voldoende beoordeeld op 23 onderzochte (voor)scholen. In 2013 oordelen 18 vroegscholen dat dit onvoldoende gebeurt. Het ontbrak op de meeste locaties aan een gericht ouderbeleid (indicator BI). Volgens een enkele voor- en een paar vroegscholen is er nu wel sprake van een gericht ouderbeleid. Het merendeel van de andere voor- en vroegscholen geeft aan dat er een vve-ouderbeleid is, maar dat het in dit beleid nog ontbreekt aan een analyse van de ouderpopulatie en/of concrete doelen. Deze laatste twee punten zijn een belangrijke voorwaarde om hier het oordeel 'voldoende' te krijgen. Al met al beoordeelt de inspectie deze indicator dus als onvoldoende. De intake (indicator B3) gaf in 2011 op de meeste onderzochte locaties voldoende informatie. In de vragenlijsten van 2013 geven de meeste voor- en vroegscholen echter aan dat op het standaard-intakeformulier specifieke informatie over ontwikkelings- en persoonskenmerken van het kind ontbreekt. Het formulier wordt doorgaans wel voor alle kinderen die aangemeld worden ingevuld, maar de informatie is nog wisselend en onvolledig. Op bijna de helft van de voor-en vroegscholen was in 2011 het stimuleren van ontwikkelingsstimulerende activiteiten thuis (indicator B4) nog een verbeterpunt. Op basis van de vragenlijst is niet te waarderen of er thuis vve-activiteiten worden gedaan. Wel geeft het merendeel van de voor- en vroegscholen aan dat ouders worden gestimuleerd, maar dat het aantal ouders dat ook werkelijk thuis vveactiviteiten uitvoert nog beperkt is of dat men het aantal niet weet. Op meer dan de helft van de voor-en vroegscholen was in 2011 het stimuleren van participatie van ouders bij vve-activiteiten in de school (indicator B5) nog een verbeterpunt. Nu is tweederde van de voor- en vroegscholen niet positief over de vve-participatie van ouders, met name over het aantal deelnemers (minder dan 60%). Daarentegen zijn er enkele voor- en vroegscholen die met hun inspanningen juist veel ouders bij hun activiteiten zeggen te betrekken. Het informeren van ouders over de ontwikkeling van hun kind (indicator B6) was in 2011 nog voor het merendeel van de voorscholen een verbeterpunt. Pagina 20 van 31

19 Op basis van de vragenlijst is de informatie aan ouders over de ontwikkeling van hun kind niet te waarderen. Wel geeft het merendeel van de voor- en vroegscholen aan dat ouders nu in de peuter- en/of kleuterperiode ten minste drie keer worden geïnformeerd in een oudergesprek. Hierin laten de voorscholen een verbetering zien. Tabel 3.1c. De waardering van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van we KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN WE Het aangeboden programma Cl.1 Integraal programma Cl.2 Doelgerichte planning Veel voor- en vroegscholen gebruiken een ander we-programma dan in de opsomming In de vragenlijst voorkwam. Een nadere analyse van de vragenlijsten leert dat ook deze voor- en vroegscholen met hun programma voldoen aan de eisen die hiervoor gelden. Dit komt echter niet tot uiting in de automatisch gegenereerde documenten, die de voor- en vroegscholen in de terugkoppeling van hun vragenlijsten ontvangen. Zes vroegscholen geven dan ook aan dat ze niet met een integraal programma werken. In 2011 werkten bijna alle onderzochte locaties met een integraal we-programma waarbij sprake was van een doelgerichte planning. Wel is opgemerkt dat nog te vaak het realiseren van de activiteit centraal stond, In plaats van het bereiken van het onderliggende doel bij alle kinderen. In 2013 Is de kwaliteit op het gebied van het aangeboden programma grotendeels behouden volgens de voor- en vroegscholen. De voor- en vroegscholen geven aan dat er wordt gewerkt met een doelgerichte planning (indicator Cl.2) doordat er gebruik wordt gemaakt van een jaarrooster en week-/dagplanningen. Twaalf vroegscholen geven aan dat het niet het geval is. ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Dl.1 Volgen ontwikkeling kinderen Dl.2 Planmatige begeleiding Dl.3 Evaluatie van begeleiding en zorg 2 96 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? D2.2 Aanmelding externe zorg 4 96 In 2011 was het binnen de groep volgen van de ontwikkeling van de peuters/kleuters en de planmatige begeleiding voor veel voorscholen en een enkele vroegschool een verbeterpunt. De externe zorg en de inbedding in de bredere zorgketen was op alle voor- en vroegscholen van een voldoende niveau. In 2013 lijkt dit punt deels verbeterd en deels verslechterd te zijn. Dit wordt hieronder toegelicht. In het kader van het volgen van de ontwikkeling van kinderen (indicator Dl.1) is het van belang dat zo snel mogelijk, binnen drie maanden, een beginsituatie wordt vastgelegd en daarna de verdere ontwikkeling wordt gevolgd. Dit gebeurde in 2011 op de voorscholen niet of heel beperkt. Dat is nu verbeterd. Meer dan de helft van de bevraagde (voor)scholen geeft in 2013 echter aan dat nog onvoldoende te doen. Tevens geven de (voor)scholen aan dat de verdere ontwikkeling van kinderen wordt gevolgd door observaties of toetsen. Op een aantal (voor)scholen gebeurt dat echter nog niet bij alle kinderen of voor alle vier de ontwikkelingsgebieden. Pagina 21 van 31

20 De planmatige begeleiding (indicator Dl.2) en de evaluatie van de begeleiding en zorg (indicator Dl.3) waren in 2011 op de meeste voorscholen verbeterpunten. Volgens de bevraagde voorscholen is dat nu verbeterd, er zijn vijf vroegscholen waar de planmatige begeleiding een verbeterpunt is. Eén vroegschool geeft aan de resultaten van de toetsen en/of observaties nog niet te gebruiken om te bepalen welke begeleiding en zorg kinderen nodig hebben. Voor veel voorscholen en de meeste vroegscholen geldt ook dat wordt vastgelegd welke doelen men nastreeft en welk aanbod en welke begeleiding men inzet. Tevens wordt de duur van de extra begeleiding en de wijze van evaluatie volgens veel voor- en vroegscholen vastgelegd. Bij enkele (voor-)scholen ontbreekt in de evaluatie nog de conclusie ten aanzien van noodzakelijke vervolgstappen. In 2011 waren de kinderen die externe zorg nodig hadden en de reden waarom bij de leidsters/leraren bekend. De vragenlijst laat nu een minder positief beeld zien. Dit komt vooral doordat gevraagd is of men over een (schriftelijk) overzicht beschikt. Het overzicht van welke kinderen externe zorg nodig hebben (indicator D2.1) is op basis van de vragenlijst op meer dan de helft van de (voor-)scholen als onvoldoende gewaardeerd. Het gaat hierbij met name om voorscholen. Voor de aanmelding (indicator D2.2) geldt dat er vaste afspraken zijn, met ouders wordt overlegd welke mogelijkheden er zijn en ouders worden ondersteund bij een eventuele aanmelding voor externe zorg. Hier is vooral bij de voorscholen een positieve ontwikkeling zichtbaar. Tabel 3.1e. De waardering van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de voor- en KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- EN VROEGSCHOOL El Vve-coördinatie binnen school E2 Vve evalueren 84 E3 Opbrengsten evalueren E4 Verbetermaatregelen E5 Vve borgen E5 Vve in kwaliteitszorg binnen de vroeqschool** De indicator met een ** is alleen van toepassing op de vroegscholen. In 2011 zijn er binnen het aspect kwaliteitszorg meerdere verbeterpunten vastgesteld voor zowel de voor- als de vroegscholen. In 2013 is er volgens de vooren vroegscholen nog steeds sprake van meerdere verbeterpunten. De kwaliteit lijkt deels te zijn verbeterd en deels een achteruitgang te laten zien. De vve-coördinatie (indicator El) was in 2011 op alle voor- en een paar vroegscholen van onvoldoende niveau. In 2013 gaven 3 voor- en 21 vroegscholen aan dat er iemand is die de dagelijkse uitvoering van vve coördineert. Deze positieve ontwikkeling zet zich met name voort op de voorscholen: daar zijn nu medewerkers aangesteld die belast zijn met de coaching en begeleiding van de leidsters. Op veel vroegscholen is dit laatste ook het geval. Het evalueren van de kwaliteit van vve (indicator E2) was in 2011 nog op bijna geen enkele (voor-)school van een voldoende niveau. Dit is volgens de vragenlijst ook nog niet echt verbeterd. Hoewel de meeste (voor-)scholen aangeven dat de kwaliteit van vve tenminste één keer per jaar wordt geëvalueerd, ontbreekt het in deze evaluatie soms aan bepaalde onderdelen zoals de evaluatie van de participatie van ouders. Doorslaggevend is hier echter dat de uitkomsten van de evaluatie meestal niet gerapporteerd worden aan alle betrokken partijen (de houder, de ouders en de gemeente). Pagina 22 van 31

21 Het evalueren van de resultaten van we (indicator E3) was in 2011 nog niet te beoordelen omdat op gemeentelijk niveau afspraken over streefdoelen en effectmeting ontbraken. Dit is op een zevental uitzonderingen na volgens de (voor)scholen nog niet verbeterd. Deze uitzonderingen geven bijvoorbeeld aan dat er sprake is van een jaarlijkse evaluatie van bereikte resultaten aan de hand van eigen ambities. In de meeste vroegscholen gebeurt het evalueren van resultaten wel systematisch op groepsniveau, maar worden op schoolniveau geen specifieke conclusies ten aanzien van de resultaten van vroegschoolse educatie getrokken. Het planmatig verbeteren van de kwaliteit van we (indicator E4) was in 2011 op drievijfde deel (=60%) van de (voor)scholen een verbeterpunt. De vragenlijsten van 2013 geven voorde (voor)scholen hierover te weinig informatie. De meeste vroegscholen bepalen jaarlijks welke zaken verbeterd moeten worden, maar doen dat niet specifiek voor we. Dat was in 2010/2011 het geval en dat is nu nog zo. De borging van gerealiseerde verbetering (indicator E5) was in 2011 voor driekwart (75%) van de (voor)scholen van voldoende niveau en lijkt nu op basis van de vragenlijst van mindere kwaliteit te zijn. Vaak blijken de afspraken en procedures voor we niet vast te liggen en/of voor iedereen te raadplegen zijn. Vve was in 2011 voor de helft van de vroegscholen (=50%) geen specifiek onderdeel van de kwaliteitszorg (indicator E6). Volgens tweevijfde (40%) van de vroegscholen is de kwaliteitszorg van vve nu wel een specifiek onderdeel, dat is opgenomen in het schoolplan, de schoolgids of het jaarplan. Tabel 3.1f. De waardering van de indicatoren: Doorgaande lijn DOORGAANDE LIJN Fl Vve-coördinatie tussen voor-vroeg^ F2 Doorstroom naar vroegschool F3 Warme overdracht F4 Afstemming aanbod F5 Afstemming pedagogisch/educatief handelen 60 9 F6 Afstemming over ouders 60 9 F7 Afstemming begeleidinq/zorq ^ Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst. In 2011 zijn er, voor zowel de voor- als de vroegscholen, binnen het aspect doorgaande lijn meerdere verbeterpunten vastgesteld. Daarbij ging het zowel om de afstemming van het aanbod, de aanpak, de communicatie met ouders en de zorg en begeleiding als de warme overdracht van zorgleerlingen tussen voor- en vroegscholen. De vragenlijst laat nu op dezelfde onderdelen van de doorgaande lijn onvoldoende waarderingen zien. Ook de doorstroom naar de vroegschool lijkt aan kwaliteit ingeboet te hebben. De vve-coördinatie (indicator Fl) is op basis van de vragenlijst niet te waarderen. Wel geven de meeste voor- en vroegscholen aan dat er iemand verantwoordelijk is voor het contact tussen de voor- en vroegschool. De doorstroom naar