Nos Florin. Begin snel en leer alles over ons geld! Spelenderwijs leren omgaan met Arubaans geld. Een uitgave van de Centrale Bank van Aruba

Transcriptie

1 Nos Florin Spelenderwijs leren omgaan met Arubaans geld. Begin snel en leer alles over ons geld! Een uitgave van de Centrale Bank van Aruba

2 Bon bini vriendjes en vriendinnetjes! Ami ta Dori. Ik ga jullie een verhaaltje vertellen over het geld van Aruba. Nos Florin Geld bestaat al heel lang op Aruba. Zelfs voordat ons eiland Aruba heette was er al geld. Toen woonden er op Aruba indianen; de Arowakken. Zij ruilden bijvoorbeeld bijzondere schelpjes voor eten. Er waren toen nog geen winkels waar ze pastechi en melk konden kopen. Ietsjes meer dan 500 jaar geleden kwamen de Spanjaarden met hun schepen langs Aruba. Zij betaalden altijd met echte gouden muntstukken. Maar goud was heel duur. Daarom werd het geld al snel van een goedkoper materiaal gemaakt. Zoals de gulden, die de Nederlanders na de Spanjaarden op Aruba gebruikten. Dat waren munten die heel veel lijken op de florin die we nu nog steeds gebruiken. Want wie staat er nu op de florin? Heel goed: Koningin Beatrix. Alleen stond er toen een heel ander hoofd op. Geen Koningin Beatrix. Maar wel haar overgrootvader, Koning Willem de Tweede. In de vorige eeuw werd de gulden ook op een andere munt geslagen, zoals dat heet. Op de munt van Curaçao. Daarop stond de oma van Koningin Beatrix: Koningin Wilhelmina. Toen kwam er ook voor het eerst briefgeld. Dit papieren geld, zoals we dat nu nog steeds hebben, kwam van De Curaçaosche Bank. Ze worden ook wel bankbiljetten genoemd. Weer iets later werd er geld gemaakt voor de Nederlandse Antillen. Ook dit geld heette de gulden. Op deze munten stond het hoofd van de moeder van Koningin Beatrix: Koningin Juliana. Dit geld werd vroeger op Aruba overal gebruikt. Totdat er in 1986 iets bijzonders gebeurde! Weten jullie wat? Juist! Aruba kreeg haar Status Aparte. Hiermee werd Aruba een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Nadien maakte zij niet langer deel van de Nederlandse Antillen. Aruba kon toen zelf haar eigen zaken regelen. Aruba moest toen ook haar geldzaken goed gaan regelen. Speciaal hiervoor werd in 1986 de Centrale Bank van Aruba opgericht. Het eerste wat ze deden was hun eigen geld maken. Dit geld heet de florin, Nos florin! Koningin Beatrix was toen heel erg blij. Ze kwam toen eindelijk op de munten te staan. Op de volgende bladzijden van dit boekje leren jullie nog veel meer over het Arubaanse geld. Jullie leren ermee te rekenen en jullie gaan heel heel veel leuke opdrachtjes maken. Maar nu eerst al het geld op een rijtje. 2

3 De geldstukken ofwel munten en hun (Papiamentse) naam: 5 cent of 0,05 - Stuiver (cepelin, dos placa, cinco cen 10 cent of 0,10 - Dubbeltje (depchi, cuater placa) En waar is Koningin Beatrix nou? Op de andere kant. 25 cent of 0,25 - Kwartje (dies placa) 50 cent of 0,50 - Vijftig cent (yotin) 100 cent of 1,00 - Florin 250 cent of 2,50 - Rijksdaalder 500 cent of Afl 5,00 - Vijf florin (cinco florin) en het briefpapier ofwel de biljetten: 10 florin 100 florin Wist je dat er een biljet van 500 florin bestaat? Holo! 25 florin 500 florin 50 florin 3

4 Opdracht 1 a) 1 dubbeltje = stuivers b) 1 kwartje = dubbeltjes + stuiver c) 5 florin = losse florins d) 4 dubbeltjes - 2 stuivers = cent e) 4 dubbeltjes + 2 stuivers = yotin f) 3 florin 4 yotin = florin of yotin 1 florin is net zo veel waard als 4 kwartjes. Opdracht 2 a) 1 biljet van 50 florin = + florin b) 1 biljet van 100 florin = 15 x florin - x 5 florin c) florin = x 500 florin + x 100 florin d) = florin e) 1 biljet van 10 florin = x 5 florin f) 1 biljet van 10 florin = x 25 cent g) 1 biljet van 25 florin = x 10 florin + x 1 florin h) 5 x 5 florin + 25 losse florins = 1 biljet van florin i) 100 x 5 florin = 1 biljet van florin 4

5 Opdracht 3 Mama gaat met haar dochter Zuhayla naar de winkel en koopt: Ketsen 62,- Sokken 18,- Camisa 36,- Slippers 34,- Mama heeft alleen biljetten (briefjes) van 50 florin bij zich. Hoeveel van die briefjes moet mama geven? En, e a bai bon? Master! Snel naar de volgende opdracht. Opdracht 4 Buchi heeft honger en koopt een pastechi. Hij betaalt gepast. Welke munten geeft Buchi? Geef aan welke munten hij geeft en hoeveel. x x x x x 5

6 Opdracht 5 Tel alle biljetten en munten bij elkaar op. Hoeveel van deze coole bodyboards kun je daarvan kopen? Dushi Yiu! Opdracht 6 Soraida gaat naar de supermarkt en koopt een zak lamunchi. De lamunchis kosten 8,75. Soraida betaalt met 2 munten van 5 florin. Ze krijgt 2 munten terug. Welke twee? x x x x 6

7 Opdracht 7 Steve droomt ervan om ooit deze mooie auto te kunnen kopen, maar hij kost 9.875,-. Denk je dat je ooit zo veel geld zal hebben? Als je nu begint met sparen lukt het misschien wel! Met hoeveel biljetten zou Steve deze auto kunnen kopen? x x x Opdracht 8 Mylene is bijna jarig en vertelt oma over deze superaanbieding als cadeautje voor haar verjaardag, omdat ze zo lief is geweest, zegt ze. De telefoon kost normaal 89,- maar nu slechts 72,-. Hoeveel bespaart oma? x x 7

8 Opdracht 9 Rodney koopt voor zijn vader een lotto kaartje en hoopt dat ze daarmee in 1 keer miljonair worden. Het lucky kaartje kost Rodney 4 florin en 40 cent. In de portemonnee van zijn vader zitten: Hoe kan Rodney gepast betalen? x x x x Je kunt beter hard werken en veel sparen. Opdracht 10 Ludwina heeft van haar moeder 15 florin gekregen om boodschappen mee te doen. Ze moet bij de kassa 14,83 betalen. Welke munten krijgt Ludwina terug? x x x En als het bedrag 14,81 is, welke munten krijgt ze dan terug? 8

9 Opdracht 11 Gino heeft gespaard en is heel blij. Hij kan eindelijk deze afgeprijsde mp3-speler kopen. Hij geeft 1 briefje van 50,- en 1 florin. Hoeveel moet hij nu terugkrijgen? Suave! Opdracht 12 Charline heeft hard gewerkt in de Zuperfood en heeft zo veel gespaard dat ze in 1 keer 4 spelletjes voor haar Z-Box kan kopen. Maar Charline heeft gewacht op deze superaanbieding. Ze krijgt nu 5 spelletjes voor de prijs van 4. Ze moet 81,- afrekenen. Ze geeft de winkelier van TV-Shack een briefje van 100,-. De winkelier heeft geen gepast wisselgeld en wil Charline 2 briefjes van 10,- teruggeven. Hoeveel moet Charline nu nog bijbetalen? 9

10 Opdracht 13 Deze munt kun je inwisselen voor: x x x x x Opdracht 14 Altijd goed tellen wat je terug krijgt. Omar heeft boodschappen gedaan met zijn mama in de King and Sons. Op de kassa staat hoeveel het kost. Omar vraagt of hij mag betalen. Hij geeft 2 briefjes van 25,- Wat moet Omar terugkrijgen? a) niets b) 1 stuiver c) 1 dubbeltje d) 1 florin 10

11 Opdracht 15 Glenda gaat met haar vriendinnen naar de kermis en ziet een spel dat ze heel graag wil doen. Ze mag aan een touwtje trekken en als ze geluk heeft zit er een mooi cadeau aan vast. Je kan er zelfs een Opod 8GB mee winnen. Elke keer aan het touwtje trekken kost 1 yotin. Ze kijkt in haar portemonnee en ziet dat ze 10,- bij zich heeft. Ze wil 6 keer trekken. Hoeveel florin krijgt ze terug? Opdracht 16 Ryan ligt in bed en denkt aan wat hij vandaag gevonden heeft: een portemonnee vol met geld. Zo maar op straat. Hij twijfelde niet en heeft het meteen naar het politiebureau gebracht. Daar stond net de man die de portemonnee verloren had. Hij was zo blij dat hij Ryan 5,- uit de portemonnee gaf voor zijn eerlijkheid. Deze biljetten en deze munten zaten er daarna nog in de portemonnee: Hoeveel zat er in toen Ryan de portemonnee vond? Zo hoort het Ryan, "bo ta un bon gayo". 11