een vroegschool (indicator F2) is in 2011 als voldoende beoordeeld, omdat in de praktijk de meeste doelgroepkinderen doorstromen naar een vroegschool. De meeste voorscholen geven nu aan dat er onvoldoende vastgelegde afspraken zijn om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk (doelgroep)kinderen doorstromen naar een vroegschool, al of niet in de directe omgeving. Ook was er op het merendeel van de (voor)scholen geen sprake van een warme overdracht (indicator F3). Op dit onderdeel geeft nog steeds ongeveer een kwart van de (voor-)scholen aan dat in het overdrachtsformulier relevante achtergrondinformatie of belangrijke gegevens rondom de ontwikkeling van het kind ontbreken. Pagina 23 van 31

22 Enkele voorscholen geven aan dat het overdrachtsdocument alleen voor doelgroepkinderen wordt gebruikt. Enkele van de vroegscholen hebben aangegeven niet samen te werken met een voorschool en hebben om die reden vragen over de doorgaande lijn niet ingevuld. De afstemming van het aanbod, het pedagogisch en educatief handelen, de omgang met ouders en de interne zorg (indicatoren F5, F6 en F7) zijn nog steeds door veel (voor-)scholen als onvoldoende gewaardeerd. Op deze onderdelen worden nog maar op weinig (voor-)scholen afspraken gemaakt. Nog steeds geldt dat er in Ede maar weinig voor- en vroegscholen echt samenwerken, mede omdat een voorschool soms wel met tien vroegscholen te maken heeft en visa versa. Tabel 3.1g. De waardering van de indicatoren: Resultaten RESULTATEN Gl Vve-resultaten meten^ G2 Niveau vve-resultaten^ G3 Verlengde kleuterperiode** De indicator met een * * is alleen van toepassing op de vroegscholen. ^ Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst. In 2011 is het aspect resultaten niet beoordeeld, omdat er door de gemeente Ede onvoldoende concrete opbrengstdoelen in de zin van leer- of ontwikkelingsresultaten waren vastgelegd en daarmee de bereikte resultaten van vve nog niet beschikbaar waren. Dergelijke doelen waren bij het invullen van de vragenlijst in 2013 ook nog niet beschikbaar. Recent is er een voorstel gedaan met een uitwerking van de ambities die men voor vve in Ede nastreeft. Dit voorstel moet nog besproken en vastgesteld worden. Een evaluatie van de vve-resultaten (effectmeting) laat dan ook nog op zich wachten (indicatoren Gl en G2). Eén van de vroegscholen geeft in de vragenlijst aan dat minder dan 12% van de kleuters een verlengde kleuterperiode nodig heeft. De andere 24 vroegscholen hebben niets ingevuld. Om die reden is hier geen percentage ingevuld in de tabel bij indicator G3. In 2010/2011 was indicator G3 op alle elf vroegscholen als voldoende beoordeeld. Tijdens onderzoeken vraagt de inspectie zo nodig naar een plausibele verklaring voor de hogere percentages. In de vragenlijst is dat niet gebeurd. 3.2 Resultaten inspectiebezoek De inspectie heeft ter verificatie van de vragenlijsten vijf voorscholen en vijf vroegscholen bezocht. Dit is zo'n 22% van alle vve-locaties in de gemeente Ede. Bij de keuze van de te bezoeken locaties is de inspectie met name uitgegaan van het aantal/percentage doelgroepkinderen en waar mogelijk van een evenredige vertegenwoordiging van voor- en vroegscholen. Gepoogd is een dwarsdoorsnede van vve in Ede in beeld te brengen. Daarom dat zowel (voor)scholen in de kern Ede als in de buitengebieden zijn meegenomen. Het onderzoek bestond uit groepsobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie in percentages van het totaal aantal bezochte vve-locaties in de gemeente. Het percentage oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven op de oordelen en de mogelijke verschillen tussen de oordelen op basis van de bezoeken en de waarderingen op basis van de vragenlijsten. Pagina 24 van 31