12 Opdracht 17 Rodney telt aan het eind van de dag de kassa van de snacktruck LA REINA van zijn oom. Ze hebben die dag heel veel kroketten verkocht. In de kassa zit voor 65,- aan 5 florin munten. Hoeveel losse 5 florin munten zitten er in de kassa? x Opdracht 18 Rochelin droomt van een mooie roze scooter met glimmende lampen en een bruin leren zadel. Ze kijkt bijna elke dag in de etalage. De scooter kost 3.499,-. Rochelin rekent uit hoe lang ze zou moeten werken om de scooter te kunnen kopen. Ze verdient elk weekend 35,-. Hoeveel weekenden moet Rochelin nog werken voordat ze genoeg geld heeft om de scooter te kunnen kopen en hoeveel krijgt ze dan ook nog terug? weekenden en ze krijgt dan terug van de winkel. Als Rochelin het geld op de bank zet, kan ze nog beter sparen. Ze krijgt er rente bij. 12

13 Opdracht 19 Tito gaat met zijn familie bbq-en op het strand bij Eagle Beach. Hij gaat met zijn mama inkopen doen bij de CERTIFRIED. Gelukkig zijn de spareribs in de aanbieding. Ze kosten 11,75 per kilo. Mama wil graag 2 kilo. Aan de kassa betaalt ze met een briefje van 25,- Welke twee munten krijgt ze terug? x x x x Opdracht 20 Mama heeft met Carolina inkopen gedaan bij de WING TEI. Op deze kassabon is niet meer te zien hoeveel mama moet betalen. Carolina let goed op en ziet dat de meneer van de kassa een fout heeft gemaakt, er staat een 1 te veel in. De meneer maakt een nieuwe bon en mama betaalt vervolgens met een biljet van 10,-. Wat krijgt ze terug? a) een knipoog b) 3 stuivers c) 1 kwartje d) 2 dubbeltjes Goed gezien Carolina, jij hebt wel een ijscream verdiend. 13

14 Opdracht 21 De vader van Chenco is Park Ranger in Parke Arikok. Er zijn heel veel Boa slangen in het park. Zo veel dat ze moeten worden gevangen. De Park Rangers betalen voor elke slang tot 1 meter 15,- voor elke slang tussen de 1 en 2 meter 25,-. Voor elke slang boven de 2 meter betalen ze 100,- aan degene die hem vangt en bij de rangers brengt. De oom van Chenco heeft 3 slangen van 0,80 meter, 4 slangen van 1,10 meter en zelfs een slang van 2,60 meter gevangen. Hoeveel krijgt de oom van Chenco in totaal? Slangen tot 1 meter x 15,- Slangen tussen 1 en 2 meter x 25,- Slangen langer dan 2 meter x 100,- Opdracht 22 De mama van Marianella gaat naar een babyshower van haar zus. Ze heeft een reiswieg gekocht samen met haar 7 vriendinnen die ook komen. Het cadeau kost 160,- Iedereen betaalt evenveel. Hoeveel moet een ieder van hen betalen? a) 40,- b) 20,- c) 80,- d) 10,- 14

15 Opdracht 23 Papito is een dagje zwemmen bij Baby Beach met zijn vriendje Charlie. Ze kopen allebei een broodje hamburger bij de snacktruck. Een broodje kost 5,50. Ze hebben geluk; het 2e broodje is voor de halve prijs. Welke 3 munten krijgt hij terug als hij met een biljet van 10,- betaalt? x x x x Opdracht 24 Hoera, ik word 80! Oma wordt 80 jaar! Ze wil graag haar hele familie uitnodigen voor het eten. Er komen 40 mensen. Het eten wordt gemaakt door Crioyo House en kost 10,- per persoon. Met hoeveel briefjes van 50,- moet oma voor het eten betalen? x 15

16 En weet je nu alles over ons geld? Ik hoop het wel. Ayoooo! Een uitgave van de Centrale Bank van Aruba in het kader van haar 25 jarig bestaan. 25 jaar Status Aparte. Idee en uitvoering: Gijs de Rooij Illustraties: Joost Horward